Gezond heidsraad. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Transcriptie

1 Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : installatie vaste Commissie Voeding Uw kenmerk - Ons kenmerk : U /CS/cn1042-B Bij lagen Datum : 22juni 2016 Geachte minister, Op 13 april 2016 is de nieuwe vaste Commissie Voeding geïnstalleerd, om uw vragen op het gebied van voeding en gezondheid te kunnen beantwoorden en de wetenschappelijke ontwikkelingen te volgen. De Commissie Voeding richt zich op vragen over de kwaliteit, productie en consumptie van voedingsmiddelen. Daarbij wordt gekeken naar zowel de benodigde energie en voedingsstoffen als naar mogelijke gezondheidseffecten van voedingsstoffen, -middelen en -patronen. Ook volgt de commissie de wetenschappelijke ontwikkelingen met betrekking tot een aantal onderwerpen die sterk in de maatschappelijke belangstelling staan, zoals het obesitasvraagstuk en voed ingsaanbevel ingen voor zwangere vrouwen en jonge kinderen. Graag informeer ik u in deze brief over de samenstelling van de Commissie Voeding en de keuzes die daarbij zijn gemaakt. De commissie staat onder voorzitterschap van prof. dr. ir. J. Brug, hoogleraar epidemiologie aan VUmc te Amsterdam. Leden van de commissie zijn: prof. dr. S.J.L. Bakker, hoogleraar interne geneeskunde, UMCG, Groningen prof. dr. R. Blaak, hoogleraar fysiologie van het vetmetabolisme, Maastricht University prof. dr. J.M. Geleijnse, hoogleraar voeding en cardiovasculaire ziekten, Wageningen UR prof. dr. J.B. van Goudoever, hoogleraar kindergeneeskunde, VUmc en AMC, Amsterdam prof. dr. A.W. Hoes, hoogleraar klinische epidemiologie en huisartsgeneeskunde, UMC Utrecht prof. dr. M.T.E. Hopman, hoogleraar integratieve fysiologie, Radboudumc, Nijmegen dr. J.A. lestra, voedingskundige, UMC Utrecht prof. dr. S. Kremers, hoogleraar preventie van obesitas, Maastricht University prof. dr. ir. R.P. Mensink, hoogleraar moleculaire voedingskunde, Maastricht University prof. dr. H. Pijl, hoogleraar diabetologie, LUMC, Leiden prof. dr. J.A. Romijn, hoogleraar inwendige geneeskunde, AMC, Amsterdam cjk.spaaij@gr.nl

2 Onderwerp : installatie vaste Commissie Voeding Ons kenmerk : U /CS/cn/042-B Pagina Datum : 22juni 2016 prof. dr. ir. P. van t Veer, hoogleraar voeding, volksgezondheid en duurzaamheid, Wageningen UR prof. dr. ir. M. Visser, hoogleraar gezond ouder worden, VU Amsterdam en VUmc, Amsterdam prof. dr. ir. M.H. Zwietering, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie, Wageningen UR Verder treedt als waarnemer in deze commissie op: ir. B.H. Smale, VWS, Den Haag Ik heb er vertrouwen in dat deze commissie alle expertise verenigt die nodig is om adviesvragen op het gebied van voeding en gezondheid te beantwoorden. Bij de installatie hebben alle leden openheid gegeven over hun mogelijke belangen bij het onderwerp van deze advisering. Daaruit kwam het volgende naar voren: Bij de leden Brug, Hoes, lestra, Kremers, Romijn en Visser zijn er geen belemmeringen voor deelname aan de commissie. De leden Bakker, Blaak, Geleijnse, Van Goudoever, Hopman, Mensink, Pijl en Van t Veer nemen deel aan de commissie onder de voorwaarde dat zij melding maken van belangen, als in een vergadering onderwerpen aan de orde zijn waarbij belangen een rol kunnen spelen. Het lid Zwietering neemt deel onder de voorwaarde dat betrokkene in geval van microbiologische onderwerpen die de voedselveiligheid betreffen, de vergadering bijwoont als geraadpleegd deskundige, maar niet deelneemt aan de formulering van het advies en aanbevelingen. De commissievoorzitter bepaalt of er voor betrokkenen aanleiding is om zich terug te trekken uit de beraadslagingen over de betreffende onderwerpen. Desgewenst staat het voorzitterschap van de raad de commissievoorzitter bij in het maken van deze afweging. Het stellen van een voorwaarde ten aanzien van de deelname in de commissie, is in alle gevallen (mede) het gevolg van extern gefinancierd onderzoek of deelname in publiek-private samenwerkingsverbanden. Zo nemen meerdere leden deel aan onderzoeken gefinancierd door het het Top Institute Food and Nutrition, het 7dC Framework Programma van de Europese Unie, of private partijen zoals Unilever, Friesland-Carnpina, de Nederlandse Zuivel Organisatie en DSM. E-m al: cjk.spaaij@gr.nl www. g r. ni

