Franse benadering van een optimaal bodemgebruik. Beleids- en discussiedag Brussel 27 maart 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Franse benadering van een optimaal bodemgebruik. Beleids- en discussiedag Brussel 27 maart 2012"

Transcriptie

1 Franse benadering van een optimaal bodemgebruik Beleids- en discussiedag Brussel 27 maart 2012

2 Overzicht 1. Juridische context Regelgevende instrumenten Contractuele instrumenten 2. Specifieke publieke acties en onderzoek 3. Voornaamste actoren 4. Wetenschappelijke gegevens en toepassingen

3 2 benaderingsmanieren: Benadering «oppervlakte» (land) Het limiteren van een verlies aan landbouwoppervlakte door urbanisatie Benadering «milieu» (bodem) Erosie, verlies van organisch materiaal, contaminatie, verdichting, verzouting, verlies van biodiversiteit, aardverschuivingen Referentieteksten Au MAAPRAT

4 Juridische context Bodem, organische materiaal en groeimedia Klimaat Code rural Energie (hernieuwbare energie) Landbouwproductie PAC, Code rural,code forestier, LMA 2010, decreet1993 code van goede landbouwpraktijken Landbouwgrond Installaties die geclassificeerd zijn voor de bescherming van het milieu (ICPE) Milieucode Modder Decreet 8 januari 1998 Afvalstoffen Wet n Water en waterig milieu Wet n Decreet 24 juni 2008 natte zones Ontwikkeling van rurale gebieden Wet n Biodiversiteit Risico s Wet Landbouwgronden op de grens van sectoriële reglementering «multi-législation»

5 Contractuele instrumenten Agro-milieumaatregelen (MAE) in het kader van PAC (bodembedekking, hagen, strobalen, ) Gids met de goede landbouwpraktijken Concrete stappen: biologische landbous, duurzame landbouw, agroforestery, milieucertificering Standaardisatie van bodem, modder, organisch materiaal, meststoffen, minerale elementen Veel vrijwillige initiatieven bestaan reeds

6 Voorwaarde voor ieder bodembeleid : de kennis! Prioriteit voor het verwerven van wetenschappelijke programma s, onderzoeksprogramma s en het tot stand komen van terreinobservaties Actieve Franse erkenning: kwaliteit van het partnerschap tussen de betrokken actoren

7 Specifieke publieke acties en onderzoek Wetenschappelijke belangengroep Partnserschap MAAPRAT-MEDDTL-INRA-ADEME-IRD-(IFN)IGN 3 programma s: - IGCS: bodemkaarten, BD DONESOL - RMQS: opvolging van de kwaliteit - BDAT/BDETM: uitvoering van laboratoriumtests (bodemanalyse, sporen van metalen) Eerste rapport ivm de bodemtoestand in Frankrijk ( 18 november 2011)

8 Zoom Programme IGCS: Meerdoelenprogramma: Zorgt voor Kaart......een database

9 Zoom programme RMQS 2200 staalnamelocaties Eerste nationale analysecampagne afgelopen Tweede campagne in voorbereiding Bron: Gis Sol L'état des sols de France.

10 Specifieke publieke acties en onderzoek Onderzoeksprogramma GESSOL Pilootonderzoeksprogramma door het ministerie van ecologie met de steun van l'ademe sinds1998, gewijd aan de milieufuncties van de bodem 3 projectoproepen: 1998, 2003 en 2008 (APR 3 en cours) Publicatie in 2008 van de synthese-opstelling van de resultaten APR1 en 2 Bekend om zijn interdisciplinaire dimensie (bodemkunde, sociale wetenschappen, economie, recht, )

11 Specifieke publieke acties en onderzoek Gezamelijk technologisch netwerk«sols et Territoires» Partnerschap tussen onderzoek, opleiding en ontwikkeling Doel is het beter begrijpen en integreren van de bodem in het voorgestelde gebied Projectleider: chambre régionale d'agriculture de Poitou- Charentes

12 Voornaamste actoren Actoren met kennis van landbouwgronden Gis Sol Ministeries bevoegd voor landbouw en ecologie Publieke instellingen en onderzoeksorganisaties (ADEME, INRA, IFN, IRD, BRGM, IRSTEA...) Wetenschappelijke verenigingen (AFES) Comitees en studiegroepen (COMIFER, GEMAS...) Beheerders van landbouwgronden Technische deskundigen landbouw (chambres départementales et régionales d'agriculture, APCA, syndicats) Technische instituten (ACTA, ARVALIS...) Financiële partners bij het verwervan van bodemgegevens in de regio Locale collectiven, SAFER, instellingen voor hoger onderwijs, regionale verenigingen, privé-verenigingen Partners bij het verzamelen van gegevens Laboratoria voor bodemanalyses

