LEERLINGENBLAD 7 NECTAR EN STUIFMEEL vlag 2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LEERLINGENBLAD 7 NECTAR EN STUIFMEEL vlag 2"

Transcriptie

1 LEERLINGENBLAD 7 NECTAR EN STUIFMEEL vlag 2 Lees de informatie : wat weten bijen en hommels over bloemen? Wat trekt de bijen aan, de kleur van bloemen of de geur van nectar? Nectar Daarom is het belangrijk om te weten waar de nectar zit. Waar vind je het stuifmeel en waar de nectar? Welke bloemen op de bloemen kaarten zijn geschikt voor bijen? Welke bloemen op de bloemen kaarten zijn geschikt voor hommels? Zoek naar bloemen die geschikt zijn voor bijen. (3 minuten) Zoek daarna naar bloemen die geschikt zijn voor hommels. (3 minuten) Kijk ook of je bijen en hommels ziet eten. Probeer de bij of hommel te volgen, hoe hij van de ene naar de andere bloem vliegt. Hoor je de bijen en hommels ook zoemen?

2 Wat weten bijen en hommels over bloemen? bij vlag 2 Bijen en hommels zijn familie van elkaar. Ze verzamelen allebei nectar en stuifmeel uit bloemen. Maar niet uit alle bloemen. Bijen hebben een tong van een halve centimeter tot 8 millimeter. Hommels hebben een tong van een centimeter of nog langer,en de tong is veel sterker dan van bijen. Ze kunnen helemaal in de bloem kruipen. Sommige hommels zijn zo slim dat ze in plaats van in de grote bloem te kruipen aan de bodem van de bloem een gaatje boren en de nectar er zo uitzuigen. Kijk naar de foto van de bij en de hommel In sommige bloemvormen zit de nectar dieper verstopt dan in andere. A. Bloemen waar je de nectar makkelijk van af kunt likken B. Bloemen waar je om bij de nectar te komen een aardig lange tong moet hebben C. Bloemen waar je om bij de nectar te komen naast een aardig lange tong ook nog eens stevig gebouwd moet zijn. D. Bloemen waar je om bij de nectar te komen een super- superlange tong moet hebben. E. Bloemen die geen nectar en stuifmeel hebben maar zaadjes. Kijk naar de foto`s van de verschillende bloemen.

3 Bij vlag 2 Bijen tong Hommel tong

4 De verschillende bloemvormen Bij vlag 2 Rode pijl: Zwarte pijl: plaats waar de nectar zit. plaats waar het stuifmeel zit

5 BLOEMVORMEN bij vlag 2 Enkele pijl: stuifmeel Dubbele pijl: nectar

6 Bij vlag 2 Hoe bloemen bijen en hommels lokken en verleiden

7 LEERLINGENBLAD 8 SUPEROGEN vlag 3 Bijen hebben bijzondere ogen. KIJK OP DE KAART SUPEROGEN ook wel FACETOGEN genoemd Kijk door de superogen die op het tafeltje liggen, zo zou jij zien als je net zoveel lenzen had als een bij. Gelukkig ziet de bij niet alles dubbel. Al die lenzen samen vormen een beeld voor de bij. De bij kan met zijn ogen goed rondkijken en super goed zien als er iets beweegt. Bijen kunnen kleuren zien die mensen niet kunnen zien. ULTRAVIOLET (UV) Kijk naar de kaarten voor uitleg over ultraviolet licht en infrarood. Bloemen gebruiken deze kleur vaak. Ze laten bijen zien waar de nectar te vinden is. Je ziet afbeeldingen van bloemen op de tafel liggen. 1: Er liggen bloemen hoe mensen ze zien 2: Er liggen bloemen hoe bijen ze zien 3: Zoek de bloemen hoe mensen ze zien en hoe bijen ze zien bij elkaar

8 LEERLINGENBLAD 9 KLEURENBLIND EN ZOEMEN KLEURENBLIND Bijen kunnen de volgende kleuren goed van elkaar onderscheiden: wit, (is blauwgroen voor bijen), geel, blauw en ultraviolet. Bijen zijn kleurenblind voor rood en groen. Ze zien dan alles in grijstinten!!! Hommels zien de wereld vijf keer sneller dan mensen. De hommel ziet het snelst kleuren van alle dieren. Hommels zijn niet kleurenblind. Zoek een stel klaprozen bij elkaar om het volgende onderzoekje te kunnen doen. klaprozen klaproos Kijk door de rode bril, valt dan de klaproos op? Zien bijen of hommels zo de klaproos? Waarom? Kijk door de groene bril, valt dan de klaproos op? Zien bijen of hommels zo de klaproos? Waarom? ZOEMEN Hoor je bijen of hommels zoemen? Weet je ook waarom ze zoemen?

