Arbeidstijdreglementering in de openbare zorgsector

Transcriptie

1 Arbeidstijdreglementering in de openbare zorgsector Franky Blomme sociaal inspecteurdirectiehoofd Inspectie Toezicht op de Sociale Wetten 1 De arbeidswet instellingen die geneeskundige, hygiënische of profylactische verzorging verlenen ressorteren onder de arbeidswet van F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 1

2 Begrip «instellingen die geneeskundige of hygiënische verzorging verlenen» hospitalen, klinieken, poliklinieken, medische kabinetten en geneeskundige en heelkundige inrichtingen, kraaminrichtingen, kinder- en zuigelingenbewaarplaatsen, rusthuizen, herstellings- en verplegingsinrichtingen, infirmeries, gestichten, krankzinnigengestichten, sanatoria, preventoria en dispensaria (voorbereidende werken wet arbeidsduur 1964) 3 1. Op wie zijn de bepalingen arbeidsduur niet van toep.? Art. 3 3: bepalingen inzake arbeidsduur o.a. niet van toepassing op Artsen, tandartsen, geneesheren-specialisten in opleiding, studenten-stagiairs in die beroepen (vallen wel onder de wet van 18 november 2010!) leidende functie en/of vertrouwenspost vastgesteld bij KB (KB ): niet van toepassing op de openbare sector Thuiswerk (telethuiswerk) 4 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 2

3 2. Wat omvat het begrip arbeidsduur? Art. 19 : tijd die men ter beschikking is van de werkgever 5 Problematiek 1: pauze - arbeidstijd Een rustpauze tijdens dewelke de werknemer vrij is en dus geen onverwachte oproep van zijn werkgever hoeft te verwachten is geen arbeidstijd en moet dus niet verloond worden, ook al wordt deze pauze op de arbeidsplaats zelf doorgebracht (arbeidshof van Brussel van 25 april 2005). 6 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 3

4 Pauze - arbeidstijd (2) arbeidshof van Antwerpen (arrest van 27 maart 1997) met betrekking tot een permanentie in een bejaardentehuis waarbij de werknemer gedurende 12 uur de permanentie moest verzekeren met een vrij te nemen middagpauze maar zonder aflossing door een collega. Volgens het hof blijft de werknemer ter beschikking van de werkgever en maakt die pauze deel uit van de arbeidstijd. Wanneer de werknemers vrij over hun pauze kunnen beschikken, kan ze niet aangemerkt worden als arbeidstijd. 7 Problematiek 2: wachtdiensten op de werkplaats Slapende waak : alhoewel sommige rechtspraak uit het verleden alleen effectieve prestaties tijdens de wachttijd als arbeidsduur aanmerkt is slapende waak arbeidsduur. Dit werd bevestigd door arresten van het Europees Hof en door het Hof van Cassatie 8 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 4

5 Wachtdiensten op het werk: Europese rechtspraak Arrest Simap ( ): wachtdienst met fysieke aanwezigheid op de arbeidsplaats = arbeidstijd (artsen in ploegen in eerstelijnszorg) Arrest Jaeger ( ): fysieke aanwezigheid op de arbeidsplaats = arbeidstijd zelfs als men op zijn werkplek mag rusten (dokter in ziekenhuis) 9 Wachtdiensten op het werk: Belgische rechtspraak Verwijzend naar het arrest Jaeger bepaalde het AH van Luik (25 februari 2004) dat de tijd gedurende dewelke de werknemer verplicht is zich ter beschikking te houden van zijn werkgever op de door hem bepaalde plaats, gedurende de ganse duur van zijn wachtperiode verwijderd moet blijven van zijn familiale en sociale omgeving en minder vrijheid geniet om zijn tijd te besteden dan wanneer er geen beroep op hem wordt gedaan, als arbeidstijd moet worden aangemerkt. 10 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 5

