Ace! Business Training Cursus Communicatievaardigheden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ace! Business Training Cursus Communicatievaardigheden"

Transcriptie

1 Ace! Management Partners Business Training! Business Caching! Business Cnsulting Den Haag, Amsterdam, Den Bsch, Rtterdam, Zwlle, Utrecht, Eindhven, Amersfrt, Breda, Arnhem, Maastricht, Brussel en Antwerpen. Ace! Business Training Cursus Cmmunicatievaardigheden Ace! Business Training Investeren in taakvlwassenheid en skills is investeren in betere resultaten. Ace! biedt een grt en gevarieerd trainingsaanbd, zwel vr individuen als vr incmpany grepen. Ace! Business Caching Realisatie van strategische, tactische f peratinele bedrijfsdelstellingen vereist sms externe kennis en ervaring. Ace! Business Caching helpt en adviseert u bij het behalen van deze delstellingen.

2 Rsendaal, 21 juni 2017 Het cpyright van deze syllabus berust bij Ace! Management Partners, Rsendaal. Cursisten in dienst van pdrachtgevers hebben het niet-exclusieve eenmalige gebruiksrecht p het materiaal. Geen enkel deel van deze syllabus mag wrden verveelvudigd en/f penbaar gemaakt dr middel van druk, digitale verwerking f pslag, ftkpie, micrfilm f p welke andere wijze dan k znder vrafgaande schriftelijke testemming van de uitgever. Trainingslcaties: Amsterdam, Den Haag, Rtterdam, Eindhven, Utrecht, Amersfrt, Zwlle, Maastricht, Breda, Arnhem, Den Bsch, Antwerpen, Brussel. Office: Kersenberg 32, 4708 KC Rsendaal, tel , KvK Breda , Rabbank , BTW nl b01 Web Facebk Twitter YuTube inf@ace-management-partners.nl zek p Ace Management Partners zek p acemanpar Bladzijde 2

3 Inhudspgave INHOUDSOPGAVE... 3 DE TRAINER ADRES... 4 LINKEDIN... 4 COACHINGPANEL VOOR CURSISTEN... 4 FUNCTIONALITEIT ACE! WEBSITE VOOR CURSISTEN... 4 OPENING VAN DE TRAINING... 5 GOEDE VRAGEN STELLEN... 6 OPEN EN GESLOTEN VRAGEN... 8 GESPREKSEVENWICHT... 8 SOORTEN VRAGEN... 9 EMPATISCH LUISTEREN GEKLEURD LUISTEREN VRAAG- EN LUISTERTIPS GESPREKSOPBOUW FASE 1 - OPENING EN INTRODUCTIE FASE 2 - KWALIFICEREN EN INVENTARISEREN FASE 3 - DE ARGUMENTATIE- OF OVERTUIGINGSFASE FASE 4 - DE INPUT (KOSTEN, MOEITE, TIJD, INVESTERING, ET CETERA) FASE 5 - AFSLUITING AANVULLEND - SPIN-INVENTARISATIE VIER COMMUNICATIE- OF INTERVENTIENIVEAUS INHOUD; WAAROVER GAAT HET GESPREK PROCEDURE; HOE GAAN WE HET BESPREKEN INTERACTIE; HOE GAAN WE MET ELKAAR OM EMOTIE; WELKE GEVOELENS SPELEN EEN ROL AFSLUITING VAN DE TRAINING INTERVISIE NA DEZE TRAINING DE IDEALE INTERVISIEGROEP WELK SOORT VRAGEN KOMT AAN DE ORDE? WELKE VRAGEN ZIJN MINDER GESCHIKT? VALKUILEN TIPS WERKVORMEN De vijfstappenmethde Denkheden van DeBn De rddelmethde De clinicmethde De turb-adviesrnde OVERZICHT VAN ALLE ACE! TRAININGEN Bladzijde 3

4 De trainer Deze training wrdt gegeven dr Ed den Ouden (1966). Hij studeerde cmmerciële ecnmie en later management en recht. Hij werkte bijna 10 jaar als cmmercieel manager en directeur bij een drietal grte ICT bedrijven. Vanaf 1998 is hij trainer. Zijn uitgangspunt als trainer en cnsultant: Anderen inspireren m te ntdekken, vraagt vertuiging en een pen mind. Zijn uitgangspunt als persn: Vrije tijd is van drslaggevend belang vr je werk. Op dit mment is Ed den Ouden, behalve sr. trainer en managing partner van Ace! Management Partners, k ng als adviseur verbnden aan twee brancherganisaties en adviseert hij startende ndernemingen p het gebied van sales, marketing, management en acquisitie. Ed is in het bezit van het Ace! Trainingscertificaat TC#1 en is gecertificeerd vr training aan bard f directrs, directie, management en peratinele medewerkers. adres Vr feedback en suggesties met betrekking tt deze training kunt u cntact pnemen per ed@ace-management-partners.nl LinkedIn Ed den Ouden heeft k een prfiel p LinkedIn.cm. Indien u dat wilt kunt u cnnecten via Cachingpanel vr cursisten Vragen achteraf ver de tepassing van de trainingsstf? U kunt ze tt 6 maanden na de training gratis stellen in het Ace! Cachingpanel. U vindt het cachingpanel p de website van Ace! ( Links nder in het scherm kunt u bij lgin inlggen met: Gebruiker Passwrd cursist dlfijn Functinaliteit Ace! website vr cursisten Naast het cachingpanel biedt de website ng meer functinaliteit vr cursisten: Ace! Management Partners publiceert gratis zelfstudiecursussen in pdf-frmaat. Kennis en ideeën vr uw eigen ntwikkeling f m te te passen in uw dagelijks werk. U kunt deze e- bks vrijblijvend aanvragen f dwnladen. De website kent k een gratis artikeldatabase met meer dan 200 vakinhudelijke artikelen ver sales, marketing, HRM, management, e-cmmerce, et cetera. Ace! Management Partners publiceert geregeld white papers ver actuele nderwerpen. Op de website kunt u de white papers als pdf-bestand vrijblijvend dwnladen. U kunt zich gratis abnneren p de kwartaalnieuwsbrieven NewsMix, NewsFlash en NewsZine. Bladzijde 4

5 Opening van de training Welk resultaat verwacht je van de training? Welke nderwerpen wil je daarvr de revue zien passeren? Wat weet je al van het nderwerp? Wat is je ervaring met het nderwerp? Bladzijde 5

6 Gede vragen stellen Vragen stellen is een vrm van verbale cmmunicatie. Verbale cmmunicatie bestaat uit spreken en luisteren. Verbale cmmunicatie hr je. Naast verbale cmmunicatie bestaat er k nnverbale cmmunicatie (zie mdule 3 van deze cursus). Deze hr je meestal niet maar je ziet het aan bijvrbeeld huding (lichaamshek, armen, handen, benen, gezichtsuitdrukking, et cetera). Iemand zegt niets, maar je ziet tch wat hij f zij van iets vind. Gemiddeld genmen bestaat de ttale cmmunicatie van mensen vr ngeveer 25% uit verbale cmmunicatie en vr maar liefst 75% uit nn-verbale cmmunicatie. Nn-verbale cmmunicatie is dus erg belangrijk. Niet veel mensen zijn zich bewust van het feit dat deze verdeling 25 verbaal tegen 75 nn-verbaal is. Vaak schatten mensen het juist andersm in als we het ze tijdens een cursus vragen. De reden dat veel mensen dit als mgekeerd ervaren kmt dr het feit dat 90% van de nn-verbale cmmunicatie nbewust geuit wrdt. Je hebt er weinig tt geen cntrle ver en het gaat eigenlijk vanzelf. Bij verbale cmmunicatie is dit precies andersm. Van 90% van je verbale cmmunicatie ben je jezelf meestal wel bewust. Ttale cmmunicatie 100% 25% verbaal 75% nn-verbaal 90% bewust 90% nbewust Het stellen van veel gede vragen heeft alleen maar vrdelen: Gesprekssturing Vragen stellen wrdt beschuwd als de ultieme gesprekssturing. Je bepaalt immers de richting van het gesprek. De vragensteller kiest ver welk (deel)nderwerp gesprken wrdt. Bijvrbeeld: Indien je wilt weten he iemand ver een prject denkt kun je vragen: wat vind jij het meest belangrijk bij dit prject? En als je wilt weten wat iemand de leukste taken in zijn/haar functie vind, dan vraag je dat gewn. Infrmatie Je verzamelt infrmatie die je later ndig kunt hebben. Z kun je bijvrbeeld eerst inventariseren wat en waarm iemand iets wil, alvrens je gaat argumenteren waarm jij daar ged bij van dienst zu kunnen zijn. Activering Je hudt de aandacht van de ander vast en je activeert en stuurt denkprcessen bij je gesprekspartner. Bladzijde 6

7 Prettige gesprekspartner Iemand die veel en gevarieerde vragen stelt wrdt ver het algemeen ervaren als een prettige gesprekspartner. Juw aandacht als vragensteller is immers p de ander gericht en dat vinden mensen vaak prettig. Maar dit geldt eigenlijk alleen als je vral pen vragen stelt. Bij het stellen van geslten vragen kun je veel minder richting bepalen en een gesprek verlpt dan sms uitermate stref (zie nderstaand vrbeeld). Geslten vragen hebben natuurlijk k een duidelijke functie. Ze dienen vral m een heldere keuze te maken: wil je dit mdel, f heb je meer interesse in de andere versie? En met pen vragen verken je wat iemand wil, denkt, et cetera. Fut gebruik van geslten vragen (en de redding met een pen vraag): Zekt u een gele? Zekt u een rde? Wilt u liever een blauwe? Zwart dan? Wit misschien? Welke kleur wilt u dan? Nee... Nee... Nee... Nee.. Nee... Nu, gren lijkt me wel wat. Bladzijde 7

8 Open en geslten vragen Zals gezegd zijn er 2 srten hfdvragen: Geslten vragen. Dit zijn vragen die je met ja f nee, f met een keuze kunt beantwrden. Heel handig als je iets wilt afbakenen f wanneer je iemand een duidelijke keuze vraagt. Deze vragen beginnen bijna altijd met een werkwrd: Kun je me even helpen? Wil je deze week ng afspreken f prik je liever vlgende week een datum? Vind je dat dit prject ged is verlpen? Open vragen. Dit zijn vragen die beginnen met he, waarm, wanneer, wat, etc. Deze vragen geven een beschrijvend antwrd en zijn heel geschikt m te inventariseren he iemand ergens ver denkt: Wat vind jij eigenlijk van de nieuwe sftware? He ga je dit verder aanpakken? Waarm de je dat z? En ja... Er zijn mensen die p een pen vraag een geslten antwrd geven. Maar dat kmt niet z heel vaak vr. Gede pen vragen beginnen vaak met: Wie Wat Waar Wanneer Waarmee Waarvr Waarm Welke He kan me vertellen he deze sftware werkt? is er ndig m dit beter te regelen? kunnen we het beste beginnen bij de aanpak van dit prbleem? wil je beginnen met de installatie? kan ik je helpen? dient dit? is dit p deze manier geregeld? andere zaken zijn er verder ng belangrijk? kun je dit het beste plssen denk je? Gespreksevenwicht Het stellen van veel pen vragen zrgt k bijna vanzelf vr het juiste gespreksevenwicht: De pen vragensteller is gemiddeld 30% aan het wrd, de antwrder 70%. Mensen ervaren dit in een gesprek vreemd geneg als (dit is een verhuding die als prettig wrdt ervaren). Bladzijde 8