9 SUPEROGEN: FACETOGEN VAN EEN BIJ BIJ VLAG 3 Links een bundel lenzen van de ogen van een bij [alle insecten] Rechts een lens van een bij. Mensen hebben maar een lens!!!!

10 ULTRAVIOLET licht bij vlag 3 Ultraviolet (afgekort uv) Weerkaatsing van het zonlicht zichtbaar ultraviolet infrarood Utraviolet laat veel zonlicht door. Infrarood weerkaats het zonlicht en daarom zie je alleen wit en grijstinten. UV licht kan je huid beschadigen: te veel onbeschermd in de zon kan huidkanker veroorzaken. Dit komt doordat UV stralen diep de huid in dringen.

11 ULTRAVIOLET licht en de regenboog bij vlag 3 De zon laat in de regenboog door het breken van het licht de verschillende kleuren zien. Bijen zien andere kleuren dan mensen. Zij kunnen bijvoorbeeld ultraviolet licht zien. Die kleur komt na blauw en paars in de regenboog

12

13

14

15

16

17

BIJEN 2 HONINGBIJEN GROEP

BIJEN 2 HONINGBIJEN GROEP GROEP 4-5 - 6 BIJEN 2 HONINGBIJEN ' k Zou best een bijtje willen zijn, een heel gewoon bruin bijtje. Natuurlijk niet mijn leven lang, maar toch wel voor een tijdje. Ik woonde in een bijenkorf en als de

Nadere informatie

DE BIJENLES 2 GROEP 4 5-6

DE BIJENLES 2 GROEP 4 5-6 GROEP 4 5-6 DE BIJENLES 2 ' k Zou best een bijtje willen zijn, een heel gewoon bruin bijtje. Natuurlijk niet mijn leven lang, maar toch wel voor een tijdje. Ik woonde in een bijenkorf en als de dag begon,

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers INSTRUCTIEBOEKJE Bloemen en hun bezoekers Scala College Rietvelden 2013 BLOEMEN EN HUN BEZOEKERS a. BESCHRIJVING VAN DE OPDRACHT In deze veldles ga je kijken naar bloemen en de insecten die op bloemen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 5 t/m 8. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Bescherming van je lichaam tegen UV licht

Bescherming van je lichaam tegen UV licht Bescherming van je lichaam tegen UV licht Document LC16002 Dr Jan H. Lichtenbelt Haren (GN) 2016. 1 Inleiding We hebben zonlicht nodig. Zonlicht voelt lekker warm en behaaglijk aan en het maakt ook nog

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 5 tot en met 8.

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Speurtocht Wandelen met Licht. Naam leerling:...

Speurtocht Wandelen met Licht. Naam leerling:... Zaal 3 Speurtocht Wandelen met Licht Naam leerling:... Zaal 3 Brillen Loop de trap op achter het anatomisch theater (het grote houten bouwwerk) en ga door de glazen deuren zaal 2 in. Ga in zaal 2 de trap

Nadere informatie

GOED GEDAAN ZOEKBIJ!

