VOEDSELBOS. 10 maart 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VOEDSELBOS. 10 maart 2012"

Transcriptie

1 VOEDSELBOS 10 maart 2012

2 Waarom zijn bomen belangrijk?

3 Waarom zijn bomen belangrijk? Productie zuurstof Opslaan van koolstof Erosie tegengaan Zuiveren de bodem (opslaan of veranderen) Zuiveren de lucht (CO, SO2, NO2, )

4 Waarom zijn bomen belangrijk? Schaduw en koelte Windscherm Dragen bij tot bestuiving Beschermen tegen klimaatextremen

5 Waarom zijn bomen belangrijk? Meer opbrengst per oppervlakte Versterken bodemvruchtbaarheid met (an)organische stof (pompen op en op bodem door bladval)

6 Definitie

7 Voedselbos definitie 1 Een voedselproducerend landschap dat werkt zoals een natuurlijk boslandschap. Alle elementen (planten, insecten, vogels, dieren en mens) worden geïntegreerd in een goedwerkend geheel en in kleinere gehelen (gilden).

8 Voedselbos definitie 2 Een eeuwigdurende polycultuur met multifunctionele planten. Eeuwigdurend = planten groeien zelf elk jaar opnieuw Polycultuur = veel soorten samen Multifunctioneel = elke plant draagt bij aan het geheel door verschillende functies in te vullen

9 Voedselbos definitie 3 Een eetbaar ecosysteem dat bewust ontworpen is met een positieve wisselwerking van planten en dieren, bedoeld voor voedselproductie voor de mens.

10 Voedselbos 7 F s Food Fuel hout Fiber vezels Fodder diervoeder Fertilizer meststoffen Farmaceuticals Fun

11 Geschiedenis

12 Geschiedenis Voedselbossen al vele millennia in tropische gebieden Antropologen herkenden deze niet en zagen enkel de kleinschalige landbouw Elke plant was nuttig, bijna alles wat ze nodig hadden werd er geproduceerd Nu spijtig genoeg vaak vervangen door westers landbouwsysteem (vb. Tipoji Thailand) Gelukkig zagen sommigen wel de waarde!

13 Agroforestry Het gebruik van bomen in de commerciële landbouw

14 Agroforestry Agroforestry = landbouw + bosbouw + natuur Bomen geïntegreerd in geheel gewassen (vb. granen, groenten) + bomenrijen (vb. walnoot, fruitbomen, populier) Goed voor milieu en opbrengst (onderzoek wees uit dat 50 bomen per hectare 50% meer opbrengst betekenen)

15 Agroforestry

16 Agroforestry Sinds jaren 50 steeds minder bomen in de landbouw door schaalvergroting (vb. vroeger hoogstamboomgaarden met weide) In tropische gebieden meest gangbare vorm van landbouw omwille van de kwetsbare bodems Nu ondersteund door Europa

17 Lagen

18 Lagen

19 Lagen 7 lagen Hoge bomen Lage bomen Struiken Kruiden Bodembedekker/gras Wortel/knol klimplanten

20 Lagen

21 Lagen 3 a 4 lagen gebruikt Goed bezig 2 lagen gebruikt OK voor kleine opp.

22 Successie (opvolging)

23 Successie Successie Opvolging van planten, vanaf naakte grond tot climax vegetatie Natuur wil grond bedekken Climax vegetatie is een bos Geen rekening mee houden: werk, werk, werk

24 Successie Eenvoudige theorie

25 Successie Problemen Dé climax vegetatie bestaat niet Te statisch Meer complexe theorieën

26 Successie Initiële situatie

27 Successie Na een tijdje

28 Successie Dynamisch stabiel

29 Successie Wat hebben we geleerd? 1. Af en toe alles weghalen is natuurlijk 2. Natuur neigt naar climax 3. Niet vechten maar sturen

