Zicht op de Mobiliteitsbranche. Een overview van cijfers over bedrijven, werknemers en het onderwijs

Transcriptie

1 Zicht op de Een overview van cijfers over bedrijven, werknemers en het onderwijs 2013

2 2 Zicht op de Bedrijven Aantal bedrijven De meeste bedrijven in de branche zijn aangesloten bij de branchevereniging BOVAG en/of bij het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche (OOMT). BOVAG telt leden verdeeld over verschillende deelbranches (BOVAG, 2013). In 2011 zijn bedrijven met personeel bij OOMT aangesloten (zie figuur 1 en 2). Dit is een daling van 41 bedrijven ten opzichte van Fig. 1 A antal bij BOVAG aangesloten bedrijven per deelbranche in Bron: BOVAG, peildatum: Onafhankelijke Autobedrijven Autodealers Fietsbedrijven Rijscholen Tankstations Verhuurbedrijven Truckdealers Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven Caravan- en Camperbedrijven Autowasbedrijven Aanhangwagenbedrijven Revisiebedrijven Truck- en trailerbedrijven Fig. 2 A antal OOMT aangesloten bedrijven per deelbranche in Autobedrijven Tweewielerbedrijven Truckbedrijven Vrijwillige deelnemers Caravan- en aanhangbedrijven Motorenrevisiebedrijven Autoverhuurbedrijven Takel en Berging Bron: Kengetallen (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2013). Omzet en aantal verkopen Het CBS gaf begin 2013 aan dat Nederland voor de derde keer in een recessie zit. Dit is ook te merken in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. Na een stijgende omzet in de branche tot 79,5 miljard in 2011 is nu een kentering gekomen (BOVAG-RAI, 2013). De totale omzet is in het derde kwartaal van 2012 met 7% gedaald ten opzichte van het derde kwartaal van Deze daling is vooral te wijten aan de dalende werkplaatsomzet (-1). Kijkend naar het aantal verkopen van nieuwe personenauto s, is in 2012 een daling zichtbaar van 9,2% ten opzichte van De kleine en zuinige auto s waren o.a. door fiscale stimulering 1 populair (BOVAG, 2012). Uit cijfers van BOVAG (2013) blijkt, dat in de eerste twee maanden in totaal nieuwe personenauto s geregistreerd zijn, tegen in dezelfde periode vorig. Ook de occasionverkopen liepen in 2012 terug ten opzichte van het voorgaande. Het gemiddelde prijsniveau van occasions daalde in 2012 met 6% (ING, 2013). De verkoop van gebruikte auto s van bedrijven aan consumenten daalden met ruim 2% tot eenheden. Ook de verkoop tussen consumenten onderling kromp (4% tot ). Naast een terugloop in aankoop, stellen automobilisten ook het onderhoud en reparaties aan personenauto s uit. Deze twee factoren zijn voor een groot deel de oorzaak, dat in de eerste negen maanden van 2012 het gemiddelde dealerrendement naar 0,31 % daalde. In 2011 was het rendement over dezelfde periode nog 0,97%. In de eerste drie kwartalen van 2012 draaide 7 van de dealers dan ook verlies (BOVAG, 2012). Uit cijfers van BOVAG (2013) blijkt, dat de verkoop van bedrijfswagens licht daalde. In 2012 zijn nieuwe bestelauto s en nieuwe vrachtwagens geregistreerd een daling van respectievelijk 3,6 en 3,8 procent ten opzichte van In 2012 zijn in Nederland nieuwe snor-, brom- en motorfietsen verkocht. De bromfietsmarkt leverde 25 procent in, terwijl de verkoop van snorfietsen met 13,5 procent daalde. De verkoop van nieuwe motorfietsen gingen tenslotte met 6,7 procent naar beneden. Met deze aantallen ligt de verkoop op het niveau van 2007 (BOVAG, 2013). Fig. 3 To tal e geschatte omzet per deelbranche (in miljarden euro s) in ,2 1,0 0,2 4,2 20,0 0,8 1,8 1,1 50,2 Autobedrijven Truckbedrijven Caravan- en aanhangbedrijven Motorenrevisiebedrijven Autoverhuurbedrijven Autowasbedrijven Tankstations Bron: B OVAG - R A I. Mobiliteit in Cijfers. Auto s Exclusief BTW * Tweewielerbedrijven Verkeersopleidingen 1 Zie ook Ministerie van Financiën (2011), Autobrief. Fiscale stimulering van (zeer) zuinige auto s en enkele andere onderwerpen op het gebied van de autobelastingen.

3 Vraag naar personeel 3 van de bedrijven heeft in het school behoefte aan nieuw personeel (zie figuur 4). Het betreft zowel nieuwe vakervaren medewerkers als nieuwe BBL-leerlingen. Bij vakervaren medewerkers gaat het om gediplomeerd personeel en bij BBL-leerlingen gaat het om leerlingen die werken en leren combineren. De vervangingsvraag naar nieuw personeel is toegenomen van 9% in naar 19% in Bedrijven nemen vaker nieuwe medewerkers aan op kortlopende tijdelijke contracten. Er is dan ook een verdubbeling zichtbaar van het aantal medewerkers dat gedwongen vertrekt. De uitbreidingsvraag naar nieuw personeel is licht gestegen van 14% in naar 16% in (zie figuur 5). Deze percentages zijn gemeten in september-oktober Begin 2013 lijkt op basis van de economische ontwikkelingen (CPB, 2013) de vraag naar personeel te zijn afgenomen. Fig. 4 H e t percentage bedrijven dat behoefte heeft aan nieuwe vakervaren medewerkers en/of BBL ers in (september-oktober 2012) Ja Nee Weet niet / geen antwoord Tabel 1 D e geschatte behoefte aan nieuw vakervaren personeel in ; per functie en deelbranche (september-oktober 2012)* Merkonafhankelijk autobedrijf Dealer bedrijfpersonenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Assistent Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Autotechnicus Balie-/shopmedewerker Bedrijfsautotechnicus Motorfietstechnicus Fietstechnicus Scootertechnicus Assemblagetechnicus Verbrandingsmotortechnicus Revisietechnicus Verbrandingsmotoren Verkoper fiets/bromfiets Eerste Autotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Eerste Motorfietstechnicus Eerste Fietstechnicus Bron: Personeelsbehoefte Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche (n= 2.500) Fig. 5 H e t percentage bedrijven dat behoefte heeft aan nieuwe vakervaren medewerkers en/of BBL ers in (september-oktober 2012) % Ja, voor uitbreiding 19% Ja, voor vervanging 69% Nee Weet niet / geen antwoord Bron: Personeelsbehoefte Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche Meerdere antwoorden mogelijk. (n= 2.500) Eerste Verbrandingsmotortechnicus Serviceadviseur Verkoopadviseur Logistiek Supervisor Technisch Specialist Personenauto s Technisch Specialist Bedrijfsauto s Verkoopmanager Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek Bedrijfsmanager Overig Totaal Bron: Personeelsbehoefte Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche * Schatting op basis van extrapolatie. Waar getallen niet optellen is dit te wijten aan afrondingsverschillen. 3 Zicht op de 2013

4 2. Werknemers Aantal werknemers Het aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is in 2011 licht gestegen ten opzichte van het voorgaande. In 2011 werkten in totaal personen in de branche (zie figuur 6). Het grootste deel hiervan, bijna werknemers, is werkzaam in de personenautobranche. Het aantal werknemers per deelbranche bleef in 2011 vrijwel gelijk aan dat van Alleen in de Takel en Berging was een sterke afname te zien van ruim 1 (zie figuur 7). Fig. 6 Aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche Leeftijd werknemers De gemiddelde leeftijd van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche lag in 2011 op 37. Dit was een stijging van bijna 2 sinds 2001 (zie figuur 8). Deze stijging is in alle deelbranches zichtbaar, met uitzondering van Revisie. De gemiddelde leeftijd van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is lager dan die van de werkzame beroepsbevolking. Deze was 41 in 2011 (CBS, 2012). De gemiddelde leeftijd is het laagst bij werknemers in de tweewielerbranche, namelijk 34,2. De werknemers bij Takel en Berging zijn gemiddeld genomen ouder dan werknemers van andere branches. De gemiddelde leeftijd bedraagt bij hen 41,5. Als we kijken naar de leeftijdsopbouw in de branche, is van een grijze golf, een aanzienlijke toename van het aantal oudere werknemers in korte tijd, voorlopig nog geen sprake. Fig. 8 Percentage werknemers per leeftijdscategorie in Bron: Kengetallen (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2013). 6 Fig. 7 Aantal werknemers per deelbranche in 2011 Revisie 498 Takel en Berging % 22% 3 24% 23% 24% 17% 19% 7% 11% Caravans en Aanhangwagens Verhuur Bedrijfsauto's Tweewielers < > 54 Bron: Kengetallen (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2013). 4 Zicht op de 2013 Personenauto's Bron: Kengetallen (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2013)

5 3. Onderwijs Aantal leerlingen In het school volgen leerlingen een vmbo-opleiding Voertuigentechniek. Dat is een daling van 9% ten opzichte van school en een daling van 52% ten opzichte van school (zie tabel 2). Tabel 2 Het aantal vmbo-leerlingen Voertuigentechniek Leerweg Assistent opleiding n.v.t. n.v.t. n.v.t. - Basisberoepsgerichte leerweg % Kaderberoepsgerichte leerweg % Gemengde leerweg % Leerwerktraject Totaal % = daling >2 = daling 1-2 t.o.v. vorig school Bron: DUO In het school volgen leerlingen een mbo-opleiding Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek. Dat is een daling van 7% ten opzichte van school Uitgesplitst naar leerweg is te zien, dat het aantal BBL ers met 14% is afgenomen en het aantal BOL ers met 3% is toegenomen ten opzichte van het school (zie tabel 3). Uit cijfers van DUO blijkt, dat de instroom van BBL-leerlingen in vergelijking met school met 4 is afgenomen. 40 ROC s leiden op voor een beroep in de mobiliteitsbranche. Tabel 3 H e t aantal mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek Leerweg BBL % BOL % = daling 1-2 = stijging t.o.v. vorig school Totaal % Bron: Innovam, peildatum Zicht op de 2013