3 Onderwerp Ons kenmerk Pagina Datum installatie vaste Commissie Voeding U /CS/cn/042-B :3 22juni 2016 Bij enkele leden is daarnaast sprake van patenten, die vooralsnog geen directe relatie hebben met adviesonderwerpen. Bij een lid is sprake van mogelijke kennisvalorisatie in de toekomst. Door de samenstelling van de commissie en de voorwaarden voor deelname van een deel van de leden, zijn naar mijn mening goede voorwaarden geschapen voor een onafhankelijke, objectieve en evenwichtige advisering door deze commissie. De belangenverklaringen van de commissieleden zijn te vinden op de website van de raad (wxvw.gezondheidsraad.nl). Met vriendelijke groet. voor Bezoekad res Parnassusplein VX Den Haag E - mail: cj k. spa a g r. n 1 Postbus BB Den Haag www. g r. n 1

4 Aan de staatssecretaris van Economische Zaken Onderwerp : installatie vaste Commissie Voeding Uw kenmerk Ons kenmerk : U /CS/cn/042-C Bijlagen : 1 Datum : 22juni 2016 Geachte staatssecretaris, Afgelopen najaar heb ik de minister van VWS geïnformeerd over nadere maatregelen die de Gezondheidsraad heeft genomen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen (zie bijlage). Nieuw daarin is onder meer dat de raad bij de installatie van een adviescommissie een brief stuurt aan de opdrachtgevende bewindspersoon over de samenstelling van de commissie en de keuzes die daarbij zijn gemaakt. De installatie van de vaste Commissie Voeding op 13 april 2016 vormt aanleiding om u een dergelijke brief te sturen. Deze nieuwe commissie van deskundigen zal adviesvragen op het gebied van voeding en gezondheid beantwoorden en de wetenschappelijke ontwikkelingen volgen. De Commissie Voeding richt zich op vragen over de kwaliteit, productie en consumptie van voedingsmiddelen. Daarbij wordt gekeken naar zowel de benodigde energie en voedingsstoffen als naar mogelijke gezondheidseffecten van voedingsstoffen, -middelen en -patronen. Ook volgt de commissie de wetenschappelijke ontwikkelingen met betrekking tot een aantal onderwerpen die sterk in de maatschappelijke belangstelling staan, zoals het obesitasvraagstuk en voedingsaanbevelingen voor zwangere vrouwen en jonge kinderen. Graag informeer ik u in deze brief over de samenstelling van de Commissie Voeding en de keuzes die daarbij zijn gemaakt. De commissie staat onder voorzitterschap van prof. dr. ir. J. Brug, hoogleraar epiderniologie aan VUmc te Amsterdam. Leden van de commissie zijn: prof. dr. S.J.L. Bakker, hoogleraar interne geneeskunde, UMCG, Groningen prof. dr. R. Blaak, hoogleraar fysiologie van het vetmetabolisme, Maastricht University prof. dr. J.M. Geleijnse, hoogleraar voeding en cardiovasculaire ziekten, Wageningen UR prof. dr. J.B. van Goudoever, hoogleraar kindergeneeskunde, VUrnc en AMC, Amsterdam prof. dr. A.W. Hoes, hoogleraar klinische epidemiologie en huisartsgeneeskunde, UMC Utrecht prof. dr. M.T.E. Hopman, hoogleraar integratieve fysiologie, Radboudumc, Nijmegen E-ma ii: ej k. spa a ij g r. ni www. g r. fl1

