Duurzame toeristische ontwikkeling: realiteit of fata morgana? Inleiding. 1 November 2013 René van der Duim
|
|
- Jeroen van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Duurzame toeristische ontwikkeling: realiteit of fata morgana? Inleiding 1 November 2013 René van der Duim
2 Even voorstellen: buitengewoon hoogleraar toerisme en duurzame ontwikkeling (Wageningen Universiteit); docent aan de BSc Tourism (samen met NHTV Breda) en MSc Leisure, Tourism and Environment; 10 promovendi (Afrika, Thailand, Nederland); voorzitter ATLAS en vice-voorzitter IDUT. Zie ook:
3 Een inleiding over de relatie toerisme, natuurbescherming, cultuur en ontwikkeling Het belang van biodiversiteit, natuur (en cultuur) en de bescherming daarvan; De invloed van toerisme; De wijze waarop toerisme kan bijdragen: voorbeelden uit Afrika.
4 Maar nu eerst:
5 Maar nu eerst: 1. Wat is de naam van dit uitgestorven dier? 2. Waar en wanneer is het laatste in gevangenschap levende exemplaar van deze diersoort gestorven?
6 De Quagga behoort tot de familie van de steppe zebra s en is in 1883 uitgestorven. Het laatst in het wild levende dier is geschoten in De laatste quagga in gevangenschap stierf op 12 augustus 1883 in Artis in Amsterdam
7 Honderd jaar geleden: angst voor uitsterven soorten; begin van natuurbeschermingsorganisaties 1903 SPWFE: Society for the Preservation of the Wild Fauna of the Empire; 1905 Verenging tot behoud van Natuurmonumenten (Jac. P. Thijsse) oprichten reservaten en nationale parken; toenemend besef dat natuurbescherming geld kost; toerisme als inkomstenbron! In 1908 leverde jachtvergunningen in Oost-Afrika al direct en indirect zo n Engelse Pond op (Adams, 2004)
8 We zijn nu zo n honderd jaar verder en..
9 WWF heeft zo n 5 miljoen donateurs; Natuurmonumenten in Nederland heeft leden; IUCN telt 1,000 overheden en NGO s als lid en bijna 11,000 wetenschappers in meer dan 160 landen. Inkomsten Conservation International in 2008: 223 miljoen $..we hebben met elkaar afgesproken dat het zo niet verder kan (CBD, MDG s, CITES, Ramsar conventie )
10 Toch hebben we een groot probleem: The central irony of the 20st Century for conservationists is that the remarkable growth in size and influence of their movement has been accompanied by accelerating destruction of nature W.M. Adams, 2004: 228
11 Toerisme in the Age of Stupid??? De vraag die ik me steeds stel is waarom hebben we de natuur niet gered toen het nog kon
12 De eerste file in Nederland: 1955
13
14 Enkele kerngegevens: 1 : 12 banen; 8% mondiale werkgelegenheid; Directe (82 miljoen banen) en indirecte (160 miljoen) werkgelegenheid; 650 miljard bestedingen; 3 x zoveel als ontwikkelingshulp; Ongeveer 9 % mondiaal BNP. In Nederland: 30 miljard bestedingen; banen; Totaal 35 miljoen vakanties waarvan 50% in buitenland.
15 De keerzijde: Toerisme als onderdeel consumptiemaatschappij: bijdrage toerisme aan CO2 uitstoot en klimaatverandering (vooral via transport); vervuiling van bodem en water; veranderingen in landgebruik/aanleg toeristische voorzieningen; fysiek contact en verstoring.