13 Verworven data en Data toepassingen Kaarten, database, resultaten van onderzoeksprogrammas, diagnostische hulpinstrumenten, Actueel gebruik Herziening van het bestemmingsplan PAC «Zones défavorisées simples» (ICHN) Afbakening van natte zones Inschatting van het koolstofgehalte in landbouwbodems Potentieel gebruik Data-integratie bij de ontwikkeling van projecten en relevant overheidsbeleid

Thema 1: organisch. materiaal en biodiversiteit. Jan Valckx Provincie Limburg (B)

Thema 1: organisch. materiaal en biodiversiteit. Jan Valckx Provincie Limburg (B) Thema 1: organisch Union européenne - Europese Unie Fonds Européen de Développement Régional materiaal en biodiversiteit Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Jan Valckx Provincie Limburg (B) Interreg

Nadere informatie

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Leefmilieu Brussel Afd. Energie, Lucht, Klimaat et Geluid Dpt Ecoconstructie Sophie Duterne 21/04/09 Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Nadere informatie

Natuurnetwerk in Wallonië

Natuurnetwerk in Wallonië Natuurnetwerk in Wallonië Catherine Hauregard, Waalse Overheidsdienst Afdeling Natuur en Bos «Networking event over de Nationale biodiversiteitsstrategie» 19 mei 2014, KBIN Biodiversiteit in Wallonië Ecologische

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten op akkers met houtkanten en grasstroken

Ecosysteemdiensten op akkers met houtkanten en grasstroken Ecosysteemdiensten op akkers met houtkanten en grasstroken Laura Van Vooren, Bert Reubens, Kris Verheyen, Steven Broekx CriNglooP Collectief studienamiddag 5 oktober 2017 Beurs: Partners: Ecosysteemdiensten

Nadere informatie

Het bodembeleid in Vlaanderen. Martien Swerts Dienst Land en Bodembescherming Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

Het bodembeleid in Vlaanderen. Martien Swerts Dienst Land en Bodembescherming Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Het bodembeleid in Vlaanderen Dienst Land en Bodembescherming Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Milieubeleidsplan 2011-2015 (MINA 4) Kader voor milieubeleid Om de 5 jaar Decretaal bepaald Per milieuthema

Nadere informatie

Bijlage: bodemanalyses als nulmeting

Bijlage: bodemanalyses als nulmeting Credits for Carbon Care CLM Onderzoek en Advies Alterra Wageningen UR Louis Bolk Instituut Bijlage: bodemanalyses als nulmeting In het project Carbon Credits hadden we oorspronkelijk het idee dat we bij

Nadere informatie

Natuurverkenning 2030

Natuurverkenning 2030 Natuurverkenning 2030 Aanpak Terrestrische verkenning Scenario s Verlies en versnippering van leefgebied Vermesting Klimaatverandering Aquatische verkenning Scenario s Verontreiniging Versnippering van

Nadere informatie

Nitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans

Nitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans Nitraatrichtlijn op weg naar het laatste actieprogramma? 28 November 2012 Mark Heijmans 1 Opzet Van mondiaal naar mineraal en van mineraal naar lokaal Beleid: ruimte en kaders Uitvoering: instrumenten,

Nadere informatie

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Organisch stof als sleutelelement? Margot de Cleen en Co Molenaar Urgentie maatschappelijke opgaven: 2030 is morgen Mondiale

Nadere informatie

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van

Nadere informatie

I. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales

I. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales Prof. dr. Jan Wouters Maarten Vidal Instituut voor Internationaal Recht K.U. Leuven www.internationaalrecht.be

Nadere informatie

PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN. Jules Van Liefferinge 07/11/2013

PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN. Jules Van Liefferinge 07/11/2013 PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN Jules Van Liefferinge 07/11/2013 Agenda PDPO II - het origineel Opmaak en goedkeuring Originele maatregelen Originele budgettoewijzing PDPO II doorheen de tijd Allerlei

Nadere informatie

Begeleidende nota minimale MTR-advisering

Begeleidende nota minimale MTR-advisering 1. Inleidend kader Begeleidende nota minimale MTR-advisering Met ingang van 1 januari 2015 is een volgende hervorming van het GLB in werking getreden. Deze hervorming bouwt verder op de eerder ingeslagen