GOED GEDAAN ZOEKBIJ! JULLIE HEBBEN DE RODE GEVONDEN! ROOD JULLIE GAAN HIER LEREN WAAR BIJEN DE HONING VAN MAKEN. ZOEM VLAKBIJ NAAR EEN VELDJE PAARSE OF GELE BLOEMEN ZIE JE ER BIJEN OF HOMMELS VLIEGEN? KIJK WAT ZE DOEN IN DE

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 5-6

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 5-6 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

fact sheet zonneslimmescholenprogramma

fact sheet zonneslimmescholenprogramma 30 fact sheet zonneslimmescholenprogramma WAT IS HU IDKANKER? Kanker is een ongeremde deling van lichaamscellen. Die kunnen ingroeien in het omliggende weefsel en via de bloed-of lymfbanen uitzaaien naar

Nadere informatie

ZONNESLIMME SCHOLENPROGRAMMA FACTSHEET

ZONNESLIMME SCHOLENPROGRAMMA FACTSHEET Factsheet ZONNESLIMME SCHOLENPROGRAMMA FACTSHEET WAT IS HUIDKANKER? Kanker is een ongeremde deling van lichaamscellen, die in het omliggende weefsel kunnen ingroeien en via de bloed-of lymfbanen kunnen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 7-8

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 7-8 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 bloemen en hun bezoekers voor groep 5 t/m 8 van de basisschool Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. We gaan op zoek naar bloembezoekers.

Nadere informatie

De kleine beestjesclub

De kleine beestjesclub Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep 7-8

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep 7-8 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen! Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen!, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 1-2

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 1-2 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Lieveheersbeestje Wie het het lieveheersbeestje? Veel mensen vinden insecten, en vooral kevers, maar griezelige beesten. Ze hebben van die rare sprieten op hun kop, van die enge dunne pootjes, En ook hun

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep 5-6

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep 5-6 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen! Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen!, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2017 bloemen en hun bezoekers voor groep 1 t/m 8 van de basisschool Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2017 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. We gaan op zoek naar bloembezoekers.

Nadere informatie

Licht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de

Licht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de Licht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de lichtsnelheid ~300.000 km/s! Rechte lijn Pijl er in voor de richting

Nadere informatie

3HAVO Totaaloverzicht Licht

3HAVO Totaaloverzicht Licht 3HAVO Totaaloverzicht Licht Algemene informatie Terugkaatsing van licht kan op twee manieren: Diffuus: het licht wordt in verschillende richtingen teruggekaatst (verstrooid) Spiegelend: het licht wordt

Nadere informatie

Een verhaal over vliesvleugeligen

Een verhaal over vliesvleugeligen Een verhaal over vliesvleugeligen Soly en Bie v.u.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven Illustraties: Jacques Debroux Bie is er klaar voor. Na een aantal weken hard werken in de bijenkast

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een zomerse dag met vrij veel zon en weinig wind. Dat laatste vind ik prettig, maar wat betreft de temperatuur ben

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen! Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen!, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden.

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. Lees de uitleg over de zwaartekracht. Zwaartekracht Je zit onder een boom, en dan opeens. boem een appel op je hoofd, hoe kan dat?? Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. En

Nadere informatie

Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten

Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten De wetenschapper of onderzoeker Wat kun je allemaal aan planten onderzoeken? Wat kun je allemaal aan planten onderzoeken? Bestuiving Bloemontwikkeling Plantenziekten

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag en donderdag Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag en donderdag Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 30-08 en donderdag 01-09 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was afgelopen dinsdag heerlijk nazomerweer, maar ik zag maar weinig interessante insecten. Gelukkig

Nadere informatie

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een

Nadere informatie

Bloei en bestuiving. In kader van het Leaderproject: De boomgaard als school en atelier. Bij-leren in de boomgaard

Bloei en bestuiving. In kader van het Leaderproject: De boomgaard als school en atelier. Bij-leren in de boomgaard Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be

Nadere informatie

ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg

ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg I N F O R M A T I E F O L D E R Overdaad schaadt ZON SPRING ER VERSTANDIG MEE OM! ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg EVEN UW AANDACHT GRAAG!!! De meeste mensen houden van

Nadere informatie

Vogels en bloemen. door Erik Wevers. Blz. 28 Aviornis International- 38e jaargang nr. 218

Vogels en bloemen. door Erik Wevers. Blz. 28 Aviornis International- 38e jaargang nr. 218 Vogels en bloemen door Erik Wevers In ons land vernielen spreeuwen af en toe de bloemen van krokussen om bij de nectar te kunnen komen. Dit is echter maar een toevallige, "af en toe"-relatie tot die bloemen.

Nadere informatie

Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon

Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Ervaren dermatologen. Zeer persoonlijke zorg. Korte wachttijden. Mohs Klinieken. Uw zorg in ervaren handen. Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met

Nadere informatie

> Lees Niels heeft een bril.

