Lucas 18: 1-8 Heusden, 15 oktober 2017.

Transcriptie

1 1 Lucas 18: 1-8 Heusden, 15 oktober Gemeente van Christus, De bijbel staat vol verhalen over mensen die volhardend konden bidden. We hoorden vanmorgen hoe Abraham het opnam voor de rechtvaardigen van Sodom... Als het er maar 50 zijn, wilt u de stad dan redden? bad hij. En als het er maar 40, 30, 20, 10 zijn... Abrahams kleinzoon Jacob ging op een bij de grensrivier de Jabbok met God in gevecht. Vechten met God is ook een vorm van bidden: Ik laat u niet los, tenzij u mij zegent... En God zegende hem daar. Over Mozes en profeten en apostelen vinden we vergelijkbare verhalen, waarin zij al biddend het God bepaald niet makkelijk maken. Vandaag horen we Jezus een gelijkenis vertellen over de noodzaak om altijd te bidden en niet op te geven. Deze gelijkenis komt niet uit de lucht vallen. Aan deze gelijkenis gaat een toespraak van Jezus aan vooraf, waarin Jezus spreekt over de komst van het Koninkrijk van God zijn eigen wederkomst dus. Het gebed waarover Jezus in de gelijkenis spreekt, is daarom het gebed om de komst van het Koninkrijk. Jezus heeft het nu dus niet over het gebed als noodrem (God, help me nu met dit, of met dat.), en Jezus heeft het niet om het gebed om voorspoed of om een mooi nieuw huis of een nieuwe auto Jezus heeft het in deze gelijkenis over het bidden om de komst van het Koninkrijk. Kom toch, met uw Koninkrijk! Kom Heer Jezus kom! Niet toevallig gaat de gelijkenis over een rechter: het Koninkrijk Gods is immers een rijk van Recht en Vrede. Daar zal recht worden gemaakt wat krom is, en weduwe en wees zullen recht worden gedaan. Maar de rechter uit de gelijkenis handelt niet in overeenstemming met zijn roeping om recht te maken wat krom is en weduwe en wees recht te verschaffen. Deze rechter, zo vertelt Jezus, kende geen vrees (eerbied) voor God, en liet zich niets gelegen liggen aan de mensen. Zodoende is die rechter eigenlijk het tegenovergestelde van de hemelse Rechter, Jezus, die zit aan de rechterzijde van God en die zal komen om te oordelen de levenden en de doden. Tegenover die rechter die onverschillig stond tegenover God en mens, stelt Jezus een weduwe, een kwetsbare vrouw. Er woonde ook een weduwe in die stad, die steeds weer naar hem toe ging met het verzoek: Doe mij recht in het geschil met mijn tegenstander. Geen idee wat er speelde... We kunnen ons van alles voorstellen: een onredelijke huisbaas, familie die haar in de kou laat zitten, onhebbelijke buren, een corrupte ambtenaar die haar het vel over de oren trekt...

2 2 De rechter geeft niet thuis... Maar de weduwe houdt vol, telkens komt ze bij die rechter terug: Doe mij recht, doe mij recht... Wat zal hij haar een zeur hebben gevonden. Net zoals die Amerikaanse filmbaas, Harvey Weinstein vond dat de vrouwen die hij onzedelijk benaderde vond dat ze niet zo moesten zeuren, als ze protesteerden. Maar er bestaat zoiets als een heilig zeuren, en misschien zijn vrouwen daar wel beter in dan mannen. De weduwe uit de gelijkenis lijkt op die andere weduwe uit Lucas, Anna, een oude profetes. Wanneer Jozef en Maria de pasgeboren Jezus meenemen naar de tempel om hem te besnijden, dan worden zij opgewacht door de oude Simon en de weduwe Anna. Lucas vertelt van Anna dat zij een weduwe was die God onafgebroken in de tempel diende met vasten en bidden, dag en nacht Anna was iemand die volhield Van de mensen die Jezus uit Galilea zijn gevolgd, volgden volgens Lucas alleen drie vrouwen Jezus tot aan het graf (Lucas 23: 55-56). Je hebt in Argentinië de beroemde dwaze moeders, die jaar in jaar uit demonstraties bleven houden in Buenos Aires, op donderdagmiddag, met witte hoofddoekjes om, omdat ze niet wilden rusten tot hun mannen, broers, zonen en dochters die tijdens d emiltaire dictatuur waren verdwenen, recht was gedaan. Inmiddels zijn die Dwaze Moeders Dwaze Grootmoeders geworden, en ze houden nog steeds vol. In Katholieke landen ik ben wel eens in Italië in een kerk geweest en daar zaten, behalve de priester alleen nog wat oudere vrouwen, in de kerk. Blijkbaar waren de mannen al afgehaakt. Maar die vrouwen hielden vol, zij hielden de lofzang gaande, zij volhardden in het gebed. De weduwe in de gelijkenis vertegenwoordigt niet alleen vrouwen - zij staat voor de gemeente. De gemeente van Christus, de kerk, die net als een weduwe, kwetsbaar in deze wereld staat, en vaak machteloos naar recht verlangt en soms ook nog wordt uitgelachen: kijk ze nu toch eens hun handjes vouwen in die kerk... En maar zeuren bij God Maar als het goed is, houdt de gemeente net als de weduwe stijf voet bij stuk en handen gevouwen en blijft ze bidden, tot het Rijk van Recht en Vrede dat Jezus heeft beloofd, gekomen is. En gerealiseerd. Want de kerk is een taaie vrouw. Of een bruid, zoals Willem Barnard in een gedicht zegt:

