woonwensen 2011 BURGERINITIATIEF WONEN IN ULICOTEN BWU

Transcriptie

1 O n d e r z o e k woonwensen 2011 BURGERINITIATIEF WONEN IN ULICOTEN BWU

2 Onderzoek woonwensen Ulicoten 2011 Datum : 27 september 2011 Burgerinitiatief Wonen in Ulicoten (BWU) p/a Wilhelminastraat TH Ulicoten Contactpersonen Telefoon Victor Theeuwes victor@theeuwes.nl Walter Wildhagen w.wildhagen@nritonderzoek.nl

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Doel Uitvoeringsverantwoording en steekproef Respons en representativiteit Weging en ophoging van de onderzoeksresultaten 5 2 Woonbehoefte in Ulicoten Inleiding Woonvoorraad Verhuisplannen Ulicoten als woonbestemming Redenen voor de verhuisplannen Raming behoefte extra woningen in Ulicoten 11 3 Gewenste woningen in Ulicoten Inleiding Interesse in koop-/huurwoning Prijsklasse Woonvorm Type woning Perceelsgrootte Randvoorwaarden woningen Opmerkingen inwoners Ulicoten 17 4 Conclusies 18 Bijlage 1 Enquête woonwensen Ulicoten BWU, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Burgerinitiatief Wonen in Ulicoten (BWU). Onderzoek woonwensen Ulicoten

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Tijdens de bijeenkomsten rondom het DorpsOntwikkelingsPlan (DOP) Ulicoten was 'betaalbare woningbouw' steeds een van de belangrijkste onderwerpen, een onderwerp waar Ulicoten Vooruit al sinds haar oprichting om strijdt. Een onderwerp dat veel verder gaat dan alleen de mogelijkheid om in Ulicoten te kunnen wonen, maar ook van directe invloed is op de leefbaarheid van het dorp. De lokale detailhandel is nagenoeg uit het straatbeeld verdwenen, sport- en sociaal-culturele verenigingen worstelen met hun ledenaantallen en het is niet ondenkbaar dat de basisschool binnen de voorgenomen Multifunctionele Accommodatie (MFA) verstoken blijft van de kinderen waarvoor deze toch in eerste instantie gebouwd wordt. De woningbouw in Ulicoten is de laatste jaren achtergebleven bij de beoogde aantallen en tezamen met de vergrijzing die Ulicoten ten deel valt, tornt dit direct aan de leefbaarheid van het dorp. Om het onderwerp sterker op de kaart en kracht bij te zetten, is het Burgerinitiatief Wonen in Ulicoten ontstaan (BWU), een initiatief van betrokken, maar inmiddels sterk verontruste, burgers uit Ulicoten die inmiddels wederom een generatie uit het dorp zagen vertrekken. In een aantal sessies heeft het BWU ideeën uitgewisseld omtrent concrete acties die men zou kunnen ondernemen om het voorgaande handen en voeten te geven. Als eerste stap werd tot het uitvoeren van een onderzoek besloten om de woonwensen en behoefte van de Ulicotense bevolking in kaart te brengen. Dit rapport bevat daarvan de resultaten. Het BWU heeft om praktische redenen in eerste instantie gekozen voor het meten van de wensen en behoeften onder de huidige inwoners van Ulicoten zelf. Dit betekent dat de woonwensen en behoeften van personen die (al dan niet noodgedwongen) uit Ulicoten vertrokken zijn, alsmede van mensen van buiten Ulicoten die graag in Ulicoten zouden willen wonen, niet in dit onderzoek betrokken zijn. 1.2 Doel Gebaseerd op het voorgaande is de doelstelling van het onderzoek als volgt geformuleerd: Inzicht verkrijgen in de actuele woonwensen en reële woningbehoefte in Ulicoten, teneinde de Gemeente Baarle-Nassau en andere betrokkenen een concrete handreiking te bieden in hun bouwplannen van de nabije toekomst. In het verlengde van deze doelstelling werden de volgende onderzoeksvragen gedefinieerd: Hoe groot is de behoefte aan woningen in Ulicoten? Waarom wil men graag in Ulicoten wonen c.q. waarom wil men niet in Ulicoten wonen? In welk type en soort woningen zou men dan willen wonen? Deze onderzoeksvragen werden verder uitgediept in de vragenlijst die als bijlage 1 aan dit rapport is toegevoegd. Onderzoek woonwensen Ulicoten

5 1.3 Uitvoeringsverantwoording en steekproef In de eerste helft van juni 2011 werden de vragenlijsten in Ulicoten verspreid met medewerking van de acht buurtverenigingen die Ulicoten rijk is. Zij haalden de ingevulde enquêtes de tweede helft van juni 2011 ook weer bij de mensen thuis op. Daarnaast bestond de mogelijkheid de vragenlijsten in te leveren bij het Dienstencentrum Ulicoten. Bij de verspreiding van de vragenlijsten werd ervoor gekozen om per huishouden een van de gezinshoofden te verzoeken een vragenlijst in te vullen en voorts alle inwonende kinderen van 18 jaar of ouder. In alle gevallen waarbij een huishouden niet bestaat uit een gezin met inwonende kinderen, ontving een van de gezinshoofden een vragenlijst. Waarom deze werkwijze? Meerdere gezinshoofden (meestal man en vrouw) in één gezin beiden een vragenlijst laten invullen, heeft geen zin. Naar verwacht kan worden, zullen de plannen van de een doorgaans ook opgaan voor de ander (als ze de vragenlijst al niet samen invullen). Kinderen jonger dan 18 jaar bevragen heeft ook geen zin. De eigen woonbehoefte ligt nog te ver in de toekomst en kinderen jonger dan 18 jaar zullen zich nog slechts zelden op de woningmarkt georiënteerd hebben; Zeker in relatie tot de verwachte behoefte aan starterswoningen is het wel zinvol om de inwonende kinderen van 18 jaar en ouder een vragenlijst uit te reiken. Er werden door de buurtverenigingen in totaal 443 vragenlijsten uitgezet. 1.4 Respons en representativiteit Van de 443 uitgezette vragenlijsten werden er 280 ingevuld geretourneerd, wat neerkomt op een respons van ruim 63%. Ulicoten telt in totaliteit ongeveer 425 huishoudens en telde in 2010 circa inwoners (Bron: CBS, 2011). Ulicoten heeft ongeveer 865 inwoners van 18 jaar of ouder 1 (zie ook tabel 1). In de vragenlijst is de respondenten allereerst gevraagd aan te geven of de door hen gegeven antwoorden alleen betrekking hebben op henzelf, ook op hun partner en/of ook op hun kind(eren) jonger dan 18 jaar. 1 Bron: CBS, 2011 en voor de 18- en 19-jarigen gebaseerd op een inschatting van het BWU. Onderzoek woonwensen Ulicoten

