Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK Hoofdstructuur basisonderwijs Instellingsnummer Instelling Vrije Basisschool Sint-Cajetanus Directeur Lieve JANSSENS en Lieve DUTHOO Adres Tervuursesteenweg PERK Telefoon Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres K.O.P.S. Van Frachenlaan STEENOKKERZEEL De Zevenster Van Frachenlaan STEENOKKERZEEL Vrij CLB Noordwest - Brabant Gendarmeriestraat VILVOORDE Dagen van het opvolgingsbezoek en Einddatum van het opvolgingsbezoek Datum bespreking verslag met de instelling Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Els VER EECKE Guido AERTS OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar ) 1

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING HISTORIEK TE REMEDIEREN TEKORT(EN) ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? Lager onderwijs: muzische vorming ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar )

3 INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de opvolgingsdoorlichting van de school door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geeft haar de opdracht hiertoe. Als de school bij een doorlichting een beperkt gunstig advies kreeg, volgt na de periode, vermeld in het advies, een opvolgingsdoorlichting. Tijdens een opvolgingsdoorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een (opvolgings)doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de school karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de school proces: initiatieven die de school neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die de school met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op Tijdens het opvolgingsbezoek verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de opvolging. Het opvolgingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan twee adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve opvolgingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar ) 3

4 1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van tot en werd afgesloten met een beperkt gunstig advies. Vanaf moet de school kunnen aantonen dat tekort(en) die aan de basis lagen van dit advies, in voldoende mate werden geremedieerd. Dit verslag beschrijft in welke mate de school daarin is geslaagd. 2 TE REMEDIEREN TEKORT(EN) Lager onderwijs - Leergebieden muzische vorming 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? 3.1 Lager onderwijs: muzische vorming Voldoet De lagere afdeling bereikt de eindtermen voor muzische vorming in voldoende mate. Uit de gesprekken, documenten, observaties en het leerlingenwerk blijkt dat de onderwijzers erin slagen om de visie, principes en algemene doelen van het leerplan in de praktijk om te zetten. Daardoor krijgen de leerlingen stimulansen tot creativiteit en zelfexpressie binnen een doelbewuste en procesmatige werking. De evaluatie en rapportering verlopen doelgerichter en zijn sterker geënt op de krachtlijnen van het leerplan. Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren De 21 algemene doelen van het leerplan muzische vorming vormen het belangrijkste referentiekader voor het muzische onderwijsaanbod in de verschillende leerjaren. Per graad verdeelden de onderwijzers de algemene doelen voor beschouwen en creëren gelijkwaardig over de jaarplanningen van de twee leerjaren. Om meer samenhang, evenwicht en gelijkgerichtheid te bewerkstellingen, baseren alle onderwijzers zich op eenzelfde onderwijsleerpakket voor de planning van hun aanbod en de vertaling van de algemene doelen in concrete activiteiten. Meerdere onderwijzers voorzien daarbij ook eigen muzische activiteiten. De onderwijzers gebruiken een muzometer en sommigen ook een activiteitenmeter om het aanbod voor de domeinen beeldopvoeding, muzikale opvoeding, dramatisch spel, bewegingsexpressie en muzisch taalgebruik op klasof leerjaarniveau in beeld te brengen, te bewaken en eventueel bij te sturen. Het team heeft deze registraties nog niet bij elkaar gelegd om na te gaan of er hiaten, overlappingen of breuklijnen zijn op schoolniveau. Uit de gesprekken en documentanalyse blijkt dat er in vergelijking met de doorlichting nu meer intentionele aandacht is voor de verschillende muzische domeinen. In de meeste klassen ligt het accent echter nog sterk op beeldende en muzikale opvoeding. De meeste onderwijzers organiseren minder vaak activiteiten in het kader van dramatisch spel, bewegingsexpressie en muzisch taalgebruik. De aandacht voor deze domeinen is afhankelijk van de muzische competenties en interesses van de onderwijzers. Hoewel het onderwijsleerpakket zorgt voor een grotere variatie aan activiteiten, krijgen sommige domeinen nog steeds een te eenzijdige invulling in de klaspraktijk. Zo beperkt het muzikale aanbod zich in meerdere klassen hoofdzakelijk tot het aanleren van liedjes. Op schoolniveau zijn er geen afspraken over de planning en implementatie van de eindtermen media van het leergebied muzische vorming en van de leergebiedoverschrijdende eindtermen 4 OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar )

5 voor informatie- en communicatietechnologie (ICT). Het team van de lagere afdeling heeft zich nog niet verdiept in de verschillende deelleerplannen van muzische vorming en in het leerplan mediaopvoeding. Dat verklaart waarom meerdere onderwijzers moeite hebben met het muzische jargon in het onderwijsleerpakket en de leerplannen. Daardoor zijn de specifieke leerplandoelen momenteel te weinig richtinggevend voor het aanbod en slagen een aantal onderwijzers er onvoldoende in om hun leerlingen te laten proeven van de verschillende facetten van elk muzisch domein. De teamleden vertrouwen erop dat het gebruik van het onderwijsleerpakket op termijn zal zorgen voor volledigheid, continuïteit en gradatie in het muzisch aanbod. Ook de afspraken per graad moeten de verticale samenhang bevorderen. De onderwijzers hebben echter weinig zicht op de activiteiten die hun collega s uit de andere graden selecteerden uit het leerpakket. Daardoor kunnen ze momenteel nog geen gradueel opgebouwd curriculum voor muzische vorming garanderen. Ze voorzien wel activiteiten en klasdoorbrekende projecten of initiatieven waarin leerlingen kunnen experimenteren met aspecten uit de verschillende domeinen van muzische vorming of uit andere leergebieden en leergebiedoverschrijdende thema s. Deze horizontale samenhang zorgt ervoor dat leerlingen impressies uit andere leergebieden muzisch kunnen vertalen of dat ze de mogelijkheden van beeld-, klank-, lichaams-, woord- of audiovisuele taal kunnen gebruiken in diverse leergebieden. Uit de observaties en het leerlingenwerk blijkt dat het team van de lagere afdeling veel vooruitgang heeft geboekt in de implementatie van de principes van het leerplan muzische vorming. Werkjes van leerlingen, foto s en filmpjes getuigen van een vernieuwde muzische ingesteldheid van de teamleden. Beschouwen en creëren binnen een muzische grondhouding tot op de klasvloer zijn doorgedrongen. Tijdens de geobserveerde lessen boden de onderwijzers aansprekende activiteiten aan die de creativiteit en persoonlijke expressie aanwakkeren. Onderwijzers gaan meer en meer op zoek naar een evenwicht tussen de inoefening van muzische technieken en het stimuleren van authenticiteit en creatieve expressie. De meeste onderwijzers beschouwen met de leerlingen bij de start van een muzische activiteit. De mate waarin leerlingen tijdens of na afloop van de les stimulansen krijgen tot kritische reflectie op het eigen muzisch proces of product of op dat van hun medeleerlingen is wisselend. Er is een evolutie merkbaar van product- naar procesgericht muzisch werken. De onderwijzers staan meer open voor het nieuwe en originele. Door de opdracht vrij sterk af te bakenen, door zelf te wijzen op mogelijke problemen of valkuilen, of door snel zelf oplossingen aan te reiken voor muzische problemen dagen sommige onderwijzers hun leerlingen minder uit om probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen. Door theater- en museumbezoek, muzische voorstellingen en workshops kunnen leerlingen proeven en genieten van kunst en cultuur. Ook de klasoverschrijdende initiatieven of projecten en de samenwerking met experten of socio-culturele organisaties vormen een waardevolle aanvulling bij het muzisch aanbod. Ze bieden leerlingen impulsen om meerdere muzische talenten aan te boren of om volgens eigen interesse te kiezen uit muzische activiteiten. OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar ) 5

6 Onderwijsorganisatie Onderwijstijd Klasmanagement Materieel beheer Uitrusting Leermiddelen Infrastructuur Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Gericht op bijsturing In een aantal klassen voorzien de onderwijzers structureel minder tijd voor het leergebied muzische vorming dan de leerplanmakers minimaal nodig achten om de leerplannen te verwezenlijken. Bovendien vallen lessen muzische vorming wel eens weg. De onderwijzers hanteren tijdens de muzische activiteiten een ontwikkelingsstimulerende begeleidingsstijl. Met diverse werk- en groeperingsvormen stimuleren de meesten actief leren, samenwerking en zelfsturing. Ze hebben aandacht voor sociale vaardigheden en vragen respect en openheid voor elkaars creaties. Met muzische tussendoortjes bouwen onderwijzers ontspannende en rustgevende momenten in. Op schoolniveau zijn er voldoende materialen en instrumenten om de leerplandoelen en eindtermen van de verschillende muzische domeinen te implementeren. Meerdere onderwijzers benutten de aanwezige muziekinstrumenten echter onvoldoende. Daardoor beperkt de invulling van het domein muziek zich in deze klassen tot zingen en krijgen de leerlingen nauwelijks mogelijkheden om te experimenteren met muziekinstrumenten. De gangen zijn muzisch aangekleed met creatief leerlingenwerk. Bij de aanvang van een nieuw trimester zijn in een aantal klassen weinig sporen van muzische werkjes vinden. De toestand van de gebouwen in de Tervuursesteenweg, de kleine klassen en het gebrek aan ruimte vormen een belemmering voor de organisatie van activiteiten in het kader van bewegingsexpressie. De klassen van de lagere afdeling zijn uitgerust met een digitaal bord dat de onderwijzers inzetten om het aanbod voor muzische vorming te verlevendigen. Daarbij krijgen leerlingen weinig kansen om zelf met dit medium te werken. Met het oog op de leerplandoelen voor mediaopvoeding, de ICT-eindtermen en de eindtermen media van het leergebied muzische vorming is de ICT-infrastructuur voor de leerlingen beperkt. Een aantal activiteiten uit het onderwijsleerpakket zijn niet mogelijk omdat de nodige software ontbreekt. Het team van de lagere afdeling zette waardevolle stappen om de evaluatie- en rapporteringspraktijk sterker af te stemmen op de krachtlijnen van het leerplan. Met ondersteuning van de pedagogische begeleidingsdienst maakte het team kennis met verschillende evaluatie- en rapporteringsvormen. Vanuit school- en teamafspraken gebeurt de evaluatie en rapportering in functie van de 21 algemene doelen en concrete lesdoelen. Sommige onderwijzers geven aan dat ze nog zoekende zijn naar een efficiënte manier om het muzisch proces en de competenties van de leerlingen te observeren. Elke graad koos recent een evaluatie- en rapporteringsmodel. Daarmee brengt het team de ontwikkeling van elke leerling in beeld ten aanzien van de algemene doelen uit het leerplan en ten aanzien van specifieke lesdoelen. Dat gebeurt op basis van een doelgerichte evaluatie door de onderwijzer én een zelfevaluatie door de leerling. Deze zelfevaluatie krijgt een graadspecifieke invulling. Opvallend is dat de jongere leerlingen sterker gestimuleerd worden om zichzelf te evalueren in functie van één of meer doelen. De zelfevaluatie voor de oudere leerlingen leidt voorlopig eerder tot een algemene waardering van de muzische activiteit dan tot een kritische reflectie op hun eigen muzisch proces of product. 6 OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar )

7 Het team streeft naar evenwicht in de evaluatie en rapportering. Uit een analyse van de rapporten blijkt dat de meeste onderwijzers op dat vlak nog een weg hebben af te leggen. De klemtoon ligt op de evaluatie van doelen in verband met creëren en op doelen in verband met het domein beeldopvoeding. De accenten in het aanbod weerspiegelen zich in de evaluatie- en rapporteringspraktijk van de meeste teamleden. Toch zijn er ook aanzetten om de beheersing van doelen over beschouwen en over de domeinen dramatisch spel, bewegingsexpressie, muzikale opvoeding en muzisch taalgebruik te beoordelen. Over aspecten van media is weinig informatie terug te vinden in de evaluatie of in de rapportering. Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise Foto s op de website bieden ouders een kijk op een aantal muzische activiteiten. Met diverse toonmomenten krijgen leerlingen de mogelijkheid om aan andere leerlingen, hun ouders of een breed publiek te laten zien wat ze op muzisch vlak in hun mars hebben. In de beeldvorming is er relatief weinig aandacht voor de beginsituatie en de muzische ontwikkeling van leerlingen. Daardoor mist het team kansen om muzische talenten van kinderen ten volle tot hun recht te laten komen. Tijdens overgangsgesprekken geven de teamleden wel opvallende aspecten in verband met muzische vorming aan elkaar door. De beperkte beeldvorming bemoeilijkt een doelgerichte ondersteuning van leerlingen en zorgt ervoor dat de leerbegeleiding zich vooral toespitst op meer cognitieve aspecten. De onderwijzers creëren een veilig klasklimaat waarbinnen kinderen zich muzisch kunnen en durven uiten. Met waardering en tips moedigen ze hun leerlingen aan tot creatieve expressie. Bij muzische activiteiten krijgt differentiatie op basis van de beginsituatie van de leerlingen nog weinig ingang. Indien nodig bieden onderwijzers wel extra stimulansen en ondersteuning of zorgen ze ervoor dat leerlingen elkaar kunnen helpen en van elkaar kunnen leren tijdens het muzisch proces. Vooral bij de jongere leerlingen benutten de onderwijzers zelfstandige werkvormen om bepaalde kinderen sterker te begeleiden in muzische activiteiten. Om de kwaliteit van het onderwijsaanbod en van de evaluatie- en rapporteringspraktijk voor muzische vorming te bevorderen, deed het team van de lagere afdeling een beroep op de pedagogische begeleidingsdienst en op een muzische coach die het gemeentebestuur ter beschikking stelde. Het team heeft alsnog onvoldoende zicht op elkaars muzische competenties. Het ondernam weinig initiatieven om hiaten in de interne expertise en in het onderwijsaanbod op te vangen vanuit een gerichte en efficiënte inzet van de aanwezige interne deskundigheid. Hospiteren bij elkaar krijgt nog geen ingang maar de meeste onderwijzers verklaren dat er wel een openheid is voor een systematischer en meer doorgedreven expertise-uitwisseling. OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar ) 7

8 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van tekort(en) zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor het lager onderwijs. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Els VER EECKE de inspecteur-verslaggever Lieve JANSSENS en Lieve DUTHOO de directeur Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school 8 OV bao Vrije Basisschool Sint-Cajetanus te PERK (Schooljaar )