4/13/2011. Een competentieprofiel alleen voor denkers of ook voor doeners? Rita de Laat Begeleidingsverpleegkundige Europa Ziekenhuizen.

Transcriptie

1 Een competentieprofiel alleen voor denkers of ook voor doeners? Rita de Laat Begeleidingsverpleegkundige Europa Ziekenhuizen Maar ook 1

2 Een competentieprofiel een instrument om een positief leerklimaat te creëren? Een antwoord op beide vragen via Het competentieprofiel van de begeleidingsverpleegkundige: een praktijkvoorbeeld. 2

3 Waarom een competentieprofiel? Theoretisch kader Omdat iedereen met competenties werkt? Omdat een modeverschijnsel is? 3

4 Daarom Prestatiebeoordeling Training en ontwikkeling Leidraad Belangrijk. Draagvlak directie Draagvlak werkvloer Maar vooral je moet er zelf in geloven!!! 4

5 Competenties Iets nieuws? Alles opnieuw uitvinden? Competenties Al duizende jaren worden menselijke eigenschappen beschreven, beoordeeld en ontwikkeld 5

6 Competenties Eerst in militaire context Vervolgens in bedrijfscontext Nu in alle sectoren: onderwijs, zorgsector, Niet vergeten dat 6

7 Eerst een functieprofiel/omschrijving en dan een competentieprofiel Een functieprofiel = nauwkeurige en gedetailleerde beschrijving van de inhoud en de activiteiten van een functie => job 7

8 Een competentieprofiel = de menselijke eigenschappen die nodig zijn om aan het functieprofiel te beantwoorden => persoon Een competentieprofiel Informatie verzamelen : werkveld, directe verantwoordelijke, directie, Via observaties,interviews, bestaand materiaal, 8

9 Een praktijkvoorbeeld. Competentieprofiel begeleidingsverpleegkundigen NVKVV Eerst informatie verzamelen Elke begeleidingsverpleegkundige van de werkgroep Bestaand materiaal Samenwerking Hogescholen maar wel belangrijk toetsing aan de praktijk (werkveld) 9

10 Definiëring concept Definitie van competentie Van Beirendonck Geheel van vaardigheden, kennis en attitudes ( of houdingen ) die iemand in staat stellen om zijn taken of bezigheden succesvol uit te voeren binnen een concrete bedrijfscontext. Van Beirendonck, 2004 Quintessence competentiemodel Van Beirendonck Waarom? Reeds wetenschappelijk onderzoek naar verricht (validiteit, ) Geeft een overzicht van het gedragsrepertorium ( omvat enkele 100den gedragingen) => hier vereenvoudigd tot 37 competenties Is een praktisch, eenvoudig model 10

11 Quintessence competentiemodel Gedragscompetenties vaktechnische competenties 11

12 Werkwijze Aanduiden essentiële competenties September 2009 Consensusmethode => voorlopig competentieprofiel Overleg met werkgroep = stakeholders => goedkeuring competentieprofiel Momenteel: overleg met Franstalige BVK September 2010 Januari 2011 Toekomst : een nationaal competentieprofiel voor de BVK?? Competentiewiel BVK COMPTENTIEPROFIEL BEGELEIDINGSVERPLEEGKUNDIGEN 12

13 De competenties 12 gedragscompetenties Betrouwbaarheid Stressbestendigheid Overtuigingskracht Samenwerken Mondelinge communicatie Schriftelijke communicatie Visie Initiatief Flexibiliteit Organisatiesensitiviteit Plannen en organiseren Coachen en ontwikkelen 6 vaktechnische competenties Verpleegkundige vaardigheden Didactische vaardigheden Pedagogische vaardigheden Kennis en inzicht in de structuur van de gezondheidszorg Kennis en inzicht in de structuur van opleidingen verpleegkunde Kennis en inzicht in de structuur van de eigen organisatie 13

14 Competenties Maar nog steeds geen bruikbaar instrument Uitschrijven van competenties Vooraf vastgesteld kader Gedragsindicatoren 1blz per competentie 14

15 Een competentieprofiel maar nog steeds geen bruikbaar instrument Elk kerngroeplid : enkele competenties uitschrijven volgens een vooraf vastgesteld kader Uitschrijven? In gedragsindicatoren cfr definitie van een competentie Beperkt tot 1blz per competentie => voor de overzichtelijkheid Uitschrijven in gedragsindicatoren. Competentiewoordenboek van de Vlaamse overheid SAM schalen VVKSO: Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs = schaal voor attitude meting Ontwikkeld vanuit het onderwijs Een veel gebruikt instrument Informatie wel steeds getoetst aan de dagelijkse praktijk van de BVK! 15

