Voorwoord Blz: 3. Inleiding Blz: 4. Hoofdstuk 1 Blz: 7. Hoofdstuk 2 Blz: 13. Hoofdstuk 3 Blz: 17. Hoofdstuk 4 Blz: 30. Hoofdstuk 5 Blz: 38

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave Voorwoord Blz: 3 Inleiding Blz: 4 Hoofdstuk 1 Blz: 7 Hoofdstuk 2 Blz: 13 Hoofdstuk 3 Blz: 17 Hoofdstuk 4 Blz: 30 Hoofdstuk 5 Blz: 38 Conclusie Blz: 41 Afsluiting Blz: 42 Bronnenlijst Blz: 43 Logboek Blz: 44 Bijlagen Blz: 51 2

3 Voorwoord Ons profielwerkstuk gaat over de politieke/economisch belemmeringen in de besluitvorming omtrent de klimaatoplossingen voor het klimaatprobleem. We doen dit vanuit Worldschool met het project YES! Wat staat voor Young European Specialist, alles over het klimaat en wat daarbij hoort. Worldschool is een organisatie/bedrijf die zich bezighoudt met het internationaliseren van het leerproces. Het doel hiervan is jongeren in contact te laten komen met de echte wereld en ze daarbij zogenaamde world citizens te maken. Een belangrijk aspect van Worldschool is de bewustmaking van jongeren over duurzame ontwikkeling. We proberen, door middel van interviews en nieuwsartikelen, zoveel mogelijk inzicht te krijgen in wat de belemmeringen zijn in de groene besluitvorming. Meer uitleg over ons onderzoek, wat het inhoudt en hoe we het aanpakken is te lezen in de inleiding die hierna volgt. Voor het maken van dit profielwerkstuk willen wij de volgende mensen en organisaties bedanken: Erik Vos en andere organisatoren van het YES! Project. Jennifer Hormann, onze begeleider op school. Michiel Ubas, teamleider op school, voor het regelen van het YES! Project. Rene Leegte van de VVD voor het meewerken aan ons interview. Koen Roovers van Alter EU voor het meewerken aan ons interview. Kirsten Frölich voor het willen meewerken aan ons interview, helaas hebben wij hier niet helemaal uit kunnen halen wat we wilden, omdat degene die we wilden vragen Ineke van Gent niet beschikbaar was. Meines Partners, lobbybureau. Hier zijn wij vriendelijk geholpen met het beantwoorden van onze vragen. Jan Veltkamp, onze mentor, voor de algemene zaken. 3

4 Inleiding Wij hebben ons ingeschreven voor het YES! Project. Alles van dit project heeft met klimaat en klimaatbeleid te maken, dit onderwerp ligt ons goed. Bovendien bood het YES! Project een aantal aantrekkelijke uitstapjes. Een andere reden voor inschrijving was dat we 23 juni de eindpresentatie zouden hebben en dus een stok achter de deur hebben om het dan af te hebben, echter is door dwarsliggen van diverse scholen deze datum verplaatst naar 14 oktober. Het onderwerp van ons profielwerkstuk is politiek/economisch, omdat wij allebei economie hebben en maar één van ons MAW laten we het slaan op het vak economie. Het YES! project is uitsluitend bedoeld voor Nederlandse scholen en betreft voorlichting en meningsvorming over Europa. Dit project wordt gefinancierd door het Europafonds van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het thema van dit hele project is Europa en het klimaat. Omdat en het onderwerp ons erg aanspreekt en het een speciaal project is hebben we ons hier voor ingeschreven. De hoofdvraag die we gaan beantwoorden is: Wie hebben er invloed op de politieke besluitvorming met betrekking tot het klimaatprobleem en wat zijn de gevolgen daarvan? We hebben niet zo lang hoeven nadenken over deze hoofdvraag, omdat we voordat we de eerste ontmoetingsdag hadden in Wageningen al ongeveer wisten op welk thema we ons gingen richten. We willen namelijk graag proberen uit te zoeken wie en wat de oplossingen voor het klimaatprobleem belemmeren. Het probleem is namelijk dat veel bedrijven, groepen mensen, overheden en politieke leiders hun eigen belang willen nastreven. Velen willen op korte termijn veel geld verdienen en dan is het milieu van ondergeschikt belang, een ander probleem wat hierbij speelt zijn de onzekerheden in de klimaatpolitiek, er zijn meerdere theorieën. Daarnaast kost het onderzoek en alles wat daarbij hoort handen vol met geld en is het een probleem van de toekomst, dus dan krijgt het doorgaans (zeker met regeerperiodes van 4 jaar) niet heel veel prioriteit. Wij gaan proberen uit te zoeken hoe het zit met de politieke beïnvloeding (lobbyen) in Europa en Nederland. Het lobbysysteem is namelijk altijd een wat duistere business voor buitenstanders, er is weinig openheid. We doen dit onderzoek om te kijken hoe het lobbysysteem werkt en wat de gevolgen hiervan zijn. Om grip te krijgen op het onderwerp is het van belang dat je eerst wat zaken uitlegt en definieert. Daarom heet ons eerste hoofdstuk Wat is het klimaatprobleem en wat houdt de politieke besluitvorming in? Hierin leggen we het probleem en de bijbehorende geschiedenis uit. Daarna is het goed om te weten hoe een wet tot stand komt (op Europees niveau), vandaar het tweede hoofdstuk Welke politieke organen gaan over de besluitvorming en hoe werken deze? 4