6 Wachtdiensten op het werk: Belgische rechtspraak Ook het Arbeidshof van Bergen (arrest van 21 maart 2005) volgt diezelfde redenering. Het begrip arbeidstijd behelst de diensten van slapende wacht omdat de werknemer paraat moet staan om te reageren op een onvoorzien oproep. De voortdurende mogelijkheid van een oproep houdt de werknemer ter beschikking van de werkgever. 11 Wachtdiensten op het werk: Belgische rechtspraak Het Arbeidshof van Brussel (arrest van 25 april 2005) stelt dat de tijd gedurende dewelke de werknemer s nachts ter beschikking staat van de werkgever om eventuele oproepen van bewoners van een bejaardentehuis te beantwoorden arbeidstijd is zelfs als geen enkele bejaarde een beroep op hem doet en zelfs als de werknemer slaapt. 12 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 6

7 Problematiek 3: wachtdiensten thuis Arrest Simap enkel de tijd waarbij men werkelijke prestaties verricht = arbeidstijd, in zijn overweging houdt het Hof rekening met de grotere vrijheid bij een wachtdienst thuis Ook de meeste Belgische rechtspraak beschouwt wachtdienst thuis niet als arbeidstijd AH Bergen wachtdienst met effectieve tewerkstelling = arbeidstijd Een aantal sectoren heeft een cao inzake stand-by (bv. PC 112, 317 ) 13 Wachtdiensten thuis Indien de wachtdienst thuis tot gevolg heeft dat de werknemer niet vrij over zijn tijd kan beschikken omdat hij voortdurend een onverwachte oproep van zijn werkgever kan krijgen waardoor hij ononderbroken ter beschikking staat van zijn werkgever of wanneer hij tijdens de wachtdienst bepaalde taken moet uitvoeren, zal de wachtdienst als arbeidstijd moeten worden beschouwd, ook bij afwezigheid van een daadwerkelijke oproep. Indien de werknemer daarentegen vrij over zijn tijd kan beschikken zal de wachttijd niet als arbeidstijd worden aanzien. 14 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 7

8 3. Welke arbeidsduurgrenzen moeten worden gerespecteerd? 1. minimum 2. normaal 3. overschrijdingen 4. maximum Welke zijn de minimumprestaties? 1. Per werkperiode - regel - afwijkingen 2. Per week - regel - afwijkingen 16 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 8

9 Minimumprestaties per werkperiode Artikel 21: minimum 3 uur per werkperiode Kan niet: en (= 2 werkperiodes) Kan wel: normale pauze: en De 3 urenregel is niet van toepassing op (KB ) o.a. schoonmaakpersoneel personeel van de openbare verzorgingsinstellingen met uitzondering van (para)medisch personeel en apothekers Minimumprestaties per week Regel : min. 1/3 van de voltijdse (art. 11bis wet betreffende de arbeidsovereenkomsten) De 1/3-regel is niet van toepassing op personeel van de openbare verzorgingsinstellingen (KB ) 18 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 9

10 3.2. Welke zijn de normale grenzen (art. 19) De arbeidswet vermeldt volgende grenzen (art. 19 en 20) daggrens : 8 uur of 9 uur indien min. ½ rustdag buiten de zondag weekgrens : 40 uur of lagere grens (in de openbare zorgsector in principe 38 uur) Wanneer mogen de normale grenzen overschreden worden? 1. Structurele overschrijdingen = voorzienbaar, kunnen in de roosters ingepast worden 2. Overschrijdingen buiten de normale roosters (niet voorzienbaar) 20 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 10

11 Structurele overschrijdingen art. 23: bedrijfstakken waar de normale grenzen niet kunnen worden toegepast mits KB KB voor de instellingen die geneeskundige hygiënische of profylactische verzorging verlenen 11 uur per dag en 50 uur per week mits naleving gemiddelde over kwartaal 11 uur per dag en meer dan 50 uur per week mits georganiseerd over een periode van max. 4 weken 21 Voorbeeld: Een periode van 13 weken van maandag tot zondag /././ / /.././.././../../././ / 1.. /2. /3./4./5 /6 /7 /8 /9 /10../11../12.. /13../ Geplande arbeidsduur per week in bekendgemaakt uurrooster 40u/35u/45u/50u/25u.. De som van 13 weken = gemiddeld arbeidsduur 22 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 11

