Ontwerp norm NEN 8005

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp norm NEN 8005 Nederlandse invulling van NEN-EN 206: Beton - Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit Publicatie uitsluitend voor commentaar Dutch supplement to NEN-EN 206: Concrete - Specification, performance, production and conformity december 2013 ICS ; Commentaar vóór Zal vervangen NEN 8005:2008; NEN 8005:2008/A1:2011 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Beton" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Normatieve invullingen van en toelichtingen op paragrafen van NEN-EN Classificatie Eisen gesteld aan het beton en controlemethoden Specificatie van beton Levering van betonspecie Conformiteitscontrole en conformiteitscriteria Productie controle Bijlage D Aanvullende eisen voor beton voor in het bijzonder geotechnisch werk Bijlage AA (informatief) Keuzeschema beoordeling chemische agressiviteit Bijlage BB (normatief) Afnamecontrole Bibliografie

3 Voorwoord Deze norm geeft naast een normatieve invulling van een aantal paragrafen van NEN-EN 206 Beton Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit, een toelichting op een aantal paragrafen daarvan. In hoofdstuk 3 zijn de normatieve teksten gegeven als invulling van die bepalingen van NEN-EN 206 waarin is aangegeven dat de desbetreffende nationale normen mogen worden toegepast als invulling van de desbetreffende tekst van NEN-EN 206 (zie in dit verband ook de inleiding van NEN-EN 206). Daarbij is gebruikgemaakt van de normen vermeld in hoofdstuk 2. Waar een toelichting op de tekst van NEN-EN 206 is gegeven, of waar een opmerking is gemaakt, is gebruikgemaakt van de normen en andere publicaties vermeld in de bibliografie. De reden voor de huidige herziening van de norm is het verschijnen van de Europese norm EN 206, als herziene versie van EN 206-1, die als NEN-EN 206 Beton - Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit is gepubliceerd. Ook is een enkele precisering in de bestaande tekst aangebracht. Bijlage AA is informatief. Bijlage BB is normatief in geval van afnamecontrole. De commissie die deze norm heeft opgesteld, heeft naast de status van NEN-normcommissie tevens de status van voorschriftencommissie 12 Beton van de stichting CURNET. Met deze combinatie willen NEN en stichting CURNET, in het belang van alle bouwpartijen, optimale onderlinge afstemming bevorderen van de activiteiten van beide organisaties. Commentaar op dit praktijkrichtlijnontwerp kan vóór 1 april 2014 worden ingediend via 3

4 Nederlandse invulling van NEN-EN 206: Beton Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit 1 Onderwerp en toepassingsgebied NEN 8005 geeft normatieve bepalingen voor die aspecten die bij de samenstelling van beton volgens NEN-EN 206 nationaal mogen worden geregeld. Daarnaast worden bepaalde paragrafen van NEN-EN 206 van een toelichting voorzien. De norm is bedoeld te worden toegepast in samenhang met NEN-EN 206, bij de samenstelling van beton volgens NEN-EN Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing.bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van dit document (met inbegrip van de correctiebladen en wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 2560 NEN 3543 NEN 3550 NEN 5905 NEN-EN NEN-EN 206 NEN-EN A1 NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN A1 NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN Controlezeven Draadzeven, plaatzeven en geëlektroformeerde plaatzeven met ronde en vierkante gaten Nederlandse aanvulling op NEN-EN "Lichte toeslagmaterialen - Lichte toeslagmaterialen voor beton, mortel en injectiemortel" Cement volgens NEN-EN of NEN-EN 14216, met aanvullende speciale eigenschappen - Definities en eisen Nederlandse aanvulling op NEN-EN Toeslagmaterialen voor beton Cement Deel 1: Samenstelling, specificatie en conformiteitscriteria voor gewone cementsoorten Beton Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit Vliegas voor beton Deel 1: Definitie, specificaties en conformiteitscriteria Beproeving van betonspecie Deel 1: Monsterneming Beproeving van verhard beton Deel 1: Vorm, afmetingen en verdere eisen voor proefstukken en mallen Beproeving van verhard beton Deel 3: Druksterkte van proefstukken Toeslagmateriaal voor beton Lichte toeslagmaterialen - Deel 1: Lichte toeslagmaterialen voor beton, mortel en injectiemortel Cement - Samenstelling, specificaties en conformiteitscriteria voor bijzondere cementsoorten met erg lage hydratatiewarmte Gemalen gegranuleerde hoogovenslak voor gebruik in beton, mortel en injectiemortel Deel 1: Definities, specificaties en conformiteitscriteria Metrologische aspecten van niet-automatische weeginstrumenten 4

