5.1 Je spijsvertering en darmen
|
|
- Jurgen van den Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 5 Darmen 5.1 Je spijsvertering en darmen Dit is een van de meest gênante en moeilijke onderwerpen om mee om te gaan. Een verpleegkundige neemt meestal de eerste zorg voor de darmen op zich. Sommige mensen vinden dit vernederend en demoraliserend. Maar met voorlichting zul je weer wat meer onafhankelijk worden. Je krijgt deze meest persoonlijke zorg voor je lichaam weer zelf onder controle. Dit hoofdstuk leert je de basisprincipes om tot een effectief programma te komen voor je darmen. Zie het maar als een fitnesstraining voor je kont. Net als bij fitness kost het tijd om resultaat te bereiken. Het beste advies is domweg volhouden om erachter te komen wat er voor jou werkt in jouw leven.
2 5.2 Het spijsverteringssysteem Mond Spijsvertering begint wanneer je voedsel in je mond stopt. Het afbreken van voedsel begint als het eten zich mengt met speeksel tijdens het kauwen. Slokdarm Als je het eten doorslikt, gaat het voedsel omlaag door een lange pijp, de slokdarm. De slokdarm gaat over in de maag. Maag Speciale zuren breken het voedsel af in kleinere stukjes. Het eten gaat vanuit de maag naar de dunne darm. Dunne darm In de dunne darm worden voedingsstoffen uit het voedsel gehaald. Het voedsel wordt door beweging van de darmwand door de darm vervoerd. Nadat de voedingsstoffen eruit gehaald zijn, blijft er in de dunne darm een vloeibare massa over. Dikke darm Het restmateriaal gaat door de dikke darm waar het klaargemaakt wordt om het lichaam te verlaten. De dikke darm haalt vocht uit de ontlasting. Endeldarm De ontlasting gaat door de dikke darm naar de endeldarm. De endeldarm houdt de ontlasting vast tot die klaar is om het lichaam te verlaten. Anus De anus is de opening waar de ontlasting uit het lichaam komt. Sluitspier Bij de anus zit een sluitspier die dicht blijft om de ontlasting vast te houden in de endeldarm en die opent om de ontlasting uit het lichaam te krijgen.
3 5.3 Spijsvertering en dwarslaesie Meteen nadat je de dwarslaesie oploopt, wordt je darm slapper, dat wil zeggen dat er veel minder spieractiviteit in de darmwand is. De darmen blijven wel werken om voedsel te verwerken en voedingsstoffen op te nemen. Maar je zult een andere manier moeten vinden om je ontlasting te beheersen. Afhankelijk van de hoogte van de dwarslaesie heb je een slappe endeldarm, of de darmenbewegingen herstellen en legen zich door een reflex. Ook dan hebben ze soms nog een steuntje in de rug nodig. Reflexdarm Bij een dwarslaesie boven wervel (boven S2 in het ruggenmerg) zal de darm zich waarschijnlijk gaan legen door een reflex. Door de dwarslaesie bereiken de signalen dat de endeldarm vol is niet de hersenen, maar wel het ruggenmerg. De endeldarm raakt vol en rekt uit. Tijdens het uitrekken drukt deze op de zenuwen in de darmen. Dit geeft een signaal vanuit de darmen naar het ruggenmerg. Het signaal keert dan terug omlaag via de sacrale zenuwbaan naar de darm- en sluitspieren (= sfincterspier). De endeldarmspieren spannen aan en de anus ontspant. Op dat moment kan de ontlasting naar buiten worden gewerkt. Slappe darm Als de dwarslaesie zich op het niveau van wervel L1 of lager bevindt (door of onder S2 in het ruggenmerg of door de cauda), zal de endeldarm waarschijnlijk geen reflexfunctie hebben. Dit komt doordat de zenuwbaan bij de reflexboog kapot is zodat de signalen vanuit de endeldarm niet terug geleid worden naar het ruggenmerg. Dit betekent dat de endeldarmspieren niet zullen samentrekken en de sfincterspier ontspannen zal blijven. Darmtraining Het doel van darmtraining is ervoor te zorgen dat de darm zich op vaste tijden leegt. Dit kan dagelijks of om de dag, 's morgens of s avonds gebeuren. Het doel van het legen van de darmen op gezette tijden is dat je niet spontaan ontlasting verliest op momenten waarop het jou niet goed uitkomt. Welke frequentie bij jou past is afhankelijk van de uren die je werkt of studeert, sociale activiteiten, de uren dat er verzorging is etc. De twee belangrijkste elementen om je vertrouwen en controle te vergroten is een goed voedingspatroon en regelmaat in het laxeren.
4 Voedingspatroon Kies zorgvuldig het eten en drinken dat goed voor je is en dat voor een zachte, dikke ontlasting zorgt, die makkelijk door de darm gaat. Zorg dat je dieet voldoende natuurlijke vezels bevat. De twee grootste vijanden van een succesvolle darmverzorging zijn: diarree (te dunne ontlasting) en verstopping (te harde ontlasting). Sommige voedingsstoffen kunnen diarree verergeren, zoals kruidig eten, te veel rauw fruit en groenten en alcohol (vooral bier). Sommige medicijnen zoals antibiotica kunnen dit effect ook hebben. Vraag aan de arts naar de bijwerking van medicatie die je nu neemt of gaat nemen. Voedsel zoals witbrood, witte rijst en bananen kunnen juist een verstoppende werking hebben. Regelmaat Als je eenmaal een tijdstip gekozen hebt voor het laxeren zul je je hieraan moeten houden. Het kan enkele weken duren om een regelmaat op te bouwen. Raak niet in de verleiding om het patroon na een week te veranderen omdat het nog niet goed gaat. 5.4 Zorgen voor je darm Je moet minimaal een paar uur in een rolstoel kunnen zitten, voordat je een toiletstoel kunt proberen. Oefenen is een belangrijk onderdeel van een succesvolle darmtraining. Een verpleegkundige zal je in het begin helpen en zal je de praktische zaken rond het laxeren leren. Reflexdarm legen Als je een reflexdarm hebt, kan een zetpil helpen om de darm te prikkelen, zo lang je liggend op bed laxeert. Glycerine of bisacodyl zetpillen worden hiervoor aanbevolen. Zetpillen inbrengen Je zou het niet zeggen maar zetpillen moeten met de stompe kant eerst worden ingebracht. Voordat je handschoenen aan doet, doe alle sieraden af en zorg ervoor dat je nagels kort zijn. Bevochtig twee glycerine zetpillen met vaseline of zoete olie. Breng de zetpil rustig in de endeldarm in. Begeleid de zetpil langs de rand van de endeldarm, want hij werkt alleen als hij contact maakt met de darmwand. Duw de zetpil daarom niet in de ontlasting.