5 Deze eerste twee hoofdstukken zijn vrij theoretisch, maar wel belangrijk voor het overzicht. Daarna bespreken we het hoofdstuk Wie heeft er invloed op de (politieke) besluitvorming? Bedrijven (lobby's) Overheden Milieuorganisaties Consumenten/burgers Hierin kijken we naar wie en wat er invloed hebben/heeft. Daarna bespreken we in het vierde hoofdstuk Hoe uiten zij deze politieke invloed? hoe de invloed wordt uitgeoefend dus. Het vijfde en laatste hoofdstuk heet Wat zijn de gevolgen van de politieke invloed op de besluitvorming? waarin we dus kijken naar de gevolgen. Een groot deel van de deelvragen hebben we met behulp van diverse (internet)bronnen geschreven (zoals bijvoorbeeld de site en veel nieuwsartikelen). Wij willen echter meer inzicht in het lobbysysteem: hoe het werkt, hoe legaal het is, wat het verschil is tussen linkse en rechtse politiek op dit gebied, hoe vaak het voorkomt, etcetera. Deze informatie maakt het beantwoorden van de hoofdvraag en dan met name de gevolgen een stuk makkelijker. Om dit te beantwoorden en te onderzoeken hebben wij diverse personen en organisaties g d. Voor deze personen en organisaties hebben we vragenlijsten gemaakt. Bovendien zijn wij naar Den Haag afgereisd om een interview af te nemen bij Meines Partners. Dit is een lobbykantoor die ons veel over het systeem en de werking ervan kon vertellen, in klimaatzaken zijn ze totaal niet gespecialiseerd, maar ze konden ons goed algemeen beeld van lobbyen geven. We hebben g d naar de VVD, SP & Ineke van Gent (Groenlinks), hieruit proberen we op te maken wat het verschil tussen links en rechts is op dit gebied (klimaat, oplossingen & beïnvloeding/lobby). Daarnaast hebben we g d naar Greenpeace, omdat hun organisatie lobbyt vóór klimaatoplossingen en zouden we dus graag weten wat zij merken van de anti-klimaatlobby. Ook hebben we Alter-EU g d, Alter-EU is The Alliance for Lobbying Transparency and Ethics Regulation. Een organisatie dus, die juist willen dat alle besluitvorming zo transparant en eerlijk mogelijk verloopt. De VVD, de SP en de organisatie Alter-EU hebben volledig meegewerkt aan ons onderzoek. Groenlinks is hierbij achtergebleven, een medewerker heeft gedeeltelijk onze vragen beantwoord, omdat Ineke van Gent geen tijd had om zelf onze vragen te beantwoorden, helaas zijn onze belangrijkste vragen onbeantwoord gebleven. Om overzicht te houden in wat we moeten doen en al hebben gedaan en door wie hebben we een online werkomgeving gemaakt op Glide ; aa7da3ff9d8d&ssla=1 Op deze pagina kunnen we beide documenten uploaden, aanpassen en bekijken. Hiermee raak je niet verstikt in documenten, mailtjes en situaties dat je er achter komt dat je iets alleen thuis op je computer hebt terwijl je op school wil gaan wrerken. 5

6 Ook kunnen we van beide zien wat we doen. Het grootste voordeel hiervan is dat we één versie hebben die altijd up to date is. Een planning van wat wanneer af moet zijn hebben we niet. Het belangrijkste waar we ons aan moeten houden is dat we er in ieder geval 2 keer doordeweeks aan werken en in het weekend zo n 2 uur of meer. Wel spreken we telkens af wie wat doet en lichten we elkaar ook goed in als er wat af is, bovendien kunnen we dit van elkaar ook zien op de Glide (bovengenoemde werkomgeving). Het klad/concept moeten we voor de zomervakantie af- en ingeleverd hebben, wat ook gelukt is. Het feit dat de YES! Conferentie niet doorging op 23 juni geeft wat ruimte, echter is de druk om het dan af te hebben weg, hetgeen enerzijds fijn is, maar anderzijds ook niet. Wij doen een empirisch onderzoek, we maken namelijk gebruik van interviews. Dit is het echte onderzoek. Het onderzoek is praktijkgericht. De rest van het profielwerkstuk, de theorie uit de deelvragen enz. maken we met behulp van literatuur, zo gebruiken we veel media (filmpjes, internetsites en vooral veel nieuwsartikelen). 6

7 Hoofdstuk 1: Wat is het klimaatprobleem en wat houdt de politieke besluitvorming in? Om te kunnen bepalen wat de invloed is op de besluitvorming is het eerst nodig om te definiëren wat het probleem daadwerkelijk is. Het klimaatprobleem is een complex proces waarin vele schakels een rol spelen. Het klimaatprobleem is het gevolg van de klimaatverandering, deze klimaatverandering wordt veroorzaakt door onder andere menselijke activiteiten: verbranding van fossiele brandstoffen, ontbossing, industriële activiteiten, etcetera. Al deze zaken zorgen voor een stijging van de concentratie broeikasgassen. De belangrijkste hiervan is uiteraard CO2, CO2 is een broeikasgas, die ervoor zorgt dat de uitstraling van het zonlicht op de Aarde beperkt wordt: broeikaseffect, er komt meer straling in dan eruit gaat. Er is een natuurlijk broeikaseffect, omdat het hier anders veel te koud is om goed te leven, maar door de invloed van de mens wordt het broeikaseffect versterkt, waardoor de temperatuur stijgt. Hoeveel de temperatuur stijgt is onzeker, er wordt rekening gehouden met 1.1 tot 6.4 graden Celsius tussen 1990 en Hierbij lopen de verschillende modellen zeer veel uiteen. Zeker als de temperatuur 2 of meer graden zou stijgen heeft dit grote gevolgen voor de mensheid en het milieu, denk aan zeespiegelstijging, extreem weer, bijv. lange droge periodes en stortregens die in korte tijd voor meer water zorgen dan we kunnen verwerken. Onze definitie van het klimaatprobleem luidt: De negatieve gevolgen van de klimaatverandering, die een bedreiging kunnen vormen voor de mensheid (en waar dus dringend oplossingen voor nodig zijn). Over de temperatuurstijgingen en de bijbehorende gevolgen zijn de meningen verdeeld, het is tegenwoordig echter wel erg lastig om het klimaatprobleem te ontkennen. Toch worden oplossingen voor het klimaatprobleem regelmatig belemmerd, omdat veel van de mensen/groepen/bedrijven die invloed uitoefenen op de besluitvorming hun eigen belang nastreven. Een oliemaatschappij is (op korte termijn) niet gebaat bij een schoner milieu als dat ten koste van hun winst gaat, daarnaast vormen politieke tegenstellingen ook vaak een probleem. Het probleem wat ontstaat bij het oplossen van het klimaatprobleem is dat veel mensen op korte termijn denken en alleen gestimuleerd kunnen worden als ze er financieel niet op achteruit gaan De politieke organen werken op verschillende niveaus en machtsgebieden. Ze horen op elkaar aan te sluiten, maar botsen ook vaak. Er zijn 4 verschillende soorten besluitvorming die voor ons relevant zijn: 1.Lokaal 2.Nationaal 3.Europees 4.Mondiaal verband 7