12 Beperkingen voor werknemers in een arbeidsregeling met nachtprestaties Begrip: art en KB Regeling met prestaties tussen 20 en 6 uur met uitsluiting van regelingen met uitsluitend prestaties tussen 6 en 24 uur die gewoonlijk beginnen vanaf 5 uur 23 Beperking voor werkn. in arbeidsregeling met nachtprestaties niet toepasbaarheid van verhoging van de weekgrens boven de 50 uur via KB (art. 27 3): zie KB : toelating om +50 uur te werken (wel van toepassing op werknemer in dagsysteem maar niet op werknemers in arbeidsregeling met nachtprestaties) 24 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 12

13 Mogelijkheid om continuarbeid toe te passen? Ziekenhuis is geen continubedrijf (Parl. Vr. en Antw. Kamer, vraag 390 van ) Uitzondering: spoedgevallen en intensieve zorgen 12 uur per dag en 50 uur per week 7 X 8 uur (kan niet twee weken na elkaar) Overschrijdingen buiten het normale rooster Art. 26 1, 3 : onvoorziene noodzaak: 11 uur per dag en 50 uur per week Voorafgaande goedkeuring syndicale delegatie of indien dit niet mogelijk is, melding achteraf F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 13

14 4. Moet er recuperatie gegeven worden? Over welke periode moet de gemiddelde arbeidsduur nageleefd worden? rekening houden met welke tijden? Wat bij schorsing? Verplichting tot recuperatie In principe: naleving van de gemiddelde arbeidsduur per trimester (art. 26bis 1) Dus bij overschrijding van de normale grenzen: recuperatie. In bepaalde gevallen (zie verder): Geen recuperatie Uitstel van recuperatie mogelijk Keuze tot al of niet recuperatie 28 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 14

15 Berekening gemiddelde arbeidsduur Berekening van het normaal aantal uren in de referteperiode: aantal weken in de referteperiode X wekelijksarbeidsduur Bv. 38 uur effectief: 38 X 13 = Berekening gemiddelde arbeidsduur: wat in aanmerking nemen? Arbeidsduur (volgens de toepasselijke cao) + Gelijkgestelde tijd: feestdagen cao-rustdagen (bv. ADV-dagen) schorsingsperiodes wet (bv. ziekte) 30 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 15

16 Naleving gemiddelde over andere periodes dan een trimester Kortere periode is mogelijk (niet uitdrukkelijk voorzien) Verlenging referteperiode kan tot max. 1 jaar In de zorgsector niet mogelijk voor de KB s op basis van artikel 23 (voorzien uitdrukkelijk in de naleving gemid. Binnen een kwartaal). 31 Interne grens Art. 26bis 1: aantal uren gepresteerd boven de gemiddelde arbeidsduur mag op geen enkel ogenblik van de referteperiode 65 uur overschrijden Interne grens kan verhoogd worden tot 130 uur 32 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 16

17 Interne grens Een KB kan de grens verhogen tot max. 130 uur (KB van ) bij buitengewone vermeerdering werk en onvoorziene noodzaak Geen sectorale regeling: verhoging naar 130 uur mogelijk op ondernemingsvlak in ondernemingen met SD: ondernemings-cao met alle organisaties vertegenwoordigd in SD + goedkeuring PC in ondernemingen zonder SD: procedure wijziging arbeidsreglement + goedkeuring PC 33 Naleving gemiddelde per kwartaal (voorbeeld) WEKEN WEEK 1 WEEK 2 WEEK 3 WEEK 4 WEEK 5 WEEK 6 WEEK 7 WEEK 8 WEEK 9 WEEK F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 17

18 4.2. Vrijstelling van inhaalrust Overmacht en dringende herstellingen in eigen onderneming Artikel 26 1, 1 en Keuze tussen al of niet recupereren van de overschrijdingen Bij buitengewone vermeerdering van werk (art. 25) en onvoorziene noodzaak (art. 26 1, 3 ) Werknemer kan kiezen tussen al of niet recupereren Keuze voor geen inhaalrust meedelen aan werkgever voor het einde van de betaalperiode Beperkt tot 65 uur per kalenderjaar Kan verhoogd worden bij KB (zie volgende dia) 36 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 18