30 Ontwerpen

31 Ontwerpen Wat is een voedselbos? Kruinbedekking 40-50%

32 Ontwerpen

33 Ontwerpen Van achter naar voren: begin situatie

34 Ontwerpen Van achter naar voren: gewenste situatie

35 Ontwerpen Van achter naar voren: initiële aanplanting

36 Ontwerpen Opstarten vanuit kernen

37 Ontwerpen Opstarten in stroken

38 Ontwerpen Klein voedselbos (10 m. diameter)

39 Observatie oefening

40 Observatie oefening Successie In welk stadium zit wel stuk? Hoe zie je dat? Lagen Welke planten zitten in welke laag? Hoeveel lagen zijn er? 10 min buiten / 15 min bespreken

41 Break + quiz Riet

42 Fait divers oefeningen

43 Groenten in een voedselbos?

44 Groenten in een voedselbos? Quiz met 2 ploegen 'Statement' wordt aangehaald door quizleider 2 minuten voorbeeld noteren in de ploeg (voorbereiden) Om de beurt 1 voorbeeld aflezen. Dezelfde voorbeelden mogen niet meer gegeven worden Laatste ploeg wint == ploeg met meest voorbeelden 10 minuten

45 Groenten in een voedselbos? Hebben groenten altijd 100% zonlicht nodig? Veel groenten ook OK met schaduw (vb aalbessen == opbrengst bij 60% zonlicht) Kies soorten uit een bosmilieu Bosbessen Daslook...

46 Groenten in een voedselbos? Maak een open vlakte in het bos. Waarmee rekening houden? Vervang groenten door struiken, bomen of andere planten Sla van kleinbladige linde bladeren (Tilia cordata) Sla met bloemen

47 Inheems of uitheems?

48 Inheems of uitheems? 6 denkhoeden van Edward de Bono (2x6 paartjes) Vraag: Wat denken we over het gebruik van uitheemse planten in een voedselbos. 1 minuut voorbereiden met partner 10 minuten open debat 10 minuten overlopen theorie

49 Inheems of uitheems? Klimaatverandering Niches Bergketens Europa Natuurlijke biodiversiteit laag Niet 'Invasief' maar 'Opportunist' Ecologische tijdschaal: jaar vooraleer stabiliteit in ecosysteem na introductie nieuwe soort

50 Inheems of uitheems? Waar de grens? 'Import' door vogels OK? Voedselplanten OK (aardappel, maïs, graan, appel,...)? Alles voor 1900 OK? Vasthouden aan lijst, zelfs als omstandigheden wijzigen?

51 Inheems of uitheems? Inheemse soorten niet altijd beste Opbrengst Resistentie ziekten Ecologische balans Impact transport vs impact uitheemse soort David Holmgren: Ecosynthesis

52 Inheems of uitheems? Boeken tegen de hetze The eternal frontier, Tim Flannery Guns, Germs and Steel, Jared Diamond Ghosts of Evolution, Connie Barlow Invasion Biology: Critique of a Pseudoscience, David Theodoropoulos

53 Inheems of uitheems? Richtlijnen Dave Jacke Voorkeur voor inheems Uitheems enkel indien nodig Speciale functie Doel in de tuin Geen geschiedenis van opportunisme

54 Inheems of uitheems? Soortenrijkdom van de hele wereld kaarsenwas

55 Inheems of uitheems? peperboom

56 Inheems of uitheems? bindmateriaal

57 Diversiteit

58 Diversiteit 2 groepen Quizleider geeft soort van diversiteit aan Lopen voor bel Voorbeeld geven Andere groep moet nu voorbeeld geven binnen 5 seconden Laatste groep wint Na 2x3 voorbeelden: stoppen en ex aequo 10 minuten

59 Diversiteit Kruinen: Vlokkige structuur vs. Gelaagde erwtensoep vergroting kruinenopp. - betere luchtdoorstroming

60 Diversiteit Bomen veel functies Stikstof accumulatie: hartbladige (italiaanse) els (Alnus cordata)

61 Diversiteit Soorten maar ook variëteiten!! In tijd Vroege planten: geen schaduw van bomen In ruimte In hoogte

62 Diversiteit In bij elkaar zetten (op kluitje, verspreid, heg,...) In leeftijd In grondsamenstelling

63 Opbrengst

64 Opbrengst 3 Groepjes Voor & nadelen Opbrengst Voedselafdruk Veerkracht systeem min

65 Opbrengst Voedselbos versus Klassieke landbouw Biologische (akker)bouw Eigen moestuin

66 Opbrengst Opbrengsten per ha vs per ha/gewas Tel de lagen op Ecologische balans beter -> sterkere planten -> hogere opbrengst Efficiëntie: energie erin gestoken vs. opbrengst