5 Health CouncH of the Netherlands Onderwerp : installatie vaste Commissie Voeding Ons kenmerk : U ICSIcn/042-C Pagina : 2 Datum : 22juni 2016 dr. J.A. lestra, voedingskundige, UMC Utrecht prof. dr. S. Kremers, hoogleraar preventie van obesitas, Maastricht University prof. dr. ir. R.P. Mensink, hoogleraar moleculaire voedingskunde, Maastricht University prof. dr Pijl, hoogleraar diabetologie, LUMC, Leiden prof. dr. J.A. Romijn, hoogleraar inwendige geneeskunde, AMC, Amsterdam prof. dr. ir. P. van t Veer, hoogleraar voeding, volksgezondheid en duurzaamheid, Wageningen UR prof. dr. ir. M. Visser, hoogleraar gezond ouder worden, VU Amsterdam en VUmc, Amsterdam prof. dr. ir. M.H. Zwietering, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie, Wageningen UR Verder treedt als waarnemer in deze commissie op: ir. Bi-!. Smale, VWS, Den Haag Ik heb er vertrouwen in dat deze commissie alle expertise verenigt die nodig is om adviesvragen op het gebied van voeding en gezondheid te beantwoorden. Bij de installatie hebben alle leden openheid gegeven over hun mogelijke belangen bij het onderwerp van deze advisering. Daaruit kwam het volgende naar voren: Bij de leden Brug, Hoes, lestra, Kremers, Romijn en Visser zijn er geen belemmeringen voor deelname aan de commissie. De leden Bakker, Blaak, Geleijnse, Vaii Goudoever, Hopman, Mensink, Pijl en Van t Veer nemen deel aan de commissie onder de voorwaarde dat zij melding maken van belangen, als in een vergadering onderwerpen aan de orde zijn waarbij belangen een rol kunnen spelen. Het lid Zwietering neemt deel onder de voorwaarde dat betrokkene in geval van microbiologische onderwerpen die de voedselveiligheid betreffen. de vergadering bijwoont als geraadpleegd deskundige, maar niet deelneemt aan de formulering van het advies en aanbevelingen. De commissievoorzitter bepaalt of er voor betrokkenen aanleiding is om zich terug te trekken uit de beraadslagingen over de betreffende onderwerpen. Desgewenst staat het voorzitterschap van de raad de commissievoorzitter bij in het maken van deze afweging. cjk.spaaij@gr.nl www. g r. fl1

6 Onderwerp Ons kenmerk Pagina Datum installatie vaste Commissie Voeding U /CSIcnIO42-C :3 22 juni 2O6 Het stellen van een voorwaarde ten aanzien van de deelname in de commissie, is in alle gevallen (mede) het gevolg van extern gefinancierd onderzoek of deelname in publiek-private samenwerkingsverbanden. Zo nemen meerdere leden deel aan onderzoeken gefinancierd door het het Top Institute Food and Nutrition, het 7de Framework Programma van de Europese Unie, of private partijen zoals Unilever, Friesland-Campina, de Nederlandse Zuivel Organisatie en DSM. Bij enkele leden is daarnaast sprake van patenten, die vooralsnog geen directe relatie hebben met adviesonderwerpen. Bij een lid is sprake van mogelijke kennisvalorisatie in de toekomst. Door de samenstelling van de commissie en de voorwaarden voor deelname van een deel van de leden, zijn naar mijn mening goede voorwaarden geschapen voor een onaffiankelijke, objectieve en evenwichtige advisering door deze commissie. De belangenverklaringen van de commissieleden zijn te vinden op de website van de raad ( Met vriendelijke groet, Parnassusplein VX Den Haag cjk.spaaj@gr.nl Postbus BB Den Haag www g r. n 1