> Lees Niels heeft een bril. LB 8-70. Ik zie een oog > Kijk naar de afbeeldingen op bladzijde 8 in je boek en lees Beschermen. Vul in. Je vooral tegen zweet. beschermen je ogen Kijk naar de doorsnede van het oog. Kleur de volgende

Nadere informatie

NME-leerroute Vlinders en spinnen in het park

NME-leerroute Vlinders en spinnen in het park NME-leerroute Vlinders en spinnen in het park 4 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Kijk eens om je heen. Op heel veel plekken staan grote en kleine bloemen. Als het mooi weer is

Nadere informatie

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten Liedbijlage Insecten L I EDBIJLAGE Samenstelling Chrystal Cochius Illustraties Elsbeth Cochius, grafisch kunstenaar en winnares van de HeArtpool grafiekprijs Overijssel 2005 I N SECTEN Zonder insecten

Nadere informatie

Zonder zintuigen weet je niet wat er om je heen gebeurt. Daarom gebruik je oren, je ogen, je neus, je huid en je tong.

Zonder zintuigen weet je niet wat er om je heen gebeurt. Daarom gebruik je oren, je ogen, je neus, je huid en je tong. Naam: DE ZINTUIGEN OOG, NEUS EN MOND Zintuigen. Doe je ogen eens dicht. Doe eens oordopjes in je oren. Weet je nu nog wel waar je bent? Ben je binnen of buiten? Schijnt de zon? Of regent het? Dat kun je

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014. Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag beslist niet koud, de wind was ook niet echt hinderlijk, maar de zon liet helaas verstek

Nadere informatie

natuurboekje van zomer 2017

natuurboekje van zomer 2017 natuurboekje van zomer 2017 HOI! HÉ, KIJK, IS DAT EEN WESP? Hij schiet van links naar rechts, omhoog, omlaag. Soms hangt hij stil in de lucht, als een helikopter. Maar vliegt een wesp op die manier? Nee!

Nadere informatie

Koningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?

Koningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers

Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers veldwerk - bovenbouw Inhoudsopgave Korte omschrijving... 1 Organisatie... 3 Het leerlingenwerkboekje... 3 Lessuggesties ter voorbereiding

Nadere informatie

Zonlicht en de huid. Verstandig omgaan met de zon

Zonlicht en de huid. Verstandig omgaan met de zon Zonlicht en de huid Verstandig omgaan met de zon Een beetje zonlicht is goed voor iedereen. Ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D. Dit is nodig voor sterke botten. Pas op voor teveel

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Oog Inleiding De meeste mensen hebben 5 zintuigen. Het gezichtsvermogen om te zien, het gehoor om te horen, de reuk om te ruiken, de smaak om te proeven en het gevoel om te voelen. Met zintuigen maak je

Nadere informatie

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers HOMMELS Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers INDELING IN HET DIERENRIJK Rijk: Animalia dieren Stam: Arthropoda geleedpotigen Klasse: Insecta insecten Orde: Hymenoptera vliesvleugeligen Onderorde:

Nadere informatie

inhoud 1. Bloemen 2. Planten 3. Wat is een bloem? 4. Binnen in de bloem 5. De bloem krijgt bezoek 6. Van stamper naar vrucht

inhoud 1. Bloemen 2. Planten 3. Wat is een bloem? 4. Binnen in de bloem 5. De bloem krijgt bezoek 6. Van stamper naar vrucht Bloemen inhoud. Bloemen 2. Planten 4. Wat is een bloem? 5 4. Binnen in de bloem 6 5. De bloem krijgt bezoek 7 6. Van stamper naar vrucht 8 7. De bloem wordt een vrucht 9 8. Meer hulp 0 9. Kun je me ruiken

Nadere informatie

FOTO'S PROJECTEN http://www.dvua.nl/images/project07/proj07_01.jpg 30-10-2006 http://www.dvua.nl/images/project02/project02_01b.jpg 30-10-2006 http://www.dvua.nl/images/project15/proj15_01.jpg 30-10-2006

