- Bachelor These Accounting -

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "- Bachelor These Accounting -"

Transcriptie

1 - Bachelor These Accounting - Invloed van de invoering van de Vierde Richtlijn op de voorspellende waarde van winst en kasstroom: Duitsland versus het Verenigd-Koninkrijk Advisor: S. van der Meulen Door: Coen Priem

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Introductie pag. Hoofdstuk : Winst versus Kasstroom.1: Terminologie pag..: Winstbeïnvloeding door regelgeving pag..3: Invoering van de Vierde Richtlijn pag. Hoofdstuk 3: Voorgaand onderzoek 3.1: Waarderelevantie, informatieve inhoud en voorspellingskracht pag. 3.: Winsten versus kasstromen in relatie tot aandelenprijzen pag. 3.3: Winsten versus kasstromen in relatie tot obligatieprijzen pag. 3.4: Voorspellingskracht van winsten versus kasstromen pag. Hoofdstuk 4: Empirisch onderzoek in Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk 4.1: Hypotheses pag. 4.: Methodologie pag. 4.3: Beperkingen en verder onderzoek pag. Bibliografie pag.

3 Hoofdstuk 1: Introductie In de afgelopen jaren is een wereldwijde toename van de interesse in kasstroom waarneembaar. De informatie uit het kasstroomoverzicht wordt verondersteld de gebruikers van de jaarrekening te helpen bij het bepalen van de economische toestand van een onderneming. Te denken valt dan aan liquiditeit, risico, vooruitzichten en flexibiliteit van de onderneming. Gebruikers van de jaarrekening zijn voornamelijk geïnteresseerd in de toekomstige kasstromen van de ondernemingen omdat deze bepalen in hoeverre de onderneming in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen, of zij dividend zal uitkeren en hoeveel en het geeft de toekomstige behoefte aan externe financiering aan. Winst heeft een centrale positie in de accounting discipline. Zij wordt gebruikt als de belangrijkste, samenvattende maatstaf voor de economische prestaties van een onderneming (Dechow et al., 1994). Winsten en kasstromen zijn niet per definitie gelijk. Winst verbindt de economische voordelen beter met de economische lasten. Algemeen wordt aangenomen dat daardoor een beeld ontstaat van de operationele activiteiten dat een meer realistisch inzicht geeft in de economische prestaties dan dat kasstromen doen. Ook zouden huidige winsten door dit realistischere beeld een hogere voorspellende waarde hebben voor toekomstige kasstromen dan huidige kasstromen. Dat deze opvatting ook door de FASB wordt gedeeld blijkt uit de volgende citaten: Information about enterprise earnings based on accrual accounting generally provides a better indication of an enterprise s present and continuing ability to generate favourable cash flows than information limited to the financial aspects of cash receipts and payments. (FASB, 1978) The relationship may be identified in a two-stage process for the assessment of future cash flows: a) Reports of past earnings are used for the assessment of future earnings. b) An adjustment is then made to the assessment of future earnings to derive an assessment of future cash flows. (FASB, 1979) Het eerste citaat geeft aan dat de FASB winst een hogere voorspellende waarde vindt hebben voor de toekomstige kasstromen dan de huidige kasstromen zelf. Het tweede citaat geeft aan dat de FASB ervan uitgaat dat toekomstige kasstromen geschat worden op basis van huidige winsten en niet kasstromen. Daaraan ligt de eerder genoemde veronderstelling ten grondslag. 3

4 Door enerzijds de toename van het gebruik van kasstroom bij het beoordelen van bedrijven en anderzijds de opvatting van een gezaghebbende autoriteit als het FASB was het voor mij persoonlijk interessant om te bestuderen wat meer informatie geeft over de te verwachten toekomstige kasstromen, winst of kasstroom. In dit onderzoek zal dan ook als het ware de veronderstelling van de FASB, dat winst een superieure voorspeller is van toekomstige kasstromen, onderzocht worden. Het wezenlijke belang van deze vraag is evident. Gebruikers van de jaarrekening zijn immers gebaat bij een zo maximaal mogelijke waarde van de onderneming. Om een inschatting hiervan te kunnen maken dienen zij gebruik te maken van een indicator die een zo goed mogelijke voorspelling van de toekomstige waarde van de onderneming kan maken. De vraag of huidige winsten of huidige kasstromen een hogere voorspellende waarde hebben met betrekking tot toekomstige kasstromen is van groot belang omdat op basis daarvan gebruikers van de jaarrekening kunnen beslissen welke van de twee variabelen, winst of kasstroom, zij kunnen gebruiken als belangrijkste maatstaf voor toekomstige prestaties van de onderneming. Het doel van deze these is te onderzoeken of de invoering van de Vierde Richtlijn een verandering heeft gebracht in de voorspellende waarde van respectievelijk huidige winsten en huidige kasstromen met betrekking tot toekomstige kasstroom in Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk. Dit zal verder uitgewerkt worden in de komende vier hoofdstukken. Hoofdstuk introduceert de belangrijkste elementen uit het onderzoek. In hoofdstuk 3 wordt voorgaand onderzoek in dit terrein beschreven. Hoofdstuk 4 bevat de methodologie en het statistische onderzoek. In hoofdstuk 5 worden de conclusies getrokken. 4

5 Hoofdstuk : Winst versus Kasstroom.1: Terminologie Winst neemt een centrale positie in binnen de accounting discipline. Het wordt gebruikt als de belangrijkste graadmeter voor de prestaties van ondernemingen. Ondanks de vernieuwde aandacht voor kasstromen de laatste jaren blijft zij een belangrijke tool bij het samenstellen van onder andere managementbeloningen en overnamesommen. Winst is gebaseerd op toerekening van kosten en opbrengsten. De opbrengsten zijn de middelen die worden ontvangen voor de geleverde prestatie. Zij worden toegerekend aan de periode waarin zij verdiend en meetbaar worden. De kosten zijn de gedane uitgaven of hulpbronnen die zijn opgebruikt om te prestaties te kunnen leveren. De kosten worden toegerekend aan dezelfde periode als de bijbehorende opbrengsten. Winst is opbrengsten minus kosten (Revsine, et al., 1999). Kasstromen werken niet met toerekening. Zij zijn simpelweg het saldo van de inkomende en uitgaande kasstromen. In deze these zal voor kasstroom, kasstroom van operaties worden gebruikt zoals gebruikt in Bowen et al (1986). Zijn derde definitie van kasstroom zal in deze these gebruikt worden. Deze is als volgt: Kasstroom van operaties: Werkkapitaal van operaties verandering in niet liquide vlottende activa van operaties + verandering in kortlopende schulden van operaties. Er wordt hier gewerkt met een relatief ingewikkelde vorm van kasstromen omdat eenvoudigere vormen, zoals nettowinst + afschrijvingen en amortisaties, te nauw gecorreleerd zijn met winsten. In Wilson (1986) en Bowen et al (1986) komen deze problemen onder andere naar voren. Door een teveel op winst gelijkende variant van kasstroom te nemen bevatten winst en kasstroom teveel dezelfde informatie waardoor de waarde van de statistische uitkomsten verminderd wordt..: Winstbeïnvloeding door regelgeving Daar waar kasstroom een objectief begrip is, is dit anders bij winst. Winst wordt gebaseerd, niet alleen op feiten, maar ook op keuzes en inschattingen. De mogelijkheden voor deze keuzes en inschattingen zijn vastgelegd in de regelgeving inzake de boekhouding. Afhankelijk van de regelgeving zijn bepaalde keuzes verplicht, verboden of toegestaan. Deze keuzes hebben een grote invloed op de omvang van de winst. 5

6 Het verschil tussen winst en kasstroom bestaat uit kosten en opbrengsten die niet (geheel) weerspiegeld worden in een in- of uitgaande kasstroom. Voorbeelden hiervan zijn: afschrijvingen, kopen en leveren op rekening en voorzieningen. Afschrijvingen zijn wel het bekendste voorbeeld van kosten die geen uitgaven zijn. Afschrijvingen zijn een puur boekhoudkundige exercitie. Zij zijn op geld gewaardeerde waardeverminderingen van bijvoorbeeld vaste kapitaalgoederen. De waarde van het actief wordt elk jaar met een bedrag verminderd. Tegenover deze waardevermindering wordt een kostenpost geboekt. Zo worden de aanschafkosten van het actief over tijd gespreid. De vermindering van de waarde van het actief komt door middel van de geboekte kosten direct ten laste van de winst. Hier is één van de gevallen waarin de regelgeving de winst beïnvloedt. Er zijn namelijk vele manieren om af te schrijven. Voorbeelden zijn: straight-line en declining balance. De keuze daarin is niet geheel vrij. De straight-line methode is de gemakkelijkste techniek en mag vrijwel overal gebruikt worden. De aanschafwaarde minus de geschatte restwaarde wordt lineair over de geschatte levensduur afgeschreven. Bij de declining balance methode worden de afschrijvingen als volgt berekend: factor afschrijvi ng = netto boekwaarde actief afgelopen jaar * geschatte resterende Deze factor verschilt per regelgeving per land. In Duitsland mag maximaal 30% levensjaren afgeschreven worden in het eerste jaar. Dat wil zeggen dat de factor gedeeld door het geschatte aantal resterende levensjaren van actief niet groter mag zijn dan 30%. In de Verenigde Staten daarentegen moet de ratio tussen de 1.5 en.0 liggen. De regelgeving bepaalt niet alleen mede hoeveel er afgeschreven wordt maar in sommige gevallen ook óf er afgeschreven wordt. Dit is het geval bij kosten voor onderzoek en ontwikkeling. In Denemarken worden deze kosten relatief snel gekapitaliseerd en daarna erop afgeschreven. In het Verenigd-Koninkrijk moet aan veel meer voorwaarden worden voldaan. Kopen en leveren op rekening zorgt voor verschillen tussen winst en kasstroom omdat bij verkoop en inkoop het bedrag gelijk als opbrengst of kost wordt geboekt. Terwijl in de kasstroom slechts het betaalde of ontvangen bedrag meegenomen wordt. De regelgeving draagt in dit geval niet bij aan verschillen tussen winsten in ondernemingen die onder andere regelgeving rapporteren. Overal worden opbrengsten gerealiseerd geacht als zij verdiend en meetbaar zijn. De kosten worden aan de bijbehorende opbrengsten gekoppeld. Verschillen tussen winsten kunnen nog wel ontstaan door kostprijsberekeningen. De LIFO (Last In First Out) methode is in het Verenigd-Koninkrijk bijvoorbeeld niet toegestaan terwijl dit in de meeste andere landen wel toegestaan is. Voorzieningen verschillen ook per regelgeving. In de Verenigde Staten wordt het principe gehanteerd dat schulden die alleen gemeten kunnen worden met een redelijke mate van 6

