Woonwensen 2011 Gemeente Oss

Transcriptie

1 Woonwensen 2011 Gemeente Oss O&S november 2011

2

3 Inhoud 1. Inleiding 5 2. Huishoudens en hun woonsituatie Doelgroep van beleid Betaalbaarheid en scheefheid Bouwwijze en aantal kamers Middeninkomens Woonsituatie van senioren Woonsatisfactie en verhuisgeneigdheid Tevredenheid met woning en woonomgeving Verhuisgeneigdheid Verhuismotieven Woonvoorkeuren van senioren Aankoop van de eigen huurwoning Gewenste woning en woonomgeving Huurwoning of koopwoning Gewenste prijsklasse Gewenst woningtype Particulier opdrachtgeverschap Wensen van middeninkomens Wensen van senioren Gewenste woonlocatie Vraag en aanbod Doorstromers tot 55 jaar Doorstromers vanaf 55 jaar Starters Saldo van vraag en aanbod Samenvatting en conclusies Samenvatting Implicaties voor beleid 58 3

4 Bijlage 1. Begrippenlijst 59 Bijlage 2. Onderzoeksverantwoording 61 Bijlage 3 Literatuurlijst 63 4

5 1. Inleiding Grote veranderingen in functioneren woningmarkt: hoe zien bewoners dat? Begin 2011 is er een nieuwe projectperiode van de Woningmarktmonitor in de regio Waalboss c.a. van start gegaan. De monitor beschrijft de huidige bewegingen van de woningmarkt en plaatst deze in het perspectief van bewegingen in de afgelopen jaren. Het woonwensenonderzoek heeft een andere invalshoek. Daarin staan niet de woningen en woningvoorraad centraal, maar juist de bewoner en zijn woonwensen. De kredietcrisis die begon in 2008 heeft een duidelijke weerslag op de woningmarkt. Zo staan koopwoningen steeds langer te koop en dalen de prijzen van verkochte woningen. Maar ook de huursector is aan het veranderen. Maatregelen van zowel nationale als de Europese overheidsinstanties beperken de speelruimte van corporaties. In een tijd van zo veel veranderingen, is het interessant om te zien hoe de vraag van de consument zich ontwikkelt. Nieuwe aanpak van onderzoek Het woonwensenonderzoek 2011 sluit goed aan bij de vorige twee onderzoeken uit 2003 en De onderzoeksvragen zijn gelijk. Maar de aanpak van het onderzoek is anders. In plaats van een telefonische enquête, konden bewoners de vragenlijst nu via internet invullen. In totaal zijn huishoudens uitgenodigd deel te nemen aan het woonwensenonderzoek. Een groot deel heeft de vragenlijst via internet ingevuld. Maar aanvullend zijn ook bewoners telefonisch benaderd. Door op twee manieren bewoners te benaderen voor het onderzoek zijn alle groepen - zowel jongeren, ouderen als kleine huishoudens en gezinnen met kinderen - goed vertegenwoordigd. Het onderzoek is uitgevoerd door Onderzoeksinstituut OTB van de Technische Universiteit Delft. De enquêtegegevens zijn bewerkt en geanalyseerd door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch. Woonwensen gemeente Oss In deze rapportage staan de uitkomsten van het woonwensenonderzoek in de gemeente Oss. Het veldwerk vond plaats in de maanden februari, maart en april De gemeente Oss heeft ook in 2007 meegedaan met het woonwensenonderzoek. Waar relevant wordt een vergelijking met de uitkomsten uit 2007 gemaakt. Hoge respons via internet In totaal hebben 780 bewoners meegewerkt aan het woonwensenonderzoek. Daarvan zijn 600 zelfstandig wonende huishoudens en 180 thuiswonende jongeren. Van alle bewoners heeft drie kwart de vragenlijst via internet ingevuld (590 bewoners). Aanvullend zijn nog zo n 190 bewoners telefonisch geïnterviewd. De rapportage is als volgt opgebouwd: in hoofdstuk 2 worden de kenmerken en de huisvestingssituatie besproken van de huishoudens in de gemeente. Thema s zijn: doelgroep van het volkshuisvestingsbeleid, scheefwonen, woonsituatie van de middeninkomens en de woonsituatie van ouderen. hoofdstuk 3 gaat over woontevredenheid en verhuisgeneigdheid. Aan bewoners is gevraagd hoe tevreden zij zijn over hun huidige woning en woonomgeving. Er wordt een relatie gelegd met verhuisgeneigdheid en met de motieven om te willen verhuizen. Twee thema s die extra aan bod komen zijn wonen en zorg en verkoop van huurwoningen. woonwensen komen aan de orde in hoofdstuk 4. Niet alleen gaat het om huur of koop, maar ook om bouwwijze en prijsklasse. Verder komen de thema s particulier opdrachtgeverschap, woonwensen van middeninkomens, woonwensen van ouderen en woonomgeving aan bod. 5

6 in hoofdstuk 5 worden vraag en aanbod tegenover elkaar gesteld om de knelpunten op de lokale woningmarkt zichtbaar te maken. Er wordt een vergelijking gemaakt met de werkelijke verhuizingen in de jaren 2007 t/m Daar waar relevant zal ook een vergelijking worden gemaakt met de resultaten uit het onderzoek van tenslotte worden in hoofdstuk 6 de belangrijkste conclusies uit het voorgaande samengevat. als bijlagen zijn een begrippenlijst en een verantwoording van het onderzoek opgenomen. Leeswijzer bij de tabellen De tabellen in dit rapport zijn in veel gevallen voorzien van een totaalkolom met absolute aantallen. Waar dat mogelijk is, zijn deze cijfers ontleend aan de Databank Woningmarktmonitor. Niet alle relevante huishoudens- en woningkenmerken zijn daarin echter opgenomen, zodat sommige aantallen geraamd zijn op basis van de uitkomsten van het onderzoek. Aantallen zijn steeds afgerond op honderdtallen. Als gevolg van deze afronding kunnen optellingen soms afwijken van het totaal. De enquêteresultaten worden doorgaans gepresenteerd als een percentage. Het is mogelijk, dat daarbij incidenteel onlogische of extreme waarden worden aangetroffen. In het algemeen is dat het gevolg van een gering aantal waarnemingen, tenzij in de tekst een andere verklaring wordt gegeven. Tot slot moet bij de interpretatie van de cijfers bedacht worden dat het gaat om een steekproef, waardoor de gepresenteerde percentages een soms vrij forse bandbreedte kennen. 6