3 3 De ware kerk is een bruid, zij redeneert niet in en uit, maar zingt met tranen in haar strot van haar eeuwig rijmwoord: God Ik lees nu een iets gekuiste versie voor Barnard gebruikt scherpere woorden, maar die herhaal ik liever niet op de preekstoel. Wel een sterk beeld: de kerk als een vrouw die een schorre strot heeft door door het aanhoudende zingen en bidden De weduwe uit de gelijkenis doet het ons voor. Zij gaat telkens opnieuw naar die rechter om recht te krijgen. Haar bidden is een vorm van protest. Of haar protest krijgt de vorm van een gebed. Een echte protestante dame... Luther schreef eens: Wij moeten het God lastig maken in ons bidden. In een latere uitgave van zijn werken heeft een uitgever er het woordje NIET tussen gezet. Wij moeten het God niet lastig maken in ons bidden. Klinkt keuriger. Maar Luther was niet zo keurig ) Laten wij God het maar lastig maken Laten wij telkens opnieuw maar bidden, in de kerk, thuis, in de file, op de fiets, langs het strand, alleen of met elkaar. Dat Koninkrijk van U wordt dat nog wat? Lied 756: Laat komen, Heer, dat Rijk, uw koninklijke dag, toon ons uw majesteit, Messias, uw gezag! --- De protesterende weduwe houdt het net zo lang vol tot de rechter het niet meer uit houdt. Tenslotte zei hij bij zichzelf... (Regelmatig heb je dat in de Bijbel met mensen die niet handelen in de lijn van de Schrift; dat ze een intern beraad houden. Psalm 14: De trotse dwaas zegt in zijn hart... Lucas 12: De rijke dwaas overlegt met zichzelf. En de onrechtvaardige rechter doet in Lucas 18 hetzelfde:tenslotte zei hij bij zichzelf... God heeft ons niet voor niets een geweten gegeven, en dat geweten heeft een stem en stelt ons op zijn tijd lastige vragen...) Tenslotte zei hij bij zichzelf... Ook al heb ik geen ontzag voor God en laat ik mij aan de mensen niets gelegen liggen, toch zal ik die weduwe recht verschaffen. Anders blijft ze eindeloos bij me komen en vliegt ze me nog aan. Letterlijk staat er: Straks komt ze me nog onder mijn oog slaan (upo-piazoo = een uppercut geven). Een commentaar vertaalt: straks komt ze me nog een blauw oog slaan.

4 4 Dat is mooi vertaald. Een blauw oog, dat zie je. Dan verlies je je gezicht. Met een blauw oog kon die rechter niet meer zomaar op de hoeken van de straten deftig staan doen. Zonnebrillen had je nog niet De rechter geeft toe, is eindelijk bereid haar recht te verschaffen, niet omdat hij zich bekeerd heeft ban zijn goddeloosheid, maar omdat hij het gezeur van die vrouw zat is, en omdat hij bang is voor gezichtsverlies. Jezus zegt dan: en daar draait het uiteindelijk om in de gelijkenis Als een onrechtvaardige rechter die bang is voor gezichtsverlies, zich al om laat praten door het gebed van een weduwe om recht te doen - hoeveel te meer zal dan onze rechtvaardige hemelse Rechter zich laten bidden, en recht verschaffen aan zijn uitverkorenen die dag en nacht tot hem roepen Jezus zegt: Geef dus nooit op te bidden. Blijf bidden, met een brutaal geloof, net als die weduwe. Blijf het God lastig maken! Blij zeuren bij God! Geef nooit op! --- Aan het eind van de gelijkenis zien/horen we Jezus denken: Deden ze het maar. Zo brutaal bidden, tegen de klippen op Deden ze het maar. Ik zeg jullie dat God zijn uitverkorenen (Jezus bedoelt: Israel en de gemeente) spoedig recht zal verschaffen Maar als de Mensenzoon komt, zal Hij dan geloof vinden op aarde? Zal hij mensen vinden die nog in de komst van het Koninkrijk geloven? Zal hij gelovigen vinden die volhardende bidders zijn? Zal hij gelovigen vinden die het God lastig maken?... die de hoop niet verliezen... die zich niet overgeven aan moedeloos of onverschilligheid... die NIET denken: ach, ik zit mijn tijd wel uit... die altijd een deur, een raam open laten staan naar God en de toekomst, al is het maar op een kier.... die erin blijven geloven dat God recht zal verschaffen, op Zijn tijd en op zijn wijze Biddend in het leven staan is: altijd hoop houden dat het anders kan, voor jezelf, je dierbaren, je kinderen, je kerkelijke gemeente, voor Israel, ook voor de Staat Israel, voor onze eigen samenleving, voor de wereld... Bidden is telkens opnieuw zeggen en belijden: Uw koninkrijk kome! Niet het koninkrijk van de brutalen met hun grote mond, niet het koninkrijk van de patsers, niet het koninkrijk van het blinde lot, ook niet mijn eigen koninkrijkje, Uw Koninkrijk kome! Maar als de Mensenzoon komt, zal Hij dan geloof (=volhardende bidders) vinden op aarde?

5 In feite draait Jezus met deze laatste zin de gelijkenis om. Mensen wachten op God, tot Hij onze gebeden verhoort. Maar ondertussen wacht God ook - op mensen die volhouden te bidden... God wacht ook op ons Amen 5