67 Opbrengst Voorbeelden Waar het meeste massa naartoe

68 Biografie

69 Biografie Creating a Forest Garden, Martin Crawford Edible Forest Gardens, Dave Jacke & Eric Toensmeier, deel 1&2 Gaia s garden, Toby Hemenway Tekst Agroforestry, Wervel

70 Deze slides haalden het niet...

71 Successie Waar voedselbos?

72 Ontwerpen Effect van bomen op de wind

73

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam Ecologisch Beheer Speeldernis.nl, Rotterdam Inleiding Koen van der Hauw Ecologisch: Aandacht voor mens Aandacht voor inheemse planten en dieren Aandacht voor milieu Groenling: Ecologisch Beheer 2 Opbouw

Nadere informatie

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015 De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit

Nadere informatie

ILVO. Wat kan agroforestry betekenen voor Vlaamse landbouwers?

ILVO. Wat kan agroforestry betekenen voor Vlaamse landbouwers? Wat kan agroforestry betekenen voor Vlaamse landbouwers? Bomen voor Veerkracht Agriflanders 10/01/2019 LANDBOUW IN VLAANDEREN Productiviteit CLAAS.co.in Voedselzekerheid Voedselprijzen Mankracht Deere.nl

Nadere informatie

Wat is een voedselbos?

Wat is een voedselbos? Groeien die bomen tot in de hemel? Sleutelen aan verdienmodellen voor agroforestry Wat is een voedselbos? Door mensen ontworpen, gericht op voedselproductie Gedomineerd door meerjarige, houtige soorten

Nadere informatie

22-5-2014. Landbouw in bos. Landbouw met bos. Landbouw buiten bos. Agroforestry in het verleden, heden en toekomst

22-5-2014. Landbouw in bos. Landbouw met bos. Landbouw buiten bos. Agroforestry in het verleden, heden en toekomst 22-5-2014 Agroforestry in het verleden, heden en toekomst Evolutie landbouw Mei 2014, Anne Oosterbaan Landbouw in bos Vruchten, groenten en vlees uit het bos Akkertjes in het bos, dieren in het bos Recente

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

Duurzaam eten van bomen

Duurzaam eten van bomen DUURZAAMHEIDSMARKT SOEST 29 OKTOBER 2016 Duurzaam eten van bomen EetbaarSoest een project van Stichting Trees for Peace en IVN Göran Christiansson goran@treesforpeace.nl Doel Kennismaking: Contact: Overzicht:

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting Lekker Landgoed 2015

Jaarverslag Stichting Lekker Landgoed 2015 Jaarverslag Stichting Lekker Landgoed 2015 Na uitgebreide voorbereidingen is op 12 oktober 2015 `Stichting Lekker Landgoed opgericht. De oprichting van de stichting is de opmaat voor de aanplant van het

Nadere informatie

Boslandbouw langs hoogtelijnen in het Heuvelland: een verkenning

Boslandbouw langs hoogtelijnen in het Heuvelland: een verkenning Boslandbouw langs hoogtelijnen in het Heuvelland: een verkenning 9 april 2019 Broekelzenhoek Contourboslandbouw: mogelijkheden en vraagstukken Agroforestry of boslandbouw? Contourboslandbouw als tool tegen

Nadere informatie

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen?

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Symposium Ecosysteemdiensten 4/02/2019 AGROFORESTRY IN TIEN MINUTEN? Productiviteit CLAAS.co.in Voedselzekerheid Voedselprijzen Mankracht

Nadere informatie

Agroforestry in Vlaanderen

Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Voordelen Ervaringen in gematigde streken Agroforestry in Frankrijk: een gevorderde case Potentieel en obstakels voor Vlaanderen Agroforestry: What

Nadere informatie

Samen bomen planten!