7 zekerheid ook voorzieningen genoemd kunnen worden. In veel landen in Europa is dit verboden, voorzieningen moeten zonder schattingen genomen kunnen worden. In Europa mag dus alleen de timing van de uitgave onzeker zijn. Aangezien voorzieningen geboekt worden op de balans én op de winst- en verliesrekening hebben zij grote invloed op de winstomvang. Bovenstaande voorbeelden tonen dat de verschillende regelgeving significante invloed heeft op de omvang van de winst. De voorspellende waarde van winst voor toekomstige kasstromen zal dus beïnvloed worden door de verschillende regelgeving..3: Invoering van de Vierde Richtlijn Europa bestaat, in tegenstelling tot de Verenigde Staten, uit veel volledig onafhankelijke staten elk met hun eigen regelgeving. Tot vóór 005 had elke staat ook op het financiële/boekhoudkundige vlak zijn eigen regelgeving. Traditioneel gezien worden de landen in de Europese Unie verdeeld in twee groepen, gebaseerd op hun financiële, juridische en fiscale systeem (Arce en Mora, 000). De accounting filosofie in de eerste groep landen wordt ook wel het continentale model genoemd. Deze groep landen heeft een systeem gebaseerd op code law, wat wil zeggen een rechtssysteem dat historisch gegroeid is in de Romeinse wettraditie. In deze wettraditie is het niet de bedoeling dat de rechters zelf veel interpreteren maar dat zij algemeen geldende regels toepassen. In deze landen is de financieringsstructuur van oudsher gericht op een klein aantal banken die het kapitaal leverden. Daardoor is de verslaggeving minder gericht op waarde-relevantie en meer op voorzichtigheid (prudence) om terugbetaling zeker te kunnen stellen. In deze landen is ook de invloed van de fiscus op de verslaggeving groot omdat de informatievoorziening naar de eigenaars toe van relatief minder belang was. De overheid heeft hier grote invloed op de verslaggevingregels. Daardoor is ook de vraag naar accountants van oudsher klein geweest waardoor de accountantsverenigingen weinig invloed hebben. Een bekend voorbeeld van een dergelijke land is Duitsland. De tweede groep landen wordt vaak samengenomen onder de noemer van het Angelsaksische model. Het systeem is hier gebaseerd op common law. Hier heeft de wet historisch gezien algemene richtlijnen verschaft en is nadere invulling vrijgelaten zolang deze maar zo goed mogelijke de economische werkelijkheid weergeeft. Het kapitaal werd hier verschaft door veel kleinere kapitaalverschaffers wat het belang van cijfers die de economische werkelijkheid benaderen vergroot. Omdat hier de invulling van richtlijnen overgelaten werd aan vakverenigingen en de fiscus weinig invloed heeft gehad is de verslaggeving hier onafhankelijk van de fiscale vereisten ontwikkeld. 7

8 Nobes (1983), ontwikkelde een soortgelijke indeling. Zijn hoofdklassen zijn micro-based en macro-uniform. Deze zijn in grote lijnen te vergelijken met respectievelijk het Angelsaksische en het continentale model. Om de ontwikkeling van een geïntegreerde Europese kapitaalmarkt te bevorderen werd in 1978 de Vierde Richtlijn opgesteld. Zij werd geleidelijk aan geїmplementeerd. De richtlijn werd uiteindelijk in 1985 in Duitsland en in 1989 in het Verenigd-Koninkrijk definitief verplicht gesteld. Voor de Vierde Richtlijn golden nog veel vrijstellingen. De Zevende Richtlijn die enkele jaren later uitkwam haalde veel van deze vrijstellingen weg. De Vierde Richtlijn moest zorgen voor een grotere transparantie en vergelijkbaarheid tussen de jaarrekeningen in de verschillende Europese landen. Hoewel de Vierde Richtlijn op een bepaald moment verplicht is gesteld, is haar daadwerkelijke invoering stapsgewijs verlopen. Gezien de ruimte in haar formulering en haar bestaan náást de bestaande, nationale regelgeving is haar daadwerkelijke implementatie een proces van vele jaren. Dit effect wordt slechts versterkt doordat de Vierde Richtlijn nog enkele keren is aangepast en verbeterd. Belangrijkste element in deze richtlijn was de invoering van True and Fair View (TFV) als overheersend principe in de verslaggeving. Dit komt tot uitdrukking in Art (3) van de Vierde Richtlijn: the annual account shall give a true and fair view of the company s assets, liabilities and financial position and profit or loss (Walton, 1997). Dit citaat laat zien dat TFV een belangrijk principe is in de Europese Unie. Maar tevens maakt het citaat duidelijk dat er veel ruimte over is voor individuele interpretatie. Wat precies een True and Fair View is, wordt niet nader gespecificeerd. Er zijn dan ook onderzoeken die er op wijzen dat de verschillen tussen de diverse landen nog steeds groot zijn. Walton (199) wijst erop dat de veranderingen wel eens meer vorm dan inhoud zouden kunnen zijn. Door de invoering van het TVF principe zouden de cijfers een betere weergave van de economische prestaties van een onderneming moeten geven. Verwachting is dat in een dergelijk geval de winst meer zal zeggen over de toekomstige kasstromen dan dat de huidige kasstromen doen. Winsten zijn namelijk gebaseerd op het matching principe. Volgens Watts en Zimmerman (1986) en Dechow (1994) zijn de accruals, het verschil tussen winst en kasstroom, het resultaat van een afruil tussen relevantie en betrouwbaarheid. Waar kasstromen lijden onder timing problemen zullen winsten dit ook doen maar in een veel mindere mate. Zo geven winsten beter de onderliggende economische werkelijkheid weer waardoor zij beter inzicht geven in de ondernemings mogelijkheden om toekomstige kasstromen te genereren. In het Verenigd-Koninkrijk werd al gebruik gemaakt van TFV (Joos en Lang, 1994). Daar 8

9 zal de invoering van de Vierde Richtlijn naar verwachting geen veranderingen opleveren met betrekking tot het voorspellen van de toekomstige kasstromen. In Duitsland zou een juiste invoering van de Vierde Richtlijn als gevolg moeten hebben dat de voorspellende waarde van winst voor met betrekking tot toekomstige kasstromen stijgt. Dit omdat hier nog niet gewerkt werd met TVF en de Vierde Richtlijn dit als overriding principe oplegt. 9

10 Hoofdstuk 3: Voorgaand onderzoek 3.1: Waarderelevantie, informatieve inhoud en voorspellingskracht Voorgaand onderzoek naar de invloed van winsten en kasstromen op prijzen kan opgesplitst worden in onderzoek naar respectievelijk de informatieve inhoud en de waarderelevantie van winsten en kasstromen. De informatieve inhoud van kasstromen en winsten blijkt uit de korte-termijnreactie van de aandelenprijzen op de bekendmaking van kasstromen en winsten. Terwijl de waarderelevantie blijkt uit de meer lange-termijncorrelatie van kasstromen en winsten met aandelenprijzen. De voorspellingskracht van winsten en kasstromen blijkt uit de mogelijkheid van winsten en kasstromen om toekomstige kasstromen te kunnen verklaren. De voorspellende waarde, waarderelevantie en informatieve inhoud zijn drie componenten die bepalen hoe geschikt als indicator in het algemeen winst of kasstroom is. 3.: Winsten versus kasstromen in relatie tot aandelenprijzen Hieronder worden voorgaande onderzoeken beschreven die handelen over winsten en kasstromen in relatie tot aandelenprijzen. Eerst worden onderzoeken meegenomen die handelen over de informatieve inhoud van respectievelijk winsten en kasstromen. Daarna zal onderzoek naar de waarderelevantie van winsten en kasstromen behandeld worden. In de financieringsliteratuur is er algemene overeenstemming dat beurskoersen gerelateerd zijn aan toekomstige kasstromen (Ross et al, 00). Ook in accounting literatuur wordt hier vaak van uit gegaan bijvoorbeeld door Wilson (1986) en Bowen et al (1987). De FASB is aan de andere kant de opvatting toegedaan dat accruals van belang zijn voor het waarderen van aandelen (FASB, 1978). Wilson (1986) test de relatieve informatieve waarde van bekendgemaakte accruals en kasstromen in relatie tot de beurskoers. Hij bekijkt de korte termijn effecten van twee announcements : bij publicatie in de Wall Street Journal en bij aankomst bij Securities and Exchange Commission. Voor de analyse werden at random 300 Amerikaanse productie-ondernemingen uit Compustat gekozen waarvan de juiste data beschikbaar waren. Uit regressieanalyse over de periode kwamen de volgende resultaten: 10

11 1. De accruals component van winst heeft meer informatieve waarde dan kasstromen.. Kasstroom en de accruals component samen hebben meer verklarende kracht dan winst zelf. In hun studie uit 1989, testen Bernard en Stober de bevindingen van Wilsons paper (1986) over de informatieve waarde van accruals en kasstromen voor beurskoersen en proberen alternatieve argumenten voor de bevindingen te vinden. Om Wilson te repliceren werden alle ondernemingen uit Compustat genomen tussen 1976 en 1985 die voldeden aan drie voorwaarden: a) zij moesten per kwartaal winst, verkopen en een balans bevatten b) de data waarop de accruals bekend werden gemaakt moesten minimaal 9 dagen verwijderd zijn van de data waarop o.a. de kasstromen bekend werden gemaakt c) er moest data beschikbaar zijn over de dagelijkse beurskoers.. Dit liet 177 ondernemingen over waarover getest werd voor de 10 jarige periode. Gedeeltelijk voortvloeiende uit voorgaande is dat er drie verschillende soorten data gebruikt werden: kwartaalgegevens met betrekking tot accruals als winst, verkopen en voorraden, jaarlijkse gegevens met betrekking tot financiële informatie zoals kasstroom en de dagelijkse beurskoersen Meest opvallende uitkomst van het onderzoek is dat geen bevestiging werd gevonden voor Wilson s bevindingen. Er werd geen verschillende reactie opgemerkt van de beurskoers op eender accruals of kasstroom. Ook verder uitgewerkte, complexere modellen dan die van Wilson konden de relatie, door Wilson gevonden, niet bevestigen. Als mogelijke redenen voor het verschil in bevindingen werd aangevoerd dat Wilson een korte tijdspanne heeft gebruikt en zijn model weinig zeggenskracht heeft (R = 0,03). Een andere mogelijkheid is dat de definitie van kasstroom gebruikt door Wilson teveel gecorreleerd is met winst. Als laatste mogelijkheid werd genoemd dat het mogelijk is dat belangrijke onzekerheden omtrent de inhoud van financiële cijfers al in de prijs verwerkt worden voor hun publicatie. Ali (1994) onderzoekt de informatieve inhoud van winst, werkkapitaal van operaties en kasstroom in relatie tot aandelenrendementen. Hij onderscheidt zich van de voorgaande onderzoeken door i.p.v. slechts lineaire relaties tussen aandelenprijzen en de accounting informatie ook niet-lineaire relaties te onderzoeken. Voor zijn onderzoek is gebruik gemaakt van 8.80 Amerikaanse bedrijven gedurende de periode 1974 tot Gebruik wordt gemaakt van de jaarlijkse publicaties van de cijfers aan het einde van het fiscale jaar van deze bedrijven. Zijn variabelen zijn gebaseerd op het onderzoek van Bowen et al (1987). Belangrijkste uitkomsten van het onderzoek waren dat alle onafhankelijke variabelen (winst, werkkapitaal van operaties en kasstroom) incrementele informatieve waarde 11

