Boekbespreking. Jeffrey Brantley (2004). Angst beheersen met aandacht. Een praktische gids voor

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Boekbespreking. Jeffrey Brantley (2004). Angst beheersen met aandacht. Een praktische gids voor"

Transcriptie

1 Boekbespreking Jeffrey Brantley (2004). Angst beheersen met aandacht. Een praktische gids voor het beheersen van angst, fobieën en paniek. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds (188 pp., ISBN X, prijs 19,95). Hende Bauer GGZ Leiden e.o., Albinusdreef 7, Leiden. Correspondentie-adres Postbus 750, 2300 AT Leiden. Gepubliceerd in Gedragstherapie Tijdschrift voor gedragstherapieen cognitieve therapie Vol 39 (no4) 2006

2 2 Mediteren heeft geen bedoeling. Zodra je aan mediteren een bedoeling toekent, heb je er een zoveelste activiteit van gemaakt waarmee je probeert iets te bereiken of een doel te behalen (besproken boek, p. 166). In dit citaat van Kabat-Zinn, de grondlegger van de aandachtgerichte methode, wordt een essentie aangeduid van meditatie. Je oefent je aandacht door die te richten op een focus (je adem, geluiden, je lijf, gevoelens, of wat dan ook) of op dat wat zich aandient in je bewustzijn (keuzeloos bewustzijn). Deze beoefening heeft geen bedoeling maar wel degelijk resultaat, en iedereen die zich ermee bezig houdt doet het uiteraard ook met een doel. Toch is het juist in het niet streven naar resultaat, dat de oplossing van problemen ontstaat. Deze paradox doet zich vaak voor bij patiënten met angstklachten: Wie bloosangst heeft wil niet blozen uit angst voor schut te staan. De bloosangstige wil leren niet te blozen, maar zal in de therapie leren dat het blozen vermoedelijk pas zal verminderen, wanneer hij er niet meer mee zit dat hij bloost. De persoon met dwanggedachten kan pas na het toelaten van die gedachten, daadwerkelijk gaan veranderen. Wie paniekklachten met riëntiele vermijding doen, ook tijdens de therapie. Denk aan de agorafobicus die zijn exposureprogramma netjes doorloopt maar op subtiele wijze de angst blijft vermijden. Denk aan de cliënt met paniek die zijn cognities bijstelt tot De kans dat ik een paniekaanval krijg is heel klein maar hij blijft geloven dat het verschrikkelijk is als het gebeurt. Een van de grootste uitdagingen vind ik het, om patiënten te begeleiden in het onder ogen zien van die angsten en in het aangaan van dit paradoxale avontuur. Soms voel ik een gemis in mijn therapeutische arsenaal, en ik heb de indruk dat de aandachtgerichte methode dit gemis goed aanvult. In deze methode gaat het niet om doen, maar om zijn. Je leert als het ware je bewust te zijn van al je ervaringen - ook die ervaringen die je niet prettig vindt - en je bewust te zijn van de wijze waarop je je verhoudt met die ervaringen. Je wordt je bewust van de mate waarin je jezelf bekritiseert wanneer je angstig bent, en ontwikkelt vriendelijkheid en zachtheid jegens jezelf en je ervaringen. Je leert jezelf niet gelijk te stellen aan die, misschien minder prettige, ervaring (desidentificatie) en de ruimte er om heen te zien. De blozer kan zien dat hij zich kan 2

