Notitie inzake wetsvoorstel Beschikking geen loonheffingen (BGL)

Transcriptie

1 Notitie inzake wetsvoorstel Beschikking geen loonheffingen (BGL) Bestemd voor: alle ZZP ers met een VAR-WUO of een VAR-DGA Opgesteld door: André Kooijman AA en Edwin Kroon AA/RB Datum: 1 oktober 2014 Betreft: gevolgen voor de praktijk als dit wetsvoorstel wordt aangenomen Inleiding Op 22 september heeft de staatssecretaris het wetsvoorstel Beschikking geen loonheffingen ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel beoogt de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) te vervangen door de Beschikking geen loonheffingen (BGL) in de loop van Belangrijkste verschillen tussen de VAR en de BGL VAR - Geldt gedurende het gehele kalenderjaar tenzij het type werkzaamheden in de loop van het jaar gewijzigd is en wordt na drie jaar automatisch verlengd; - Aanvraag verloopt via de website van de belastingdienst; - Vier varianten (VAR-WUO/ DGA/ ROW/ LOON); - Geeft voorlopig oordeel van de kwalificatie van de werkzaamheden voor de inkomstenbelasting (wel of geen winst uit onderneming); - VAR-WUO en VAR-DGA vrijwaart de opdrachtgever van de verplichting om loonheffingen in te houden; - Opdrachtgever beoordeelt uitsluitend type werkzaamheden. BGL - Geldt alleen gedurende de opdracht tenzij de feiten en omstandigheden zich bij een volgende opdracht niet gewijzigd hebben; - Aanvraag verloopt via een webmodule; - Een soort verklaring voor alle typen werkzaamheden; - Uitsluitend van toepassing op de vraag of er wel of geen inhoudingsplicht is voor de loonheffingen; - Onder voorwaarden vrijwaring voor inhouding van loonheffingen; - Opdrachtgever beoordeelt naast soort werkzaamheden tevens of de omstandigheden en condities vermeld in de BGL overeenkomen met de feitelijke arbeidssituatie. 1

2 Beschikking geen loonheffingen De BGL houdt enkel het oordeel in of voor de arbeidsrelatie op grond van de Wet op de Loonbelasting 1964 inhoudingsplicht voor de loonbelasting bestaat hetgeen ook doorwerkt naar de inhoudingsplicht voor de premies volksverzekeringen, de premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW (hierna tezamen loonheffingen genoemd). Met de BGL wordt geen (voorlopig) oordeel gegeven over de kwalificatie van de werkzaamheden voor de inkomstenbelasting. De staatssecretaris heeft echter aangegeven dat, wanneer de feiten en omstandigheden, zoals die op de BGL worden vermeld, overeenkomen met de werkelijke arbeidssituatie de werkzaamheden door de Belastingdienst niet zullen worden gekwalificeerd als loon in plaats van als winst uit onderneming. Daarnaast introduceert dit wetsvoorstel de medeverantwoordelijkheid van de opdrachtgever ten aanzien van de controle op de juistheid van de afgifte van de BGL. De BGL geeft alleen dan zekerheid over de inhoudingsplicht voor de loonheffingen, indien naast het type werkzaamheden, ook de wijze waarop en de voorwaarden waaronder feitelijk wordt gewerkt overeenkomen met hetgeen daarover in de BGL vermeld staat. De opdrachtnemer heeft in zijn aanvraag voor een BGL, die via een webmodule verloopt, antwoord gegeven op een set van +/- 70 vragen. Aan de hand van de antwoorden op de vragen wordt vervolgens (direct) bepaald of de BGL kan worden afgegeven. Een aantal van deze antwoorden inzake de feiten en omstandigheden staan als stellingen afgedrukt op de BGL. Als een opdrachtgever de BGL van de opdrachtnemer ontvangt zal hij moeten nagaan of deze stellingen overeenkomen met de feitelijke arbeidssituatie. Voorbeeld In de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel is een voorbeeld opgenomen van de aanvraag van een BGL. In dit voorbeeld heeft een houder van een BGL aangegeven dat hij gebruik maakt van zijn eigen gereedschap en materiaal en dat hij zich vrij kan laten vervangen. Ook deelt hij zijn eigen werktijden in en krijgt hij niet doorbetaald bij ziekte of verlof. Verder sluit hij zelf de overeenkomsten met zijn opdrachtgevers af. Dit zijn overigens opdrachtgevers waar hij niet in de laatste zes maanden in dienstbetrekking heeft gewerkt. Hij moet het werk opnieuw doen als het werk niet goed is gedaan, zonder dat hij daarvoor betaald wordt en hij heeft een beroepsaansprakelijkheidsverzekering afgesloten. Deze informatie levert de volgende door zijn opdrachtgever(s) te toetsen stellingen op: Uw opdrachtnemer zorgt zelf voor gereedschappen, hulpmiddelen en materialen; De opdrachtnemer kan de werkzaamheden zonder uw toestemming door iemand anders laten uitvoeren; Uw opdrachtnemer kan zelf de werktijden bepalen en hoeft zich ook niet te houden aan bloktijden; Als uw opdrachtnemer ziek is, betaalt u niets door, u reserveert niets en u geeft geen toeslag voor ziektedagen; Als uw opdrachtnemer vrij neemt, betaalt u niets door, u reserveert niets en u geeft geen toeslag voor vakantiedagen; U sluit rechtstreeks een overeenkomst met uw opdrachtnemer; 2