12 hebben. Niet getest is welke van de drie de meeste incrementele informatieve waarde heeft. Wilson s (1986) bevindingen zijn dat de accruals component van winst informatieve waarde bevat boven kasstromen in relatie tot aandelenprijzen. Echter Bernard en Stober (1989) vinden tegengestelde uitkomsten op basis van een onderzoek met een uitgebreidere steekproef en een langere tijdsperiode. Mogelijke oorzaak van dit verschil is dat Wilson een te nauw met winst gecorreleerde definitie van kasstroom gebruikte. Ali (1994) sluit met zijn onderzoek meer aan bij Wilson. Uitkomst van zijn onderzoek is dat winst, werkkapitaal van operaties én kasstroom allen incrementele informatieve waarde bevatten over de aandelenprijs. Echter hij heeft niet als Wilson getest of de accrual component in winst incrementele informatieve waarde bevat boven kasstromen met betrekking tot de beurskoers. Dechow (1994) onderzoekt waarderelevantie. Gerealiseerde winsten en kasstromen worden afgezet tegen aandelenrendementen. De studie verschilt hierin van Wilson (1986) dat hier wél direct getest wordt welke van de twee, kasstroom of winst, een betere samenvattende maatstaf is voor de prestaties van een onderneming, hier uitgedrukt in rendement op de aandelenprijs. Verder verschilt de studie met de voorgaande onderzoeken (Wilson, Bernard en Stober en Ali) omdat hier niet gekeken wordt naar de beurskoersreactie op een aankondiging van winst of kasstroom maar naar de lange termijn samenhang tussen het rendement op de aandelen en winst en/of kasstroom. Hiervoor is gebruik gemaakt van bedrijven die aan de New York Stock Exchange of de American Stock Exchange gewaardeerd zijn en dit in de periode tussen 1960 en Voor het onderzoek waren hieruit observaties beschikbaar. Belangrijkste uitkomsten van het onderzoek waren: 1. Op korte termijn zijn winsten nauwer met aandelenrendementen gecorreleerd dan kasstromen.. De relatieve correlatie van kasstromen wordt sterker naarmate het gemeten interval groter is. 3. Bij ondernemingen die grote veranderingen hebben in hun netto-werkkapitaal is winst veel sterker gecorreleerd met rendement op aandelenprijzen dan kasstroom. Dit komt omdat onder deze omstandigheden kasstromen veel sterker te lijden hebben van hun gebrek aan timing en matching. Samenvattend komt er uit dit onderzoek dat wat betreft waarderelevantie winst superieur is aan kasstroom. De verklaring die hiervoor gegeven wordt is dat kasstroom een meer primitieve vorm van prestatiemeting is. Dechow (1994) sluit hier met haar 1

13 onderzoek aan bij Wilson (1986), die indirect vond dat winst meer zegt over aandelenkoersen dan kasstroom. Dit is in contrast met Bernard en Stober (1989). Reden hiervoor kan zijn dat zij met erg complexe modellen hebben gewerkt waardoor de significantie per variabele laag was. De meerderheid van de hier behandelde onderzoeken naar waarderelevantie en informatieve inhoud met betrekking tot aandelenprijzen wijzen winst aan als de meest geschikte graadmeter voor de koersontwikkeling van aandelen (Ali, Dechow en Wilson). 3.3: Winsten versus kasstromen in relatie tot obligatieprijzen De invloed van operationele kasstroom en accruals op obligatierendementen wordt onderzocht door Rayburn (1986). [De prijs van obligaties hangt voor een gedeelte af van de vraag of zij terug betaald kunnen worden en of de rente opgebracht kan worden.] Het onderzoek onderscheidt zich doordat hier niet met gewone kasstromen wordt gemeten maar met kasstroom van operaties. Dit laat verstorende kasstromen als dividenduitkeringen en investeringen buiten beschouwing waardoor een nauwere samenhang met toekomstige kasstromen en obligatieprijzen zou moeten ontstaan. Als steekproef werden 157 niet-financiële, Amerikaanse bedrijven genomen met data over de periode 1957 tot 198. Gevonden werd dat kasstromen significante samenhang hebben met obligatieprijzen. Dit in tegenstelling tot accruals. Dit zou er op wijzen dat winst geen incrementele informatie bevat over obligatieprijzen boven de informatie die de kasstromen al bevatten. Bowen, Burgstahler en Daley (1987) onderzoeken de rol van winst, werkkapitaal en kasstromen in een model om de prijs van obligaties te verklaren. Bij dit onderzoek werd gebruikt gemaakt van de steekproef van Bowen et al (1986). Als extra voorwaarde moesten deze ondernemingen tussen 1967 en 1981 de maandelijkse opbrengsten hebben vermeld. Na deze selectie bleven 98 ondernemingen over voor analyse. Met behulp van vijf regressie-analyse werden de volgende resultaten gevonden: 1. Kasstroom bevat incrementele verklarende kracht omtrent de prijs naast winst. Kasstroom bevat incrementele verklarende kracht omtrent de prijs naast winst én werkkapitaal van operaties 3. Winst en werkkapitaal van operaties bevatten samen én apart incrementele waarderelevantie naast kasstroom. Uit dit onderzoek blijkt dus dat kasstromen in ieder geval wel degelijk extra informatie bevatten die de prijs van obligaties verklaren. Echter de vraag welke van de twee variabelen de toekomstige kasstromen beter voorspelt, wordt hier niet beantwoord aangezien ook blijkt dat winst extra informatie omtrent de prijs bevat naast kasstroom. 13

14 Onderzoek van de effecten van winst en kasstroom op obligatieprijzen levert een eenduidig maar onduidelijk beeld op. Er is geen zekerheid omtrent of winsten of kasstromen meer invloed hebben op de obligatieprijzen. Mogelijke oorzaak voor deze onduidelijkheid in dit onderzoek is dat meer zaken dan de prestaties van de ondernemingen de prijs van een obligatie bepalen. Een goed voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de rentestand. Doordat andere factoren mogelijk veel meer invloed hebben op de prijs kunnen de uitkomsten van het statistisch onderzoek vertekend zijn. 3.4: Voorspellingskracht van winsten versus kasstromen Bowen, Burgstahler en Daley (1986) bestuderen de verbanden tussen winst en verschillende definities van kasstromen en hun respectievelijke voorspellingskracht. Zij testen drie verschillende relaties. Ten eerste onderzoeken zij de correlaties tussen de verschillende definities van kasstromen om te zien of het signaal dat gegeven wordt door een bepaalde definitie andere informatie geeft dan de andere definities. Ten tweede testen zij de correlatie tussen winst en de verschillende definities van kasstroom om vast te stellen of het signaal dat winst geeft afwijkt van de verschillende vormen van kasstroom. Ten laatste testen zij de stelling van de FASB dat winsten een betere voorspellende waarde hebben voor toekomstige kasstromen dan huidige kasstromen. Om dit alles te testen voorspellen zij de toekomstige kasstromen (na één en na twee jaar) met behulp van winst en vijf verschillende definities van kasstromen. In de steekproef zijn Amerikaanse bedrijven opgenomen uit de periode 1971 tot Om er zeker van te zijn dat de conversie van accrual data consistent over de tijd heen was werden alleen firma s gebruikt die het werkkapitaal format elk jaar gebruikten. Om dit de controleren werd de netto verandering in werkkapitaal (m.b.v. data omtrent vlottend activa en passiva) vergeleken met het verschil tussen totaal aan bronnen en gebruik van liquide middelen. Firma s werden verwijderd als deze twee verschillende berekeningen van netto verandering en werkkapitaal niet ongeveer gelijk waren. Dit liet 34 ondernemingen over. Belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek waren dat: 1. winst en van winst afgeleide kasstroomdefinities zo sterk gecorreleerd zijn dat zij ongeveer dezelfde signalen afgeven omtrent prestatieveranderingen van de onderneming. alternatieve kasstroom definities geen goede voorspellers zijn van toekomstige kasstromen maar dat dit ook niet altijd het geval is bij winsten. 3. WCFO (werkkapitaal van operaties) een betere voorspeller is dan kasstromen én winst 14

15 Finger (1994) voorspelt toekomstige winsten en kasstroom van operaties aan de hand van winstcijfers. Terwijl voorgaand onderzoek gericht was op korte-termijnvoorspellingen probeert Finger hier 1 tot 8 jaar kasstromen vooruit te voorspellen. Om voorspellingen te doen over een dergelijke tijdspanne is gekozen voor 50 Fortune 500 ondernemingen uit de periode 1935 tot Na selectie voor outliers door grote fusies en inconsistent accountingbeleid bleven van deze 50 ondernemingen 4 ondernemingen over. Via regressiemodellen werd de voorspellende waarde van winst voor toekomstige winsten en kasstromen voor periodes van 1, 4 en 8 jaar gevonden. Belangrijkste bevindingen waren dat winst en kasstroom op lange termijn ongeveer equivalente voorspellers zijn op lange termijn van zowel toekomstige winsten als kasstromen terwijl kasstroom een betere korte-termijn voorspeller voor toekomstige kasstromen is dan winst. Hierbij sluit zij gedeeltelijk aan bij Bowen, Burgstahler en Daley (1986). Finger gebruikt namelijk een met winst gecorreleerde definitie van kasstroom (netto winst gecorrigeerd voor afschrijvingen, uitgestelde belastingen, veranderingen in kortlopende schulden en veranderingen in kortlopende activa). Bowen et al (1986) vonden dat nauw met winst gecorreleerde definities van kasstroom gelijkwaardige signalen geven / informatie bevatten voor het voorspellen van toekomstige kasstromen. Een ander belangrijk onderzoek op dit gebied is de studie van Dechow et al. (1998). De auteurs argumenteren hoe winstcijfers zich verhouden tot kasstromen en accruals, waarbij crediteuren, debiteuren en voorraad als enige accruals beschouwd zijn. Het doel van hun studie is te verklaren waarom winst uit zichzelf een betere voorspeller is van toekomstige operatieve kasstromen dan huidige operatieve kasstromen deze kunnen voorspellen. Als steekproef zijn 1337 ondernemingen genomen uit de periode 1963 tot 199. Belangrijkste uitkomst van het onderzoek is dat winst een betere voorspeller van toekomstige kasstromen is dan huidige kasstromen. Dit wordt één jaar vooruit gemeten. De reden die ze hiervoor aanhalen is dat accruals winst aanpassen voor tijdelijke kasstromen die ontstaan door veranderingen in netto-werkkapitaal en het verschil in timing tussen koop en betaling en levering en betaald worden. In tegenstelling tot de vorige twee onderzoeken, wordt de voorspellende waarde van winst niet gevonden met behulp van rechtstreekse regressie van huidige kasstromen en winsten op toekomstige kasstromen maar met behulp van een model dat onderzoekt welke informatieve waarden nu eigenlijk in winst en kasstroom zitten. Daaruit blijkt dat winst een grotere informatieve waarde heeft en op basis daarvan trekken de onderzoekers de conclusies dat winst dan wel een betere voorspeller moet zijn. In tegenstelling tot de twee voorgaande studies wordt hier dus gevonden dat op korte-termijn winst een betere voorspeller is van toekomstige kasstromen dan dat huidige kasstromen zijn. 15

16 Een laatste onderzoek is dat van Seng (1997). Winst en drie verschillende definities van kasstromen worden gebruikt om één en twee jaar vooruit kasstromen te voorspellen. Een tweede doel van de studie is de mate van samenhang tussen winst en de verschillende vormen van kasstroom vast te stellen. Het onderzoek sluit nauw aan bij Bowen et al (1986) want ook daar werd de voorspellingskracht van winst en verschillende vormen van kasstromen op toekomstige kasstromen getest en werden tevens de onderlinge relaties bekeken. Verschil is wel dat andere definities van kasstroom zijn gebruikt. Als steekproef werden alle bedrijven die tussen 1989 en 199 aan de New Zealand Stock Exchange genoteerd waren gebruikt. Hierbij bleven 90 firma s over. In tegenstelling tot Bowen et al (1986) wordt hier gevonden dat de verschillende vormen van kasstroom toekomstige kasstromen beter voorspellen dan winst doet. Tevens wordt gevonden dat traditionele definities van kasstroom (kasstroom definities gedefinieerd als Operating Cash Flow + accruals) teveel gecorreleerd zijn met winst waardoor zij geen extra informatie bevatten bovenop winst. De hierboven behandelde studies trachten toekomstige kasstromen te voorspellen. Bowen et al (1986) vinden dat winsten toekomstige kasstromen ongeveer even goed voorspellen als huidige kasstromen doen. Finger (1994) toont vervolgens ook aan dat de voorspellingstermijn van belang kan zijn bij de evaluatie van winst en cash flow cijfers. Terwijl ook zij op lange termijn geen superieure voorspeller kan aanwijzen. Dechow (1998) wijst wel winst aan als superieure voorspeller maar bewijst slechts analytisch dat winst meer informatie bevat dan kasstromen. Daaruit voortvloeiend redeneert men dat winst dan wel een goede voorspeller moet zijn. Seng als laatste vindt rechtstreeks dat huidige kasstromen toekomstige kasstromen beter voorspellen. Echter gezien de geringe omvang van de steekproef hoeft deze uitkomst niet representatief te zijn. Uit voorgaand onderzoek blijk niet duidelijk of winst of kasstroom een hogere voorspellende waarde heeft voor toekomstige kasstromen. 16