7 2. Huishoudens en hun woonsituatie De Databank Woningmarktmonitor bevat een grote hoeveelheid zeer gedetailleerde gegevens over woningen en huishoudens in de regio Waalboss c.a.. Deze gegevens zijn dan ook gebruikt om het raamwerk te creëren, waaraan de uitkomsten van dit woonwensenonderzoek gerelateerd worden. Op deze wijze kunnen de percentages uit de enquête vertaald worden in absolute aantallen. Soms zijn dat tamelijk grove benaderingen van de werkelijkheid, vooral als het aantal waarnemingen in het onderzoek gering is. Maar over het geheel genomen ontstaat er toch een samenhangend beeld van de lokale en regionale woningmarkt. De Databank Woningmarktmonitor bevat niet alle gegevens over woningen en huishoudens die van belang zijn voor het woonbeleid. Daarom is één van de doelstellingen van het onderzoek om ontbrekende informatie zoveel mogelijk aan te vullen. Het gaat daarbij met name om informatie over de sociaaleconomische positie van huishoudens in relatie tot hun woonsituatie, en om enkele kwalitatieve kenmerken van de woningvoorraad. De uitwerking van het onderzoek in dit hoofdstuk beperkt zich dan ook voornamelijk tot deze thema s. De hier gepresenteerde uitkomsten kunnen niet zonder meer vergeleken worden met die van het vorige woonwensenonderzoek. Dat komt door de inkomens- en prijsontwikkeling sinds 2007 en de aangepaste indeling in inkomensklassen. Bovendien is per de gemeente Oss uitgebreid door de samenvoeging met Lith. Bij het interpreteren van de onderzoeksresultaten moet met een tweetal zaken rekening worden gehouden. 1. Door de samenvoeging met Lith is het aandeel (half)vrijstaande woningen binnen de gemeente gestegen van 38% naar 41%. 2. Aan het woonwensenonderzoek hebben relatief veel paren van 55 jaar en ouder in een koopwoning deelgenomen. Veel van deze respondenten hebben aangegeven een boven modaal inkomen (> ) te hebben. Het aandeel huishoudens met een laag inkomen is daardoor verhoudingsgewijs laag. In de weging is slechts een deel van de oververtegenwoordiging van hoge inkomens gecorrigeerd. Daardoor is het aandeel huishoudens dat tot de primaire doelgroep van beleid wordt gerekend lager dan in Bij het interpreteren van de gegevens moet dus rekening worden gehouden met primaire doelgroep van beleid die groter is dan de aantallen in de tabellen weergeven Doelgroep van beleid Op 1 januari 2011 telde Oss zelfstandig wonende huishoudens. Oss is een gemeente met veel woonplaatsen: wel 22. Het grootste deel van de bevolking woont in de woonplaats Oss; bijna zelfstandig wonende huishoudens. Door de samenvoeging met Lith is de gemeente Oss met ruim huishoudens gegroeid per 1 januari Een deel van de bevolking heeft een lager inkomen en wordt gerekend tot de doelgroep van het volkshuisvestingsbeleid. De omvang van deze doelgroep is van belang voor het bepalen van de minimale grootte van de kernvoorraad, de voorraad huurwoningen met een huur tot 511. De doelgroep van beleid wordt afgebakend aan de hand van de inkomensgrenzen die gelden voor de huurtoeslag. Dit is de primaire doelgroep. Maar ook huishoudens met een iets hoger inkomen zijn voor een deel aangewezen op de betaalbare huurvoorraad. Zij worden gerekend tot de zogeheten secundaire doelgroep. Het gaat hier om huishoudens met een inkomen tot aan de voormalige ziekenfondsgrens. In dit onderzoek zijn dat de huishoudens met een inkomen tot netto per maand. 7

8 80% van de doelgroep is alleenstaand of 55-plus Van de huishoudens in Oss behoort volgens de uitkomsten van het onderzoek 20% tot de primaire doelgroep van beleid en 16% tot de secundaire doelgroep. Het gaat om respectievelijk en huishoudens 1. De doelgroep bestaat voor een belangrijk deel uit ouderen: 55% van de primaire en 61% van de secundaire doelgroep is 55 jaar of ouder. Verder telt de doelgroep, en met name de secundaire doelgroep, veel alleenstaanden onder de 55 jaar: ruim 50% van hen behoort tot één van beide groepen. Huishoudens die wel of niet tot de doelgroep behoren naar huishoudenskenmerken primaire secundaire nietdoelgroep doelgroep doelgroep aantal Leeftijd tot 30 jaar 10% 25% 65% jaar 18% 10% 72% jaar 25% 16% 59% jaar 20% 18% 62% jaar e.o. 30% 36% 34% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 23% 38% 39% alleenstaand >= 55 jaar 34% 42% 23% meerpers. met kinderen < 55 jaar 19% 5% 76% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 6% 5% 89% meerpers.>= 55 jaar 20% 10% 71% Aantal inkomens eenverdiener, alleenstaand 29% 39% 32% eenverdiener, meerpersoonshuishouden 37% 16% 47% tweeverdieners 9% 5% 86% Inkomensbron betaalde arbeid <55 jaar 12% 12% 75% betaalde arbeid >55 jaar 12% 12% 76% uitkering <55 jaar 65% 13% 21% uitkering/pensioen >55 jaar 27% 22% 51% Totaal 20% 16% 64% Van de doelgroep bewoont 36% een koopwoning Twee derde van alle huurwoningen wordt bewoond door een huishouden uit de doelgroep. Van de primaire doelgroephuishoudens wonen er in een koopwoning. Van de secundaire doelgroep zijn dat er van de Vooral in kleine en gestapelde huurwoningen is het aantal huishoudens uit de doelgroep relatief groot. Dat komt uiteraard omdat juist daar veel alleenstaanden en ouderen wonen. Huishoudens waarvan een onevenredig groot deel tot de doelgroep behoort. 1 In 2007 behoorde 31% van de bevolking tot de primaire doelgroep van beleid en 12% tot de secundaire doelgroep van beleid. 8

9 Huishoudens die wel of niet tot de doelgroep behoren naar woningkenmerken primaire secundaire nietdoelgroep doelgroep doelgroep aantal Eigendomsverhouding huurwoning 39% 28% 33% koopwoning 10% 9% 81% Bouwwijze vrijstaand/twee-onder-één-kap 9% 6% 85% rijtje 27% 19% 55% gestapeld 29% 31% 41% Aantal kamers 1-3 kamers 29% 30% 41% kamers 21% 14% 65% kamers 7% 5% 89% Huurprijsklasse tot % 29% 14% % 29% 32% % 27% 33% meer dan % 0% 87% 600 Waarde koopwoning tot % 15% 74% % 6% 84% % 4% 86% meer dan % 2% 94% Totaal 20% 16% 64% Betaalbaarheid en scheefheid Huishoudens met een beneden modaal inkomen (< 1.850) moeten betaalbaar kunnen wonen. Voor deze groep zijn dus voldoende huurwoningen nodig onder de huurtoeslaggrens of koopwoningen onder de ca Er staan onvoldoende betaalbare huurwoningen in Oss De voorraad (bewoonde) huurwoningen in Oss bedraagt ca Zo n hebben een netto huur tot 511 per maand. Deze woningen vormen de kernwoningvoorraad. De doelgroep van beleid omvat huishoudens. Op basis van hun inkomen hebben zij recht op een betaalbare huurwoning. De kernvoorraad is dus onvoldoende groot om de doelgroep van beleid te huisvesten. Sommige huishoudens wonen goedkoop in relatie tot hun inkomen. Er is dan sprake van goedkope scheefheid. Andere huishoudens wonen in een duurder huis, maar hebben een inkomen dat strikt genomen te laag is in verhouding tot hun woonlasten. Dat is dure scheefheid. Ongeveer huishoudens met een hoger inkomen wonen in een betaalbare huurwoning Bijna 30% van de kernvoorraad wordt bewoond door huishoudens met een inkomen van meer dan Verondersteld mag worden dat velen van hen meer zouden kunnen betalen. De meesten hebben een inkomen tot anderhalf maal modaal. Maar in de praktijk blijkt dat meestal niet genoeg om een huis te kunnen kopen. 9

