Geopoli'ek en energie (olie en gas) Coby van der Linde 22 september 2014

Transcriptie

1 Geopoli'ek en energie (olie en gas) Coby van der Linde 22 september 2014

2 Plan Ontwikkelingen wereld vraag en aanbod energie Olie en gas markten Europese energievoorziening

3 Dominan'e van fossiele brandstoffen blij4 maar groei hernieuwbaren grootsts Energie en economische groei ontkoppelt langzaam (lagere energie intensiteit van de economische groei) Source: BP

4 Wereld energy mix wordt diverser en totale vraag groeit Source: ExxonMobil 2030 Energy Outlook

5 Wereldenergievraag is een verhaal van twee werelden Wereldeconomie verdubbelt tot 2040; GDP/capita + 80% OECD vs non- OECD: verschillende groeipaden Wereldvraag energie groeit met 35% Source: ExxonMobil

6 Motor van energievraag is Azië; kolen, olie en gas Primary energy demand, 2035 (Mtoe) Share of global growth United States Brazil Europe Africa Eurasia Middle East India China Japan Southeast Asia La'n Eurasia OECD America 5% 4% 8% Africa 8% Middle East 10% 65% Non- OECD Asia China belangrijke motor van energievraag tot 2020s, daarna India

7

8 Primaire energieconsump'e EU: Olieconsump'e vooral voor transportsector; gas voor verwarming, industrie en elektriciteit; kolen, nucleair en hernieuwbaren vooral opwekking elektriciteit

9

10

11 Verschillende fossiele energie grondstoffen Groei van de vraag wordt niet belemmerd door gebrek aan bewezen reserves tot 2035 en verder maar aanzienlijke investeringen nodig years Total remaining recoverable resources Proven reserves Cumula've produc'on to date 142 years 233 years 178 years 61 years 54 years Coal Natural gas Oil IEA WEO 2013

12

13 Aandeel OPEC in (conven'onele) oliereserves groot

14 Maar beperkte toegang reserves voor IOCs. Saudi Arabia Canada Iran Iraq Kuwait UAE Venezuela Russia Libya Nigeria Kazakhstan United States China Qatar Algeria Brazil Mexico Angola Azerbaijan Norway Inaccessible Restricted Accessible Bn barrels Meeste olie en gas reserves alleen toegankelijk voor NOCs Source: IEA

15 Technological Barrels Keep Expanding Supply Pool Tar Sands: Canada, Venezuela Ultra Deepwater: GoM, W Afr, Brazil Shale: US, Russia, China Arc'c: Russia, US, Norway

16 Maar kosten nemen toe. Sources: IEA, Barclays, Carbon Tracker New supplies of fossil fuels costlier and riskier to develop Rising capital intensity of fron'er projects (capex/barrel) : capex rose more than five- fold

17 S'jging jaarlijkse Amerikaanse olieproduc'e bijna grootste in de geschiedenis Source: BP

18 Groei VS olie produc'e en onderbrekingen ROW Groei produc'e VS compenseert onderbrekingen elders; verschuivingen in stromen wereldmarkt

19 Maar onderbrekingen produc'e in OPEC landen ook aanzienlijk EIA

20 Olievraag groeit in non- OECD- landen

21

22 Fiscal needs of key producing countries keep pressure on oil prices Breakeven costs, budget breakeven and commercially aerac've prices for current oil produc'on for selected producers, mid Dollars per barrel Qatar Kuwait UAE Libya Saudi Arabia Algeria Iraq Angola Nigeria Ecuador Iran Russia Budget breakeven Commercially aerac've Breakeven produc'on cost Middle East oil resources remain the cheapest, although cost pressures are increasing even there & governments need ever higher prices to meet their public spending needs Venezuela Super majors 5 10 Oil produc'on (mb/d) Source: IEA WEO 2011

23 Gescha`e ruwe olie export in 2018 en invloed op groei voor belangrijkste routes Source: IEA Groei andel ruwe olie vooral Midden- Oosten- Azie; Americas onajankelijk? Energierela'es volgen handel in olie Verdere daling verwacht vraag Europa

24 Aandeel Rusland in EU olie- importen sinds 1990 fors toegenomen

25 Gas

26 Gasmarkten verschillen enorm Natural gas demand & produc'on growth in selected regions, Produc'on United States Rest of Middle East Qatar China Russia bcm Demand Middle East United States China Japan and Korea European Union bcm