3 3 richten op de ander terwijl of nadat hij bloost: hij is meer dan alleen het blozen en de spanning die hij voelt. Het doel van het boek van Brantley is het aanbieden van een trainingsprogramma in aandachtmeditatie waarmee je zelf iets aan je angst- en paniekgevoelens kunt doen (besproken boek, p.19). Dit is ook precies wat er in het boek gebeurt. Het introduceert de aandachtgerichte methode, legt uit hoe het werkt, en geeft volop oefeningen die met het boek erbij zelf te proberen zijn. Mensen met angstklachten vormen dan ook de doelgroep. Voor hen is het zeker geschikt. Wel denk ik dat bij een vrij groot deel van de mensen met klinisch relevante angstklachten, bijvoorbeeld mensen met paniekklachten met agorafobie of post-traumatische stress, de stap naar daadwerkelijk oefenen wanneer de angst opspeelt, te groot zal zijn. Terecht merkt Brantley dan ook op dat deze mensen zeker ook reguliere hulp moeten zoeken. Behalve voor mensen met angstklachten, is het boek zeer bruikbaar voor behandelaren die meer willen weten van de toepassing van de aandachtgerichte methode bij angstklachten. De beschrijving van de verschillende oefeningen is in grote lijnen hetzelfde als de beschrijving elders (Kabat-Zinn, 2000; Segal, Williams & Teasdale, 2004), maar ook voor wie die andere boeken al kent biedt Brantley zeker nog nieuws. Heel mooi is bijvoorbeeld het elfde hoofdstuk, getiteld Je volle aandacht op het leven richten. Hierin beschrijft hij hoe je kunt omgaan met ervaringen die je vervelend vindt, en hoe mediteren je hierbij kan helpen. Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste oriënterende deel legt Brantley een aantal begrippen en principes uit. Hij geeft aan wat hij beoogt, wat het begrip mindfulness omvat en resumeert wetenschappelijke bevindingen. Hij licht mogelijke werkingsmechanismen toe, beschrijft het belang van een goede houding (omschreven als De Nieuwsgierige Scepticus) en geeft adviezen voor het overwinnen van weerstanden bij het oefenen. Het eerste deel is nuttig, maar soms wat abstract. In het twee deel beschrijft hij hoe je aandachtgerichtheid kunt trainen. Dit deel is heel concreet. Vele oefeningen zijn uitgeschreven en direct toepasbaar, en de stof komt goed tot leven. In het derde deel volgt de toepassing bij angstklachten. Hier bespreekt Brantley problemen bij het oefenen, geeft adviezen om hier mee om te gaan, en vervolgens gaat hij in op de specifieke 3

4 4 eigenaardigheden van angsten bij het mediteren. Elk hoofdstuk wordt besloten met een korte samenvatting onder het kopje Om te onthouden, wellicht wat schools maar het bevordert wel het begrip en de overzichtelijkheid. Het boek besluit met een literatuurlijst en een bijlage met suggesties voor verder lezen, surfen en oefen-cd s en tapes. Het boek is verzorgd uitgegeven. Hier en daar zitten er kleine zetfoutjes in ( onvirendelijk, nedreven, Vikto Frankl ), maar de indruk van verzorgdheid overheerst. Het taalgebruik is over de hele linie helder, hoewel ik over één zin struikelde: Je kunt ze [angst en paniek] ook zien als ervaringen die in en uit het nu stromen (p. 33). Deze zin komt in het boek enkele keren terug. De formulering bevreemdt mij. Ervaringen vinden altijd plaats in het nu en kunnen dus niet uit het nu stromen, noch er in. Gaandeweg wordt wel min of meer duidelijk wat er bedoeld wordt. De ervaringen van angst en paniek veranderen, zijn soms sterker, dan weer minder sterk. Als je bang bent, ben je vaak gericht op de toekomst - juist niet op het hier en nu. Als je de aandacht op het hier en nu richt zul je wellicht zien dat er naast de angst nog meer valt waar te nemen. Deze onhandige formulering en de paar typefoutjes zijn niet meer dan kleine smetten bij een verder goed verzorgd en helder boek. Het boek is een aanrader voor diegenen die zich willen verdiepen in de toepassing van aandachtgerichtheid bij angstklachten, op zoek zijn naar een boek dat patiënten in hun therapie kunnen gebruiken, en vooral ook voor mensen die graag willen oefenen met aandachtgericht omgaan met hun angsten. 4

5 5 LITERATUUR Kabat-Zinn, J. (2000). Handboek meditatief ontspannen. Effectief programma voor het bestrijden van pijn en stress. Haarlem: Becht. Segal, Z.F., Williams, J.M.G., & Teasdale, J.D. (2004). Aandachtgerichte cognitieve therapie bij depressie - een nieuwe methode om terugval te voorkomen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. 5

Mindfulness. Aandachtsgerichte Cognitieve Therapie

Mindfulness. Aandachtsgerichte Cognitieve Therapie Mindfulness Aandachtsgerichte Cognitieve Therapie Aandachtsgerichte cognitieve therapie is een training die bestaat uit acht bijeenkomsten. Het doel van de training is stress te verminderen en depressies

Nadere informatie

Het landschap van stress

Het landschap van stress Sessie 4 Het landschap van stress Omgaan met moeilijkheden Moeilijke dingen vormen een deel van het leven. Daar hebben we niets over te zeggen. Situaties die je als onaangenaam ervaart, kunnen zorgen voor

Nadere informatie

Omgaan met bloosangst

Omgaan met bloosangst Omgaan met bloosangst Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men

Nadere informatie

Mindfulnesstraining Aandachttraining. Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT)

Mindfulnesstraining Aandachttraining. Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Mindfulnesstraining Aandachttraining Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT). De mindfulnesstraining wordt aangeboden