10 Ruim 900 huurders bewonen een relatief dure woning Ongeveer 13% van de huishoudens die tot de primaire doelgroep behoren, wonen in een huurwoning van meer dan 511 per maand. Dat wil overigens niet meteen zeggen dat ze die eigenlijk niet zouden kunnen betalen. Deels kan het om ouderen gaan die hun vorige huis verkocht hebben. Tekort van ongeveer betaalbare huurwoningen in Oss Door de vraag naar betaalbare huurwoningen te vergelijken met het aanbod aan beschikbare betaalbare huurwoningen, kan geconcludeerd worden dat in Oss een tekort is aan betaalbare huurwoningen. Het gaat om ongeveer woningen. Dat heeft twee oorzaken: 1) De doelgroep van beleid is groter dan de kernvoorraad. 2) Bijna 30% van de betaalbare huurwoningen wordt bewoond door een huishouden dat niet tot de doelgroep behoord. Het tekort wordt overigens voor een deel teniet gedaan doordat 35% van de doelgroephuishoudens in een koopwoning woont. Dat zijn ongeveer huishoudens. Betaalbare huurwoningen en doelgroep van beleid Aanbod Vraag Kernvoorraad Doelgroep Doelgroep in koopwoning Niet-doelgroep in betaalbare huur Totaal Totaal Saldo vraag-aanbod Goedkope huurwoningen vooral bewoond door huishoudens met beneden modaal inkomen De goedkope huurwoningen worden vooral bewoond door huishoudens met een beneden modaal inkomen (< 1.850). In dure huurwoningen wonen juist vooral huishoudens met een boven modaal inkomen. Zo heeft 87% van alle huurders in het dure segment (> 650) een boven modaal inkomen. Alleenstaande 55-plussers wonen betrekkelijk weinig in dure huurwoningen. Terwijl paren van 55 jaar en ouder daar juist relatief goed zijn vertegenwoordigd. Bewoners van huurwoningen naar prijsklasse tot vanaf 650 Totaal Netto huishoudensinkomen tot % 29% 31% 13% % 40% 38% 0% % 19% 23% 41% % 9% 5% 32% vanaf % 4% 3% 13% % 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 15% 24% 16% 22% alleenstaand >= 55 jaar 31% 25% 20% 7% meerpersoons met kinderen < 55 jaar 27% 18% 31% 29% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 0% 9% 17% 10% meerpersoons >= 55 jaar 27% 23% 17% 32% % 100% 100% 100% Totaal

11 Door prijsdaling meer betaalbare koopwoningen De woningprijs heeft zich ten opzichte van 2007 niet verder ontwikkeld. In de regio Waalboss heeft de transactieprijs per m 2 in 2010 het niveau van 2005 bereikt. Ten opzichte van het vorige woonwensenonderzoek is er dus sprake van een kleine prijsdaling. Het aanbod betaalbare woningen is dan ook gestegen. In 2007 bestond 11% van de woningvoorraad uit koopwoningen tot In 2011 is deze omvang gestegen naar 20%. In vergelijking met andere regiogemeenten heeft Oss een hoog aandeel betaalbare koopwoningen. Alleen Waalwijk heeft een hoger aandeel betaalbare koopwoning, namelijk 24%. Bij de meeste regiogemeenten ligt dit aandeel lager dan 10%. Betaalbare koopwoningen worden vooral bewoond door huishoudens uit de secundaire doelgroep. Bewoners van koopwoningen naar prijsklasse tot vanaf Totaal Netto huishoudensinkomen tot % 5% 5% 3% % 10% 8% 4% % 17% 14% 3% % 33% 31% 27% vanaf % 34% 42% 64% % 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 19% 5% 0% 6% alleenstaand >= 55 jaar 13% 5% 3% 4% meerpersoons met kinderen < 55 jaar 23% 46% 47% 39% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 14% 13% 8% 14% meerpersoons >= 55 jaar 31% 31% 42% 37% % 100% 100% 100% Totaal Duurdere koopwoningen vaker bewoond door gezinnen en senioren Naarmate een koopwoning duurder is, wordt deze vaker bewoond door gezinnen met kinderen of een ouder huishouden. Zo wordt bijna 50% van de koopwoningen in de prijsklasse bewoond door gezinnen en nog eens 45% door oudere huishoudens. 11

12 2.3. Bouwwijze en aantal kamers Kleine woningen voornamelijk bewoond door lagere inkomensgroepen In 54% van de kleine eengezinswoningen en 61% van de kleine meergezinswoningen wonen huishoudens met een beneden modaal inkomen(< 1.850). Doorgaans zijn dat ook de meest betaalbare woningen. Deze worden dan ook vaak door alleenstaanden of door ouderen bewoond. Aan de andere kant worden de grotere woningen veelal bezet door bewoners met een inkomen vanaf modaal. In de meeste gevallen gaat het om meerpersoonshuishoudens. Kenmerken van huishoudens naar woningtype Grondgebonden Gestapeld Totaal tot 3 kam 4-5 kam 6+ kam tot 3 kam 4-5 kam Netto huishoudensinkomen tot % 12% 3% 21% 37% % 22% 9% 40% 16% % 20% 15% 25% 22% % 27% 33% 10% 19% vanaf % 19% 41% 4% 6% % 100% 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 13% 8% 3% 34% 21% alleenstaand >= 55 jaar 28% 11% 6% 38% 28% meerpersoons met kinderen < 55 jaar 24% 39% 44% 3% 10% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 9% 12% 8% 10% 12% meerpersoons >= 55 jaar 27% 31% 39% 15% 29% % 100% 100% 100% 100% Totaal Eén op de drie huishoudens, waaronder nogal wat ouderen, woont uitgesproken ruim Een klein aantal huishoudens woont vrij krap. Er wonen ca. 680 gezinnen met kind(eren) in een driekamerwoning. Maar er zijn ook huishoudens die opvallend royaal behuisd zijn. Zo heeft 50% van de alleenstaanden 4 of meer kamers tot zijn beschikking en 52% van de tweepersoonshuishoudens 5 of meer kamers. Bij elkaar gaat het om ca huishoudens die ruim wonen. Twee derde hiervan betreft 55-plussers Middeninkomens Nieuwe Europese richtlijn per Per 1 januari 2011 zijn er nieuwe regels ten aanzien van de inkomensgrenzen voor de sociale huursector. Woningcorporaties mogen nog slechts 10% van hun bezit verhuren aan huishoudens met een inkomen boven de oude ziekenfondsgrens. Dit is een bruto jaarinkomen van Huishoudens met een inkomen boven deze grens komen in principe niet in aanmerking voor een sociale huurwoning. Zij moeten op de koopwoningmarkt of de particuliere huurmarkt een woning vinden. Vorig jaar heeft RIGO in opdracht van de gemeente s-hertogenbosch en de gezamenlijke woningcorporaties een onderzoek gedaan naar de omvang van de groep huishoudens die sinds aangewezen zijn op de particuliere woningmarkt (RIGO, 2010). Daarbij hebben zij gekeken naar huishoudens met een inkomen tussen de en Deze groep dreigt buiten de boot te vallen. Want, op basis van hun inkomen hebben zij een beperkte leencapaciteit. Terwijl het gemiddelde prijsniveau van koopwoningen en particuliere huurwoningen in s-hertogenbosch hoog 12