17 Hoofdstuk 4: Empirisch onderzoek in Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk 4.1: Hypotheses Voorgaande onderzoeken gaan over de vraag wat een beter inzicht geeft in de economische prestaties van een onderneming en daarmee samenhangend wat de toekomstige kasstromen beter kan voorspellen. De keuze is tussen winst en diverse definities van kasstroom. Er wordt steeds uitgegaan van één definitie van winst en kasstroom. Echter winstbepaling is afhankelijk van de financiële regelgeving, wat betekent dat er duidelijke verschillen tussen landen kunnen zijn. Een goed voorbeeld denk ik hierbij te hebben met de verschillende regelgevingsfilosofieën en de veranderingen daarin door middel van nieuwe regelgeving. Hierbij gaat het om het continentale model versus het Angelsaksische model en de invoering van de Vierde Richtlijn. Achter dit alles zit echter wel één grote aanname: als winst goed de economische toestand van een onderneming weergeeft, zal zij superieur zijn in het voorspellen van de toekomstige kasstromen. Onderzoeksvraag: Wat is het gevolg van de invoering van de Vierde Richtlijn in het Verenigd-Koninkrijk en Duitsland voor de voorspellende waarde van huidige winsten en kasstromen met betrekking tot toekomstige kasstromen? De oude financiële regelgeving in Duitsland was sterk geënt op de regels voor de fiscale verslaggeving en stond bekend als heel conservatief. Hierdoor wordt verwacht dat, onder de oude regelgeving, kasstroom meer inzicht geeft in de economische omstandigheden van een onderneming en zo beter de mogelijkheden van de onderneming om toekomstige kasstromen te genereren weergeeft. Door de invoering van de Vierde Richtlijn wordt in Duitsland het True and Fair View principe ingevoerd waardoor naar verwachting winst de economische werkelijkheid beter gaat weergeven. 17

18 Hypothese 1: Door de implementatie van de True and Fair View zal de relatieve voorspellende kracht van winsten in Duitsland toenemen. In het Verenigd-Koninkrijk werd al gewerkt met het True and Fair View principe waardoor door de invoering van de Vierde Richtlijn weinig verandering komt in de verklarende kracht van winst t.o.v. toekomstige kasstromen. Immers, de regelgeving verandert wordt niet of nauwelijks aangepast in dit land. Hypothese : De verklarende kracht van winsten met betrekking tot toekomstige kasstromen in het Verenigd-Koninkrijk zal door de invoering van de True and Fair View geen significante veranderingen hebben ondergaan. 4.: Methodologie Aansluitend komen drie verschillende zaken aan de orde. Allereerst worden de gebruikte modellen in de volgorde waarin zij benodigd zijn voor de statistische analyse behandeld. Daarna worden kort de gebruikte variabelen uitgelegd en verduidelijkt. Als laatste wordt aangegeven hoe de data geselecteerd zijn. Alle modellen worden twee keer berekend. Eén keer voor Duitsland en één keer voor het Verenigd-Koninkrijk. De volgende modellen zijn, met enkele aanpassingen, gebaseerd op de modellen gebruikt door Finger (1994). Er wordt op drie punten van Finger (1994) afgeweken: 1. Er wordt slechts één jaar vooruit voorspeld. Finger voorspelt 1 tot 8 jaren vooruit.. De voorspellingskracht van huidige kasstroom op toekomstige kasstroom wordt apart gemeten. Finger doet dit niet. 3. De incrementele voorspellingskracht van winsten en kasstromen wordt berekend. Finger voorspelt toekomstige winsten én kasstromen maar slechts op basis van winst alleen. Met deze vergelijking zal ik toekomstige kasstroom voorspellen door huidige winst alleen: Cash Flow t N = α + βiearningst i + εt (1) i = 1 18

19 Aangezien in dit onderzoek slechts één jaar vooruit voorspeld wordt zal N bij dit model, en alle volgende modellen, 1 zijn. Met deze vergelijking wil ik de toekomstige kasstroom voorspellen door alleen de huidige kasstroom: Cash Flow t N = α + βicash Flowt i + εt () i = 1 Met de laatste vergelijking wil ik de voorspellende waarde van beide variabelen, kasstroom en winst, berekenen in het bijzijn van elkaar: Cash Flow t N N = α + βicash Flowt i + γiearningst i + εt (3) i = 1 i = 1 Het volgende deel van de methodologie is gebaseerd op Collins et al. (1997) Om de voorspellende waarde die huidige winst en huidige kasstroom hebben op toekomstige kasstroom te vergelijken splitsen we de totale voorspellingskracht op in drie delen: de incrementele voorspellingskracht van winst, de incrementele voorspellingskracht van kasstroom en de gezamenlijke voorspellingskracht van winst en kasstroom. De coëfficiënten van determinatie van de vergelijkingen 1 tot en met 3 worden genoteerd 1 als R, R en R T. De incrementele voorspellingskracht van winst wordt dan berekend door: E T R = R -R (4) Terwijl de incrementele voorspellingskracht van kasstroom berekend wordt met de volgende vergelijking: CF T 1 R = R -R (5) De voorspellingskracht van zowel kasstroom als winst samen wordt verklaard door: E,CF T 1 R = R - R -R (6) De opdeling van de coëfficiënten van determinatie heeft tot doel om te onderzoeken of de voorspellende kracht van winsten en kasstromen voor toekomstige kasstromen van elkaar verschillen (model 4,5 en 6) maar om verder te onderzoeken of deze veranderen over tijd (model 7 en 8). We maken verder een regressie over tijd van R E, R CF : R E = α + β Tijd + ε (7) 1 t R CF = α + β Tijd + ε (8) 1 t 19

20 Hierbij is Tijd 1,,, 0, verwijzend naar de jaren 1985 tot en met 004. De incrementele verklarende kracht is gegroeid (afgenomen) in de tijd als β 1 significant is én positief (negatief). De twee gebruikte variabelen zijn winst en kasstroom. Voor winst is gebruik gemaakt van EBITDA. Dit is de winst van de onderneming waarbij te betalen en ontvangen rente en belastingen buiten beschouwing zijn gelaten. Tevens zijn hierbij afschrijvingen en amortisaties in deze definitie van winst niet meegenomen. Voor kasstroom is gebruik gemaakt van een variabele ook gebruikt door Bowen et al (1986), namelijk Cash Flow from Operations (CFO). Deze variabele komt als volgt tot stand: CFO = WCFO REC INV OCA + AP + TP + OCL W CFO = Working Cash Flow from Operations REC = change in accounts receivable during the period INV = change in the inventories during the period OCA = change in other current assets during the period AP = change in accounts payable during the period TP = change in taxes payable during the period OCL = change in other current liabilities during the period Gebruik wordt gemaakt van de eindejaarcijfers van ondernemingen uit Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk. Dit gaat om de periode 1985 tot 005. Deze periode is gekozen omdat de Vierde Richtlijn in de jaren 80 is ingevoerd. Echter de richtlijn was niet gelijk bij invoering verplicht. Eind jaren 80 was zij pas in beide landen verplicht en daar de Vierde Richtlijn gradueel meer impact heeft gekregen op de verslaggeving is voor deze periode gekozen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de database Compustat Global en zijn alle ondernemingen meegenomen wiens totale bezittingen, uitgedrukt in dollars, meer waren dan Dit omdat kleine bedrijven vrijstelling hebben van de regels van de Vierde Richtlijn. Ook zijn alle financiële bedrijven verwijderd omdat ook zij vrijgesteld zijn. Bedrijven waar niet alle benodigde gegevens (zie methodologie) van beschikbaar waren zijn geëlimineerd. Door een beperkte licentie van de onderwijsinstelling waarvoor deze these geschreven is moet de daadwerkelijke statistische analyse helaas achterwege blijven. De volgende paragraaf zal om die reden verder gaan met de behandeling van de beperkingen van dit onderzoek en eventueel verder onderzoek mede op basis van deze these. 0

21 4.3: Beperkingen en verder onderzoek Een belangrijke beperking van dit onderzoek is dat met de gekozen statistische methode slechts één jaar vooruit voorspeld wordt. Dit is bewust gedaan om regressie over tijd op basis van de coëfficiënten van determinatie (modellen 7 en 8) mogelijk te maken. Gevolg hiervan is dat op basis van dit onderzoek geen uitspraken kunnen worden gedaan over een langere termijn dan één jaar. Mogelijk is dat de voorspellende waarde van winsten en kasstromen voor toekomstige kasstromen op langere termijn verschilt van de kortere termijn. De Vierde Richtlijn is begin jaren 80 ingevoerd. Echter pas in de loop van de jaren 80 werd zij verplicht gesteld in Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk. Echter vanaf de invoering kon al op vrijwillige basis voldaan worden aan de regelgeving. Gekozen in dit onderzoek is voor de periode 1985 tot 005. Dit is gedaan omdat verondersteld werd dat slechts weinig ondernemingen voor de verplichtmaking aan deze regels zouden gaan voldoen. Mogelijk is dat deze veronderstelling onjuist is. Hierdoor is mogelijk geen goed beeld van de situatie vóór de invoering van de Vierde Richtlijn waardoor over tijd minder verandering in de verklarende kracht waargenomen wordt. In deze these worden de twee belangrijke accounting filosofieën met elkaar vergeleken, te weten het continentale model en het Angelsaksische model. Als vertegenwoordigers van deze twee modellen zijn Duitsland en het Verenigd-Koninkrijk gekozen. Deze landen vertegenwoordigen wel deze belangrijke accounting filosofieën maar uitkomsten van dit onderzoek hoeven niet representatief te zijn voor de andere landen uit deze accounting filosofieën. Accounting literatuur met betrekking tot dit onderwerp onderscheidt vaak vele subklassen. Veiliger is aan te nemen dat de uitkomsten van dit onderzoek alleen van toepassing zijn voor de onderzochte landen. In tegenstelling tot veel voorgaand onderzoek wordt in dit onderzoek winst niet verder uitgesplitst. Hierdoor wordt niet gekeken naar de verklarende kracht van de verschillende accrual componenten van winst. Verder onderzoek naar de verklarende kracht winst en kasstroom met betrekking tot toekomstige kasstroom zou meer variabelen kunnen toevoegen om voor meer verschillende factoren te controleren. Te denken valt hierbij aan variabelen als bedrijfsomvang, industrietak waarin de onderneming zich bevindt en macro-economische factoren. Verder onderzoek zou verder kunnen werken met meer verschillende definities van winst en kasstroom. Doordat EBITDA is gebruikt voor winst zijn niet alle accrual componenten 1

22 verwerkt in winst waardoor mogelijk niet alle verklarende kracht van winst is meegenomen. Nader onderzoek zou ook meerdere landen kunnen bevatten om te zien of te uitkomsten van dit onderzoek ook opgaan voor de andere landen die dezelfde accounting filosofie hebben.

