Asset liability management. Een-op-een. Meer inzicht in uw pensioen. Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Jaargang 10 Februari 2011

Transcriptie

1 Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Jaargang 10 Februari 2011 Asset liability management Mark Burbach licht toe waar hij aan werkt als Chief Investment Officer Een-op-een Een deelnemer in gesprek met een bestuurslid Meer inzicht in uw pensioen Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner focus februari

2 actueel Deze keer in focus Een-op-Een Een deelnemer in gesprek met bestuurslid 07 Meer inzicht in uw pensioen Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner 08 Alle wijzigingen in kaart Toelichting op de wijzigingen voor uw pensioen of pensioenuitkering 12 asset liability management Mark Burbach licht toe waar hij aan werkt als Chief Investment Officer 14 Grote veranderingen Wat staat ons te wachten met betrekking tot 04 het pensioenstelsel de komende kabinetsperiode Hoe staan we er voor? Eind november vond een Pensioen In Zicht bijeenkomst plaats voor vliegers die binnen afzienbare tijd met pensioen zullen gaan. Ik was uitgenodigd om de aftrap te doen. Op die dag stonden de kranten opnieuw vol met pensioen nieuws. Meest slecht nieuws. Ik heb benadrukt dat al die berichten niet over het Vliegend Fonds gingen. Hoe staat het er aan het begin van 2011 voor met uw pensioenfonds? Het korte antwoord is: goed. Per 1 januari heeft uw pensioenfonds de pensioenen volledig kunnen indexeren. Dat is een teken van de soliditeit van het fonds. Op korte termijn dus geen reden tot zorgen. Op het moment van schrijven bedraagt de dekkingsgraad ca. 130%. Dus voor elke 1,- pensioenverplichtingen heeft het fonds ruim 1,30 aan bezittingen. Ruim voordat de financiële crisis begon was dat nog ergens tussen 1,50 en 2,-. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat het fonds er nu toch iets minder goed voor staat dan een paar jaar geleden? Aan het eind van 2010 bedroeg het belegde vermogen van het fonds bijna 6 miljard. Dat is een hoger bedrag dan ooit. Hoewel er veel geschreven wordt dat het met de beleggingen van pensioenfondsen niet goed zit, ligt het daar dus niet aan. Hoe zit het dan wel? Er zijn twee verklaringen. De eerste verklaring zit in de waarde van de verplichtingen van het fonds. Hoewel de pensioentoezeggingen voor de toekomst niet hoger zijn geworden, moet het fonds er wel meer reserves voor aanhouden. Het fonds moet uitgaan van de veronderstelling dat het niet meer verdient dan de rente op langlopende staatsobligaties. Is de rente laag, zoals nu, dan moet het fonds meer in kas hebben, dan wanneer de rente hoog zou zijn. Het gaat hier vooral om een rekenregel, maar niet om echte kosten voor het fonds. De tweede verklaring is wel een serieuze. Het goede nieuws is dat wij gemiddeld steeds langer gaan leven. Op basis van nieuwe inzichten heeft het fonds sinds %-punt aan de voorziening pensioenverplichtingen moeten toevoegen. Dat betekende een stevig beroep op de aanwezige reserves. Het is de bedoeling om in de komende jaren de reserves op een hoger niveau te brengen. Dat zal voor een belangrijk deel moeten gebeuren door de verwachte beleggingsopbrengsten. De toekomst is vol onzekerheden en er komt ongetwijfeld na verloop van tijd weer een nieuwe crisis. Ook dan willen we daar goed op voorbereid zijn. Toine van der Stee, directeur pensioenfonds Vliegend Personeel KLM Bestuur Pensioenfonds Vliegend personeel KLM Leden Jeroen van Breukelen, Dick Dees (voorzitter), Bert Gerritsma, Paul Griffioen (vicevoor zitter), Arend de Jong (vicevoorzitter), Miriam Kartman, Lou van Munster, Bert Oudshoorn, Harm van de Pol (plv.), Hans Tettero I E Pensioenservice@ klmvliegendfonds.nl T (020) F (020) colofon Focus verschijnt drie maal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepen sioneerden van het Pensioenfonds Vliegend personeel KLM. Redactie Monique van Dulken, Houda Stitou, Ike Veenendaal, Astrid Visser, Erik Voorhoeve Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen, E focus@klmvliegendfonds.nl Teksten Blue Sky Group B.V., Amstelveen, Lamar communicatie, Amsterdam Art direction, ontwerp en opmaak Frissewind_visuele communicatie, Amsterdam Fotografie Reinier Gerritsen, Don Wijns Illustratie Bart Sparnaaij, Berlijn Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel Meer weten: Attestatie de Vita Een Attestatie de Vita is een bewijs van in leven zijn. Het pensioenfonds vraagt pensioengerechtigden die in het buitenland wonen om jaarlijks een bewijs van in leven zijn toe te sturen. Dat is een officiële verklaring afgestempeld door een bevoegde autoriteit, bijvoorbeeld een notaris of een Nederlandse ambassade. Het pensioenfonds heeft dit nodig om te kunnen beoordelen of u nog in leven bent en het pensioen nog altijd goed wordt uitgekeerd. Op deze manier wordt fraude voorkomen. Als u in Nederland woont is een bewijs van in leven zijn niet nodig. Het pensioenfonds ontvangt deze gegevens dan via de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). Nieuwe procedure Vanaf 2011 wordt er niet meer om een Attestatie de