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 3-4

Voorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 3-4 Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

bijenpad

bijenpad bijenpad Uitleg Loop met de kinderen een bijenpad en ontdek op die manier wat bijen doen en hoe ze leven. Ontdek dit door opdrachten en spelletjes te doen over bijen. Tip Maak groepjes van de klas en laat

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:

Nadere informatie

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Werkvorm: Groepjes of alleen Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Doel van de opdracht: Het leren herkennen van een bij,

Nadere informatie

T3 L7-8 De elektronica in mijn lichaam Onze zintuigen Bronnenboek Onze vijf zintuigen

T3 L7-8 De elektronica in mijn lichaam Onze zintuigen Bronnenboek Onze vijf zintuigen 1. Onze vijf zintuigen Hoe zou het zijn als je niets zou kunnen horen, voelen, zien, ruiken of proeven. Dat zou pas erg zijn! Je denkt niet zo vaak bewust aan je zintuigen, maar je gebruikt ze wel de hele

Nadere informatie

UVB THERAPIE. Een beknopte uitleg over het gebruik van ultraviolet B lichttherapie bij huidziekten. - Patiëntinformatie -

UVB THERAPIE. Een beknopte uitleg over het gebruik van ultraviolet B lichttherapie bij huidziekten. - Patiëntinformatie - UVB THERAPIE Een beknopte uitleg over het gebruik van ultraviolet B lichttherapie bij huidziekten. - Patiëntinformatie - Wat is UVB fototherapie? UVB (ultraviolet B) licht is een gedeelte van het natuurlijke

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1922 woorden 10 februari keer beoordeeld. Natuurkunde

Samenvatting door een scholier 1922 woorden 10 februari keer beoordeeld. Natuurkunde Samenvatting door een scholier 1922 woorden 10 februari 2012 6 129 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova 1 Zien Lichtbronnen zien Lichtbronnen: Voorwerpen die zelf licht geven Lichtstralen: de straal

Nadere informatie

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1 Nationale Bijentelling Onderzoeksactiviteit 1 1 Nationale BIJENTELLING Onderzoeksactiviteit 1 Hoe gaat het met de wilde bijen in Nederland? Vincent Kalkman, onderzoeker bij Naturalis en EIS Kenniscentrum

Nadere informatie

lesdoelen - De kinderen ontdekken:

lesdoelen - De kinderen ontdekken: lesbrief moestuintjes - lesvoorbereiding Bij zoekt bloem De kinderen ontleden een bloem en maken bloembommen voor de bijen. benodigdheden tijdens de les - Vijf á zes bloemen waarbij stamper en meeldraden

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. n Oogje op kleuren Groep 4-5

Voorbereiding post 1. n Oogje op kleuren Groep 4-5 Voorbereiding post 1 n Oogje op kleuren Groep 4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: n Oogje op kleuren, voor groep 4 en 5. Inhoud: Algemeen Verhaal over

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat?

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe verplaatst licht zich? 1. Als je wel eens de lichtstraal van een zaklamp hebt gezien, weet

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. n Oogje op kleuren Groep 1-2-3

Voorbereiding post 1. n Oogje op kleuren Groep 1-2-3 Voorbereiding post 1 n Oogje op kleuren Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: n Oogje op kleuren, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk

Nadere informatie

Het oog (H2) Harro Reeders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Het oog (H2) Harro Reeders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Harro Reeders 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/65524 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 Beweging en voeding Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar?

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 Beweging en voeding Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar? opdracht 1 opdracht 2 Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar? Oor proeven Oog voelen Tong luchttrillingen Huid ruiken Neus lens Beweging en voeding Welk woord past bij de zin? Kies uit: vitamines

Nadere informatie

Opgave 1 Geef van de volgende zinnen aan of ze waar (W) of niet waar (NW) zijn. Omcirkel je keuze.

Opgave 1 Geef van de volgende zinnen aan of ze waar (W) of niet waar (NW) zijn. Omcirkel je keuze. Naam: Klas: Repetitie licht 2-de klas HAVO Opgave 1 Geef van de volgende zinnen aan of ze waar () of niet waar () zijn. Omcirkel je keuze. Een zéér kleine lichtbron (een zogenaamde puntbron) verlicht een

Nadere informatie

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011 De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma Ecotreffen 2011 1 To bee or not to bee? Bij enhotels.nl Blauwe ertsbij Maskerbij Zweefvlieg 2 Wespbij 2 Soorten bijen In Vlaanderen leven meer dan

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een zomerse voorjaarsdag, daar zal ik niet over klagen. Maar ook dit keer viel het aantal insecten nogal tegen.