5 Als de zetpillen op hun plaats zitten, duurt het ongeveer 5-20 minuten voordat ze werken. Als dat comfortabel voor je is kun je eventueel een warme drank nemen omdat dat de darmwerking stimuleert. Massage van de buik in een cirkelvormige beweging kan ook helpen. Als de darm zich leegt is het verstandig te controleren of er geen ontlasting achtergebleven is. Dit kun je doen door een vinger met een handschoen aan zachtjes in de endeldarm te duwen en te draaien. Voorzichtig terugtrekken om te zien of er ontlasting mee komt. Wacht altijd een paar minuten omdat deze stimulatie extra darmwerking kan opwekken. Als je een reflexdarm hebt en zittend laxeert op bijvoorbeeld een douchetoiletstoel of een douchezitje, hebben Microlax microklysma s de voorkeur. Deze werken sneller dan zetpillen en zijn na minuten uitgewerkt zodat je minder risico hebt op nalaxeren als je al weer van het toilet af bent. Slappe darm legen Voor mensen met een slappe darm is een methode om de darm te legen toucheren. Dit houdt in dat je de darm dagelijks of om de dag met de hand leegmaakt. Zetpillen of microklysma s werken niet als je een endeldarm zonder reflexen hebt. Methode toucheren Gebruik vinyl handschoenen en voldoende glijmiddel, zoals vaseline of zoete olie. Breng een vinger in de endeldarm, net tot het eerste kootje van de vinger. Druk voorzichtig tegen de buitenwand van de darm en beweeg je vinger langzaam rond. Dit stimuleert normaal de darm om in beweging te komen. Als je ontlasting voelt die erdoor wilt, druk je vinger naar een kant en blijf in een ronddraaiende beweging doorgaan. Je zult de ontlasting naar buiten voelen komen langs je vinger. Op bed toucheren Als je terug thuis bent moet je misschien van tijd tot tijd op bed rusten om drukplekken te voorkomen. Of als je eenvoudigweg de griep hebt. Je moet dan vast blijven houden aan de routine van de darmen. Techniek toucheren op bed Als je rechtshandig bent, ga op je linkerzij liggen met de knieën opgetrokken. Ga op de rechterzij liggen als je linkshandig bent. Spreid de knieën met een kussen. Stop incontinentiematjes onder je billen. Stop een vinger met handschoen en glijmiddel in de endeldarm. Draai rustig rond en haal de ontlasting die meekomt eruit. Wacht enkele minuten om de darm uit zichzelf te laten samentrekken om nog meer ontlasting naar onderen te brengen. Herhaal indien nodig tot het klaar is. Was en droog jezelf goed af.
6 Darmspoelen Een andere methode om een slappe darm te legen is darmspoelen. Het voordeel boven toucheren is dat je de wand van de darm minder irriteert en minder risico loopt op het krijgen van aambeien. De techniek is niet moeilijk, maar deze kun je het beste van een ervaren verpleegkundige leren. Er zijn verschillende darmspoelpompjes in de handel met elk hun eigen voor- en nadelen. Het komt er op neer dat je boven de WC met zo n pompje een hoeveelheid water via de anus in de darm pompt totdat dit water de ontlasting bereikt. Hierna stop je het pompen en laat het water met de ontlasting uit de darm in de WC lopen. Soms is één keer spoelen genoeg; soms moet je het een paar keer herhalen. 5.5 Darmmedicatie Een goed laxeerschema zonder verstopping of incontinentie-ongelukjes lukt bij iemand met een dwarslaesie eigenlijk nooit met alleen laxeermiddelen die je via de mond slikt. De regel is dus: laxeer altijd met behulp van de beschreven middelen die je bij de anus inbrengt, zoals zetpillen, microklysma s, toucheren of darmspoelen en ondersteun dit met orale laxeermiddelen. Dieet Gezond eten is belangrijk voor iedereen. Een goed dieet geeft je energie, gaat infecties tegen en helpt om een ideaal lichaamsgewicht te houden. Dit verandert niet na het krijgen van een dwarslaesie. Maar door de veranderingen die in je lichaam plaatsvinden na de dwarslaesie moet je de rol van voeding in het gezond en actief houden van je lichaam goed begrijpen. De meeste gezonde voedingspatronen zijn gebaseerd op de klassieke voedselpiramide. Er zijn enkele specifieke factoren waar je extra aandacht aan moet besteden. Je moet: letten op gewichtstoename en afname voeding met veel vezels eten om de darmwerking te ondersteunen veel drinken, vooral water Een uitgebalanceerd dieet wordt bereikt door een variatie aan voeding te nemen van alle voedingsgroepen. Eet en drink met mate en het beperken van de hoeveelheden vet, suiker en zout is de sleutel naar een gezond dieet. Het eten in de top van de piramide moet in kleine hoeveelheden gegeten worden en zo min mogelijk. Het eten onderaan de piramide moet het grootste deel van je voeding zijn en moet elke dag gegeten worden. Meteen na het ontstaan van de dwarslaesie verliezen de meeste mensen % van hun lichaamsgewicht. Mannen verliezen meestal nog meer gewicht dan vrouwen. Net na het letsel heeft het lichaam energie en voedingsstoffen nodig om zichzelf te repareren en tegen infecties te vechten. Een dwarslaesie geeft extra stress op het lichaam en kan tijdelijk de verbranding verhogen. Het gewichtsverlies vertraagt na 3-4 weken. Als het lichaam begint te herstellen en zich aanpast aan de situatie moet je beginnen om gewicht terug te krijgen. Een gewicht vinden dat acceptabel en gezond is voor jou is belangrijk. Je ideale gewicht na een dwarslaesie zal lager zijn dan voor de dwarslaesie. Een