7 Gezondheidsraad Bijlage Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Uw kenmerk : - Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv Bijlagen : - Datum : 14 oktober 2015 Geachte minister, In mijn brief van 22 juni jongstleden heb ik u aangekondigd dat de Gezondheidsraad zich opnieuw zou bezinnen op de balans tussen wetenschappelijke expertise en belangen en dat dit zou kunnen leiden tot een herijking van de rol van commissielid, adviseur en geraadpleegde deskundige. Dit naar aanleiding van de discussie die was ontstaan over de belangen van professor Meijer bij de advisering over het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker uit U heeft toegezegd de Tweede Kamer na de zomer te informeren over de consequenties in de organisatie van de Gezondheidsraad, waarbij u de wens heeft uitgesproken dat de positie van adviseur meer op afstand zou komen te staan. In deze brief zet ik uiteen welke nadere maatregelen de Gezondheidsraad heeft genomen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen. Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling Bij zijn advisering maakt de Gezondheidsraad gebruik van topexperts. Deze mensen leveren geregeld ook hun expertise aan andere instanties, zoals patiëntenorganisaties, overheden of het bedrijfsleven. Publiek-private samenwerking tussen overheid, industrie en wetenschap is een realiteit; de overheid stimuleert deze ook. Daarbij zijn strikte procedures nodig om oneigenlijke beïnvloeding te voorkomen en de onafhankelijkheid van de advisering te waarborgen. Hiertoe weegt de raad altijd bewust af of er een belangenconflict kan ontstaan, aan de hand van de uitgangspunten en de belangenverklaring uit de Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling, opgesteld in Daarnaast worden conceptadviezen opgesteld door deskundigen op verschillende wetenschapsgebieden en worden deze in zogeheten m.kerkhof@gr.nl Telefoon

8 Gezondheidsraad Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv Pagina : 2 Datum : 14 oktober 2015 beraadsgroepen getoetst door andere deskundigen. Ook dat draagt bij aan een evenwichtig en onafhankelijk advies. Naar aanleiding van de recente bezinning op de werkwijze past de raad zijn de procedures aan. Bij de beslissing over de rol die deskundigen kunnen spelen bij de totstandkoming van het advies zal meer maatwerk gehanteerd worden, waarbij de huidige adviseursrol verdwijnt. Verder vergroten we de transparantie over de belangen van de commissieleden. Daarnaast heeft de raad het initiatief genomen om met de opstellers van de Code leerervaringen uit te wisselen. 1 Vergroten van maatwerk De beoordeling of een deskundige kan deelnemen aan het commissieproces, al dan niet onder voorwaarden, wordt sterker dan nu het geval is een kwestie van maatwerk. Daarbij is het in de Code gehanteerde principe van proportionaliteit leidend. Bij de beslissing over deelname aan een commissie gelden de volgende uitgangspunten. Deskundigen die persoonlijk financieel gewin kunnen hebben bij de uitkomst van een advies, kunnen geen rol spelen in de totstandkoming van dat advies. Dat is nu al het geval, en dit verandert niet. Een deskundige die geen persoonlijk financieel belang heeft, maar wel een ander, scherp af te bakenen belang, kan lid worden van de commissie met de beperking dat hij buiten de beraadslaging wordt gehouden bij het onderwerp waarop zijn belang betrekking heeft. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om iemand die een onderzoeksbelang heeft, die deel uitmaakt van een onderzoeksinstituut met een belang of die als adviseur optreedt voor een bedrijf. Een deskundige die een (niet persoonlijk financieel) belang heeft dat niet scherp af te bakenen is, wordt geen lid van de commissie. Wel kan zo iemand geraadpleegd worden door de commissie. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren in de vorm van een hoorzitting, een interview of deelname aan een of meer vergaderingen op uitnodiging van de commissie. Deskundigen die werken bij een dienstonderdeel van een ministerie (ambtenaren) kunnen geen lid worden van de commissie. De Kaderwet adviescolleges staat daaraan in de weg. Wel kunnen zij, net als de vorige categorie deskundigen, geraadpleegd worden via een hoorzitting, interview of deelname aan een of meer vergaderingen op uitnodiging van de commissie. 1 De code is opgesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, de Gezondheidsraad, het Centraal BegeleidingsOrgaan, het Nederlands Huisartsen Genootschap en de Orde van Medisch Specialisten. De tekst van de code is te vinden op de website van de Gezondheidsraad, onder Taak & werkwijze - Onafhankelijkheid. m.kerkhof@gr.nl Telefoon