19 Keuze tussen al of niet recupereren van de overschrijdingen (2) KB van tot vastlegging van een procedure voor de verhoging van het quotum overuren waarvoor de werknemer kan afzien van de inhaalrust in toepassing van de art. 25 en 26 1, 3 : De grens zal op 130 uur kunnen gebracht worden mits sectorale cao (kan voorwaarden en regels vastleggen). Indien geen sectorale cao tegen verhoging naar 130 uur mogelijk op ondernemingsvlak in ondernemingen met SD: ondernemings-cao met alle organisaties vertegenwoordigd in SD + goedkeuring PC in ondernemingen zonder SD: procedure wijziging arbeidsreglement + goedkeuring PC Wat bij schorsing? Art. 26bis 3, laatste lid Indien de IR niet kan worden toegekend binnen 3 maanden: binnen 3 maanden na einde schorsing bij schorsing + 6 m uitbetaling loon zonder toekenning inhaalrust 38 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 19

20 5. Wanneer is er overloon? 1. Recht op overloon in algemeen stelsel 2. bijzonder stelsel 3. Tijdstip van betaling Overloon: algemeen stelsel Zie art en 29 2, eerste lid 40 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 20

21 Overloon algemeen (1) Definitie: art. 29 2, 1 lid ARBEID VERRICHT boven 9u/dag of 40u/week of lagere cao-grenzen (art. 28) Schorsingen zoals ziekte tellen wel mee voor de berekening van recuperatie maar niet voor de berekening van overloon!!!! 41 OVERUREN alleen op verrichte arbeid M 8. M 8 D 8. D 8 W 8. W 8 D 8. D 8 V 8 V 8 (ziek) Z / Z 8 TOT : 40. Geen overloon (40 u arbeid) wel 8 uur recuperatie 42 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 21

22 Overloon algemeen (2) TARIEF(art. 29 1) : 50% maar 100 % voor overwerk op zon- en feestdagen) berekend op basisloon + premies 43 Overloon algemeen (3) Bij toekenning compensatiedagen verlaagt de overloongrens niet: Bv. gemiddeld 38 uur door 40 uur per week effectief en 12 compensatiedagen: overloongrens blijft op 40 uur 44 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 22

23 Overloon algemeen (4) Berekening overloon voor bedienden In de rechtspraak en rechtsleer wordt vaak volgende formule gebruikt om het maandloon om te rekenen naar een uurloon: Maandloon X 3 13 X wekelijkse arbeidsduur 45 OVERUREN DAGBASIS M 8. M 10 D 8. D 10 W 8. W 10 D 8. D 10 V 8 TOT : 40. TOT : F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 23

24 OVERUREN WEEKBASIS M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 TOT 40 M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 ZA 8 TOT OVERUREN (dag + week gelijk) M 9 D 9 W 9 D 9 V 4 M 10 D 10 W 10 D 10 V 4 TOT 40 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 24

25 Overuren (dag + week niet gelijk) M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 M 10 D 7 W 10 D 7 V 9 TOT 40 TOT Overuren 50 en 100 % M 8 D 8 W 8 D 8 Zon 8 M 10 D 6 W 10 D 7 Zon 10 TOT 40 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 25

26 5.2. Overuren bijzonder stelsel Art en 29 2, 2de lid 51 Overloon bijzonder stelsel Art. 29 2, 2 lid: geen overloon indien arbeid wordt verricht met naleving van grenzen en voorwaarden (art. 38bis) van toepassing op de regeling in o.a. volgende gevallen: Toepassing KB van (art. 23) Continuarbeid ziekenhuizen (art. 22, 1 ) 52 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 26

27 Alleen daggrens overschreden M 11 D 11 W 9 D 9 V / M 11 D 12 W 9 D 8 V / TOT 40 TOT Overuren zonder overschrijding 11 uur M 9 D 9 W 9 D 9 V 9 M 10 D 8 W 9 D 9 V 9 TOT 45 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 27

28 Overschrijding weekgrens M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 TOT 40 M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 Z 4 TOT Overschrijding 50 uur voorzien in rooster M 10 D 10 W 10 D 10 V 10 TOT 50 M 10 D 10 W 10 D 10 V 10 Z 4 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 28