23 Bibliografie - Arce, M., en A. Mora, Empirical Evidence of the Effect of European Accounting Differences on the Stock Market Valuation of Earnings and Book Value, The European Accounting Review (000), Vol. 11, No. 3, p Ali, A., The Incremental Information Content of Earnings, Working Capital from Operations, and Cash Flows, Journal of Accounting Research, Vol. 3, No.1, p Bernard, V.L., en V.L. Stober, The Nature and Amount of Information in Cash Flows and Accruals, The Accounting Review (1989), Vol. 64, No. 4, p Bowen, R.M., D. Burgstahler, en L.A. Daley, Evidence on the Relationships between Earnings and Various Measures of Cash Flow, The Accounting Review (1986), Vol. 61, No. 4, p Bowen, R.M., D. Burgstahler, en L.A. Daley, The Incremental Information Content of Accruals Versus Cash Flows, The Accounting Review (1987), Vol. 63, No.4 - Collins, D.W., Maydew, E.L., Weiss, I.S., Changes in the Value-Relevance of Earnings and Book Values over the Past Forty Years, Journal of Accounting and Economics (1997), Vol. 4, p Dechow, P.M., Accounting Earnings and Cash Flows as Measures of Firm Performance: The Rol of Accounting Accruals, Journal of Accounting and Economics (1994), Vol. 18, p Dechow, P.M., S.P. Kothari, R.L. Watts, The Relation Between Earnings and Cash Flows, Journal of Accounting and Economics (1998), No. 5, p Financial Accounting Standards Board, Statement of Financial Accounting Concepts No.1 (1978), para Financial Accounting Standards Board, Discussion Memorandum: An analysis of Issues Related to Reporting Earnings (1979), para.8 - Finger, C.A., The Ability of Earnings to Predict Future Earnings and Cash Flow, Journal of Accounting Research (1994), Vol. 3, No., p van Hulle, K., The True and Fair View Override in the European Accounting Directives, The European Accounting Review (1997), Vol. 6, No. 4, p Joos, P., en M. Lang, The Effects of Accounting Diversity: Evidence from the European Union, Journal of Accounting Research (1994), Vol. 3, p Nobes, C.W., A Judgemental International Classification of Financial Reporting Practices, Journal of Business, Finance and Accounting (1983), p

24 - Rayburn, J., The Association of Operating Cash Flow and Accruals with Security Returns, Journal of Accounting Research (1986), Vol. 4, p Revsine, L., D.W. Collins, en W.B. Johnson, Financial Reporting and Analysis, Third Edition (1999) - Ross, S.A., R.W. Westerfield en J. Jaffe, Corporate Finance, Sixth Edition (00) - Seng, D., Earnings vs. Cash Flows as Predictors of Future Cash Flows: New Zealand Evidence, (Working paper, 1997, University of Otago) - Walton, P., The True and Fair View and the Drafting of the Fourth Directive, The European Accounting Review (1997), Vol. 6, No. 4, p Walton, P., Harmonization of Accounting in France and Britain: Some Evidence, Abacus (199), No., p Watts, Ross L. and Jerold L. Zimmermann, 1986, Positive Accounting Theory, Prentice Hall - Wilson, G.P., The Relative Information Content of Accruals and Cash Flows: Combined Evidence at the Earnings Announcement and Annual Report Release Date, Journal of Accounting Research (1986), Vol. 4, p

EEN NADERE ANALYSE VAN DE RELATIES TUSSEN AANDELENRENDEMENTEN EN WINSTEN, DIVIDENDEN EN CASH-FLOWS. Gert Hegge en Rezaul Kabir

EEN NADERE ANALYSE VAN DE RELATIES TUSSEN AANDELENRENDEMENTEN EN WINSTEN, DIVIDENDEN EN CASH-FLOWS. Gert Hegge en Rezaul Kabir EEN NADERE ANALYSE VAN DE RELATIES TUSSEN AANDELENRENDEMENTEN EN WINSTEN, DIVIDENDEN EN CASH-FLOWS Gert Hegge en Rezaul Kabir Vakgroep Bedrijfseconomie Katholieke Universiteit Brabant Tilburg, april 1995

Nadere informatie

Hoe cashflow te interpreteren. Volgens de lesgever <> begin liquiditeit einde liquiditeit hoewel alle reporting modellen wel zo

Hoe cashflow te interpreteren. Volgens de lesgever <> begin liquiditeit einde liquiditeit hoewel alle reporting modellen wel zo Hoe cashflow te interpreteren. Volgens de lesgever begin liquiditeit einde liquiditeit hoewel alle reporting modellen wel zo zijn opgemaakt (ook onder IFRS) IAS 7 maakt gebruik van cashstroom tabellen,

Nadere informatie

Onderdeel A. Toepassingsgerichte opgaven

Onderdeel A. Toepassingsgerichte opgaven Onderdeel A. Toepassingsgerichte opgaven Dit onderdeel betreft een casus met 4 verschillende deelvragen. U dient de gestelde opgaven te beantwoorden binnen de omlijnde vakken. Vermeldt daarbij de gevraagde

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2013 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE. Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE

JAARVERSLAG 2013 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE. Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE JAARVERSLAG 2013 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE Haarlem, juni 2015 INHOUDSOPGAVE Pagina ACCOUNTANTSVERSLAG 1 Samenstellingsverklaring 2 JAARREKENING 1 Balans per 31 december

Nadere informatie

Jaarrekeninglezen voor non-financials. Ruitenburg University 15 november 2016

Jaarrekeninglezen voor non-financials. Ruitenburg University 15 november 2016 Jaarrekeninglezen voor non-financials Ruitenburg University 15 november 2016 Introductie Welkom Voorstelronde sprekers Doel Eerst even dit! Inhoud Waarom een jaarrekening? Onderdelen van de jaarrekening

Nadere informatie

Stichting Mentorschap Midden Nederland Utrecht. Rapport inzake de jaarrekening 2016

Stichting Mentorschap Midden Nederland Utrecht. Rapport inzake de jaarrekening 2016 Stichting Mentorschap Midden Nederland Rapport inzake de jaarrekening 2016 Inhoudsopgave Samenstellingsverklaring Jaarrekening Balans per 31 december 2016 Staat van baten en lasten over 2016 Toelichting

Nadere informatie

BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V.

BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V. BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V. VERONDERSTELLINGEN Vraagprijs 2.500.000 (pand en inventaris). Inkomsten: In totaal 40 kamers; Bezetting kamers: T1 45%, T2 52%, T3 63%, vanaf T4 en verder 68%;

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2014 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE. Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE

JAARVERSLAG 2014 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE. Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE JAARVERSLAG 2014 STICHTING DENTALCARE EVERYWHERE Koetsierbaan 315 1315 ST ALMERE Haarlem, juni 2015 INHOUDSOPGAVE Pagina ACCOUNTANTSVERSLAG 1 Samenstellingsverklaring 2 JAARREKENING 1 Balans per 31 december

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Seinpost Slinge (Kerkelijk) Verslagperiode 1 januari december 2016

Jaarrekening Stichting Seinpost Slinge (Kerkelijk) Verslagperiode 1 januari december 2016 Verslagperiode 1 januari 2016-31 december 2016 Gegenereerd op 27 jun 2017 Inhoudsopgave FINANCIEEL VERSLAG 3 Voorwoord 4 Financiële positie 5 Kengetallen 6 JAARREKENING 7 Balans 8 Winst- en verliesrekening

Nadere informatie

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 30 juni 2011

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 30 juni 2011 Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: inzake tussentijds bericht per 30 juni 2011 25 augustus 2011 Barendrecht INHOUDSOPGAVE Pagina Balans per 30 juni 2011 2 Winst- en verliesrekening over

Nadere informatie

123WatEenSite C. van de PC Teststraat 1 3351 ZZ Alblasserdam

123WatEenSite C. van de PC Teststraat 1 3351 ZZ Alblasserdam C. van de PC Teststraat 1 3351 ZZ Alblasserdam INHOUDSOPGAVE Pagina Accountantsrapportage 3 Voorwoord 4 Resultaten 5 Financiële positie 7 Ondertekening van de accountantsrapportage 9 Jaarstukken 2008 Jaarrekening

Nadere informatie

Hoofdstuk 7: Basis van kapitaal budgettering

Hoofdstuk 7: Basis van kapitaal budgettering Hoofdstuk 7: Basis van kapitaal budgettering Een belangrijke verantwoordelijkheid van de financiële managers van een corporatie is het vaststellen, welke projecten of investeringen een bedrijf moet ondernemen.

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Beheer Onroerend Goed Seinpost Slinge. Verslagperiode 1 januari december 2016

Jaarrekening Stichting Beheer Onroerend Goed Seinpost Slinge. Verslagperiode 1 januari december 2016 Verslagperiode 1 januari 2016-31 december 2016 Gegenereerd op 28 jun 2017 Inhoudsopgave FINANCIEEL VERSLAG 3 Voorwoord 4 Resultaatanalyse 5 Financiële positie 7 Kengetallen 9 JAARREKENING 10 Balans 11

Nadere informatie

VOORBEELD JAARREKENING B.V. TE HOOFDDORP. Rapport inzake jaarstukken 2010

VOORBEELD JAARREKENING B.V. TE HOOFDDORP. Rapport inzake jaarstukken 2010 VOORBEELD JAARREKENING B.V. TE HOOFDDORP Rapport inzake jaarstukken 2010 INHOUDSOPGAVE Pagina RAPPORT 1 Opdracht 3 2 Samenstellingsrapport 3 3 Resultaat 4 4 Financiële positie 6 JAARREKENING 1 Balans per

Nadere informatie

1. Verslag zonder voorbehoud met toelichtende paragraaf

1. Verslag zonder voorbehoud met toelichtende paragraaf 1. Verslag zonder voorbehoud met toelichtende paragraaf 1.1. Onzekerheid van materieel belang Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op Toelichting X bij de financiële overzichten.

Nadere informatie

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 30 juni 2012

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 30 juni 2012 Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: inzake tussentijds bericht per 30 juni 2012 28 augustus 2012 Barendrecht INHOUDSOPGAVE Pagina Balans per 30 juni 2012 2 Winst- en verliesrekening over

Nadere informatie

1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2

1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2 Jaarrekening 2016 van : Samenwerkend U.A., Inhoudsopgave Pagina 1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2 Jaarrekening 2016 I: Balans per 31 december 2016 3 II: Winst- en verliesrekening

Nadere informatie

VIERDE KWARTAAL EN JAAR 2016 AANSLUITING VAN ALTERNATIEVE PRESTATIE-INDICATOREN

VIERDE KWARTAAL EN JAAR 2016 AANSLUITING VAN ALTERNATIEVE PRESTATIE-INDICATOREN VIERDE KWARTAAL EN JAAR 2016 AANSLUITING VAN ALTERNATIEVE PRESTATIE-INDICATOREN Solvay maakt gebruik van alternatieve prestatie-indicatoren om de financiële resultaten te meten, zoals hieronder beschreven.

Nadere informatie

Open vragen 1. Wat zijn stakeholders van een onderneming?