16 Milieu-effecten: Bijdrage toerisme aan mondiale klimaat verandering ongeveer 5% Hiervan wordt 75% veroorzaakt door transport Ongeveer 9% van totale CO2 emissies van de Nederlandse economie;
17
18
19
20 Toerisme en biodiversiteit positive and negative impacts direct and indirect impacts spatial scale time scale land use physical contact genes t o u r i s m transport addition of matter accommodation species withdrawal of matter activities ecosystems addition of biota withdrawal of biota disturbance b i o d i v e r s i t y
21 CULTUUR En met de relatie toerisme en cultuur is het niet veel anders:
22 CULTUUR $ tot 20% bereikt lokale bevolking
23 CULTUUR
24 CULTUUR
25 Stelling 1 Het is de natuur van het toerisme om onvoldoende tot geen verantwoordelijkheid te nemen voor de kern van het toeristisch product.. mens en omgeving (cultuur, natuur en landschap)
26 De andere kant van de medaille Toch is er een draagvlak voor natuurbescherming.cultuurbehoud Ook onder toeristen
27 Wat wil men doen voor een meer duurzame vakantie? diersoorten ondernemen duurzaam opereert verkennen vakantiebestemming ben lokale bevolking Bron: presentatie NBTC/NIP Vakantiebeurs 2010
28 Planet maatregelen krijgen de meeste steun: natuur en milieu milieu hebben dichterbij huis duurzaamheids label activiteiten ondernemen bevolking vakanties Bron: presentatie NBTC/NIP Vakantiebeurs januari
29 Aspecten Totaal belang Grootste Aantal Nebelang derlanders % % 1. Geen kinderarbeid 6,7 mln Goede werk- en leefomstandigheden voor de lokale bevolking 6,3 mln Toenemend gebruik van duurzame energie 6,1 mln Behoud van natuurgebieden en plant- en diersoorten 5,7 mln Reduceren van afval 4,8 mln Eerlijke handel met de lokale bevolking 4,8 mln Tegengaan luchtverontreiniging 4,3 mln Verminderen broeikasgassen-uitstoot 4,0 mln Behouden lokale cultuur en erfgoed 3,1 mln 26 6
30 Stelling 2 Het aanwezige draagvlak onder toeristen moet zich niet alleen vertalen in goede bedoelingen maar vooral in actie en geld..
31 Wat kan toerisme doen? Innovaties!!
32 Wat kan toerisme doen? Voorbeelden uit Afrika in Afrika is natuurbescherming nauw verbonden met armoedevraagstuk
33 Centrale vraag Hoe kan toerisme bijdragen aan natuurbescherming en armoedebestrijding??? Voorbeeld 1: gorilla toerisme
34 Voorbeeld 2. Private game ranching in Zuid-Afrika private game reserves; 22 miljoen hectare (18% van land oppervlakte); jacht, toerisme, game auctions van (1965) naar 21 miljoen dieren (2013); ongeveer banen;
35 Voorbeeld 3 Conservancies in Namibia 1996: start wetgeving die rechten op wildlife en toerisme overdraagt aan lokale gemeenschappen die een management structuur oprichten (conservancies) Bijna 80 geregistreerde conservancies in Namibia (2007); km2 met inwoners; in komende tien jaar totaal 20% of Namibia s land oppervlakte en 1/6 van de bevolking; 30 joint venture lodges; 25 kampeerplaatsen; jacht-toerisme; langdurige ondersteuning door o.a. USAID en WWF via LIFE (Living in a Finite Environment)-project
36
37 Voorbeeld 4 Conservation enterprises Koija Starbeds Ecolodge in Kenya
38 Conservation enterprises: Commercial activities designed to create benefit flows that support a conservation objective AWF: ongeveer 30 projecten in Oost en Zuid-Afrika (niet alleen toerisme: koffie, honing, vis etc.)
39 Koija Starbeds Ecolodge in Kenya 8 bedden; eigendom van Koija Group Ranch en Koija Community Trust; management en bedrijfsvoering door Oryx Ltd.; 1 manager en 25 medewerkers (gidsen, veiligheidsmedewerkers etc.); indirecte werkgelegenheid : 75 mensen (culturele activiteiten, souvenirs etc.).
40
41 Koija Starbeds Ecolodge in Kenya bijdragen donoren $ ,- (direct) + $ ,- (indirect) bezettingsgraad minder dan 20%; totale inkomsten $ ,- ( ); winst $ ,- ( ) directe bijdragen aan lokale bevolking $ ,- (water-,onderwijs-, gezondheidsprojecten e.d.)
42 Wat kan Europa leren van Afrika? Rewilding Europe vergelijkbare netwerken van actoren (WWF; Conservation Capital; etc.) vergelijkbare discussies en praktijken(the Serengeti's of Europe ) vergelijkbare beleisvraagstukken ( landscape governance ) Zie Youtube: WURKS NatureToGo
43 Belangrijkste lessen van dit soort projecten tot nu toe: het kost héél veel tijd en moeite (en geld) om tot succesvolle projecten te komen; er zijn géén overal passende antwoorden; nog steeds grote uitvoeringsproblemen (ongelijke verdeling baten; transparantie, conflicten, corruptie, gebrekkige scholing, human-wildlife conflicts etc.) zonder lokale betrokkenheid en zeggenschap lukt het niet.
