Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 9 SEPTEMBER 2016 C N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C N 1. DE LEILINDE bvba, met zetel te 8210 Zedelgem, Torhoutsesteenweg 82, 2. E. R., 3. Y. O., eisers, vertegenwoordigd door mr. Beatrix Vanlerberghe, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 2000 Antwerpen, Amerikalei 187/302, waar de eisers woonplaats kiezen, tegen 1. N. S., verweerder, vertegenwoordigd door mr. Huguette Geinger, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Quatre Brasstraat 6, waar de verweerder woonplaats kiest,

2 9 SEPTEMBER 2016 C N/2 2. LUC WILLEM ARCHITECT bvba, burgerlijke vennootschap, met zetel te 9880 Aalter, Brugstraat 11, verweerster, vertegenwoordigd door mr. Bruno Maes, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Bergstraat 11, waar de verweerster woonplaats kiest. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent van 14 maart Bij afzonderlijke akte hebben de eisers ook een valsheidsvordering ingediend. Sectievoorzitter Beatrijs Deconinck heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Christian Vandewal heeft geconcludeerd. II. CASSATIEMIDDELEN De eisers voeren in hun verzoekschrift, dat aan dit arrest is gehecht, drie middelen aan. III. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Incidentele valsheidsvordering 1. In de regel is een verzoekschrift dat een naar aanleiding van een cassatieberoep ingestelde betichting van valsheid bevat, slechts ontvankelijk en is de valsheidsvordering toegelaten, wanneer het tijdens het cassatiegeding van valsheid beticht stuk niet van valsheid kon worden beticht voor de feitenrechter, het verzoekschrift betrekking heeft op een wezenlijke vereiste voor de regelmatigheid van de bestreden beslissing en het in het verzoekschrift gestelde feit waarschijnlijk genoeg is om de bewijskracht van een authentieke akte aan te tasten.

3 9 SEPTEMBER 2016 C N/3 2. De eisers betichten zowel het arrest van 14 maart 2014 als het procesverbaal van de terechtzitting van 14 februari 2014 van valsheid in zoverre dit vermeldt dat de raadslieden van partijen, met inbegrip van de raadsman van de verweerster, werden gehoord op deze zitting om 14:00 uur terwijl in de mailuitwisseling van 14 februari 2014 om 12:08 tussen de raadslieden wordt gesteld de raadsman van de tweede verweerster [bevestigt] immers dat, hoewel de zaak voor behandeling staat in de namiddag, hij in de voormiddag reeds is verschenen ( U had gelijk, de zaak staat voor deze namiddag. Ik heb mijn acte de présence gedaan ). 3. Uit de stukken van het procesdossier blijkt niet dat de zaak was vastgesteld voor behandeling in de voormiddag van 14 februari 2014 en evenmin dat ze in de voormiddag buiten de aanwezigheid van de andere partijen door het hof van beroep zou zijn behandeld. Er liggen geen zittingsbladen voor van de zaken die in de voor- en namiddagzitting van 14 februari 2014 werden behandeld waaruit een en ander zou kunnen blijken, evenmin als een door de raadsman van de verweerster ondertekende verklaring waarin hij stelt dat de zaak reeds voor 14 uur door hem zou zijn behandeld buiten aanwezigheid van de andere partijen. Een loutere mail onder advocaten en waarin enkel sprake is van een acte de présence maakt geen bewijs van dergelijke behandeling uit. 4. De eisers formuleren aldus alleen maar een bewering die door geen enkel gegeven aannemelijk wordt gemaakt. Het verzoek is niet ontvankelijk. Eerste middel 5. De grief dat de eisers niet de mogelijkheid hadden om tegenspraak te voeren omtrent de behandeling van de zaak in de voormiddag is afgeleid uit de tevergeefs aangevoerde valsheidsvordering. Het middel is niet ontvankelijk.

4 9 SEPTEMBER 2016 C N/4 Tweede middel 6. Het tussenvonnis van 9 januari 2007 stelt vast en oordeelt dat: de factuur waarvan [de eerste eiseres] betaling vordert heeft betrekking op werken aan het handelsgedeelte uitgevoerd. De factuur werd dienovereenkomstig opgemaakt op naam van [de eerste eiseres]. ( ) De vordering zoals ingesteld opzichtens [de tweede en derde eisers] is ongegrond. Uit de beroepsakte en de syntheseconclusie in appel van de eisers blijkt vervolgens dat deze partijen aanvoeren dat: - aan de verweerder gevraagd werd dat een uitsplitsing zou gebeuren voor het restaurantgedeelte, dat diende gefactureerd aan de eerste eiseres, vermits een deel van de bouwwerken betrekking zou hebben op een restaurant; - voor de beoordeling van de afrekening van de verweerder rekening moet worden gehouden met de aangerekende werken voor zowel het privégedeelte als voor het restaurantgedeelte en zij dan ook steeds de totale facturatie van [de verweerder][hebben] bekeken en betwist ; - uit de dagvaarding door de verweerder blijkt dat ook hij van oordeel was dat de factuur van 5 april 2005 betrekking had op de totaliteit van de werken en niet alleen op het restaurantgedeelte; - na aanrekening in min van een aantal posten: [de eisers] (derhalve) , ,29, hetzij ,16 [dienen] te betalen verminderd met een aantal reeds betaalde bedragen en dat op het uiteindelijk te betalen bedrag een btw-voet moet worden aangepast gedeeltelijk als medecontractant en gedeeltelijk privé, waarvoor in ondergeschikte orde een aanvullende opdracht aan de expert wordt gevraagd en dat zij in hun syntheseconclusie de berekening van hetgeen door de verweerder aan [de eisers] mocht worden aangerekend aanpasten tot ,97, nog te verrekenen met gebreken en minwaarden, waarvoor een tegenvordering werd geformuleerd. Vervolgens hebben zij in hun syntheseconclusie gevraagd om de vordering tegen de appelanten, dus ook tegen de tweede en derde eisers, ontvankelijk te verklaren.