Nadere informatie

Mindfulness. IZZ Workshop. Mw. drs. Nicky Heins

Mindfulness. IZZ Workshop. Mw. drs. Nicky Heins IZZ Workshop voor mensen in de zorg - Er voor iedereen zijn - Werkzorgen & thuiszorgen - Draagkracht en draaglast - Onregelmatige tijden - Bezuinigingen - Krapte in personeel - Toename werkdruk - Patiënt

Nadere informatie

Stap 3 De adem als anker

Stap 3 De adem als anker Stap 3 De adem als anker De verdeelde geest naar één punt brengen De adembeweging is vergelijkbaar met de beweging van de oceaan: je voelt in- en uitademing als eb en vloed, contractie en extensie, opname

Nadere informatie

Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining

Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie. Deze mindfulnesstraining wordt op de afdeling

Nadere informatie

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten Anders leren omgaan met ziekte en pijn Mindfulness-training voor patiënten Soms wordt iemands leven overheerst door problemen die een ernstige of chronische ziekte met zich mee kan brengen. U kunt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie

Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren.

Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren. Relatie tussen Mindfulness, veranderen en leren. Inez Dirkzwager I.Dirkzwager@vumc.nl VUmc Amstel Academie http://www.vumc.nl/afdelingen/amstelacademie/ http://www.vumc.nl/afdelingen/amstelacademie/expertisecentrum/

Nadere informatie

Angst en mindfulness. engel nieborg

Angst en mindfulness. engel nieborg Angst en mindfulness engel nieborg Angst is een normale helpende emo4e Kenmerken angst - Gedachten - Lichamelijke sensa4es - Emo4es - Gedrag - Te veel angst kan leiden tot een angststoornis. - De angst

Nadere informatie

Inspiratie. Werkplaats Aandachtig Leven. Mindfulness betekent aandacht geven op een bepaalde manier gericht in het hier en nu niet (ver)oordelend.

Inspiratie. Werkplaats Aandachtig Leven. Mindfulness betekent aandacht geven op een bepaalde manier gericht in het hier en nu niet (ver)oordelend. Werkplaats Aandachtig Leven WERKPLAATS AANDACHTIG LEVEN: INSPIRATIE, BEZIELING, SPIRITUALITEIT, LEVENSWERK PSYCHO-SOCIAAL THERAPIE, SABBATICAL COACHING, MINDFULNESS TRAINING Nieuwsbrief 3 februari 2011

Nadere informatie

mindfulness workshop

mindfulness workshop mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,

Nadere informatie

10 e Post O.N.S. Meeting

10 e Post O.N.S. Meeting 10 e Post O.N.S. Meeting Jeroen-Martijn Plette oncologie verpleegkundige Gelre Apeldoorn Mindfulness en stressreductie in de oncologische zorg 10 e Post O.N.S. meeting Mindfulness Based Stress reduction

Nadere informatie

Inspiratie Boekrecensie Tijd en tijdstress, Jon Kabat-Zinn Inspiratie WerkplaatsActiviteiten

Inspiratie Boekrecensie Tijd en tijdstress, Jon Kabat-Zinn Inspiratie WerkplaatsActiviteiten Werkplaats Aandachtig Leven ERVARINGSGERICHT PSYCHO-SOCIAAL THERAPIE MINDFULNESS TRAINING Nieuwsbrief 4 juli 2011 Inhoud Boekrecensie Tijd en tijdstress, Jon Kabat-Zinn WerkplaatsActiviteiten Mindfulness

Nadere informatie

Mindful reageren op feedback, vragen en opmerkingen van cliënten

Mindful reageren op feedback, vragen en opmerkingen van cliënten Mindful reageren op feedback, vragen en opmerkingen van cliënten Ger Schurink, 30 mei 2009 In een op mindfulness gebaseerde therapie of training is het van groot belang hoe de therapeut of trainer reageert

Nadere informatie

Mindfulness voor kinderen Introductie

Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen - Introductie Mindfulness algemeen Wat? Geschiedenis Waarom? Hoe? Mindfulness kinderen Mindfulness voor kinderen Mindful Kids training Mindful

Nadere informatie

Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café

Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café Yvonne Kuijsters Kennismaken met mindfulness Wat is mindfulness Wat brengt het mij, wat heb ik eraan? Aandacht Aandacht is een vorm van oplettendheid.

Nadere informatie

Omgaan met hechtingsproblemen

Omgaan met hechtingsproblemen Omgaan met hechtingsproblemen Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand?