Vita gevraagd als u als pensioengerechtigde de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. Dan ontvangt het pensioenfonds het bewijs van in leven zijn via de Sociale Verzekeringsbank. Vanaf 65 jaar wordt het bewijs van in leven zijn namelijk ook door de Sociale Verzekeringsbank uitgevraagd in verband met de AOW-uitkering die u dan ontvangt. Pensioen In Zicht dag Op 13 april 2011 vindt de volgende Pensioen In Zicht dag plaats. Op deze dag wordt u geïnformeerd over wat er komt kijken bij uw pensionering. Denkt u hierbij aan IPB, levensloop en de pensioenregeling. Uiteraard is er voldoende gelegenheid tot het stellen van vragen en ook uw partner is van harte welkom. Deze dag is bedoeld voor deelnemers die bijna met pensioen gaan. Deelnemers die ongeveer een jaar voor hun pensioendatum zitten ontvangen daarom een uit nodiging van het pensioenfonds. Omdat u als deelnemer slechts één keer een PIZ-bijeenkomst kunt bijwonen, is het aan te raden dit ongeveer één jaar voor uw pensioendatum te doen. Voor de PIZ-bijeenkomst van 13 april kunt u zich tot uiterlijk 15 maart opgeven via Communicatie@blueskygroup.nl. 200% 180% 160% 140% 120% 100% mrt 07 dec 07 sep 08 jun 09 mrt 10 nominale dekkingsgraad vereiste dekkingsgraad (inclusief vereiste reserves) vereiste minimum dekkingsgraad dec 10 Focus nieuwe stijl Deze Focus is de eerste Focus in de vernieuwde huisstijl van het pensioenfonds. We zijn erg benieuwd wat u van de nieuwe Focus vindt. U kunt ons dat laten weten via communicatie@ blueskygroup.nl. In 2011 wordt de nieuwe huisstijl gefaseerd doorgevoerd in de andere communicatiemiddelen van het pensioenfonds. Dekkingsgraad vliegend fonds eind december 2010 De nominale dekkingsgraad, de verhouding tussen de nominale verplichtingen van het fonds en het vermogen, bedraagt eind december 2010: 134,5%. Dit is een stijging ten opzichte van het vorige kwartaal, die vooral te danken is aan de stijging van de rente. Volgens wettelijke richtlijnen moeten pensioenfondsen bepaalde buffers aanhouden. De vereiste dekkingsgraad voor dit fonds is momenteel 118,1%. Het minimaal vereist vermogen is 105%. In de grafiek kunt u zien hoe de dekkingsgraad zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. focus februari

3 INTERACTIE dnb en afm communicatie visitatiecommissie Lou van Munster Lou van Munster heeft bijna 36 jaar voor het Blauwe dak gevlogen: Naast mijn werk als vlieger heb ik me altijd ingezet voor de vakvereniging VNV. Toen het mogelijk werd voor gepensioneerden om zitting te nemen in het pensioenfondsbestuur, ben ik gevraagd. En sinds 2007 ben ik bestuurslid van het vliegend fonds. Pensioen is een boeiende, maar ook ingewikkelde materie en als bestuurslid heb ik het er flink druk mee. Niels Bredewoud Na twee jaar Transavia stapte Niels Bredewoud drie jaar geleden over naar KLM. Ik ben begonnen als co-piloot op de Fokker 50, zegt hij. Inmiddels ben ik Second Officer op de Boeing 777. Hoewel ik nog jong ben, vind ik het wel interessant om te weten hoe mijn pensioen geregeld is. Ik heb nu een bepaalde kwaliteit van leven opgebouwd en als ik stop met vliegen, wil ik wel lekker verder kunnen blijven leven. Deelnemer in gesprek met bestuurslid Een-op-een Er wordt veel over pensioen gezegd en geschreven op tv, radio en in de krant. Maar vaak roepen al die berichten alleen maar méér vragen op. Niels Bredewoud is Second Officer op de Boeing 777 en zette een aantal vragen omtrent zijn pensioen op papier. Als gepensioneerd vlieger en bestuurslid van het vliegend fonds is Lou van Munster de aangewezen persoon om Niels vragen te beantwoorden. NB: Wat doet het pensioenfonds zoal om jonge vliegers te interesseren voor en te betrekken bij pensioenzaken? LvM: Naast bestuurslid houd ik mij actief bezig met de communicatie omdat ik lid ben van de communicatiecommissie. Zoals je misschien weet staan wij als pensioenfonds onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Met name de AFM houdt scherp in de gaten hoe wij met onze deelnemers communiceren. Om deelnemers zo goed mogelijk te infomeren, hebben we onlangs de website geüpdate. Op de site staat een koppeling naar de pensioenplanner waarmee deelnemers inzicht kunnen krijgen in hun pensioen. Daarnaast is het belangrijk dat mensen, zodra ze in dienst komen, goed geïnformeerd worden over hun pensioenregeling. Daarom zijn we nu bezig met een nieuwe In dienst - brochure. Dit zijn allemaal belangrijk middelen, maar daarnaast hanteren we nog een aantal onconventionele middelen. Zo hebben we onlangs een jongerenproject georganiseerd waarbij we tien jonge vliegers bij elkaar hebben gebracht en volledig hebben bijgepraat over pensioen. Vervolgens hebben zij de koppen bij elkaar gestoken en een aantal ideeën geopperd over hoe de communicatie beter kan. Een van de dingen die daaruit voortkwamen, is een informatiestand in het Bemanningscentrum. Zodra iedereen zijn Uniform Pensioenoverzicht (UPO) heeft ontvangen, wordt op de lucht haven een informatiestand neergezet waar vliegers direct antwoord kunnen krijgen op eventuele vragen. Verder was een idee om al in het introductieprogramma van jonge