Nadere informatie

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010 Biodiversiteit visie Boerenbond Symposium biodiversiteit 4 november 2010 1 Landbouw en biodiversiteit Domesticatie leidde tot 1000den variëteiten en soorten Heel wat biodiversiteit is er omwille van landbouw

Nadere informatie

BRUSSELS PROGRAMMA VOOR HET ONDERWIJS EN ACTIEPLAN VAN DE DIENST SCHOOLFACILITATOR VOOR 2016

BRUSSELS PROGRAMMA VOOR HET ONDERWIJS EN ACTIEPLAN VAN DE DIENST SCHOOLFACILITATOR VOOR 2016 BRUSSELS PROGRAMMA VOOR HET ONDERWIJS EN ACTIEPLAN VAN DE DIENST SCHOOLFACILITATOR VOOR 2016 Strategie 2025 Bepaalt de sociaaleconomische prioriteiten voor Brussel tegen 2025. Is ondertekend door de bevoegde

Nadere informatie

Belangrijke informatie: de Gemeenschappelijke Prioriteit met het Frans-Engelse Kanaal programma

Belangrijke informatie: de Gemeenschappelijke Prioriteit met het Frans-Engelse Kanaal programma Belangrijke informatie: de Gemeenschappelijke Prioriteit met het Frans-Engelse Kanaal programma 1. Uittreksel uit het 2 Zeeën Operationeel Programma, Prioriteit 4 : Gemeenschappelijke Prioriteit met het

Nadere informatie

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Goedgekeurd op 11 maart 2010 4e Afvalplan Nieuwe wettelijke context In Brussel : plan van onbepaalde duur, onderworpen

Nadere informatie

Het aantal door de Dienst der Arbeidsbemiddeling geplaatste werkzoekenden naar opleiding en geslacht, in de periode januari t/m juni 2013.

Het aantal door de Dienst der Arbeidsbemiddeling geplaatste werkzoekenden naar opleiding en geslacht, in de periode januari t/m juni 2013. Het aantal door de Dienst der Arbeidsbemiddeling geplaatste werkzoekenden naar opleiding en geslacht, in de periode januari t/m juni 2013. Januari Gewoon Lager Onderwijs 1 1 Elementair Nijverheid Onderwijs

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2313 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018

GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018 GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018 1 STRATEGIE GOOD FOOD ENKELE VASTSTELLINGEN Voeding is meer dan enkel

Nadere informatie

Belangrijkste wijzigingen van de Ordonnantie Bodem van 2009

Belangrijkste wijzigingen van de Ordonnantie Bodem van 2009 Belangrijkste wijzigingen van de Ordonnantie Bodem van 2009 Saïd EL FADILI ONDERAFDELINGSHOOFD BODEM Wetgeving verontreinigde bodems Sinds 2005 : Leefmilieu en socio-economie : een balans q Inventaris

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN

WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN 1 WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN ADVIES 13-2007 Betreft : Ontwerp van koninklijk besluit betreffende het in de handel brengen en het gebruik

Nadere informatie

Regionale financiering voor SMART CITIES in Brussel. Beata Bibrowska Senior Advisor- Dep Europa, OOI beleid en programma's- Innoviris

Regionale financiering voor SMART CITIES in Brussel. Beata Bibrowska Senior Advisor- Dep Europa, OOI beleid en programma's- Innoviris Regionale financiering voor SMART CITIES in Brussel Beata Bibrowska Senior Advisor- Dep Europa, OOI beleid en programma's- Innoviris Agenda JPI Urban Europe «SMART CITIES» in het EFRO in Brussel (in voorbereiding)

Nadere informatie

Green Deal. 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals

Green Deal. 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals Green Deal 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals Inhoud presentatie Overheidsbeleid Green Deal Green Deal Aanpak Voorbeelden van Green Deals Green Deal initiatief

Nadere informatie

Geïntegreerd statistisch programma 2017 van het Interfederaal Instituut voor de Statistiek

Geïntegreerd statistisch programma 2017 van het Interfederaal Instituut voor de Statistiek Geïntegreerd statistisch programma 2017 van het Interfederaal Instituut voor de Statistiek 1. Inleiding Het samenwerkingsakkoord van 15 juli 2014 tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse

Nadere informatie

EURO BOOKS ONLINE - Digitaal bladeren in juridische uitgaven. Uitgave C.I.P. Koninklijke Bibliotheek Albert I NUR 820 I.S.B.N.