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand? Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 9 1 Wat is er met me aan de hand? 11 Gezonde en ongezonde vormen van stress 11 Kenmerken van

Nadere informatie

but you can learn how to surf. JON KABAT-ZINN

but you can learn how to surf. JON KABAT-ZINN Inhouds opgave Wat is Mindfulness? 6 Jon Kabat-Zinn 8 6 manieren om mindful te zijn 9 Minder en meer 14 Wetenschappelijk onderzoek 16 Maak de balans op 17 Zingeving is key 18 Zingeving voor jou 20 Opruimlijstje

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.

Nadere informatie

TelePsy Handleiding mindfulnessmodule

TelePsy Handleiding mindfulnessmodule TelePsy 2019 Handleiding mindfulnessmodule Algemene informatie De Mindfulness module is tot stand gekomen in samenwerking met Barbara Kuiters en verschillende medewerkers van TelePsy. Barbara Kuiters is

Nadere informatie

Omgaan met stress en burnout

Omgaan met stress en burnout Omgaan met stress en burnout Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Week 3. Bewust zijn van de adem. Lopend Stilstaan Werkboek Mindfulness Training pag 22

Week 3. Bewust zijn van de adem. Lopend Stilstaan Werkboek Mindfulness Training pag 22 Week 3 Bewust zijn van de adem Lopend Stilstaan Werkboek Mindfulness Training pag 22 De adembeweging is vergelijkbaar met de beweging van de oceaan: je voelt in- en uitademing als eb en vloed, contractie

Nadere informatie

Inhoud. mindfulness. Opleidingen, cursussen, workshops

Inhoud. mindfulness. Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud mindfulness Opleidingen, cursussen, workshops LES 1 WAT IS MINDFULNESS? Inleiding Uitleg bij de meegeleverde cd s Wat is mindfulness? Geschiedenis van mindfulness Segal, Williams en Teasdale Een

Nadere informatie

Workshop Mindfulness. 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven

Workshop Mindfulness. 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven ? Workshop Mindfulness 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven franca@seetrue.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Inleiding voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus. veerkrachtmanagement.nl

Inleiding voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus. veerkrachtmanagement.nl Inleiding voor de Veerkracht Versterkende meditatiecursus veerkrachtmanagement.nl Inleiding In ons Veerkracht programma ontmoeten we vaak mensen die worden geconfronteerd met ingrijpende gebeurtenissen

Nadere informatie

MINDFUL EXPOSURE EN VERWERKING

MINDFUL EXPOSURE EN VERWERKING MINDFUL EXPOSURE EN VERWERKING (Handout in cursussen MBCT, Ger Schurink, 2009) Inleiding Bij veel emotionele problemen speelt het verleden een grote rol. De actuele situatie doet, automatisch en vaak onbewust,

Nadere informatie

Meditatie legt de kiem om bewuster te worden te midden van de chaos van alledag.*

Meditatie legt de kiem om bewuster te worden te midden van de chaos van alledag.* nazomer 2014 Meditatie legt de kiem om bewuster te worden te midden van de chaos van alledag.* In de drukte van alledag Ons dagelijks leven is voor velen druk. Vol met wat we willen, moeten, kunnen, ontwikkelen.

Nadere informatie

Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten

Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten De diagnose longkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op. Niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten. Uit wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

8-weken training. Mindfulness. Sessie 1: De automatische piloot

8-weken training. Mindfulness. Sessie 1: De automatische piloot 8-weken training Mindfulness Sessie 1: De automatische piloot Vrede Vrede kan alleen in dit moment bestaan. Je kunt wel steeds zeggen: Wacht tot ik dit af heb, daarna ben ik vrij om in vrede te leven.

Nadere informatie

BeMind studie: Mindfulness bij kanker

BeMind studie: Mindfulness bij kanker BeMind studie: Mindfulness bij kanker Een vergelijking tussen online en face to face mindfulness versus standaardzorg Prof. Dr. A.E.M. Speckens, Radboud UMC en Dr. M. van der Lee, Helen Dowling Instituut

Nadere informatie

WELKOM! LEZING MINDFULNESS

WELKOM! LEZING MINDFULNESS WELKOM! LEZING MINDFULNESS Confidanza, Praktijk voor danstherapie en mindfulness www.confidanza.nl 1 WELKOM danstherapie en mindfulness 2 HOEZO STRESS? danstherapie en mindfulness 3 WAT IS MINDFULNESS

Nadere informatie

"Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling

Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets meer Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 1 "Bidden, meditatie en mindfulness: over vorm, inhoud en iets "meer" Introductie: - aanleidingen en achtergronden - vraagstelling 2 Aanleidingen en achtergronden 1 Aanleidingen en achtergronden 2 Aanleidingen

Nadere informatie

Een definitie van mindfulness

Een definitie van mindfulness Sessie 1 handout 1 Een definitie van mindfulness M indful ness houdt in dat je aandacht geeft op een speciale manier: doelbewust, op het moment zelf en niet oordelend aan dingen zoals ze zijn. Williams,

Nadere informatie

Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven

Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven Cursusboek Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven Beste cursist, De eerste stap is gezet! U gaat starten met een mindfulnesstraining van 8 lessen.