8 Op lokaal gebied worden de besluiten en de regelgeving uitgevoerd. Hier wordt het beleid doorgevoerd wat op nationaal, Europees en mondiaal verband is besloten. Hier wordt vooral een invulling gegeven in hoe het beleid op de omgeving aansluit. Dit perspectief gaan we verder weinig op in. Op nationaal niveau zit al een veel groter stuk beleidsvorming. Hier zit de regering, gekozen door het volk. De opkomst bij de verkiezingen is ook gemiddeld een stuk hoger dan de lokale (gemeenteraad/ provinciale staten) verkiezingen. Hier wordt nationaal beleid gemaakt en op landelijke schaal uitgevoerd. Dit heeft meer betrekking op ons profielwerkstuk, maar wij focussen ons met name op het Europees verband. Op EU niveau worden besluiten genomen die van toepassing zijn op de gehele EU. Hier zitten afgevaardigden van partijen welke gekozen worden door het volk. Helaas is de opkomst bij deze verkiezingen nog laag, al zit er gemiddeld een stijging in. En ten slotte wordt ook op globaal niveau actie ondernomen. Dit gebeurt vaak via voorstellen van de Verenigde Naties. Het nadeel van acties via de VN is dat er vaak geen sancties zijn voor als afspraken niet worden nagekomen. Korte geschiedenis van Global Warming Voor de mensheid is dit een relatief nieuw begrip. Pas vrij laat in de 20e eeuw werd de stijging van de CO2 uitstoot aangetoond door Charles David Keeling. Hij reisde over de wereld en nam overal monsters van de lucht. De subsidie voor zijn project werd stopgezet, maar hij kon de meting op het Mauna Loa observatory in Hawaii doorzetten. Hij publiceerde in 1960 het artikel (met onderstaande grafiek) welke hem beroemd maakte. Hier zei hij: "at the South Pole the observed rate of increase is nearly that to be expected from the combustion of fossil fuel". Oftewel: Op de Zuidpool is de toename zo goed als verwacht kan worden van de verbranding van fossiele brandstoffen. De 'Keeling Curve', doorgetrokken tot 2007, gebaseerd op de eerste metingen van Keeling (vanaf 1957/58). 8

9 In de late jaren 80 steeg de gemiddelde wereldtemperatuur zo snel dat de theorie van global warming snel aanhang verkreeg. NGO's (Niet-gouvernementele organisaties) begonnen met het aandringen op plannen die verdere global warming tegengingen. Hierbij kwam natuurlijk ook de nodige media-aandacht. Vele plaatjes van rokende schoorstenen en smeltende poolkappen gingen heel de wereld over. In 1979 werd het klimaatprobobleem voor het eerst erkend als mondiaal probleem, dit gebeurde tijdens de eerste wereldklimaatconferentie in Genève. In 1988 werd dan ook het IPCC (Intergouvernmental Panel on Climate Change) gesticht door de VN. Deze organisatie probeert de gevolgen van global warming in kaart te brengen door middel van wetenschap. Dit 'panel' bevat ongeveer 2500 experts van meer dan 60 landen in de wereld. Het IPCC wordt ook wel gezien als de grootste globale wetenschappelijke samenwerking. Rond 1990 werden er vraagtekens gezet bij de global-warming theorie. Critici waren van mening dat de gemeten temperatuur niet accuraat was en dat data van de oceaan ontbrak. Toen juist in deze periode de temperatuur weer iets daalde, had de global warming theorie daar geen verklaring voor. Bovendien lieten satellietbeelden een hele andere temperatuur dan de gemeten temperatuur op aarde zien. Door deze twee feiten ontstond het idee dat de gevolgen van global warming sterk overdreven waren. Deze afwijkingen waar de global warming theorie geen verklaring voor had, waren later toch te verklaren. De temperatuur was gedaald omdat er veel roetdeeltjes in de lucht te vinden waren, die het zonlicht blokkeerden. Hierdoor daalde inderdaad de temperatuur. Voor de afwijking van de satellieten was ook een verklaring. De temperaturen die de satellieten gemeten hadden bleken af te wijken van de gemeten temperaturen op aarde, omdat de metingen niet op het juiste tijdstip waren gedaan. De satellieten vielen steeds lager in een baan om de aarde, terwijl de tijd waarop de satellieten moesten meten niet aangepast werd. Hierdoor werd als metingstijd uur opgegeven terwijl er eigenlijk gemeten was om uur. De theorie van global warming krijgt vandaag de dag nog steeds veel kritiek. Ook zijn enkele wetenschappers kritisch jegens het IPCC. Hierdoor wordt er constant onderzoek uitgevoerd door een groot aantal wetenschappers, en worden de theorieën, waar nodig, bijgesteld. Tot vandaag de dag is er op mondiaal gebied weinig gedaan aan global warming. Dit wordt mede veroorzaakt door de vele onzekerheden die nog in deze theorie zitten, en natuurlijk omdat het aanpakken veel geld kost. Wel was er in 1998 in Kyoto een verdrag opgesteld over de reductie van CO2 gassen tussen 2008 en Het was uiteindelijk ondertekend door 186 landen. Twee belangrijke landen, namelijk de VS en Australië, waren echter de grote afwezigen. 9

10 Definitie klimaatverandering "Statistisch significante variatie in het gemiddelde toestand van het klimaat of in de variabiliteit, de extremen, die een langere tijd aanhoudt, gedurende decennia of langer. Klimaatveranderingen kunnen veroorzaakt worden door een wisselwerking van natuurlijke processen of externe verstoringen veroorzaakt door zowel natuurlijke als menselijke invloed. Klimaatverandering. (z.d.) Geraadpleegd op 16 april, Hieruit valt af te leiden dat de klimaatverandering veroorzaakt kan worden door 'zowel natuurlijke als menselijke invloed'. In de wetenschap was er veel kritiek op het feit dat mensen (door middel van massaconsumptie en industrialisatie) de laatste eeuw bijgedragen hebben aan de stijging van de concentratie CO2 in de atmosfeer. Gevolgen klimaatverandering Op de paginavullende grafiek hiernaast valt te zien dat in de periode 1900 tot 2007 het aantal rampen veroorzaakt door het weer significant is toegenomen. Hieruit valt o.a. op te maken dat het klimaat wel degelijk aan het veranderen is. De gevolgen van de klimaatverandering verdelen we in vier groepen, welke natuurlijk met elkaar zijn verbonden. Weerpatronen Zoals hiernaast valt af te lezen is het aantal rampen veroorzaakt door het weer enorm gestegen. Bijvoorbeeld door de gestegen temperatuur in de oceanen worden stormen steeds krachtiger en dus potentieel destructiever. Door hogere temperaturen neemt ook de droogte toe. Dit heeft tot gevolg dat er steeds makkelijker branden ontstaan die moeilijker te blussen zijn. De periode was in de Verenigde Staten de droogste van de laatste 40 jaar. Bron: Cred.be 10