Open vragen 1. Wat zijn stakeholders van een onderneming? Vragen hoofdstuk 8: Externe verslaggeving Open vragen 1. Wat zijn stakeholders van een onderneming? Externe verslaggeving is, zoals de naam al aangeeft, gericht op het verschaffen van informatie aan partijen

Nadere informatie

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 1 juli 2010

Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: Vinc Vastgoed Management I B.V. inzake. tussentijds bericht per 1 juli 2010 Uitgebracht aan de directie en aandeelhouder van: inzake tussentijds bericht per 1 juli 2010 7 juli 2010 Barendrecht INHOUDSOPGAVE Pagina Balans per 1 juli 2010 2 Winst- en verliesrekening over de periode

Nadere informatie

Financieel verslag 2011/2012. Mixed Hockeyclub Voorbeeld Sportpark Hoefslag 12 2342 KM Vlissingen

Financieel verslag 2011/2012. Mixed Hockeyclub Voorbeeld Sportpark Hoefslag 12 2342 KM Vlissingen Financieel verslag 2011/2012 Mixed Hockeyclub Voorbeeld Sportpark Hoefslag 12 2342 KM Voorblad 0 Inhoud Bestuursverslag 2 Algemeen 3 Resultaatvergelijk 4 Financiele positie 5 Jaarrekening 7 Balans 8 Staat

Nadere informatie

FINANCIËLE ANALYSE EN RATIO S

FINANCIËLE ANALYSE EN RATIO S FINANCIËLE ANALYSE EN RATIO S 1 CONTACT PARMENTIER GUY MGI BVBA Valkenlaan 31 2900 Schoten Tel: 03/685.40.07 Mail: guy@parmrev.be Guy Parmentier Bedrijfsrevisor Executive professor University of Antwerp

Nadere informatie

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2013

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2013 Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM Rapport inzake de jaarrekening 2013 Inhoudsopgave Pagina Opdracht 1 Algemeen 1 Resultaten 1 Financiële positie 2 Kengetallen

Nadere informatie

Syllabus. Leerdoelen voor de European Business Competence* Licence, EBC*L Niveau A

Syllabus. Leerdoelen voor de European Business Competence* Licence, EBC*L Niveau A Syllabus en voor de European Business Competence* Licence, EBC*L Niveau A Modules: Bedrijfsdoelstellingen & kengetallen Financiële administratie Kosten & prijzen Bedrijfsvorm & wetgeving EBC*L International,

Nadere informatie

inventaris en machines overige vorderingen bank, rekening-courant overige banken

inventaris en machines overige vorderingen bank, rekening-courant overige banken Stichting NKV Gebouw te Helmond 1 Balans per 31 december 2017 (ná verwerking voorstel resultaatbestemming) ACTIVA Vaste activa 31 december 2017 31 december 2016 Materiële vaste activa inventaris en machines

Nadere informatie

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2014

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2014 Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM Rapport inzake de jaarrekening 2014 Inhoudsopgave Pagina Opdracht 1 Algemeen 1 Resultaten 1 Financiële positie 2 Kengetallen

Nadere informatie

Stichting Hope of the Nations M.F. Lodewijk Hogeweg 16D 8278 BC Kamperveen

Stichting Hope of the Nations M.F. Lodewijk Hogeweg 16D 8278 BC Kamperveen M.F. Lodewijk Hogeweg 16D 8278 BC Kamperveen INHOUDSOPGAVE Pagina Rapportage 3 Voorwoord 4 Resultaten 5 Financiële positie 7 Jaarstukken 2011 Jaarrekening 9 Balans per 31 december 2011 10 Winst-en-verliesrekening

Nadere informatie

Materiële vaste activa (1) Inventaris Vorderingen (2) Overige vorderingen Overlopende activa

Materiële vaste activa (1) Inventaris Vorderingen (2) Overige vorderingen Overlopende activa JAARREKENING Balans per 31 december 2015 Winst-en-verliesrekening over 2015 Kasstroomoverzicht 2015 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december 2015 Toelichting

Nadere informatie

Verantwoordelijk accountant W. Steenhof Actuele gebruiker jpe Datum en tijd :27:19 Totaal aantal pagina's in dit rapport 18

Verantwoordelijk accountant W. Steenhof Actuele gebruiker jpe Datum en tijd :27:19 Totaal aantal pagina's in dit rapport 18 VOORLOOPBLAD RAPPORT STICHTING PLASTIC SOUP FOUNDATION ALGEMENE GEGEVENS Revisienummer 15 Actuele rapportstatus Definitief Verantwoordelijk accountant W. Steenhof Actuele gebruiker jpe Datum en tijd 9-07-2013

Nadere informatie

Stichting Educatief en Cultureel Centrum Maaslanden Zijpendaalstraat PS Nijmegen. Jaarrekening 2016

Stichting Educatief en Cultureel Centrum Maaslanden Zijpendaalstraat PS Nijmegen. Jaarrekening 2016 Stichting Educatief en Cultureel Centrum Maaslanden Zijpendaalstraat 3 6535 PS Nijmegen INHOUDSOPGAVE Pagina Accountantsrapportage Samenstellingsverklaring 4 Voorwoord 4 Jaarstukken 2016 Jaarrekening 5

Nadere informatie

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2018 t/m 30 juni 2018

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2018 t/m 30 juni 2018 Haarlem Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2018 t/m 30 juni 2018 INHOUD Pagina ACCOUNTANTSRAPPORT 1 Opdracht 3 2 Samenstellingsverklaring van de accountant 3 TUSSENTIJDS OVERZICHT 1 Balans

Nadere informatie

Financiële ratio s met CASH!

Financiële ratio s met CASH! Inleiding Het is belangrijk dat je als ondernemer weet hoe je onderneming er financieel voor staat. Hier kan je financiële ratio's goed voor gebruiken. Maar wat zijn ze en wat doe je ermee? Om de financiële

Nadere informatie

Stichting United Bikers Against Abuse Europe Grindweg EG Wolvega

Stichting United Bikers Against Abuse Europe Grindweg EG Wolvega Stichting United Bikers Against Abuse Europe Grindweg 7 8471 EG Wolvega 2015 Inhoud Opdracht 3 Balans per 31 december 2015 5 Winst- en verliesrekening over 2015 7 Toelichting op de balans 8 Toelichting

Nadere informatie

In te vullen door de docent: Cijfer: = Slechts hele punten toekennen! 5,4. In te vullen door de student: Naam: Groep: Collegiale toetsing

In te vullen door de docent: Cijfer: = Slechts hele punten toekennen! 5,4. In te vullen door de student: Naam: Groep: Collegiale toetsing In te vullen door de docent: Cijfer: = Slechts hele punten toekennen! 5,4 In te vullen door de student: Naam: Studentnummer: Docent: Groep: Collegiale toetsing FN2VS2FE01-1 HEEJM Aanwijzingen: N.B. Lees

Nadere informatie

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2016 t/m 30 juni 2016

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2016 t/m 30 juni 2016 Haarlem Tussentijds overzicht over de periode 1 januari 2016 t/m 30 juni 2016 INHOUD Pagina ACCOUNTANTSVERSLAG 1 Opdracht 3 2 Samenstellingsverklaring van de accountant 3 TUSSENTIJDS OVERZICHT 1 Balans

Nadere informatie

Voorwoord. Mededelingen Aureus:

Voorwoord. Mededelingen Aureus: Voorwoord Dit is het overzicht van de studiestof Finance. Het betreft hier een overzicht van de verplichte literatuur. Hoofdstuk A tot en met M bestaat uit de verplichte literatuur van het hoofdboek. Dit

Nadere informatie

Financial Management BDK A. Kapitaalkosten

Financial Management BDK A. Kapitaalkosten A. Kapitaalkosten In dit hoofdstuk wordt onderzocht hoeveel procent van elke bron van geld (eigen vermogen of vreemd vermogen) gebruikt moet worden om een bedrijf te financieren. Kapitaalkosten Kapitaalkosten

Nadere informatie

Halfjaarcijfers 2015. Amsterdam, 24 juli 2015. René J. Takens, CEO Hielke H. Sybesma, CFO

Halfjaarcijfers 2015. Amsterdam, 24 juli 2015. René J. Takens, CEO Hielke H. Sybesma, CFO Halfjaarcijfers 2015 Amsterdam, 24 juli 2015 René J. Takens, CEO Hielke H. Sybesma, CFO Agenda 1. Accell Group in H1 2015 2. Het aandeel Accell Group 3. Financieel 4. Vooruitzichten 24 juli 2015 Accell

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE RAPPORT OPDRACHT ALGEMEEN RESULTATEN FINANCIELE POSITIE JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2016 WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2016 GRO

INHOUDSOPGAVE RAPPORT OPDRACHT ALGEMEEN RESULTATEN FINANCIELE POSITIE JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2016 WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2016 GRO RAPPORT Inzake de jaarrekening 2016 Vereniging van Griffiers Den Haag INHOUDSOPGAVE RAPPORT OPDRACHT ALGEMEEN RESULTATEN FINANCIELE POSITIE JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2016 WINST- EN VERLIESREKENING

Nadere informatie

1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2

1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2 Jaarrekening 2015 van : Samenwerkend U.A., Inhoudsopgave Pagina 1. Algemeen 1 2. Bestuur 1 3. Resultaat 1 4. Fiscale positie 2 Jaarrekening 2015 I: Balans per 31 december 2015 3 II: Winst- en verliesrekening

Nadere informatie

Jaarrekening Volvo Klassieker Onderdelenshop B.V. Elshout

Jaarrekening Volvo Klassieker Onderdelenshop B.V. Elshout E.G.M. Cornelese - staflid financien Onderdelenshop Prins Hendriklaan 1 7051 BB Varsseveld Tel. 06-51984483 e-mail: staffinancien@volvokv.nl Jaarrekening 2017 Volvo Klassieker Onderdelenshop B.V. Elshout

Nadere informatie

Rapport aan Road4Energy te Groesbeek inzake de jaarrekening 2012

Rapport aan Road4Energy te Groesbeek inzake de jaarrekening 2012 Rapport aan Road4Energy te Groesbeek inzake de jaarrekening 2012 INHOUDSOPGAVE ACCOUNTANTSRAPPORT Pagina 1 Samenstellingsverklaring 1 2 Algemeen 2 3 Resultaten 3 4 Financiële positie 4 JAARREKENING Balans

Nadere informatie

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investering in machines / 350 Desinvestering in machines 65 Aandeel in winst C / 20 Aandeel in dividend C 30

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investering in machines / 350 Desinvestering in machines 65 Aandeel in winst C / 20 Aandeel in dividend C 30 Voortgezette Studie Boekhouden 12.1 a De functie van het kasstroomoverzicht is een bijdrage leveren aan de beoordeling door gebruikers van het vermogen van de onderneming om geldmiddelen en kasequivalenten

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting de Leesfabriek Amersfoort

Jaarrekening Stichting de Leesfabriek Amersfoort Jaarrekening 2015 Stichting de Leesfabriek Amersfoort I N H O U D S O P G A V E P A G I N A Rapportage Samenstellingsverklaring Financiële positie 4 Kasstroomoverzicht 5 Jaarrekening Balans per 31 december

Nadere informatie

HALFJAARBERICHT 2015. uitgebracht door de directie. aan de aandeelhouders van. TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure

HALFJAARBERICHT 2015. uitgebracht door de directie. aan de aandeelhouders van. TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure HALFJAARBERICHT 2015 uitgebracht door de directie aan de aandeelhouders van TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure INHOUD blad HALFJAARBERICHT 2015 Financiële positie 3 Geconsolideerd halfjaarbericht:.

Nadere informatie

HALFJAARBERICHT uitgebracht door de directie. aan de aandeelhouders van. TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure

HALFJAARBERICHT uitgebracht door de directie. aan de aandeelhouders van. TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure HALFJAARBERICHT 2016 uitgebracht door de directie aan de aandeelhouders van TRUSTUS Capital Management B.V. te Joure INHOUD blad HALFJAARBERICHT 2016 Financiële positie 3 Geconsolideerd halfjaarbericht:.