29 Overschrijding 50 uur M 11 D 11 W 11 D 11 V 11 TOT 55 M 11 D 11 W 11 D 11 V 11 Z0 3 TOT Overschrijding dag en week = M 9 D 9 W 9 D 9 V 9 M 10 D 10 W 10 D 10 V 10 TOT 45 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 29

30 Dag en week niet gelijk M 9 D 9 W 9 D 9 V 9 M 11 D 7 W 10 D 9 V 9 TOT 45 TOT Dag en week verschillende tarieven M 10 D 10 W 10 Z 9 ZO 9 M 11 D 7 W 11 Z 7 ZO 10 TOT 43 TOT F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 30

31 6. deeltijdse arbeid Soorten deeltijdse roosters Verplichtingen inzake opname en kennisgeving roosters Wat bij het werken buiten het rooster? Overloonregeling Deeltijdse roosters (1) 1.1. Vaste roosters bv. van maandag tot vrijdag van 8 tot 12 uur rooster opnemen in contract en arbeidsreglement contract of uittreksel met rooster en handtekening werkgever of werknemer bijhouden op arbeidsplaats 62 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 31

32 Deeltijdse roosters(2) 1.2. Vaste roosters via een cyclus bv. week 1 van maandag tot vrijdag van 8 tot 12 uur en week 2 van maandag tot vrijdag van 13 tot 17 uur aanvang van de cyclus te vermelden bv. aanvang week 1 op 2 december 2002 of pare en onpare weken 63 Deeltijdse roosters in contract (3) 2. Variabele roosters : contract voorziet de wekelijkse arbeidsduur die moet nageleefd worden over een bepaalde periode van maximum een trimester (bij cao of via het arbeidsreglement te verlengen tot max. 1 jaar) de dagen en de uren van het rooster zijn niet opgenomen in het contract maar in het arbeidsreglement 64 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 32

33 Deeltijdse roosters (4) Voorbeeld gemiddeld 15 uur per week op kwartaalbasis roosters op te nemen in het arbeidsreglement (bv. roosters van 15, 20 en 10 uur) aanplakking van het toegepaste rooster voor het begin van de arbeidsdag werknemer 5 werkdagen vooraf in kennis stellen in principe via aanplakking Bijkomende uren Bijkomende uren zijn mogelijk mits registratie. Onder bijkomende uren moeten worden verstaan, de uren die de conventionele arbeidsduur van de deeltijdse werknemers overstijgen, zonder evenwel de bij wet of collectieve arbeidsovereenkomst vastgestelde normale arbeidsduur te overschrijden. Bijkomende uren zijn niet hetzelfde als overuren. 66 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 33

34 6.4. Overloon voor deeltijdse werknemers 1. Het KB van Deeltijdse werknemers met vaste arbeidsduur 3. Deeltijdse werknemers met variabele arbeidsduur 4. Deeltijdse werknemers met afwijkingscontract 1/3- regel Artikel 29 2: recht op normaal overloon blijft altijd bestaan Normaal rooster Maandag 10 uur Zondag 10 uur Werkelijk gepresteerd Maandag 11 uur Zondag 11 uur Overloon: 1 uur aan 50% en 1 uur aan 100% 68 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 34

35 2. Het KB van Art en KB van De Koning kan sommige prestaties van deeltijdse werknemers die de grenzen van artikel 29 2 niet bereiken gelijkstellen met overwerk Art blijft van toepassing op de echte overuren (gewoon of bijzonder stelsel) krediet niet van toepassing op deze overuren 69 Groep 1: werknemer met vaste wekelijkse arbeidsduur Welke werknemers? Arbeidsduur is vast: Rooster vast (ook cyclus) Rooster variabel (bv. 20 uur per week met roosters in voormiddag en andere in namiddag, vijf werkdagen vooraf aangeplakt) 70 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 35