11 Dier- en plantendiversiteit Scientists predict that global warming could contribute to the mass extinction of wild animals in the near future. wwf.org (Worldwide fund for nature) Dieren en planten die in koele klimaten leven moeten zich al met een kleine opwarming meer richting de polen verplaatsen. Dit is geobserveerd in gebieden wereldwijd en aangetoond door onderzoeken van onder andere de universiteiten van Texas, Wesleyan, Stanford e.a. 1 Hierdoor neemt het aantal dier- en platensoorten dat uitsterft toe. De projecties over het aantal soorten die waarschijnlijk zullen uitsterven wisselen, maar vast staat dat er wel een groei is. Een studie uit 2004 heeft aangetoond dat het waarschijnlijk is dat 15 tot 37 procent van alle soorten in verschillende gebieden op aarde kunnen uitsterven binnen nu en De onderzoekers hebben hierbij het minimum en maximum in de temperatuurtoename, voorspeld door het IPCC, gebruikt. Gezondheid Het veranderende klimaat heeft behalve indirecte effecten ook directe effecten op de mens. Het jaar 1998 was niet alleen het gemiddeld heetste jaar van het millennium, maar ook het eerste jaar waarbij meer mensen vluchtten voor natuurrampen dan oorlog. Door droogte, overstromingen en/of falende landbouw zijn ongeveer 25 miljoen mensen van het platteland naar de al dicht bevolkte- steden gevlucht. Ook heeft de wetenschap aangetoond dat een hogere hoeveelheid CO2 in de lucht ook lokale luchtkwaliteit kan verminderen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat een hogere hoeveelheid CO2 zorgt dat bepaald onkruid sneller groeit, waarvan het stuifmeel allergieën veroorzaakt en astma verergert

12 Zeeniveau en gletsjers Door de stijging van de temperatuur stijgt ook het zeeniveau. De temperatuur neemt toe waardoor het poolijs smelt. Dit water wordt toegevoegd aan de watervoorraad in de oceanen, waardoor het zeeniveau stijgt. Uit onderzoek van NASA is gebleken dat sinds 1979 de grootte van de poolijskap meer dan 20 procent gekrompen is (zie illustratie). Door de afname van het poolijs neemt ook de zogenaamde Albedo factor af. De Albedo factor geeft het weerkaatsingvermogen van een object weer. In dit geval dus de ijskappen. Zonnestralen komen onze atmosfeer binnen waarna ze weerkaatst worden terug naar de ruimte door het ijs of op zeewater weerkaatsen en gevangen blijven in de atmosfeer. Hierdoor is er dus een extra stijging van de temperatuur door de afname van poolijs. 3 Conclusie Ook al zijn er nog een aantal onduidelijkheden binnen de global warming theorie, toch is er voor 97 procent consensus onder wetenschappers dat de mens (mede) verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Slechts 3 procent van de wetenschappers denkt dat de mensheid niet bijdraagt of verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Daartegenover staat dat de media in het voorbeeld hierna (Verenigde Staten van Amerika) slechts in 28 procent van alle reportages het standpunt inneemt dat de mensheid (deels) verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Dit heeft dus ook tot gevolg dat 74 procent van alle Amerikanen niet denkt dat de mensheid (mede) verantwoordelijk is voor de klimaatverandering

13 13

14 Hoofdstuk 2: Welke politieke organen gaan over de besluitvorming en hoe werken deze? In dit hoofdstuk leggen we uit hoe een Europese wet tot stand komt, dus welke politieke organen hier over beslissen en hoe deze werken, alles op Europees niveau. De Europese instellingen die op Europees niveau betrokken zijn bij de vorming van een wet zijn: -Europese commissie -Europees parlement -Raad van Europese Unie De wetsvoorstellen worden door de Europese commissie opgesteld. De Europese commissie 27 leden, elk lidstaat van de EU levert één lid. De voorzitter en de leden van de Commissie worden door de lidstaten benoemd na goedkeuring door het Europees Parlement. De Europese commissie zet zich in voor het algemeen belang van de EU. Naast wetsvoorstellen indienen beheert ze het communautair beleid (=de gemeenschap betreffend), controleert ze of het Gemeenschapsrecht wordt nageleefd en de Europese commissie is een van de belangrijkste woordvoerders van de Europese Unie. De Europese commissie is de enige die over het initiatiefrecht beschikt. Het parlement en de raad nemen deze wetten aan, in enkele gevallen neemt de raad alleen besluiten. Het parlement van de Europese Unie geeft een stem aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen. Hierbij letten ze vooral op het belang van de Unie als geheel. Het Parlement debatteert op basis van voorstellen van de Europese Commissie en kan daarbij wijzigingen voorstellen, waarna het Parlement en de Raad van de Europese Unie samen een beslissing nemen. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevingstaak en de begrotingstaak uit. Ook oefent hij zekere beleidsbepalende en coördinerende taken uit. De Raad bestaat uit een vertegenwoordiger van iedere lidstaat. De Raad besluit meestal met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. De belangrijkste typen wetgevingen zijn richtlijnen en verordeningen, richtlijnen zijn het gemeenschappelijke doel, elke lidstaat kan op zijn eigen manier er voor zorgen dat ze hieraan voldoen, verordeningen zijn rechtstreeks in de EU geldig, de lidstaten hoeven hier niets aan te doen. Als de raad en het parlement het niet eens kunnen worden gaat het voorstel in eerste instantie niet door, maar het is nog alles behalve afgeslagen. Er wordt dan in beide instellingen een lezing gehouden en als hier overeenstemming in wordt bereikt kan de wet alsnog worden aangenomen. Uiteraard kan ook hier onenigheid ontstaan, dan kan als laatste middel het bemiddelingscomité uitkomst bieden. Dit is een vergadering die bestaat uit een aantal vertegenwoordigers van de raad en eenzelfde aantal vertegenwoordigers van het parlement, als deze het met elkaar eens worden kan de wet, eventueel in aangepaste vorm, doorgevoerd worden. Het bemiddelen komt steeds minder voor, omdat er goed wordt samengewerkt door de drie organen, hierdoor wordt vaak al meteen of bij een van de lezingen een akkoord bereikt. 14