5 3 Normatieve invullingen van en toelichtingen op paragrafen van NEN-EN 206 De in dit hoofdstuk opgenomen teksten hebben betrekking op de paragrafen van NEN-EN 206, vermeld in de linkermarge Genormaliseerd beton op samenstelling OPMERKING In Nederland is geen norm beschikbaar voor genormaliseerd beton op samenstelling. Daarom kan genormaliseerd beton op samenstelling in Nederland niet worden toegepast. 4 Classificatie 4.1 Milieuklassen in verband met de omgevingsomstandigheden (1) OPMERKING 1 Vanwege de bij de constructeur aanwezige kennis over de situering en functie van de betonconstructie bepaalt de ontwerper c.q de ontwerper/constructeur welke milieuklasse(n) op een bepaald bouwdeel van toepassing is (zijn). De op een bepaald bouwdeel van toepassing zijnde milieuklasse(n) is/zijn aangegeven in de projectspecificatie en/of op de desbetreffende bouwtekening(en). OPMERKING2 De indeling van zeewater kan worden gemaakt op basis van de hieronder vermelde gemiddelde samenstelling van het Nederlandse zeewater: gemiddeld gehalte aan sulfaat SO 2-4 : 2780 mg/l; gemiddeld gehalte aan magnesium Mg 2+ : 1330 mg/l. Zie ook voetnoot d in tabel E. (2) OPMERKING Bij gevaar voor chemische aantasting anders dan door grond en grondwater, kan binnen milieuklasse XA de sub-klasse worden bepaald door gebruik te maken van bijlage AA. 4.2 Betonspecie Consistentieklassen OPMERKING Tenzij vooraf anders is overeengekomen, worden voor de beoogde consistentie de volgende klassen (volgens NEN-EN 206) als maatgevend aanbevolen: Droog: Aardvochtig: Half plastisch: Zeer plastisch: Vloeibaar: Zeer vloeibaar: Zelfverdichtend: C0 C1 S2 F4 F5 SF1 SF Aanvullende eigenschappen voor zelfverdichtend beton OPMERKING Tenzij vooraf anders is overeengekomen, worden voor de aanvullende eigenschappen de volgende klassen (volgens NEN-EN 206) als maatgevend aanbevolen: Viscositeit: Blokkeringsmaat: VF1 of VF2 PJ1 of PJ2 5

6 5 Eisen gesteld aan het beton en controlemethoden 5.1 Basiseisen gesteld aan de grondstoffen Algemeen (1) OPMERKING Voor de bepaling van de geschiktheid van grondstoffen voor toepassing in beton kan CUR-Rapport worden geraadpleegd Toeslagmaterialen (1) Natuurlijk normaal en zwaar toeslagmateriaal en luchtgekoelde hoogovenslak behoren te voldoen aan NEN-EN en NEN Licht toeslagmateriaal behoort te voldoen aan NEN-EN en NEN (2) Als betongranulaat en menggranulaat komen uitsluitend in aanmerking de betongranulaten en menggranulaten met een volumieke massa ρ rd van ten minste kg/m 3 en die voldoen aan NEN-EN en aan de desbetreffende bepalingen van NEN In beton met toeslagmaterialen als bedoeld in (1) van van NEN-EN 206 mag het natuurlijke harde dichte grove toeslagmateriaal voor ten hoogste 20 % (volumepercentage) door betongranulaat, metselwerkgranulaat, grof licht toeslagmateriaal of een combinatie daarvan zijn vervangen, zij het dat ten hoogste 10 % (volumepercentage) van de totale hoeveelheid natuurlijk hard dicht grof toeslagmateriaal door metselwerkgranulaat, grof licht toeslagmateriaal of een combinatie daarvan mag zijn vervangen. In beton met toeslagmaterialen als bedoeld in (1) van van NEN-EN 206 mag het natuurlijke harde dichte grove toeslagmateriaal voor ten hoogste 30 % (volumepercentage) door betongranulaat zijn vervangen, mits het betongranulaat een volumieke massa heeft van ten minste kg/m 3. OPMERKING Voor metselwerkgranulaat kan CUR-Aanbeveling 5 worden geraadpleegd. Voor de vervanging van het natuurlijke harde dichte grove toeslagmateriaal door betongranulaat kan CUR-Aanbeveling 112 worden geraadpleegd. (3) Het gebruik van toeslagmaterialen waarvoor volgens NEN-EN aanvullende eisen nodig zijn is niet toegestaan. 5.2 Basiseisen gesteld aan de betonsamenstelling Algemeen (4) OPMERKING In Nederland is geen norm beschikbaar voor genormaliseerd beton op samenstelling. Derhalve kan genormaliseerd beton op samenstelling in Nederland niet worden toegepast Keuze van het cement Van de in tabel 1 van NEN-EN genoemde cementen is het gebruik van de volgende cementen zonder meer toegelaten: CEM I (portlandcement); CEM II/A-S en CEM II/B-S (portlandslakcementen); CEM II/A-V en CEM II/B-V (portlandvliegascementen); CEM II/B-T (portlandleisteencement); CEM III/A en CEM III/B (hoogovencementen). 6