EURO BOOKS ONLINE - Digitaal bladeren in juridische uitgaven. Uitgave C.I.P. Koninklijke Bibliotheek Albert I NUR 820 I.S.B.N. EURO BOOKS ONLINE - Digitaal bladeren in juridische uitgaven Uitgave 2013 C.I.P. Koninklijke Bibliotheek Albert I NUR 820 I.S.B.N. 2013 by Euro Books Uitgegeven door Euro Trans Lloyd Kaleshoek 8 8340 Damme

Nadere informatie

Organische stof: stof tot nadenken

Organische stof: stof tot nadenken Wereld Bodemdag Organische stof: stof tot nadenken Steven Sleutel Universiteit Gent Vakgroep Bodembeheer Bodem organische stof (BOS) O,H C S P N Landbouwgrond organische koolstof (OC) voorraad 0-30cm Bron:

Nadere informatie

GLB na 2020 Pijler II

GLB na 2020 Pijler II GLB na 2020 Pijler II Door Belinda Cloet Departement Landbouw en Visserij, Coördinator Pijler II PDPO na 2020? inhoud: Algemeen EU-kader + timing Vlaams kader + timing SWOT thema Platteland Wat is GLB?

Nadere informatie

Belgisch Biodiversiteits Platforum

Belgisch Biodiversiteits Platforum Belgisch Biodiversiteits Platforum Sonia Vanderhoeven Etienne Branquart [HET HARMONIA INFORMATIESYSTEEM EN HET ISEIA PROTOCOL] Verklarend document voor het Life + Project AlterIAS Oktober 2010 Algemene

Nadere informatie

LNV bodemstrategie. Gerrie Haenen. Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit. 15 november 2018

LNV bodemstrategie. Gerrie Haenen. Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit. 15 november 2018 LNV bodemstrategie Gerrie Haenen Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit Bodemkwaliteit Goede bodemkwaliteit voor hoogproductieve landbouw, en voor: duurzame voedselproductie, minder

Nadere informatie

VR DOC.1027/2

VR DOC.1027/2 VR 2015 0910 DOC.1027/2 Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het subsidiëren van operationele groepen inzake het Europees Partnerschap voor Innovatie - netwerk voor de productiviteit en duurzaamheid

Nadere informatie

STEDELIJKE LANDBOUW PARKEN

STEDELIJKE LANDBOUW PARKEN STEDELIJKE - UGent i.s.m. KULevuen Voorland Universität Aachen LANDBOUW PARKEN EEN SYSTEEMINNOVATIE MET ONGEKEND POTENTIEEL Elke Vanempten Maarten Crivits Frank Nevens Elke Rogge UGent i.s.m. KULeuven-Voorland-Universität

Nadere informatie

Hoe versnipperde ruimte duurzamer inrichten? Het Vlaams beleid

Hoe versnipperde ruimte duurzamer inrichten? Het Vlaams beleid Hoe versnipperde ruimte duurzamer inrichten? Het Vlaams beleid Peter Cabus Duurzaam Ruimtegebruik Antwerpen, 23 maart 2018 Leiegardens 2014, Your Estate Solution Inhoud 1. Context 2. Witboek Beleidsplan

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

Agroforestry in Vlaanderen

Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Voordelen Ervaringen in gematigde streken Agroforestry in Frankrijk: een gevorderde case Potentieel en obstakels voor Vlaanderen Agroforestry: What

Nadere informatie

INTERREG IV A 2 Zeeën Programma

INTERREG IV A 2 Zeeën Programma INTERREG IVA 2 Mers Seas Zeeën Crossborder Cooperation Programme 2007-2013 Part-financed by the European Regional Development Fund (ERDF) INTERREG IV A 2 Zeeën Programma Seminarie voor projectpromotoren

Nadere informatie

Beheerovereenkomsten binnen PDPOII: mogelijkheden voor paardenhouderij

Beheerovereenkomsten binnen PDPOII: mogelijkheden voor paardenhouderij Beheerovereenkomsten binnen PDPOII: mogelijkheden voor paardenhouderij De Vlaamse overheid: 13 beleidsdomeinen Economie, Wetenschap en Innovatie Onderwijs en Vorming Landbouw en Visserij Leefmilieu, Natuur

Nadere informatie

Voortgangsrapportage januari-juni 2015 PASIFIK

Voortgangsrapportage januari-juni 2015 PASIFIK Voortgangsrapportage januari-juni 2015 PASIFIK Providing Analytical Services for Informed Farming In Kenya (PASIFIK) 2013-2017 Nederlandse boeren laten regelmatig hun bodem en ruwvoer analyseren. Dat stelt