7 basisregel is om het ideale gewicht te verminderen met 4-7 kilo bij een lage dwarslaesie en 7-10 kilo bij een hoge dwarslaesie. De meeste mensen met een dwarslaesie zullen merken dat er makkelijk gewicht bij komt en je boven je oude gewicht komt. Actief blijven is belangrijk, lichamelijk en mentaal. Taken die meer concentratie vragen, vragen meer energie dan rustige taken. Actief blijven helpt tegen verveling en veel mensen gaan eten als zij zich vervelen. Oefening is goed voor je gewicht, maar regelmatig trainen heeft nog meer voordelen. Je ziet er beter uit, omdat je spieren beter zichtbaar zijn en je voelt je beter als je hart-long conditie verbetert. De fysiotherapeut kan je helpen een oefenprogramma op te stellen. Kijk eens bij verenigingen en maak kennis met de mogelijkheden van gehandicaptensporten. Ondergewicht Vlak na de dwarslaesie is het normaal dat je gewicht afneemt. Soms is het gewichtsverlies echter te groot en dan is het belangrijk dat je er gewicht bij krijgt om problemen van ondergewicht te voorkomen. In de meeste gevallen zal het gewicht met een normaal eetpatroon er ook weer geleidelijk toenemen. Sommige mensen verliezen echter hun eetlust en dan wordt het verhogen van het gewicht lastiger. Er zijn verschillende redenen waarom je minder trek hebt. Zo kan sommige medicatie je misselijk maken, soms is het eten dat je aangeboden krijgt niet het eten dat je gewend bent, en ook door emoties kun je minder trek hebben. Mensen merken dat als ze een tijdje minder gegeten hebben, het lastig is hun normale eetpatroon weer terug te vinden. Het is belangrijk dat je probeert te blijven eten, probeer om kleine beetjes te eten en kleine slokjes te drinken op meerdere momenten op de dag. Overgewicht Een geleidelijke vermindering van het gewicht bereik je het beste door een vet- en suikerbeperkt dieet en door tegelijkertijd meer te bewegen. Je moet leren wat je het beste kunt eten als je trek hebt en om te stoppen met eten voordat je te vol raakt. Dit is een goede gewoonte die je helpt het gewicht onder controle te houden. Volg de richtlijnen voor gezond eten en neem voeding uit alle voedselgroepen, zo krijg je alle voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft binnen. Laxeermiddelen Laxeermiddelen kunnen werken door de darm te prikkelen (contactlaxeermiddelen), het volume van de ontlasting te vergroten (bulkvormers) of door de ontlasting te verzachten. Deze prikkelen de darmwand en veroorzaken daardoor het samentrekken van de darm. Deze laxeermedicatie wordt de avond voor het laxeren genomen. Bulkvormers Bulkvormers zijn poeders die opgelost worden in water en worden meestal 1-3 keer per dag ingenomen als drankje. Bulkvormers bevatten veel vezels die makkelijk verwerkt worden in de darmen. Hier nemen ze vocht op en zorgen
8 ervoor dat de ontlasting uitzet. Hierdoor wordt optimaal gebruik gemaakt van nog aanwezige reflexen in de darm. Het is erg belangrijk bij bulkvormers veel te drinken. Ontlastingverzachters Deze worden gebruikt om de ontlasting zachter te maken. Verzachters moeten dagelijks gebruikt worden om effect te hebben. Natuurproducten en kruiden Kruiden alternatieven kunnen helpen om de samenstelling van de ontlasting te beïnvloeden. Een specialist in natuurlijke medicijnen kan je adviseren om aanvullende producten te gebruiken. Ongelukjes Van tijd tot tijd zul je incontinent zijn. De methode die je gebruikt is geen exacte wetenschap. Ongelukjes zijn gênant en kunnen veel spanning opleveren. Ongelukjes horen er in het begin zeker bij en zijn leerzaam om tot een goed darmbeleid te komen. Veel voorkomende oorzaken van ongelukjes Afwijken van je routine. Niet op de juiste tijden en juiste dag laxeren.; de darm niet volledig leeg maken; ziekte of griep; reactie op bepaald eten; het drinken van te veel alcohol.; reactie op medicatie. 5.6 Veel voorkomende darmproblemen Ondanks alle inspanningen zijn darmproblemen niet te voorkomen. Veel problemen, zoals verstopping of diarree, komen ook bij mensen zonder een dwarslaesie voor. Maar soms zijn er specifieke gevolgen voor mensen met een dwarslaesie. Een van die gevolgen is een acute ernstige medische noodsituatie. Autonome dysregulatie Alle mensen met een hoge dwarslaesie (boven thoracaal 6 of een cervicale dwarslaesie) kunnen een plotselinge, heftige en levensbedreigende verhoging krijgen van hun bloeddruk.