Nadere informatie

Stichting ProSea Marine Education Drieharingstraat 25 3511 BH Utrecht. Rapport inzake de jaarrekening 2012

Stichting ProSea Marine Education Drieharingstraat 25 3511 BH Utrecht. Rapport inzake de jaarrekening 2012 Drieharingstraat 25 3511 BH Utrecht Rapport inzake de jaarrekening 2012 Inhoudsopgave Pagina Accountantsrapport Samenstellingsverklaring 1 Algemeen 2 Resultaten 2 Financiële positie 3 Jaarrekening Balans

Nadere informatie

Stichting Sprint Schiedam Westvest BW Schiedam. Jaarrekening 2016

Stichting Sprint Schiedam Westvest BW Schiedam. Jaarrekening 2016 Westvest 26 3111 BW Schiedam INHOUDSOPGAVE Pagina Accountantsrapportage 2 Samenstellingsverklaring 3 Algemeen 4 Financieel Verslag Bestuursverslag 6 Jaarstukken 2016 Balans per 31 december 2016 8 Staat

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting de Leesfabriek Amersfoort

Jaarrekening Stichting de Leesfabriek Amersfoort Jaarrekening 2016 Stichting de Leesfabriek Amersfoort I N H O U D S O P G A V E P A G I N A Rapportage Samenstellingsverklaring Financiële positie 4 Kasstroomoverzicht 5 Jaarrekening Balans per 31 december

Nadere informatie

Inhoud Noordhoff Uitgevers bv. Antwoorden hoofdstuk 1 2. Antwoorden hoofdstuk 2 3. Antwoorden hoofdstuk 3 4. Antwoorden hoofdstuk 4 5

Inhoud Noordhoff Uitgevers bv. Antwoorden hoofdstuk 1 2. Antwoorden hoofdstuk 2 3. Antwoorden hoofdstuk 3 4. Antwoorden hoofdstuk 4 5 Inhoud Antwoorden hoofdstuk 1 2 Antwoorden hoofdstuk 2 3 Antwoorden hoofdstuk 3 4 Antwoorden hoofdstuk 4 5 Antwoorden hoofdstuk 5 6 Antwoorden hoofdstuk 6 8 Antwoorden hoofdstuk 7 9 Antwoorden hoofdstuk

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Vrije Christelijke School Westerlee Galgeweg MT 's-gravenzande

Jaarrekening Stichting Vrije Christelijke School Westerlee Galgeweg MT 's-gravenzande Jaarrekening 2013 Stichting Vrije Christelijke School Westerlee Galgeweg 57 2671MT Voorblad 0 Inhoud Opdracht 2 Resultaatvergelijk 3 Financiele positie 5 Grondslagen 7 Balans 9 V en W 11 Materiele activa

Nadere informatie

GEBRUIK VAN VERANTWOORDELIJKHEIDS- CENTRA

GEBRUIK VAN VERANTWOORDELIJKHEIDS- CENTRA Management control: GEBRUIK VAN VERANTWOORDELIJKHEIDS- CENTRA RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK 34 Jake Foster: beeld Verantwoordelijkheidscentra vormen binnen veel organisaties een essentieel onderdeel

Nadere informatie

Werkkapitaal, Equity cashflow, Entity cashflow en Discretionary Cashflow

Werkkapitaal, Equity cashflow, Entity cashflow en Discretionary Cashflow Werkkapitaal, Equity cashflow, Entity cashflow en Discretionary Cashflow Er is al heel wat gezegd en geschreven over het onderwerp Cash Flows. Wat ons blijft verbazen is hoe onvolledig deze publicaties

Nadere informatie

Finquiddity Vermogensbeheer B.V., Hilversum Nummer kamer van koophandel: Gegenereerd op 10:40 25 mei 2016

Finquiddity Vermogensbeheer B.V., Hilversum Nummer kamer van koophandel: Gegenereerd op 10:40 25 mei 2016 31/12/2015 31/12/2014 Balans Balans voor of na resultaatbestemming Na Activa Vaste activa Materiële vaste activa 2.130 13.323 Vaste activa 2.130 13.323 Vlottende activa Vorderingen 781.596 683.707 Liquide

Nadere informatie

Financieel verslag 2018 van Stichting tot Bevordering van Bijbelonderwijs te Doorn

Financieel verslag 2018 van Stichting tot Bevordering van Bijbelonderwijs te Doorn Financieel verslag 2018 van Stichting tot Bevordering van Bijbelonderwijs te Doorn INHOUDSOPGAVE Pagina ACCOUNTANTSRAPPORT Opdracht 3 Samenstellingsverklaring van de accountant 3 Algemeen 5 Resultaat 6

Nadere informatie

Verkorte Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening 1

Verkorte Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening 1 Verkorte Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening 1 EUR EUR EUR USD 3 EUR 4 2000 2001 2002 2002 2001 (Bedragen x 1000) jan - jun jan - jun jan - jun jan - jun jul - dec Netto omzet 1.335.336 1.015.496

Nadere informatie

Alternatieve financiële prestatie-indicatoren. Toezicht Kwaliteit Accountantscontrole & Verslaggeving

Alternatieve financiële prestatie-indicatoren. Toezicht Kwaliteit Accountantscontrole & Verslaggeving Alternatieve financiële prestatie-indicatoren Toezicht Kwaliteit Accountantscontrole & Verslaggeving April 2014 Inhoudsopgave 1 Conclusie en samenvatting 4 2 Doelstellingen, onderzoeksopzet en definiëring

Nadere informatie

EValuation Capital Management B.V. Postbus NB AMSTERDAM. Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2013

EValuation Capital Management B.V. Postbus NB AMSTERDAM. Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2013 Postbus 79005 1070 NB AMSTERDAM Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2013 INHOUD Pagina TUSSENTIJDSE CIJFERS 1 JANUARI TOT EN MET 30 JUNI 2013 Samenstellingsverklaring 2 Algemeen 3 TUSSENTIJDSE

Nadere informatie

De bestuursleden van Stichting Goed Bezig Midscheeps 3 9733 A Groningen. Financieel verslag 2012. Dossiernummer: 800070.0

De bestuursleden van Stichting Goed Bezig Midscheeps 3 9733 A Groningen. Financieel verslag 2012. Dossiernummer: 800070.0 De bestuursleden van Stichting Goed Bezig Midscheeps 3 9733 A Groningen Financieel verslag 2012 Dossiernummer: 800070.0 Kenmerk: H. Veen Datum: 26 april 2013 Inhoudsopgave 1. Rapport 3 1.1 Opdracht 4 1.2

Nadere informatie

Proefexamen Financiële Rapportering en Analyse

Proefexamen Financiële Rapportering en Analyse Proefexamen Financiële Rapportering en Analyse 2017-2018 Theorie 1. De Balanced Scorecard is een raamwerk dat managers toelaat de missie, strategie en doelstellingen van een onderneming te vertalen in

Nadere informatie

Stichting NME Alkmaar gevestigd te Alkmaar. Jaarrekening 2013

Stichting NME Alkmaar gevestigd te Alkmaar. Jaarrekening 2013 Jaarrekening 2013 Nummer Kamer van Koophandel: 51410141 Datum: Opgesteld door: 9 april 2014 P.A. Vorstenbosch Aantal exemplaren: 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave pagina Opdracht 3 Samenstellingsverklaring

Nadere informatie

Balans per 31 december 2017

Balans per 31 december 2017 Balans per 31 december 2017 (na resultaatbestemming) 2017 2016 EUR EUR EUR EUR Activa Vlottende activa Vorderingen 1 18.409 8.262 Liquide middelen 2 680.162 900.883 Totaal activa 698.571 909.145 Passiva

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Introductie van financiële overzichtsanalyse

Hoofdstuk 2: Introductie van financiële overzichtsanalyse Hoofdstuk 2: Introductie van financiële overzichtsanalyse Hoe kunnen beleggers genoeg leren over een organisatie voordat ze besluiten of ze daarin moeten beleggen of niet. Een belangrijke informatiebron

Nadere informatie

Hoofdstuk 17 Financiële verslaggeving

Hoofdstuk 17 Financiële verslaggeving Hoofdstuk 17 Financiële verslaggeving 17.1 Geef van elke uitspraak aan of hij juist of onjuist is. a b c d e f g h i Publicatie van de jaarrekening is verplicht voor alle ondernemingen. Het jaarverslag

Nadere informatie

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2015

Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM. Rapport inzake de jaarrekening 2015 Global Opportunities (GO) Capital Asset Management BV gevestigd te AMSTERDAM Rapport inzake de jaarrekening 2015 Inhoudsopgave Pagina Opdracht 1 Algemeen 1 Resultaten 1 Financiële positie 2 Fiscale positie

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2014 2011 EV HAARLEM. Haarlem, 7 april 2015 - 1 - STICHTING DE WERELD KINDERTHEATER Gasthuisvest 47

JAARVERSLAG 2014 2011 EV HAARLEM. Haarlem, 7 april 2015 - 1 - STICHTING DE WERELD KINDERTHEATER Gasthuisvest 47 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DE WERELD KINDERTHEATER Gasthuisvest 47 2011 EV HAARLEM Haarlem, 7 april 2015-1 - INHOUDSOPGAVE Pagina RAPPORT 1 Opdracht 3 2 Resultaat 4 3 Financiële positie 5 4 Kengetallen

Nadere informatie

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Jaarrapport 2016

De Grote Voskuil Capital B.V. Haarlem. Jaarrapport 2016 Haarlem Jaarrapport 2016 INHOUDSOPGAVE Pagina ACCOUNTANTSVERSLAG 1 Opdracht 3 2 Samenstellingsverklaring van de accountant 3 JAARREKENING 1 Balans per 31 december 2016 5 2 Winst-en-verliesrekening over

Nadere informatie

Stichting Omroep Landgraaf

Stichting Omroep Landgraaf Stichting Omroep Landgraaf T.a.v. Het Bestuur Felix Ruttenstraat 16 6372KV Landgraaf KvK-nummer: 4172374 RAPPORT INZAKE DE JAARSTUKKEN 215 Inhoud JAARREKENING Financiële positie JAARSTUKKEN 215 JAARREKENING

Nadere informatie

Verslag Financiële administratie

Verslag Financiële administratie Financiële administratie OPDRACHT Ingevolge uw opdracht hebben wij het verslag 2014/2015 opgesteld van de Stichting Esther Vergeer Foundation. De genoemde bescheiden zijn verwerkt in een geautomatiseerde

Nadere informatie

Stichting Healthcare Christian Fellowship International Centre, Voorthuizen

Stichting Healthcare Christian Fellowship International Centre, Voorthuizen Balans per 31 december 2017 Na resultaatbestemming ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa 31 december 2017 Onroerende zaken 261.849 271.523 Inventaris 359 571 Vervoermiddelen 8.925 - Financiële vaste

Nadere informatie

www.jooplengkeek.nl Hoofdstuk 42 belangrijk

www.jooplengkeek.nl Hoofdstuk 42 belangrijk www.jooplengkeek.nl belangrijk 1 Liquiditeitskengetallen Current ratio Quick ratio Working capital (werkkapitaal) Cashflow Kengetallen Kengetallen zijn verhoudingsgetallen, ze geven de verhouding aan tussen

Nadere informatie

SOCIAAL EDUCATIEF KUNST EN VOLKS ACADEMIE TE DEN HAAG. Rapport inzake jaarstukken 2016

SOCIAAL EDUCATIEF KUNST EN VOLKS ACADEMIE TE DEN HAAG. Rapport inzake jaarstukken 2016 SOCIAAL EDUCATIEF KUNST EN VOLKS ACADEMIE TE DEN HAAG Rapport inzake jaarstukken 2016 INHOUDSOPGAVE Pagina ACCOUNTANTSVERSLAG 1 Algemeen 2 FINANCIEEL VERSLAG 1 Bestuursverslag over 2016 4 JAARREKENING

Nadere informatie

Business Valuation : groeiend belang

Business Valuation : groeiend belang Business Valuation : groeiend belang Inleiding Vandaag de dag worden we steeds vaker geconfronteerd met de vraag hoeveel een onderneming waard is en of ze gelet op de huidige crisis financieel gezond is.