15 Fases 1: Voorbereidingsfase De nieuwe regels en wetten worden ontwikkeld door de Europese commissies, zij bedenken een wet op basis van onderzoeken. Dit onderzoek heeft betrekking op regeringen, instellingen, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, deskundigen en burgers. Het initiatief voor een nieuwe wet komt vaak voort uit beleidsplannen en uitvoering van bestaande wetten, bijvoorbeeld omdat blijkt dat deze niet helemaal dekkend zijn. En het is natuurlijk vaak noodzakelijk om wetten te vormen, vanwege internationale problemen. Het initiatiefrecht van de Europese commissie geldt op alle beleidsterreinen. Als de commissie aantreedt stelt zij de vijfjarige strategische doelstellingen vast, de prioriteiten voor deze doelstellingen worden bij het oriënterende debat bepaald. Voordat de commissie voorstellen doet moeten ze eerst voldoen aan een aantal procedures. Hierbij wordt gekeken naar feit of ze bevoegd zijn en of de Europese aanpak op z n plaats is. In deze eerste fase is er ook gelegenheid tot beïnvloeding, de Europese Commissie nodigt zelfs vaak ook maatschappelijke organisaties, lidstaten en burgers uit om hun mening over de voorstellen te geven. Deze beïnvloeding is nog de beïnvloeding waar wij ons profielwerkstuk op richten, dat is namelijk meer de lobby kant van het verhaal, belangenorganisaties die de wet zo proberen te veranderen dat hun belang zoveel mogelijk wordt nagestreefd. 2: Onderhandelings- en besluitvormingsfase Europese voorstellen In deze fase wordt het voorstel van de Europese commissie besproken en beoordeeld door de nationale en Europese politici, zij kijken of ze zich in het voorstel kunnen vinden. Of instemming nodig is van de Raad van ministers en het Europees parlement om het voorstel om te zetten in een wet, hangt af van de besluitvormingsprocedure. Deze besluitvormingsprocedure hangt af van het beleidsterrein waaronder het voorstel valt, de belangrijkste procedures zijn: instemmingsprocedure, raadplegingsprocedure, medebeslissingprocedure, samenwerkingsprocedure. In deze fase van het proces vindt veel beïnvloeding plaats, op verschillende schaalniveaus: -Beïnvloeding via Nederlandse kamerleden Voorstellen die unaniem moeten worden aangenomen in de raad van ministers, hebben goedkeuring nodig van alle lidstaten van de EU, als Nederland bijvoorbeeld tegen is, gaat het voorstel niet door. -Beïnvloeding via Europarlementariërs De meeste voorstellen hebben instemming nodig van het Europees parlement, Europarlementariërs kunnen in deze fase vragen om aanpassingen te doen, of zelf andere voorstellen doen. -Politiek gevoelige voorstellen Als een voorstel op het verkeerde moment komt, of politiek niet lekker ligt, kan het worden uitgesteld, er is namelijk geen termijn aan een voorstel verbonden (wel als de vervolgprocessen al aan de gang zijn). 15

16 3: Implementatiefase Europese regelgeving Nu een wet is aangenomen moeten de lidstaten hun wet aanpassen zodat het ook daadwerkelijk effect heeft, dit wordt implementatie genoemd. De aangenomen wet moet worden aangepast in het Nederlandse bestuur, dit is de taak van het Nederlandse ministerie en het ministerie van Justitie. 16

17 Hoofdstuk 3: Wie heeft er invloed op de (politieke) besluitvorming? - Bedrijven (lobby's) - Overheden - Milieuorganisaties - Consumenten/burgers In dit hoofdstuk kijken we naar de organisaties/personen die invloed kunnen uitoefenen op de politieke besluitvorming in Brussel. De belangrijkste groepen zijn: bedrijven, zij huren lobbyisten in die de belangen van het desbetreffende bedrijf behartigt. Daarnaast zijn er de overheden, het ene land wil iets wel en het andere niet, dat heeft natuurlijk diverse oorzaken. Dan zijn er de milieuorganisaties, in het geval van het klimaatprobleem drukken zij hun stem natuurlijk heel erg door. En tot slot hebben ook consumenten een (beperkte) invloed op de besluitvorming. Zij kunnen door hun politieke stemrecht, koopgedrag en d.m.v. stakingen ook invloed uitoefenen. We zullen hierna per groep uitleggen waarom en hoe zij invloed hebben. Bedrijven (lobby s) Bedrijven kunnen een grote invloed uitoefenen op de politieke besluitvorming, zeker in het geval van milieuregels, etcetera. Een bedrijf als Shell zal er alles aan doen om het besluit zo te beïnvloeden dat de schade voor hun zo laag mogelijk is. Door de politici en Europarlementariërs wordt het lobbyen vaak ontkend en weggemoffeld. Echter gebeurt het hartstikke veel, in principe is iedereen die zijn of haar mening geeft over een wetsvoorstel lobbyist, wij willen echter met name de gevallen bekijken en bespreken waar sprake is van echte beïnvloeding, waarmee persoonlijke voordelen voor politici mee gemoeid zijn en vaak grote bedragen in omgaan. Naar schatting lopen er in Brussel zo n lobbyisten rond, 2/3 e deel daarvan zijn bedrijfslobbyisten, lobbyisten (ze worden overigens liever belangen behartigers genoemd) die het bedrijfsleven vertegenwoordigen. De minderheid vertegenwoordigt dus de maatschappelijke/publieke belangen, er is dus geen evenwicht. Naast het feit dat ze met meer zijn, gaat er ook veel meer geld in om. Bij doeltreffend lobbyen moet je in elke fase van de besluitvorming aanwezig zijn en daarbij speelt de hoeveelheid geld die een onderneming beschikbaar stelt een belangrijke rol. De bedrijven die lobbykantoren benaderen betalen meestal net zo lang door tot de besluitvormingsprocedure is afgelopen, veel burgerorganisaties zijn dan al afgehaakt. Lobbyen is trouwens niet zo negatief als het lijkt, de Europese Commissie nodigt soms zelfs lobbyisten uit. Stel dat Brussel de uitstoot van auto's wil aanpakken, dan komen lobbyisten van de autofabrikanten uitleggen wat volgens de industrie haalbaar is. De lobbyisten van de milieubeweging leggen uit wat zij voor het milieu wenselijk vinden. De Commissie luistert en doet vervolgens een voorstel. 17