9 Srten vragen Er bestaan veel verschillende srten vragen. Enkele veel vrkmende vraagtypen: Trechtertechniek Waarbij je dr een cmbinatie van geslten en pen vragen drdringt tt de kern van de zaak. Dit wrdt k wel drvragen f LSD (luisteren, samenvatten, drvragen) genemd. Je begint met 1 f meer pen vragen. Daarna vraag je een aantal maal dr p de antwrden. Z vaak als ndig is. En z ga je steeds verder de diepte in. Vervlgens vat je eventueel ng krt in je eigen wrden samen wat je gehrd/begrepen hebt (parafrase) en je sluit af met een geslten cntrlevraag. Bijvrbeeld: Wat is je favriete vakantie land? Griekenland. Waarm Griekenland? Ik hu erg van Grieks eten, het is er in de zmer heerlijk weer en de duizenden jaren ude cultuur beit me enrm. Welke Griekse gerechten vind je het lekkerst? Nu,vral musaka en visgerechten. Wat beit je z aan de ude Griekse cultuur? Ik vind het fascinerend m te zien he mensen vreger leefden en he hun ude steden er uit zagen. Waarm fascineert je dat z? Ik vind het interessant m vereenkmsten f juist verschillen te ntdekken met nze hedendaagse maatschappij. Oke, en je zei k ng dat je het Griekse weer heerlijk vind. Wat spreekt je daarin z aan? Vral de hge temperaturen en de vele znuren. Daar wrd ik vrlijk van. Schematische vrstelling van de trechtertechniek: Bladzijde 9

10 Hypthesevraag. Bij een hypthesevraag leidt je iemand in een bepaalde denkrichting: Stel dat jullie vr deze ptie kiezen, wanneer wil je het systeem dan werkend hebben? Details vastleggen. Een uitspraak den en vervlgens de luisteraar m een bevestiging vragen: Oke, de machine met dus in ieder geval nder het kastje passen. Klpt dat? Gerichte vraag. Z'n vraag begint bijvrbeeld met wie precies, he exact, wat precies, waar dan. Er is meestal maar één antwrd mgelijk. Reflecterende vraag Je vat iets krt samen en vervlgens vraag je bevestiging met een geslten cntrlevraag (wrdt k wel parafrasevraag genemd): Krt samengevat begrijp ik uit uw verhaal dat vral de prductkwaliteit en de snelheid van leveren essentieel zijn. Klpt dat? Keuzemgelijkheden. De gesprekspartner laten kiezen uit een aantal alternatieven: Dit mdel is leverbaar in 4 kleuren, wit, zwart, gren en blauw. Welke kleur heeft uw vrkeur? Terugkaatsen. Het stellen van een vraag ver een vraag, terugkaatsen (maar pas wel een beetje p): Vraag: wat vind jij belangrijker, de laagste prijs f de snelste levering? Antwrd/tegenvraag: waarm vraag je dat eigenlijk? Betrkkenheid. Dit zijn z.g. eigenaarvragen (wrden vaak bij verkpgesprekken gebruikt): Stel dat jullie kiezen vr dit bankstel. Waar in de wnkamer kmt die dan te staan? Retrische vragen. Op dit srt vragen verwacht je eigenlijk geen antwrd maar ze dienen meer m het denkprces van mensen te activeren. Iemand die een presentatie geeft zu bijvrbeeld kunnen beginnen met de zin: He handig zu het zijn als u iets besteld in een webshp, en het prduct ng dezelfde avnd geleverd wrdt? Nn-verbale vraag. Een vrbeeld hiervan is bijvrbeeld het ptrekken van de wenkbrauwen. Of iemand zegt p vragende tn huh? Islatievragen. Islatievragen hebben als del m na een tegenwerping iets af te rnden. Bijvrbeeld: Als ik het p deze manier kan regelen kan ik dan de rder nteren? Bladzijde 10

11 Tegenvragen. Wrden gesteld m initiatief te huden f te hernemen (zie k trechtervragen). Bijvrbeeld: He bedelt u dat f Waarm vraagt u dat? Veel mensen denken dat duidelijk spreken f vertuigend spreken de kern vrmt tt succesvlle cmmunicatie. In werkelijkheid zijn echter je vraag- en luistervaardigheden essentieel. Met luistervaardigheden bedelen we niet dat je juw mnd met huden en de ander aan het wrd met laten. Dat is namelijk passief luisteren. Wij raden je wel aan m je te bekwamen in het actief luisteren. Laten merken dat je (ged) luistert! Je mnd dichthuden en luisteren (zals dat misschien vreger p schl van je verwacht werd) bevrdert een gede cmmunicatie zeker niet. Succesvlle cmmunicatie wrdt altijd pgebuwd uit een effectieve wisselwerking tussen de zender (praten) en de ntvanger (luisteren). Het is essentieel de spreker te laten merken dat je ged luistert. Dat nu, nemen we actief luisteren! Dit laten merken dat je luistert valt uiteen in 3 aspecten: Luisteren naar de verbale bdschap Luisteren (kijken) naar de nn-verbale bdschap Reageren p beiden Het inzetten van je actieve luistervaardigheden kan miscmmunicatie in belangrijke mate reduceren. De vlgende elementen wrden hierbij ingezet: Huding Een pen ntspannen huding geeft aan dat je aandacht hebt vr je gesprekspartner. Dit zal hem stimuleren! Aan de andere kant zal verveeld achterver leunen tt gevlg hebben dat hij zich ngemakkelijk gaat velen. Mimiek Uit je gezichtsuitdrukking kan je gesprekspartner afleiden f je aandacht vr hem hebt, maar k wat je van zijn verhaal vindt. Een vriendelijke f neutrale uitdrukking, heeft een stimulerend effect. Ogcntact Dr gcntact wrdt de gesprekspartner aangemedigd meer infrmatie te geven. Tevens kun je dr je gesprekspartner aan te kijken je aandacht richten p zijn nnverbaal gedrag. Let er wel p dat je je partner niet te indringend aanstaart; dit wrdt als nplezierig ervaren! Tussenvegsels Ja, ja; Z, z; hmm (in een mhg gaande tn), en knikken zijn krte stimulerende uitingen waarmee je je gesprekspartner aanmedigt. In wetenschappelijke experimenten blijkt dat mensen nder invled van dergelijke stimulantia 30 tt 40% meer gaan vertellen. Gebruik je dezelfde uitdrukkingen in een mlaaggaande tn, dan remt u de spreker juist af. Bladzijde 11

12 Zwijgen Stilte van juw kant geeft je gesprekspartner de gelegenheid ng eens na te denken en eventueel wat infrmatie aan zijn verhaal te te vegen. Vral na het stellen van een vraag is zwijgen natuurlijk belangrijk. Smmige mensen vinden dit lastig, en praten na het stellen van hun vraag gewn zelf dr. Als je niet in deze valkuil wilt stappen, tel dan eens in stilte tt 4 nadat je je vraag gesteld hebt. Als je een gesprekspartner vaak nderbreekt, breng je hem in de war en geef je hem het idee dat zijn verhaal niet interessant is. Ok krijgt het gesprek er een chatisch karakter van. Samenvatten f parafraseren Een gede samenvatting geeft krt, in je eigen wrden, weer wat de ander gezegd heeft en heeft een vragende tn. Hiermee zeg je als het ware: heb ik u z ged begrepen? en geef je de ander de gelegenheid je te crrigeren mcht dit niet het geval zijn. Alleen als je een samenvatting gebruikt m een nderwerp af te sluiten, mag je tn stellend zijn. Samenvattingen kunnen de vlgende functies hebben in het gesprek: Je rdent infrmatie Je checkt f je het ged begrepen hebt Je bewijst dat je aandachtig geluisterd hebt Je stimuleert de ander m dr te praten Je sluit een nderwerp af. Je kunt een samenvatting geven ver wat je letterlijk gehrd hebt, maar je kunt k de ndertn samenvatten. Dit nemen we reflecteren; je vat samen wat je denkt dat het gevel van de ander is. Drvragen Als je gesprekspartner niet duidelijk is, f als je meer infrmatie wenst, kun je drvragen ver het antwrd. Hiermee diep je als het ware een nderwerp uit. Dit nemt men k wel trechteren (zie het vrige nderwerp: vragen stellen). Bijvrbeeld: Vandaag gaat k alles mis! Wat is er dan precies mis gegaan? Open vragen stellen Open vragen richten zich per definitie p het referentiekader van de gesprekspartner, en stellen je z in staat nieuwe infrmatie te verkrijgen. Ze beginnen vaak met: wat, welke, he f waarm (zie het vrige nderwerp: vragen stellen). Laat na een pen vraag even stilte vallen, zdat je gesprekspartner k de gelegenheid krijgt m een antwrd te frmuleren. Bladzijde 12

13 Cnfrnteren Sms km je in een gesprek tegenstrijdigheden tegen: Iemand zegt iets, terwijl hij eerder iets heel anders zei. Bijvrbeeld: nu zegt hij dat hij VVD heeft gestemd, en eerder zei hij uit principe altijd links te stemmen. Iemand zegt iets, terwijl je weet dat dit niet klpt. Bijvrbeeld: iemand zegt dat hij altijd tt uur p kantr zit, terwijl je hem gister m uur zag vertrekken. Iemand zegt iets, maar zijn nn-verbale gedrag cmmuniceert iets heel anders. Bijvrbeeld: iemand lpt rd aan, slaat met zijn vuist p tafel en rept met luide stem: ik ben niet bs. Het is in dergelijke gevallen niet z duidelijk welke cnclusie je nu met trekken. En als je niet p de tegenstrijdigheden reageert is de kans aanwezig dat je de verkeerde cnclusie trekt. Je wil dus uitleg. Hierte kun je je gesprekspartner p een neutrale, niet-aanvallende manier cnfrnteren met de tegenstrijdigheid die je hebt pgemerkt (f meent p te merken). Je kunt bijvrbeeld zeggen: Jij vertelde me net dat je in principe altijd links stemt, maar nu zeg je dat je VVD hebt gestemd. He zit dat dan? Bladzijde 13

