GENETISCHE MODIFICATIE

Transcriptie

1 GENETISCHE MODIFICATIE KORTE BESCHRIJVING: GENETISCHE MODIFICATIE Bedoeld voor VO onderbouw Doelgroep Vmbo/Havo/VWO Thema Biotechnologie, genetisch gemodificeerd voedsel Soort lesmateriaal Praktische opdracht, chips test Waardering Oriëntatie Moeilijkheidsgraad ** Kosten WAT GAAN LEERLINGEN DOEN? Leerlingen krijgen de keuze tussen 1 bord waarop genetisch gemanipuleerde chips (mexicaantjes) liggen. Op het andere bord ligt biologische chips, en op het derde bord ligt conventionele chips. De leerlingen maken een keuze welke chips ze kiezen. De keuze wordt verwerkt in een grafiek. In een introductie (film) wordt de discussie over genetische modificatie toegelicht. Zowel de voor- en nadelen worden daarbij genoemd. Leerlingen maken daarna een collage, waar aan de ene kant de voordelen van genetische modificatie wordt uitgebeeld, en aan de andere kant de nadelen. Opnieuw wordt gevraagd welke bord chips de leerlingen nu kiezen. Ook deze resultaten worden in een grafiek verwerkt. LEERLINGEN LEVEREN IN: Een collage op A2 formaat, waarbij aan de ene kant de voordelen van genetische modificatie wordt uitgebeeld, en aan de andere kant de nadelen. Een verslag over de opdracht waarin wordt beschreven: 1. Wat het doel van de opdracht is. 2. Welke kennis ze zelf al weten over de voor- en nadelen van genetische modificatie. 3. Welke kennis ze willen opzoeken en waar ze deze informatie denken te kunnen vinden. 4. Een plan van aanpak voor het maken van de collega en een taakverdeling. 5. Een beschrijving van het groepsproces tijdens het uitvoeren van de opdracht. 6. Een reflectie over de collage en het groepsproces. Hierbij wordt minimaal drie complimentjes en minimaal drie verbeterpunten beschreven. 7. De beide grafieken met de conclusies van de groep hierover erbij vermeld.

2 LEERDOELEN De leerlingen kunnen voorbeelden geven van de invloed van genetische modificatie op het milieu en de maatschappij. Leerlingen kunnen zowel de argumenten voor genetische modificatie als argumenten tegen genetische modificatie toelichten. Leerlingen kunnen onderzoek gegevens verwerken in een grafiek en kunnen aan de hand van de grafiek conclusies trekken. PRAKTISCHE AANWIJZINGEN Maak groepen van vier tot vijf leerlingen. Een kist met oude tijdschriften is handig voor plaatjes voor de collages. Het is handig om per groep minimaal 1 computer met internetverbinding te hebben en een printer. De introductie over genetisch gemodificeerd voedsel kan op verschillende manieren: Allereerst is er de Nederlandstalige documentaire van Levy, uitgezonden door de Avro op 8 juni In deze video wordt uitgelegd wat de verschillende gedachtes zijn rondom genetisch gemodificeerd voedsel in relatie met de honger in ontwikkelingslanden. Daarbij wordt ook de rol die Monsanto, de grootste zaadhandelaar in genetisch gemodificeerde gewassen, inneemt toegelicht. De documentaire duurt 26 minuten. Link: Als introductie kun je tevens de Engelstalige documentaire Jimmy s GM foodfight gebruiken, uitgezonden door de BBC. In deze documentaire worden de voor- en nadelen van gentechnologie besproken. Voornamelijk wordt de problematiek toegelicht aan de hand van de banaan. De banaan is hoofdvoedsel nummer 1 in Afrikaanse landen en wordt bedreigt door een schimmel die hele plantages tegelijk aantast. De genetisch gemodificeerde bananen zijn resistent tegen deze schimmel, en zo kan er met veel minder gebruik te maken van gif toch bananen worden geteeld. De documentaire duurt 50 minuten. Link: Je kunt als introductie kiezen voor de DVD van Marie Monique Robin: De Wereld volgens Monsanto, van dioxine naar ggo; een multinational die u het beste wenst. Hier hoort ook het boek: De wereld volgens Monsanto bij. Het is te bestellen bij uitgeverij Geus; informatie is ook te vinden op Je kunt als introductie kiezen voor korte filmpjes op you tube. Geschikt hiervoor zijn: (Engelstalig)