Samen bomen planten! Samen bomen planten! vergroenen Elk jaar worden er 10 miljard bomen meer gekapt dan er worden aangeplant. Dit proces willen we omkeren. Via onze projecten in Nederland en in het buitenland hebben we al

Nadere informatie

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Lente, de eetbare tuin en permacultuur, onze toekomst Ik voel het als ik buiten loop, het wordt warmer, het wordt lente. Ik zie de eerste knoppen in de planten in de tuin en zie de knoflook en ui, die

Nadere informatie

Natuur en groen op de speelplaats

Natuur en groen op de speelplaats Natuur en groen op de speelplaats MENU Waarom? Successie Uitgangssituatie Groenvormen gesloten ruimte Groenvormen open ruimte Water Fauna Keuze beplanting en Functies Beheer Risico s Natuur en groen op

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Ecologische interacties in agroforestrysystemen

Ecologische interacties in agroforestrysystemen Ecologische interacties in agroforestrysystemen Boki Luske Evert Prins 20 maart 2019 https://youtu.be/ywoqeypivro 2 Ecologische interacties Mutualisme: beide partners profijt hebben Interactie tussen organismen

Nadere informatie

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Manifest Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Benut het 6 de Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de positie van organische stof in de Nederlandse meststoffenregelgeving te verbeteren! Wij roepen

Nadere informatie

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Weerbaarheid door diversiteit Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting, afnemende genetische (gewas) diversiteit in tijd en ruimte Uitsluiten van niet productieve

Nadere informatie

Promouvoir la biodiversité sur le site de Solvay Campus Bevordering van de biodiversiteit op de site van Solvay Campus

Promouvoir la biodiversité sur le site de Solvay Campus Bevordering van de biodiversiteit op de site van Solvay Campus Promouvoir la biodiversité sur le site de Solvay Campus Bevordering van de biodiversiteit op de site van Solvay Campus DEPRET Pierre SIPP Solvay Campus DUQUENNE Etienne Ferme Nos Pilifs asbl 07/06/2013

Nadere informatie

Park de Steenakker. Tuin&Landschapsarchitectuur

Park de Steenakker. Tuin&Landschapsarchitectuur Park de Steenakker presentatie schetsplan 10 januari 2019 door: Barbara Roozen-Hoevenaars in samenwerking met: Kern 75, NLGR en Gemente Gilze en Rijen Park de Steenakker Welkomstwoord: Walter de Vet (Kern

Nadere informatie

DORPSTÚN MAKKUM. OCHTENDRUMOER wolkom

DORPSTÚN MAKKUM. OCHTENDRUMOER wolkom DORPSTÚN MAKKUM OCHTENDRUMOER wolkom Wat presenteer ik jullie over Ontstaan van MAD Ontstaan van de voedsel-dorpstuin Woord over Permacultuur Tips Makkum? Makkum Aantrekkelijk & Ontstaan van MAD Wat willen

Nadere informatie

Ecosysteem voedselrelaties

Ecosysteem voedselrelaties Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.

Nadere informatie

INSECT-VRIENDELIJKE AGROFORESTRY Factsheet

INSECT-VRIENDELIJKE AGROFORESTRY Factsheet INSECT-VRIENDELIJKE AGROFORESTRY Factsheet OVER DEZE FACTSHEET Het doel van deze factsheet is om mensen die geïnteresseerd zijn in agroforestry te informeren over de potentiële voordelen voor de (insecten)biodiversiteit.