18 Toch zijn er diverse zaken geweest waarvan de betrokkenen liever hadden gewild dat het niet aan het licht was gekomen. De Guardian heeft een artikel over een rapport waarin de support voor politici wordt geanalyseerd.in de VS mogen buitenlandse bedrijven campagnes van politici steunen. De Guardian stelt vast dat 80% van het geld voor campagnes afkomstig van Europese bedrijven naar politici gaan die het klimaat probleem ontkennen. Europese bedrijven sponsoren politici die in de VS zorgen dat er niks gebeurt. De inactie in de VS word gebruikt om in Europe te zorgen dat er niks gebeurt. Op deze manier spreid zich de corruptie uit en is verstandig en zeer noodzakelijk beleid niet mogelijk. Het is duidelijk dat landen hun bedrijven moeten verbieden om politieke partijen en politici in het buitenland te sponsoren. Het is wel de vraag in hoeverre dit gebruik al in Nederland en Europa gebeurt en of er nog een manier is om deze invloeden te verwijderen. Ontkenners van Klimaatprobleem in VS worden betaald door Olie Maatschappijen (2010). Geraadpleegd op 8 mei 2011, Of: Ongelooflijk: Oliemaatschappij BP blijkt actief te hebben gelobbyd bij de Britse regering voor de vrijlating van de Libiër Abdel Basset al-megrahi. Deze Libiër zat in Schotland vast voor de aanslag op een vliegtuig van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij PanAm boven de Schotse plaats Lockerbie, waarbij in 1988 de 270 inzittenden om het leven kwamen. Bij de olieramp in de Golf van Mexico lijkt het olieconcern ook niet al te sterk op te treden en mogelijk is deze ramp zelfs aan nalatigheid te wijten. Met deze lobby voor de vrijlating van Abdel Basset al-megrahi (met het oog op toestemming voor olieboringen voor de Libische kust) laat het concern in ieder geval duidelijk zien dat winst voor moraal gaat. Arno. (2010). Oliemaatschappij BP erkent lobby om (toch niet zo heel zieke) Lockerbie-dader. Geraadpleegd op 8 mei 2011, Het zijn vaak de vervuilende bedrijven die in dit soort zaken verwikkeld raken en dat is logisch ook. Bij heel veel bedrijven is het winstbehoud veel belangrijker dan het milieu, dit zit helaas in de mens, dergelijk gedrag kan je niet gemakkelijk aanpassen. Zeker niet als je maatregelen opstelt die belobbyd worden door dezelfde bedrijven. Het heeft natuurlijk ook met vroeger te maken, we hebben ons namelijk jaren lang bijna geen zorgen hoeven maken om het milieu, het is een probleem van deze eeuw als gevolg van de geweldige welvaart (en dus negatieve gevolgen) van de grootschalige olieproductie. Naast het feit dat grote bedrijven vaak veel geld in hun lobby beweging steken hebben ze ook op langere termijn invloed waar de politiek gevoelig voor is, denk aan de banen die een dergelijk bedrijf biedt. De besluitvormers willen natuurlijk niet hun zin doorduwen en later kritiek krijgen als er veel banen verloren zijn gegaan. Zolang niet iedereen het klimaatprobleem als belangrijk beschouwt zullen dit soort kwesties blijven bestaan. En het is ook niet zo vreemd allemaal, bijna iedereen denkt op korte termijn, evenals de regering omdat die maar een aantal jaar zitten, we willen het allemaal zo goed mogelijk hebben en dan schiet het milieu erbij in. Ook vragen wij ons af of de toekomstige generatie dit probleem kan opvangen, want die hebben uiteraard geen zin om de rotzooi van hun voorouders op te ruimen. 18

19 Overheden Sinds we één Europa zijn met een bestuur dat veel besluiten neemt in Brussel is de macht van lokale overheden afgenomen, ze worden steeds meer gestuurd. Toch kunnen buitenlandse overheden flink dwarsliggen op de politieke besluitvorming m.b.t. het klimaatprobleem. Het parlement is immers altijd nog degenen die de bewindspersonen controleert, ook ten aanzien van hun optreden in Brussel. Daarnaast hebben nationale parlementen nog altijd de laatste stem in het ratificeren (bekrachtigen) van verdragen. De afwijzing van het Verdrag van Lissabon door Frankrijk, Ierland en Nederland laat zien dat nationale parlementen op belangrijke momenten in het proces van Europese integratie een cruciale rol kunnen spelen. Daarnaast kunnen tegenover de voorbeelden van de afnemende macht in de Europese verdragsteksten ook voorbeelden geplaatst worden van een juist groeiende rol van nationale parlementen in Europese verdragsteksten. En hoe dan met het klimaatprobleem? Veel landen hebben hun eigen belang bij de klimaatoplossingen, een land als Duitsland zal bijvoorbeeld sneller akkoord gaan met een paar procent CO2 reductie dan bijvoorbeeld Polen, waar nog altijd op grote schaal steenkool gedolven wordt. En om even buiten Europa te gaan: MEXICO-STAD 6 december 2010 IPS Parlementsleden uit de grote landen zouden graag meer betrokken worden bij de onderhandelingen over een internationaal klimaatakkoord. Dat viel het voorbije weekend te horen op een bijeenkomst die heel symbolisch niet in Cancun maar wel in het Mexicaanse parlement in Mexico-Stad plaatsvond. Globe, een samenwerkingsverband van volksvertegenwoordigers van grote landen die zich over milieuthema's buigen, hoopt een brugfunctie te kunnen vervullen tussen de twee standpunten die een akkoord over de strijd tegen de opwarming van de aarde moeilijk maken. Veel rijke landen willen hun uitstoot van broeikasgassen alleen verder beperken als ook groeilanden als China en India verplichtingen op zich nemen. De ontwikkelingslanden zeggen dat ze verder moeten kunnen groeien om de armoede onder hun burgers te doen verminderen; uitstootbeperkingen zetten een rem op die groei. Pastrana, D. (2010). Parlementsleden grote landen willen meer invloed op klimaatonderhandelingen. Geraadpleegd op 29 mei 2011, In Europa hebben zelf hebben we geen ontwikkelingslanden meer, toch is er tussen verschillende landen een dusdanig verschil in welvaart dat dit voor problemen in de besluitvorming kan zorgen, toch zijn de grootste problemen op de klimaatconferenties de VS, China en nog een paar opkomende economieën, bijvoorbeeld India. De belemmering op de besluitvorming is hier meer een mondiaal verhaal dan een Europees, omdat zoals we noemden de VS en China de grootste dwarsliggers zijn. 19

20 De Klimaatconferentie en aandacht klimaatproblematiek De klimaatconferentie is het voorbeeld van tegengestelde belangen, in dit deel van het hoofdstuk zullen we de weg naar de conferentie uitleggen en laten zien waar en waarom de belangen van overheden botsen. Aan het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw begon het besef dat de wereld langzaam aan het opwarmen is geleidelijk door te breken. De media begonnen aandacht aan het onderwerp te besteden en de Verenigde Naties besloten het onderwerp op te pakken met de oprichting van het Intergouvernementele Panel voor Klimaatverandering (IPCC). In het eerste rapport in 1990 stelt het IPCC dat de wereld sinds het begin van de 20e eeuw een halve graad warmer was geworden. Het rapport vormde de aanzet tot internationale onderhandelingen om het economisch handelen meer in evenwicht te brengen met de milieubelangen van onze aarde. De onderhandelingen zorgden in 1992 voor het eerste wereldwijde klimaatverdrag, dat van Rio de Janeiro. De deelnemende partijen spraken af meer aandacht te besteden aan de bescherming van ecosystemen en de belangrijkste industrielanden moesten de uitstoot van CO2 drastisch omlaag brengen. Het akkoord van Rio was echter niet nauwkeurig uitgewerkt, daarom bleef er grote behoefte om het tot een effectief instrument uit te laten groeien voor het tegengaan van klimaatverandering. Die verdere uitwerking kwam vijf jaar later in het Protocol van Kyoto (1997). De geïndustrialiseerde landen spraken daarin gezamenlijk af om de uitstoot van broeikasgassen voor 2012 met 5 procent te reduceren ten opzichte van De rijkere landen kregen echter 3 instrumenten ter beschikking om economisch zo min mogelijk concessies te hoeven doen en toch de doelstellingen te halen. Het Clean Development Mechanism (CDM) stelde rijke landen in staat om met duurzame milieuprojecten in de Derde Wereld een deel van hun eigen uitstoot te compenseren. De Joint Implementation Projects (JI) waren een soortgelijk instrument als het CDM, maar golden voor de geïndustrialiseerde landen onderling. En ook was er nog de introductie van Emissiehandel, een ruilbeurs in uitstootvergunningen. De drie instrumenten hadden voornamelijk tot doel om de hoge kosten die gepaard gaan met het terugdringen van emissies te compenseren via goedkopere projecten in andere landen. Kyoto trad pas begin 2005 in werking, twaalf jaar nadat het akkoord was gesloten. Om verschillende redenen hadden Canada, Japan en Rusland gewacht het protocol te ondertekenen. De Verenigde Staten waren echter degene die niet meewerkten, het land met de grootste gemiddelde CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking ter wereld. Met een gemiddelde uitstoot van bijna 20 ton CO2 per persoon per jaar, presteert de VS veel slechter dan bijvoorbeeld Nederland (11 ton) en China (4,6 ton). 20