6 Tabel 4 Het aantal mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek naar kwalificatie Niveau Kwalificatie Assistent Autotechnicus Bedrijfsautotechnicus Motorfietstechnicus Fietstechnicus Scootertechnicus Assemblagetechnicus Verbrandingsmotortechnicus Revisietechnicus Verbrandingsmotoren Verkoopmedewerker Tankstation = 2 Balie-/ shopmedewerker * Autodemontagetechnicus n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. - 3 Eerste Autotechnicus Eerste Bedrijfsautotechnicus Eerste Motorfietstechnicus Eerste Fietstechnicus n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t Eerste Scootertechnicus n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 5 3 Eerste Verbrandingsmotortechnicus Serviceadviseur Verkoopadviseur Logistiek Supervisor Technisch Specialist Personenauto s Technisch Specialist Bedrijfsauto s Technisch Specialist Verbrandingsmotoren n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t Verkoopmanager Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek Bedrijfsmanager Totaal Zicht op de 2013 = daling >2 = daling 1-2 = stijging ten opzichte van vorig * Voorheen Logistiek Medewerker Bron: Innovam, peildatum

7 en leerbaan Het bedrijfsleven in de branche staat onder druk door de gevolgen van de economische crisis. Dit heeft invloed op de personeelsbehoefte van bedrijven en dus op de kans op werk voor gediplomeerde BOL ers en de kans op een leerbaan voor startende BBL ers. Tabel 5 bevat een overzicht op nationaal en regionaal niveau van de kans op werk en de kans op een leerbaan per kwalificatie. Een mbo-leerling kan alleen stage lopen of werken in een erkend leerbedrijf. Voor deze erkenning moet het bedrijf aan bepaalde criteria voldoen 2. In maart 2013 zijn er bedrijven erkend als leerbedrijf. Ieder leerbedrijf dient een deskundige en bekwame leermeester in dienst hebben. Het aantal leermeesters in de leerbedrijven is in maart Tabel 5 voor gediplomeerde BOL-leerlingen / kans op een leerbaan voor startende BBL-leerlingen per arbeidsmarkt-regio Midden- West Noord Noord- West Oost Zuid-Oost Zuid-West Totaal Niveau Kwalificatie 1 Assistent 2 Autotechnicus 2 Bedrijfsautotechnicus 2 Motorfietstechnicus 2 Fietstechnicus 2 Scootertechnicus 2 Assemblagetechnicus 2 Verbrandingsmotortechnicus 2 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren 2 Verkoper fiets/bromfiets 2 Verkoopmedewerker Tankstation 2 Balie-/shopmedewerker 3 Eerste Autotechnicus 3 Eerste Bedrijfsautotechnicus 3 Eerste Motorfietstechnicus 3 Eerste Fietstechnicus 3 Eerste Scootertechnicus 3 Eerste Verbrandingsmotortechnicus 3 Serviceadviseur 3 Verkoopadviseur 4 Logistiek Supervisor 4 Technisch Specialist Personenauto s 4 Technisch Specialist Bedrijfsauto s 4 Technisch Specialist Verbrandingsmotoren 4 Verkoopmanager 4 Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek 4 Bedrijfsmanager BOL/leerbaan BBL: Goed Ruim voldoende Voldoende Matig Slecht * D e kans op werk is gebaseerd op de behoefte van bedrijven aan nieuw vakervaren personeel (vraag; september-oktober 2012), het aantal BOL-leerlingen in het laatste leer per kwalificatie (aanbod; 1 oktober 2012) en regio specifieke informatie uit het scholenveld en het bedrijfsleven. 7 Zicht op de De erkenningsregeling staat op worden

8 Nieuwsgierig geworden? Wilt u op de hoogte blijven van nieuws en ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt in de branche dan kunt u zich aanmelden voor de nieuwsbrief via onderzoek@innovam.nl Actuele publicaties online Personeelsbehoefte Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche Dit onderzoek biedt inzicht in de ontwikkelingen die zich voordoen in het aantal vacatures voor vakervaren personeel, leerbanen voor BBL-leerlingen, stageplaatsen, het vertrek van personeel en opscholing. Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt De Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteits-branche beschrijft vraag en aanbod op de arbeidsmarkt van de mobiliteitsbranche. Het gaat hierbij om vacatures voor vakervaren/ gediplomeerd personeel, leerbanen voor BBL-leerlingen en stage-plaatsen voor vmbo, mbo (BOL) en hbo. Doelmatigheids-atlas 2013 De Doelmatigheids-atlas laat zien hoe doelmatig de opleidingen van de motorvoertuigen- en tweewielerbranche zijn op regionaal en nationaal niveau. Factsheet Onderwijs 2013 De belangrijkste kengetallen van het middelbaar beroepsonderwijs in de mobiliteitsbranche in beeld. Structuurbaan 2, 8 & 19 postbus DV Nieuwegein onderzoek@innovam.nl