7 Voor het aantonen van de geschiktheid van de generieke toepassing van de overige in NEN-EN genoemde cementen moet gebruik worden gemaakt van de procedure zoals beschreven in CUR-Aanbeveling 48. Voor cementsoorten die voldoen aan één van de volgende normen: NEN-EN 197-1; NEN-EN 14216; maar waarvan de geschiktheid voor de generieke toepassing niet is aangetoond geldt het volgende. Een cementsoort kan op basis van zijn specifieke eigenschappen in die betonconstructies worden toegepast daar waar deze eigenschappen de prestatie van de betonconstructie positief beïnvloed. Specifieke geschiktheid van het cement kan worden aangetoond door te toetsen op één of meer relevante duurzaamheidsaspecten zoals genoemd in CUR-Aanbeveling 48 eventueel aangevuld met relevante testmethoden, bijvoorbeeld hydratatiewarmte. OPMERKING Toetsing op duurzaamheid geschiedt op basis van Beoordelingswijze geschiktheid van beton met vulstoffen (hoofdstuk 5 van CUR-Aanbeveling 48). Het referentiebeton behoort vervaardigd te zijn met een referentiecement behorende bij de van toepassing zijnde milieuklasse overeenkomstig de tabel in Bijlage A van CUR-Aanbeveling 48. Toepassing van deze cementsoorten en de wijze waarop de geschiktheid wordt aangetoond moet vooraf worden overeengekomen tussen producent en gebruiker. Voor cementen met de aanvullende speciale eigenschap wit mag van NEN 3550 worden gebruik gemaakt Keuze van het toeslagmateriaal Gerecyclede toeslagmaterialen en kunstmatig vervaardigde toeslagmaterialen In beton met toeslagmaterialen als bedoeld in van NEN-EN 206 mag het natuurlijke harde dichte grove toeslagmateriaal voor ten hoogste 20 % (volumepercentage) door betongranulaat of menggranulaat, die voldoen aan NEN 5905, zijn vervangen. Als het betongranulaat voldoet aan de eisen gesteld in CUR-Aanbeveling 112, die als aanvullende eis een dichtheid van ten minste kg/m 3, kan het vervangingspercentage worden verhoogd tot ten hoogste 30 % (volumepercentage) Weerstand tegen alkali-silicareactie OPMERKING Bij gebruik van CUR-Aanbeveling 89 en tevens NEN 5905 wordt geacht aan het in de normtekst van NEN-EN 206 gestelde te zijn voldaan Gebruik van vulstoffen Algemeen (2) Van de in NEN-EN A1 genoemde poederkoolvliegassen is het gebruik van de volgende poederkoolvliegassen zonder meer toegelaten als type-ii-vulstof in beton dat voldoet aan NEN-EN 206: poederkoolvliegassen behorend tot categorie N volgens (fijnheid) van NEN-EN A1; poederkoolvliegassen behorend tot categorie A volgens (gloeiverlies) van NEN-EN A1. Bij gebruik van poederkoolvliegassen behorend tot categorie S volgens (fijnheid) van NEN-EN A1 en van poederkoolvliegassen behorend tot categorie B of categorie C volgens (gloeiverlies) van NEN-EN A1 moet de geschiktheid daarvan tevoren zijn aangetoond. Bovendien moet de wijze waarop de geschiktheid wordt aangetoond, tevoren zijn overeengekomen. Bij gebruik van deze poederkoolvliegassen als type-ii-vulstof in beton dat voldoet aan NEN-EN 206 moet dit eveneens tevoren zijn overeengekomen. 7