14 Empatisch luisteren Het geheim van effectieve cmmunicatie tussen mensen: prbeer de ander eerst te begrijpen vrdat je zelf begrepen wilt wrden... Vr veel mensen is dit een flinke paradigmawisseling (aanpassing van hun werkelijkheid/belevingswereld). Veel mensen willen allereerst graag begrepen wrden. Begrepen wrden betekent vaak veel praten en (hpelijk gede) argumenten spuien, maar eerst begrijpen betekent eerder veel vragen stellen en ged luisteren. En dat luisteren kan p 5 niveaus (in plpende effectiviteit): 1. Negeren 2. Den alsf we luisteren 3. Selectief luisteren 4. Aandachtig luisteren 5. Empatisch luisteren Helemaal niet luisteren Jajajaja... We hren alleen datgene dat we willen hren We letten p en vragen dr Luisteren met de intentie m de ander echt te begrijpen Empatisch (=meevelend) luisteren is je echt verplaatsen in het paradigma van de ander. Je bekijkt de wereld zals de ander die bekijkt en je begrijpt de relevante gevelens van de ander. Je begrijpt wat zijn paradigma is. Vaak luisteren we helaas niet z, we luisteren vaak eerder autbigrafisch (vanuit ns eigen wereldje): We rdelen, we zijn het eens f neens p basis van nze eigen vrkeuren We nderzeken, we stellen vragen vanuit ns eigen paradigma We adviseren p grnd van nze eigen ervaringen We interpreteren p basis van nze eigen mtieven Empatisch luisteren geeft je gesprekspartner psychlgische ruimte. Je buwt het p in 4 fasen: 1. Inhud nazeggen (actief en reflectief luisteren) 2. Inhud lgisch herfrmuleren (linker hersenhelft) 3. Laat je gevel ver het nderwerp zien (rechter hersenhelft) 4. Cmbineer 2 en 3: parafraseer de inhud en laat je gevel erver blijken en laat k blijken dat je het gevel van de ander begrijpt Om naast empatisch luisteren (de ander echt begrijpen) k ged begrepen te wrden is een ude Griekse filsfie erg handig: 1. Eths 2. Paths 3. Lgs Gelfwaardigheid, fwel je emtinele bankrekening Het empatische aspect, het gevel De lgica, het ratinele aspect van je gedrag Let p de vlgrde: eths, paths, lgs (persnlijkheid, betrkkenheid, ratinaliteit). Dit is vr veel mensen een flinke paradigmawisseling. Veel mensen cmmuniceren vral de lgica van hun ideeën en gaan vrbij aan hun gelfwaardigheid en meevelendheid... Bladzijde 14

15 Gekleurd luisteren Open en nbevangen luisteren en de bdschap van de spreker ppikken is meilijk. Vaak denken we dat we iets begrijpen (vaak zelfs al vrdat de ander is uitgesprken) terwijl we in werkelijkheid vanuit een vrrdeel reageren. We luisteren gekleurd (vanuit ns eigen referentiekader) en dit heeft altijd een remmende werking p de gesprekspartner. Uw eigen mening kmt duidelijk naar vren, maar er is weinig ruimte vr die van uw gesprekspartner. Die kan zich hierdr nbegrepen velen en reageren met zwijgen, kwaad wrden f een extreem standpunt innemen. Als u de vlgende elementen tegenkmt in een gesprek, dan kunt u ervan uitgaan dat er gekleurd wrdt geluisterd (waarmee we niet willen zeggen dat dit in elk situatie njuist zu zijn; het ligt er maar net aan welk effect u wilt bereiken). Geslten vragen Een geslten vraag beperkt de antwrdmgelijkheden van de gesprekspartner; deze wrdt een bepaalde richting p geduwd. We nderscheiden meerkeuze vragen (wil je kffie f thee? en suggestieve vragen (heb je k z n drst?). Een geslten vraag begint bijna altijd met een werkwrd. Vernderstelling Een vernderstelling is een vrbarige uitspraak f cnclusie (die uitgaat van uw referentiekader, en misschien ttaal niet van tepassing is p uw gesprekspartner). Bijvrbeeld: ik km een ud-studiegent tegen en zij vertelt me dat ze gaat verhuizen. Ik zeg: Oh, wat leuk, een nieuw huis. Tn heeft zeker weer prmtie gemaakt? Zij zegt: Nu, nee, Tn en ik gaan scheiden en ik kan ns huidige huis niet meer betalen. Ik met helaas iets kleiners zeken. Waardering Als u uw waardering (psitief f negatief) uitdrukt, remt u wellicht uw gesprekspartner. U geeft richting aan het gesprek; wat de ander belangrijk vindt kmt daardr wellicht niet ged uit de verf. Bijvrbeeld: Ik heb mrgen een bruilft (met een chagrijnig gezicht en stem). En ik zeg: Jh, maar een bruilft, dat is tch juist hartstikke leuk. Vr het aanscherpen van je luistervaardigheden is een hp efening en geduld ndig. Wij verzamelden een aantal suggesties waardr je ged leert luisteren: Selectief luisteren Aandachtig luisteren Prbeer het gesprek niet te verheersen Sta niet meteen klaar met je rdeel De niet alsf je luistert Luister naar feiten en ideeën Let p de lichaamstaal Mensen denken sneller dan ze spreken Bladzijde 15

16 Vraag- en luistertips Aanvullende tips rndm het stellen van vragen: Cntrleer Cntrleer bijvrbeeld aan het begin van het gesprek heveel tijd de gesprekspartner vr je heeft gereserveerd. Als het ged is heb je tijdens het maken van de afspraak hierver al van gedachten gewisseld. Vraag bijvrbeeld: ik heb begrepen dat wij één uur vr ns gesprek hebben. Past dat ng steeds in uw tijdschema? Keerpunten Ontwikkel een srt van intuïtie vr de keerpunten in gesprekken. Vraag p deze mmenten f je ged bent ingegaan p de belangrijkste punten van de gesprekspartner. Vrdat je verstapt p een ander nderwerp is het verstandig m te vragen f je alles weet wat ndzakelijk is. Het is k een gede gewnte m aan het einde van het gesprek te vragen: zijn er ng zaken die wij niet hebben behandeld? Neem de tijd Neem rustig de tijd vr je vragen. Er is geen reden m gesprekken af te raffelen. En geef je gesprekspartner alle tijd m zijn antwrden te frmuleren. Denk kalm na vrdat je zelf reageert. Maak verbindingen Verbind je vragen aan de uitspraken van de gesprekspartner. Bijvrbeeld: u gaf zjuist aan dat er nder uw cllega s weerstanden zijn tegen een training. Kunt u mij iets meer vertellen ver de aard van deze weerstanden? Hiermee haal je belangrijke infrmatie bven tafel. Geen aannames Vernderstel niets (autbigrafisch luisteren), de geen aannames (die hebben een erg grte futkans). Vraag het gewn en cntrleer he iets in elkaar steekt. Situaties en gesprekspartners verschillen nu eenmaal enrm van elkaar qua paradigma (belevingswereld)! Inleiden Leid vragen in met een krte verklaring. Bijvrbeeld: uw cllega s hebben geen zin in een training mdat ze in het verleden een slechte ervaring hebben gehad. Wat zuden wij kunnen den m hun ideeën mtrent trainingen te veranderen? 2-vudige vragen Wees niet bang m dezelfde vraag p meerdere (verschillende) manieren te stellen. Vaak kst het mensen enige tijd m tt de kern van de zaak dr te dringen. En het wil k ng wel eens vrkmen dat de eerste reactie verschilt van de tweede. Hierdr krijg je dus extra infrmatie bven tafel: Wat vind u het meest belangrijk in de uitvering dit prject? Als u zelf de prjectmanager was, wat zu u dan de hgste pririteit geven? Bladzijde 16

17 Tips vr het juist beantwrden van vragen: Kiss Keep it shrt & simple. Geef krte antwrden. Met lange antwrden lp je het risic nduidelijk te zijn f de aandacht van de gesprekspartner te verliezen. Wellicht geef je k meer infrmatie weg dan strikt ndzakelijk is (bijvrbeeld bij nderhandelingen). Wachten Wacht eventjes vrdat je antwrd geeft. Ten eerst wek je daarmee de suggestie dat je ged luistert en je hebt tegelijkertijd iets meer tijd m na te denken. Maar er is ng een ander vrdeel. Vaak frmuleren mensen hardp denkend hun zinnen. Vervlgens laten ze een stilte vallen. Dan schiet ze plts ng iets te binnen en dan willen ze ng iets zeggen. Maar dat gaat niet mdat jij al aan je antwrd begnnen bent. Of mensen gaan p z'n mment dr elkaar heen praten. Dat is erg strend. Eerlijk Wees eerlijk. Indien je het antwrd niet weet zeg het dan. Bied aan m later p de vraag terug te kmen. Nteer de vraag dan wel even. Geen tegenvragen Pas p met het stellen van tegenvragen. De gesprekspartner kan hierdr de indruk krijgen dat je zijn vraag ntwijkt. Niet antwrden is k een antwrd Als het een vraag is die je liever niet beantwrd, zeg dat dan. Zeg ziets als: p dit mment kan ik daar geen uitspraken ver den. Hu daarna uw mnd. Aankijken Kijk de gesprekspartner aan wanneer je een antwrd geeft. Let daarbij ged p de lichaamstaal van de ander. Zijspren en anekdtes Beantwrd de vraag niet met je favriete verhaal f de eerste de beste anekdte die je invalt. Geef eerst duidelijk antwrd. Eventueel kun je dan ter illustratie van je antwrd een verhaal f anekdte vertellen. Parafraseer Herhaal de vraag f frmuleer de vraag in je eigen wrden als het je niet precies duidelijk is wat de ander vraagt. Sluit af met: heb ik dat ged begrepen? Het herhalen van de vraag helpt je k m wat extra tijd te winnen m na te denken mcht dat ndig zijn. Cntrleer Vraag f de gesprekspartner tevreden is met je antwrd. Bedenk dat mensen vaak vragen stellen ver nderwerpen waar hun speciale interesse naar uitgaat. Ze vinden het nderwerp kennelijk belangrijk. Bladzijde 17

18 Gesprekspbuw De gesprekspbuw van delgerichte zakelijke gesprekken kun je pdelen in 4 f 5 fasen: 1. Opening 2. Inventarisatie 3. Argumentatie 4. Optie: input (ksten, meite, tijd, et cetera) 5. Afsluiting Fase 1 - Opening en intrductie In deze fase stellen mensen zich aan elkaar vr (indien ndig) en wrdt er vaak eerst even ver wat algemene luchtige nderwerpen gesprken. Gesprekspartners wennen even aan elkaar. Maar dat wil niet zeggen dat deze fase niet z belangrijk is. Je krijgt immers geen tweede kans vr een eerste indruk... Fase 2 - Kwalificeren en inventariseren In de tweede fase kun je richting gaan geven aan het gesprek. Vaak zul je immers een gespreksdel hebben. Je wil bijvrbeeld iets regelen, je wil iemands mening weten, je wil iemand ergens van vertuigen, et cetera. Het inventariseren kun je p een aantal manieren aanpakken: Vrije inventarisatie, pen vragen en trechteren SPIN inventarisatie (zie verderp) Inventarisatie met de 10 B s. U stelt daarbij vragen ver: Bedrijf Branche Behefte Belang Beslissers Beïnvleders Besluitvrming Budget Bestaande situatie Beleid De bedeling van de inventarisatiefase is feitelijk het verzamelen van infrmatie ver het gespreksnderwerp en ver bijvrbeeld de mening van je gesprekspartner rndm het nderwerp. Fase 3 - De argumentatie- f vertuigingsfase Nadat je de inventarisatiefase drlpen hebt (je weet vldende van de situatie en de mstandigheden) kun je verstappen naar de argumentatiefase. In deze fase ga je de infrmatie uit de inventarisatiefase kppelen aan je gespreksdel Bladzijde 18