9 Dit staat bekend als een autonome dysregulatie en is een medische noodsituatie. Het kan ontstaan als het zenuwstelsel pijn- of 'overstimulatie' prikkels ontvangt vanuit het verlamde deel van het lichaam. De meest voorkomende prikkels die een dysregulatie veroorzaken, zijn prikkels vanuit een overvolle blaas of darmen. Het zenuwstelsel probeert hierop te antwoorden door je te laten zweten boven de laesie en de bloedvaten onder de laesie te laten samentrekken. Dit zorgt voor een plotselinge en snelle stijging van de bloeddruk. Het gevaarlijke aan deze situatie is dat de bloeddruk in de hersenen ook toeneemt en tot een hersenbloeding kan leiden. Wat merk je er zelf van? Je krijgt een bleke huid onder je laesieniveau, boven het laesieniveau wordt de huid meestal rood, je gaat erg zweten, je neus raakt verstopt, je kunt vlekken voor je ogen zien en het belangrijkste is: Je krijgt last van een heftige bonkende hoofdpijn die steeds erger wordt. Wat moet je doen? Probeer de prikkel die de autonome dysregulatie veroorzaakt weg te halen. De meest voorkomende oorzaak is de blaas. Een katheter kan verstopt zijn, de blaas raakt dan overvol en geeft prikkels af. Controleer dus eerst de katheter, wissel de katheter als dit nodig is. Maak de blaas leeg, eventueel met een losse katheter. Een andere oorzaak kan liggen in de darmen. Controleer of de darm vol is en de buik opgezet is. Leeg de darmen, eventueel voorzichtig met de hand. Andere oorzaken kunnen zijn drukplekken, wonden, brandwonden, ingegroeide teennagels, na seksuele activiteit, menstruatie- of bevallingspijn of een vruchtbaarheidsonderzoek bij mannen. Wat kun je in eerste instantie doen? Als de blaas leeg is laat je dan rechtop zetten om de bloeddruk te verlagen. Verhelp de oorzaak van de prikkel. Misschien heb je zelf al medicatie in huis die je kunt nemen. Als dit niet werkt ga naar het ziekenhuis en geef goed aan dat het gaat om een noodsituatie. Neem ook een printje of en kaartje mee met informatie over autonome dysregulatie.
10 Verstoppingen Een verstopping ontstaat door het harder worden van de ontlasting. Het gebeurt als de ontlasting 'uitdroogt' in de darm. Voorbeelden van oorzaken van verstopping zijn: niet genoeg water drinken overdag; niet genoeg vezels in de voeding; maaltijden overslaan, vooral het ontbijt; de darm niet volledig leeg maken; de dagelijkse darmroutine veranderen; niet genoeg beweging; bijwerkingen van medicatie, zoals bijvoorbeeld codeïne en morfine. Verstoppingen verhelpen drink meer overweeg een korte periode medicatie te gebruiken om de ontlasting zachter te maken zet de dagelijkse darmroutine door Diarree Diarree komt voor als er te veel vocht in de ontlasting zit. Voorbeelden van oorzaken voor diarree zijn: griep of een andere ziekte te veel vers fruit in het voedsel te veel kruidig eten voedselvergiftiging een overmatig gebruik van bier of wijn een bijwerking van medicatie zoals antibiotica veel stress in je leven Blokkade van ontlasting Een bijzondere oorzaak van diarree is de verstopping in de darm waar de dunne ontlasting langsloopt. Deze vorm gaat gepaard met een opgezette buik en vaak veel darmkrampen. Als je een dergelijke vorm van diarree hebt moet deze juist behandeld worden met laxeermiddelen om de verstopping weg te halen. Dit wordt ook wel overloop diarree genoemd. Diarree verhelpen Stop met laxeermiddelen Ga door met het rectale darmprogramma Drink genoeg heldere vloeistoffen, meer dan 6-8 glazen per dag Als de diarree meer van 24 uur aanhoudt raadpleeg een arts.
11 Rectale bloedingen Om rectale bloedingen te voorkomen is het belangrijk dat je zorgvuldig handelt als je handmatig de darm leegt. Veel voorkomende oorzaken van bloedingen zijn. Verstoppingen Aambeien Beschadigingen bij toucheren Niet genoeg glijmiddel gebruikt bij toucheren Schade door scherpe nagels of sieraden bij toucheren Gefeliciteerd: je hebt het hoofdstuk over de darmen afgerond!
Verstopping VRAAG OVER UW MEDICIJNEN! WWW.APOTHEEK.NL
Verstopping WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN! WWW.APOTHEEK.NL VERSTOPPING
Nadere informatieeen bepaalde ziekte, zoals een darmontsteking, het prikkelbare darmsyndroom (IBS), diabetes of een kwaadaardige aandoening.
Verstopping Regelmatig ontlasting hebben, is voor veel mensen een teken van goede gezondheid. De regelmaat verschilt van mens tot mens: de een heeft drie keer per dag ontlasting, de ander drie keer per
Nadere informatieVERSTOPPING WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
VERSTOPPING WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL VERSTOPPING Regelmatig poepen vinden veel mensen een teken van
Nadere informatieMoeite met de stoelgang (ontlasting)
Moeite met de stoelgang (ontlasting) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent opgenomen in ons ziekenhuis en heeft een verhoogde kans op verstopping, wat ook
Nadere informatieMoeite met poepen. Voorkomen of verhelpen
Moeite met poepen Voorkomen of verhelpen Inleiding U bent opgenomen in ons ziekenhuis en heeft een verhoogde kans op verstopping of hardlijvigheid. Dit wordt obstipatie genoemd. Het betekent dat u minder
Nadere informatieBijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Bijwerkingen van chemotherapie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Mondverzorging 3 Huidverzorging 4 Voeding 5 Vermoeidheid 6 Haarverzorging 7 Diarree
Nadere informatieOBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND
OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND Wat is obstipatie? Voedsel komt via de slokdarm en de maag in de darm terecht. Water en voedingsstoffen worden in de darm gedeeltelijk in de bloedbaan opgenomen. De stoffen
Nadere informatieAambeien Helderrood bloed op de ontlasting of op het toiletpapier? Jeuk of pijn aan de anus? Dan kunnen er aambeien in het spel zijn.