vliegers aandacht te besteden aan de pensioenregeling. Daarover zullen we nog praten met KLM. NB: Hoe is het toezicht op het pensioenfonds verder eigenlijk geregeld? LvM: Er zijn meerdere vormen van zowel extern als intern toezicht. Allereerst het externe toezicht van de eerder genoemde DNB en AFM. Die houden alles in de gaten: de hele financiële handel en wandel, het beleggingsbeleid en de interne beheersing. Voordat ik werd aangesteld als bestuurslid, ben ik helemaal binnenstebuiten gekeerd door DNB. Er werd heel streng gekeken of ik wel voldoende kwalificaties had. Ten tweede staat in de Pensioenwet dat er intern toezicht moet zijn. Daarvoor hebben wij een visitatiecommissie ingesteld die toezicht houdt op alle drie de KLM-fondsen. Voor deze commissie hebben we drie externe deskundigen aangetrokken. De bevindingen die zij doen worden opgenomen in ons jaarverslag. Verder hebben we nog een verantwoordingsorgaan, waarin twee afgevaardigden zitten namens KLM, twee namens de actieve deelnemers en twee namens de gepensioneerden. Als bestuur zitten wij twee keer per jaar aan tafel met dit verantwoordingsorgaan en dan nemen we de lopende zaken door en lichten wij het gevoerde beleid toe. Tot slot is er een deelnemersraad die bestaat uit actieve deelnemers en pensioengerechtigden. Wanneer wij als bestuur bepaalde beslissingen moeten nemen, 4 focus februari

4 valutarisico s maandelijkse inleg INTERACTIE beleggingsrisico s extra storting tegenpartijrisico s zoals vastgelegd in de Pensioenwet, moeten we dat eerst afstemmen met de deelnemersraad. NB: Als gevolg van oplopende kosten en de vergrijzing is de overheid druk bezig met het snijden in sociale voorzieningen als de AOW. Zullen volgende generaties een vergelijkbaar pensioen kunnen genieten als degenen die nu met pensioen gaan? LvM: De AOW is geregeld vanuit de overheid en werkt volgens het zogenaamde omslagsysteem. Dat betekent dat het geld voor de AOW jaarlijks opgebracht wordt door de werkende bevolking. Dus wanneer het aantal werkende mensen daalt als gevolg van de vergrijzing, moeten steeds minder mensen gaan betalen voor steeds meer mensen die het het geld ontvangen. Dat is een kaars die aan twee kanten brandt! Vandaar dat er nu een politiek discussie gaande is over het verhogen van de AOW-leeftijd. Pensioen is echter een heel ander verhaal omdat het werkt volgens het kapitaaldekkingssysteem. In dit systeem betaal je grotendeels voor je eigen oude dag. Een klein deel wordt bij ons nog gestort in een invaliditeitspensioen. Maar in principe geldt: wat jij erin stort, haal je er straks voor jezelf uit. Wel heeft de ontwikkeling dat mensen steeds langer leven ook invloed op het pensioenfonds. Pensioen moet langer worden uitgekeerd en het pensioenfonds moet daarvoor extra geld reserveren. Lou van Munster Het pensioen is een boeiende, maar ook ingewikkelde materie NB: Als de pensioenleeftijd verhoogd wordt naar 66 of 67 jaar, wat betekent dat voor ons? LvM: Op het moment dat de overheid de pensioensleeftijd verhoogt, ontstaat er inderdaad een gat. Als vliegers mogen wij vanaf 56 jaar met pensioen. Dat betekent dat we straks een jaar of 10 moeten overbruggen totdat we AOW ontvangen. In mijn tijd werd dat overbrugd met een overbruggingspensioen, een prepensioenregeling. Sinds 2006 is het in Nederland echter niet meer mogelijk om fiscaal gefaciliteerd prepensioen op te bouwen. Tegenwoordig kan het gat overbrugd worden via een levensloopregeling, bijvoorbeeld via het Blue Sky Eagle Fund. NB: Welk voordeel heeft het Eagle Fund boven andere regelingen? LvM: Er zijn inderdaad veel verzekeringsmaatschappijen en banken die een levensloopregeling hebben. Het voordeel van het Eagle Fund is dat het optimaal aansluit bij jouw pensioenregeling. Verder ben je veel minder kwijt aan kosten. Ik ben soms heel verbaasd als ik hoor hoeveel risicopremie en administratiekosten betaald moeten worden voor een levensloop regeling bij een verzekeringmaatschappij. Bij banken is dat iets minder, maar je bent echt het meest voordelig uit bij het Eagle Fund. NB: Is er een bepaalde leeftijd waarop geadviseerd wordt om te beginnen met het storten van je aanvullende pensioenbijdrage? LvM: Over het algemeen geldt: hoe langer hoe beter. Ik snap echter wel dat veel jonge vliegers de prioriteit geven aan het aflossen van hun studieschuld en hypotheek, en een beetje lekker leven. Maar puur bekeken vanuit pensioenoverwegingen is het verstandig om zo snel mogelijk te beginnen. Het heeft natuurlijk ook te maken met je persoonlijke situatie. De noodzaak om meteen te beginnen, is hoger voor een vlieger die eerst een paar jaar bij de luchtmacht heeft gezeten dan voor iemand die als jonge twintiger begint bij KLM. NB: Hoe kan het dat ons fonds er ten opzichte van andere fondsen zo goed voorstaat? LvM: Ons fonds staat er inderdaad heel goed voor. Ondanks de lage rente is onze dekkingsgraad prima. Dat is mede te danken aan het feit dat wij de afgelopen jaren de risico s voor dalende beurskoerzen hebben afgedekt met zogenaamde average price options (APO s). Onlangs hebben wij deze opties kunnen cashen en dat heeft