19 Een vrbeeldsituatie: Je hebt een afspraak met de prjectmanager van een prject waar je als IT-cnsultant aan werkt. Je wilt hem bewegen m een extra prgrammeur in te zetten m de deadline te halen. Na de peningsfase ga je eerst inventariseren. Je vraagt bijvrbeeld naar zijn mening ver het prject, zijn inschatting van de urgentie van p tijd pleveren, zijn mening ver de kwaliteit van de utput van het team, zijn pririteiten in het prject, et cetera. Zdra je weet he de prjectmanager ver de relevante zaken denkt kun je verschakelen naar de argumentatiefase. Dan ga je hem prberen te vertuigen van juw punt (die extra prgrammeur). Je prbeert de ander dus eerst te begrijpen alvrens je zelf begrepen wil wrden. Dat vrkmt dat je iemand gaat prberen te vertuigen p basis van je eigen standpunten (autbigrafisch redeneren) want nu kun je argumenteren p basis van zaken die je gesprekspartner belangrijk vindt. En dat werkt een stuk ter dan autbigrafisch redeneren! Een gede manier m mensen ergens van te vertuigen is een ABC-tje: A - Argument, passend bij je eigen gespreksdel B - Betekenis vr uw gesprekspartner, vrt gekmen uit de inventarisatiefase C - Cntrlevraag Bijvrbeeld: Ik denk dat we snel een extra prgrammeur p het prject meten zetten. Er zijn extra sftwaremdules gevraagd dr de klant, maar die meten wel binnen de bestaande deadlines gerealiseerd wrden. Als we een extra prgrammeur hebben dat betekent dat k dat jij die 2 extra ideeën die je ng had vr de sftware meteen k znder extra ksten kunnen realiseren. Een extra man/vruw is dus vr iedereen van grt belang. Vind je k niet? Fase 4 - De input (ksten, meite, tijd, investering, et cetera) Deze fase is zeker niet in elk gesprek van tepassing en is dus een ptie. Je gebruikt em in gesprekken waar bijvrbeeld een prijs/investering van tepassing is, waar extra ksten gemaakt wrden f waar er extra input in de vrm van bijvrbeeld tijd, meite, materialen, mankracht, et cetera van tepassing is. Je pakt daarbij de input in tussen twee geaccepteerde argumenten uit de argumentatiefase. Geaccepteerde argumenten zijn argumenten waarvr je een ABC hebt gedaan en waarbij het antwrd van de ander p de cntrlevraag ja was... Dat ziet er z uit: Geaccepteerd argument Input Geaccepteerd argument Bijvrbeeld: We kunnen de dr de klant gevraagde extra sftwaremdules binnen de deadline leveren, als we snel een extra prgrammeur p het prject zetten. En dan kunnen we k die 2 extra ideeën die jij ng had ruim p tijd realiseren. Bladzijde 19

20 Fase 5 - Afsluiting Het is vaak handig m een gesprek af te sluiten met een DAT-afspraak. Dan spreek je een actiepunt af dat jij als pvlging van het gesprek gaat uitveren. Z hu je het initiatief richting je gespreksdel. D - Delgerichte A - Actiepunten T - In de tekmst Je kunt in het hierbven beschreven vrbeeld van het sftwareprject bijvrbeeld afspreken dat jij bij de HRM-afdeling gaat navragen f er elders in het bedrijf prgrammeurs beschikbaar zijn en dat je het antwrd uiterlijk vrijdag met de prjectmanager kmt bespreken Bladzijde 20

21 Aanvullend - SPIN-inventarisatie In de inventarisatiefase kun je naast de vrije inventarisatie (vraagrechter) en de inventarisatie met de B's, k de SPIN-techniek tepassen. Je stelt daarbij 4 srt vragen in een vaste vlgrde. Eerst vraag je naar de situatie, dan naar de prblemen, vervlgens ga je in p implicatie/cnsequenties en tt slt stel je vragen ver ndzaak en nut (m bijvrbeeld iets p te lssen): Situatie Prbleem Implicatie f cnsequanties Ndzaak f nut He heeft u p dit mment... geregeld? Wat gaat er sms niet ged? Wat is het gevlg daarvan? He ndzakelijk f nuttig is een plssing? Vrbeelden van krte SPIN s: S He heeft u p dit mment... geregeld? P Wat verlpt daarbij niet altijd ged? I Wat is het gevlg van deze futen? N Wat zijn de vrdelen indien deze futen niet meer vrkmen? S Kpt uw bedrijf de aut s f leased u ze? P Wat zijn de nadelen bij zelf aankpen? I Heveel werkdruk levert dat dan extra p? N Heveel ksten zu u kunnen besparen bij leasing? S Met welke sftware werkt u? P Wat zijn de vr- en nadelen van dat systeem? I Wat vr effect hebben deze vr- en nadelen p uw dagelijks werk? N He dringend is het gewenst m mn de nadelen p te lssen? Een vrbeeld van een langere SPIN: Situatie: Met welke sftware werkt u? Waarm ks u daarvr? He lang gebruikt u dit systeem al? Welke hardware is er vr dit systeem vereist? Prbleem: Wat is er minder ged in het systeem? Kunt u de hardware altijd vldende up-t-date huden? Tegen welke prblemen lpen de gebruikers aan? Kmt de juiste managementinfrmatie uit het systeem? Implicatie f cnsequenties: Welke ksten gaan er gepaard met het up-t-date huden van het systeem? He lst u praktische prbleempjes in het gebruik p? He genereert u nu managementinfrmatie dan? Bladzijde 21

22 Ndzaak f nut: Welke mgelijkheden ntstaan er als u wel de juiste managementinf kunt genereren? Heveel tijd scheelt het indien er geen gebruikersprblemen meer vrkmen? Waaraan kan de systeembeheerder de vrijgekmen tijd beter besteden? Heveel kunt u besparen p hardware? Bladzijde 22

23 Vier cmmunicatie- f interventieniveaus Cmmunicatie draait niet alleen maar m de inhud. Er spelen meer zaken mee dan alleen het gespreksnderwerp. Een gesprek bestaat meestal uit 4 cmmunicatieniveaus die als het ware p elkaar gestapeld zijn: 1. Inhud, de inhud waarver gesprken wrdt 2. Prcedure, de manier waarp het besprken wrdt (1-p-1, in een vergadering, et cetera) 3. Interactie, de manier waarp we tijdens het bespreken met elkaar mgaan 4. Emtie, de gevelens die een rl spelen Omdat er 4 cmmunicatieniveaus zijn waaruit een gesprek bestaat zijn er k 4 interventieniveaus waarp je een gesprek kunt (bij)sturen...! Want simpelweg drspreken ver de inhud kan desastreus zijn als er zich prblemen p de nderliggende lagen prcedure, interactie f emtie vrden. 4 gestapelde cmmunicatie- f interventieniveaus: Bladzijde 23

24 Inhud; waarver gaat het gesprek De inhud is datgene wat er besprken wrdt. Binnen een gesprek f vergadering is het natuurlijk belangrijk dat iedereen het ver hetzelfde nderwerp heeft en dat men hetzelfde del vr gen heeft. Niets is hinderlijker dan mensen die afdwalen f te gedetailleerd ergens p ingaan. Sturing: Zrg dat het del vr iedereen duidelijk is Zrg ervr dat iedereen het referentiekader kent Geef aan wat binnen de discussie valt en wat niet Zrg ervr dat men niet afdwaalt Draag infrmatie f kennis aan ver het nderwerp Orden de infrmatie tijdig (samenvatten) en rnd tijdig af Prcedure; he gaan we het bespreken Bij de prcedure maakt u afspraken ver de te vlgen werkwijze. He wrdt het nderwerp behandeld? Gaan we eerst brainstrmen, en gaan we dan rangrdenen? Of is het handiger m iedereen een vr een zijn zegje te laten den? Sturing: De prcedurevrstellen Maak rlafspraken; wie det wat en maak tijdafspraken Zrg ervr dat de prcedure dr de ander(en) geaccepteerd is, check dit Bewaak de prcedure en verander van prcedure als het niet werkt Interactie; he gaan we met elkaar m Interactie beschrijft he de gesprekspartners met elkaar mgaan. Het gaat m zaken als: he is de sfeer? Heeft men respect vr elkaar? Negeren smmige mensen elkaar? Gaat men p elkaar in en he? Wrdt er m invled gevchten? Sturing: Beschrijf het interactiepatrn dat u waarneemt Zrg ervr dat iedereen die dat wil aan bd kan kmen Speel de bal en niet de man Maak geen gebruik van irritatrs (persnlijke aanvallen) en sta dit k niet te Zrg ervr dat de schreeuwers niet verheersen Val de ander(en) niet in de rede Bladzijde 24

25 Emtie; welke gevelens spelen een rl De gevelens die u hebt in een bepaalde situatie bepalen mede het verlp van die situatie. Emtie speelt, net als interactie, vaak nderhuids. Het beïnvledt een gesprek echter wel sterk. Het kan hierbij gaan m uw eigen emtie, f m de emtie van de ander. Iemand die ziedend is, kan bijvrbeeld niet meer ratineel argumenteren en wanneer u zich nzeker velt zegt u dingen sms anders dan u bedeld had. Sturing: Let p de gevelens van zwel uzelf als anderen Let p zwel nn-verbale als verbale signalen Verwrd de gevelens van de ander(en) (reflecteren) Onderken de eigen gevelens en bespreek ze indien ndzakelijk Bladzijde 25

26 Afsluiting van de training He hu je de leerstf levend? Wat vnd je meilijk? Wat ging je gemakkelijk af? Algemene indruk, wat was nieuw, wat wist je al? Bladzijde 26

27 Intervisie na deze training Intervisie is een zelfhulpmethde waarmee cllega's elkaar helpen m beter te wrden in hun werk. Dit gebeurt meestal in een intervisiegrep. De leden van de grep kmen p vrijwillige en gelijkwaardige basis regelmatig samen. Sms wrden ze begeleid dr een trainer, maar meestal is er geen leiding. De deelnemers behandelen prblemen die zich p de werkvler vrden. Hiernder vallen bijvrbeeld vakinhudelijke, 'technische' kwesties maar k prblemen die met het persnlijk functineren te maken hebben. De ideale intervisiegrep Een intervisiegrep heeft een grte kans van slagen als de deelnemers dezelfde verwachtingen hebben ver wat ze willen bereiken met de grep. Als smmigen graag willen kletsen en kffieleuten en anderen zijn fanatieke werkers, dan is de kans grt dat het spaak lpt. Laat elk lid dus uitspreken wat zijn verwachtingen van de intervisiegrep zijn. De ideale intervisiegrep vldet aan (de meeste van) de vlgende vrwaarden: Gelijkwaardigheid van gezag, vaardigheden en inzet: Er zijn geen gezagsverhudingen binnen de grep, in die zin dat er geen leidinggevenden van deelnemers aanwezig zijn. Ok zijn de deelnemers van ngeveer hetzelfde kennis- f ervaringsniveau. Als er deelnemers meeden die beginners zijn p hun vakgebied, is de kans grt dat zij veel minder bij te dragen hebben dan de ervaren deelnemers. Als deze verhuding tussen halen en brengen te scheef ligt, dan kan dit p de lange duur frustrerend zijn vr de verige deelnemers. Vertruwelijkheid: wat er binnen de intervisiegrep besprken wrdt, blijft nder elkaar. Heeft praktische zaken p rde: Wie brengt een vraag in? Wie zrgt dat alle deelnemers ruim van tevren weten wat de agendapunten zijn? Bestaat uit vijf tt zeven deelnemers: Bij kleinere grepen lp je het risic dat er, bij afmeldingen, te weinig deelnemers verblijven. Bij grtere grepen is er te weinig gelegenheid vr elke deelnemer afznderlijk m zijn persnlijke kwesties in te brengen. Kmt eens per ngeveer acht weken bij elkaar: Persnlijke ntwikkeling is een prces dat tijd ndig heeft. Het duurt vaak even vrdat je de dingen die je geleerd hebt kunt verwerken en te kunt passen. Ok de vrbereiding p de kmende bijeenkmst heeft tijd ndig. Een peride van veel langer dan acht weken is k weer niet wenselijk. Anders zien de grepsleden elkaar minder dan vijf keer per jaar (denk aan vakanties en ziek zijn die sms ret in het eten gien). Is gedisciplineerd: De leden zeggen alleen af vr bijeenkmsten als ze ziek zijn f andere zeer dwingende redenen hebben. "Ik heb het mmenteel erg druk" is dus geen gede reden. Welk srt vragen kmt aan de rde? De vragen die aan de rde kmen variëren wat betreft de zgenaamde interventiediepte. Aan de ene kant wrden vragen behandeld die inhudelijk zijn, zals: "He factureren jullie?" "He lssen jullie dit technisch p?" Aan de andere kant kmen zaken aan bd die ver de persn gaan, zals vragen ver persnlijke drijfveren en blkkades: "Wil ik ng wel dr met het werk?" "Waarm heb ik in die situatie vaak een cnflict met een leidinggevende f ndergeschikte?" Deze laatste vragen vereisen dat de leden van de intervisiegrep elkaar ged kennen en vertruwen p elkaars geheimhuding. Dit laat k zien dat het niet verstandig is m elkaars directe cllega's te zijn. Bladzijde 27