6 Tabel 1 Bevolking Ulicoten 2010 (postcode 5113) Leeftijd Aantal 0 tot 5 jaar 45 5 tot 10 jaar tot 15 jaar tot 20 jaar tot 25 jaar tot 30 jaar tot 35 jaar tot 40 jaar tot 45 jaar tot 50 jaar tot 55 jaar tot 60 jaar tot 65 jaar tot 70 jaar tot 75 jaar tot 80 jaar tot 85 jaar tot 90 jaar tot 95 jaar 0 95 jaar of ouder 5 Totaal 1095 Op basis van de via deze vragen verkregen antwoorden, kan worden berekend dat de resultaten betrekking hebben op circa 457 inwoners van Ulicoten van 18 jaar of ouder. Dit is dus bijna 53% van de totale bevolking van het dorp van 18 jaar of ouder. Vanuit het oogpunt van representativiteit is het van belang dat de resultaten aan een voldoende betrouwbaarheid en nauwkeurigheid voldoen. Representatief is een steekproef die een goede afspiegeling geeft van de totale (te onderzoeken) populatie. Betrouwbaarheid duidt op de mate waarin bij herhaalde meting, dezelfde resultaten worden verkregen. Met nauwkeurigheid wordt ten slotte de grootte van de marge bedoeld, waarin met een bepaalde kans de werkelijkheid wordt weergegeven. Bron: CBS, 2011 Binnen de steekproeftheorie en te relateren formule (n=z²*(p*q)/e², n=1,96²*(0,5*0,5)/0,05²) worden ten aanzien van de betrouwbaarheid en onnauwkeurigheid vaak de normgetallen 95% betrouwbaarheid en 5% onnauwkeurigheid gehanteerd. De steekproefformule leert dat binnen de genoemde normering daarbij minimaal 265 respondenten dienen te worden verkregen bij een populatie van 850 inwoners. Met antwoorden voor circa 457 inwoners van Ulicoten wordt daaraan ruimschoots voldaan. Derhalve kunnen de resultaten als representatief worden beschouwd voor de gehele bevolking van Ulicoten van 18 jaar of ouder. 1.5 Weging en ophoging van de onderzoeksresultaten Zoals hiervoor wordt opgemerkt kunnen de resultaten als representatief worden beschouwd voor de gehele bevolking van Ulicoten van 18 jaar of ouder. Uit de (non-)responsanalyse blijkt echter dat sprake is van een minimale relatieve oververtegenwoordiging van personen van 18 tot 30 jaar en 30 tot 45- jarigen. Dit is ook niet onlogisch aangezien het onderwerp naar verwacht mag worden juist vooral voor deze leeftijdsgroepen speelt, terwijl veel inwoners in de leeftijdscategorieën 45 tot 65 jaar en 65 jaar en ouder reeds in hun woonbehoefte voorzien zijn. Zij beschikken immers op dit moment doorgaans al over een (eigen) woning in Ulicoten. Teneinde de onderzoeksresultaten een valide afspiegeling te laten zijn van de gehele bevolking van Ulicoten is derhalve een weging toegepast om de invloed hiervan op de resultaten te nivelleren. Onderzoek woonwensen Ulicoten

7 Vervolgens zijn de resultaten aan de hand van een vermenigvuldigingsfactor opgehoogd naar de totale bevolking van Ulicoten van 18 jaar en ouder, uitgedrukt in totaal aantal huishoudens van Ulicoten (425) en inwonende kinderen van 18 jaar en ouder (110, ofwel de potentieel toekomstige nieuwe huishoudens). Onderzoek woonwensen Ulicoten