ons veel geld opgeleverd. Natuurlijk hebben we het aandelenrisico meteen opnieuw afgedekt. Verder is het belangrijk om de risico s te spreiden en waar nodig af te dekken. Denk bijvoorbeeld aan valutarisico s. Vanwege het spreiden van beleggingen zitten wij niet alleen in de eurozone, maar opereren wij wereldwijd. We hebben daarom belangen in alle belangrijke valuta zoals de dollar, het pond en de yen. Een ander belangrijk risico dat afgedekt moet zijn, zeker de laatste jaren, is het tegenpartijrisico. Die APO s waar ik het over had, worden afgesloten bij grote zakenbanken. We hebben gezien dat Lehmann Brothers op de fles ging, dus ook daar moet je je risico s spreiden. Verder bestaat onze portefeuille, in vergelijking met andere fondsen, voor een groot deel uit de relatief veilige (staats-)obligaties. Niels Bredewoud Als ik stop met vliegen, wil ik wel lekker verder kunnen blijven leven NB: Je leest tegenwoordig dat er bij andere fondsen geld bijgestort moet worden. Puur hypothetisch zou ik willen weten wie daarvoor moet opdraaien als dat bij ons fonds het geval zou zijn? LvM: Daar is bij ons inderdaad geen sprake van, maar als het zou moeten, dan is dat vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst. De financieringsafspraken in deze overeenkomst komen tot stand door overleg tussen KLM en de vakvereniging VNV. In de overeenkomst wordt bepaald welk percentage van de jaarlijkse premie betaald moet worden door KLM en welk percentage door de actieve deelnemers. De hoogte van de premie wordt elk jaar van tevoren ingeschat en achteraf herberekend. Vervolgens is vastgelegd wie opdraait voor een eventueel tekort. In ons geval is dat KLM. Maar dat is elke keer weer onderwerp van gesprek bij het verlengen van de overeenkomst. Gelukkig is het bij ons momenteel niet aan de orde. Meer inzicht in uw pensioen Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner Sinds december 2010 is het mogelijk om via de pensioen planner op inzicht te krijgen in de bedragen die u opbouwt in de levensloopregeling van Blue Sky Eagle Fund. Om u een zo goed mogelijk beeld te geven van uw inkomen na pensionering combineert de pensioenplanner uw inkomen uit pensioen, de AOW en de levensloop. De levensloopregeling kunt u namelijk gebruiken als aanvulling op uw pensioen. Mogelijke keuzes In de pensioenplanner vindt u informatie over uw beleggings account en beleggingssaldo. Er worden verschillende keuzemogelijkheden getoond. Zo kunt u bijvoorbeeld laten berekenen wat er gebeurt als u uw maandelijkse inleg verandert, als u kiest voor een jaarlijkse extra storting of als u een ander risicoscenario kiest (zie de afbeeldingen op deze pagina s). Met de planner kunt u geen keuzes vastleggen. Als u iets wilt wijzigen in uw levensloopregeling kunt u een wijzigingsformulier downloaden via skyeaglefund.nl. Er kan één keer per jaar een wijziging van de hoogte van de inleg worden doorgegeven. Veelgestelde vraag Ik ga volgend jaar met pensioen. Is het zinvol het bedrag van de levensloopregeling bij het pensioen te storten of kan ik de uitkering van levensloop gebruiken voor verlof voordat ik mijn pensioen ontvang zonder dat dit bedrag in een keer wordt belast? Verlofopname direct voorafgaand aan pensionering is mogelijk. Dat moet u zelf met uw werkgever afspreken. Bij verlofopname is sprake van een periodieke (maandelijkse) uitkering. Dit in tegenstelling tot uitkering op het moment van pensionering, dan krijgt u een bedrag ineens. Het is niet mogelijk om het bedrag van de levensloopregeling bij het pensioen te storten. Meer weten? De pensioenplanner is bereikbaar via Voor meer informatie over Blue Sky Eagle Fund kunt u terecht op de website Informatie op de website over uw eigen beleggingsaccount betreffende maandelijkse inleg, extra stortingen en nog meer. Wijzigingen kunt uw doorvoeren met een wijzigingsformulier. inzien 6 focus februari

5 facts Pensioenbetaaldata 2011 Uw pensioen ontvangt u in 2011 op onderstaande data op uw bank- of girorekening. Januari 28 januari 2011 Februari 25 februari 2011 Maart 30 maart 2011 Toelichting op de wijzigingen voor uw pensioen of pensioenuitkering Pensioenbedragen en percentages 2011 April 28 april 2011 Mei 30 mei 2011 Juni 29 juni 2011 Juli 28 juli 2011 Augustus 30 augustus 2011 September 29 september 2011 Oktober 28 oktober 2011 November 29 november 2011 December 22 december 2011 Als u een pensioenuitkering ontvangt van Stichting Pensioenfonds Vliegend personeel KLM, zult u zien dat er in vergelijking met 2010 het een en ander is gewijzigd. Deze wijzigingen komen vanuit het pensioenfonds, de overheid en de belastingdienst en kunnen van invloed zijn op pensioen- en uitkerings bedragen. In dit artikel geven wij u een toelichting op de wijzigingen die per 1 januari 2011 voor uw pensioen of pensioenuitkering gelden. Ook vindt u hier de betaaldata van uw pensioen in Veranderingen vanuit uw pensioenfonds Indexatie Uw pensioenfonds probeert ieder jaar uw pensioen te verhogen met de loonontwikkeling. Uw pensioen is dit jaar met 0,7% verhoogd. Uw pensioenfonds heeft uw pensioen de afgelopen drie jaar als volgt