44 Enkele conclusies: Discussie over duurzaam toerisme vanaf begin negentiger jaren is nu mainstream ; Grote verscheidenheid aan projecten: problemen en oplossingen op verschillende schaalniveaus; Toerisme wordt steeds belangrijker instrument voor natuurbescherming; Consument steeds bewuster, maar ook (pro-)actiever? Van overheid naar bedrijfsleven en partnerships;
45 Ingewikkelde discussies: Vrijheid van reizen of Gaan we te ver? Moeten we wel zo nodig alles zien en doen wat ons zo aanlokkelijk en interessant toeschijnt en tot welke prijs moet daartoe ruimte en vrijheid worden geboden? Raad voor Natuurbeheer, 1995 Natuur en cultuur een publiek of een privaat goed? Natuur en cultuur worden elitair?
46 Mijn onderzoeksagenda: onderzoeksagenda op het snijvlak van toerisme, natuurbescherming en armoedebestrijding met focus op sub-sahara Afrika promotieonderzoek door Afrikanen studenten van de MSc Leisure, Tourism and Environment zie o.a. mijn website WU
47 Hartelijk dank voor uw aandacht!
Duurzame vakantie: ver van mijn bed of dicht bij huis?
Presentatie Bijeenkomst Duurzaam toeristisch ondernemen in de praktijk januari 010 Vakantiebeurs, Utrecht Ad Schalekamp Directeur NBTC-NIPO Research Doel van het onderzoek Inzicht verkrijgen in de houding
Nadere informatieSustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland
Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle
Nadere informatieBSc Tourism. René van der Duim en Martijn van Santen
BSc Tourism René van der Duim en Martijn van Santen waarom? academische studie van toerisme Toerisme in cijfers meer dan een miljard internationale toeristische aankomsten wereldwijd Toerisme in cijfers
Nadere informatieBos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University
Bos- en Natuurbeheer BSc Open Dag Wageningen University Excursion! 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 BSc Bos-en Natuurbeheer Bachelor Bos- en Natuurbeheer Voor je begint met de bachelor Bos- en
Nadere informatieBSc Tourism. De volgende presentatie start hier om 9:30 uur
BSc Tourism De volgende presentatie start hier om 9:30 uur waarom? academische studie van toerisme Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Nederland 35 miljard bestedingen 3% Bruto
Nadere informatieOp weg naar duurzame ontwikkeling van stedelijk toerisme. Ko Koens Academy for Hotel and Facility Management Vakantiebeurs Utrecht - 14-01-2015
Op weg naar duurzame ontwikkeling van stedelijk toerisme Ko Koens Academy for Hotel and Facility Management Vakantiebeurs Utrecht - 14-01-2015 Irritante toeristen Stedelijk toerisme Stedelijk toerisme
Nadere informatieBos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University. Gijs Elkhuizen & Simone Loohuizen
Bos- en Natuurbeheer BSc Open Dag Wageningen University Gijs Elkhuizen & Simone Loohuizen Wie wil wildernis? Natuur voor Mensen Mensen voor Natuur Duurzame grondstoffen Natuur = relaxen Natuur als bedreiging
Nadere informatieN e d e r l a n d s c e n t r u m v o o r. Naturalis, Zoölogisch Museum Amsterdam en Nationaal Herbarium Nederland bundelen hun krachten
N e d e r l a n d s c e n t r u m v o o r biodiversiteitonderzoek NCB Naturalis, Zoölogisch Museum Amsterdam en Nationaal Herbarium Nederland bundelen hun krachten Nederlands Centrum voor Biodiversiteitonderzoek
Nadere informatieDuurzaamheid staat in voetbaltermen in het rechterrijtje. 28 nritmagazine
28 nritmagazine Duurzaamheid staat in voetbaltermen in het rechterrijtje Duurzame vakantie: Ver van mijn bed of dicht bij huis? Nieuw onderzoek van NBTC-NIPO Research Door: Ton Vermeulen De reiswereld
Nadere informatieNATUUR EN BIODIVERSITEIT
NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons
Nadere informatieASN Bank Issuepaper. Staatsobligaties
ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties november 2012 2 A Samenvatting In deze ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties komen aan bod: A Samenvatting B Inleiding C Selectiecriteria
Nadere informatiewaarom? academische studie van toerisme
BSc Tourism waarom? academische studie van toerisme Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Nederland 35 miljard bestedingen 3% Bruto Nationaal Product 400 duizend banen (4%) > landbouw
Nadere informatieEen oplossing voor duurzamer stedelijk toerisme? Dr. Hans Westerbeek Dr. Ko Koens Dr. ir. Frans Melissen Breda University of Applied Sciences (NHTV)
Een oplossing voor duurzamer stedelijk toerisme? Dr. Hans Westerbeek Dr. Ko Koens Dr. ir. Frans Melissen Breda University of Applied Sciences (NHTV) De komende 20 minuten Begin bij het begin: Understanding
Nadere informatieOefentekst voor het Staatsexamen
Oefentekst voor het Staatsexamen Staatsexamen NT2, programma I, onderdeel lezen bij Hoofdstuk 9 van Taaltalent NT2-leergang voor midden- en hoogopgeleide anderstaligen Katja Verbruggen Henny Taks Eefke
Nadere informatieSUSTAINNOVATION: pas je business aan. Gerben Hardeman, ANVR.