Nadere informatie

Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael

Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael UCL Bodem organische stof bestaat voor ca. 58 % uit koolstof Behalve een rol van organische stof in klimaatsregulering: Bodemvruchtbaarheid

Nadere informatie

Strategy: a perspective

Strategy: a perspective 1 The Belgian National Climate Change Adaptation Strategy: a perspective CLIMAR Workshop, 25 mei 2011 Yannick Ghelen FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Dienst Klimaatverandering

Nadere informatie

Voorbeelden van OBSERVATIEFICHES

Voorbeelden van OBSERVATIEFICHES Voorbeelden van OBSERVATIEFICHES Waarnemen en analyseren van een landschappelijke grens tussen twee streken Omschrijving (welke grens?) Topografie toponymie Geografische coördinaten van waarnemingspunt

Nadere informatie

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Manifest Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Benut het 6 de Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de positie van organische stof in de Nederlandse meststoffenregelgeving te verbeteren! Wij roepen

Nadere informatie

Kwaliteit van bouwproducten: Reglementaire en vrijwillige aspecten

Kwaliteit van bouwproducten: Reglementaire en vrijwillige aspecten Kwaliteit van bouwproducten: Reglementaire en vrijwillige aspecten Een complexe omgeving, in mutatie maar met een aantal zekerheden. Pagina 1 Structuur van de voordracht 1. Belgische context : verleden

Nadere informatie

Motivaties in het beheer van de duinen

Motivaties in het beheer van de duinen Motivaties in het beheer van de duinen Ter gelegenheid van het Lymesymposium 1 november 2013 Marianne Snabilie Manager Onderhoud en Administratie PWN Waterleidingbedrijf Afdeling Natuur en Recreatie Inhoud

Nadere informatie

Toekomst bemesting aardappelen. Bart Debussche 31/01/2017

Toekomst bemesting aardappelen. Bart Debussche 31/01/2017 Toekomst bemesting aardappelen Bart Debussche 31/01/2017 Overzicht Terugblik Evolutie Toekomst 1. Bemestingsnormen 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Bestaande Ruimtelijke Structuur op Macroschaal Synthese

Bestaande Ruimtelijke Structuur op Macroschaal Synthese Kaart 2.1 : Bestaande Ruimtelijke Structuur op Macroschaal Synthese Kaart 2.2 : Bestaande Ruimtelijke Structuur op Mesoschaal Fysisch Systeem. Bron: pro Gis Vlaams-Brabant, Vlaamse Hydrografische Atlas,

Nadere informatie

18 november Plateforme fédérale d hygiène hospitalière. Federaal Platform Ziekenhuishygiëne. Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon

18 november Plateforme fédérale d hygiène hospitalière. Federaal Platform Ziekenhuishygiëne. Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon 18 november 2015 Plateforme fédérale d hygiène hospitalière Federaal Platform Ziekenhuishygiëne Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon Doelstellingen Communicatiekanaal en interface tussen de verschillende

Nadere informatie

Opleiding 2009-2010 Adviseur in ecorenovatie

Opleiding 2009-2010 Adviseur in ecorenovatie Opleiding 2009-2010 Adviseur in ecorenovatie Kandidatuuroproep Adviseur worden in eco-renovatie In Europa is de bouwsector een van de grootste verbruikers van de natuurlijke rijkdommen, de energie en het

Nadere informatie

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Bart Vandecasteele, Thijs Vanden Nest, Tommy D Hose, Jane Debode, Greet Ruysschaert, Koen Willekens CriNglooP Collectief

Nadere informatie

ECOlogie X ECOnomie =

ECOlogie X ECOnomie = Symposium biodiversiteit Antwerpen Agrarisch natuur en landschapsbeheer als economische activiteit Kansen creëren voor landbouw, natuur en landschap Sven Defrijn ECOlogie X ECOnomie = Samenwerking tussen

Nadere informatie

Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw

Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Normalisatiepakket: mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees

Nadere informatie

Kringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015

Kringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015 Kringlooptoets Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken 24 juni 2015 Kringloop- WIJZER of TOETS? 2 Kringloopwijzer Gewassen Bodem Vee Mest Mest 3 Kringlooptoets Gewassen

Nadere informatie

ERKENNING VAN DE ROUTINEMETHODES EN DE APPARATUUR IN HET KADER VAN DE OFFICIELE BEPALING VAN DE KWALITEIT EN SAMENSTELLING VAN MELK

ERKENNING VAN DE ROUTINEMETHODES EN DE APPARATUUR IN HET KADER VAN DE OFFICIELE BEPALING VAN DE KWALITEIT EN SAMENSTELLING VAN MELK LAB 01 P14 REV1-2006 - 6 ERKENNING VAN DE ROUTINEMETHODES EN DE APPARATUUR IN HET KADER VAN DE OFFICIELE BEPALING VAN DE KWALITEIT EN SAMENSTELLING VAN MELK Datum van toepassing : 2006/01/01 Opgesteld

Nadere informatie

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 Presentaties Floris van Arkel (projectleider FPG) Ontwikkeling biodiversiteit groene ruimte Belang voor leden FPG Context: mechanismen en barrières?