5 9 SEPTEMBER 2016 C N/5 Uit de syntheseconclusie in appel van de verweerder blijkt tenslotte dat deze partij in hoger beroep heeft volhard in zijn oorspronkelijke vordering zoals geformuleerd in de dagvaarding lastens de drie eisers, dat hij aanvoerde dat de eisers zijn nog openstaande factuur verschuldigd zijn en ook in het dictum in hoofdorde vorderde om de oorspronkelijke vordering ontvankelijk en gegrond te verklaren. In zoverre in deze context sprake is van een veroordeling van de tegenpartij volgt uit hetgeen voorafgaat dat hiermee de drie eisers werden bedoeld. 7. De appelrechters die oordelen dat er sprake is van één overeenkomst tussen de verweerder en de drie eisers en dat deze partijen in solidum gebonden zijn door alle verbintenissen uit dezelfde overeenkomst, waarbij de opsplitsing louter fiscaal gebeurde en hieraan geen afbreuk doet, nemen aldus aan dat de verweerder in zijn syntheseconclusie opkwam tegen het tussenvonnis van 9 januari 2007, terwijl ook de eisers zich omtrent de totale facturatie te hunnen laste hadden stelling genomen. De appelrechters geven aldus aan de conclusies van de partijen een uitleg die met de bewoordingen ervan niet onverenigbaar is. In zoverre het middel een miskenning van de bewijskracht van deze conclusies aanvoert, mist het feitelijke grondslag. 8. Door in deze context aan te nemen dat de verweerder opkwam tegen het tussenvonnis van 9 januari 2007, verantwoorden de appelrechters hun beslissing naar recht. In zoverre het middel schending aanvoert van de artikelen 19, eerste lid, 1050, 1054, 1068 en 1138, 2, Gerechtelijk Wetboek en miskenning van het beschikkingsbeginsel, kan het niet worden aangenomen. Derde middel 9. Krachtens artikel 1134, eerste lid, Burgerlijk Wetboek strekken alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan, degenen die ze hebben aangegaan, tot wet. 10. Het enkele feit dat een rechtspersoon bij een overeenkomst de door haar opgenomen verbintenissen niet vermocht uit te voeren, omdat de verbintenissen die

6 9 SEPTEMBER 2016 C N/6 zij aanging enkel, krachtens een regel van openbare orde, door een natuurlijk persoon mochten worden uitgevoerd, ontslaat haar niet van haar gehoudenheid tot het vergoeden van de schade die door de slechte uitvoering van die overeenkomst is ontstaan. 11. De appelrechters stellen vast: in de onderscheiden syntheseconclusie in beroep betwisten partijen niet langer dat een architectenovereenkomst tot stand is gekomen tussen enerzijds [de verweerster] als architect en anderzijds [de eisers] als bouwheren, dit op basis van het contract d.d. 27 april 2004 voor het verbouwen woning tot restaurant met woning. 12. De appelrechters die vervolgens oordelen dat ten tijde van de litigieuze overeenkomst van 27 april 2004 alleen de fysieke persoon, Luc Willem, mocht optreden als architect, en dat de verweerster, de architectenvennootschap, slechts optrad als een administratief vehikel dat evident zelf geen fouten kon begaan bij de uitoefening van de zuivere architectenprestaties, schenden artikel 1134, eerste lid, Burgerlijk Wetboek. Het middel is gegrond. Dictum Het Hof, Vernietigt het arrest in zoverre het de vordering van de eisers ten overstaan van de verweerster ongegrond verklaart en oordeelt over de gerechtskosten tussen deze partijen. Verwerpt de valsheidsvordering en het cassatieberoep voor het overige. Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest. Veroordeelt de eisers tot de kosten van het cassatieberoep ten aanzien van de verweerder. Houdt de overige kosten aan en laat de beslissing daaromtrent aan de feitenrechter over. Verwijst de aldus beperkte zaak naar het hof van beroep te Antwerpen.

7 9 SEPTEMBER 2016 C N/7 Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, eerste kamer, samengesteld uit sectievoorzitter Eric Dirix, als voorzitter, de sectievoorzitters Albert Fettweis en Beatrijs Deconinck, en de raadsheren Koen Mestdagh en Koenraad Moens, en in openbare rechtszitting van 9 september 2016 uitgesproken door sectievoorzitter Eric Dirix, in aanwezigheid van advocaat-generaal Christian Vandewal, met bijstand van griffier Kristel Vanden Bossche. K. Vanden Bossche K. Moens K. Mestdagh B. Deconinck A. Fettweis E. Dirix

8 VERZOEKSCHRIFT/1 Verzoekschrift Elektronische versie niet beschikbaar