13 is. Het gaat vooral om tweepersoonshuishoudens tot 65 jaar en gezinnen. Voor deze groepen is er een gebrek aan betaalbaar alternatief aanbod op de particuliere markt. In het onderstaande kijken we hoe de groep middeninkomens in Oss is gehuisvest. Met de beschikbare gegevens in het woonwensenonderzoek is er op basis van inkomen een 3-indeling gemaakt: 1) Huishoudens die tot de doelgroep van beleid horen; zij hebben een maandelijks netto huishoudinkomen van maximaal (ongeveer op jaar basis) 2) de middeninkomens tot ( tot ) 3) en de hogere inkomens vanaf (> ). Alleenstaanden tot 55 jaar en oudere paren Huishoudens in de leeftijd jaar behoren gemiddeld wat vaker tot de middeninkomens dan de andere leeftijdsgroepen. Het zijn relatief vaak alleenstaanden tot 55 jaar en meerpersoonshuishoudens boven de 55 jaar die tot de groep van middeninkomens behoren. Huishoudens met een laag, midden en hoog inkomen naar huishoudenskenmerken < > totaal in % aantal Leeftijd tot 30 jaar 8% 13% 4% 7% jaar 38% 39% 61% 48% jaar 20% 17% 15% 20% jaar 20% 24% 15% 14% jaar e.o. 15% 8% 4% 12% % 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 23% 12% 7% 11% alleenstaand >= 55 jaar 31% 13% 2% 16% meerpers. met kinderen < 55 jaar 19% 24% 41% 32% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 4% 16% 18% 11% meerpers.>= 55 jaar 23% 36% 33% 30% % 100% 100% 100% Totaal

14 Middeninkomens wonen vooral in middelgrote eengezinswoningen 64% van de middeninkomens woont in een koopwoning. Het zijn vooral middelgrote (4-5 kamers) rijtjeswoningen. Van alle middeninkomens in een huurwoning, woont 55% in een betaalbare huurwoning. In vergelijking met alle huishoudens in een huurwoning, woont een relatief hoog aandeel huishoudens met een middeninkomen in een middeldure (33%) of dure huurwoning (12%). Eigenaarbewoners wonen vooral in de prijsklasse tot (70%). Nog eens 22% woont in het koopsegment Huishoudens met een laag, midden en hoog inkomen naar woningkenmerken < > totaal in % aantal Eigendomsverhouding huurwoning 68% 36% 11% 33% koopwoning 32% 64% 89% 67% % 100% 100% 100% Bouwwijze vrijstaand/twee-onder-één-kap 16% 28% 63% 43% rijtje 49% 46% 28% 37% gestapeld 35% 26% 9% 19% % 100% 100% 100% Aantal kamers 1-3 kamers 38% 29% 9% 18% kamers 57% 58% 63% 65% kamers 5% 12% 29% 17% % 100% 100% 100% Huurprijsklasse tot 348 7% 0% 6% 13% % 55% 57% 63% % 33% 17% 19% meer dan 650 1% 12% 20% 5% % 100% 100% 100% Waarde koopwoning tot % 70% 35% 33% % 22% 37% 41% % 6% 10% 11% meer dan % 2% 18% 15% % 100% 100% 100% Totaal

15 2.5. Woonsituatie van senioren Door de vergrijzing neemt het aantal ouderen toe. Hoe wonen ouderen in Oss? In hoeverre maken zij gebruik van hulp aan huis? En hoeveel ouderen hebben aanpassingen in hun woning gemaakt? Aanpassing in de woning en extra ondersteuning in huis komt nauwelijks voor bij jonge ouderen (55-64 jaar). Daarom is deze groep niet meegenomen in de beschrijving van de woonsituatie van senioren. Ruim een kwart van de zelfstandig wonende huishoudens in Oss is 65 jaar of ouder. Dat percentage zal de komende jaren gaan toenemen. Want, begin 2011 zijn de eerste baby-boomers 65 jaar geworden. Ouderen in Oss wonen vooral in koopwoningen In Oss woont een meerderheid van de 65-plussers in een koopwoning. Maar, met het toenemen van de leeftijd woont men vaker in een huurwoning. Zo woont in de leeftijd ruim 60% van de huishoudens in een koopwoning en 40% in een huurwoning. Maar in de groep 75-plus is de balans omgeslagen naar een meerderheid die huurt: 55% van alle 75-plussers woont in een huurwoning. Senioren in koopsector wonen vaker in een toegankelijke woning Eén op de vijf 65-plussers in een huurwoning woont in een gelijkvloerse woning. De voordeur, badkamer en minstens een slaapkamer zijn bereikbaar zonder trappen te hoeven lopen. Van de 65-plussers in een koopwoning is dat ruim een kwart. Opvallend is te zien, dat naarmate men ouder wordt (zowel huurders als eigenaarbewoners), men minder vaak in een gelijkvloerse, toegankelijke woning woont. Een mogelijke verklaring is dat een deel van de ouderen die behoefte heeft aan toegankelijk wonen, is verhuisd naar een onzelfstandige woning. Bewoners van onzelfstandige woonruimten hebben niet meegedaan aan dit onderzoek. De 75-plussers die wél zelfstandig wonen zijn vitale ouderen die met kleine aanpassingen in de woning zich zelf kunnen redden. Ongeveer 20% van de 65-plussers heeft aanpassingen in de woning Sommige ouderen hebben aanpassingen in hun woning aangebracht of laten aanbrengen. Het kan daarbij gaan om alle mogelijke soorten aanpassingen, van lichte (verlaagde drempels, handgrepen) tot omvangrijke (traplift). Ouderen in de koopsector hebben wat vaker aanpassingen laten maken in de woning dan huurders. Ongeveer 23% van alle eigenaarbewoners heeft aanpassingen in de woning. Bij huurders is dit 18%. 15