28 Welke vragen zijn minder geschikt? Smmige vragen zijn niet plsbaar mdat ze bven de macht van de vragensteller gaan, zals prblemen met de rganisatiestructuur. Daar valt weinig aan te veranderen. Een betere vraag is he dan m te gaan met dit gegeven. Valkuilen Tips De leidinggevende kmt erbij zitten. Dit is niet ideaal, want leden van een intervisiegrep kunnen zich dan geremd velen m met hun prblemen te kmen. Dit zullen ze minder snel den als een leidinggevende erbij zit die misschien kritiekpunten verzamelt vr de functineringsgesprekken. Men verzandt in eindelze therapeutische gesprekken. De signalen dat je teveel p een grepje amateur-psychlgen begint te lijken, zijn zinnen als: "maar jij bent k een typische..", f: "als ik ju was, zu ik ". Je durft niet te zeggen wat p je hart ligt. De vertruwelijkheid van een intervisiegrep schept als het ged is een klimaat waarin iedereen kan zeggen wat hij denkt. Dit geldt k vr zaken die ver het functineren van de intervisiegrep gaan. Als je bijvrbeeld vindt dat je steeds te veel energie in anderen steekt en er te weinig vr terugkrijgt, met je dit kunnen zeggen. Plan de bijeenkmsten een jaar vruit p vaste tijdstippen. Als je in plaats daarvan steeds één bijeenkmst vruit plant, dan is het heel meilijk m een geschikte datum te vinden waarp iedereen kan. Hud de herinnering levend. Begin een intervisiebijeenkmst met de vraag wat er tijdens de vrige bijeenkmst is besprken. Wat hebben de deelnemers hiervan geleerd? Hierdr blijft de herinnering aan wat je geleerd hebt leven. Smmige intervisiegrepen huden zelfs een archief bij van wat er elke bijeenkmst besprken is. Heb lef bij de nderwerpkeuze. Het is nrmaal dat jnge intervisiegrepen nderwerpen kiezen waarbij de leden zich niet kwetsbaar p heven te stellen. Blijf echter niet te lang nderwerpen kiezen die aan de ppervlakte hangen. Durf je kwetsbaar p te stellen. Het zu znde zijn m nit ver zaken te praten die met je persnlijke ntwikkeling te maken hebben. Werkvrmen Het is nuttig m tijdens een intervisie een bepaalde structuur te hebben. Dit is beter dan discussies in het wilde weg. De vlgende werkvrmen brengen die structuur aan. Ze nemen elk ngeveer een uur in beslag: De vijfstappenmethde is een standaardmethde m te praten ver een prbleem. Denkheden van DeBn De rddelmethde en de clinic zijn wat speelser en prikkelend: ze drbreken het nrmale grepsprces. Elke vrm begint met een vraagstelling van de 'inbrenger'. Een dergelijke vraag zu als vlgt kunnen luiden: "Ik vind het meilijk m nee te zeggen tegen die cllega die steeds met verzeken bij me kmt. He ls ik dit p?" De vijfstappenmethde Stap 1: De vraagintrductie. De rganisatr van de intervisiebijeenkmst intrduceert zijn vraag en geeft een krte telichting. Stap 2: Prbleemverkenning. De grepsleden verkennen de vraag dr vragen te stellen en af en te samen te vatten. Stap 3: De grepsleden prberen de kern van het prbleem te frmuleren. Bladzijde 28

29 Stap 4: Adviesrnde. Elk grepslid frmuleert tenminste een advies vr de rganisatr, die hierp reageert: welke adviezen spreken aan en welke niet. Stap 5: Evaluatie: De rganisatr evalueert het hele prces. Denkheden van DeBn Een denkhed staat vr een manier van denken. Er zijn zes denkheden en iedere kleur symbliseert een andere manier van denken. Je kijk p een situatie hangt dus af van de hed die je p hebt. Dit zijn de zes denkheden van De Bn: Witte hed Kale feiten en cijfers Je gaat uit van bjectieve infrmatie. Rde hed Gevel en intuïtie Je reageert emtineel (znder een reden te heven geven). Zwarte hed Negatief en pessimistisch Je bent advcaat van de duivel. Gele hed Psitief en ptimistisch Je bekijkt het van de znnige kant en zekt naar de vrdelen. Grene hed Creatief Je mag freewheelen in je manier van denken (vrij assciëren, alternatieven bedenken). Blauwe hed Beschuwend en cntrlerend Je hudt het prces in de gaten. De rddelmethde Bij deze methde met de inbrenger tezien he de anderen ver hem 'rddelen'. Hij mag zich niet mengen in het gesprek. Stap 1: Vraagintrductie: De inbrenger intrduceert zijn vraag en geeft een krte telichting. Stap 2: De grepsleden prberen meer duidelijkheid ver het prbleem te krijgen dr gerichte vragen te stellen. Stap 3: De vragensteller gaat buiten de kring zitten en mag zich niet bemeien met het gesprek. Hij f zij luistert aandachtig en maakt aantekeningen ver wat hij waarneemt. De grepsleden rddelen met elkaar ver de achtergrnden van de vraag, de mgelijke rzaken en plssingen. Stap 4: De vraagsteller kmt terug in de grep en vertelt he hij het ervaren heeft m langs de lijn te zitten. Wat heeft hem f haar geraakt? Is hij het eens met het gegeven advies? Stap 5: Evaluatie: Inbrenger en grepsleden kijken samen terug p het prces. De clinicmethde De clinic is een srt rllenspel. De inbrenger demnstreert de prbleemsituatie die hij f zij vaak tegenkmt. Dit det hij f zij dr de verschillende rllen van de prbleemsituatie zelf te spelen. Vervlgens krijgen de grepsleden de kans m de rl van de inbrenger te spelen m hem z alternatieve hudingen te laten zien. Stap 1: Vraagintrductie: De inbrenger intrduceert zijn vraag en geeft een krte telichting. Stap 2: Demnstratie: De inbrenger demnstreert de situatie dr te switchen tussen twee f meer stelen (p elke stel speelt hij een andere rl uit de situatie). De grepsleden krijgen Bladzijde 29

30 z een beeld van het prbleem. Stap 3: Alternatieven prberen: De andere grepsleden krijgen de gelegenheid m 'p de stel te gaan zitten' van de inbrenger. Ze mgen daarbij een andere huding aannemen dan die van de inbrenger. Bijvrbeeld: als de inbrenger heel terughudend f verlegen was, mgen zij een meer zelfverzekerde huding aannemen. Stap 4: Na elk 'scène' geeft de inbrenger aan f de aanpak hem f haar aanspreekt. Stap 5: Tijdens de laatste scène kiest de inbrenger van de alternatieve aanpakken degene die haar het meest aanspreekt en speelt deze regie-aanwijzingen zelf uit. Stap 6: Evaluatie: De grepsleden kijken terug p wat er besprken is. De turb-adviesrnde Dit is nuttig in wat grtere grepen. Want he grter de grep, des te meer adviezen krijgt de vragensteller. Deze stelt zijn vraag (een vraag van praktische aard, dus niet ver een persnlijke kwestie). Vervlgens schrijven alle grepsleden hun adviezen p een papiertje en geven deze dr aan de vragensteller. Als iedereen klaar is, leest deze alle adviezen vr. Opdracht Maak een krt intervisieplan vr implementatie van de trainingsstf. Bladzijde 30

31 Overzicht van alle Ace! trainingen Vakgebied Training Accuntmanagement Functie-invulling accuntmanagement 1 Accuntmanagement Functie-invulling accuntmanagement 2 Accuntmanagement Cmmunicatievaardigheden 1 Accuntmanagement Cmmunicatievaardigheden 2 Accuntmanagement Accuntplannen Accuntmanagement Key accuntmanagement Accuntmanagement Pullacquisitie accuntmanagement - PAMA new business Accuntmanagement Pullacquisitie PAMA new business tp 500] Accuntmanagement Pushacquisitie accuntmanagement - Direct marketing Accuntmanagement Pushacquisitie accuntmanagement - Telefnische acquisitie Accuntmanagement Prjectmanagement vr accuntmanagers Accuntmanagement Presentatievaardigheden Accuntmanagement Offertes accuntmanagement Accuntmanagement Adviesvaardigheden vr accuntmanagers Accuntmanagement Onderhandelen met een DMU Accuntmanagement Klachtenbehandeling vr accuntmanagers Accuntmanagement ingen als accuntmanagementtl Accuntmanagement Beurstraining accuntmanagers Accuntmanagement ABC-analyse Accuntmanagement Balanced screcards accuntmanagement Accuntmanagement Onderhandelen Accuntmanagement Gestructureerde gespreks- en inventarisatietechnieken Accuntmanagement Time management Accuntmanagement Planmatig werken (plannen en rganiseren) Accuntmanagement Caching n the jb Accuntmanagement Maatwerktraining, in verleg Acquisitie en new business Acquisitie en new business Acquisitie en new business Acquisitie en new business Acquisitie en new business Acquisitie en new business Acquisitie en new business Call centers Call centers Call centers Call centers Call centers Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Cmmerciële slagkracht Permanent acquisitieprces marketing & accuntmanagement Pama ptie 1 - Telefnische pvlging Pama ptie 2 - Opvlging dr accuntmanagement Pama ptie 3 - marketing vr pama Pama ptie 4 - New business tp 500 bedrijven Pama ptie 5 - Zekmachine ptimalisatie Caching n the jb Inbund agent Outbund agent Teamleiding en -caching in call centers Management van call centers Caching n the jb Bedrijfswebsites als acquisitie-, verkp- en marketingtl als acquisitie-, verkp- en marketingtl Beurstraining standbemanning Cmmercieel telefngebruik Cmmerciële mindset Klachtenbehandeling, strategisch en peratineel Presentatievaardigheden Webrespnse behandelen Klantgericht en -vriendelijk cmmuniceren Caching n the jb Bladzijde 31