3 158FB878F06 Ook kun je artikelen gebruiken voor de introductie. Geschikte artikelen zijn: Tip: in plaats van chips kun je ook worstjes nemen die in genetisch gemodificeerde plantaardige olie zijn gebraden, biologische plantaardige olie of gangbare plantaardige olie. Op de webstie van greenpeace kun je vinden waar genetische gemodificeerde olie te koop is. BENODIGDHEDEN 1 bord met genetisch gemanipuleerde chips, en de prijs per 100 gram. 1 bord met conventionele chips, en de prijs per 100 gram. 1 bord met biologische chips, en de prijs per 100 gram. Flap over vellen. Stiften, lijm, scharen, oude tijdschriften. Beamer met computer en internetverbinding of uitgeprinte artikelen. LESPLAN LES 1 15 minuten: De drie borden laten zien. Vertel wat er op welk bord ligt. Inventariseer de keuze van leerlingen door briefjes ui te delen waarop ze hun keuze kunnen maken, en deze weer in te nemen. Zet de uitslag van het onderzoek op het bord. 25 minuten: Laat de documentaire van Levy of die van Jimmy s GM foodfight zien. Je kunt ook in plaats van deze film een aantal you tube filmpjes tonen of de vier artikelen over genetisch gemodificeerd voedsel laten lezen. 05 minuten: Laat leerlingen daarna de voor en nadelen formuleren die ze hebben kunnen zien in de documentaire en/of hebben kunnen lezen in de artikelen. Je kunt dit doen door twee borden (een voor en een tegen) in de klas te hangen en de leerlingen er naar toe te laten lopen om hun conclusies op te schrijven. Ook kun je ze de voor en tegens op een kladblaadje op laten schrijven. 05 minuten: Uitleg van de opdracht en het verslag 25 minuten: Leerlingen maken een werkplan voor de collage en voeren het werkplan daarna uit.

4 LES 2 40 minuten: Leerlingen maken de collage af. 30 minuten: Groepjes presenteren hun collage aan de rest van de groep. Er wordt door de leerlingen verteld wat hun werkwijze is geweest en ze tonen de collage. Ze geven daarbij een toelichting op hun collage. 10 minuten: leerlingen maken opnieuw een keuze uit de drie borden. De uitslag komt op het bord te staan. 10 minuten: Leerlingen maken twee grafieken. Een grafiek van de eerste keuze en een grafiek van de tweede keuze. 10 minuten: Leerlingen trekken conclusies, reflecteren op hun collage en werkwijze en maken het verslag verder af. BEOORDELINGSCRITERIA COLLAGE: 9 Duidelijk, scheiding tussen voor en tegen, goed leesbaar, netjes, origineel, correct, compleet. Om te beoordelen of de informatie compleet is, zijn hieronder de voordelen en nadelen beschreven die te vinden zijn op Beweerde voordelen: Gentechnologie maakt het mogelijk om heel gericht één gen met een nuttige eigenschap in te brengen in een plant. Gentechnologie versnelt de veredeling aanzienlijk. Genetische manipulatie is niets nieuws: ook in de klassieke veredeling veranderen we het DNA van planten al duizenden jaren. Transgene gewassen maken een vermindering van pesticidengebruik mogelijk. Gentechlandbouw leidt tot besparingen op brandstofgebruik en vermindert erosie omdat er minder geploegd hoeft te worden door gebruik van herbicideresistente gewassen. Met gentech-gewassen worden hogere opbrengsten gerealiseerd. Dit is met name nodig gezien de toenemende wereldbevolking en de afnemende hoeveelheid landbouwgrond. Gentechnologie kan een substantiële bijdrage leveren aan het oplossen van het hongerprobleem in de wereld. Met gentechnologie kunnen in de toekomst mogelijkerwijs zoutresistente en droogteresistente gewassen worden gemaakt. Met gentechnologie kunnen er meer voedzame gewassen worden ontwikkeld (bijvoorbeeld rijst met vitamine A oftewel gouden rijst). Er is geen bewijs dat gentechgewassen onveilig zijn. In Amerika eet men al jarenlang ggo's en er is nog niemand ooit ziek van geworden.