8 2 Woonbehoefte in Ulicoten 2.1 Inleiding Zoals tabel 2 laat zien heeft in ruim eenderde van alle gevallen de beantwoording van de vragen betrekking op een individueel persoon. Circa 44% heeft de vragen ook namens zijn/haar partner beantwoord. Nog geen 2% beantwoordde de vragen alleen voor zichzelf en inwonend(e) kind(eren) van jonger dan 18 jaar. Bijna eenvijfde deel van de antwoorden heeft betrekking op personen die in de vragenlijst antwoorden gaven voor henzelf, zijn/haar partner en kind(eren) jonger dan 18 jaar. Tabel 2 Personen in het huishouden waarop de gegeven antwoorden betrekking hebben, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % alleen op mezelf 72 69, , , , ,4 ook op mijn partner 27 25, , , , ,3 alleen op mezelf en kind(eren) jonger dan 18 jaar 2 1,6 2 1,7 4 2,3 0 0,0 8 1,5 ook op mijn partner en kind(eren) jonger dan 18 jaar 3 3, , ,2 0 0, ,8 -Totaal , , , , ,0 Uiteraard zijn in deze tabel naar leeftijdscategorie bezien de levensfasen te herkennen. Zo heeft ruim tweederde van de antwoorden van de categorie personen tot 30 jaar alleen betrekking op henzelf. Ruim een kwart van deze leeftijdscategorie beantwoordde deze vragen ook voor een partner. De categorie 30 tot 45-jarigen kent relatief veel gezinnen met jonge(re) kinderen. Binnen de categorie 45 tot 65-jarigen zijn relatief gezien veel kinderen inmiddels het huis uit, zij hebben met name ook voor alleen hun partner beantwoord. Bij de categorie 65-jarigen of ouder gaat het alleen om alleenstaanden, dan wel personen die de vragenlijst ook namens hun partner hebben ingevuld. Voor een onderscheid in leeftijdscategorieën is gekozen aangezien deze een belangrijke rol spelen in de woonbehoefte van de bevolking. 2.2 Woonvoorraad Volgens het CBS telde Ulicoten in 2010 circa 425 huishoudens. Dit betekent dat de woonvoorraad in Ulicoten op eenzelfde niveau ligt. Figuur 1 laat zien hoe de woonvoorraad in Ulicoten eruit ziet naar type woning, gebaseerd op de van de respondenten verkregen antwoorden. De figuur laat zien dat de vrijstaande woning buiten de bebouwde kom (dit is inclusief de boerderijen) het meest voorkomende type woning is. Iets minder dan een kwart van de woningen in Ulicoten betreft een vrijstaande woning binnen de bebouwde kom, gevolgd door de twee-onder-één-kap woningen met bijna 16% van de totale woonvoorraad. Onderzoek woonwensen Ulicoten

9 Figuur 1 Huidige woonvoorraad Ulicoten naar type woning, 2011 vrijstaande woning binnen de bebouwde kom 23,2% vrijstaande woning buiten de bebouwde kom 44,5% twee-onder-éénkap 15,9% rijwoning: hoekwoning 7,4% rijwoning: tussenwoning 4,5% appartement 0,8% anders 3,7% 2.3 Verhuisplannen Aan de respondenten is de vraag voorgelegd of men verhuisplannen heeft, en zo ja, op welke termijn men deze verwacht te realiseren. Figuur 2a en 2b laten de beantwoording op deze vraag zien. Figuur 2a Verhuisplannen bevolking Ulicoten van 18 jaar en ouder, 2011 nee weet ik (nog) niet / misschien ja 100% 90% 80% 17% 26% 16% 9% 32% 70% 19% 11% 60% 77% 11% 50% 40% 76% 30% 64% 63% 57% 20% 10% 0% 6% 16% tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal Onderzoek woonwensen Ulicoten

10 Voor de gehele bevolking van Ulicoten van 18 jaar en ouder is te constateren dat ongeveer 57% van de inwoners geen verhuisplannen heeft. In werkelijkheid zal dit percentage iets hoger liggen aangezien uit de non-respons analyse al bleek dat het hierbij met name om mensen gaat die geen verhuisplannen hebben. Voor ongeveer 32% van alle inwoners van 18 jaar en ouder gaan wel verhuisplannen op. Ook hierbij zien we dat leeftijd (ofwel de fase in de levenscyclus) een belangrijke rol speelt. Zo heeft ruim driekwart van de inwoners jonger dan 30 jaar (in bepaalde mate) verhuisplannen, terwijl binnen de categorie 65 jaar of ouder circa driekwart juist geen verhuisplannen heeft. In concreto spelen op dit moment onder de Ulicotense bevolking van 18 jaar of ouder om en nabij de 230 verhuisplannen binnen nu en een aantal jaren. Figuur 2b Realisatietermijn verhuisplannen bevolking Ulicoten van 18 jaar en ouder, 2011 ja, maar pas over 5 jaar of later 42,3% zo snel mogelijk 17,8% ja, tussen 2 en 5 jaar 25,7% ja, binnen twee jaar 14,3% Wanneer we de groep personen eruit lichten dat heeft aangegeven binnen nu en afzienbare tijd verhuisplannen te hebben, dan zien we dat bijna 18% zo snel mogelijk wil verhuizen c.q. zodra zich de mogelijkheid voordoet. Ruim 14% van de personen met verhuisplannen wil binnen nu en twee jaar verhuizen. Ruim een kwart is voornemens om binnen 2 tot 5 jaar te verhuizen. De resterende 42% heeft verhuisplannen, maar verwacht deze pas over 5 jaar of later te concretiseren. 2.4 Ulicoten als woonbestemming In het verlengde van de verhuisplannen is gevraagd of men die al dan niet (het liefst) in Ulicoten verwezenlijkt wil zien. In een vervolgvraag is verzocht daarop een toelichting te geven. Daarbij doen zich een aantal opvallende zaken voor, die deels van invloed zijn op de interpretatie van de antwoorden die zijn gegeven op de vraag of men dan in Ulicoten wil blijven wonen. Zo geeft bijna 21% van alle inwoners met verhuisplannen aan bij verwezenlijking hiervan uit Ulicoten te zullen vertrekken. Voor een deel is dit noodzakelijkerwijs (zoals jongeren die voor hun studie op kamers Onderzoek woonwensen Ulicoten