36 Overloon deeltijdse werknemer met vaste wekelijkse arbeidsduur Wanneer overloon? Recht op overloon voor prestaties BUITEN het rooster met uitzondering van de eerste 12 uur per kalendermaand (krediet kan bij cao aangepast worden) 71 Overloon deeltijdse werknemer met vaste wekelijkse arbeidsduur Wat zijn prestaties BUITEN het rooster? Meeruren Bv. Normaal 8 12; effectief 8 14 uur (2 meeruren) Verschoven Bv. Normaal 8 12; effectief uur (4 verschoven uren 72 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 36

37 Uren die niet afgetrokken worden van krediet Welke uren komen niet in aanmerking? gepresteerde uren ingevolge omwisseling van het rooster na schriftelijk akkoord werknemer verschuiving rooster op schriftelijk verzoek van werknemer 73 voorbeeld Feb. 4 weken, contract 5 X 4 uur = 20 Week 1: 25 (+ 5) Week 2: 20 Week 3: 30 (+10) Week 4: 5 Te betalen overloon: = 3 uur à 50% 74 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 37

38 Groep 2: deeltijdse werknemers met variabele arbeidsduur Welke werknemers? Werknemers waarbij de arbeidsduur per week verschilt en de roosters min. vijf werkdagen vooraf worden aangeplakt. De arbeidsduur wordt gemiddeld over een bepaalde periode gerealiseerd (in principe max. één kwartaal, verlengbaar tot één jaar). 75 Deeltijdse werknemer met variabele arbeidsduur Wanneer recht op overloon? Recht op overloon voor de gepresteerde uren Buiten het rooster Binnen het rooster maar boven de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur (!!!) met uitzondering van een urenkrediet = aantal weken van de referteperiode X 3 (max. 39 uur ook bij referteperiode langer dan een kwartaal!!) (krediet kan bij cao aangepast worden) 76 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 38

39 Uren die niet afgetrokken worden van krediet Welke uren komen niet in aanmerking? gepresteerde uren ingevolge omwisseling van het rooster na schriftelijk akkoord werknemer verschuiving rooster op schriftelijk verzoek van werknemer 77 voorbeeld Gemiddeld 20 over 3 weken Week 1 aangeplakt 15, gepresteerd 20 Week 2: aangeplakt 25, gepresteerd 25 Week 3: aangeplakt 20, gepresteerd 25 Te betalen overloon: week 1: 5 buiten rooster, week 2: 5 boven gemiddelde, week 3: 5 boven rooster (ook boven gemiddelde): totaal: 15 9 krediet (3 X 3u) = 6 à 50% 78 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 39

40 6.5. Loonbetaling variabele deeltijdse werknemers Bij variabele deeltijdse roosters waarbij de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur over een referteperiode wordt nageleefd, moet het loon onder de vorm van een gemiddelde worden uitbetaald. 79 Wanneer op het einde van referteperiode, de werknemer minder heeft gewerkt dan de overeengekomen gemiddelde arbeidsduur, blijft het hem uitbetaalde loon verworven en kan het niet in mindering worden gebracht van het nog verschuldigde loon. Indien hij daarentegen meer uren heeft gepresteerd, dan is hem het loon voor die meer gepresteerde arbeidsuren verschuldigd 80 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 40

41 7. Wanneer moet werknemer rust en pauzes krijgen? 1. Tijdens prestaties art. 38quater) 2. Tussen 2 prestaties (art. 38ter 1) 3. Op weekbasis (art. 38ter 3) Pauze tijdens prestaties (1) Art. 38quater: de werknemers mogen niet zonder onderbreking werken gedurende meer dan 6 uur. Verplichte pauze van min. een kwartier indien meer dan 6 uur wordt gewerkt. Bij prestaties van max. 6 uur geen verplichting om pauze te geven. 82 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 41

42 7.2. Rust tussen 2 prestaties Artikel 38ter 1: REGEL : min. 11 uur opeenvolgende rust tussen einde en hervatting van de arbeid Artikel 38ter 2: AFWIJKINGEN art. 26 (o.a. overmacht en onvoorziene noodzaak) opgesplitste werkperiodes continuarbeid en ploegen bij wisseling van ploegen Cao (geen sectorale cao) Werkonderbreking per week Algemene regel : De 11 uur opeenvolgende rust toegekend krachtens artikel 38ter 1 van de arbeidswet komt boven op de zondagsrust of de inhaalrust voor zondagarbeid zodat de werknemer geniet van een werkonderbreking van 35 opeenvolgende uren (artikel 38ter 3). Het gaat dus om een cumul van de dagelijkse en de wekelijkse rusttijd. 84 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 42