Nadere informatie

tekst, tekeningen en foto's Arjen Neve

tekst, tekeningen en foto's Arjen Neve tekst, tekeningen en foto's Arjen Neve... Jussen bijen en bloemen is er een ideale wisselwerking. De bloemen leveren de bijen voedsel en de bijen zorgen tegelijkertijd voor de bestuiving van de bloemen.

Nadere informatie

Biodiversiteit en netwerken

Biodiversiteit en netwerken Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden

Nadere informatie

De lente! Werkboekje leeftijd: 10+

De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat

Nadere informatie

owen davey Knettergek van kevers

owen davey Knettergek van kevers owen davey Knettergek van kevers 4 Deze geelgerande watertor zoekt een kikkervisje om op te eten. inhoudsopgave 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 29 30 32 34 36 Wat zijn kevers? Een manier van leven Degelijk

Nadere informatie

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\) ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen

Nadere informatie

Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog

Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog Je kijkt je ogen uit! Een uitdrukking die regelmatig gebruikt wordt als er veel te zien is. Denk maar aan de kermis of aan de Efteling.

Nadere informatie

Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid.

Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Ieder jaar gaan er miljoenen mensen op vakantie naar zonnige oorden. Maar ook in eigen land kunnen we van de zon genieten. En daar is niets

Nadere informatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie

Nadere informatie

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Tijdens deze wandeling ontdekken we meer over de bijen, kleine maar belangrijke inwoners van de stad.

Nadere informatie

Opdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij

Opdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij Opdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij In deze les ga je leren hoe de honingbij is opgebouwd. Je gaat bijen vergelijken met andere dieren en je gaat drie mooie tekeningen maken van de

Nadere informatie

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven Zintuigen horen proeven zien ruiken voelen inhoud 1. Zintuigen 3 2. Je ogen 4 3. Je oren 6 4. Je neus 8 5. Je tong 11 6. Je huid 12 7. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Leven onder de grond. Wie woont onder de grond? Stel vragen: Ben jij al onder de grond geweest? In een kelder, een tunnel, een grot?

Leven onder de grond. Wie woont onder de grond? Stel vragen: Ben jij al onder de grond geweest? In een kelder, een tunnel, een grot? Leven onder de grond Wie woont onder de grond? Ben jij al onder de grond geweest? In een kelder, een tunnel, een grot? Waarom zouden sommige dieren onder de grond wonen? Noem zoveel mogelijk dieren die

Nadere informatie

Zonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme

Zonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.

Nadere informatie

Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon

Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Zonlicht en de huid Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Een beetje zonlicht is goed voor iedereen. Ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D. Dit is nodig voor sterke botten.

Nadere informatie

toets kleurenleer toets kleurenleer toets kleurenleer

toets kleurenleer toets kleurenleer toets kleurenleer cor haima toets kleurenleer toets kleurenleer toets kleurenleer Inleiding In deze opdracht worden opdrachten gegeven naar aanleiding van de cd-rom Basiskleur van het GOC. Getracht is zoveel mogelijk te

Nadere informatie

Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam

Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam 3.1 Wat heeft je lichaam nodig? Je lichaam is heel slim Een heel slimme machine Je lichaam kan rennen en kijken en groeien een snee gaat vanzelf weer dicht

Nadere informatie

Kleur en kleurstoffen...