11 gaan of ouderen die verwachten naar een verzorgingstehuis te gaan), voor een deel is dit omdat het kritische omslagpunt wat voorzieningen en faciliteiten in Ulicoten betreft inmiddels bereikt is. Er is slechts een enkeling die aangeeft niets met Ulicoten te hebben, dan wel hier graag weg te willen gaan. Bijna een kwart van de inwoners van 18 jaar of ouder met verhuisplannen twijfelt over het concretiseren hiervan in Ulicoten. Ook hierbij is uit de redenen daarvoor af te leiden dat mensen stilaan betwijfelen of Ulicoten nog geschikt is, of op het moment dat zij verhuizen, zal zijn, om in te blijven wonen. Anderen geven aan over een langer verblijf in Ulicoten na te denken, afhankelijk van de dan geldende (financieel-economische) situatie c.q. het kunnen vervullen van hun woonwensen op dat moment. Meer dan de helft van alle inwoners met verhuisplannen geeft aan het liefst dan wel beslist in Ulicoten te willen blijven wonen. De sociale binding, het verenigingsleven, de rust en de ruimte worden daarbij als belangrijke redenen genoemd al spreekt ook menigeen de vrees uit dat Ulicoten wat voorzieningenniveau betreft dan niet verder achteruit mag gaan. Nog veel opvallender is het logische karakter dat ruim een kwart van alle inwoners dat aangaf in Ulicoten te willen blijven toedicht aan het feit dat men hier geboren en/of getogen is en men dus in Ulicoten wil blijven. Tabel 3 Ulicoten als woonbestemming bij de verhuisplannen, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % nee, dan vertrek ik uit Ulicoten 13 15,4 5 14, ,3 9 27, ,7 weet ik nog niet / misschien 17 19, , ,2 9 27, ,8 ja, dan blijf ik het liefst/waarschijnlijk in Ulicoten 37 42, , ,3 6 18, ,9 ja, dan wil ik beslist in Ulicoten blijven 18 21,2 5 14, ,2 9 27, ,9 anders 2 1,9 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 0,7 -Totaal , , , , ,0 Naar leeftijd doet zich ook een aantal opvallende verschillen voor. Zo zijn het vooral veel jarigen en inwoners van 65 jaar of ouder die aangeven uit Ulicoten te willen vertrekken. Het gebrek aan faciliteiten en voorzieningen in het algemeen (voor de jarigen) en het gebrek aan specifieke oude(re)dagsvoorzieningen zoals huisartsen, senioren-/bejaardenwoningen dan wel een verzorgingstehuis (voor de personen van 65 jaar en ouder) worden hierbij als redenen genoemd. Van de inwoners tot 30 jaar geeft ruim 42% aan het liefst in Ulicoten te willen wonen en nog eens ruim 21% wil beslist in Ulicoten blijven wonen. Binnen de categorie 30 tot en met 45 jarigen valt meer twijfel omtrent het wonen in Ulicoten op te tekenen. Deze categorie (veelal gezinnen met jonge(re) kinderen) zet wat meer vraagtekens bij het voorzieningenniveau in Ulicoten voor henzelf en hun kinderen. 2.5 Redenen voor de verhuisplannen Aan de respondenten met verhuisplannen is de vraag voorgelegd wat de belangrijkste reden is voor hun verhuisplannen. Tabel 4 geeft daarvan de resultaten weer. Onderzoek woonwensen Ulicoten

12 Tabel 4 Belangrijkste redenen voor de verhuisplannen, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % studeren / werk 12 13,5 0 0,0 0 0,0 0 0,0 12 5,3 zelfstandig wonen / ouderlijk huis verlaten / samenwonen / trouwen 65 75,0 2 5,0 0 0,0 0 0, ,4 verhuizen van buitengebied naar bebouwde kom 0 0,0 2 5,0 9 12,9 0 0,0 11 4,9 verhuizen van bebouwde kom naar buitengebied 2 1,9 5 15,0 0 0,0 3 10,0 10 4,5 ik ga in een seniorenwoning wonen 0 0,0 0 0,0 9 12,9 6 20,0 15 6,7 ik ga groter / kleiner wonen / wil eens wat anders 5 5, , ,3 9 30, ,9 anders 3 3, ,0 9 12, , ,4 -Totaal , , , , ,0 De meest genoemde reden voor de verhuisplannen is groter gaan wonen/kleiner gaan wonen/eens iets anders willen (bijna 32%). Ruim 30% noemt zelfstandig wonen / ouderlijk huis verlaten / trouwen / samenwonen als reden voor de verhuisplannen. Zoals op basis van leeftijdscategorie te concluderen valt, betreft het hier in de regel individuen (ofwel inwonende kinderen) die dit antwoord gaven. In absolute aantallen gaat het bij deze antwoordcategorie dan om 67 nieuwe c.q. nieuw te vormen huishoudens. Binnen de categorie anders worden redenen genoemd als plaatsmaken voor de kinderen, elders wonen vanwege onvoldoende voorzieningen in Ulicoten en van een huur- in een koopwoning gaan wonen. 2.6 Raming behoefte extra woningen in Ulicoten Het is geen eenvoudige opgave om de behoefte aan (extra) woningen in Ulicoten in exacte absolute aantallen uit te drukken. Desondanks is hiervan op basis van de verkregen antwoorden wel een valide indicatie te geven. Alvorens daarop in te gaan, speelt een aantal uitgangspunten en aannames echter een belangrijke rol: Zo is het onderzoek beperkt gebleven tot het bevragen van de huidige huishoudens c.q. inwoners van Ulicoten en zijn de woonwensen van inmiddels vertrokken Ulicotenaren niet meegenomen en ook niet van mensen die nu niet in Ulicoten wonen, maar dit wel graag zouden willen; Een verhuisplan wordt niet altijd daadwerkelijk gerealiseerd, daarop is een groot aantal omstandigheden van invloed; Er kunnen zich bijzondere c.q. incidentele gevallen voordoen die op basis van de voorhanden informatie niet uitgefilterd kunnen worden. Een voorbeeld daarvan betreft twee starters op de woningmarkt die beiden in Ulicoten wonen en besluiten samen te gaan wonen; De navolgende berekening gaat in op de aantallen, zonder daarbij bijvoorbeeld rekening te houden met de vraag of beschikbaar komende woningen door de verhuisplannen van het ene huishouden, voorzien in de behoefte (aard, soort, type, e.d.) van het andere huishouden. Onderzoek woonwensen Ulicoten