SUSTAINNOVATION: pas je business aan Gerben Hardeman, ANVR. Inhoud ANVR Relevantie Trends en ontwikkelingen Communicatie Keten & Bestemmingen Sectoren Multi-stakeholders Tips sustainnovation ANVR Ondernemers
Nadere informatieKlimaat Voetafdruk Hogeschool Leiden
Hogeschool Leiden Rapportage aan Franziska Brouwer Ed van Oudheusden Peter Wiers- Climate Partners/ PWAdvies AnneMarie Calon- Work on Progress Yann Arthus Bertrand: Earth from the Air 8 juni 2010 Kunnen
Nadere informatieBeleidsplan Soul Venture
Beleidsplan Soul Venture Dit document beschrijft het beleidsplan dat is geformuleerd bij de oprichting van Stichting Soul Venture. Inleiding Stichting Soul Venture is een initiatief van Riksja Travel.
Nadere informatieLeren van evaluaties. Bijeenkomst Onderwijsagenda 2015 Marike de Kloe Woord en Daad 23 april 2012
Leren van evaluaties Bijeenkomst Onderwijsagenda 2015 Marike de Kloe Woord en Daad 23 april 2012. 1 Presentatie 1. Korte samenvatting kern studies IOB over Basic Education 2. Proces: leren van IOB-evaluaties
Nadere informatieMilieuwetenschappen in Leiden
Milieuwetenschappen in Leiden Combineer je opleiding met milieu en duurzaamheid leiden.edu.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Waarom milieu en duurzaamheid? Thema s als gezondheid, armoedebeschrijving,
Nadere informatie10 jaar vakantievoetafdruk: input voor het carbon management project 'CARMATOP'
Changes in Tourism Vakantiebeurs 214 1 jaar vakantievoetafdruk: input voor het carbon management project 'CARMATOP' Eke Eijgelaar Centre for Sustainable Tourism and Transport NHTV internationaal hoger
Nadere informatieWINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019
WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied
Nadere informatieOpdracht 1b. Welk soort afval is het meest schadelijk voor de natuur?
Opdracht 1a. In de tabel hieronder staan een aantal materialen. Bedenk per type materiaal 3 soorten afval die je tegenkomt onderweg naar school of op het schoolplein. Zoek per categorie van 1 soort afval
Nadere informatieHoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid. Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015
Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015 Inhoud Selectie van bedrijven Onderzoeksproces in vogelvlucht Bedrijven met duurzame
Nadere informatieFACTSHEET. Hoe denken Nederlanders over natuur van het boerenland, in de stad en natuurgebieden?
Onderzoeksresultaten Motivaction: FACTSHEET Hoe denken Nederlanders over natuur van het boerenland, in de stad en natuurgebieden? september 2015 Onderzoeksinstituut Motivaction heeft in opdracht van Vogelbescherming
Nadere informatieInternationaal toerisme: een duurzame handel? René van der Duim, 5 november 2009
Internationaal toerisme: een duurzame handel? René van der Duim, 5 november 2009 Presentatie: * Wat: duurzame toeristische ketens * Waarom: argumenten voor duurzaamheid in toerisme * Hoe: IDH en Travelife
Nadere informatieRed de Jamaica Iguan
Red de Jamaica Iguan Door Evert Henningheim In het vrijwel ondoordringbare droogbos van Jamaica leeft een bijzondere leguaansoort. Het voortbestaan van deze Jamaicaanse leguaan wordt ernstig bedreigd.
Nadere informatieWAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?
WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd
Nadere informatieCrises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie
Crises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie Inhoud Inleiding Uit de interviews / circulaire economie Afronding Overzicht jaren met hoogst gemeten temperatuur Wereldgemiddelde oppervlaktetemperatuursverandering
Nadere informatieCirculaire economie in de Betuwe, m.m.v. Regionaal Investeringsfonds
Circulaire economie in de Betuwe, m.m.v. Regionaal Investeringsfonds Even voorstellen Hilde Engels, bestuurder De Fruitmotor - Betuwe als woon-werkregio - Voeding als werkveld -> landbouw, milieu, natuur,
Nadere informatie1 Inleiding. Nieuwe aanpak voor natuurbescherming en armoedebestrijding De Koija case in Kenia i
VTSbinnen30-03af_binnenVTS25-1.XPR 28-09-12 13:02 Pagina 27 Nieuwe aanpak voor natuurbescherming en armoedebestrijding De Koija case in Kenia i Machiel Lamers, René van der Duim, Jakomijn van Wijk en Rita
Nadere informatieTools for Thinking Brainstormsessie Nederland onder water
Nicole Abramczuk Neall Jacob Silver Huber Mike Ottink (Captain) Britta Amons Angelo Copier Piotr Tekien (Notulist) Tools for Thinking Brainstormsessie Nederland onder water 13 november 2014 HKU GAMES &
Nadere informatieMoving into new directions with REDD+
Moving into new directions with REDD+ Bossen overleg 5 juni 2013 Amsterdam Jan Willem den Besten Achtergrond 1.1 Miljard ton koolstof Drivers Locaal: scala aan actoren Internationaal: private sector Structureel:
Nadere informatieEuropa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren
Voor Europa De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie Tekst: D66 en Merel van Beeren 1 De plannen van D66 voor Europa D66 vindt Europa heel belangrijk. Wij denken dat Nederland sterker is als
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2016 Het begon in 1918 Wageningen University & Research Wageningen University Medewerkers: 2,600 studenten:>
Nadere informatieHendrik Segers Nationaal Knooppunt Biodiversiteit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen
Hendrik Segers Nationaal Knooppunt Biodiversiteit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Verband met andere Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Internationale context: 7 biodiversiteit-gerelateerde
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieZA5223. Flash Eurobarometer 290 (Attitudes of Europeans Towards the Issue of Biodiversity, wave 2) Country Specific Questionnaire Netherlands
ZA5223 Flash Eurobarometer 290 (Attitudes of Europeans Towards the Issue of Biodiversity, wave 2) Country Specific Questionnaire Netherlands FLASH 290 BIODIVERSITY Q1. Hebt u ooit gehoord van de term biodiversiteit?
Nadere informatieDuurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid
Duurzaamheid in : kansen en inspiratie Het s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid Leefomgeving Dit project draagt bij aan een gezond woon- en werkklimaat
Nadere informatieMeer toerisme door gebruik nieuwe media Charel van Dam Innovatielab/NBTC
1 Meer toerisme door gebruik nieuwe media Charel van Dam Innovatielab/NBTC Agenda Wat is innovatielab? Doel innovatielab Onderzoek innovatielab Producten innovatielab Travel 3.0 platform 2 Wat is het innovatielab
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatieHet toeristisch klimaat Reizen op grote voet 2008
Het toeristisch klimaat Reizen op grote voet 2008 Paul Peeters Lector duurzaam vervoer & toerisme, NHTV Breda Vrijetijdsstudiedag Duurzaamheid: niet denken maar doen Etten-Leur, 05-11-2009 Uw vakantievoetafdruk
Nadere informatieProject CARMATOP: succesvolle samenwerking met Nederlandse reisbranche
Changes in Tourism Vakantiebeurs 2015 Project CARMATOP: succesvolle samenwerking met Nederlandse reisbranche Eke Eijgelaar, Rob Bongaerts, Christa Barten, Harald Buijtendijk, Jeroen Klijs, Jeroen Nawijn,
Nadere informatiePaneldiscussie Groene Gemeente 2.0
Paneldiscussie Groene Gemeente 2.0 Van uit het perspectief van de organisatie Hoe begin je Hoe ga je verder Wat zijn de voordelen? Voorafgaand korte introductie van Schouwen-Duiveland Presentatie Paneldiscussie
Nadere informatieOPEN DAG 16 NOVEMBER 2013
OPEN DAG 16 NOVEMBER 2013 Bachelor Communicatiewetenschappen 16 November 2013 WELKOM Heather Baker Studieadviseur Fiona Korporaal Student PROGRAMMA OPEN DAG 2e ronde 11.00-11.40 uur Opleidingspresentatie
Nadere informatieDe Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie
De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie Feike Sijbesma, CEO Royal DSM In de loop der tijd is het effect van bedrijven op de maatschappij enorm veranderd. Vijftig tot honderd
Nadere informatieDuurzame Ontwikkeling Nederland Suriname Drs. Hendrik Comvalius Directeur stichting d ONS Den Haag, 12 december 2008 http://www.stdons.nl Geschiedenis 1987: Our Common Future van de World Commission on
Nadere informatieHoe staan we er nu voor?