9 Gezondheidsraad Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv Pagina : 3 Datum : 14 oktober 2015 Vertegenwoordigers van de opdrachtgevende ministeries zijn aan de commissie toegevoegd als waarnemer. Zij hebben geen zeggenschap en dragen geen verantwoordelijkheid voor het advies, maar leveren feitelijke informatie en toelichting op de adviesvragen aan. Ook vertegenwoordigers van (semi)overheidsorganisaties die betrokken zijn bij het adviesonderwerp (zoals de SER, de IGZ, het RIVM of het CBR) kunnen als waarnemer optreden. Deze rol verandert niet. Nieuwe commissies worden vanaf 1 november 2015 volgens deze uitgangspunten samengesteld. Versterken van de transparantie Openheid over belangen is een cruciaal onderdeel van de procedures om oneigenlijke beïnvloeding tegen te gaan. Daarom moeten deskundigen die een bijdrage leveren aan de advisering door de Gezondheidsraad een belangenverklaring invullen. Op grond daarvan beslist de voorzitter van de raad welke rol een deskundige kan spelen bij een advies, eventueel na raadpleging van de Presidiumcommissie. 2 De belangenverklaring is niet alleen bedoeld voor de (leiding van) de Gezondheidsraad zelf, maar wordt ook actief gedeeld met collega-commissieleden en met de buitenwereld. De procedures op dit gebied worden verder uitgebreid en aangescherpt. Nieuw is bijvoorbeeld dat de raad bij de installatie van een adviescommissie een brief stuurt aan de opdrachtgevende bewindspersoon over de samenstelling van de commissie en de keuzes die daarbij zijn gemaakt. Deze brief wordt gepubliceerd op de website van de raad vergezeld door de belangenverklaringen van de commissieleden. Verder zullen de belangenverklaringen nadrukkelijker dan nu het geval is, worden besproken in de commissievergaderingen. Bij de start van het adviesproces bespreekt de commissie alle verklaringen integraal. Verder keert het onderwerp op iedere vergaderagenda vast terug, zodat actualisering van de verklaringen meer aandacht krijgt en nagegaan kan worden of er onderwerpen op de agenda staan waarbij leden buiten de beraadslaging moeten blijven. Invullen en tussentijdse aanpassing van de belangenverklaringen wordt vereenvoudigd met behulp van digitale verwerking. In het advies wordt aangegeven wie als deskundigen zijn geraadpleegd. 2 In de Presidiumcommissie hebben naast de leiding van de raad de vicevoorzitters van de beraadsgroepen en de voorzitters van de vaste commissies zitting. De Presidiumcommissie treedt op als klankbord en denktank voor de voorzitter van de Gezondheidsraad met betrekking tot de algemene strategie en het totale functioneren van de raad. m.kerkhof@gr.nl Telefoon

10 Gezondheidsraad Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv Pagina : 4 Datum : 14 oktober 2015 Tot slot De Gezondheidsraad heeft een evenwichtige en betrouwbare advisering hoog in het vaandel staan. Bewaking van de onafhankelijkheid vraagt niet alleen strikte procedures om oneigenlijke beïnvloeding te voorkomen, maar ook voortdurende alertheid en open discussie. De genomen maatregelen dragen daaraan bij. Ik ga er dan ook van uit dat ze zullen zorgen voor een blijvend vertrouwen in de adviezen van de raad. Tegelijk realiseert de raad zich dat het waarborgen van zijn onafhankelijkheid een onderwerp is dat steeds in beweging is. Daarom moet de Code een levend instrument zijn en zal de raad zijn procedures op het terrein van belangen regelmatig tegen het licht houden. Met vriendelijke groet, prof. dr. W.A. van Gool, voorzitter m.kerkhof@gr.nl Telefoon