informatie boekje METHODIEK SIJN

Transcriptie

1 informatie boekje METHODIEK SIJN 1

2 Inleiding In het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager ligt de sleutel tot herstel De zorg- en welzijnssector zit in de overgang van transitie naar transformatie. Deze ontwikkelingen vragen een andere houding van de zorgprofessional. Dat houdt in dat de zorgprofessional zich steeds bewust moet zijn van de zin en onzin van het zorgen. Is het nodig dat er meerdere hulpverleners (instanties) rondom één zorgvrager worden ingezet? Vanaf 2013 is het project SIJN in opdracht van de gemeente Haarlem en later de provincie Noord-Holland begonnen met het ontwikkelen van de methodiek SIJN. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), waar veel waarde wordt gehecht aan de zelfredzaamheid van burgers en de inzet van het eigen sociaal netwerk, hebben als basis gediend voor deze methodiek. Ruim vier jaar van onderzoek, meting en implementatie heeft geleid tot de inmiddels verfijnde en gedigitaliseerde methodiek SIJN. Loes Roeloffs en Laura Terbrack zijn intellectueel eigenaar van de methodiek SIJN. Niets uit dit document mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van burosijn worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Website: Voor meer informatie kunt u contact opnemen via: info@burosijn.nl De rode draad bij deze methodiek is uitgaan van mogelijkheden, de kracht van de mensen en hun verantwoordelijkheden in samenspel met het sociale netwerk en de omgeving. Dit staat gelijk aan de kantelvisie. Wil je de zorgvrager zijn regie teruggeven, dan is het essentieel dat de zorgprofessional echt vertrouwen geeft aan zowel de zorgvrager als zijn sociale netwerk en omgeving. Dit vraagt van zowel de zorgvrager als de zorgprofessional toegankelijkheid en risicobereidheid. Net zoals de zorgvrager, moet de zorgprofessional en de zorg- en welzijnsorganisaties handelingsruimte krijgen om eigen keuzes te kunnen maken. Dit vraagt van de zorgprofessional een houding om de regie en verantwoordelijkheden te laten waar die hoort en te ondersteunen waar nodig. SIJN staat voor: tijdelijke inzet van zorgprofessionals. De SIJN methodiek gaat ervan uit dat een professionele aanpak van de zorg niet is los te koppelen van het sociale netwerk van mensen. 2 3

3 MISSIE BuroSIJN draagt bij aan het normaliseren van de verhouding tussen geleverde zorg door zorgprofessionals en de ondersteuning vanuit het sociaal netwerk en omgeving van de zorgvrager. VISIE De zorgprofessional normaliseert de zorg en welzijn door deze te benaderen vanuit de leefwereld van de zorgvrager, met als basis houding: vertrouwen, toegankelijkheid en risicobereidheid. Voor wie? SIJN is een methodiek voor een professionele aanpak van zorg, toepasbaar binnen zorginstellingen, welzijnsorganisaties en voor gemeentes. De aanpak De methodiek heeft als doel om verschuiving van een klein of voornamelijk professioneel netwerk naar een zo informeel mogelijk netwerk te weeg te brengen, met daarbij voldoende draagkracht binnen het sociale netwerk om op de lange termijn de zelfregie van de zorgvrager te kunnen waarborgen. In de methodiek zijn behalve de instrumenten ook de gesprekken tussen de zorgprofessional en de zorgvrager van groot belang. De mogelijkheden van de zorgvrager in samenwerking met het sociale netwerk en zijn omgeving vormen hierbij de basis van deze gesprekken. De methodiek SIJN bestaat uit de volgende instrumenten, te weten: Domeinkaart De domeinkaart is een instrument waarmee de ondersteuningsvraag en zijn sociale netwerk van de zorgvrager in kaart wordt gebracht. De domeinkaart bestaat uit onderdelen die betrekking hebben op de verschillende levensdomeinen. Het is de bedoeling dat alle levensdomeinen tijdens dit gesprek aan bod komen. Hiermee wordt het gehele netwerk (formeel als informeel) in kaart gebracht. 4 5

4 Omdat de domeinkaart een overzichtelijke scan is, die in een kort tijdsbestek ingevuld kan worden, kan het bij een complex informeel netwerk nodig zijn om een verdiepende netwerkanalyse te doen. Netwerkanalyses die gebruikt kunnen worden zijn bijvoorbeeld ECO-gram en SNS-methode. Netwerkkaart Vanuit de ingevulde domeinkaart worden de verzamelde gegevens gebundeld in de netwerkkaart. In deze stap worden de gegevens geanalyseerd : Welke personen zijn betrokken bij de ondersteuning? Wat doen deze personen? En wat is de tevredenheid? Dit is het moment waarop je (in samenspraak met de zorgvrager) wat gaat vinden van het sociale netwerk. Dit is het moment dat een typering aan het sociaalnetwerk wordt gegeven. Er zijn 5 types sociale netwerken te weten; 1. eenpersoons netwerk 2. gemengd netwerk 3. informeel netwerk 4. formeel netwerk 5. geen netwerk Netwerkschema In deze stap wordt aan de hand van de netwerkkaart met behulp van het netwerkschema het netwerktype vastgesteld. Het netwerkschema is een stroomschema dat een overzicht geeft van de mogelijke verschuivingen binnen de verschillende netwerktyperingen. In deze stap worden de volgende vragen gesteld: Is versterking van het huidige netwerk gewenst? Is vergroting van het huidige netwerk gewenst? Zo ja, welk type netwerk is er dan gewenst? Vervolgens wordt het doel tot netwerk vergroting c.q. versterking in samenspraak met de zorgvrager vastgesteld. Plan van aanpak In deze stap worden in het plan van aanpak passende interventies gekozen om een netwerk vergroting c.q. versterking te realiseren. Bij het plan van aanpak worden de overige doelen en acties die vanuit de domeinkaart waren bepaald toegevoegd. Bijvoorbeeld: Een netwerk wat voornamelijk uit zorgprofessionals bestaat wordt getypeerd als een formeel netwerk of een netwerk dat uit zorgprofessionals, familie, naasten en vrienden bestaan, wordt getypeerd als een gemengd netwerk. 6 7

5 Benodigde vaardigheden van de professional De methodiek SIJN helpt de zorgprofessional aansluiting te vinden met het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager. Richtinggevend hierin is: dat de houding van de zorgprofessional gericht is op de kanteling van zorgen voor naar zorgen dat de zorgvrager en zijn omgeving weer aan het roer staan. De zorgprofessional zal in zijn nieuwe rol over de volgende vaardigheden moeten beschikken te weten: Basis professionele vaardigheden. Versterkt eigen kracht en zelfregie. Stimuleert verantwoordelijk gedrag. Verbindt gezamenlijke en individuele aanpak. Stuurt aan op betrokkenheid en participatie. Beweegt zich in uiteenlopende systemen. Doorziet verhoudingen en anticipeert op veranderingen. Benut professionele ruimte en is ondernemend. Tot slot SIJN is meer dan alleen een verzameling van instrumenten en vaardigheden. Waar het bij deze methodiek wezenlijk om gaat, is een nieuwe manier van denken van de zorgprofessionals. Het gaat om: vraaggericht in plaats van aanbodgericht werken; het denken in mogelijkheden binnen het sociale netwerk en de omgeving in plaats van denken in voorzieningen om beperkingen te compenseren; het samen zoeken naar oplossingen die het beste aansluiten bij de individuele situatie van de zorgvrager. 8 9

6