Aambeien Helderrood bloed op de ontlasting of op het toiletpapier? Jeuk of pijn aan de anus? Dan kunnen er aambeien in het spel zijn. Zolang aambeien aan de binnenkant van de anus zitten, is er niets aan
Nadere informatieBekkenfysiotherapie bij verstopping
Bekkenfysiotherapie bij verstopping Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenboden Centrum juni 2010 pavo 0681 Inleiding In deze folder leest u meer over verstopping (obstipatie) en wat de bekkenfysiotherapeut
Nadere informatie2. Alles wat je moet weten over poepen en plassen: dysfunctional voiding
2. Alles wat je moet weten over poepen en plassen: dysfunctional voiding Als je verkeerd plast, wordt dit met een moeilijk woord ook wel dysfunctional voiding genoemd. Dit betekent dat je je bekkenbodemspieren
Nadere informatieBloeddrukdaling na het eten. Postprandiale hypotensie
Bloeddrukdaling na het eten Postprandiale hypotensie 2 In deze folder kunt u lezen wat een tijdelijke bloeddrukdaling na het eten (de medische term is postprandiale hypotensie) inhoudt, welke behandeling
Nadere informatieAutonome dysreflexie bij hoge dwarslaesie. (T6 en hoger)
Autonome dysreflexie bij hoge dwarslaesie (T6 en hoger) Wat is Autonome Dysreflexie (AD)? Autonome Dysreflexie - afgekort AD - is een plotselinge stijging van de bloeddruk, als reactie op een specifieke
Nadere informatieZorg bij maagklachten en misselijkheid
Zorg bij maagklachten en misselijkheid Inhoud Maagklachten 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Wanneer moet je een arts raadplegen 5 Voorkomen van maagklachten 6 Wat kun je er zelf aan doen 6 Geneesmiddelen
Nadere informatieMaagklachten en misselijkheid. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Maagklachten en misselijkheid Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Maagklachten 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Wanneer arts raadplegen 5 Voorkomen
Nadere informatie502d. Afbeelding: Dikke darm met een ingebrachte endoscoop
18-11-2016 502d Colonoscopie (klinisch) (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan op de volgende onderwerpen:
Nadere informatieAAMBEIEN WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
AAMBEIEN WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL AAMBEIEN Helderrood bloed bij de ontlasting of op het toiletpapier?
Nadere informatieOmschrijving en doel van de behandeling
1 Inhoud Inleiding... 3 Omschrijving en doel van de behandeling... 3 Verloop van de behandeling... 3 Maagsonde... 3 Het inbrengen van de sonde... 4 Voeding tijdens de darmspoeling... 5 Verloop na de behandeling...
Nadere informatieOnco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie
Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatiePrikkelbare Darm Syndroom
MEDISCH CENTRUM Prikkelbare Darm Syndroom 2 Wat is een prikkelbare darm? We spreken van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of spastisch colon wanneer iemand gedurende tenminste 12 weken in de loop van
Nadere informatie2.1 Belangrijke informatie
Hoofdstuk 2 Medisch Dit is het enge hoofdstuk. Het gaat over leven en dood. Veel voorkomende complicaties die kunnen optreden tijdens je leven met een dwarslaesie worden hier beschreven. Zorg ervoor dat
Nadere informatieWAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
400001 Aambeien_400001 Aambeien 17-08-11 13:45 Pagina 6 Aambeien WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Nadere informatieDarmproblemen bij acute buikpijn
Darmproblemen bij acute buikpijn U bent voor onderzoek op de spoedeisende hulp geweest omdat u buikklachten heeft. De arts heet bij u geen acute oorzaak kunnen vaststellen. De klachten kunnen vele oorzaken
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. Bij verstopping. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Bekkenfysiotherapie Bij verstopping Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u meer over verstopping (obstipatie) en wat de bekkenfysiotherapeut
Nadere informatie502a. Colonoscopie met normale voorbereiding (met eventueel poliepectomie)
Colonoscopie met normale voorbereiding (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan op de volgende onderwerpen:
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen met een rectaal spoelsysteem. Informatie voor ouders/verzorgers
Sophia Kinderziekenhuis Darmspoelen met een rectaal spoelsysteem Informatie voor ouders/verzorgers Uw kind is geboren met een anorectale malformatie, de ziekte van Hirschsprung of met Spina Bifida, waardoor
Nadere informatie502c. Colonoscopie met zeer intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie)
Colonoscopie met zeer intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan op de volgende
Nadere informatieÉÉN OP DE DRIE VROUWEN DIE EEN KIND HEBBEN GEKREGEN LIJDT AAN URINEVERLIES
08 ÉÉN op de drie vrouwen Zelfs vrouwen die nog maar één kind gekregen hebben, lopen drie keer zoveel de kans om urine te verliezen als vrouwen die nog geen kind gekregen hebben. Hoe meer kinderen u krijgt,
Nadere informatieLeefstijladviezen Voor een goede stoelgang
Leefstijladviezen Voor een goede stoelgang Afdeling algemene chirurgie In deze folder vindt u informatie over een gezonde leefstijl om een goede stoelgang te bevorderen. Gezonde vezelrijke voeding Voedingsvezels
Nadere informatieDarmspoelen bij kinderen
Darmspoelen bij kinderen PIPO-poli voor kinderen met plas- en poepproblemen Vrouw Moeder Kind-centrum Darmspoelen bij kinderen Uw kind heeft obstipatie (verstopping), hardnekkig ontlastingsverlies of beiden.