3 Uw opdrachtnemer heeft in de afgelopen 6 maanden geen soortgelijk werk bij u in loondienst gedaan; Als het werk niet voldoet aan de opdrachtovereenkomst, moet uw opdrachtnemer dat werk gratis aanpassen of opnieuw doen; Uw opdrachtnemer is aansprakelijk voor de schade die hij veroorzaakt bij normale uitoefening van de werkzaamheden. De opdrachtgever hoeft, nadat hij heeft vastgesteld dat deze stellingen kloppen, niets meer te doen. Een kopie van de BGL en van het identiteitsbewijs wordt door de opdrachtgever in zijn administratie bewaart. Uiteraard dient de opdrachtgever gedurende de opdracht na te gaan of de omstandigheden waaronder de werkzaamheden worden uitgevoerd steeds dezelfde zijn c.q. blijven. Wanneer dit niet langer het geval is dient een nieuwe BGL te worden aangevraagd. Opgemerkt wordt dat het nooit verplicht is om een BGL te hebben. In veel gevallen is de aard van de arbeidsrelatie evident en dan ligt het aanvragen van een BGL niet voor de hand. Een opdrachtnemer zou in de regel met één BGL kunnen volstaan voor al zijn opdrachtgevers en voor al zijn opdrachten als deze allemaal onder dezelfde omstandigheden en onder dezelfde voorwaarden worden uitgevoerd. Mocht er sprake zijn van een BGL, die volgens de Belastingdienst ten onrechte zou zijn afgegeven, dan ligt de bewijslast daarvoor bij de Belastingdienst en daarmee dus niet bij de opdrachtgever of de opdrachtnemer. Webmodule Zoals hierboven al gememoreerd vindt de aanvraag van de BGL plaats met behulp van een webmodule. Deze webmodule is interactief, dat wil zeggen dat deze zo is gebouwd dat veel (vervolg)- vragen voortvloeien uit eerder gegeven antwoorden en dat daar waar dat mogelijk is vragen worden overgeslagen. De vragen uit deze webmodule zijn bij het opstellen van deze notitie nog niet vrijgegeven en dus weten wij ook nog niet op grond van welke beslisregels een BGL al of niet wordt toegekend. Echter het zal welhaast onmogelijk blijken te zijn om in deze webmodule alle specifieke feiten en omstandigheden en voorwaarden waaronder werkzaamheden worden uitgevoerd volledig te verwerken. Daarvoor is de praktijk te divers. Ondernemerschap of dienstbetrekking De afgifte van een BGL is met name van belang wanneer een arbeidsrelatie tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer als een dienstbetrekking aangemerkt zou kunnen worden. In het thans geldende besluit Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking is bepaald wanneer er sprake is van een loondienstverband. Dat is het geval als er persoonlijke arbeid wordt verricht; bedragen worden uitgekeerd ter zake van deze arbeid (loon); sprake is van een gezagsverhouding. 3

4 Aangezien in een arbeidsrelatie in verreweg de meeste gevallen sprake is van het verrichten van persoonlijke arbeid waarvoor een vergoeding wordt betaald is vooral van belang of er sprake is van een gezagsverhouding. Uit de jurisprudentie blijkt dat de beantwoording van deze vraag sterk afhangt van de (specifieke) feiten en omstandigheden waaronder de werkzaamheden worden uitgevoerd. Die feiten en omstandigheden leiden tezamen tot het oordeel of er sprake is van ondernemerschap (winst uit onderneming) of een dienstbetrekking (met als tussenvorm resultaat uit overige werkzaamheden ). De feiten en omstandigheden die hierbij in aanmerking worden genomen zijn of belastingplichtige winst beoogt en deze winst ook na verloop van enige tijd weet te realiseren; belastingplichtige de verbintenissen persoonlijk aangaat en daarmee dus ook volledig aansprakelijk is voor de aangegane schulden; belastingplichtige ondernemersrisico loopt en daarvan afgeleid een debiteurenrisico, arbeidsongeschiktheidsrisico, bedrijfs-, en beroepsaansprakelijkheidsrisico waarvan de drie laatstgenoemde risico s zoveel mogelijk zijn afgedekt via verzekeringen*; belastingplichtige zelf bepaalt voor welke opdrachtgevers hij of zij werkt en ook zelf mag bepalen hoe en op welke tijdstippen en op welke werkplek(ken) de overeengekomen werkzaamheden worden uitgevoerd en of hij of zij zich mag laten vervangen*; belastingplichtige niet doorbetaald wordt bij ziekte*; de omvang van de directe (en indirecte) werkzaamheden voortvloeiende uit de activiteiten van de onderneming (tijdsbesteding); op welke wijze er bekendheid wordt gegeven aan de onderneming (website/sociale media/ advertenties etc.); hoeveel er geïnvesteerd wordt in de onderneming; er een (aparte) zakelijke bankrekening is geopend; de onderneming ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel; er nog opleidingen c.q. cursussen worden gevolgd waarmee belastingplichtige zijn kennis en vaardigheden vergroot en zodoende ook meer kans heeft om (een hogere) omzet te genereren. Het is van het allergrootste belang dat de hierboven met een * aangemerkte feiten en omstandigheden vastgelegd zijn in een overeenkomst van opdracht die ondertekend is alvorens de werkzaamheden aanvangen (en uiteraard ook voorzien is van een dagtekening). Daarnaast dienen de overige feiten en omstandigheden (niet met een * aangemerkt) te blijken uit de (financiële) administratie en overige bescheiden zoals een agenda. 4