Nadere informatie

en doe dit steeds maar weer opnieuw, elke keer als je opmerkt dat je aandacht afdwaalt van je ademhaling 1min

en doe dit steeds maar weer opnieuw, elke keer als je opmerkt dat je aandacht afdwaalt van je ademhaling 1min Zitmeditatie 45min Je begint nu enige tijd te zitten in milde en open aandacht 5 Je oefent in wakkerheid, in aanwezig zijn, zonder iets te moeten 4 Je oefent in niet-doen 4 Neem als het kan een vaste plek

Nadere informatie

Aandachtgerichte Cognitieve Leertherapie. Leertherapie. Disfunctionele denkpatronen : Cognitieve gedragstherapie. Willem Fonteijn & Teun Bekkers

Aandachtgerichte Cognitieve Leertherapie. Leertherapie. Disfunctionele denkpatronen : Cognitieve gedragstherapie. Willem Fonteijn & Teun Bekkers Leertherapie Aandachtgerichte Cognitieve Leertherapie beïnvloeden van facetten in het persoonlijk functioneren van de (aspirant)-gedragstherapeut welke een optimale beroepsuitoefening in de weg staan actief

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Mindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.

Mindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness Training Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness training Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten

Nadere informatie

Erbij blijven, al is het moeilijk

Erbij blijven, al is het moeilijk Sessie 4 Erbij blijven, al is het moeilijk Inhoud 4.01 Erbij blijven 4.02 Bij je lichaam blijven 4.03 Omgaan met onaangenaamheid 4.04 Omgaan met grenzen en mogelijkheden 4.05 Wat is stress? 4.06 TVAA-A,

Nadere informatie

Mindfulness programma. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.

Mindfulness programma. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness programma Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten door je hoofd.

Nadere informatie

Mindfulness. Ger Schurink. Een praktische training in het omgaan met gevoelens en gewoonten. Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen

Mindfulness. Ger Schurink. Een praktische training in het omgaan met gevoelens en gewoonten. Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen Mindfulness Een praktische training in het omgaan met gevoelens en gewoonten Ger Schurink Thema, uitgeverij van Schouten & Nelissen inleiding: gevoelens, gewoonten en mindfulness Wat is mindfulness? De

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie

Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 3 Cognitieve gedragstherapie Een effectieve psychotherapie In deze brochure kunt u lezen

Nadere informatie

KENT U PSYCHOSOMATISCHE FYSIOTHERAPIE? Psychosomatische Fysiotherapie (PSF) is een 3-jarige specialisatie binnen de reguliere fysiotherapie.

KENT U PSYCHOSOMATISCHE FYSIOTHERAPIE? Psychosomatische Fysiotherapie (PSF) is een 3-jarige specialisatie binnen de reguliere fysiotherapie. KENT U PSYCHOSOMATISCHE FYSIOTHERAPIE? Psychosomatische Fysiotherapie (PSF) is een 3-jarige specialisatie binnen de reguliere fysiotherapie. De Psychosomatisch Fysiotherapeut heeft zich gespecialiseerd

Nadere informatie

Adem- en Ontspannings-therapie (AOT)

Adem- en Ontspannings-therapie (AOT) Medische psychologie Adem- en Ontspannings-therapie (AOT) Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Uw klinisch psycholoog heeft voorgesteld om u te verwijzen

Nadere informatie

Paniekstoornis. Angststoornissen

Paniekstoornis. Angststoornissen Paniekstoornis Angststoornissen GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische problemen. Met meer dan

Nadere informatie

Mindfulness en aandachttraining

Mindfulness en aandachttraining Mindfulness en aandachttraining Wat verstaan we onder mindfulness? Mindfulness laat zich niet eenvoudig uit het Engels vertalen. Aandachtgerichtheid of opmerkzaamheid worden wel als synoniemen gebruikt.