16 Woonsituatie van senioren Huurwoningbewoners jr 75 jr e.o. Totaal Toegankelijkheid woning toegang gelijkvloers, vertrekken gelijkvloers 23% 15% 800 toegang en/of vertrekken ongelijkvloers 77% 85% % 100% Aanpassingen in huidige woning aanwezig 17% 17% 700 niet aanwezig 83% 83% % 100% Totaal Koopwoningbewoners Toegankelijkheid woning toegang gelijkvloers, vertrekken gelijkvloers 29% 24% toegang en/of vertrekken ongelijkvloers 71% 76% % 100% Aanpassingen in huidige woning aanwezig 22% 23% niet aanwezig 78% 77% % 100% Totaal Ouderen blijven zelfstandig door kleine aanpassingen en huishoudelijke hulp Met het toenemen van de leeftijd maken ouderen meer gebruik van ondersteuning. Toch maken zelfstandig wonende ouderen hier betrekkelijk weinig gebruik van ondersteuning. Bijvoorbeeld, het gebruik van extra dienstverlening (zoals maaltijdservice) of zorgverlening aan huis is in de leeftijdsgroep 75 jaar en ouder minder dan 20%. Het zijn vooral kleine aanpassingen (zoals handgrepen in de douche of een verhoogd toilet) en huishoudelijke hulp waar ouderen gebruik van maken. Zo heeft bijna 50% van de 75-plussers kleine aanpassingen in de woning aangebracht. Daarnaast maakt ruim 40% van de 75-plussers gebruik van huishoudelijke hulp. 16

17 Ondersteuning bij zelfstandig wonen kleine aanpassingen in de woning 37% huishoudelijke hulp 21% gebruik zorgverlening van zorgcentrum 15% grote aanpassingen in de woning extra dienstverlening aan huis 7% 8% zorgverlening aan huis 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% totaal

18

19 3. Woonsatisfactie en verhuisgeneigdheid 3.1. Tevredenheid met woning en woonomgeving Bewoners die tevreden zijn met hun woning en woonomgeving zullen niet snel wensen te verhuizen. Het omgekeerde is ook waar: ontevreden bewoners zullen eerder willen verhuizen. Daarom is aan bewoners gevraagd in welke mate zij tevreden zijn over hun woning en woonomgeving. Huurders en verhuisgeneigden vaker ontevreden over woning en woonomgeving Over het algemeen zijn bewoners (zeer) tevreden over zowel hun huidige woning als woonomgeving. Wel zijn huurders en bewoners met een verhuiswens opvallend vaak ontevreden over hun woonomgeving. Zo is 10% van de huurders ontevreden over een of meer aspecten van de woning. Bij eigenaarbewoners is dit slechts 1%. Deze verhouding ligt hetzelfde bij bewoners met en zonder verhuiswens. Ook ten aanzien van de woonomgeving zijn zowel huurders als verhuisgeneigden vaker ontevreden. Aandeel huishoudens die (zeer) ontevreden zijn over: woning woonomgeving Totaal Eigenaarbewoners 1% 4% Huurders 10% 12% Niet-verhuisgeneigden 1% 3% Verhuisgeneigden 10% 15% Totaal 4% 6%

20 Verhuisgeneigden meest ontevreden over het gemak waarmee de woning is aan te passen Het meest genoemd door bewoners is de ontevredenheid met de energieprestatie van de woning: bijna één op de vijf bewoners vind dat de woning niet goed is geïsoleerd. Maar ook relatief veel bewoners vinden de tuin of het balkon te klein. Verhuisgeneigden zijn het meest vaak ontevreden over het gemak waarmee zij hun woning aan hun wensen kunnen aanpassen. Ruim 30% van de verhuisgeneigden is hier niet tevreden mee. Aspecten van de woning waar bewoners ontevreden over zijn woning is slecht geïsoleerd tuin/balkon te klein woning is niet makkelijk aan te passen 19% 18% 18% woning te duur 15% woning te klein woning te groot woning van slechte kwaliteit woning slecht onderhouden woning sluit niet aan bij mijn zorgbehoefte tuin/balkon te groot 11% 10% 10% 8% 8% 7% 0% 10% 20% 30% 40% totaal niet verhuisgeneigd verhuisgeneigd Onvoldoende parkeergelegenheid en onveilige verkeerssituatie Ruim 90% van alle bewoners is tevreden met zijn of haar woonomgeving. Toch zijn er een paar aspecten waar betrekkelijk veel bewoners wel ontevreden over zijn. Het gaat dan vooral om parkeren, onveilige verkeerssituatie, onvoldoende winkelaanbod en onvoldoende opstappunten voor openbaar vervoer. Ruim 20% van alle bewoners is hierover ontevreden. Er is nauwelijks verschil tussen bewoners met of zonder verhuiswens. 20

21 Aspecten van de woonomgeving waar bewoners ontevreden over zijn onvoldoende parkeergelegenheid 23% verkeerssituatie is onveilig onvoldoende winkels onvoldoende opstappunten openbaar vervoer 21% 20% 20% onvoldoende speelplekken 17% openbaar groen is slecht onderhouden 12% onvoldoende voorzieningen (medisch, sociaal, kerk) buurt is te druk onvoldoende groenvoorzieningen 8% 8% 8% 0% 10% 20% 30% totaal niet verhuisgeneigd verhuisgeneigd Eén op de tien bewoners ervaart wel eens overlast door geluid of van rondhangende jongeren Bewoners ervaren betrekkelijk weinig overlast in de woonomgeving. Toch ervaart 1 op de 10 bewoners wel eens overlast door geluid of van rondhangende jongeren. Bewoners met een verhuiswens scoren op ieder punt hoger dan bewoners zonder verhuiswens. Meestal willen mensen vanwege persoonlijke redenen, zoals gezinsuitbreiding, verhuizen. Maar de onderstaande figuur geeft duidelijk aan dat voor een klein aantal bewoners ook overlast bijdraagt aan het willen verhuizen. Overlast die bewoners vaak ervaren in de woonomgeving geluidsoverlast overlast van rondhangende jongeren vandalisme en criminaliteit overlast door vuil en stank 10% 10% 9% 8% 'ik voel me wel eens onveilig in mijn eigen buurt' 5% 0% 5% 10% 15% 20% totaal niet verhuisgeneigd verhuisgeneigd 21