5 Gentechgewassen kunnen bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering, doordat ze de kooldioxide-uitstoot verlagen. Beweerde nadelen: De techniek is helemaal niet zo precies. Het ingebrachte genconstruct komt op een willekeurige plek in het plantgenoom terecht en verstoort daar de samenhang. Daardoor treden onverwacht bij-effecten op. De meeste gentechgewassen zijn tot nu toe herbicide-resistent. Deze resistentie leidt binnen enkele jaren juist tot een toename in plaats van een afname van pesticidengebruik. Er is geen sprake van hogere opbrengsten als er een objectieve vergelijking wordt gemaakt met gentechvrije gewassen. Onderzoek laat zien dat de oogst dan vaak een paar procent lager is. Honger is een verdelingsprobleem, geen productieprobleem. Droogteresistentie en zoutresistentie komen van nature voor in allerlei planten. Daar is geen gentechnologie voor nodig. Een gevarieerd dieet is van veel groter belang dan rijst met toegevoegde vitamine. Door gentechgewassen ontstaan 'superonkruiden' en de gentechgewassen worden soms zelf een onkruid. Dit vormt een bedreiging voor het milieu, omdat meer en zwaardere bestrijdingsmiddelen moeten worden gebruikt tegen dit superonkruid. Gentechnologen kijken niet naar de oorzaken van de problemen maar zijn meestal bezig met symptoombestrijding. Er is geen bewijs dat ggo's veilig zijn voor de gezondheid: de effecten van consumptie zijn nog nooit afdoende onderzocht, zeker niet bij mensen. Ook in Amerika, waar mensen het eten, wordt niet onderzocht of ze er ziek van worden. De langetermijn-gevolgen van ggo s voor het milieu en de biodiversiteit zijn grotendeels onbekend. En wat wel bekend is belooft niet veel goeds. Gentechlandbouw bedreigt de biologische en traditionele landbouw omdat gentechgewassen biologische en traditionele gewassen kunnen verdringen. Er is geen consumentenvraag naar genetisch gemanipuleerd voedsel, katoen of brandstoffen. In ontwikkelingslanden, maar ook in westerse landen, verkrijgen multinationale ondernemingen een te grote machtspositie en wordt de autonome voedselproductie van streken en landen in gevaar gebracht. Dit gebeurt door het verbieden van het gebruik van geoogst zaad met patenten en de bedreiging van de traditionele agrobiodiversiteit. Gentechnologie brengt de voedselproductie in handen van grote ondernemingen.

6 VERSLAG: Inhoud: De volgende onderdelen zijn beschreven: 1. Wat het doel van de opdracht is. 2. Welke kennis ze zelf al weten over de voor- en nadelen van genetische modificatie. 3. Welke kennis ze willen opzoeken en waar ze deze informatie denken te kunnen vinden. 4. Een plan van aanpak voor het maken van de collega en een taakverdeling. 5. Een beschrijving van het groepsproces tijdens het uitvoeren van de opdracht. 6. Een reflectie over de collage en het groepsproces. Hierbij wordt minimaal drie complimentjes en minimaal drie verbeterpunten beschreven. 7. De beide grafieken met de conclusies van de groep hierover erbij vermeld. Correctheid Volledigheid Grafieken zijn correct uitgevoerd en conclusies zijn beschreven Eigen meningen en de verschillen in de groep zijn goed verwoord Netjes verzorgd