Nadere informatie

Wetenschappelijke integriteit op het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) Ontmoetingsdag wetenschappelijke integriteit in Vlaanderen 30

Wetenschappelijke integriteit op het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) Ontmoetingsdag wetenschappelijke integriteit in Vlaanderen 30 Wetenschappelijke integriteit op het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) Ontmoetingsdag wetenschappelijke integriteit in Vlaanderen 30 november 2016 Paleis der Academiën, Brussel Vlaamse Commissie

Nadere informatie

De bodem draagt de bio-economie

De bodem draagt de bio-economie De bodem draagt de bio-economie Bio-economie gaat over het geheel aan producten uit biomassa: voedsel, veevoer, energie, materialen, chemicalien, etc. 1 Hoeveel biomassa kan de wereld produceren? Voldoende

Nadere informatie

NAT/151 Strategie voor bodembescherming. Brussel, 18 september 2002

NAT/151 Strategie voor bodembescherming. Brussel, 18 september 2002 NAT/151 Strategie voor bodembescherming Brussel, 18 september 2002 ADVIES van het Europees Economisch en Sociaal Comité over de "Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees

Nadere informatie

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln

Nadere informatie

Studiedag NKB: Inleiding

Studiedag NKB: Inleiding Wat is bodemerosie Gevolgen Instrumenten Liesbeth Vandekerckhove Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Studiedag niet-kerende bodembewerking,

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Stefan Muijtjens. keukentafel, demo s, studiegroepen & waardenetwerken.

Stefan Muijtjens. keukentafel, demo s, studiegroepen & waardenetwerken. Stefan Muijtjens Ploegloze bodembewerking(ruim 15 jaar ervaring) Bedrijfseconomische begrotingen(rentabiliteit, rendement per ha of per uur, liquiditeit) Stadslandbouw & lage input landbouw Werkvormen:

Nadere informatie

De evolutie van de preventie in een Europees kader

De evolutie van de preventie in een Europees kader BBvAG LVII Nationale Dagen voor Arbeidsgeneeskunde Brussel 15 november 2018 De evolutie van de preventie in een Europees kader Luc Van Hamme Adviseur-generaal Arbeidsinspectie-TWW Hoofd van de regionale

Nadere informatie

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve evenementen V.

Nadere informatie

Van tuintjes tot technologie

Van tuintjes tot technologie Van tuintjes tot technologie Elke Rogge Joost Dessein 8 mei 2014 Studienamiddag stadslandbouw Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Landbouw en Maatschappij www.ilvo.vlaanderen.be Inleiding 1.

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw?

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Wageningen University & Research Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Mechanisatie en landbouw quiz Vraag 1: Mechanisatie a. Teelt aanpassen op mechanisatie of b.

Nadere informatie

IHD & lokale besturen. Dinsdag 26 maart 2013

IHD & lokale besturen. Dinsdag 26 maart 2013 IHD & lokale besturen Dinsdag 26 maart 2013 Natura 2000 in Vlaanderen Vogelrichtlijn Habitatrichtlijn Natura 2000 VEN Natura 2000 = 12% Vlaanderen = Habitatrichtlijngebieden + Vogelrichtlijngebieden =

Nadere informatie

STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI gezien het STOA-reglement dat het Bureau op 19 april 2004 heeft goedgekeurd,

STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI gezien het STOA-reglement dat het Bureau op 19 april 2004 heeft goedgekeurd, 5.1.2. STOA-REGLEMENT BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 4 MEI 2009 1 HET BUREAU VAN HET EUROPEES PARLEMENT, -gezien artikel 23, lid 2, van het Reglement 2, - gezien zijn besluit van 1 september 2003 over het

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Innovatie door EIP - operationele groepen. Els Lapage, Departement Landbouw en Visserij

Innovatie door EIP - operationele groepen. Els Lapage, Departement Landbouw en Visserij Innovatie door EIP - operationele groepen Els Lapage, Departement Landbouw en Visserij Wat is EIP? Wat is innovatie? Wat is een operationele groep? EIP Productiviteit en duurzaamheid van de landbouw Hoe