Nadere informatie

Mindfulness op het Werk

Mindfulness op het Werk Mindfulness op het Werk CONTACTGEGEVENS Carucha Schwencke Praktijk voor Mediteren-in-eenvoud Marnixstraat 61 2518 PW Den Haag (070) 887 41 74 info@caruchaschwencke.nl www.caruchaschwencke.nl www.mediteren-in-eenvoud.org

Nadere informatie

8-weekse training "Voluit Leven"

8-weekse training Voluit Leven 8-weekse training "Voluit Leven" Trajekt Eijsden-Margraten start met een 8 weekse groepstraining "Voluit leven". In deze training, die gebaseerd is op de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) gecombineerd

Nadere informatie

* de compassie training is ook los van de mindfulness training te volgen, er wordt echter geregeld verwezen naar oefeningen uit

* de compassie training is ook los van de mindfulness training te volgen, er wordt echter geregeld verwezen naar oefeningen uit Compassie training Wat is compassietraining? In de compassietraining worden oefeningen aangeboden om meer acceptatie en verbondenheid met jezelf en anderen te ervaren. Hierdoor wordt je in staat een mildere

Nadere informatie

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding

Nadere informatie

Je vindt geen vrede door de omstandigheden van je leven te veranderen, maar door te beseffen wie je ten diepste bent.

Je vindt geen vrede door de omstandigheden van je leven te veranderen, maar door te beseffen wie je ten diepste bent. Energetische Meditatie Je vindt geen vrede door de omstandigheden van je leven te veranderen, maar door te beseffen wie je ten diepste bent. - Eckhart Tolle - Wat is het? De grondlegger van Energetische

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 9

Inhoud. Inleiding... 9 Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Mindfulness introduceren................................. 15 Mindfulness ontdekken.......................................15

Nadere informatie

Mindfulness. Aandacht voor de waarde van mindfulness binnen de c.g.t. en positieve psychologie

Mindfulness. Aandacht voor de waarde van mindfulness binnen de c.g.t. en positieve psychologie Mindfulness Aandacht voor de waarde van mindfulness binnen de c.g.t. en positieve psychologie Jos de Munnink. Preventiefunctionaris, praktijkondersteuner huisartsen in de GGZ, mindfulnesstrainer en gespreksleider

Nadere informatie

SOCIALE FOBIE PATIËNTENINFORMATIE

SOCIALE FOBIE PATIËNTENINFORMATIE SOCIALE FOBIE PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Iedereen is wel eens angstig of gespannen in sociale situaties. Veel mensen vinden het vervelend om een praatje voor een groep mensen te houden, of om alleen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie. Afdeling Psychiatrie

Cognitieve gedragstherapie. Afdeling Psychiatrie Cognitieve gedragstherapie Afdeling Psychiatrie Cognitieve gedragstherapie Wat is cognitieve gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie bestaat uit twee onderdelen; cognitieve therapie en gedragstherapie.

Nadere informatie

Omgaan met een seksueel probleem

Omgaan met een seksueel probleem Omgaan met een seksueel probleem Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Chronische Pijn Groep

Chronische Pijn Groep Chronische Pijn Groep Geldermalsen Deze folder gaat over de behandeling van chronische pijn en over de manier waarop de Chronische Pijn Groep Geldermalsen deze klacht aanpakt. In deze folder wordt uitgelegd

Nadere informatie

Morya Wijsheid Basiswerkboek

Morya Wijsheid Basiswerkboek Morya Wijsheid Basiswerkboek Geert Crevits Samenstelling en commentaar door Marie Crevits Voorwoord De Morya Wijsheid reeks van 9 boeken staat zo vol met praktische wijsheid dat je er gerust een heel leven

Nadere informatie

Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Even mezelf voorstellen Boeken - Jansen, G.: Denk wat je wilt, doe wat je droomt - Jansen, G.: Leef! - Jansen, G.: Laat los: ruimte

Nadere informatie

Gelukkig ondanks pijn

Gelukkig ondanks pijn Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve

Nadere informatie

inhoud Voorwoord 7 3 Mindfulness-oefeningen 58 De basisinstructies voor alle mindfulness-oefeningen 61

inhoud Voorwoord 7 3 Mindfulness-oefeningen 58 De basisinstructies voor alle mindfulness-oefeningen 61 inhoud Voorwoord 7 Inleiding: gevoelens, gewoonten en mindfulness 7 Wat is mindfulness? 9 Mindfulness-oefeningen 14 Mindfulness-toepassingen 16 Waarbij kun je mindfulness gebruiken? 19 Waarom werkt mindfulness?

Nadere informatie

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,

Nadere informatie

Leven met chronische hoofdpijn

Leven met chronische hoofdpijn Leven met chronische hoofdpijn Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Te bang voor behandeling Marietta van Mastrigt Klinisch psycholoog/psychotherapeut OuderenPsychiatrie Parnassia m.vanmastrigt@parnassia.