Nadere informatie

verwerking : wat is een bos?

verwerking : wat is een bos? verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke

Nadere informatie

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle OPGELET! De volgende presentatie mag niet gebruikt of verspreid worden aangezien de afbeeldingen niet allemaal eigendom zijn van onze vzw! asbl Tournesol-Zonnebloem vzw Enkel voor didactisch gebruik van

Nadere informatie

Duurzaam Eten: Gifkaart Soest

Duurzaam Eten: Gifkaart Soest DUURZAAMHEIDSMARKT SOEST 29 OKTOBER 2016 Duurzaam Eten: Gifkaart Soest EetbaarSoest een project van Stichting Trees for Peace en IVN Göran Christiansson goran@treesforpeace.nl Kaart: wikiepdia.org Doel

Nadere informatie

Bloeiend plantje Spoor van een dier

Bloeiend plantje Spoor van een dier Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Jan Willem Erisman PCL discussiebijeenkomst Maatschappelijke opgaven en Omgevingskwaliteit, Utrecht, 6 juni2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org

Nadere informatie

Weerbare productiesystemen

Weerbare productiesystemen Weerbare productiesystemen Van theorie naar praktijk 26 november 2014, Wijnand Sukkel Produceren we voedsel in een ecosysteem of in een fabriek? Beheren? of beheersen? Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting,

Nadere informatie

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden Jan Willem Erisman 10 oktober 2016 Stikstof (nutriënten) hebben goede en Te weinig slechte kanten Te veel Voor 1 kg zuivere stikstof is 135

Nadere informatie

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010 Biodiversiteit visie Boerenbond Symposium biodiversiteit 4 november 2010 1 Landbouw en biodiversiteit Domesticatie leidde tot 1000den variëteiten en soorten Heel wat biodiversiteit is er omwille van landbouw

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Van droom naar werkelijkheid. Biodiversiteit Werkt! Menko Wiersema Provincie Zuid-Holland

Van droom naar werkelijkheid. Biodiversiteit Werkt! Menko Wiersema Provincie Zuid-Holland Van droom naar werkelijkheid. Biodiversiteit Werkt! Menko Wiersema Provincie Zuid-Holland Biodiversiteit Verkorte schrijfwijze van biologische diversiteit. Beleid verankerd in Verdrag inzake Biodiversiteit;

Nadere informatie

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER Op het coöperatief boslandbouwbedrijf Pomona zorgen Wase consumenten samen met boeren voor 80% van hun eigen lokale, gezonde en duurzame voeding. Coöperanten investeren

Nadere informatie

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Maak van je tuin, een levende tuin!

Maak van je tuin, een levende tuin! Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.

Nadere informatie

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER Op het coöperatief boslandbouwbedrijf Pomona zorgen Wase consumenten samen met boeren voor 80% van hun eigen lokale, gezonde en duurzame voeding. Coöperanten investeren

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Veilig werken Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Programma voor vandaag: Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Kahoot Oefentoets bodemgebruik Veilig werken & Duurzaam bodemgebruik? Veilig werken & Duurzaam

Nadere informatie

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit.

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit. 1 IN HET KORT Doel van de les: De kinderen worden zich bewust van de verbanden tussen soorten. Dit gebeurt doordat ze beseffen dat de roofvogel niet alleen een boom en een merel of lijster nodig heeft,

Nadere informatie

Planten. over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen

Planten. over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen Planten over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen Deze bijeenkomst Planten versus dieren Indeling van het plantenrijk Voortplanting Ecosystemen Indeling van het leven op aarde Er zijn 4 rijken: Bacteriën

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Juridische Analyse Bos- en Bomenaanplant op landbouwgrond. Klimaatenvelop Bijeenkomsten 1 en 8 november 2018 Gijs van Heemstra

Juridische Analyse Bos- en Bomenaanplant op landbouwgrond. Klimaatenvelop Bijeenkomsten 1 en 8 november 2018 Gijs van Heemstra Juridische Analyse Bos- en Bomenaanplant op landbouwgrond Klimaatenvelop Bijeenkomsten 1 en 8 november 2018 Gijs van Heemstra Agenda Wat en Waarom? Komt een initiatiefnemer bij de overheid Wet natuurbescherming

Nadere informatie

Planten en de mens vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Planten en de mens vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62376 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Duurzaam eten Fruitpark Soest

Duurzaam eten Fruitpark Soest DUURZAAMHEIDSMARKT SOEST 29 OKTOBER 2016 Duurzaam eten Fruitpark Soest EetbaarSoest een project van Stichting Trees for Peace en IVN Göran Christiansson goran@treesforpeace.nl 9 November, 2016 Fruitbomen

Nadere informatie

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport 2014-2018: ecosysteemassessment voor Vlaanderen NARA-T Toestand & trend van

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw?