13 In totaliteit werden voor de Ulicotense bevolking van 18 jaar en ouder 230 verhuisplannen geïnventariseerd. Ongeveer 50 daarvan zullen niet in Ulicoten gerealiseerd worden ( nee, dan vertrek ik uit Ulicoten ). Voor alle andere plannen (180) geldt dat men deze waarschijnlijk/misschien, het liefst dan wel beslist in Ulicoten wil realiseren. Ongeveer 100 verhuisplannen betreft huishoudens die reeds een woning in Ulicoten bezitten en een andere woning in Ulicoten zoeken. Aannemende (in werkelijkheid is dit ongetwijfeld wat anders!) dat deze vraag zich onderling uitkristalliseert (in het beschikbaar komen van een woning van het ene huishouden wordt ook een verhuisplan van een ander huishouden gerealiseerd), resulteert dit in een latente behoefte aan extra woningen in Ulicoten van circa 80 woningen. Het betreft hier de starters op de woningmarkt in Ulicoten en de senioren van Ulicoten die niet met hun verhuisplannen terecht kunnen in het bestaande woningareaal. Aan de respondenten is ook de vraag voorgelegd op welke termijn men de verhuisplannen zou willen realiseren. Wanneer we de genoemde termijnen relateren aan de behoefte aan extra woningen in Ulicoten, dan geeft tabel 5 daarvan het resultaat weer. Tabel 5 Aanvullende woningbehoefte in Ulicoten (heden over 5 jaar of later), 2011 Termijn Aantal woningen % abs. zo snel mogelijk / zodra de mogelijkheid zich voordoet 13% 10 ja, binnen twee jaar 11% 8 ja, tussen 2 en 5 jaar 19% 15 ja, maar pas over 5 jaar of later 31% 25 weet ik (nog) niet / misschien 26% 21 -Totaal- 100% 80 Met inachtneming van de aan het begin van deze paragraaf geformuleerde uitgangspunten en aannames laat de tabel zien dat er op dit moment in Ulicoten onder de inwoners van het dorp zelf alleen al 10 extra woningen nodig zijn. Binnen nu en 5 jaar gaat het dan om minimaal 33 huisvestingsvraagstukken, waarvoor het huidige woningareaal in Ulicoten ontoereikend is. Onderzoek woonwensen Ulicoten

14 3 Gewenste woningen in Ulicoten 3.1 Inleiding Aan de inwoners van Ulicoten is in relatie tot hun woon- c.q. woningbehoefte ook een aantal vragen gesteld met betrekking tot de aard, soort en type woningen waaraan behoefte is. In het verlengde daarvan is eveneens gevraagd naar de zaken die daarbij een belangrijke rol spelen in termen van prijsklasse, perceelsgrootte, randvoorwaarden en dergelijke. In de beantwoording van deze vragen is doorgaans een logische relatie te leggen. Zo werkt het antwoord op de vraag met betrekking tot de beoogde prijsklasse door in de beantwoording van de vragen omtrent type woning, perceelsgrootte, etc. 3.2 Interesse in koop-/huurwoning Circa 61% van de huishoudens en individuen met verhuisplannen heeft betrekking op koopwoningen. Nog eens 20% heeft interesse in een vrije kavel om zelf te bouwen. De behoefte aan huurwoningen is wel degelijk aanwezig, maar een stuk kleiner (sociale huurwoningen: 15%, vrije sector huurwoningen: 4%). Figuur 3 Interesse koop-/huurwoning in Ulicoten, ,7 61% 0,6 0,5 0,4 0,3 20% 0,2 15% 0,1 4% 0 koopwoning vrije kavel om zelf te bouwen sociale huurwoning vrije sector huurwoning Zoals steeds het geval is, speelt de leeftijdscategorie waartoe men behoort een belangrijke rol. Zo is de behoefte aan (sociale) huurwoningen onder 65-plussers het grootst, terwijl binnen deze categorie de behoefte aan koopwoningen (uiteraard) het kleinst is. Binnen de leeftijdscategorie 30 tot en met 45- jarigen is de behoefte aan vrije kavels om zelf te bouwen relatief het grootst. Binnen de categorie tot 30 Onderzoek woonwensen Ulicoten

15 jaar uit bijna 65% een interesse in een koopwoning, bijna 22% in een vrije kavel om zelf te bouwen, net geen 10% in een sociale huurwoning en bijna 4% in een vrije sector huurwoning. 3.3 Prijsklasse In relatie tot hun woonbehoefte is aan de inwoners van Ulicoten van 18 jaar en ouder met verhuisplannen de vraag voorgelegd in welke prijsklasse men beoogt deze behoefte te verwezenlijken. De prijsklasse ,- tot ,- wordt daarbij met afstand het vaakst genoemd (bijna 47%), gevolgd door de prijsklasse ,- tot ,- (bijna 29%) en ,- tot ,-. In totaliteit noemt net geen 10% de prijsklasse tot ,-. Tabel 6 Beoogde prijsklasse, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % tot ,- 8 12,5 0 0,0 4 8,3 3 25,0 16 9, ,- tot , ,5 7 23, ,8 3 25, , ,- tot , , , ,8 3 25, , ,- tot ,- 3 5,0 2 5, ,8 3 25, , ,- tot ,- 0 0,0 2 5,9 2 4,2 0 0,0 4 2, ,- of meer 2 2,5 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 1,0 -Totaal , , , , ,0 De leeftijdscategorie waartoe men behoort (ofwel de levenscyclus waarin men zich bevindt) speelt hierbij een belangrijke rol. In het algemeen kan gesteld worden dat de beoogde prijsklasse toeneemt, naarmate de leeftijdscategorie waartoe men behoort toeneemt. Aan het eind van de arbeidscarrière komt hierin een kentering en neemt de belangstelling voor de goedkopere prijsklassen verhoudingsgewijs weer toe. 3.4 Woonvorm In relatie tot de door de inwoners van Ulicoten gewenste woonvorm spreekt circa 31% zich uit voor een bestaande particuliere woning. Ongeveer 22% wenst een vrije kavel om zelf te bouwen (particulier opdrachtgeverschap). Opvallend genoeg wordt het equivalent hiervan, maar dan met collectief opdrachtgeverschap, door geen enkele respondent genoemd. De onbekendheid hiermee in Ulicoten zou hiervoor een verklaring kunnen zijn. In 20% van de gevallen hebben de verhuisplannen betrekking op een nieuwbouwwoning. Circa 15% spreekt de wens uit voor een starterswoning, de resterende 12% voor een seniorenwoning. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het dan in veel gevallen gaat om woningen die in de volksmond starters- c.q. seniorenwoning genoemd worden. Dit zonder daarvan (exact) de daartoe geldende definitie en bepalingen te kennen. Onderzoek woonwensen Ulicoten