verhoogd: over het jaar 2009 per 1 januari 2010 met 2,5%. over het jaar 2008 per 1 januari 2009 met 3,6%. over het jaar 2007 per 1 januari 2008 met 2,0%. Uw pensioenfonds betaalt de toekomstige verhogingen van uw pensioen uit beleggingsrendement. U hebt door deze verhoging en de verwachting voor de komende jaren niet meteen ook recht op verhogingen in de toekomst. Dit heet voorwaardelijke indexatie. Een uitzondering op de voorwaardelijke aanpassing van de pensioenaanspraken, vormt de aanpassing van de pensioenaanspraken die ontleend zijn aan het deelnemerschap vanaf 1 januari 1968 tot 1 januari Voor deze pensioenaanspraken geldt, tot de leeftijd van 65 jaar, dat de jaarlijkse verhoging tenminste gelijk is aan het loonindexcijfer tot de grens van 2,5%. Voor het deel dat de loonindex meer bedraagt dan 2,5% geldt bovenvermelde voorwaardelijkheid. Aanvullende verzekeringen De aanvullende verzekering op grond van de vrijwillige regeling pensioen sparen wordt op dezelfde manier en onder dezelfde voorwaarden verhoogd als uw reguliere pensioenaanspraken. De verhoging per 1 januari 2011 bedraagt derhalve 0,7%. De aanvullende verzekeringen die uit een collectieve waardeoverdracht (onder andere uit de Cabinefondsperiode) of nog herkenbaar uit individuele waardeoverdracht zijn ontstaan, zijn aangepast met 1,1%. Deze aanpassing is het verschil tussen het gewogen gemiddelde totaalrendement op de beleggingen van uw pensioenfonds in de afgelopen tien jaar en een rekenrente van 4%. Voor degenen die jonger zijn dan 65 jaar, zijn deze verzekeringen naast genoemde 1,1% ook nog verhoogd met 2,5% ingebouwde inflatiedekking. In totaal dus met 3,6%. Aanvullend verzekerde Invaliditeitspensioenen worden op een andere manier geïndexeerd, namelijk op basis van de sinds 1 januari 2010 opgetreden verhoging(en) van de maandpensioengrondslag. 8 focus februari

6 Wijzigingen vanuit de overheid AOW-bedragen per 1 januari 2011 De AOW-bedragen zijn per 1 januari 2011 gewijzigd. In tabel 1 ziet u de AOWuitkering die voor u geldt, afhankelijk van uw persoonlijke situatie. De in de tabellen genoemde bedragen zijn bruto per maand. U ontvangt in mei uw vakantie-uitkering. Anw-bedragen per 1 januari 2011 De bedragen van de Anw-uitkering zijn per 1 januari 2011 gewijzigd. Anw staat voor: Algemene nabestaandenwet. In tabel 2 ziet u de Anw-uitkering die voor u geldt, afhankelijk van uw persoonlijke situatie. De in de tabel genoemde bedragen zijn bruto per maand. U ontvangt in mei uw vakantie-uitkering. Inkomensafhankelijke bijdrage voor uw ziektekostenverzekering Iedereen betaalt voor de zorgverzekering een inkomensafhankelijke bijdrage en een nominale vaste premie. De nominale vaste premie moet u zelf betalen aan uw zorgverzekeraar. De inkomensafhankelijke pensioenuitkering. Als u jonger bent dan 65 jaar, betaalt u hiervoor 5,65% over uw pensioenuitkering. Bent u 65 jaar of ouder, dan betaalt u over uw AOW 7,75% en over uw pensioenuitkering 5,65%. Het maximale inkomen waarover de bijdrage wordt berekend, bedraagt ,- per jaar. Als u meerdere pensioenen of uitkeringen ontvangt, is het mogelijk dat over het hogere inkomen dan het genoemde maximumbedrag, de bijdrage wordt ingehouden. U krijgt het teveel ingehouden bedrag van de Belastingdienst terug in het jaar volgend op de inhouding. Zo weet u of u in 2011 teveel betaalt: tel de bedragen op de jaaropgaven van de SVB en Blue Sky Group en eventuele andere jaaropgaven bij elkaar op. Is uw persoonlijk inkomen in 2011 meer dan ,- dan kunt u waarschijnlijk een deel van de bijdrage zorgverzekering terugkrijgen. De Belastingdienst informeert u daarover. WAO/WIA-uitkering De WAO/WIA-uitkering is aangepast aan de gemiddelde loonontwikkeling van de Nominale premie zorgverzekering De nominale vaste premie moet u zelf betalen aan uw zorgverzekeraar. Uw verzekeraar heeft u laten weten om welk bedrag het precies gaat. Als u verzekerd bent bij één van de twee collectieve zorgverzekeraars waarmee KLM afspraken heeft gemaakt, hebt u recht op een korting op de premie. Deze korting is al verwerkt in de aanbieding, die u van deze zorgverzekeraar hebt ontvangen. Wij adviseren u dit te controleren. Als u geen collectieve korting ontvangt, kunt u contact opnemen met de zorgverzekeraar. Zorgtoeslag Mogelijk kunt u een tegemoetkoming in de nominale premie krijgen: de zorgtoeslag. Komt u in aanmerking voor de zorgtoeslag, dan heeft u hiervoor in het verleden van de Belastingdienst/Toeslagen een aanvraagformulier ontvangen. Als u hiervoor in aanmerking denkt te komen en u hebt dit formulier niet ontvangen, dan kunt u het beste contact opnemen met de Belastingtelefoon: of via bijdrage houden wij in op uw cao-lonen (0,59%). Tabel 1 AOW-bedragen U bent alleenstaand Als dit uw situatie is ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering U heeft geen kinderen 1.067, ,62 vakantie-uitkering U heeft kinderen jonger dan 18 jaar 1.345, ,35 vakantie-uitkering U heeft kinderen ouder dan 18 jaar 1.067, ,62 vakantie-uitkering U bent getrouwd of woont samen en ontvangt AOW vanaf de periode vóór 1 februari 1994 Als dit uw situatie is ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering Uw partner is jonger dan 65 jaar 1.067, ,62 vakantie-uitkering, met een mogelijke toeslag van maximaal 386, ,12 vakantie-uitkering. Veranderingen bij de belastingsdienst De belastingtarieven per 1 januari 2011 Voor 2011 zijn de belastingtarieven aangepast. Aan de hand van deze nieuwe tarieven berekenen wij de bedragen die we op uw pensioenuitkering inhouden. Al uw inkomsten worden belast in Box Inhoudingen en heffings kortingen Voordat de belastingdienst uw belasting en premie berekent, past zij heffingskortingen toe. Of u hiervoor in aanmerking komt hangt af van uw persoonlijke situatie. Inhoudingen in 2011 Het kan zijn dat er in 2011 te weinig belasting en premies op uw inkomen ouderenkorting. Heeft u geen uitkering van SVB of UWV dan kunnen de voor u van toepassing zijnde heffingskortingen worden verwerkt op uw pensioen. Een en ander is afhankelijk van hoe u de Loon belastingverklaring voor het Pensioenfonds heeft ingevuld. Een aantal heffings kortingen is inkomensafhankelijk. Voor meer informatie zie 1. Het gaat dan bijvoorbeeld om uw pensioen van KLM, uw AOW-uitkering, uw WAO-uitkering en eventuele lijfrenteuitkeringen. Het belastingtarief in Box 1 is opgebouwd uit vier schijven. Hoe hoger uw inkomen is, hoe meer belasting u naar verhouding betaalt. Bent u ouder dan 65 jaar? Dan betaalt u in de eerste en tweede schijf minder belasting dan mensen die jonger zijn dan 65 jaar. Box 1 kent in 2011 de volgende heffing voor inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen. Zie tabel 3. Bent u geboren in 1946? Dan gelden er andere grensbedragen voor u. Kijk voor meer informatie op Let op! Deze tarieven gelden voor het jaar Voor het invullen van uw belastingbiljet over het jaar 2010 kunt u deze gegevens niet gebruiken. wordt ingehouden. Dat is het geval als uw totale inkomen meer is dan ,- maar elke uitkering apart binnen de eerste schijf valt. Dat komt mogelijk omdat u uw inkomsten van verschillende uitkeringsinstanties ontvangt, zoals de SVB of UWV. Die instanties zijn verplicht belasting en premies in te houden zonder rekening te houden met andere inkomsten. De heffingskortingen Afhankelijk van uw persoonlijke situatie komt u in aanmerking voor bepaalde heffingskortingen. De uitkeringsinstanties hebben met elkaar afgesproken dat de SVB en UWV de algemene heffingskortingen toepassen op uw AOW of Anw. Bij de AOW houdt de SVB ook nog rekening met de ouderenkorting en de alleenstaande Tabel 3 belastingtarieven Voor personen ouder dan 65 jaar Voor personen jonger dan 65 jaar t/m : 15,10% belasting en premies t/m : 33% belasting en premies vanaf t/m : 24,05% belasting en premies vanaf t/m : 41,95% belasting en premies vanaf t/m : 42% belasting, geen premies vanaf t/m : 42% belasting en premies vanaf en hoger : 52% belasting, geen premies vanaf en hoger: 52% belasting, geen premies Uw partner is 65 jaar of ouder 743, ,87 vakantie-uitkering U bent getrouwd of woont samen en ontvangt AOW vanaf 1 februari 1994 of later Als dit uw situatie is ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering Uw partner is jonger dan 65 jaar 743, ,87 vakantie-uitkering, met een mogelijke toeslag van maximaal 710, ,87 vakantie-uitkering. Uw partner is 65 jaar of ouder 743, ,87 vakantie-uitkering Tabel 2 AnW-bedragen Als dit uw situatie is U heeft geen kinderen U heeft kinderen jonger dan 18 jaar ontvangt u dit bedrag aan Anw-uitkering en vakantie-uitkering 1.113, ,17 vakantie-uitkering 1.363, ,21 vakantie-uitkering 10 focus februari

7 know-how ALM-studies toekomstscenario s beleggingsbeleid Mark Burbach, Chief Investment Officer bij Blue Sky Group Asset Liability Management beleggen is vooruitzien In de berichtgeving over pensioenen duikt regelmatig de term Asset Liability Management, of kortweg, ALM op. Door ALM-studies proberen pensioenfondsen inzicht te verkrijgen in toekomstige economische scenario s en de gevolgen daarvan voor de balans. Mark Burbach, Hoofd Beleggingen van Blue Sky Group en beleggingsadviseur van het bestuur, licht toe. Asset Liability Management heeft te maken met de beide zijden van de balans van het pensioenfonds, begint Burbach. Aan de activazijde (asset) staat de waarde van de beleggingen, oftewel de bezittingen. Aan de passivazijde (liability) staan de opgebouwde pensioenaanspraken van alle deelnemers van het fonds, oftewel de verplichtingen. Elk pensioenfonds heeft de ambitie om de pensioenaanspraken van haar deelnemers te indexeren. Om deze ambitie te verwezenlijken wordt onder meer gebruik gemaakt van ALM-studies. Aan de hand van de bestaande pensioenregeling, het premiebeleid en verwachte macroeconomische ontwikkelingen scheppen we kaders waarbinnen we op middellange en lange termijn met onze beleggingen opereren. Het aldus geformuleerde beleggingsbeleid heeft als doel om de beleggingsportefeuille aan de activazijde zo te positioneren dat deze tenminste gelijke tred houdt met de verplichtingen aan de passivazijde. Nederlanders worden ouder Binnen een ALM-studie zijn tal van variabalen waarmee rekening gehouden moet worden. Allereerst zijn er de