Nadere informatieAdvies van de kurkdroogpoli
Advies van de kurkdroogpoli Voor kinderen en jongeren met blaasproblemen Ziekenhuis Gelderse Vallei In dit boekje staan adviezen over drinken, plassen en poepen. Zo kun je zien wat je zelf al kunt doen
Nadere informatieSchuim Zorg ervoor dat uw endeldarm leeg is voordat u de schuim inbrengt. Ga vooraf naar het toilet.
Mesalazine Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met mesalazine in verband met een chronische ontstekingsziekte van de darm. In deze
Nadere informatieWat zijn divertikels?
Diverticulitis Wat zijn divertikels? Divertikels zijn ballonachtige uitstulpingen van de wand van het maagdarmkanaal. Divertikels stulpen naar buiten uit, door de spierlaag heen. Je kunt ze vergelijken
Nadere informatieAdvies van de kurkdroogpoli
Advies van de kurkdroogpoli Voor kinderen en jongeren met blaasproblemen Ziekenhuis Gelderse Vallei In dit boekje staan adviezen over drinken, plassen en poepen. Zo kun je zien wat je zelf al kunt doen
Nadere informatieLeefstijladviezen bij darmklachten
Leefstijladviezen bij darmklachten Inleiding Deze folder geeft informatie over darmklachten, de oorzaak ervan en wat ertegen te doen is. Het is belangrijk om de informatie aandachtig door te lezen want
Nadere informatieMaag-, Darm- en Leverziekten. Mesalazines.
Maag-, Darm- en Leverziekten Mesalazines www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemeen... 3 Werking... 3 Gebruik... 4 Bijwerkingen... 5 Het effect op vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding... 6 Controles...
Nadere informatieDieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier
VOEDING & DIEET Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier ADVIES Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier Als u klachten hebt die worden veroorzaakt door een, kunt u met een aantal leefregels en
Nadere informatieSigmoïdoscopie. Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm
Sigmoïdoscopie Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm 2 U heeft een afspraak gemaakt op de endoscopieafdeling van CWZ voor een sigmoïdoscopie. Dit is een onderzoek waarbij met een kijkinstrument
Nadere informatieBewegen tijdens de behandeling van kanker
Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bij de behandeling van kanker kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies. Dit wordt vaak erger tijdens de behandelperiode. Ook na de behandeling kunt
Nadere informatieJe darmen de baas. Direct je darmklachten verminderen. Voedings- en leefstijladviezen bij het Prikkelbare Darmklachten
Je darmen de baas Direct je darmklachten verminderen Voedings- en leefstijladviezen bij het Prikkelbare Darmklachten Auteur: Janna Koopman PDS expert voedingsdeskundige coach ervaringsdeskundige PDS Coaching
Nadere informatieZetpil en klysma. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn
Zetpil en klysma bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van zetpillen en klysma s. In deze folder krijg je informatie over
Nadere informatieMaag-, darm- en leverziekten. Functionele dyspepsie
Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten 1 Van uw MDL-arts heeft u te horen gekregen dat u een (functionele) dyspepsie heeft. Om te begrijpen wat deze term precies inhoud en hoe hiermee om te
Nadere informatie502b. Colonoscopie met intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie)
18-11-2016 502b Colonoscopie met intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan
Nadere informatieKlysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum
Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen
Nadere informatieWeer naar huis na een dikke darmoperatie
Weer naar huis na een dikke darmoperatie U heeft een darmoperatie ondergaan en mag nu naar huis. Daarom ontvangt u deze folder. In deze folder is algemene informatie opgenomen die van belang is wanneer
Nadere informatieAls je poep er niet uit wil
Als je poep er niet uit wil 1 De meeste kinderen poepen elke dag wel een keer. Of één keer in de twee dagen. Maar soms poep je vaker, bijvoorbeeld als je diaree hebt. Of je poept minder vaak. Als je niet
Nadere informatieDiverticulose en diverticulitis
Diverticulose en diverticulitis U heeft last van uitstulpingen in uw dikke darm (diverticulose) of van een ontsteking van deze uitstulpingen (diverticulitis). In deze folder leest u meer over het ontstaan
Nadere informatieOBSTIPATIE BIJ KINDEREN,
Patiënteninformatiedossier (PID) Poep- en Plaspoli onderdeel OBSTIPATIE BIJ KINDEREN, Informatie voor kinderen POEP- EN PLASPOLI Obstipatie, info kinderen Inhoud Obstipatie...3 Wat is normale poep?...3
Nadere informatieZetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Zetpil of klysma 3 Gebruik 3 Toediening 4 Zetpillen 4 Klysma 4 Bijwerkingen 5 Opmerkingen/complicaties
Nadere informatiePrikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl U heeft van uw arts gehoord dat u een Prikkelbare Darm heeft. Een andere benaming voor Prikkelbare Darm Syndroom
Nadere informatieBIJSLUITER. BISACODYL 5 mg zetpillen
BIJSLUITER BISACODYL 5 mg zetpillen Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 10 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed voordat u
Nadere informatieZetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. polikliniek maag-, darm-, leverziekten (MDL)
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa polikliniek maag-, darm-, leverziekten (MDL) Noteer hier uw vragen Uw behandelend arts en/of maag, darm, lever (MDL) verpleegkundig specialist
Nadere informatieLeefstijladviezen Voor een goede stoelgang
Leefstijladviezen Voor een goede stoelgang Afdeling algemene chirurgie In deze folder vindt u informatie over een gezonde leefstijl om een goede stoelgang te bevorderen. Gezonde vezelrijke voeding Voedingsvezels
Nadere informatieWeer plassen na een blaasvervangende operatie Hautmann-blaas
U heeft onlangs een operatie gehad waarbij uw eigen blaas is vervangen door een nieuwe blaas gemaakt van dunne darm. Binnenkort kan de katheter eruit en gaat u proberen zelf weer te plassen. Dit gaat anders
Nadere informatieFunctionele dyspepsie
Functionele dyspepsie Maag-, darm- en leverziekten Beter voor elkaar 2 Van uw MDL-arts heeft u te horen gekregen dat u een (functionele) dyspepsie heeft. Om te begrijpen wat deze term precies inhoud en
Nadere informatieDivertikels. Afdeling Diëtetiek
Divertikels Afdeling Diëtetiek Voedingsadvies bij divertikels Deze informatie is bedoeld als ondersteuning van het consult door een diëtist. De informatie in deze folder kan een persoonlijk dieetadvies
Nadere informatieSpijsvertering. Voorwoord. Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering.