5 Als sprake is van winst uit onderneming dan kan gebruik gemaakt worden van alle (fiscale) ondernemersfaciliteiten waaronder de zelfstandigen- en startersaftrek, de investeringsaftrek, de MKBwinstvrijstelling, de Fiscale Oudedagsreserve etc. Kritiek van de Raad van State en maatschappelijke organisaties op dit wetsvoorstel De Raad van State heeft de nodige kritische kanttekeningen bij dit wetsvoorstel geplaatst zoals dat: onduidelijk is welk probleem het voorstel beoogt op te lossen; wordt de schijnzelfstandigheid, met het oogmerk ondernemersfaciliteiten in de inkomstenbelasting deelachtig te worden, door dit voorstel wel adequaat bestreden?; de aanzuigende werking van de voordelen van ondernemersfaciliteiten geldt net zo goed onder de voorgestelde regeling als onder de bestaande; de omvang van dit probleem evenmin duidelijk is; deze zou best eens veel kleiner kunnen zijn dan gedacht; het argument van niet zo lang geleden nog steeds geldt om opdrachtgevers te vrijwaren van risico op loonheffing en opdrachten voor zzp'ers te bevorderen; dit geldt in de huidige moeilijke arbeidsmarkt des te meer; in een thans lopend interdepartementaal beleidsonderzoek de fiscale positie van werkenden op de arbeidsmarkt, waaronder zzp'ers, onder meer integraal aan de orde komt. In dat licht bezien is dit wetsvoorstel prematuur; een goede uitvoering en toepassing van de BGL alsmede zekerheid vooraf, staat of valt met het adequaat functioneren van de webmodule; betwijfelt wordt of en zo ja in hoeverre voldoende zekerheid vooraf te realiseren is met deze webmodule aangezien niet duidelijk is of deze precies invulling zal kunnen geven aan de casuïstiek van alle (individuele) gevallen. De Raad van State is van oordeel dat het wetsvoorstel met het oog op het vorenstaande nader dient te worden overwogen. Deze kritiek wordt gedeeld door organisaties waaronder ZZP Nederland, het platform van Zelfstandigen, MKB Nederland, VNO/NCW en FNV Zelfstandigen, Actal en het Register Belastingadviseurs. Tot nu toe lijkt het kabinet ongevoelig te zijn voor deze kritiek. Afgewacht moet dus worden hoe de parlementaire behandeling van dit wetsvoorstel (in zowel de Tweede als de Eerste Kamer) zal verlopen. Overgangsrecht en inwerkingtreding Omdat de BGL op een nader te bepalen tijdstip in werking treedt, kunnen in het kalenderjaar 2015 zowel de VAR als de BGL een gedeelte van het jaar geldig zijn. Om te voorkomen dat onnodig veel beschikkingen moeten worden afgegeven is vastgelegd dat de VAR 2014 tot de datum van de inwerkingtreding van de uit dit wetsvoorstel voortvloeiende wet geldig blijft. 5

6 Belastingplichtigen die nog niet beschikken over een VAR 2014 of andere werkzaamheden gaan uitvoeren dan waar de VAR 2014 betrekking op heeft en in 2015, voordat de wet in werking treedt, een beschikking omtrent de kwalificatie van hun (nieuwe) arbeidsrelatie(s) willen hebben, kunnen nog een VAR aanvragen. Conclusie en advies Onduidelijk is wat de precieze gevolgen van dit wetsvoorstel voor de praktijk zullen zijn en meer in het bijzonder onduidelijk is hoe de aanvraag via de webmodule nu precies verloopt en dus ook op welke gronden nu wel (of juist geen) BGL wordt afgegeven. Om die reden adviseren wij u om eerst in overleg te treden met uw accountant en/of uw belastingadviseur vóórdat u een aanvraag doet voor een BGL. Uiteraard houden wij u van verdere ontwikkelingen omtrent dit wetsvoorstel op de hoogte. 6