8 Poederkoolvliegassen die niet onder de werking van NEN-EN A1 vallen zijn uitsluitend toegelaten als type-ii-vulstof, indien de geschiktheid voor gebruik in beton dat voldoet aan NEN-EN 206 is aangetoond. OPMERKING 1 Voor het bepalen van de geschiktheid kan CUR-Rapport worden geraadpleegd. Gemalen gegranuleerde hoogovenslak dat voldoet aan NEN-EN is zonder meer toegelaten als type-ii-vulstof in beton dat voldoet aan NEN-EN 206. OPMERKING 2 In Nederland is het bepalen van de geschiktheid voor het gebruik van gemalen gegranuleerde hoogovenslak in beton dat voldoet aan NEN-EN 206 uitgewerkt in de Nationale BRL (4) OPMERKING 3 In Nederland kan aan een combinatie van hoogovencement en poederkoolvliegas een bindmiddelfunctie worden toegekend aan de poederkoolvliegas conform van NEN-EN 206. Daarbij wordt onder de water-bindmiddelfactor verstaan de massaverhouding tussen het effectieve watergehalte en het (cement + k x poederkoolvliegas)-gehalte. (5) OPMERKING 4 In Nederland is het equivalent concrete performance concept conform voor de gelijkwaardige prestatie van de combinatie van poederkoolvliegas/cement, gemalen gegranuleerde hoogovenslak/cement en kalksteenmeel/cement en combinaties hiervan als bindmiddel in beton uitgewerkt in de Nationale BRL k-waarde voor vliegas, poederkoolvliegas, gemalen gegranuleerde hoogovenslak k-waarde voor poederkoolvliegas die aan NEN-EN A1 voldoet In Nederland is voor beton dat cement CEM III/A en/of CEM III/B en poederkoolvliegas met een bindmiddelfunctie bevat, een k-waarde voor de poederkoolvliegas toegelaten van 0,2 voor alle sterkteklassen van het cement en in alle milieuklassen. Bij een combinatie van cementen kan de k-waarde van deze combinatie worden bepaald uit rechtlijnige interpolatie tussen de k-waarden op basis van de massaverhoudingen van de cementen. Het bovenstaande geldt voor zowel poederkoolvliegassen die aan NEN-EN A1 voldoen als poederkoolvliegassen die niet onder de werking van NEN-EN A1 vallen, maar waarvan de geschiktheid voor gebruik in beton dat voldoet aan NEN-EN 206 is aangetoond (zie ) k-waarde voor gemalen gegranuleerde hoogovenslak die voldoet aan NEN-EN (1) OPMERKING In Nederland is geen k-waarde voor gemalen gegranuleerde hoogovenslak vastgelegd Concept voor de gelijkwaardige prestatie van beton (3) OPMERKING Voor uitwerking van het concept voor de gelijkwaardige prestatie van beton kan CUR-Aanbeveling 48 worden geraadpleegd Gehalte aan chloriden (1) Bij het toetsen van het maximumgehalte aan chloriden bij beton met voorgerekt staal moet klasse Cl 0,20 worden aangehouden; bij beton met wapening, ingestorte metalen en nagerekt staal moet klasse Cl 0,40 worden aangehouden Temperatuur van de betonspecie OPMERKING 1 Voor het nemen van de juiste maatregelen bij lage buitentemperaturen kan voor de verschillende weerfasen gebruik worden gemaakt van 12.5 van NEN OPMERKING 2 Ook als de maximumtemperatuur van de betonspecie moet worden vastgelegd, kan van NEN 6722 gebruik worden gemaakt. 8

9 5.3 Eisen behorend bij de milieuklassen Grenswaarden voor de betonsamenstelling (1) De grenswaarden voor de betonsamenstelling uitgedrukt in minimumcementgehalte en maximaal toelaatbare water-cementfactor en eventueel minimumpercentage lucht, zijn gegeven in tabel E. Minimumcement-/bindmiddelgehalte Het beton moet zoveel cement/bindmiddel bevatten dat, bij de gekozen korrelgrootteverdeling van het toeslagmateriaal en de verlangde consistentie, de vereiste sterkte en duurzaamheid worden bereikt. Minimaal vereiste hoeveelheid fijn materiaal Het betonmengsel moet ten minste de hoeveelheid fijn materiaal volgens tabel C bevatten. Onder fijn materiaal wordt materiaal kleiner dan 250 μm verstaan, te weten: cement, toeslagmateriaal dat de zeef 250 μm volgens NEN 2560 passeert en toegevoegde vulstoffen. Tabel C Minimaal vereiste hoeveelheid fijn materiaal Grootste korrelafmeting (D) mm Minimaal vereiste hoeveelheid fijn materiaal (< 250 μm) per m 3 beton m 3 4 tot 8 moet tussen partijen worden overeengekomen 8 0,140 11,2 0, ,125 22,4 0,120 31,5 0,115 63,0 0,110 OPMERKING Voor bepaalde productieprocessen kan het nodig zijn om van de waarden in tabel C af te wijken. Luchtgehalte als fijn materiaal De door het gebruik van luchtbelvormers ingebrachte fijn verdeelde luchtbellen mogen ook als fijn materiaal volgens tabel D worden aangemerkt. Tabel D Waardering luchtgehalte als gehalte aan fijn materiaal Gemeten luchtgehalte van de betonspecie % (V/V) Effectieve hoeveelheid fijn materiaal per m 3 beton m , , , ,040 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NEN 8005:2013 Ontw. nl Nederlandse invulling van NEN-EN 206: Beton - Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview