Verdiepend Lezen van complexe teksten Sine Limite 30 maart 2016

Transcriptie

1 Verdiepend Lezen van complexe teksten Sine Limite 30 maart

2 Karin van de Mortel

3 Wat komt aan de orde? 1. Waarom verdiepend luisteren - lezen? 2. Wat is verdiepend luisteren - lezen? 3. Niveaus van leesvaardigheid 4. Wat maakt een tekst complex? 5. Uitgangspunten verdiepend luisteren - lezen van complexe teksten: hoe doe ik dat? 3

4 1.Waarom verdiepend luisteren - lezen? Het referentiekader De 21-eeuwse vaardigheden De eindtoets PO De visie op leesvaardigheid Simplificering 4

5 2. Wat is verdiepend luisteren en verdiepend lezen?

6 Wat is verdiepend luisteren - lezen? Onder verdiepend luisteren - lezen verstaan wij: die activiteiten die de leerling als een luisteraar of als een lezer toepast om zich de inhoud van een complexe tekst eigen te maken. 6

7 Het doel van verdiepend luisteren en lezen Doel van verdiepend lezen is leren: het grondig begrijpen van de inhoud van een complexe tekst, waardoor de lezer nieuwe kennis toevoegt aan de kennis die hij al heeft. 7

8 maak een röntgenfoto van de tekst

9 Even ophelderen: Verdiepend luisteren-lezen hoort niet op het rooster De aanpak van verdiepend luisteren-lezen behoort tot het onderwijskundig handelingsrepertoire van leraren Sommige (complexe) teksten vragen om verdiepend luisteren-lezen Verdiepend luisteren-lezen is voor álle leerlingen 9

10 10 Niveaus van leesvaardigheid

11 11 Niveaus van leesvaardigheid

12 12 Niveaus van leesvaardigheid

13 13 De visie op leesvaardigheid

14 Wat maakt de tekst complex? Kwantitatieve dimensie Kwalitatieve dimensie De dimensie van de luisteraar-lezer en de taak

15 15 Kwantitatieve dimensie

16 Kwantitatieve dimensie Hoe moeilijk of hoe begrijpelijk is de tekst: wat is de leesbaarheid? Berekend met een leesbaarheidsformule: woordlengte, woordfrequentie, zinslengte en tekstsamenhang (CILT en CLIB) Oppervlaktekenmerken (Hoste, 2012) Beheersing, instructie, frustratie Tempo & correctheid domineren 16

17 Kwalitatieve dimensie Infodichtheid van de tekst Figuurlijk taalgebruik Bedoeling van de schrijver Betekenis en doel van de tekst Tekst structuur Genre Organisatie Tekstkenmerken Illustraties Afwijking van de (Nederlandse) taal Variaties Taalgebruik Kennis van de lezer Achtergrond kennis Voorkennis Culturele kennis Woordenschat

18 18

19 Even reflecteren Komen de genoemde factoren van de kwalitatieve dimensie van tekstcomplexiteit voor in de teksten die u met uw leerlingen leest? Besteedt u in uw instructie aandacht aan deze aspecten? Op welke manier doet u dat? 19

20 De dimensie van de lezer en de taak

21 Tekst Kwantitatief Kwalitatief Bagage v/d Lezer Cognitieve talenten Motivatie Kennis Ervaring Taak Leraar gestuurd Samenwerkend Zelfstandig

22 Leerlingen zelfstandig complexe teksten laten lezen gaat er niet voor zorgen dat ze verdiepend kunnen lezen!

23 Didactische uitgangspunten Verdiepend Luisteren-Lezen Doel & bedoeling: modeling Herhaald lezen: scaffolding Doelgericht gesprek; schrijven/tekenen Veel, genrerijk, (zelfstandig) lezen Pas GRRIM toe

24 Gradually Released Responsibility Instruction Model(Pearson en Gallagher,1983; Allington, 2006; Kelly,2009) Verantwoordelijkheid Leerkracht Introductie en Modeling IK Begeleide oefening WIJ Leerlingen werken samen Leerlingen werken zelfstandig JULLIE JIJ Verantwoordelijkheid Leerling 24

25

26 Modeling tijdens het lezen Begrip Kennis&ws Tekststructuur Tekstkenmerken Annotaties Beperk frontloading

27 Begeleid oefenen: scaffolding Vanuit het leesdoel Lln betrekken bij herhaald lezen Maak annotaties Stel tekst-gerelateerde vragen Doelgericht gesprek Discussies

28 Een complexe tekst (voor )lezen betekent vertraging van het (voor )lezen.

29 Wie doet het denkwerk? U? Of de tekst? Of de vraagstellingen?

30 Isa Hamerlinck 14 jaar, Koudekerke Het blijft maar komen Het blijft maar komen Het is ons verteld, zoals de zee zo veelzijdig Goed of kwaad, hoe je het ook bekijkt Wij weten wat jij hebt gedaan Maar wat als, wat als wij daar hadden gezeten Hadden wij het dan ook zo gedaan Zoveel vragen voor je, maar het kan niet meer Ik kan ze niet meer stellen, het heeft nooit gekund Maar wat als, wat als het had gekund Had ik dat dan gedaan, had ik dat gewild Wat als mijn vragen beantwoord zouden zijn Zou ik dan teleurgesteld zijn, of juist niet Steeds meer vragen, ze blijven maar komen Net als de duinen maar blijven groeien Voordracht Dam, Amsterdam, 2015

31 De aanpak van het verdiepend luisteren-lezen

32 De aanpak van het verdiepend luisteren-lezen Gebruik een kort tekstfragment

33 De aanpak van het verdiepend luisteren-lezen Gebruik een kort tekstfragment Herhaald (voor-)lezen

34 De aanpak van het verdiepend luisteren-lezen Gebruik een kort tekstfragment Herhaald (voor-)lezen Lezen met de pen in de hand

35 Schrijven tijdens lezen vertraagt de lezer terwijl het begrip toeneemt.

36 Annotatie met digitale en papieren teksten

37 Annotaties die worden gemaakt tijdens het lezen zijn een waardevolle bron van informatie!