Presentatie voor het debat Iedereen ZZP-er: Over winners' en 'losers' op de arbeidsmarkt, Groninger Forum, 26 maart 2015 Prof.dr. Jouke van Dijk Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit
Nadere informatieDraagvlak voor natuur: van verdelen naar verbinden
Draagvlak voor natuur: van verdelen naar verbinden CSA (Kris) van Koppen, Universitair hoofddocent Milieubeleid, Wageningen Universiteit 1.Karakterisering 2.Diagnose 3.Hoe verder Karakterisering: trends
Nadere informatieVoedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking
Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/
Nadere informatieIs er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015
Is er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015 Jan Luiten van Zanden Universiteit Utrecht Historische kennis van de natuur Dramatische afname biodiversiteit Globio-model: Nl in 2000: 0,63
Nadere informatieMeer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012
Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale
Nadere informatieVakantie Voetafdruk. finale-opdracht voor de
Vakantie Voetafdruk finale-opdracht voor de Alympiade 2011 Garderen, 11 en 12 maart 2010 1 WERKWIJZER FINALE WISKUNDE A-LYMPIADE 2011 VOORAF: - Lees eerst de volledige tekst van de opdracht door zodat
Nadere informatieVergadering van Aandeelhouders Triodos Multi Impact Fund 12 mei 2017
Vergadering van Aandeelhouders Triodos Multi Impact Fund 12 mei 2017 0 Aandeelhoudersvergadering Triodos Multi Impact Fund Agenda 1. Opening 2. Verslag van het bestuur over het verlengde boekjaar 2016
Nadere informatieKennismanagement CARMABI - Caribbean Research & Management of Biodiversity Foundation Vanaf 1955
Kennismanagement CARMABI - Caribbean Research & Management of Biodiversity Foundation Vanaf 1955 www.carmabi.org 1. Inleiding 2. Financiering 3. Kennismanagement 4. Spin-off kennismanagement INLEIDING
Nadere informatieupspiral randerij -
meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier
Nadere informatieZA4735. Flash Eurobarometer 219 (Biodiversity) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish)
ZA4735 Flash Eurobarometer 219 (Biodiversity) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish) Flash Eurobarometer on biodiversity Flash 219 questionnaire Q1. Kent u de term biodiversiteit? [SLECHTS ÉÉN
Nadere informatieWaardering en verzilvering ecosysteembaten Waterdunen
Waardering en verzilvering ecosysteembaten Waterdunen Martine Smit en Martijn Blom CE Delft, 20 maart 2013 Presentatie Deel 1: Algemeen Economische betekenis van natuur & recreatie Waardering ecosysteembaten
Nadere informatieSporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club
Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve evenementen V.
Nadere informatieHet leven als natuurbeschermer. in Zimbabwe. Esther van der Meer
Het leven als natuurbeschermer in Zimbabwe Esther van der Meer Hoe ben je daar ooit toe gekomen?, is de meest gestelde vraag wanneer ik vertel dat ik de afgelopen tien jaar in Zimbabwe gewoond heb om me
Nadere informatieNieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit. Prof. dr. Maarten Hajer
Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit Prof. dr. Maarten Hajer Waarom deze studie? 2 Convention on Biological Diversity (CBD) Rio de Janeiro 1992 193 landen, 3 doelen 18-29 oktober 2010: COP10
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatie1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten
1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.
Nadere informatieToekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen
Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare
Nadere informatieBest? New practice industry-university cooperation. Chemelot InSciTe. www.chemelot-inscite.com
Best? New practice industry-university cooperation Chemelot InSciTe www.chemelot-inscite.com Aanleiding / Externe ontwikkelingen Wetenschappelijke competitie neemt toe; universiteit moet zich op sterktes
Nadere informatieVervolgstappen voor CI Suriname
Vervolgstappen voor CI Suriname CI Suriname wil Green Growth Models s
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieWaarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is.