Spijsvertering Voorwoord Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering. Spijsvertering betekent: "Het verteren van het voedsel tot stoffen die door
Nadere informatieDwarslaesie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Dwarslaesie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U of uw familielid/naaste is opgenomen in het Albert Schweitzer ziekenhuis vanwege een dwarslaesie. In deze folder
Nadere informatieEEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN
EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Eet gezond en gevarieerd Vermijd overgewicht Beweeg voldoende Stop met roken en beperk alcoholgebruik www.diabetescoach.be EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Een gezonde
Nadere informatieEndo-echografie. (via de anus, endeldarm, dikke darm) Patiënteninformatie
Patiënteninformatie Endo-echografie (via de anus, endeldarm, dikke darm) Informatie over endo-echografisch onderzoek dat we uitvoeren op de afdeling Endoscopie van locatie Hilversum Endo-echografie (via
Nadere informatieZetpil en klysma. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en
Nadere informatieRivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER
Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieColoscopie Informatie voor de klinische patiënt Voorbereidingen Movi Prep tijdens opname
Coloscopie Informatie voor de klinische patiënt Voorbereidingen Movi Prep tijdens opname MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis Datum onderzoek:. www.mdlcentrum.nl 1. Wat is een coloscopie? Op advies van uw
Nadere informatieToedienen van zetpil/klysma. Interne geneeskunde
Toedienen van zetpil/klysma Interne geneeskunde Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma s. In deze folder krijgt u informatie over de werking
Nadere informatieVoeding en zwangerschapsbraken Algemene informatie
Voeding en zwangerschapsbraken Algemene informatie Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis In deze folder vindt u algemene informatie over ernstig braken tijdens de zwangerschap. Wat is zwangerschapsbraken?
Nadere informatieSigmoïdoscopie bij dialysepatiënten. Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm
Sigmoïdoscopie bij dialysepatiënten Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm 2 U heeft een afspraak gemaakt op de endoscopie afdeling van CWZ voor een sigmoïdoscopie. Dit is een onderzoek
Nadere informatieSigmoïdoscopie bij dialysepatiënten. Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm
Sigmoïdoscopie bij dialysepatiënten Onderzoek van het onderste gedeelte van de dikke darm U heeft een afspraak gemaakt op de endoscopie afdeling van CWZ voor een sigmoïdoscopie. Dit is een onderzoek waarbij
Nadere informatieDivertikels en diverticulitis. Oorzaak en behandeling
Divertikels en diverticulitis Oorzaak en behandeling In deze folder krijgt u informatie over divertikels en diverticulitis. Deze folder geeft informatie over de oorzaak van divertikels en diverticulitis.
Nadere informatieVerzakking en incontinentieproblemen bij vrouwen VIP Poli
Verzakking en incontinentieproblemen bij vrouwen VIP Poli H.313157.0610 Inleiding U bent via uw huisarts aangemeld voor de VIP poli. Om in korte tijd zonder herhaalbezoeken een beeld te kunnen krijgen
Nadere informatieHoe voorkomt of verhelpt u klachten? Welke onderzoeken zijn nodig?
Aambeien Aambeien zijn uitgezakte zwellichamen bij de anus. Deze zwellichamen heeft iedereen. Ze bevinden zich aan de binnenkant op het eind van de endeldarm en het begin van de sluitspier. Zo'n zwellichaam
Nadere informatieVormen en oorzaken van urine-incontinentie Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie:
INCONTINENTIE Inleiding Incontinentie (urine-incontinentie en/of ontlastingsincontinentie) is vooral bij ouderen een veelvoorkomend probleem. Toch zoekt maar een klein deel van de mensen hulp. Hierbij
Nadere informatieOnco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?
Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieregio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl
regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. (sub)totaalruptuur
Maatschap Gynaecologie (sub)totaalruptuur Algemeen Tijdens de bevalling is er een totaalruptuur of een subtotaal ruptuur ontstaan. Deze folder geeft u informatie over wat een (sub)totaalruptuur is en wat
Nadere informatieZetpillen en Klysma s bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa)
Zetpillen en Klysma s bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u ge sproken over het gebruik van zetpillen en klysma s. In deze folder krijgt
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding voor ouders...4. Informatie over darmspoelen...5. Wat is darmspoelen?...5. Wat gaan we doen?...6
Darmspoelen Inhoudsopgave Inleiding voor ouders...4 Informatie over darmspoelen...5 Wat is darmspoelen?...5 Wat gaan we doen?...6 Wat heb je nodig?... 6 Wat heb je verder nodig?...7 Wat doe je van te
Nadere informatiePlaatsen van een slokdarmstent. Informatiebrochure
Plaatsen van een slokdarmstent Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 WAT IS EEN STENT?... 4 2 HOE WORDT DE STENT GEPLAATST?... 4 3 WAT ZIJN DE VOOR- EN NADELEN VAN EEN STENT?... 5 4 WAT
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen. Informatie voor ouders/verzorgers
Sophia Kinderziekenhuis Darmspoelen Informatie voor ouders/verzorgers Nadat uw kind geopereerd is aan een anorectale misvorming, de ziekte van Hirschsprung of geboren is met een Spina Bifida, kunnen er
Nadere informatiemisselijkheid bij chemotherapie
patiënteninformatie misselijkheid bij chemotherapie U kunt helaas misselijk worden van chemotherapie. Misselijkheid en braken zijn erg vervelende bijwerkingen en kunnen ervoor zorgen dat u niet in staat
Nadere informatieBehandeling van aambeien
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Behandeling van aambeien z 1 Met uw chirurg hebt u een afspraak gemaakt voor een behandeling van uw aambeien. Hierbij worden
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem
Bekkenfysiotherapie bij een overactieve bekkenbodem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Een overactieve bekkenbodem Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen
Nadere informatieSigmoïdoscopie/ colonoscopie. (darmonderzoek)
Sigmoïdoscopie/ colonoscopie (darmonderzoek) 2 Sigmoïdoscopie-colonoscopie (darmonderzoek) Datum:.. Tijd:. Er is met u op bovengenoemde datum een afspraak gemaakt voor een darmonderzoek. In deze folder
Nadere informatieEen onderzoek naar de binnenkant van de endeldarm en de dikke darm
Sigmoïdoscopie Een onderzoek naar de binnenkant van de endeldarm en de dikke darm Binnenkort wordt er bij u een sigmoidoscopie gedaan. Dit is een onderzoek waarbij met een kijkinstrument, de endoscoop,
Nadere informatiemijn wetenschappelijke experimenten
naam Datum werkblaadje 3 mijn wetenschappelijke experimenten het spijsverteringsstelsel werkblaadje 3 b experiment 1: het SpeekSel citroensap of azijn onderzoeksvraag: water in de mond krijgen, bestaat
Nadere informatieH.278350.0614. Behandeling van aambeien (poliklinisch)
H.278350.0614 Behandeling van aambeien (poliklinisch) 2 Wat zijn aambeien In de overgang van de anus naar de endeldarm bevinden zich zwellichamen, die de sluitspier helpen om de darmuitgang vocht- en gasdicht
Nadere informatieDieetadvies bij een trage maag
VOEDING & DIEET Dieetadvies bij een trage maag ADVIES Dieetadvies bij een trage maag Als de maagspier te weinig of te onregelmatig samentrekt, blijft het voedsel langer in de maag dan normaal. We spreken
Nadere informatieRöntgenonderzoek van de dunne darm
Radiologie Röntgenonderzoek van de dunne darm www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RAD045 / Röntgenonderzoek van de dunne darm / 10-11-2015 2
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.
Nadere informatieadviezen hernia-operatie ZorgSaam
adviezen lumbaalpunctie na een hernia-operatie ZorgSaam 1 2 Lumbaalpunctie Korte beschrijving Een lumbaalpunctie (ruggenprik) is een onderzoek waarbij wat liquor uit het lichaam gehaald wordt. Liquor is
Nadere informatieBehandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners
Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch
Nadere informatieKijkonderzoek van de dikke darm met sedatie (roesje)
Kijkonderzoek van de dikke darm met sedatie (roesje) Coloscopie Bij deze folder hoort een voorbereidingsfolder 2 Bij dit onderzoek wordt het slijmvlies (de binnenbekleding) van de gehele dikke darm bekeken
Nadere informatieDiabetes type 2 Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatieSyncope. Uitleg en adviezen
Syncope Uitleg en adviezen Syncope Syncope is het moeilijke woord voor aanvallen van kortdurend bewustzijnsverlies dat veroorzaakt wordt doordat de bloeddruk even weg valt. De meest voorkomende oorzaak
Nadere informatieEcho - endoscopie van het onderste deel van het maagdarmkanaal
Echo - endoscopie van het onderste deel van het maagdarmkanaal 2 U heeft een afspraak gemaakt op de endoscopieafdeling van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) voor een echo-endoscopie van het laatste
Nadere informatieIn deze folder leest u wanneer u zonder problemen voor uzelf kunt zorgen en wanneer u beter naar een huisarts kunt gaan.
Diarree In het dagelijks leven noemen we het liever buikgriep of voedselvergiftiging. Voor het woord diarree schamen we ons een beetje. Toch heeft iedereen er wel eens last van. Op vakantie of gewoon thuis.
Nadere informatieDiarree is een verstoring van het normale ontlastingpatroon. De ontlasting bevat meer water dan gewoonlijk en u moet vaker naar het toilet.
DIARREE In het dagelijks leven noemen we het liever buikgriep of voedselvergiftiging. Voor het woord diarree schamen we ons een beetje. Toch heeft iedereen er wel eens last van. Op vakantie of gewoon thuis.
Nadere informatieAdviezen voor toiletgedrag
Adviezen voor toiletgedrag Het dagelijks toiletbezoek lijkt zo vanzelfsprekend. Toch gaat niet iedereen op de juiste manier naar het toilet. In deze folder vindt u adviezen voor goed toiletgedrag. Neem
Nadere informatieDaarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.
Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke
Nadere informatiePrikkelbare Darm Syndroom (PDS)
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) Afdeling interne geneeskunde mca.nl Inhoudsopgave Wat is PDS? 3 Behandeling van PDS 4 Wat kunt u zelf doen? 5 Behandeling met medicijnen 6 Uw vragen 8 Bijlage 9 Notities
Nadere informatie