22 3.2. Verhuisgeneigdheid Om erachter te komen in hoeverre mensen verhuisgeneigd zijn, is hen in de enquête gevraagd of ze het plan hebben om binnen 5 jaar te verhuizen. Die 5 jaar is een willekeurige grens die er in feite op neer komt dat iedereen met concrete of vage verhuisplannen een min of meer bevestigend antwoord zal geven. Ruim een kwart van de zittende huishoudens wil in de komende jaren verhuizen Van de zelfstandig wonende huishoudens in Oss wil 13% binnen 5 jaar verhuizen en 16% misschien. Samengenomen is 29% van alle huishoudens verhuisgeneigd. Ten opzichte van vier jaar geleden, is de verhuisgeneigdheid onder huishoudens in Oss niet sterk veranderd. Toen wilde 10% binnen 5 jaar verhuizen en nog eens 16% misschien. Verhuiswens van zelfstandig wonende huishoudens Wil verhuizen binnen 5 jaar 13% Wil misschien verhuizen binnen 5 jaar 16% Wil niet verhuizen 67% Weet het nog niet 3% Totaal huishoudens Ruim één op de drie jonge huishoudens wil binnen 5 jaar verhuizen Jongeren zijn het meest verhuisgeneigd. Van de zelfstandig wonende jongeren tot 30 jaar, wenst 36% binnen 5 jaar te verhuizen. Dit zijn vooral paren zonder kinderen. Zij zijn vaak met het oog op gezinsuitbreiding op zoek naar een andere woning. Nog eens 24% denkt misschien te verhuizen. In deze groep zijn ook veel alleenstaanden. Opvallend is dat in de leeftijdsgroep jaar een laag aandeel zegt zeker binnen 5 jaar te verhuizen; dit aandeel is even hoog als onder de 75-plussers. Relatief veel jarigen zijn paren zonder (thuiswonende) kinderen. Zij wonen betrekkelijk vaak in een riante woning die prima aan hun wensen voldoet. Kenmerken van zelfstandig wonende huishoudens Ja Misschien Nee Totaal Inkomen tot % 15% 65% % 20% 67% % 19% 65% % 16% 75% vanaf % 12% 77% Aantal inkomens eenverdiener, alleenstaand 21% 20% 59% eenverdiener, meerpersoonshuishouden 9% 18% 73% tweeverdieners 11% 15% 74% Leeftijd tot 30 jaar 36% 24% 40% jaar 12% 15% 73% jaar 9% 22% 69% jaar 16% 14% 70% jaar e.o. 8% 13% 79% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 27% 28% 45% alleenstaand >= 55 jaar 12% 13% 75% meerpers. met kinderen < 55 jaar 9% 12% 79% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 18% 15% 66% meerpers.>= 55 jaar 11% 19% 69% Totaal

23 Meeste potentiële verhuizers bij bewoners van appartementen en dure huur Ruim 20% van de appartementbewoners geeft aan de komende 5 jaar te willen verhuizen. De helft van deze groep bestaat uit alleenstaanden tot 55 jaar. Bewoners van grondgebonden woningen zijn minder vaak verhuisgeneigd; zo n 11%. Binnen deze groep valt op dat het aandeel 55-plussers dat uit een (half)vrijstaande woning wil verhuizen, in verhouding tot de andere huishoudensgroepen, relatief groot is. Huurders hebben wat vaker verhuisplannen dan eigenaarbewoners. 17% van de huurders is van plan binnen 5 jaar te verhuizen. Bij eigenaarbewoners is dit 11%. In 2007 was 11% van de huurders en 9% van de kopers van plan om binnen 5 jaar te verhuizen. Ook toen waren huurders al wat vaker verhuisgeneigd dan eigenaarbewoners. Maar het verschil tussen beide groepen is wat groter geworden. Het zijn vooral huurders in de dure huur (> 650) die willen verhuizen; ruim de helft wil binnen 5 jaar een andere woning. Nog eens een derde wil misschien verhuizen. In de onderscheiden koopsegmenten zijn geen opvallende verschillen in verhuisgeneigdheid. Zelfstandig wonende huishoudens naar huidige woonsituatie Ja Misschien Nee Totaal Bouwwijze vrijstaand/2-onder-1-kap 11% 12% 77% rijtje 12% 20% 67% gestapeld 22% 20% 59% Aantal kamers 1-3 kamers 21% 17% 62% kamers 12% 18% 70% en meer kamers 11% 12% 77% Eigendomsverhouding huurwoning 17% 18% 64% koopwoning 11% 15% 73% Huurprijsklasse tot 348 0% 15% 85% % 17% 64% % 22% 60% meer dan % 33% 11% 600 Waarde koopwoning tot % 17% 70% % 17% 73% % 12% 79% meer dan % 10% 78% Totaal Huishoudens met hoog inkomen minst verhuisgeneigd Huishoudens met een inkomen hoger dan zijn het minst vaak verhuisgeneigd. Van deze groep denkt 10% zeker de komende 5 jaar te verhuizen. Nog eens 14% denkt misschien te zullen verhuizen. Huishoudens met een midden inkomen en laag inkomen zijn wat vaker verhuisgeneigd: van beide groepen denkt 16% binnen 5 jaar te zullen verhuizen. Nog eens 19% en 18% denkt misschien te zullen verhuizen. Een mogelijke verklaring voor het verschil in verhuisgeneigdheid tussen de inkomensgroepen zit in de huishoudensamenstelling. Alleenstaanden tot 55 jaar behoren relatief vaak tot de lage en midden inkomensgroep. Alleenstaanden zijn vaker verhuisgeneigd dan tweepersoonshuishoudens en gezinnen. 23

24 Middeninkomens naar verhuisgeneigdheid % 14% 76% % 19% 65% < % 18% 66% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja misschien nee 70% van de thuiswonende jongeren wil komende 5 jaar op zichzelf gaan wonen Van alle thuiswonende jongeren boven de 18 wil 70% de komende jaren het ouderlijke huis verlaten. 12% wil op kamers, 58% wil graag een zelfstandige woonruimte. Het aandeel verhuisgeneigde jongeren is flink hoger dan 4 jaar geleden; toen wilde nog ruim een kwart niet het ouderlijke huis verlaten. Een ander opvallend verschil is dat in het onderzoek van 2007 slechts 1% aangaf op kamers te willen, nu is dat 12%. Deze verschillende uitkomsten zijn voor een deel het gevolg van de andere onderzoeksopzet. In 2011 zijn starters persoonlijk aangeschreven om deel te nemen aan het onderzoek. In 2007 is aan hoofdbewoners gevraagd of zij thuiswonende kinderen hadden. Daardoor zijn starters in het onderzoek van 2011 beter vertegenwoordigd, dan in het onderzoek van Verhuiswens van thuiswonenden Zoekt binnen 5 jaar zelfstandige woonruimte 58% Wil op kamers 12% Wil niet verhuizen 14% Weet het nog niet 16% Potentiële starters vanuit ouderlijk huis