16 Figuur 4 Interesse woonvormen in Ulicoten, % 15% starterswoning seniorenwoning 20% 12% bestaande particuliere woning 31% nieuwbouwwoning vrije kavel om zelf te bouwen (particulier opdrachtgeverschap) Het moge duidelijk zijn dat starterswoningen logischerwijs alleen door jongeren genoemd worden en niet door ouderen. Omgekeerd worden seniorenwoningen natuurlijk alleen door ouderen genoemd, en niet door jongeren. 3.5 Type woning Bijna 30% van alle inwoners van Ulicoten van 18 jaar of ouder met verhuisplannen heeft interesse in een vrijstaande woning binnen de bebouwde kom, gevolgd door nog eens ruim 20% met interesse in een vrijstaande woning buiten de bebouwde kom. Opvallend genoeg spreekt ruim 10% een interesse uit voor een appartement. Dit terwijl Ulicoten hier op dit moment nauwelijks over beschikt. Tabel 7 Interesse in type woningen, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % appartement 5 5,9 0 0, ,7 3 12, ,2 rijwoning: tussenwoning 5 5,9 0 0,0 0 0,0 6 25,0 11 5,2 rijwoning: hoekwoning 13 15,7 5 15,0 7 10,3 0 0, ,2 twee-onder-één-kap 20 23,5 5 15,0 9 13,8 0 0, ,5 vrijstaande woning binnen de bebouwde kom 15 17,6 9 25, , , ,9 vrijstaande woning buiten de bebouwde kom 18 21, ,0 9 13,8 3 12, ,4 anders 8 9,8 4 10,0 0 0,0 0 0,0 12 5,7 -Totaal , , , , ,0 Binnen de categorie anders werden wat bijzondere wensen geuit, zoals een woning voorzien van een grote schuur of loods of werd aangegeven dat men (nog) geen specifieke voorkeur heeft. Onderzoek woonwensen Ulicoten

17 3.6 Perceelsgrootte Bijna 39% van de verhuisplannen van de inwoners van Ulicoten heeft betrekking op woningen met een perceelsgrootte van zo n 250 m² tot 400 m². Ruim 20% beoogt een oppervlakte van 150 m² tot 250 m², gevolgd door 18% met een oppervlakte van 400 m² tot 600 m². Tabel 8 Gewenste perceelsgrootte, 2011 tot 30 jaar jaar jaar 65 jaar of ouder Totaal abs. % abs. % abs. % abs. % abs. % tot 150 m² 5 6,3 0 0,0 4 7,4 9 50,0 18 9,7 150 m² tot 250 m² 23 29,2 5 17,6 7 11,1 3 16, ,4 250 m² tot 400 m² 37 45,8 9 29, ,4 0 0, ,5 400 m² tot 600 m² 10 12,5 5 17, ,9 3 16, ,0 600 m² of meer 5 6, ,3 7 11,1 3 16, ,4 -Totaal , , , , ,0 Naar leeftijdscategorie valt te constateren dat naarmate deze toeneemt, de belangstelling voor grotere percelen eveneens toeneemt. Pas vanaf de leeftijdscategorie 65 jaar of ouder neemt dit weer af. Dit fenomeen houdt verband met en zagen we ook al ten aanzien van bijvoorbeeld prijsklasse en type woningen. 3.7 Randvoorwaarden woningen Aan de inwoners van Ulicoten is gevraagd welke elementen zij belangrijk vinden aan een woning. Daarbij kon men maximaal drie antwoorden geven. Prijs wordt daarbij het vaakst genoemd (54%), gevolgd door ligging (51%), buitenruimte in de vorm van tuin (of balkon) (46%), parkeren op eigen terrein (34%) en voorzieningen in het dorp (32%). Relatief wat minder vaak worden zaken genoemd als keuzemogelijkheden/inspraak in de (te bouwen) woning (23%), duurzame/energiezuinige woning (15%), voorzieningen in de omgeving (10%) en architectuur van de woning (9%). Slechts een kleine groep respondenten noemde daarnaast nog andere, vaak meer persoonlijke elementen (3%), zoals aanbouwmogelijkheden, schuur/loods en alles gelijkvloers. Onderzoek woonwensen Ulicoten