pensioenregeling en het premiebeleid zoals die zijn afgesproken met de deelnemers en de werkgever. Verder gebruiken de actuariële modellen bijvoorbeeld de gemiddelde verwachte levensduur van de deelnemers. Inmiddels is duidelijk dat we in Nederland met z n allen gemiddeld een stuk ouder worden. Als de gemiddelde levensverwachting van Nederlanders stijgt, kan dit grote financiële gevolgen hebben voor pensioenfondsen. Er moet immers langer pensioen betaald worden en dat betekent dus een verzwaring van de pensioenverplichtingen. Economische scenario s Als door bijvoorbeeld een aanpassing van de actuariële overlevingstafels de verplichtingen toenemen, kan dat voor de activazijde van de balans gevolgen hebben. Met behulp van ALM-studies wordt bekeken of het beleggingsbeleid nog voldoet in diverse economische scenario s. Over een lange periode moet je als pensioenfonds bestand zijn tegen grote economische schokken. De recente wereldwijde crisis is daar een voorbeeld van. Pensioenfondsen moeten dit soort Het is niet onverstandig om de winsten wat sneller af te romen en een dynamischer beleid te voeren schokken kunnen opvangen en over voldoende buffers in de beleggingsportefeuille beschikken. In tijden van economische onzekerheid, zoals we de laatste jaren hebben gezien, zullen pensioenfondsen over het algemeen wat minder risico kunnen nemen in hun beleggingsportefeuille. Dat dat niet altijd goed gaat hebben we de laatste tijd kunnen zien. Een aantal pensioenfondsen zijn nu in het nieuws omdat zij met hun dekkingsgraad onder de 100% zijn geraakt. Extra moeilijkheid De problemen waarin sommige pensioenfondsen nu verkeren zijn voor een groot deel terug te voeren op het beleggingsbeleid van die pensioenfondsen. Het heeft allemaal te maken met de hoeveelheid risico die je neemt op basis van de economische inschattingen. Soms pakt dat niet uit zoals verwacht. Het vaststellen van het te voeren beleid is dan ook niet eenvoudig. Enerzijds moeten er bepaalde risico s genomen worden om de kwaliteit van de pensioenregeling op langere termijn te behouden. Anderzijds moet er voor gewaakt worden dat de risico s niet te groot worden of cumuleren zodat tussentijds een te lage dekkingsgraad ontstaat en dan niet voldoende indexatie kan plaatsvinden. Met de ALM-studies is het mogelijk inschattingen omtrent de houdbaarheid van het geldende beleggingsbeleid te maken en tevens de gevolgen van een eventueel benodigde bijsturing inzichtelijk te maken. Een voorbeeld vanuit de praktijk is de invoering van het Financieel Toetsingskader door de DNB enkele jaren geleden. Verplichtingen dienen vanaf dat moment tegen de actuele markt rentes te worden gewaardeerd. Daarmee ontstond een zekere volatiliteit in de waarde van de verplichten en dat heeft ook consequenties voor de volatiliteit van de dekkingsgraad. Dat wordt vervolgens meegenomen in de formulering van het beleggingsbeleid. ALM-studies zijn behulpzaam om de gevolgen van verschillende economische scenario s inzichtelijk te maken. Wat brengt 2011? De drie pensioenfondsen van KLM hebben ultimo 2010 allemaal een dekkingsgraad van boven de 120%. Voor het Vliegend fonds is dat zelfs 134,5%. Wat betreft 2011 ben ik gematigd optimistisch voor de macro-economische verwachtingen. Tegenover de problemen met de overheidsfinancieringen van de landen rondom de Middellandse Zee staan de goede resultaten van Duitsland. Van oudsher is Duitsland altijd de motor van Europa gebleken, met in zijn kielzog Nederland. Azië en de opkomende markten blijven groeien terwijl Noord-Amerika wel eens een sneller kan herstellen dan tot nu toe aangenomen. De omstandigheden blijven fragiel, nieuwe problemen kunnen een grote impact hebben. De gevoeligheid van de verwachte rendementen is dan ook groot. Daarom denk ik dat het niet onverstandig is om de winsten wat sneller dan gebruikelijk af te romen en een dynamischer beleid te voeren. We kijken verder ook naar nieuwe mogelijkheden om rendement te behalen. Bijvoorbeeld naar private equity: een interessante markt waar goede rendementen te behalen zijn. We zijn dan ook bezig met een advies daarover aan het bestuur. We zouden daar onder meer kunnen profiteren van het feit dat een aantal fondsen vanwege hun problemen niet meer aan het speelbord plaatsneemt. 12 focus februari

8 stijgende levensverwachting uitkeringsovereenkomst verhogen aow-leeftijd perspectief Grote veranderingen in pensioenstelsel op komst verandering verandering Als gevolg van de economische crisis, de lage rentestand en de stijgende levensverwachting van de gemiddelde Nederlander is een aantal pensioen fondsen in de problemen geraakt. Deze ontwikkelingen hebben het besef aangewak kerd dat er aanpassingen moeten komen in het huidige pensioensysteem. In het regeerakkoord van Rutte I is opgenomen dat de AOW-leeftijd in 2020 verhoogd wordt naar 66 jaar. Verder hebben de sociale partners in de Stichting van de Arbeid een pensioenakkoord gesloten met daarin een aantal aanpassingen. Het wachten is nu op hoe het kabinet op deze plannen zal reageren. RISICO VERSCHUIVEN VAN PENSIOENFONDS NAAR DEELNEMER? AOW-LEEFTIJD KOPPELEN