16 Competentie Organisatiesensitiviteit[i] Definitie Cluster Gedragsvoorb eelden Invloed en gevolgen onderkennen van (eigen) beslissingen, voorstellen en acties op andere onderdelen van de organisatie Probleemoplossend 1.Toetst eigen besluiten, voorstellen en acties af aan de (verschillende) belangen van de eigen entiteit Maakt gebruik van expertise binnen de eigen entiteit Neemt geen beslissing zonder het effect op andere delen van de eigen entiteit te hebben ingeschat Is op de hoogte van gebeurtenissen in de verschillende delen van de eigen entiteit en houdt daar op voorhand rekening mee Betrekt andere diensten binnen de eigen entiteit in overleg en besluitvorming Onderkent de invloed en gevolgen van eigen beslissingen op andere diensten binnen de eigen entiteit 1.Toetst eigen besluiten, voorstellen en acties af aan (de belangen van) andere entiteiten Maakt gebruik van expertise in ander entiteiten Schakelt een andere entiteit in bij het oplossen van problemen Zorgt ervoor dat hij/zij weet wie de belanghebbenden zijn en dat hij/zij beslissingen en ontwikkelingen naar hen zorgvuldig communiceert Creëert een draagvlak voor voorstellen door het verschaffen van informatie Betrekt andere entiteiten binnen de organisatie in overleg en besluitvorming 1.Getuigt van realiteitszin bij het ondernemen van acties die verscheidene entiteiten aanbelangen Houdt rekening met de (politieke) invloeden binnen een organisatie Onderkent de invloed en gevolgen van de eigen beslissing op andere entiteiten binnen de organisatie Reageert op (onuitgesproken) behoeften, belangen en/of verwachtingen van andere entiteiten Creëert een draagvlak door inzicht te tonen in en rekening te houden met informele netwerken die de eigen entiteit kunnen overschrijden Is op de hoogte van gebeurtenissen in andere entiteiten van de organisatie en houdt daar op voorhand rekening mee Het competentieprofiel voor de begeleidingsvepleegkundige september

17 Een competentieprofiel Instrument om een positief leerklimaat te creëren? Instrument alleen voor denkers of ook voor doeners? Competentieprofiel: instrument om een positief leerklimaat te creëren? 17

18 Maatschappelijke context & actoren macrofactoren Leerklimaat Beïnvloedende factoren op het niveau van de lerende microniveau mesofactoren Kenmerken van de lerende Beslissingsproces van de potentiële lerende Kenmerken van de leer- & vormingsactivite it Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 35 Kenmerken van de lerende Socio-demografisch: geslacht, leeftijd, sociale rollen, Psychologisch: zelfbeeld, zelfvertrouwen, Leefsituatie: mobiliteit, beschikbare tijd, Leren & educatie: educatief verleden, educatieve biografie Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 36 18

19 Geslacht Leeftijd Socio-economische status Etnische afkomst Sociale rollen Enz. Beginsituatie Leerinhouden Werkvormen Didactische hulpmiddelen en media Evaluatie (Zelf)vertrouwen Zelfbeeld Beleving van de leeftijd Interesses Aspiraties Locus of control Houding t.o.v. het groepsgebeuren Enz. Mobiliteit Financiële situatie Beschikbare tijd (combinatie werk, privé, vrije tijd) Gezondheidstoestand Gezinssituatie Arbeidssituatie Enz. ( 1) Educatief verleden ( 2) Educatieve biografie Scholingsgraad Kwalificaties Niveau van functionele geletterdheid Ervaringen Betekenisgeving Perceptie van de relevantie van educatie Competentie profiel De indruk van de (potentiële) lerende over de opvattingen van betekenisvolle anderen Neiging tot conformeren De aanwezigheid van geschikt/aantrekkelijk aanbod Tijdstip, duur, tempo van het leren Kostprijs Beschikbare ruimte & infrastructuur Bereikbaarheid Toegankelijkheid Groepering van lerenden Beschikbaarheid van informatie over het aanbod en bekendmaking Beschikbaarheid van deskundige opleiders en begeleiders Enz. Taalgebruik Gedragscodes Heterogeniteit / homogeniteit van deelnemersgroepen qua leefwereld Multiculturaliteit Enz. (3) Educatieve draagkracht en leercompetenties (4) Verwachtingen op korte en lange termijn Leerklimaat Een competentieprofiel biedt een leidraad/ structuur bij het creëren van een krachtige leeromgeving van de BVK Praktijkvoorbeeld : Competentie: kennis en inzicht in opleidingen verpleegkunde => vormingsnamiddag georganiseerd voor de BVK, onderwijs, referentieverpleegkundigen voor studenten 19

20 Een positief leerklimaat? Competentieprofiel : alleen voor denkers of ook voor doeners? 20

21 Doeners.verpleegkundigen Het competentieprofiel van de BVK is hier een voorbeeld van Gekozen voor een eenvoudige/klare definitie Enkel essentiële competenties Gedragsvoorbeelden beperkt tot 1blz TOT SLOT 21

22 Echter. Competentieprofiel is niet altijd zaligmakend Er zijn ook andere beïnvloedende factoren Bv verschil tussen mannen en vrouwen Een Amerikaanse studie. 22

23 MAAR. Een competentieprofiel niet Om onder het stof te liggen Een competentieprofiel als leidraad Een competentieprofiel als dynamisch gegeven Een competentieprofiel : een weg naar een identiteit EN. Laat dit een aanzet om jullie eigen competentieprofiel te ontwikkelen of van jullie bestaande competentieprofiel een bruikbaar instrument te maken. 23

24 Bedankt voor jullie aandacht 24