43 Afwijkingen : cf. 11 uur rust Artikel 38ter 2: AFWIJKINGEN art. 26 (o.a. overmacht en onvoorziene noodzaak) opgesplitste werkperiodes continuarbeid en ploegen bij wisseling van ploegen 85 Zeven dagen werken na elkaar? In een werkweek van ma tot zo, moet 35 uur opeenvolgende rust voorkomen Opgelet met 7 dagen achter elkaar werken en vertrekkende op maandag oplossing: aanvangen op dinsdag of woensdag 86 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 43

44 M / D / W 8 D 8 V 8 Z 8 Z 8 M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 Z / Z / Het arbeidsreglement Wet Vermelding roosters Procedure 88 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 44

45 Roosters Art. 6 1, 1 wet tot instelling van de arbeidsreglementen: opname begin- en einduren van werktijden en pauzes voor alle werknemers (ook voor deeltijdse werknemers) moet niet nominatief Kan geïndividualiseerd worden in de planning die op een bepaald moment uitgeplakt en gedateerd wordt als rooster (op dit moment dienst ze voor o.a. berekening overloon). 89 Glijdende roosters Met glijdende roosters worden roosters bedoeld waarbinnen de werknemer met inachtneming van een stamtijd zelf het begin en einde van zijn arbeids- en rusttijden kan bepalen. Zo n rooster voorziet een stamtijd en uren waarbinnen de glijtijd kan worden toegepast. Voorbeeld Een werknemer moet dagelijks acht uur presteren maar kan het werk aanvatten tussen 7 en 9 uur en stopzetten tussen 16 en 18 uur met een uur pauze tussen 12 en 14 uur. De vaste stamtijd loopt van 9 tot 12 uur en van 14 tot 16 uur. 90 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 45

46 Door de wijziging van 18 december 2002 werd het systeem van glijdende roosters toegelaten voor bepaalde overheidsdiensten (die niet vallen onder de AW). De roosters met de vastgestelde grenzen en met verwijzing naar de betrokken teksten moeten opgenomen worden in het AR. 91 Voor de andere ondernemingen worden glijdende roosters getolereerd voor voltijdse werknemers mits Opname stam- en glijtijden Max. 9 uur per dag en 40 uur per week Registratie (min. 2 jaar te bewaren) 92 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 46

47 Variabale roosters De wet op de arbeidsovereenkomsten voorziet expliciet dat het werkrooster van deeltijdse arbeid variabel kan zijn (art. 11bis wet ). Voor de toepassing van deze bepaling is het uurrooster variabel wanneer de deeltijdse arbeidsovereenkomst de wekelijkse arbeidsduur vastlegt zonder vooraf de dagen en/of de uren van het rooster nauwkeurig aan te geven. Wanneer het rooster variabel is, zullen de dagelijkse werkroosters vooraf door aanplakking ter kennis worden gebracht van de werknemers. 93 De inspectie TSW tolereert variabele roosters voor voltijdse werknemers en baseert zich voor een pragmatische oplossing op de regeling voor deeltijdse werknemers. Variabele roosters voor voltijdse werknemers worden gedoogd mits: - alle veranderlijke roosters in het arbeidsreglement worden opgenomen; - de werknemers minimum vijf werkdagen vooraf via aanplakking van een gedateerd bericht in kennis worden gesteld van hun roosters en opname van de procedure in het arbeidsreglement; - de uitgeplakte berichten minimum één jaar worden bewaard. 94 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 47

48 Meer info F. Blomme De deeltijdse arbeid (2011) Verschijnen in de loop van 2012 Het arbeidsreglement in de openbare sector Arbeidstijdreglementering voor ocmw s Arbeidstijdreglementering voor gemeenten Arbeidstijdreglementering in de zorgsector Uitgeverij Vanden Broele Brugge 95 einde Dank voor uw aandacht Vragen? 96 F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd 48