32 Vakgebied Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmmunicatievaardigheden Cmpetentiemdel Cmpetentiemdel Cmpetentiemdel Cmpetentiemdel Cmpetentiemdel Training Succesvlle zakelijke cmmunicatie = winst Szc ptie 1 - Interviewtechnieken Szc ptie 2 - Prbleemplssing Szc ptie 3 - Slecht-nieuwsgesprekken Szc ptie 4 - Berdeling en functineren Szc ptie 5 - Disciplinegesprekken Szc ptie 6 - Discussieren Assertiviteit Effectief vergaderen Mediatraining Onderhandelen Presentatievaardigheden Klantgericht en -vriendelijk cmmuniceren Omgaan met agressie Overtuigen en beïnvleden Nee zeggen Schriftelijke cmmunicatie Caching n the jb Maatwerktraining, in verleg Ace! cmpetentie ntwikkelingsmdel Acm ptie 1 - Implementatie van het cmpetentiemdel Acm ptie 2 - Werken met het cmpetentiemdel Caching n the jb Maatwerktraining, in verleg HRM trainingen Objectieve werving en selectie = winst HRM trainingen Verzuimbegeleiding en -beheersing HRM trainingen Berdelings- en functineringsgesprekken HRM trainingen Organisatie van persneelsmanagement HRM trainingen Persnlijke ntwikkelingsplannen POP HRM trainingen Cmpetentie ntwikkelingsmdel HRM trainingen Cachen van medewerkers 1 HRM trainingen Cachen van medewerkers 2 HRM trainingen Werving- en selectiegesprekken HRM trainingen Time management HRM trainingen Burn-ut preventie HRM trainingen Caching n the jb HRM trainingen Maatwerktraining, in verleg Internet als cmmerciële tl Bedrijfswebsites als acquisitie-, verkp- en marketingtl Internet als cmmerciële tl als acquisitie-, verkp- en marketingtl Internet als cmmerciële tl Zekmachinemarketing en -ptimalisatie Internet als cmmerciële tl Webrespnse behandelen Internet als cmmerciële tl Caching n the jb Internet als cmmerciële tl Maatwerktraining, in verleg Leiding geven 1 (basisvaardigheden) Leiding geven 2 (situatineel management) Leiding geven 3 (cncurrerende waarden mdel) Participatief leiding geven Leiding geven aan prfessinals Caching dr managers 1 Caching dr managers 2 Leiding geven aan een marketingafdeling Leiding geven aan een verkpafdeling Verzuimbegeleiding en -beheersing Persnlijke ntwikkelingsplannen POP Berdelings- en functineringsgesprekken Cmpetentie ntwikkelingsmdel als managementtl Bladzijde 32

Ace! Training E-learning module 'vragen stellen' Cursus communicatievaardigheden 1

Ace! Training E-learning module 'vragen stellen' Cursus communicatievaardigheden 1 Ace! Training E-learning mdule 'vragen stellen' Cursus cmmunicatievaardigheden 1 Gede vragen stellen Vragen stellen is een vrm van verbale cmmunicatie. Verbale cmmunicatie bestaat uit spreken en luisteren.

Nadere informatie

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode Intervisiemethdes In andermans schenen methde Incidentenmethde Kernmdel intervisiemethde Rddelmethde Leren van elkaars succes methde Vijf stappen methde In andermans schenen methde Vrwaarden: Vrdelen:

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7 Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 2 van 7 Vergaderen Elke vergadering kent een vaste structuur en een vaste vlgrde. Deze structuur

Nadere informatie

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken Vier beprefde manieren m de pt met gud, leren van elkaars ervaringen, pen te maken Het leren van ervaringen vraagt m het nderzeken van die ervaringen, het liefst in een grep samen met anderen. Dit kan

Nadere informatie

Als je graag meer wilt leren over je vak en de manier waarop je dit uitvoert. Ook als je graag iets bijdraagt aan de ontwikkeling van collega's.

Als je graag meer wilt leren over je vak en de manier waarop je dit uitvoert. Ook als je graag iets bijdraagt aan de ontwikkeling van collega's. Intervisie Intervisie is een zelfhulpmethode waarmee collega's elkaar helpen om beter te worden in hun werk. Dit gebeurt meestal in een intervisiegroep. De leden van de groep komen op vrijwillige en gelijkwaardige

Nadere informatie

ACT in LOB. De informatietrechter. Werkbladen. Toolkit. Check je info-level! Level 1. Level 2. Level 3. Level 4

ACT in LOB. De informatietrechter. Werkbladen. Toolkit. Check je info-level! Level 1. Level 2. Level 3. Level 4 ACT in LOB Werkbladen Tlkit De infrmatietrechter Deze tl helpt je m de grte heveelheid infrmatie ver studiekeuze vr jezelf behapbaar te maken. Je kunt p verschillende niveaus met de infrmatie ver studies

Nadere informatie

Kolom A Kolom B Kolom C Kolom D 1 Je wilt leren zeilen. Wat doe je? Ik stap direct in de boot en ik probeer te zeilen.

Kolom A Kolom B Kolom C Kolom D 1 Je wilt leren zeilen. Wat doe je? Ik stap direct in de boot en ik probeer te zeilen. Leerstijlen Iedereen heeft een vrkeur bij leren en hanteert daarbij, nbewust, een bepaalde leerstijl. Het is prettig als jij weet wat vr leerstijl jij hebt. Het is k handig als jij weet he een ander bepaalde

Nadere informatie

Functiefamilie: Directie

Functiefamilie: Directie Bijlage 3 bij Regeling ntwikkelen, functineren en berdelen (Cmpetenties per functieprfiel) Functiefamilie: Directie Cmpetentie: Netwerken De mate waarin de persn relaties en/f samenwerkingsverbanden binnen

Nadere informatie

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Delstellingen Diepgaand inzicht krijgen in infrmatiebehefte m.b.t. WOII persnlijke betekenis WOII ntstaan interesse in WOII beiende/interessante thema s gebruik en

Nadere informatie

Goede afspraken maken goede vrienden

Goede afspraken maken goede vrienden Dag van de demcratie Gede afspraken maken gede vrienden Delstellingen Kinderen verkennen eigen standpunt ver klasafspraken. Kinderen verkennen de standpunten van klasgenten ver klasafspraken. De kinderen

Nadere informatie

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen. PESTEN Deze flder is een hulpmiddel vr ju en je kind m samen te leren ver pesten en he je dit kan stppen. WAT IS PESTEN? Pesten is iemand anders bewust bedreigen, bang maken, uitdagen, uitschelden f pijn

Nadere informatie

Stap 1. Wat wil jij?

Stap 1. Wat wil jij? Stap 1. Hi Iemand heeft het idee dat jij wel wat supprt kunt gebruiken. Dat kunnen je uders zijn, een vriend/vriendin een therapeut f iemand anders die ju ged kent. Die iemand wil graag dat jij hulp krijgt

Nadere informatie

Simulatie werkgroepbijeenkomst

Simulatie werkgroepbijeenkomst Simulatie werkgrepbijeenkmst www.cnnectbegeleiding.nl 2011 1 Infrmatie vr de vrzitter (enkele dagen vraf) Je hebt de grepsleden het vlgende mailtje gestuurd: Hans (de directeur) heeft mij gevraagd m een

Nadere informatie

De denkstijltest. CompetenZa info@competenza.nu www.competenza.nu

De denkstijltest. CompetenZa info@competenza.nu www.competenza.nu De denkstijltest Wat is het? Uw manier van denken bepaalt in sterke mate he u zich velt en he u handelt. Dat geldt vr individuen, maar k vr teams en rganisaties. MindSnar is een methde waarmee denkstijlen

Nadere informatie

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?

Nadere informatie

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Ace! Management Partners Training Caching Cnsulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bsch Rtterdam Zwlle Utrecht Arnhem Amersfrt Breda Eindhven Maastricht Brussel Antwerpen Ace! E-bk Ace! E-bk

Nadere informatie

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden

Nadere informatie

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014 CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014 Inhud Respns... 1 Samenvatting van de resultaten... 1 Vragen ver de pleiding... 2 Vragen ver de stagiair... 3 Wat ziet u als sterke punten van de pleiding CMD?... 4 Wat

Nadere informatie

Overzicht van alle trainingsonderwerpen

Overzicht van alle trainingsonderwerpen Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bosch Rotterdam Zwolle Utrecht Arnhem Amersfoort Breda Eindhoven Maastricht Brussel Antwerpen Investeren

Nadere informatie

Protocol: Pestprotocol

Protocol: Pestprotocol Prtcl: Pestprtcl Inleiding Pesten kmt p iedere schl in mindere f meerdere mate vr. Het is een prbleem dat vr de betrkkenen verstrekkende gevlgen kan hebben in de lp van hun levens. Uit nderzek blijkt dat

Nadere informatie

Stel uw inkomen zeker, sluit een arbeidsongeschiktheidsverzekering af

Stel uw inkomen zeker, sluit een arbeidsongeschiktheidsverzekering af Stel uw inkmen zeker, sluit een arbeidsngeschiktheids af Eindelijk geniet u van een heerlijke skivakantie. En natuurlijk verkmt het u niet, want u bent een ervaren skiër. Maar laat dat ngeluk nu net in

Nadere informatie

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de

Nadere informatie

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Ace! Management Partners Training Caching Cnsulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bsch Rtterdam Zwlle Utrecht Arnhem Amersfrt Breda Eindhven Maastricht Brussel Antwerpen Ace! E-bk Ace! E-bk

Nadere informatie

Je loopbaanplan in vijf stappen. Handleiding voor het schrijven van je loopbaanplan. 2018, Mariska Hidding

Je loopbaanplan in vijf stappen. Handleiding voor het schrijven van je loopbaanplan. 2018, Mariska Hidding Je lpbaanplan in vijf stappen Handleiding vr het schrijven van je lpbaanplan 2018, Mariska Hidding Inhudspgave Vrwrd 3 Del en nut van het lpbaanplan 4 Lpbaanplan vlgens CAR-UWO 4 Maak je eigen lpbaanplan

Nadere informatie

Lesideeën. Hedendaagse Propaganda Analyseren. uitgewerkt door

Lesideeën. Hedendaagse Propaganda Analyseren. uitgewerkt door Lesideeën uitgewerkt dr Hedendaagse Prpaganda Analyseren Activiteiten als aanvulling p de leerervaring bij het nline Mind Over Media platfrm www.mindvermedia.be 1 Les 6 Maak je eigen prpaganda Klaslkaal:

Nadere informatie

OPLEIDING tot Verzorgende-IG. Ondersteuningsmagazijn Praktijk Beroepstaak E Startbekaam

OPLEIDING tot Verzorgende-IG. Ondersteuningsmagazijn Praktijk Beroepstaak E Startbekaam OPLEIDING tt Verzrgende-IG Ondersteuningsmagazijn Berepstaak E Startbekaam Albeda cllege Branche gezndheidszrg Kwalificatieniveau 4 Chrt: 2010-2011 Fase: Startbekaam Naam student:. P.E1-3.start.gesprek

Nadere informatie

5.2.1 Jezelf losmaken uit overtuigingen

5.2.1 Jezelf losmaken uit overtuigingen Stap 5 Deel 2 Je met niet alles gelven wat je denkt Lesje 5.2.1 Jezelf lsmaken uit vertuigingen Je hebt eerder al pgeschreven welke gedachtes zijn uitgegreid tt vertuigingen: de beelden ver jezelf en anderen

Nadere informatie

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b Kindercach Jasmijn Krmhut Grep 8b Inhud Vrwrd 1 Hfdstuk 1 Wat is een kindercach? 2 Hfdstuk 2 Geschiedenis 3 Hfdstuk 3 De pleiding 4 Hfdstuk 4 De prblemen 5 Hfdstuk 5 Srten kindercaches 6 Interview 7 Nawrd

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

Presentatie eisen reisweek

Presentatie eisen reisweek Presentatie eisen reisweek Beste reisadviseurs, De aftrap is genmen. We zijn begnnen aan een spannende strijd m te bepalen he nze werkweek er in juni 2013 uit zal zien. Natuurlijk lijkt het een beetje

Nadere informatie

De aandachtspuntenlijst

De aandachtspuntenlijst De aandachtspuntenlijst Wat is de aandachtspuntenlijst? De aandachtspuntenlijst is een verzicht van nderwerpen die aan de rde kunnen kmen tijdens een afspraak met de neurlg. Onderwerpen waarver u meer

Nadere informatie

Metacognitieve Therapie

Metacognitieve Therapie Metacgnitieve Therapie MODULE 10: TERUGVALPREVENTIE 10.1 terugvalpreventie 10.2 Psychse/schizfrenie: diagnse f stigma? Het begrip psychse, respectievelijk schizfrenie, wekt bij veel mensen een verkeerde

Nadere informatie

Als uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen:

Als uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen: Stap 2 Wat ga je den? Je gaat een wens kiezen ver wat jij anders wilt in het met elkaar mgaan. Daarna kies je twee manieren waarp jullie die wens gaan waarmaken. Je schrijft k ng p welke kwaliteiten en

Nadere informatie

Onze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF

Onze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF Onze grep bezekt de vrstelling p: LESBRIEF 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Geachte leerkracht, Deze lesbrief is bedeld

Nadere informatie

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR!

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR! Ontwikkeling van kinderen, stagnatie van de ntwikkeling en drverwijzen Wij prberen er vr te zrgen dat kinderen zich bij nze pvang plezierig velen en zich kunnen ntwikkelen. Om te kunnen berdelen f dit

Nadere informatie

... 3. Utrecht in Dialoog... 3. Wat doet Utrecht in Dialoog?...3 Netwerkorganisatie...3 Pool van dialoogbegeleiders...3. 0ver de dialoog...

... 3. Utrecht in Dialoog... 3. Wat doet Utrecht in Dialoog?...3 Netwerkorganisatie...3 Pool van dialoogbegeleiders...3. 0ver de dialoog... Handbek Dialg INHOUDSOPGAVE... 3 Utrecht in Dialg... 3 Wat det Utrecht in Dialg?...3 Netwerkrganisatie...3 Pl van dialgbegeleiders...3 0ver de dialg... 4 Kenmerken van de dialg...4 De frmule van de dialg...4

Nadere informatie

Rollenspel Jezus redt

Rollenspel Jezus redt Rllenspel Jezus redt Krte mschrijving prgrammanderdeel De leerlingen spelen samen een bestuursrechtzaak bij de Raad van State na. De Raad van State is de hgste bestuursrechter van Nederland. In deze rechtszaak

Nadere informatie

Handreiking functionerings- en beoordelingsgesprekken griffiers

Handreiking functionerings- en beoordelingsgesprekken griffiers Handreiking functinerings- en berdelingsgesprekken griffiers September 2014 Functineringsgesprek Als de griffier is aangesteld, is het verstandig m met elkaar te blijven reflecteren p het functineren.

Nadere informatie

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND Les 2 Een pen gesprek ver psychische gezndheid Grepsvrmingspdrachten is een prject van Diversin en MIND VOOR DE DOCENT Deze les kan als lsstaande pdracht gegeven wrden, maar k als vervlg p de MIND Yung

Nadere informatie

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen. Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer

Nadere informatie

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg MedewerkerMnitr Benchmark in de Zrg Telichting pzet vragenlijst en invulinstructies U heeft een inlgcde ntvangen per brief f per e-mail. Mcht u geen inlgcde ntvangen hebben, dan kunt u terecht bij de benchmarkcördinatr

Nadere informatie

PROFESSIONELE ROL EN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN

PROFESSIONELE ROL EN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN ! MEDISCHE BASISKENNIS MODULE PROFESSIONELE ROL EN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN 2014/2015 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding tt de mdule 3 2. Overzicht zelfstudiepad 5 3. Blk 1 6 Blk 2 7 Blk 3 8 4. Tetsing 10 TalenTXT

Nadere informatie

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur:

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur: Let p!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg Vakgebied: Niveau: Tijdsduur: Bilgie, Aardrijkskunde klas 3 hav/vw ± 140 minuten Niet zwemmen i.v.m. blauwalg, we zien deze brden steeds vaker. Maar wat is blauwalg

Nadere informatie

Een natuurlijk proces

Een natuurlijk proces Ik vel het weer. Het is er weer. Sms even, dan de hele tijd. Ik wil je niet kwetsen. Ik wil het niet weer zeggen, maar het is er weer. (Gijs Hrvers) Overprikkeling Veel mensen met autisme hebben gede intellectuele

Nadere informatie

Een profiel maken voor [onderwerp]

Een profiel maken voor [onderwerp] MPA MindSnar Een prfiel maken vr [nderwerp] Wat det MPA, de denkstijltest? MPA legt u vragen en keuzes vr. Z zekt het naar patrnen in he u denkt. Van die patrnen maakt het grafieken en rapprten. Bvendien

Nadere informatie

Verzuim Beleid. www.smallsteps.info. Opgemaakt door Human Resource Management. Doelgroep Alle werknemers. Ingangsdatum 4 juli 2014. Versie 0.

Verzuim Beleid. www.smallsteps.info. Opgemaakt door Human Resource Management. Doelgroep Alle werknemers. Ingangsdatum 4 juli 2014. Versie 0. Verzuim Beleid Opgemaakt dr Human Resurce Management Delgrep Alle werknemers Ingangsdatum 4 juli 2014 Versie 0.1 www.smallsteps.inf clfn Verzuimbeleid Visie en aanpak verzuim Delgrep: alle werknemers Versie:

Nadere informatie

PROJECTBESCHRIJVING DIT BEN IK

PROJECTBESCHRIJVING DIT BEN IK PROJECTBESCHRIJVING DIT BEN IK Leerlijn Theater Thema Identiteit Grep 3 en 4 Maart 2016 Cultuurnderwijs p zijn Haags Leerlijn Theater Thema Identiteit Grep 3 en 4 Maart 2016 Deze prjectbeschrijving wrdt

Nadere informatie

Uitwerking kerndoel 2 Nederlandse taal

Uitwerking kerndoel 2 Nederlandse taal Uitwerking kerndel 2 Nederlandse taal Tussendelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair nderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndel 2 Stichting

Nadere informatie

E-pupillen. Leeftijdskenmerken

E-pupillen. Leeftijdskenmerken E-pupillen Leeftijdskenmerken De kinderen hebben een grte speldrang. Ze den dingen vanwege het plezier van-hetden. De kinderen meten de kans krijgen allerlei vaardigheden en plssingen in spelsituaties

Nadere informatie

De Ultieme Sollicitatie Gids.

De Ultieme Sollicitatie Gids. De Ultieme Sllicitatie Gids. Ha Aanstaande Superheld! Hierbij een mie verzameling met nuttige infrmatie. Lees het dr en kijk wat je eruit kunt halen. Sms staan er bepaalde tips f acties dubbel in. Dat

Nadere informatie

Ontdekken van talenten jouw woorden, jouw verhaal

Ontdekken van talenten jouw woorden, jouw verhaal Ontdekken van talenten juw wrden, juw verhaal Methdiek Omschrijving: Kunnen werken met je talenten geeft mensen energie, weerbaarheid en veerkracht. Via deze methdiek wrden teams uitgendigd m hun talenten

Nadere informatie

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal Hallween Kleerkastgriezels Delstellingen De kinderen ervaren dat één gebeurtenis sms meerdere rzaken en gevlgen kan hebben. De kinderen ntdekken he vercnsumptie van kledij nefast is vr nze planeet. De

Nadere informatie

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om? Het Grte Geldnderzek: he ga je met je geld m? Natinaal Instituut vr Budgetvrlichting (Nibud) Tijdsduur: één les Werkvrm: individueel met een discussie in de klas Niveau: bedeld vr alle leerlingen van klas

Nadere informatie

Richtlijnen functioneringsgesprek evangelist. Versie 1.0

Richtlijnen functioneringsgesprek evangelist. Versie 1.0 Richtlijnen functineringsgesprek evangelist Versie 1.0 Datum: mei 2015 1. Inleiding In deze brchure krijgt u een praktische handreiking met betrekking tt het huden van een functineringsgesprek met een

Nadere informatie

Leer / ontwikkelingslijnen. Opleiding Helpende Zorg en Welzijn. BOL en BBL NAAM STUDENT:..

Leer / ontwikkelingslijnen. Opleiding Helpende Zorg en Welzijn. BOL en BBL NAAM STUDENT:.. Leer / ntwikkelingslijnen Opleiding Helpende Zrg en Welzijn BOL en BBL NAAM SUDEN:.. 1 2 Uitleg van het leerlijnenbekje Vr je ligt het leerlijnenbekje van je pleiding Helpende Zrg & Welzijn niveau 2. ijdens

Nadere informatie

Solliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker

Solliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker Slliciteren bij bnr Fijn dat je wilt slliciteren p de functie van junirmedewerker bnr. Dat kan dr nderstaande vragen te beantwrden, die gebaseerd zijn p de selectiecriteria vr junirmedewerkers. Het eindprfiel

Nadere informatie

Contact maken en relaties aangaan

Contact maken en relaties aangaan B Cntact maken en relaties aangaan B1 : 7 Weekverslagen Inleiding Je hebt een fijne stageplek gevnden waar je de kmende maanden aan de slag gaat met pdrachten, taken en een stuk reflectie. Omdat wij het

Nadere informatie

bal Waterpolo competitie

bal Waterpolo competitie Stappenplan spreekbeurt grep 6 Je gaat een spreekbeurt huden. Een gede vrbereiding is heel belangrijk. Neem daar de tijd vr. Dit kst meestal weken vrbereiding, wacht dus niet tt p het allerlaatste mment.

Nadere informatie

Training Faciliteren door middel van de moderatiemethode

Training Faciliteren door middel van de moderatiemethode samen beslist beter besluiten Training Faciliteren dr middel van de mderatiemethde Training Techniek Resultaat Tepasbaar. Dynamisch. Interactief. Visueel. Zelfdcumenterend. Overzichtelijk. Betrkkenheid.

Nadere informatie

depressie wat kun je doen als iemand in je omgeving een depressie heeft?

depressie wat kun je doen als iemand in je omgeving een depressie heeft? depressie raakt iedereen wat kun je den als iemand in je mgeving een depressie heeft? INHOUD Inleiding 4 De Depressie Vereniging 5 Tips vr naasten van mensen met een depressie 6 Het prbleem erkennen 6

Nadere informatie

Heb jij het gevoel dat niemand jou begrijpt?