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Mater Salvatorisinstituut te Kapellen

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het Mater Salvatorisinstituut te Kapellen Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

GIS en economisch beleid

GIS en economisch beleid GIS en economisch beleid Staten-generaal Vlaanderen Geoland 2 december 2010 Filip Meuris Intercommunale Leiedal Intercommunale Leiedal 07.12.1960 Streekontwikkeling? Van ontwikkeling van bedrijventerreinen

Nadere informatie

NATURA 2000 in Vlaanderen. Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR

NATURA 2000 in Vlaanderen. Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR NATURA 2000 in Vlaanderen Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR Overzicht - Algemene doelstelling - Stand van zaken afbakening SBZ - Doelstelling Natura 2000 -Implementatie: - Juridisch kader

Nadere informatie

INFOSESSIE ARCHEOLOGIETRAJECT...

INFOSESSIE ARCHEOLOGIETRAJECT... INFOSESSIE ARCHEOLOGIETRAJECT...... INHOUD Verwelkoming Wieland De Meyer Inleiding Jan Decorte Toelichting nieuw archeologietraject Sam De Decker Vragenronde Netwerkmoment...... ARCHEO7 Kennisopbouw Ondersteuning

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

12071/18 mak/nes/cg 1 ECOMP.3.C.

12071/18 mak/nes/cg 1 ECOMP.3.C. Raad van de Europese Unie Brussel, 14 september 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2018/0224(COD) 12071/18 NOTA van: aan: het voorzitterschap Nr. Comdoc.: 9865/18 + ADD 1 Betreft: RECH 372 COMPET

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Beoordeling van de mobiliteitsplannen

Beoordeling van de mobiliteitsplannen Beoordeling van de mobiliteitsplannen Philippe Lorent Datum Doelstellingen van de missie: Mobiliteitsplannen De doeltreffendheid ervan verbeteren en ze ontwikkelen om beter te voldoen aan de doelstellingen

Nadere informatie

Datum 20 januari 2015 Betreft Reactie op verzoek om brief over bodemgezondheid en -vruchtbaarheid

Datum 20 januari 2015 Betreft Reactie op verzoek om brief over bodemgezondheid en -vruchtbaarheid > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Groot potentieel voor filantropie in

Groot potentieel voor filantropie in ITINERA INSTITUTE ANALYSE Groot potentieel voor filantropie in België 2010/17 17 05 2011 MENSEN WELVAART BESCHERMING Op de tweede Dag van de Filantropie te Brussel werd de eerste Index van de Filantropie

Nadere informatie

Economische relaties tussen stad en land: een vergelijking van zes kleinere kernen. in Nederland. Presentatie NETHUR Stadsdag Groningen

Economische relaties tussen stad en land: een vergelijking van zes kleinere kernen. in Nederland. Presentatie NETHUR Stadsdag Groningen Presentatie NETHUR Stadsdag Groningen Economische relaties tussen stad en land: een vergelijking van zes kleinere kernen in Nederland 25 januari 27 Ida Terluin Landbouw-Economisch Instituut (LEI) Postbus

Nadere informatie

Mestbeleid in Nederland: kaders en vooruitblik

Mestbeleid in Nederland: kaders en vooruitblik Mestbeleid in Nederland: kaders en vooruitblik Masterclass Mestverwaarding Citaverde college Horst 4 oktober 2017 Erik Mulleneers, Projectleider zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn Programma Mest Directoraat-Generaal

Nadere informatie

NOORDZEE SYMPOSIUM 2007

NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Kustduinbodems : bodemvorming in een extreem milieu Carole Ampe Vlaamse Landmaatschappij West-Vlaanderen UGent Laboratorium voor Bodemkunde Inhoud Milieufactoren Geologie - moedermateriaal

Nadere informatie

Landbouw in de stad en in de stadsrand ontwikkelen

Landbouw in de stad en in de stadsrand ontwikkelen Landbouw in de stad en in de stadsrand ontwikkelen Actie 1: commerciële landbouw Doelstellingen: 1 De kennis over stedelijke landbouw ontwikkelen Een strategisch standpunt identificeren over het haalbare

Nadere informatie

Mest, mestverwerking en wetgeving

Mest, mestverwerking en wetgeving Mest, mestverwerking en wetgeving Harm Smit Beleidsmedewerker Economische Zaken, DG AGRO Inhoud Feiten en cijfers. Huidig instrumentarium. Visie op mestverwerking en hoogwaardige meststoffen Toekomstig