AAN LEVENSVERWACHTING? AOW-UITKERING KOPPELEN AAN LOONONTWIKKELING? WERKGEVeRSPENSIOEN AFHANKELIJK VAN BELEGGINgSRESULTATEN? PENSIOENREKENLEEFtIJD KOPPELEN AAN DE AOW-LEEFTIJD? Voormalig minister van Sociale Zaken Donner was in het vorige kabinet al druk bezig met het verhogen van de AOWleeftijd. Tijdens zijn bewind hebben een aantal commissies zich gebogen over verschillende pensioendossiers. De commissie Don keek naar de hoogte van pensioenpremies, de commissie Frijns naar het beleggingsbeleid en de commissie Goudswaard nam de toekomstbestendigheid van het huidige stelsel onder de loep. Vooral de bevindingen van de laatstgenoemde commissie liegen er niet om. Goudswaard komt tot de conclusie dat het pensioenstelsel herzien moet worden om het in de toekomst betaalbaar te houden. Nu nog is wettelijk vastgelegd in de zogenaamde uitkeringsovereenkomst, dat de hoogte van het pensioen gegarandeerd is. Een onhoudbare situatie volgens Goudswaard. De voorstellen in het pensioenakkoord sturen dan ook aan op een situatie waarin pensioenregelingen worden omgezet van een uitkeringsovereenkomst naar een premieovereenkomst. Dat betekent dat de fondsen en de werkgevers minder risico lopen en de hoogte van het pensioen geen absolute zekerheid meer zal zijn voor de deelnemers. Hoe zat het ook alweer? Het inkomen na pensionering in Nederland is gebaseerd op drie pijlers. De eerste pijler is de AOW, het basispensioen van de staat. De tweede pijler is het pensioen dat wordt opgebouwd via een baan en wordt betaald door de werkgevers en werknemers samen. De pijlers AOW en werkgeverspensioen zijn van oudsher goed op elkaar afgestemd. De derde pijler kan bestaan uit allerlei soorten financiële aanvullingen die mensen zelf treffen. Dat kan bijvoorbeeld via een levensverzekering of een lijfrenteverzekering. Ook de levensloopregeling, zoals van Blue Sky Eagle Fund, is hier een voorbeeld van. AOW-leeftijd In het regeerakkoord is een aantal zaken opgenomen over de eerste pijler, de AOW. In eerste instantie wil men de AOWleeftijd verhogen naar 66 jaar in Verder zegt het kabinet een voorstel te willen doen in lijn met het pensioenakkoord van de sociale partners om de AOW-leeftijd mee te laten bewegen met de levensverwachting. Dat wil zeggen dat wanneer de levensverwachting met één jaar stijgt, de AOW ook een jaar later zal ingaan. De AOW-leeftijd zal periodiek, op vooraf vastgestelde peildata, worden aangepast aan de gemiddelde levensverwachting vanaf 65 jaar. Een wijziging van de AOW-leeftijd wordt tien jaar van tevoren aangekondigd en vindt om de vijf jaar plaats. Om het mogelijke inkomensverschil door de verhoogde AOW-leeftijd te egaliseren heeft uw pensioenregeling de mogelijkheid om de hoogte van de pensioenuitkering op twee momenten aan te passen. Dit wordt ook wel de hoog-laagconstructie genoemd. AOW-uitkering De sociale partners stellen voor om met ingang van 2011 de AOW-uitkering te koppelen aan de ontwikkeling van de verdiende lonen. Dit zal een forse kostenstijging betekenen die budgettair opgevangen moet worden door beperkingen van de fiscale ouderenkortingen en de AOW-tegemoetkomingen. In de tweede pijler zal de franchise van aan vullende pensioenregelingen ook gekoppeld worden aan de ontwikkeling van de lonen. Werkgeverspensioen Ten aanzien van die tweede pijler stelt het pensioenakkoord verder dat het werkgeverspensioen flexibeler moet worden. Momenteel is het pensioen dat een werknemer opbouwt gegarandeerd en ligt het risico tijdens de opbouwperiode bij het pensioenfonds en de werkgever. Om dit pensioen te garanderen zijn de premies sinds 2000 met 50% verhoogd. Een verdere verhoging van deze omvang kan voorkomen worden door pensioen meer afhankelijk te maken van de behaalde beleggingsresultaten. Risico voor de deelnemer Het feit dat we steeds ouder worden in Nederland moet worden opgelost door de pensioenrekenleeftijd te koppelen aan de AOW-leeftijd, die straks dus samenhangt met de stijgende levensverwachting. Binnen de wettelijke grenzen en de grenzen die het pensioen fonds stelt, kunnen werknemers zelf bepalen wanneer zij willen stoppen met werken. Wie eerder stopt met werken, zal het moeten doen met een lagere pensioenuitkering, terwijl degenen die langer doorwerken juist extra rechten opbouwen. Door het pensioen flexibel te maken, verschuift het risico van het pensioenfonds naar de deelnemer omdat er nooit méér opgebouwd wordt dan werkelijk is opgebouwd met de ingelegde premie. Vinger aan de pols Het kabinet moet nog een besluit nemen over bovengenoemde zaken, maar dat er wezenlijke veranderingen in het pensioenstelsel worden doorgevoerd lijkt onvermijdelijk. Wat de ver anderingen betekenen voor het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM hangt onder andere af van de afspraken die er in het arbeidvoorwaardelijke overleg worden gemaakt. Deelnemers aan pensioenfondsen doen er verstandig aan om zich goed te informeren over hun pensioen. Ook al zou de impact van de te nemen maatregelen groot kunnen zijn, samen sparen voor pensioen zal veruit de beste en meest voordelige oplossing blijven. 14 focus februari

9