Te bang voor behandeling Marietta van Mastrigt Klinisch psycholoog/psychotherapeut OuderenPsychiatrie Parnassia m.vanmastrigt@parnassia. Te bang voor behandeling Marietta van Mastrigt Klinisch psycholoog/psychotherapeut OuderenPsychiatrie Parnassia m.vanmastrigt@parnassia.nl Bang Maak je dat wel eens mee? Hoe merk je dat Wat voor eerste

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS UMC St Radboud Mindfulness voor mensen met MS Patiënteninformatie De diagnose MS is ingrijpend voor u en uw omgeving. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij ziekte angst, depressie en andere psychologische

Nadere informatie

Mindfulness voor kinderen en ouders

Mindfulness voor kinderen en ouders Mindfulness voor kinderen en ouders Anne Formsma, MSc. UvA minds/uva minds You Inhoud Wat is Mindfulness? Waarom Mindfulness voor kinderen en ouders? De training Oefeningen Video Oefening Wat is Mindfulness?

Nadere informatie

8-weekse training "Voluit Leven"

8-weekse training Voluit Leven 8-weekse training "Voluit Leven" Trajekt Eijsden-Margraten start met een 8 weekse groepstraining "Voluit leven". In deze training, die gebaseerd is op de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) gecombineerd

Nadere informatie

Niet meer depressief

Niet meer depressief Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Omgaan met obstakels

Omgaan met obstakels Sessie 2 Omgaan met obstakels Omgaan met obstakels Mindfulnessbeoefening confronteert je met jezelf en met al je eigenaardigheden. Dit klinkt misschien vervelend, maar het is waar. Zodra je toelaat wat

Nadere informatie

Omgaan met hoogtevrees

Omgaan met hoogtevrees Omgaan met hoogtevrees Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men

Nadere informatie

Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie Begeleide zelfhulp inhoudelijk Conclusie

Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie Begeleide zelfhulp inhoudelijk Conclusie Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie Christine van Boeijen Indeling presentatie Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie Begeleide zelfhulp inhoudelijk Conclusie Begeleide zelfhulp

Nadere informatie

Samenvatting van sessie 6:

Samenvatting van sessie 6: Sessie 6 handout 1 Samenvatting van sessie 6: gedachten zijn geen feiten Het is verbazingwekkend om te observeren hoeveel macht we onwetend aan onuitgenodigde gedachten geven: Doe dit, zeg dat, onthoud,

Nadere informatie

Omgaan met rijexamenangst

Omgaan met rijexamenangst Omgaan met rijexamenangst Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe

Nadere informatie

Zorgprogramma Angststoornissen

Zorgprogramma Angststoornissen Zorgprogramma Angststoornissen Doelgroep Het Zorgprogramma Angststoornissen is bedoeld voor volwassenen die een angststoornis hebben. Mensen met een angststoornis hebben last van angsten zonder dat daar

Nadere informatie

Programma Nascholing Mindful Communiceren

Programma Nascholing Mindful Communiceren Programma Nascholing Mindful Communiceren 2 dagdelen communicatie 2 x 3 uur incl. pauze Waar gaat het bij communicatie om? Communicatie met anderen verloopt vaak niet vanzelf. Wanneer jij de ander begrijpt

Nadere informatie

Werkboek voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus

Werkboek voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus Werkboek voor de Veerkracht Versterkende meditatiecursus In deze les leer je hoe je vanuit een ontspannen en alerte houding, de aandacht te richten op de lichamelijke gewaarwordingen die je voelt doordat

Nadere informatie

MARJORIE VENEMAN. Eigenaar en ontwikkelaar Levenslef. Werkzaam bij MEE Veluwe. Afgestudeerd aan de University of Birmingham City

MARJORIE VENEMAN. Eigenaar en ontwikkelaar Levenslef. Werkzaam bij MEE Veluwe. Afgestudeerd aan de University of Birmingham City MARJORIE VENEMAN Eigenaar en ontwikkelaar Levenslef Werkzaam bij MEE Veluwe Afgestudeerd aan de University of Birmingham City WAT IS EEN MINDSET? Een stabiele en diepliggende overtuiging die ieder mens

Nadere informatie

Veilig genoeg? Omgaan met overweldigende emoties tijdens Mindfulness Based Intervention (MBI)

Veilig genoeg? Omgaan met overweldigende emoties tijdens Mindfulness Based Intervention (MBI) Veilig genoeg? Omgaan met overweldigende emoties tijdens Mindfulness Based Intervention (MBI) There is a crack in everything, that s how the light gets in - Leonard Cohen Inleiding Mindfulnessbeoefening

Nadere informatie

Inhoud. Frits Koster 15

Inhoud. Frits Koster 15 Voorwoord Frits Koster 15 Inleiding: Mindfulness bij kanker 19 Over de wetenschappelijke achtergrond van mindfulness 22 Vijf pluspunten 24 Hoe je dit boek kunt gebruiken 26 oefening: waar je ademt, daar

Nadere informatie

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!