18 Figuur 5 Belangrijkste elementen van c.q. bij de keuze voor een woning, % 50% 40% 30% 20% 10% 0% 3.8 Opmerkingen inwoners Ulicoten Tot slot van de vragenlijst werd de respondent de mogelijkheid geboden om nog een of enkele opmerkingen te maken naar aanleiding van het onderwerp van onderzoek, het onderzoek zelf of wat men hiertoe nog kwijt wilde. Daarvan hebben 149 huishoudens/inwoners gebruik gemaakt, ofwel 28% van alle Ulicotense huishoudens en inwonende kinderen van 18 jaar of ouder, ofwel 65% van de huishoudens/inwoners van Ulicoten met verhuisplannen. Bijna 60% van alle opmerkingen had als strekking dat men (betaalbare) woningbouw voor Ulicoten noodzakelijk acht en wel op (zeer) korte termijn. Dit dan vooral ook om toch minimaal het huidige voorzieningenniveau te behouden en daar waar mogelijk liefst wat te vergroten. Het is volgens menigeen essentieel dat met name jongeren de gelegenheid krijgen om in Ulicoten te blijven wonen. Zij nemen immers deel aan bijvoorbeeld verenigingsactiviteiten en zorgen voor een nieuwe aanwas aan inwoners van Ulicoten en zorgen er daarmee voor dat we die nieuwe MFA niet voor de leegstand bouwen. Bijna 14% noemt het onderzoek een goed initiatief en wenst de initiatiefnemers veel succes. Bijna 4% van de opmerkingen heeft een wat sceptische ondertoon. Men vraagt zich hardop af of dit initiatief nog wel iets uithaalt of het al niet te laat is. Voor bijna 5% van de huishoudens/personen die gebruik maken van de mogelijkheid een opmerking achter te laten, is het al te laat. Vier van de zeven respondenten geven aan uit Ulicoten te vertrekken omdat de kritische grens ten aanzien van de levensvatbaarheid van het dorp inmiddels al overschreden is. Met pijn in het hart nemen zij afscheid Onderzoek woonwensen Ulicoten

19 4 Conclusies Achtergronden Al tijdens de sessies rondom het DorpsOntwikkelingsPlan (DOP) bleek woningbouw in Ulicoten een van de belangrijkste onderwerpen. Verontruste burgers spraken op z n zachtst gezegd hun zorg uit over de achterblijvende woningbouw en zien in het onderwerp dé bouwsteen ten aanzien van de levensvatbaarheid van Ulicoten. Deze staat onder grote druk. Vergezeld van macro-economische ontwikkelingen als vergrijzing en ontgroening hebben verenigingen het moeilijk, worstelt de school met leerlingaantallen en is het kleine beetje detailhandel inmiddels zo goed als verdwenen. Alle mooie kleinschalige initiatieven alsook de realisatie van een nieuwe Multi Functionele Accommodatie ten spijt worstelt Ulicoten inmiddels met hét fundament van haar bestaansrecht: inwoners! En dit met name ook wat de samenstelling ervan betreft. Vanuit de hiervoor genoemde zorg ontstond in het voorjaar van 2011 het Burgerinitiatief Wonen in Ulicoten (BWU), representanten van de inwoners van Ulicoten met het voornemen alles in het werk te zullen stellen waartoe zij bij machte zijn om Ulicoten een toekomst te bieden, het niet tot een spookdorp te laten verworden en van de kaart te laten vegen. Een eerste stap van de BWU betreft het inzichtelijk maken van de woonbehoefte in Ulicoten. Willen mensen en dan vooral ook jongeren (nog) wel in Ulicoten wonen? En zo ja, hebben zij daartoe de kans? Wat is dan belangrijk? Zomaar wat vragen die de BWU heeft omgezet in een onderzoek onder de Ulicotense bevolking. Onderzoek woonbehoefte Ulicoten 2011 Eind juni/begin juli werden door de buurtverenigingen van Ulicoten vragenlijsten uitgezet onder alle huishoudens en inwonende kinderen van 18 jaar of ouder. Van de 443 uitgezette vragenlijsten werden er 280 ingevuld geretourneerd, ofwel een respons van 63%. De verkregen antwoorden vertegenwoordigen daarmee 53% van alle inwoners van Ulicoten van 18 jaar of ouder en zijn representatief voor de gehele bevolking van Ulicoten van 18 jaar en ouder. Circa 230 verhuisplannen Op dit moment spelen er onder de Ulicotense huishoudens en toekomstige huishoudens maar liefst 230 verhuisplannen. Meer dan de helft daarvan is voornemens deze binnen nu en vijf jaar te realiseren. Zo n 18% (ofwel circa 30 huishoudens) speelt op dit moment met concrete verhuisplannen. Diepe wortels in Ulicoten Meer dan de helft van alle huishoudens c.q. personen met verhuisplannen wil het liefst of beslist in Ulicoten blijven wonen. Bijna een kwart twijfelt daar nog aan en laat dat afhangen van de toekomstige ontwikkelingen in en van het dorp, dan wel de mogelijkheden die zij dan hebben. Ongeveer 20% geeft aan Ulicoten te verlaten. Dit vooral noodgedwongen (werk/school) of met pijn in het hart. Voor de laatste categorie is de kritische grens al overschreden. Opvallend is de logica waarmee de inwoners hun woonwens in Ulicoten verklaren: geboren en/of getogen in Ulicoten, dus blijf ik in Ulicoten Onderzoek woonwensen Ulicoten