25 Ongeveer 60% van de verhuisgeneigden is actief woningzoekend Niet alle verhuisgeneigden hebben al concrete verhuisplannen. Toch heeft een ruime meerderheid in het afgelopen half jaar een of meerdere zoekactiviteiten ondernomen. Starters richten zich vooral op aanbod bekijken op internet en het van buiten bekijken van een woning. Daarnaast heeft ook een derde van de starters de financiële mogelijkheden laten bepalen, en gereageerd op het aanbod op internet. Doorstromers lijken wat minder actief op het internet, maar juist weer wel in het bekijken van een woning, zowel van buiten als binnen. Het insturen van woonbonnen gebeurd nog slechts sporadisch: dit systeem is bijna volledig vervangen door het reageren via internet op de vrijkomende huurwoningen. Woningzoekacties Doorstromers Starters Zoekactiviteiten Afgelopen half jaar actie ondernomen 65% 56% Geen actie ondernomen 35% 44% 100% 100% Acties van actieve woningzoekenden Aanbod bekeken in krant of op internet 83% 93% Een woning van buiten bekeken 52% 45% De financiële mogelijkheden laten bepalen 42% 32% Een woning van binnen bekeken 24% 20% Gereageerd op advertenties 24% 25% Gereageerd op aanbod via internet 22% 34% Makelaar ingeschakeld 21% 11% Bod op een koopwoning uitgebracht 7% 4% Woonbonnen ingestuurd 6% 6% 3.3. Verhuismotieven Het doorslaggevende motief om te willen verhuizen kan persoonlijk van aard zijn, maar ook betrekking hebben op de huidige woning of woonomgeving. Meestal zijn persoonlijke motieven reden om te verhuizen De helft van de verhuisgeneigden wil een andere woning vanwege persoonlijke motieven. Meestal gaat het om een wijziging in de huishoudensamenstelling: mensen gaan samenwonen, krijgen een kind of de kinderen gaan juist uit huis. Het achteruitgaan van de gezondheid (nu of met het oog op de toekomst) is een veel genoemde reden onder senioren die willen verhuizen. Voor een derde van de potentiële verhuizers geeft de huidige woning de doorslag. Minder vaak is het de woonomgeving die cruciaal is voor de verhuisbeslissing. Er zijn geen opvallende verschillen in verhuismotieven tussen huurders en eigenaarbewoners. Reden om te willen verhuizen Persoonlijk Huidige woning Huidige woonomgeving Totaal Huurders 54% 32% 14% Eigenaarbewoners 51% 32% 18% Totaal 52% 32% 16%

26 Meeste verhuizingen vanwege wens ander type woning De drie meest genoemde verhuisargumenten met betrekking tot de huidige woning zijn: een ander type, wens woning met een tuin en wens woning met garage. Maar er zijn grote verschillen tussen verhuisgeneigden jonger en ouder dan 55 jaar. Huishoudens onder de 55 jaar willen een grotere woning kopen met tuin en garage. Terwijl 55-plussers de huidige woning niet geschikt achten voor ouderen, de woning te groot vinden en een woning willen huren. Verhuismotieven mbt woning wens ander type woning 53% wens woning met tuin 34% wens woning met garage 31% wens koopwoning wens huurwoning huidige woning is te groot huidige woning is niet geschikt voor ouderen huidige woning is te klein huidige woning is slecht geïsoleerd wens woning met grotere tuin 27% 25% 23% 22% 22% 22% 21% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% totaal <55 jaar >55 jaar Overlast door verkeer en onvoldoende parkeergelegenheid In de vorige paragraaf stond dat de meeste bewoners zowel met als zonder verhuiswens - ontevreden zijn over het beschikbare aantal parkeerplaatsen en de verkeersituatie als onveilig ervaren ( 3.2). Deze aspecten komen ook terug in de verhuismotieven van bewoners. Ook gaf meer dan 10% van de verhuisgeneigden aan dat zij verschillende vormen van overlast ervaren, bijvoorbeeld door geluid en rondhangende jongeren. Bij huishoudens onder de 55 jaar spelen motieven die betrekking hebben op overlast vaak een rol in hun verhuiswens. Bij 55-plussers gaat het relatief vaker over de voorzieningen als winkels en medische voorzieningen. 26

27 Verhuismotieven mbt woonomgeving overlast door verkeer onvoldoende parkeergelegenheid 18% 18% overlast door vandalisme/criminaliteit overlast door vuil of stank overlast door buurtbewoners onvoldoende winkels 15% 14% 13% 12% onvoldoende medische voorzieningen overlast door bedrijvigheid onvoldoende groenvoorzieningen de voorzieningen (winkels, medisch, sociaal) zijn moeilijk bereikbaar 9% 8% 7% 7% 0% 10% 20% 30% totaal <55 jaar >55 jaar Zeker verhuisgeneigden meest optimistisch over kans van slagen op woningmarkt Bewoners zijn niet optimistisch over hun kans van slagen op de woningmarkt. Slechts 22% van alle verhuisgeneigden denkt snel een andere, passende woning te zullen vinden. Huishoudens die zeker binnen 5 jaar denken te verhuizen, zijn het meest optimistisch. Van hen denkt 32% snel te zullen slagen. Huurders en eigenaarbewoners schatten hun kans van slagen op de woningmarkt heel anders in. Van alle verhuisgeneigde eigenaarbewoners denkt ruim een kwart snel een andere, passende woning te hebben gevonden. Bij huurders is dit slechts 16%. Eenzelfde verschil is te vinden bij doorstromers jonger dan 55 jaar; zij schatten hun kansen bijna 2 keer zo vaak goed in als doorstromers boven de 55 jaar. Gemakkelijk andere woning Ja Misschien Nee Totaal Binnen 5 jaar verhuizen 32% 34% 34% Misschien verhuizen 13% 38% 49% Huurders 16% 38% 46% Eigenaarbewoners 27% 35% 38% Tot 55 jaar 28% 35% 37% Vanaf 55 jaar 15% 37% 48% Totaal 22% 36% 42%

28 Waarom zijn veel woningzoekenden niet optimistisch over hun kans van slagen? Om deze vraag te beantwoorden hebben we aan bewoners gevraagd welke knelpunten zij ervaren bij het vinden van passende woonruimte. Ontbreken van passend aanbod Bijna 60% van de verhuisgeneigden ervaart als grootste knelpunt een onvoldoende passend woningaanbod. Met andere woorden, de woning die zij wensen is niet beschikbaar. Maar ook de huidige situatie op de woningmarkt speelt voor jong en oud een duidelijke rol. Zo verwacht bijna 30% van de verhuisgeneigden tot 55 jaar dat banken terughoudend zullen zijn bij hypotheekverstrekking. Ook denkt ruim een kwart de huidige woning niet snel verkocht te krijgen. Bij doorstromers van 55 jaar en ouder lijkt vooral het gebrek aan betaalbare huurwoningen een knelpunt te zijn. Zij willen graag naar een huurwoning, maar er zijn lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen en particuliere huurwoningen vinden zij te duur. Knelpunten bij het vinden van passende woonruimte onvoldoende passend woningaanbod 57% lange wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen 39% particuliere huurwoningen zijn te duur krijg huidige woning niet snel verkocht verwacht een daling van de woningwaarde 28% 26% 30% verwacht terughoudendheid van banken bij hypotheekverstrekking onzekerheid over baan of inkomen 16% 20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% totaal <55 jaar >55 jaar 3.4. Woonvoorkeuren van senioren Met de toenemende vergrijzing is de huisvestingsproblematiek van senioren hoog op de beleidsagenda terechtgekomen. Geredeneerd vanuit het functioneren van de woningmarkt, zijn twee invalshoeken denkbaar. De ene is: senioren met een voorzieningenaanbod zover tegemoet komen, dat ze zolang mogelijk in hun eigen woning kunnen blijven wonen. De andere is: senioren juist verleiden om te verhuizen uit hun vaak dure en (te) grote woningen, door een aantrekkelijk woningaanbod te creëren. Dit onderzoek laat de ouderen zelf aan het woord. Naar een aangepaste woonvorm met zorg alleen als het echt niet anders kan Ruim 80% van alle 65-plussers wil zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Iets minder dan 20% kiest bij een slechter wordende gezondheid voor een aangepaste vorm van wonen met zorg. 28