27 Amerikaanse gasproduc'e ( ) Source: EIA (2014)

28 Schaliepoten'e in de wereld Grote basins in Russia, China, Argen'na, Poland, South Africa maar herhaling expansie zoals in VS niet waarschijnlijk

29 Wereld aardgasprijzen Asia Europe US Source: BP (2014) Schalieproduc'e van VS heen aanzienlijke prijsverschillen veroorzaakt Vooruitzicht: prijzen in VS wat omhoog met groeiende vraag VS en exporten maar structureel verschil blijn met prijzen Europa en Azië

30 Implica'ons of Structurally Low Gas Price Outlook Return of energy intensive industries to US Displacement of coal by gas in power genera'on, lower US emissions Drive to export gas (LNG) in order to connect with global prices

31 Indica'e van des'na'e van Amerikaans LNG exporten op basis van prijsverschillen $/MBtu $/MBtu Average import price Liquefac'on, shipping & regasifica'on United States price To Asia To Europe

32 EU gas demand (2011) 450 bcm = approx 24% of Primary Energy Demand Varies per country from >40% to 10% EU gas demand by sector Other (*) : 15 bcm 3% Power: 130 bcm 29% Residen'al: 157 bcm 35% Industry: 148 bcm 33% (*) includes CNG and LNG bunkering (for the future) Source: Eurogas 2011

33 EU gas aanbod (2011) Gas supplied to the EU markets in 2011: 464 bcm EU indigenous produc'on and import (incl Norway) Imports: 309 bcm 67% LNG: 77 bcm 17% Indigenous: 155 bcm 33% Pipeline: 232 bcm 50% Source: Eurogas

34 Dalend binnenlands gasaanbod in EU Bcm/yr Europe EU (excl. Norway) Netherlands Source : GasTerra

35 Nederlandse energiemix gedomineerd door olie en gas (Roeerdam/Amsterdam en Groningen )

36 NL produc'e miljard m3 (GE) Kleine velden & Groningen volumes Groningen Kleine Velden miljard m3 (GE) Jaarlijkse Groningen volumes Productietoename afgelopen 10 jaar

37 37 Europees gasaanbod: voldoende importcapaciteit

38 EU Importajankelijkheid gas

39 Herkomst olie en gasimporten EU

40

41 Voldoende gasificatie terminals in EU LNG Terminals Teesside Swinoujscie Existing Under construction Canvey Island Isle-ofGrain Dragon South Hook Planned Wilhemshaven Gate Zeebrugge Dunkerque Le havre Montoir El Ferrol El Musel Bilbao Sines Huelva Le verdon Fos-Tonkin Trieste Panigaglia Krk Rovigo Fos-Cavaou Barcelona Livorno Marmara Brindisi Sagunto Rosignano Aliaga (Izmir) Gioia Tauro Taranto Cartagena Revithoussa Porto Empedocle

42 Maar LNG sinds 2011 vooral naar Azia'sche markt

43 Nieuwe stromen, nieuwe rela'es: belang van Regionale Gas Markten Source: CIEP

44 VS heen energietransforma'e ondergaan

45 Different trends in oil & gas import dependency Import dependency of oil and gas growing except for the US Net oil & gas import dependency in selected countries Gas Imports 100% 80% 60% European Union Japan % 20% 0% China United States India Gas Exports 20% 20% 40% 60% 80% 100% Oil imports IEA WEO 2012

46 IEA/WEO: Olie- en gasimporteurs en exporteurs Gas 100% 80% 60% Net gas importer, net oil exporter Net gas and oil importer Japan and Korea European Union % 20% Brazil China India 0% - 20% - 40% - 60% - 80% - 100% Middle East Caspian Net gas and oil exporter Russia Africa United States Net gas exporter, net oil importer Southeast Asia Indonesia - 100% - 80% - 60% - 40% - 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Oil Energiehandel groeit voor alle brandstoffen

47 Conclusies Europa heen een sterke energierela'e met Rusland opgebouwd na eerste Golfoorlog, uiteenvallen Sovjetunie, groei van Azië. Opnieuw diversifiëren kost 'jd (en is duurder door concurren'e met Azië) Nederland neeo gas- exporteur en heen exportgerichte olieverwerkende industrie (Groningen, Roeerdam/ Amsterdam)