Kleur en kleurstoffen... Hiernaast zie je een afbeelding van de Dagpauwoog. Het is een in Nederland veel voorkomende dagvlinder waarvan de rupsen vooral op brandnetels leven. De ronde vlekken op de vleugels lijken op grote ogen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Planten en cellen

Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend

Nadere informatie

DYNAMIEK IN JE FOTO S

DYNAMIEK IN JE FOTO S WWW..NL Een moeilijk onderwerp om vast te leggen met je camera is beweging. Als je sluitertijd te snel is, dan bevries je de beweging, en kan het lijken alsof een snel rijdende auto of een hardloper stil

Nadere informatie

inhoud 1. Slangen 2. Een reptiel 3. Maten 4. Waar? 5. Ruiken 6. Gif 7. Wurgen 8. Hap, slik! 9. Een nieuwe jas 10. Weetjes 11. Filmpje Pluskaarten

inhoud 1. Slangen 2. Een reptiel 3. Maten 4. Waar? 5. Ruiken 6. Gif 7. Wurgen 8. Hap, slik! 9. Een nieuwe jas 10. Weetjes 11. Filmpje Pluskaarten Slangen inhoud 1. Slangen. Een reptiel. Maten 6. Waar? 7 5. Ruiken 8 6. Gif 9 7. Wurgen 10 8. Hap, slik! 11 9. Een nieuwe jas 1 10. Weetjes 1 11. Filmpje 1 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en

Nadere informatie

Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?

Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig

Nadere informatie

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg? 1

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg? 1 Bij, wesp, hommel of zweefvlieg? 1 Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 45 minuten Groepjes of zelfstandig Wereldoriëntatie Doel van de opdracht: Het leren herkennen van een bij,

Nadere informatie

Handleiding bij geometrische optiekset 112114

Handleiding bij geometrische optiekset 112114 Handleiding bij geometrische optiekset 112114 INHOUDSOPGAVE / OPDRACHTEN Algemene opmerkingen Spiegels 1. Vlakke spiegel 2. Bolle en holle spiegel Lichtbreking en kleurenspectrum 3. Planparallel blok 4.

Nadere informatie

Workshop. Bijenhotel

Workshop. Bijenhotel Workshop Bijenhotel 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat

Nadere informatie

Uitwerkingen 1. Opgave 1 Bij mist wordt het licht door de waterdruppeltjes weerkaatst. Opgave 2 Groter Kleiner. Opgave 3

Uitwerkingen 1. Opgave 1 Bij mist wordt het licht door de waterdruppeltjes weerkaatst. Opgave 2 Groter Kleiner. Opgave 3 Uitwerkingen 1 Opgave 1 Bij mist wordt het licht door de waterdruppeltjes weerkaatst. Opgave 2 Groter Kleiner Opgave 3 Opgave 4 Licht, steeds donkerder (bij halfschaduw), donker (kernschaduw), steeds lichter

Nadere informatie

Dit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint.

Dit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint. De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 9 augustus 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Regelmatig wordt het weer iets anders dan de deskundigen hadden verwacht. Maar dit keer kregen ze toch gelijk. In de

Nadere informatie

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9. Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten

Nadere informatie

Handleiding lespakket Slim met de Zon voor groep 7 en 8

Handleiding lespakket Slim met de Zon voor groep 7 en 8 Handleiding lespakket Slim met de Zon voor groep 7 en 8 Uitgangspunten Slim met de Zon is een digitaal lespakket waarin kinderen op een vrolijke, luchtige manier leren over de gevaren van de zon. Het lespakket

Nadere informatie

DIERENBOS WELKOMSTFEEST

DIERENBOS WELKOMSTFEEST MAANDAG 24 APRIL 10:00 uur 11:00 uur KNUTSELEN naar de knutselclub van vandaag. Wat we gaan maken is een verrassing. Kom jij ook? 11:30 uur 12:00 uur HOCKEY Hoe goed kan jij hockeyen? Kom het testen en

Nadere informatie

IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera

IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera KLIK! IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera Dit avonturierspaspoort is van: Bij de opdrachten in het boekje zie je steeds een icoon (plaatje) staan. Dit plaatje komt overeen met de ruimte waar je de

Nadere informatie

JANNEKE SCHENK. Over de REGENBOOG. Regenbogen en andere lichtverschijnselen aan de hemel, natuurkundig verklaard voor iedereen

JANNEKE SCHENK. Over de REGENBOOG. Regenbogen en andere lichtverschijnselen aan de hemel, natuurkundig verklaard voor iedereen JANNEKE SCHENK Over de REGENBOOG Regenbogen en andere lichtverschijnselen aan de hemel, natuurkundig verklaard voor iedereen inhoud 6 13 69 99 121 129 137 147 177 195 215 286 288 Inleiding Meten aan de

Nadere informatie