21 Nieuw verdrag Inmiddels komt de einddatum van Kyoto in zicht en zijn de modellen die de gevolgen van klimaatverandering op diverse tijdschalen kunnen bepalen, veel exacter geworden. Volgens deze modellen, waarop het IPCC in 2007 zijn laatste rapport baseerde, is een zeespiegelstijging van meer dan 6 meter mogelijk kan de temperatuursstijging de komende 100 jaar uitkomen tussen de 3 en 6 graden, dat zou dramatisch zijn voor al onze ecosystemen. Ook is het inmiddels duidelijk dat de inspanningen om de eisen van het Kyoto verdrag te halen veel te beperkt zijn geweest. De VN hoopt op nieuwe afspraken en regels, waarmee de stijging tot 2 graden beperkt wordt. Maar om dit te halen mag onze uitstoot niet veel meer stijgen en dat terwijl de bevolking alsmaar toeneemt Tegengestelde belangen Snel groeiende economische supermachten zoals China, India en Brazilië willen niet meewerken aan dergelijke doelstellingen, dit vinden ze onrealistisch. Het grootste punt van kritiek van deze landen is dat de VS niet meewerkt, waarom zouden zij, die nog volop in ontwikkeling zijn, dan wel meewerken? De VS zijn sinds de klimaatconferentie van Bali in 2007 en de verkiezing van de nieuwe democratische president Barack Obama iets meer bereid om mee te werken aan een nieuw verdrag, met nadruk op iets. Vooral als het gaat om maatregelen voor de korte en middellange termijn zijn ze wel tot meewerking bereid. Maar ze voelen er weinig voor zich hard in te spannen, als landen als China en India zich achter het Kyoto-protocol verschuilen, dat alleen vergaande verplichtingen inhoudt voor de oude geïndustrialiseerde wereld(zonder de opkomende economieën). De Europese Unie voelde zich al vanaf de start van het klimaatoverleg in 1992 verplicht om het voortouw te nemen in de strijd tegen het klimaatprobleem. Dit gevoel werd versterkt toen de VS onder leiding stonden van George Bush en er dus al helemaal niks gebeurde. De EU vond dat ze op economisch gebied niet langer de hoofdrol zou spelen als ze bleef investeren in oude en vervuilende technologieën en industrieën. De grote industriële ontwikkeling binnen de EU maakte het mogelijk een positieve draai te geven aan de uitdagingen die we met z n allen proberen te halen. Zo heeft de Europese Commissie hoge verwachtingen van de verdere ontwikkeling van een bedrijfstak die gespecialiseerd is in milieutechnologie. Schonere productie, meer groene energie en een energiezuinigere bevolking zouden de EU een heel eind op weg kunnen helpen om de klimaatdoelstellingen voor 2020 te halen. We doen het aardig, maar toch kan er nog zoveel meer worden bereikt als iedereen bereid is mee te werken, maarja, zolang de mens er weinig van merkt in zijn directe leefomgeving, zal het lastig zijn hem de ernst van het probleem te laten beseffen. 21

22 Op weg naar Kopenhagen Maar naarmate de Kopenhagen conferentie dichterbij kwam, begonnen ook in Europa steeds meer discussies te spelen. Zo was het de vraag of er in Kopenhagen in december 2009 gesproken moest worden over een voortzetting van het Kyoto-protocol of een geheel nieuw klimaatverdrag. De VS was bijvoorbeeld al voorstander van een volledig nieuw verdrag dat ook verplichtingen bevat voor opkomende industrielanden, en dat tegelijkertijd staten meer vrijheid biedt om individueel invulling te geven aan klimaatdoelen, wat dus weer beter is voor de economie en ten koste gaat van het klimaat. Op die manier hoopt de Amerikaanse regering concurrentievervalsing tussen de Europa en de VS tegen te gaan en tegemoet te komen aan critici in eigen land. De EU wilde in eerste instantie doorgaan op het Kyoto-protocol traject, dat ontwikkelingslanden ontziet. Maar op de tussenconferentie in Bangkok, maakte de G77, de groep van ontwikkelingslanden zich zorgen dat de EU met deze inzet de VS achterna ging. De Europese ministers van financiën gaven in oktober tijdens een vergadering als voorbereiding van het Europese standpunt op Kopenhagen al een vervelend bericht voor de ontwikkelingslanden. Om de ontwikkelingslanden te compenseren voor de schade als gevolg van de klimaatveranderingen, is volgens een rapport van het IMF en de Wereldbank een bedrag nodig van jaarlijks maximaal 100 miljard dollar. De Europese Commissie heeft echter voorgesteld om slechts een bedrag van tussen de 2 en 15 miljard euro per jaar beschikbaar te stellen. Zelfs dat vinden de ministers van Financiën uit Oost-Europese lidstaten nog te veel. Zij vragen zich af waarom arme EU-lidstaten de rijkere lidstaten moeten helpen om arme ontwikkelingslanden te compenseren. Hieruit blijkt dus wel hoe lastig het is om tot een besluit te komen waarin iedereen zich kan vinden én ook nog goed is voor het klimaat. Het Europees Parlement wilde echter nog steeds een ambitieuze inbreng van de EU op de conferentie van Kopenhagen. In de resolutie van maart 2009 riep de Europese volksvertegenwoordiging de lidstaten op ruimhartig te zijn in de compensatie van ontwikkelingslanden. De collectieve bijdrage van de EU moet tot 2020 minstens 30 miljard euro bedragen. Ook moet de EU moeten streven naar 80% broeikasreductie in 2050 t.o.v Voor de middellange termijn (2020) zou dat percentage tussen 25 en 40 moeten liggen. Ontwikkelingslanden moeten overigens ook hun bijdrage leveren, bijvoorbeeld door het tegengaan van verdere ontbossing. De percentages die het parlement voorstelde gaan maakten deel uit van de inbreng van de EU tijdens de Kopenhagen conferentie. Maar de compensatie aan ontwikkelingslanden blijft vooralsnog een controversieel onderwerp. Al met al zijn er nog veel conflicten te verwachten bij de onderhandelingen naar een nieuw verdrag als opvolger van Kyoto en lijkt overeenstemming nog ver weg. 22