20 Woonbehoefte in Ulicoten: 80 extra woningen Op basis van een aantal belangrijke uitgangspunten en aannames is een indicatie opgesteld voor de behoefte aan extra woningen in Ulicoten. Zo is het onderzoek beperkt gebleven tot de huidige inwoners van het dorp en zijn de verhuisplannen van huishoudens die op dit moment al een woning hebben tegen elkaar weggestreept. Wat resteert betreft de behoefte van starters op de woningmarkt (toekomstige huishoudens) en de woonbehoefte van senioren. De exercitie leert dat binnen nu en een jaar of tien circa 80 extra woningen gevraagd worden, waarvan bijna 35 in de komende vijf jaar en waarvan 10 per ommegaande. Vooral koop-/nieuwbouwwoningen en vrije kavels Ondanks dat er een behoefte bestaat aan allerlei soorten en typen woningen, overheerst de vraag naar koop-/nieuwbouwwoningen en vrije kavels om zelf op te bouwen. De verhuisplannen hebben vooral betrekking op de prijsklasse ,- tot ,- op percelen uiteenlopend van 150 m² tot 400 m². Ook al overheerst de vraag naar vrije kavels en twee-onder-één-kappers, er is eveneens een behoorlijke belangstelling voor appartementen in Ulicoten. Noodzaak, scepsis en hoop Binnen de slotopmerkingen die de respondenten aan het onderzoek konden toevoegen overheerst de roep om extra woningen voor Ulicoten. Dit wordt noodzakelijk geacht om het dorp leefbaar te houden. Met argusogen worden de inspanningen van de gemeente gevolgd om ook daadwerkelijk woningbouw in Ulicoten te realiseren. Bij menigeen is het inmiddels omgeslagen in scepsis, zij hebben de hoop inmiddels opgegeven en zullen Ulicoten verlaten of overwegen dit te doen. De overgrote meerderheid ziet nog wel kansen voor het dorp en spreekt de hoop uit dat er snel gebouwd gaat worden. En hoop doet leven in Ulicoten! Onderzoek woonwensen Ulicoten

21 Bijlage 1 Enquête woonwensen Ulicoten 2011 Geslacht : man vrouw Leeftijd : jaar 1. De onderstaande vragen inventariseren uw woonwensen c.q. verhuisplannen. Hebben de door u gegeven antwoorden alleen betrekking op uzelf of ook op andere gezinsleden (of leden waarmee u een huishouden voert)? [Eén antwoord mogelijk] alleen op mezelf ook op mijn partner alleen op mezelf en kind(eren) jonger dan 18 jaar ook op mijn partner en kind(eren) jonger dan 18 jaar 2. Hoeveel personen telt uw huishouden in totaliteit (uzelf meegerekend)? personen 3. In wat voor type woning woont u nu? [Eén antwoord mogelijk] appartement rijwoning: tussenwoning rijwoning: hoekwoning twee-onder-één-kap vrijstaande woning binnen de bebouwde kom vrijstaande woning buiten de bebouwde kom anders, namelijk 4. Bent u van plan om binnen afzienbare tijd te gaan verhuizen? [Eén antwoord mogelijk] nee Door met vraag 14 weet ik (nog) niet/misschien zo snel mogelijk / zodra de mogelijkheid zich voordoet ja, binnen 2 jaar ja, tussen 2 en 5 jaar ja, maar pas over 5 jaar of later 5. Wilt u dan (het liefst) binnen Ulicoten verhuizen? [Eén antwoord mogelijk] nee, dan vertrek ik uit Ulicoten weet ik nog niet / misschien ja, dan blijf ik het liefst/waarschijnlijk in Ulicoten ja, dan wil ik beslist in Ulicoten blijven anders, namelijk 6. Kunt u toelichten waarom u het antwoord op vraag 5 gegeven heeft? 7. Wat is de belangrijkste reden voor uw (toekomstige) verhuisplannen? [Eén antwoord mogelijk] studeren / werk zelfstandig wonen / het ouderlijk huis verlaten / samen gaan wonen / trouwen verhuizen van het buitengebied naar de bebouwde kom verhuizen van de bebouwde kom naar het buitengebied ik ga in een seniorenwoning wonen ik ga groter / kleiner wonen / wil eens wat anders anders, namelijk 8. Bent u dan vooral geïnteresseerd in een koop- of in een huurwoning? [Eén antwoord mogelijk] koopwoning vrije kavel om zelf te bouwen sociale huurwoning (inkomen mag niet meer zijn dan circa ,-) Door met vraag 11 vrije sector huurwoning (gezamenlijk inkomen is hoger dan circa ,-) Door met vraag 11 GA DOOR OP DE ACHTERZIJDE Onderzoek woonwensen Ulicoten

22 9. In welke prijsklasse zoekt u een koopwoning / bent u van plan zelf te bouwen? [Eén antwoord mogelijk] tot , ,- tot , ,- tot , ,- tot , ,- tot , ,- of meer 10. Naar welke woonvorm gaat uw voorkeur uit / bent u op zoek? [Eén antwoord mogelijk] starterswoning seniorenwoning bejaardenwoning bestaande particuliere woning nieuwbouwwoning vrije kavel om zelf te bouwen (particulier opdrachtgeverschap) vrije kavel om zelf te bouwen (collectief opdrachtgeverschap) anders, namelijk 11. In wat voor type woning bent u vooral geïnteresseerd? [Eén antwoord mogelijk] appartement rijwoning: tussenwoning rijwoning: hoekwoning twee-onder-één-kap vrijstaande woning binnen de bebouwde kom vrijstaande woning buiten de bebouwde kom anders, namelijk 12. Wat is de door u gewenste grootte van het perceel waarop uw woning staat / uw bouwkavel? [Eén antwoord mogelijk] tot 150 m² 150 m² tot 250 m² 250 m² tot 400 m² 400 m² tot 600 m² 600 m² of meer 13. Wat vindt u belangrijk aan uw woning? [Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal 3 belangrijkste aankruisen s.v.p.] architectuur van de woning keuzemogelijkheden (inspraak) in de woning parkeren op eigen terrein duurzame / energiezuinige woning buitenruimte in de vorm van tuin of balkon anders, namelijk ligging prijs voorzieningen in het dorp voorzieningen in de omgeving 14. Wilt u tot slot nog iets over dit onderwerp en/of deze enquête kwijt? Dan kunt u dit hieronder noteren. Wij danken u hartelijk voor uw medewerking!!! Onderzoek woonwensen Ulicoten