29 Ongeveer 18% van de 65-plussers denkt dat zij hun woning niet kunnen aanpassen wanneer hun gezondheid verslechterd. Zij zouden dan moeten omzien naar een aangepaste woonvorm. Maar 40% acht de huidige woning geschikt om ook met slechter wordende gezondheid te blijven. Nog eens 42% kan in de huidige woning blijven, maar moet deze wel aanpassen. Verhuizen is eerder een kwestie van moeten dan van willen Bijna drie kwart van de 65-plussers wil niet verhuizen. Hoe hoger de leeftijd, hoe lager de bereidheid te verhuizen. Het aandeel 65-plussers dat wil verhuizen ligt nu hoger dan 4 jaar geleden. Toen gaf nog zo n 14% van de 65-plussers aan te willen verhuizen. Nu is dat ruim een kwart. Woonvoorkeuren van senioren Woonvoorkeur indien gezondheid afneemt jr 75 jr e.o. Totaal Aangepaste woonvorm met meer zorg 13% 22% Zolang mogelijk zelfstandig 87% 78% kan in huidige woning blijven wonen 43% 33% kan in huidige woning blijven na aanpassingen 36% 58% moet verhuizen naar geschikte woning 21% 9% 100% 100% Verhuisgeneigdheid wil (misschien) binnen 5 jaar verhuizen 30% 21% wil niet verhuizen 70% 79% Totaal Aankoop van de eigen huurwoning Verkoop van huurwoningen van corporaties aan zittende huurders wordt wel eens overwogen ter bevordering van het eigenwoningbezit, om meer differentiatie te krijgen in eenzijdig samengestelde buurten of om corporatievermogen te activeren ten behoeve van nieuwe investeringen. Particuliere verhuurders zijn al langer bezig huurwoningen af te stoten om hun rendement te verzilveren. Ruim een kwart huurders wil huidige woning kopen Ruim een kwart van alle huurders toont belangstelling in het kopen van de huurwoning. Maar slechts 7% van de huurders is zeker geïnteresseerd. 22% wil misschien de huurwoning kopen. In vergelijking met 4 jaar geleden is de belangstelling om de huurwoning zeker te kopen afgenomen. Want, in 2007 gaf 17% van de huurders aan de woning zeker te willen kopen. Dat is gedaald naar 7%. Vooral huishoudens met inkomen vanaf 1,5 keer modaal willen huurwoning kopen Het zijn vooral huishoudens met een inkomen vanaf die geïnteresseerd zijn om hun huurwoning te kopen: bijna een kwart wil zeker kopen. Het zijn vooral de meerpersoonshuishoudens tot 55 jaar die geïnteresseerd zijn in het kopen van hun huurwoning. 29

30 Huurders naar belangstelling voor aankoop van huidige woning: huishoudenskenmerken Zeker Niet kopen Totaal kopen Misschien kopen Leeftijd tot 30 jaar 0% 30% 70% jaar 15% 26% 59% jaar 0% 18% 82% jaar 0% 19% 81% jaar e.o. 0% 8% 92% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 6% 29% 65% alleenstaand >= 55 jaar 0% 11% 89% meerpersoons met kinderen < 55 jaar 17% 26% 57% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 13% 25% 63% 900 meerpersoons >= 55 jaar 0% 21% 79% Inkomen tot % 24% 72% % 17% 75% % 32% 41% vanaf % 20% 61% 400 Verhuisgeneigdheid verhuisgeneigd 4% 19% 78% niet-verhuisgeneigd 10% 26% 63% Totaal 7% 22% 71% 100% Ruime grondgebonden woningen populair Huurders zijn vooral geïnteresseerd in het kopen van hun (half)vrijstaande woning met 6 of meer kamers. De belangstelling voor rijtjeswoningen en appartementen is veel beperkter; huurders zijn hier vooral misschien in geïnteresseerd. Huurders naar belangstelling voor aankoop van huidige woning: woningkenmerken Zeker Niet kopen Totaal kopen Misschien kopen Bouwwijze vrijstaand/twee-onder-één-kap 43% 7% 50% 900 rijtje 7% 26% 67% gestapeld 2% 22% 76% Aantal kamers 1-3 kamers 2% 21% 77% kamers 10% 25% 66% kamers 27% 16% 58% 100 Huurprijsklasse tot 348 0% 60% 40% % 19% 72% % 25% 70% vanaf 650 0% 24% 76% 600 Totaal 7% 22% 71% 100%

31 4. Gewenste woning en woonomgeving Uit de enquête komt naar voren dat 13% van de zelfstandig wonende huishoudens in Oss binnen 5 jaar wil verhuizen. Nog eens 16% wil misschien de komende 5 jaar verhuizen. In totaal gaat het om een groep van potentiële doorstromers. Van alle thuiswonende jongeren ouder dan 18 jaar, wil 58% de komende 5 jaar een zelfstandige woning betrekken. Dat betekent potentiële starters op de woningmarkt Huurwoning of koopwoning 54% van de doorstromers zoekt een koopwoning Van alle doorstromers wil 54% een woning kopen en 46% is op zoek naar een huurwoning. Ten opzichte van 4 jaar geleden is er een verschuiving zichtbaar in de voorkeur van koop naar huur. Want, 4 jaar geleden wilde nog 62% en woning kopen. Bijna drie kwart van de huishoudens met een beneden modaal inkomen (< 1.850) wil een huurwoning. Hoe hoger het inkomen, hoe vaker men de voorkeur geeft aan een koopwoning. In de hoogste inkomensgroep (> 3.500) richt men zich volledig op de koopmarkt. Woonwensen van doorstromers Wil huren Wil kopen Aantal Inkomen tot % 26% % 45% % 66% vanaf % 98% Leeftijd tot 30 jaar 35% 65% jaar 28% 72% jaar 55% 45% jaar 76% 24% jaar e.o. 80% 20% 900 Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 35% 65% alleenstaand >= 55 jaar 76% 24% meerpers. met kinderen < 55 jaar 25% 75% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 29% 71% meerpers.>= 55 jaar 64% 36% Huidige woning huurwoning 70% 30% koopwoning 31% 69% Totaal 46% 54% 100% Boven de 55 jaar liever een huurwoning Een ruime meerderheid van de doorstromers tot 54 jaar wil een koopwoning; 65% van de doorstromers tot 30 jaar en 72% van de doorstromers in de leeftijd jaar. Maar vanaf 55 jaar slaat de balans om naar een voorkeur voor huur. En hoe hoger de leeftijd, hoe vaker men de voorkeur geeft aan een huurwoning. 31