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Wageningen University & Research Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Mechanisatie en landbouw quiz Vraag 1: Mechanisatie a. Teelt aanpassen op mechanisatie of b.

Nadere informatie

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11 Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse

Nadere informatie

Waarom een ZadenBib?

Waarom een ZadenBib? Waarom een ZadenBib? Wat is een ZadenBib? Bibliotheek Zelf geoogste zaden binnenbrengen en/of meenemen. eetbare planten, medicinale planten, sierplanten, bloemen, vergeten groenten, kruiden, Toegankelijk

Nadere informatie

Permacultuur. Ontwerpen met de natuur. D.P. Beerda MSc

Permacultuur. Ontwerpen met de natuur. D.P. Beerda MSc Permacultuur Ontwerpen met de natuur D.P. Beerda MSc. www.permacultuurnederland.org douwebeerda@gmail.com 06-36141205 Inhoudsopgave Permacultuur als ontwerpsysteem Geschiedenis en ontwikkeling Hoe werkt

Nadere informatie

Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen

Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten

Nadere informatie

reijrink heijmans Landschappelijke inpassing Fam. Duis, Bladel LAND S CHAPS I N R I C H T I N G

reijrink heijmans Landschappelijke inpassing Fam. Duis, Bladel LAND S CHAPS I N R I C H T I N G Landschappelijke inpassing Fam. Duis, Bladel werkdocument: 0mschakeling van een melkveehouderij naar een vleeskalverenhouderij opdrachtgever: Fam. K.A.C. Duis De Elsten 3 5531 NS Bladel datum: 07-10-2013

Nadere informatie

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin zaterdag 28 november 2015 Frank Petit-Jean Cultuur versus natuur: successie Pioniersvegetatie wat als de mens niet ingrijpt? Graslandvegetatie Ruigte Struweel

Nadere informatie

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP INTRODUCTIE Biodiversiteit: Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom of een gehele planeet.

Nadere informatie

Impact van groen op levenskwaliteit

Impact van groen op levenskwaliteit Impact van groen op levenskwaliteit Inge Vermeulen Provincie Antwerpen Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid 1-6/6/2018 Levenskwaliteit Een goede omgevingskwaliteit zorgt voor een betere levenskwaliteit.

Nadere informatie

Wat is groente en wat is fruit? Opdracht 1-2A. Opdracht

Wat is groente en wat is fruit? Opdracht 1-2A. Opdracht Opdracht 1-2A Wat is groente en wat is fruit? Opdracht Doel: Introductie: 5 min. Opdracht 1: 5 min. De kinderen leren onder andere welke verschillende groente- en fruitsoorten er zijn en het verschil tussen

Nadere informatie

.boekeltuinen.nl www

.boekeltuinen.nl www www.boekeltuinen.nl TEGEL ERUIT, PLANTJE ERIN TIP Houd de tuin zo groen Barbara Bekhof mogelijk en minimaliseer de verharding. Arjen Grent 3 REGENTON Als je de regenpijp hebt afgekoppeld, kun je het regenwater

Nadere informatie

upspiral randerij -

upspiral randerij - meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier

Nadere informatie

Notitie. Erfbeplantingsplan Heikantseweg 4, Wehl. 1. Inleiding. 2. Uitgangspunten inrichtingsplan

Notitie. Erfbeplantingsplan Heikantseweg 4, Wehl. 1. Inleiding. 2. Uitgangspunten inrichtingsplan Notitie Erfbeplantingsplan Heikantseweg 4, Wehl Datum: 10 januari 2011 Projectnr.: 09-119B Uw kenmerk: - Contactpersoon: D. (David) Sietses ecogroen advies bv Postbus 625, 8000 AP Zwolle t:038 423 64 64