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2113 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport

EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport Bart Ooijen, PV Brussel VWS Directie Internationale Zaken Europese Raad Europese Parlement Europese Commissie DG Onderwijs en Cultuur inclusief Jeugd, Culture

Nadere informatie

bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C381 van 16/12/97

bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C381 van 16/12/97 bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C381 van 16/12/97 Uitnodiging tot het indienen van voorstellen voor OTO-werkzaamheden (geavanceerde opleidingscursussen) in het kader van het specifieke

Nadere informatie

http://keyconet.eun.org

http://keyconet.eun.org Europees Beleidsnetwerk met betrekking tot Sleutelcompetenties in het onderwijs http://keyconet.eun.org it her Health & Consumers Santé & Consommateurs Over het KeyCoNet project KeyCoNet (2012-14) is een

Nadere informatie

Profiel beschrijving projectleiders

Profiel beschrijving projectleiders Profiel beschrijving projectleiders Project 1: Detailed Design Projectleider functionele vereisten (m/v/x) Als projectleider functionele vereisten verbind je de projectstakeholders met elkaar, waaronder

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 25 april 2019 Betreft Nationaal programma landbouwbodems

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 25 april 2019 Betreft Nationaal programma landbouwbodems > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD

MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD 31667 WAALSE OVERHEIDSDIENST [C 2019/11307] 21 FEBRUARI 2019. Besluit van de Waalse Regering tot wijziging van de omtrek en de voorwaarden voor het beheer van het erkende natuurreservaat «La Buissière»

Nadere informatie

TOWARDS A PARTNERSHIP BUSINESS AND BIODIVERSITY

TOWARDS A PARTNERSHIP BUSINESS AND BIODIVERSITY TOWARDS A PARTNERSHIP BUSINESS AND BIODIVERSITY Biodiversiteit beschermt ons, zorgt voor ons en voedt ons. Biodiversiteit is een bron van inspiratie, verwondering en innovatie. Biodiversiteit vormt een

Nadere informatie

DE ULTRAPERIFERE GEBIEDEN

DE ULTRAPERIFERE GEBIEDEN DE ULTRAPERIFERE GEBIEDEN Er zijn specifieke maatregelen van kracht ter ondersteuning van de ontwikkeling van de verst afgelegen regio's van de Europese Unie, bekend als de ultraperifere gebieden: Guadeloupe,

Nadere informatie

15ème conférence Erasme-Descartes & Rencontre Jeunes Talents (8-10 novembre 2017, Amsterdam)

15ème conférence Erasme-Descartes & Rencontre Jeunes Talents (8-10 novembre 2017, Amsterdam) 15ème conférence Erasme-Descartes & Rencontre Jeunes Talents (8-10 novembre 2017, Amsterdam) Discours d'ouverture de Dirk-Jan Nieuwenhuis Ambassade des Pays-Bas en France Distingués invités, monsieur l

Nadere informatie

Bodembeheer: duurzaam in de breedte

Bodembeheer: duurzaam in de breedte Bodembeheer: duurzaam in de breedte Lokale / Regionale BodemAmbities Bodembeheer: moet je doen! Rob Lamers Uitvoeringsprogramma Bodembeleidsbrief Inhoud presentatie: Wat is de Routeplanner BodemAmbities?

Nadere informatie

METROLOGIE VOOR NANOTECHNOLOGIE

METROLOGIE VOOR NANOTECHNOLOGIE METROLOGIE VOOR NANOTECHNOLOGIE 1 De missie van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie bestaat erin de voorwaarden te scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen-

Nadere informatie

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A Goede grond Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 2015 19A goed bodembeheer - Goede grond BETER VASTHOUDEN REGENWATER BETERE GEWASGROEI EN BEWORTELING GEZOND BODEMLEVEN BETER VASTHOUDEN VOEDINGSSTOFFEN

Nadere informatie

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Symposium Melkveehouderij en biodiversiteit. Leeuwarden 23-24 mei 2018. Anne van Doorn Wat wil de koe Wat wil de burger Wat wil de

Nadere informatie

04 juli Raadzaal Provinciehuis Boeverbos

04 juli Raadzaal Provinciehuis Boeverbos PROGRAMME DE COOPÉRATION TRANSFRONTALIÈRE GRENSOVERSCHRIJDEND SAMENWERKINGSPROGRAMMA SAMENWERKINGSPROGRAMMA 04 juli 2017 - Raadzaal Provinciehuis Boeverbos 09.30u: Ontvangst 10.00u: Toelichting 12.00u:

Nadere informatie