Nadere informatie

- 1 -

- 1 - - 1 - Hallo, ik ben Agnes Jaspers Als Coach help ik mensen door middel van Mindfulness rust en ruimte te creëren in hun leven. Dit ebook heb ik speciaal voor jou geschreven. Je vindt in dit ebook een aantal

Nadere informatie

YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out

YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out Kun je als gevolg van stress niet meer goed functioneren in het dagelijks leven? Met onze integrale aanpak kun je direct werken aan je herstel. LEER

Nadere informatie

Behandeling & Diagnostiek

Behandeling & Diagnostiek Behandeling & Diagnostiek Inhoud Voorwoord Wat doet de GGZ Groep? Werkwijze Wanneer kan de GGZ Groep u helpen? Wanneer kan de GGZ Groep u niet helpen? Diagnostiek Werkwijze Kwaliteit Vergoeding Tot slot

Nadere informatie

Week 5: Liggende meditatie - de bodyscan (praktijkoefening 2)

Week 5: Liggende meditatie - de bodyscan (praktijkoefening 2) Week 5: Liggende meditatie - de bodyscan (praktijkoefening 2) In Week 4 zetten we onze eerste stappen op de weg van de aandachtsbeoefening. De adem was daarbij ons hulpmiddel. Deze week focussen we ons

Nadere informatie

Een stille plek niet ver hier vandaan

Een stille plek niet ver hier vandaan SILVIA DUMAZY Een stille plek niet ver hier vandaan WERKBOEK KINDERMINDFULNESS VOOR THERAPEUTEN Hoofdstuk 1 Mindfulness 1.1 Wat is mindfulness? Aandacht geven op een bijzondere manier: doelbewust, niet

Nadere informatie

A M E R S F O O R T & O M S T R E K E N

A M E R S F O O R T & O M S T R E K E N Volwassenen Geen paniek! Deze cursus wordt aangeboden door de afdeling Preventie en Generalistische Zorg van RIAGG Amersfoort & Omstreken in samenwerking met Indigo. Informatie en aanmelding Voor meer

Nadere informatie

Mindfulness en kanker

Mindfulness en kanker Mindfulness en kanker Else Bisseling 3 oktober 2015 augustus 2014 00 maand 0000 Mindfulness (Kabat-Zinn, 1990; Teasdale, Segal & Williams, 1995) Aandacht geven aan wat we van moment tot moment doen en

Nadere informatie

Meer informatie MRS 0610-2

Meer informatie MRS 0610-2 Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding)

Nadere informatie

Stressreductie Informatie over stresshantering en stressreductie door middel van een training

Stressreductie Informatie over stresshantering en stressreductie door middel van een training Patiënteninformatie Stressreductie door aandachttraining/ mindfulness Informatie over stresshantering en stressreductie door middel van een training Stressreductie door aandachttraining/ mindfulness Informatie

Nadere informatie

Leven met een piekerstoornis

Leven met een piekerstoornis Leven met een piekerstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Leven met een alcoholprobleem

Leven met een alcoholprobleem Leven met een alcoholprobleem Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Specifieke fobie. Angststoornissen

Specifieke fobie. Angststoornissen Specifieke fobie Angststoornissen GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische problemen. Met meer dan

Nadere informatie

Psychomotorische Therapie

Psychomotorische Therapie Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Sanny van Helden Beoefend al 15 jaar Yoga Is lezing over Yoga wel interessant? Deze lezing is een ontdekkingsreis Lezing én oefeningen Interactie Heb

Sanny van Helden Beoefend al 15 jaar Yoga Is lezing over Yoga wel interessant? Deze lezing is een ontdekkingsreis Lezing én oefeningen Interactie Heb Sanny van Helden Beoefend al 15 jaar Yoga Is lezing over Yoga wel interessant? Deze lezing is een ontdekkingsreis Lezing én oefeningen Interactie Heb je een vraag? Stel deze dan direct! Weet één van jullie

Nadere informatie

Week 1 Focus Mindfulness beoefenen

Week 1 Focus Mindfulness beoefenen Week 1 Focus Mindfulness beoefenen Vaak schenkt onze geest geen aandacht aan wat er nu gebeurt, maar denken we na over iets dat gebeurd is of maken we ons zorgen over de toekomst. Dat zorgt ervoor dat

Nadere informatie