Heb jij het gevoel dat niemand jou begrijpt? Heb jij het gevel dat niemand ju begrijpt? Dan is dit e-bk met tips vr Gevelige Mensen zeker wat vr ju! Als je met juw Geveligheid ged m kunt gaan, maak je het tt juw GAVE! Tips vr hggevelige mensen Bijznder(e)

Nadere informatie

HET DEMOCRATISCH GEHALTE VAN MIJN GROEP

HET DEMOCRATISCH GEHALTE VAN MIJN GROEP HET DEMOCRATISCH GEHALTE VAN MIJN GROEP INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Delgrep Duur Materiaal Delstellingen 4 de / 5 de / 6 de jaar secundair nderwijs +/- 30 minuten Een kpie van het raster vr elke leerling

Nadere informatie

Van stip naar stap naar stip

Van stip naar stap naar stip Van stip naar stap naar stip Vr startende trainers 1-1 Inhud 1. Telichting... Fut! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Teamvrming... 2-3 3. Omgeving... 3-3 4. Weet wat je wil: he ziet de stip eruit?... 4-3

Nadere informatie

STUDIEVAARDIGHEID OP MAAT

STUDIEVAARDIGHEID OP MAAT STUDIEVAARDIGHEID OP MAAT Muiswerk Studievaardigheid p maat richt zich p de belangrijkste deelvaardigheden die ndig zijn vr het studeren. Delgrepen Studievaardigheid p maat Muiswerk Studievaardigheid p

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven

Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven Lesbeschrijving Dieren & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en m de Schelde leven Relatie met kerndelen: Vlaanderen: Wereldriëntatie Natuur Levende

Nadere informatie

Verkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013

Verkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Verkrte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Starten met OTIB-skillsmanager OTIB-skillsmanager is een instrument m het gesprek dat u gaat veren met uw leidinggevende vr te bereiden. U wrdt gevraagd

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie

Contract gedragsverandering

Contract gedragsverandering Cntract gedragsverandering Stappenplan m je delen te bereiken Tips m je delen te bereiken Cntract vr gedragsverandering (vrbeeld) Del/gedrag Om deel te nemen aan de Dam tt Dam lp met mijn vriendengrep

Nadere informatie

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone Schade prtcl Zuiderpark Stadswalzne Gemeente s-hertgenbsch december 2012 Schadeprtcl Zuiderpark - Stadswalzne In dit dcument staat he de gemeente s-hertgenbsch mgaat met schadeclaims. Het is er p gericht

Nadere informatie

Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken

Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken Stap 7. Deel 2. 7.2 Elkaar psitief blijven versterken In het tweede deel ga jij je aandacht bewust richten p he je elkaar kunt versterken in het blijven den wat werkt. Dat ga je den dr p te schrijven wat

Nadere informatie

Stap 4 Deel 2. 4.2.1 Controle willen houden over wat je denkt en voelt

Stap 4 Deel 2. 4.2.1 Controle willen houden over wat je denkt en voelt Stap 4 Deel 2 De rzaak van stress: de illusie dat we cntrle kunnen hebben als we maar geneg ns best den. 4.2.1 Cntrle willen huden ver wat je denkt en velt Je hebt al gelezen dat gedachten waar je in vastzit,

Nadere informatie

Uitstroomprofiel opleiding Klinisch Informatica September 2014

Uitstroomprofiel opleiding Klinisch Informatica September 2014 Uitstrmprfiel pleiding Klinisch Infrmatica 1 Inleiding Dit uitstrmprfiel sluit aan p het berepsprfiel van de klinisch infrmaticus. Het berepsprfiel beschrijft evenwel de ttale breedte van het veld van

Nadere informatie

Wie verkoopt uw huis?

Wie verkoopt uw huis? Wie verkpt uw huis? Accuntnet Verkp Vertruwens Persn Service Accuntnet V V P Service Wie verkpt uw huis? Als u uw huis wilt verkpen, schakelt u k in Spanje een makelaar in. Echter in Spanje geeft men nrmaal

Nadere informatie

Individuen (M1) Groep (M2) Zelfsturend team (M3) Zelfsturend in zelfstandig ondernemerschap /netwerken (M4)*

Individuen (M1) Groep (M2) Zelfsturend team (M3) Zelfsturend in zelfstandig ondernemerschap /netwerken (M4)* Teamntwikkeling p basis van systeemdenken (.a. Levine, Lingsma e.a.) Fase in teamntwikkeling Individuen (M1) Grep (M2) Zelfsturend team (M3) Zelfsturend in zelfstandig ndernemerschap /netwerken (M4)* Kenmerken

Nadere informatie

Maatschappelijke Stage

Maatschappelijke Stage Maatschappelijke Stage 2 Inhud 1. Wat is MAS? 1.1 MAS algemeen. 1.2 MAS p het Gren van Prinstererlyceum 1.3 Deadlines 2. Stage zeken 2.1 De stage cördinatr p schl. 2.2 Masactief 3. De frmulieren 3.1 Aanvraagfrmulier

Nadere informatie

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk

Zorgplan. Naam. Adres. Uitgerekende datum. Administratienummer. Naam en adres verloskundige praktijk Zrgplan Naam Adres Uitgerekende datum Administratienummer Naam en adres verlskundige praktijk datum tijd Met wie Afsprakenlijst Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Tijdens uw zwangerschap zal u nder cntrle

Nadere informatie

#kwaliteitskaderpznl. Terugkoppeling workshop: De evenwichtige zorgverlener, dat ben jij!

#kwaliteitskaderpznl. Terugkoppeling workshop: De evenwichtige zorgverlener, dat ben jij! Terugkppeling wrkshp: De evenwichtige zrgverlener, dat ben jij! Cngres kwaliteitskader wrkshp 3: 26 april 2018 De evenwichtige zrgverlener, dat ben jij! Phil Larkin, Christiaan Rhdius en Marjlein Verkammen

Nadere informatie

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hera? De rl van de OR bij de invering van Het Nieuwe Werken De kans is grt dat er in uw rganisatie al wrdt gesprken ver de invering van Het Nieuwe Werken. En z niet, dan

Nadere informatie

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba. Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,

Nadere informatie

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces list Veranderaanpak Inhud en Prces AdMva 2011 www.admva.nl www.arbcatalgusvvt.nl list Veranderaanpak Inhud en Prces www.arbcatalgusvvt.nl Clfn Sturen p Werkdrukbalans en Energie AdMva 2011 Erna van der

Nadere informatie

M A R I J E D E G R O O T G R O O T I N H R

M A R I J E D E G R O O T G R O O T I N H R Pauline Siebers Caching A A N M E L D I N G H E R F S T A C T I E 2 0 1 5 Dank vr je interesse in nze aanbieding! We willen startende ndernemers niet alleen fcus maar k slagkracht meegeven. Daarm wrdt

Nadere informatie

Professional Coaching. Franck Struyf

Professional Coaching. Franck Struyf Prfessinal Caching Franck Struyf Ervaring is niet wat iemand verkmt, maar wat iemand det met wat hem verkmt. (Aldus Huxley) Persnlijke ervaring Mijn naam is Franck Struyf en ik ben life en- prfessinal

Nadere informatie

Onze eigen boontjes doppen in Kenia

Onze eigen boontjes doppen in Kenia Hnger graad 2 Lesvrbereiding Onze eigen bntjes dppen in Kenia Bij lesmateriaal, bij deze les p de site, vind je het ndige lesmateriaal vr deze les Print het werkblad 'Zek de 5 verschillen' vr elke leerling

Nadere informatie

Formuleren. Doelgroep Formuleren. Omschrijving Formuleren

Formuleren. Doelgroep Formuleren. Omschrijving Formuleren Frmuleren Muiswerk Frmuleren is een prgramma dat aandacht besteedt aan de belangrijkste stf die in de eerste klassen van het vrtgezet nderwijs veelal aan de rde kmt. Delgrep Frmuleren Muiswerk Frmuleren

Nadere informatie

Biontica Workshop Zelfredzaamheid & Zelfsturing

Biontica Workshop Zelfredzaamheid & Zelfsturing Bintica Wrkshp Zelfredzaamheid & Zelfsturing Visie p Zelfredzaamheid & Zelfsturing Lgica van het gevel, Arnld Crnelis, 1998, ISBN 90-72258- 02-9 Het verbrgen prgramma vr het menselijk leren is aangebren

Nadere informatie

Van afvalrace tot kringloop

Van afvalrace tot kringloop Dag van de Aarde 1 ste graad Van afvalrace tt kringlp Delstellingen De leerlingen bedenken ideeën m zrg te dragen vr de Aarde: hergebruiken, recycleren, cnsuminderen. De leerlingen verruimen hun blik dr

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning.

Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning. Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwrding 2. Delstellingen 3. Mdel 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning 1 Verantwrding: Wij willen binnen het nderwijs dat wij geven rekening huden met de

Nadere informatie

Je weet nu op welke level je gaat lezen. Dit is wat je te doen staat: Kies een PENGUIN READER uit op jouw level, NIET lager!

Je weet nu op welke level je gaat lezen. Dit is wat je te doen staat: Kies een PENGUIN READER uit op jouw level, NIET lager! Dear Student Je weet nu p welke level je gaat lezen. Dit is wat je te den staat: Kies een PENGUIN READER uit p juw level, NIET lager! Lees het bek Vul de Reading Recrd in. Als je de Reading Recrd naar

Nadere informatie

Coachend feedback geven. 2-daagse training rond feedback geven en ontvangen

Coachend feedback geven. 2-daagse training rond feedback geven en ontvangen 2-daagse training rnd feedback geven en ntvangen Wat is de kern van deze training? Tijdens deze intensieve praktijkpleiding zmen we in p een van de belangrijkste (én meilijkste) cmmunicatievaardigheden:

Nadere informatie

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014 Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de

Nadere informatie

Zorgen voor de aarde met Gloob & Teo

Zorgen voor de aarde met Gloob & Teo Zrgen vr de aarde met Glb & Te Dag van de Aarde udste kleuters Delstellingen De kinderen ntdekken dat ze infrmatie kunnen bekmen dankzij verschillende zintuigen. De kinderen bedenken ideeën m afval te

Nadere informatie

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken : Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt. Techniek & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen ntdekken de leerlingen dat er techniek in en m de Schelde, dus in nze regi, een erg belangrijke rl speelt. Gerelateerde kerndelen Vlaanderen, Primair

Nadere informatie

Certificeringstraining Competentietest de Wave

Certificeringstraining Competentietest de Wave AUTUMN BUSINESS SCHOOL Certificeringstraining Cmpetentietest de Wave 11 en 25 september 8 en 22 ktber 6 en 20 nvember Leer talenten te matchen Dit is het einde Waarm certificeren? Er kmt steeds meer behefte

Nadere informatie

De veranderende rol: moeder/ouder(s) worden. Veranderende

De veranderende rol: moeder/ouder(s) worden. Veranderende DOORLOPENDE STAGE 2016-2017 SEMESTER 2 Vervangende pdrachten als je (ng) geen zwangere hebt gevnden Mdule 5 Klppende hart Cnsult 3/4 Tussen 28 en 36 weken zwangerschap In stage 1 Overleg met de verlskundige

Nadere informatie

Saxionstudent.nl CE 1

Saxionstudent.nl CE 1 Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling

Nadere informatie

Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderopvang

Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderopvang Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderpvang KOM Kinderpvang verzrgt kinderpvang vr kinderen in de leeftijdsgrep 0 tt en met 12 jaar. Alle medewerkers van de stichting zetten zich vlledig in m kwalitatief

Nadere informatie