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Seinpost Slinge Maatschappelijk. Verslagperiode 1 oktober december 2016

Jaarrekening Stichting Seinpost Slinge Maatschappelijk. Verslagperiode 1 oktober december 2016 Verslagperiode 1 oktober 2016-31 december 2016 Gegenereerd op 27 jun 2017 Inhoudsopgave FINANCIEEL VERSLAG 3 Voorwoord 4 Financiële positie 5 Kengetallen 6 JAARREKENING 7 Balans 8 Winst- en verliesrekening

Nadere informatie

Financial due diligence: Toegevoegde waarde due diligence adviseur bij afrekenmechanismen

Financial due diligence: Toegevoegde waarde due diligence adviseur bij afrekenmechanismen Financial due diligence: Toegevoegde waarde due diligence adviseur bij afrekenmechanismen Door: Gijs van Reen Transacties vinden veelal plaats op een 'cash and debt' free basis. Een analyse van de netto

Nadere informatie

Jaarrekening Opdracht 1.1 Samenstellingsverklaring Resultaatvergelijking Meerjarenoverzicht 4

Jaarrekening Opdracht 1.1 Samenstellingsverklaring Resultaatvergelijking Meerjarenoverzicht 4 Stg. Peter van den Brakencentrum Sterksel T.a.v. de directie Ten Brakenweg 9 6029 PH STERKSEL Jaarrekening 2017 INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Opdracht 1.1 Samenstellingsverklaring 2 1.2 Resultaatvergelijking

Nadere informatie

TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2009-2010

TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2009-2010 TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2009-2010 CiTG, minor Mining and Resource Engineering Economie college 1: Grip op Geldstromen Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Energy & Industry Group December

Nadere informatie

A. Analyse van de Financiële Overzichten

A. Analyse van de Financiële Overzichten A. Analyse van de Financiële Overzichten In dit hoofdstuk worden de verschillende financiële overzichten benoemd, wordt er ingegaan op belastingen en wordt de kasstroom besproken. Ook komen er veel ratio

Nadere informatie

Vaste activa Materiële vaste activa

Vaste activa Materiële vaste activa 1 BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (voor winstbestemming) 31 december 2015 31 december 2014 ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa 375.365 504.356 Vlottende activa Voorraden 50.210 20.111 Vorderingen 105.994

Nadere informatie

Vinc Vastgoed Management I B.V. gevestigd te Rotterdam

Vinc Vastgoed Management I B.V. gevestigd te Rotterdam #ORG=saa#VES=rdm#PAP=vbl Vinc Vastgoed Management I B.V. gevestigd te Rotterdam Financieel verslag over het boekjaar 1-1-2014 / 30-6-2014 #ORG=saa#VES=rdm#PAP=vlg Vinc Vastgoed Management I B.V., Rotterdam

Nadere informatie

Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven

Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven Jaarrekening 2012 Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund Jaarrekening 2012 Inhoudsopgave Jaarstukken

Nadere informatie

HUNTER DOUGLAS N.V., Piekstraat 2, 3071 EL Rotterdam Tel , Telefax

HUNTER DOUGLAS N.V., Piekstraat 2, 3071 EL Rotterdam Tel , Telefax PERSBERICHT HUNTER DOUGLAS N.V., Piekstraat 2, 3071 EL Rotterdam Tel. 31 10 4869911, Telefax 31 10 4850355 Voor publicatie: 17 januari 2006 08.00 uur HUNTER DOUGLAS PRESENTEERT FINANCIËLE RESULTATEN OVER

Nadere informatie

Rotterdams Vastgoedfonds I CV. Halfjaarcijfers 2010

Rotterdams Vastgoedfonds I CV. Halfjaarcijfers 2010 Halfjaarcijfers 2010 INHOUD Blad Balans per 30 juni 2010 3 Winst- en verliesrekening over de periode 1 januari 2010 t/m 30 juni 2010 4 Kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2010 t/m 30 juni 2010

Nadere informatie

EValuation Capital Management B.V. Postbus 79005 1070 NB AMSTERDAM. Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2015

EValuation Capital Management B.V. Postbus 79005 1070 NB AMSTERDAM. Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2015 Postbus 79005 1070 NB AMSTERDAM Tussentijdse cijfers 1 januari tot en met 30 juni 2015 INHOUD Pagina TUSSENTIJDSE CIJFERS 1 JANUARI TOT EN MET 30 JUNI 2015 Samenstellingsverklaring 2 Algemeen 3 TUSSENTIJDSE

Nadere informatie

Stichting Wondem gevestigd te Amsterdam. Accountantsrapport 2017

Stichting Wondem gevestigd te Amsterdam. Accountantsrapport 2017 Accountantsrapport 2017 Nummer Kamer van Koophandel: 50207245 Datum: 18 april 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave pagina Accountantsrapport Samenstellingsverklaring van de accountant 3 Financiële positie

Nadere informatie

Jaarverslaggeving 2017 van Stichting BIZ Halfweg-Molenwatering Curieweg l 3208 KJ Spijkenisse

Jaarverslaggeving 2017 van Stichting BIZ Halfweg-Molenwatering Curieweg l 3208 KJ Spijkenisse -- Jaarverslaggeving 2017 van Stichting BIZ Halfweg-Molenwatering Curieweg l 3208 KJ Spijkenisse INHOUDSOPGAVE ACCOUNTANTSRAPPORT 1 2 3 4 Algemeen Resultaat Financiële positie Samenstellingsverklaring

Nadere informatie

Schiphol Nederland B.V. Halfjaarlijkse financiële verslaggeving over de periode 1 januari 2013 t/m 30 juni 2013

Schiphol Nederland B.V. Halfjaarlijkse financiële verslaggeving over de periode 1 januari 2013 t/m 30 juni 2013 Halfjaarlijkse financiële verslaggeving over de periode 1 januari 2013 t/m 30 juni 2013 HALFJAARVERSLAG 2013 Schiphol Nederland B.V. is onderdeel van de Schiphol Group (N.V. Luchthaven Schiphol voert Schiphol

Nadere informatie

Felloo Dental B.V. Jaarrekening Azelosestraat 23 Postbus AA Borne

Felloo Dental B.V. Jaarrekening Azelosestraat 23 Postbus AA Borne a t f e i Azelosestraat 23 Postbus 49 7620 AA Borne 074 2657720 074 2657721 info@civra.nl www.civra.nl Felloo Dental B.V. Jaarrekening 2017 rabo bic ing bic kvk btw alg vw. NL04RABO0140137823 RABONL2U

Nadere informatie

Stichting Steun 22Q11 gevestigd te Uden. Rapport inzake de jaarrekening 2015

Stichting Steun 22Q11 gevestigd te Uden. Rapport inzake de jaarrekening 2015 Stichting Steun 22Q11 gevestigd te Uden Rapport inzake de jaarrekening 2015 Inhoudsopgave Pagina 1. Accountantsverslag 1.1 Samenstellingsverklaring van de accountant 2 1.2 Algemeen 3 1.3 Resultaten 3 2.

Nadere informatie

Stichting Omroep Landgraaf

Stichting Omroep Landgraaf Stichting Omroep Landgraaf T.a.v. Het Bestuur Felix Ruttenstraat 16 6372KV Landgraaf KvK-nummer: 4172374 RAPPORT INZAKE DE JAARSTUKKEN 218 Inhoud JAARREKENING Financiële positie JAARSTUKKEN 218 JAARREKENING

Nadere informatie

3. Jaarrekening Stichting KHO-Heliomare

3. Jaarrekening Stichting KHO-Heliomare 3. Jaarrekening Stichting KHO-Heliomare 3.1 Balans per 31 december 2013 (voor resultaatbestemming) Activa 31-12-2013 31-12-2012 Vaste activa Materiële vaste activa 591.897 591.897 Financiële vaste activa

Nadere informatie

ROTTERDAMS OOGHEELKUNDIG ONDERZOEK STICHTING (ROOS) TE ROTTERDAM. Rapport inzake jaarstukken januari 2017

ROTTERDAMS OOGHEELKUNDIG ONDERZOEK STICHTING (ROOS) TE ROTTERDAM. Rapport inzake jaarstukken januari 2017 ROTTERDAMS OOGHEELKUNDIG ONDERZOEK STICHTING (ROOS) TE ROTTERDAM Rapport inzake jaarstukken 2014 29 januari 2017 INHOUDSOPGAVE Pagina JAARREKENING 1 Balans per 31 december 2014 4 2 Staat van baten en lasten

Nadere informatie

Stichting Dierenambulance gevestigd te Harderwijk. Jaarrekening 2016

Stichting Dierenambulance gevestigd te Harderwijk. Jaarrekening 2016 Jaarrekening 2016 Nummer KvK: 41035845 Datum: 8 mei 2017 J. F. van Sloten Inhoudsopgave Inhoudsopgave pagina Jaarverslag Opdracht 3 Samenstellingsverklaring van de accountant 4 Financiële positie 5 Bespreking

Nadere informatie

Kerngegevens 30-jun dec jun-17. Bedrijfsresultaat (x 1.000) Netto resultaat (x 1.000)

Kerngegevens 30-jun dec jun-17. Bedrijfsresultaat (x 1.000) Netto resultaat (x 1.000) Persbericht N.V. Bever Holding heeft over het eerste halfjaar 2018 een positief resultaat voor belastingen behaald van 1.067.415 hetgeen toe te rekenen is aan een verkoopresultaat vastgoed 2.423.871, een

Nadere informatie

NE-iT Hosting B.V. De Tienden 26c 5674 TB NUENEN. Publicatierapport Handelsregister Kamer van Koophandel voor Brabant, dossiernummer

NE-iT Hosting B.V. De Tienden 26c 5674 TB NUENEN. Publicatierapport Handelsregister Kamer van Koophandel voor Brabant, dossiernummer NE-iT Hosting B.V. De Tienden 26c 5674 TB NUENEN Publicatierapport 2016 Handelsregister Kamer van Koophandel voor Brabant, dossiernummer 17254018. Vastgesteld door de algemene vergadering d.d. 17 mei 2017

Nadere informatie

Financiële verslaggeving in beweging. Programma

Financiële verslaggeving in beweging. Programma Financiële verslaggeving in beweging Prof. dr Jos M.J. Blommaert 1 Programma Four key steps Recente ontwikkelingen Voorzieningen als verplichtingen Goodwill en reële waarde Impairmenttoets 2 1 Four key

Nadere informatie

Financieel Verslag 2014 Stichting Mama Watoto

Financieel Verslag 2014 Stichting Mama Watoto Financieel Verslag 214 Stichting Mama Watoto 1 Inhoud Jaarrekening Balans per 31 december 214 5 Winst-en-verliesrekening over 214 7 Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening 1 Overige gegevens

Nadere informatie

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Liquide middelen

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Liquide middelen BALANS PER 31 DECEMBER 2017 (na voorstel resultaatverdeling) 31 december 2017 31 december 2016 ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa 7.958 - VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen 1.035.332 230.003 Liquide

Nadere informatie

APPENDICES. Universiteit van Tilburg Departement Accountancy Jan Bouwens Edith Leung Arnt Verriest 25 februari 2011

APPENDICES. Universiteit van Tilburg Departement Accountancy Jan Bouwens Edith Leung Arnt Verriest 25 februari 2011 APPENDICES Universiteit van Tilburg Departement Accountancy Jan Bouwens Edith Leung Arnt Verriest 25 februari 2011 Appendices bij het rapport ter evaluatie van de Wet toezicht financiële verslaggeving:

Nadere informatie