Energieverbruik binnen de voedingen drankensector. Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Deze whitepaper licht toe waarom het voor organisaties binnen de belangrijk is om inzicht te hebben
Nadere informatieOnderzoek vrienden- en familiebezoek. SusTRIP Sustainable Tourism Research and Intelligence Partnership. Juni 2011
Onderzoek vrienden- en familiebezoek SusTRIP Sustainable Tourism Research and Intelligence Partnership Juni 2011 Contactgegevens Tracey Parker Research Manager Visit Kent / Kent County Council 28/30 St
Nadere informatieaan kunt werken bij het Rijk. Het Rijk is de verzamelnaam van alle ministeries, diensten en onderdelen, verspreid over het hele land,
. Hoe laten we onze jeugd gezonder eten en meer sporten? Dat is één van de belangrijke maatschappelijke vraagstukken waar je aan kunt werken bij het Rijk. Het Rijk is de verzamelnaam van alle ministeries,
Nadere informatieDE BOSCHPLAAT TERSCHELLING VAN INTERNATIONALE BETEKENIS
DE BOSCHPLAAT TERSCHELLING VAN INTERNATIONALE BETEKENIS Jan Willem Sneep 30 Mei 2017 Mondiaal 7 miljard mensen (in 2050: 9 miljard) In Europa 800 miljoen Grote diversiteit aan planten en diersoorten en
Nadere informatieGroeneveld Dialoog Governance. Nationale Parken van Wereldklasse. Ignace Schops 22 november 2016
Groeneveld Dialoog Governance Nationale Parken van Wereldklasse Ignace Schops 22 november 2016 Niets is blijvend behalve de verandering Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Living Planet Index Onze voetafdruk
Nadere informatieWelkom bij tekst. Presentatie 4 november 2014. Paul Disselhorst
Welkom bij tekst Presentatie 4 november 2014 Paul Disselhorst tekst Programma: Stand van zaken SallandGlas. Waarom ook alweer? Terugblik op vooruitgang. De voordelen op een rij. Wat kost het? Wat krijgt
Nadere informatieVolatiele markt: relatief korte investeringstermijnen en veel verschillende domeinen die impact hebben op de sector: politiek, economie, techniek,.
VTE Overijssel Toerisme en recreatie jonge en groeiende sector Snelle veranderingen - De opkomst van het begrip overtoerisme - De macht van internetplatforms en de reacties daarop - Politieke spanningen
Nadere informatieKwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO?
Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO? Milieu en Natuur 2 1. Duurzaamheidsverkenning 2. Indicatoren 3. Strategie-ontwikkeling 3 Definitie duurzaamheid 1 Kwaliteit van Leven;
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkblad Dit werkblad hoort bij de film Giganten uit de IJstijd. Een film die je meeneemt naar de laatste ijstijd, zo n 116.000 tot 10.000
Nadere informatieDAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam vooruit Dakaccent wil op een maatschappelijk verantwoorde manier werken, in samenwerking met medewerkers, klanten, leveranciers en overige
Nadere informatieKerncijfers toerisme Zeeland 2014
Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer
Nadere informatie'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'
'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende
Nadere informatieRESULTATEN GROOT WILD ENQUETE
RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE 1 Uitkomsten van de Groot Wild enquête Dank u wel! In 2013 organiseerde Natuurmonumenten een landelijke ledenraadpleging over het beheer van wilde dieren zoals edelherten,
Nadere informatieVerkenning Bodemdaling
Verkenning Bodemdaling Versterking bestaande aanpak Foto: G. Boerekamp Aanpak De verkenning is uitgevoerd door Tommy Bolleboom (RWS/Bodem+) i.s.m. Niels Kinneging (RWS), Gilles Erkens (Deltares) en Michiel
Nadere informatieILIEUHANDHAVING. Wat hebt u eraan? Milieuvervuiling stopt niet bij de grens
ILIEUHANDHAVING Wat hebt u eraan? Milieuvervuiling stopt niet bij de grens Daarom hebben de EU-landen samen maatregelen goedgekeurd om de gezondheid van de burgers en het milieu te beschermen Dankzij de
Nadere informatieWelkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen?
Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen? Organisatie Wim Sonnemans (PvdA-Netwerk Ruimte) Ruud Steenbeek (Pyrus - Bodem, Water en Atmosfeer) Overige Wageningse studieverenigingen Environmental
Nadere informatie- Rieten manden uit Madagaskar - Madagaskar wordt ook wel het rode eiland genoemd, een verwijzing naar de roodbruine aarde.
- Rieten manden uit Madagaskar - Madagaskar wordt ook wel het rode eiland genoemd, een verwijzing naar de roodbruine aarde. - Rieten manden uit Madagaskar De eerste inwoners kwamen zo n 2000 jaar geleden
Nadere informatieActuele milieu, klimaaten energiedossiers
Actuele milieu, klimaaten energiedossiers 3 juli 2018 Vleva en Minaraad Marjan Decroos attaché Milieu Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering bij de EU Oostenrijks Voorzitterschap van de Raad van
Nadere informatieEdelherten in de Gelderse Poort
Edelherten in de Gelderse Poort Joke Luttik, Geert Groot Bruinderink, Tineke de Boer, Martin Goossen Betekenis natuurontwikkeling voor de regionale economie ALTERRA Betekenis blijkt uit cijfers voor: omzet,
Nadere informatieCentre of expertise. voor samenwerking. B&C Bout&Co. structuur in samenwerking
B&C Bout&Co structuur in samenwerking Centre of expertise voor samenwerking Centre of expertise Bout & Co vergroot de performance door verbetering van de structuur in samenwerking tussen ondernemingen,
Nadere informatieEigen gebruik is digitaal vastgelegd.
Reizen organiseren die behalve mooi ook verantwoord zijn voor de cultuur, natuur, het milieu en de lokale bevolking, ofwel duurzaam zijn. Daar doen we ons best voor! Het bewustzijn van de potentiële impact
Nadere informatieStand van zaken samenwerking omgevingsvisie
Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie Landschap, water en ondergrond Meer informatie: https://www.regiogv.nl/gemeenteraden/ruimtemobiliteit/samenwerking-omgevingsvisie/ 1 Inhoud 1. Proces samenwerking
Nadere informatieSustainable development goals
Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde
Nadere informatieFrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina
FrieslandCampina Erwin Wunnekink 2018 FrieslandCampina Even voorstellen: Erwin Wunnekink Lid van coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2009 Vice-voorzitter van bestuur en rvc sinds 20 december
Nadere informatieBezoekersdruk... Hoe ga je er mee om?
Bezoekersdruk... Hoe ga je er mee om? 2 e Salon voor Toerisme Brugge, 24 November 2016 Ko Koens Breda University (CELTH) Albert Postma Stenden University (CELTH) Hans Dominicus Centre of Expertise, Leisure,
Nadere informatieFair Trade. 7 november. Danielle van Gemert, Stefannie van den Bungelaar, Manon Sentjens en Yvon Verstappen. Klas 1W. Groep 2
Fair Trade 7 november 2010 Danielle van Gemert, Stefannie van den Bungelaar, Manon Sentjens en Yvon Verstappen. Klas 1W. Groep 2 Inhoud Over Fair Tourism... 3 1. Wat is fair tourism... 3 2. Wat wil men
Nadere informatiePEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)
Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety
Nadere informatiePresentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe
Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Groningen, 11 januari 2019 Consequenties voor economie, milieu en gezondheid van brede transitie naar biologische landbouw in Fryslân,
Nadere informatieMilieu Centraal. Mariken Stolk Senior Communicatieadviseur. Wereld Toerisme Event, 27 september
Milieu Centraal Wereld Toerisme Event, 27 september 2018 Mariken Stolk Senior Communicatieadviseur mariken.stolk@milieucentraal.nl Hoe motiveer je Nederlanders om een klimaatvriendelijke vakantie te kiezen?
Nadere informatieUitslagen Groene Peiler Natuur in de buurt van de stad? Ingevuld door 206 respondenten
Uitslagen Groene Peiler Natuur in de buurt van de stad? Ingevuld door 206 respondenten 1) Hieronder staan een viertal stellingen over het belang van natuur in gebieden rond de stad. Kunt u aangeven in
Nadere informatieHelp plastic afval de zeeën uit
Help plastic afval de zeeën uit 8 Plastic afval in zee is een toenemend probleem dat honderden diersoorten aantast. Ook zijn er grote onzekerheden over de indirecte effecten. Voldoende reden voor onmiddellijke
Nadere informatieAb Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO
Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze
Nadere informatie