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1018 woorden 18 januari 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting H3 3.1 Ecosysteem: afgebakend gebied met

Nadere informatie

Planetaire Grenzen en Groentebomen

Planetaire Grenzen en Groentebomen Planetaire Grenzen en Groentebomen Göran Christiansson Stichting Trees for Peace / EetbaarSoest / IVN EEmland goran@treesforpeace.nl Doel } Kennismaking: Planetaire grenzen & groentebomen } Contact: Göran

Nadere informatie

No regret maatregelen voor de natuur

No regret maatregelen voor de natuur No regret maatregelen voor de natuur Laaghangend fruit en maatregelen op maat Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Platform Groen Haarlemmermeer Hoofddorp, 28 januari 2019 Natuurherstel in

Nadere informatie

Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar

Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar 17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 Lekker landgoed

Jaarverslag 2017 Lekker landgoed Jaarverslag 2017 Lekker landgoed Stichting Lekker landgoed Hindersteinlaan 7 3451 EV Vleuten www.lekkerlandgoed.nl www.facebook.com/lekkerlandgoed-697486207018704/ jan@lekkerlandgoed.nl 06-24841514 Lekker

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Mijn eigen stads moestuin opzetten, stap 2 de bodem Ik beschrijf hoe ik mijn eigen groentetuin aan het opzetten ben van daag behandel ik de bodem. In deel 1 heb ik het gehad over de locatie en het opzetten

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Inhoud presentatie Het Louis Bolk Instituut Wat gaat er allemaal wel/niet goed Herontwerp van het systeem Conceptueel

Nadere informatie

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Wil je bijdragen aan een betere sociale en ecologische wereld? Wil je ook weten waar je steun naar toe gaat? Waarvoor die gebruikt

Nadere informatie

STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13

STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13 STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13 BELANG VAN LANDBOUW IN VERSTEDELIJKTE RUIMTE BEDREIGINGEN KANSEN VORMEN STADSLANDBOUW AANBEVELINGEN VOORBEELD EETBAAR ROTTERDAM VOORBEELD

Nadere informatie

Agroforestry en voedselbossen Veel toegepaste elementen en hun functies

Agroforestry en voedselbossen Veel toegepaste elementen en hun functies Agroforestry en voedselbossen Veel toegepaste elementen en hun functies Evert Prins Boki Luske Januari 2019 Agroforestry en voedselbossen 1. Elementen en functies 2. Veelvoorkomende dieren en hun functies

Nadere informatie

Nieuwsbrief Jaargang 2019, nr. 7 (April) Belangstellende versie -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- In

Nadere informatie

Deltaplan Agro-Ecologie

Deltaplan Agro-Ecologie Deltaplan Agro-Ecologie Dr. Ir. Henk Tennekes Drs. Claudia Külling Dr. Henk Tennekes, ETS Drs. Claudia Külling, Servaplant Dr. Ir. H. A. Tennekes, E Waarom een Deltaplan Agro-Ecologie? Grondlegger van

Nadere informatie

Biodiversiteit en netwerken

Biodiversiteit en netwerken Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden

Nadere informatie

Bomen en voedsel Deze combinatie en manier van landbouw wordt ook wel agroforestry

Bomen en voedsel Deze combinatie en manier van landbouw wordt ook wel agroforestry 21-2016 Beste lezers van deze nieuwsbrief, Het werk dat we doen zet zich nog altijd onvermoeid voort. De kennis het netwerk en de infrastructuur die we de afgelopen 6 jaar hebben opgebouwd maken het mogelijk

Nadere informatie

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN 3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen

Nadere informatie

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN

ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat

Nadere informatie

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)

Nadere informatie

Bossen ingedeeld in zes bostypen. Centrum Hout. Centrum Hout Postbus 1380, 1300 BJ Almere Westeinde 8, 1334 BK Almere-Buiten 036 532 98 21