23 De Kopenhagen conferentie mislukte echter volledig, zoals blijkt uit onderstaand artikel: Geen formeel akkoord op klimaattop Kopenhagen De klimaattop in Kopenhagen is na 13 dagen beëindigd. Rond uur werd de laatste vergadering formeel gesloten, na een onderhandelingsmarathon van 31 uur. De klimaattop heeft geen formeel akkoord opgeleverd over maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Gisteravond lag er een akkoord, opgesteld door de Amerikaanse president Barack Obama en de leiders van onder meer Brazilië, China, India en de EU. De Duitse bondskanslier Merkel, de Franse president Sarkozy en de Nederlandse milieuminister Cramer omschreven het als "mager". Ergste uit geschiedenis Toch was de verwachting dat dit akkoord unaniem zou worden aangenomen, maar dat gebeurde niet. Sudan, de eilandengroep Tuvalu, Bolivia, Venezuela en Cuba blokkeerden de overeenkomst. Ze vinden dat er te veel rekening wordt gehouden met de rijke landen. Voorzitter Sudan van de G77, het samenwerkingsverband van arme landen, noemde het akkoord "het ergste uit de geschiedenis". "We kunnen dit document niet accepteren", zei vertegenwoordiger Ian Fry van de eilandstaat Tuvalu. Door de klimaatverandering staat het water de eilandstaat in de Grote Oceaan tot aan de lippen. Verklaring Er is de hele nacht en ochtend doorvergaderd in Kopenhagen en uiteindelijk kwam er een verklaring, waarin 187 landen zeggen dat zij het akkoord wel steunen. Omdat de overeenkomst niet unaniem wordt gesteund, heeft het akkoord geen enkele juridische waarde. Toch sprak VN-chef Ban ki-moon van een stap voorwaarts, omdat de grote landen wel nader tot elkaar zijn gekomen op het gebied van klimaatverbetering. Hij noemt de verklaring "een essentieel begin". Volgens Ban ki-moon zijn vrijwel alle landen het nu over de volgende punten eens: - de aarde mag niet meer opwarmen dan twee graden celcius - er komt geld voor ontwikkelingslanden: 30 miljard voor de korte termijn en 100 miljard voor de lange termijn - er zal meer openheid van zaken worden gegeven over de uitstoot Sommige landen hebben verder beloofd hun uitstoot te verminderen of de bossen te beschermen. 'Flop' Veel arme landen en milieu-organisaties spreken van een regelrechte flop, omdat er geen bindende afspraken zijn gemaakt over CO2-reductie. Volgens het akkoord moeten alle landen in januari aangeven hoeveel reductie zij beogen. Geen formeel akkoord op klimaattop Kopenhagen. (2009). Geraadpleegd op 29 mei 2011, 23

24 Overheden kunnen dus een flinke stempel drukken op de besluitvorming van klimaatoplossingen, de een wil dit, de andere dat, die is het daar niet mee eens, die vindt dat niet eerlijk, etcetera. Vaak speelt geld hierin een rol, het zal waarschijnlijk nog lang (misschien altijd) zo blijven dat het klimaat ondergeschikt is aan de economie, zeker in de huidige tijd. Milieuorganisaties Milieuorganisaties hebben bij de politieke besluitvorming ook een vinger in de pap, met name grote organisaties als Greenpeace en hun soms wat aparte acties vergroten hun aanhang en invloed op de politiek. Zij willen natuurlijk alles zo milieubewust mogelijk. Zo schreef Rolf Schipper, econometrist en campagneleider energie en klimaat bij Greenpeace het volgende: Het is ronduit verbijsterend dat, ondanks al deze problemen, de Nederlandse regering doorgaat met de olieverslaafde economie. Zeker nu dankzij talloze rapporten de alternatieven voor het oprapen liggen. Eind vorig jaar publiceerden twee Amerikaanse onderzoekers, Mark Jacobson en Mark Delucchi, een studie waaruit blijkt dat in 2050 wereldwijd al onze energie uit duurzame bronnen kan komen. Olie, uranium, steenkool en aardgas zijn dan niet langer nodig. Uitsluitend sociale en politieke belangen staan zo n schone toekomst in de weg, zo concludeerden zij. Technisch én economisch is het volledig haalbaar. Na vele vergelijkbare scenario s, van onder meer Greenpeace, Ecofys en McKinsey, doet de Europese politiek gelukkig inmiddels zelf ook onderzoek. De Europese Commissie presenteerde deze week de 2050 Roadmap naar een koolstofarme economie. Het plan neemt een snelle overschakeling naar de onvermijdelijke schone energievoorziening van de toekomst eindelijk serieus. Schipper, R. (2011) Nederlands energiebeleid verbijsterend. Geraadpleegd op 29 mei 2011, Greenpeace is dus totaal niet blij met de huidige politieke koers op het gebied van klimaat, we stoten met z n allen nog veel te veel uit volgens hun. Wel laat dit hun invloed zien op de (Europese) politiek, die onderzoeken inmiddels ook zelf naar aanleiding van de vergelijkingsscenario s van Greenpeace en twee andere milieubeschermende organisaties. Of het ook wat oplevert is een tweede, ze hebben in ieder geval de politiek een beetje wakker kunnen schudden. Het is begrijpelijk dat milieuorganisaties in Nederland niet blij zijn met de huidige koers van de politiek, het rechtse kabinet snijdt flink in de subsidies en blijft er dus minder geld over voor onderzoek en klimaatacties. Minder geld betekent over het algemeen ook minder middelen om invloed uit te oefenen op de politiek en daardoor verergert het probleem: het klimaat heeft geen prioriteit! In het buitenland verbaast men zich zelfs over de subsidies die we in ons land geven aan tegenstanders, daar is het dus al helemaal niet best voor de milieuactivisten. Zoals we eerder aangaven heeft Greenpeace wel degelijk invloed op de (Europese) politiek, zoals bleek tijdens de Europese ministerraad van december 2010 over de visserij. 24