Bossen ingedeeld in zes bostypen. Centrum Hout. Centrum Hout Postbus 1380, 1300 BJ Almere Westeinde 8, 1334 BK Almere-Buiten 036 532 98 21 2013/12 Bossen Bossen Bossen zijn leefgemeenschappen van planten, mensen en dieren waarbij bomen beeldbepalend zijn. Tezamen vormen zij een gesloten keten. Alle onderdelen hebben een eigen plaats en functie

Nadere informatie

Jaarverslag 2016 lekker Landgoed

Jaarverslag 2016 lekker Landgoed Jaarverslag 2016 lekker Landgoed Stichting Lekker landgoed Hindersteinlaan 7 3451 EV Vleuten www.lekkerlandgoed.nl www.facebook.com/lekkerlandgoed-697486207018704/ jan@lekkerlandgoed.nl 06-24841514 Lekker

Nadere informatie

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF 2014 Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Wetgeving Richtlijn 2009/128 voor een duurzaam gebruik van pesticiden Hoofdstuk 1 definities

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.

Nadere informatie

NATIONALE BOOMFEESTDAG

NATIONALE BOOMFEESTDAG NATIONALE BOOMFEESTDAG maart Boomfeestdag Rond het begin van de lente is het Nationale Boomfeestdag. Op deze dag planten scholieren uit het hele land bomen. Doelgroep Leerlingen van de hoogste klassen

Nadere informatie

Voedselbossen voor duurzame inrichting en economie van het buitengebied!

Voedselbossen voor duurzame inrichting en economie van het buitengebied! Voedselbossen voor duurzame inrichting en economie van het buitengebied! Jos de Punder European Green Academy Cabana Holiday Hotel Kinderdijk Toerisme Oisterwijk 3 Economische dragers het buitengebied

Nadere informatie

Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering :

Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering : Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering : Deze wandeling te midden van het oude dorpsgedeelte van Heyd neemt je mee langs een netwerk van hagen. Deze hagen, waarvan we het nut vergeten zijn,

Nadere informatie

Bij-vriendelijk Beheer

Bij-vriendelijk Beheer Bij-vriendelijk Beheer Sabine van Rooij en Anjo de Jong, Wageningen Environmental Research 13 november 2018, Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Waarom? Voor welke soorten? Bijen o 358 soorten in Nederland:

Nadere informatie

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: Wat is ecologie? Wat is biodiversiteit? Wat is natuurbeheer? Boerennatuur op en rond het erf Wat is ecologie? Wat is ecologie? Wat is ecologie?

Nadere informatie

'Met de huidige insectensterfte is er over één generatie alleen nog dode natuur

'Met de huidige insectensterfte is er over één generatie alleen nog dode natuur 'Met de huidige insectensterfte is er over één generatie alleen nog dode natuur 18 mei 2018 15:45 Laatste update: 20 mei 2018 23:46 Het aantal insecten is de laatste decennia flink afgenomen. En dat is

Nadere informatie

Natuurlijke Moestuin. Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin

Natuurlijke Moestuin. Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin Natuurlijke Moestuin Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin Frank Anrijs 10 jaar in een tuincentrum 2012 bij ouders in project Yggdrasil gestapt Winkel, workshops, cursussen, Digitaal luik eraan gehangen

Nadere informatie

Landschapselementen; hoe zien ze eruit? 2017

Landschapselementen; hoe zien ze eruit? 2017 Landschapselementen; hoe zien ze eruit? 2017 Landschapselementen die in aanmerking komen voor de regeling Vouchers voor Landschapselementen bestaan uit inheemse bomen en struiken. Rondom het erf gaat het

Nadere informatie

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter

Nadere informatie

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen 2013-2017 4 december 2014, studienamiddag Biolandbouw en voeding: een uitdaging voor elke onderzoeker! Gent Visie

Nadere informatie

leven aan mijn planeet

leven aan mijn planeet Ik geef leven aan mijn planeet vips.biodiv.be Engageer je en word een VIP voor de biodiversiteit Biodiversiteit is leven! De huidige biodiversiteit is het resultaat van 3,5 miljard jaar evolutie en is

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie