Creatieve activiteiten van 5 minuten

Transcriptie

1 Gabi Scherzer Creatieve activiteiten van 5 minuten voor kinderen van 6 tot 12 jaar

2 Mijn dank gaat uit naar: mijn kunstdocent, Wendelin Kusche, die mij heeft leren schilderen en heeft leren nadenken over kunst; Gabriele Bräutigam, die mij tijdens mijn opleiding tot docente ingewijd heeft in de kunst van de didactiek; de vele kinderen van de basisschool Lappersdorf; mijn familie en vrienden die met veel enthousiasme al mijn ideeën uitgeprobeerd hebben. Creatieve opdrachten van 5 minuten Gabi Scherzer 2013 Don Bosco Medien GmbH, München 2015 Nederlandse vertaling: Uitgeverij Panta Rhei, Katwijk Nederlandse vertaling: Pierre Eggels Oorspronkelijke titel: 5 Minuten Kreativität für Grundschulkinder. Don Bosco Medien GmbH, München Foto s: Gabi Scherzer Omslagontwerp: ReclameBuro, München Grafische verzorging: FTP-Focus to Prepress, Zevenhuizen ISBN NUR 195 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2

3 Inhoud DEEL 1 INFORMATIE VOOR DE DOCENT 5 Belangrijk om te weten 7 Uitgangsprincipes 7 Doelen 9 Manier van werken en opbouw van het boek 11 Het creatief beschouwen van voorbeelden uit de kunst 12 Benodigd materiaal 14 DEEL 2 DE TECHNIEKEN 19 Grafische vormgeving 20 Ontdek het bouwplan Piet Mondriaan (tekening met viltstift en liniaal) 20 Omvouwtekeningen Beate Rose (tekening) 24 Een lijn gaat aan de wandel Paul Klee (tekening) 28 Wrijf je verhaal Max Ernst (frottage, vingerdruk) 32 Bloemschikken en bloemen tekenen Gabi Scherzer (bloemsierkunst, tekenen met suikerkrijt) 36 De toverloep Het oog (tekening) 40 Werken met kleuren 44 Een bonte vlieger Johannes Itten (schilderen met waterverf) 44 Een typische winterboom Oskar Koller (schilderen met waterverf) 48 Tekenen met de schaar Henri Matisse (schilderen met waterverf, collage) 52 Confettitekeningen Georges-Pierre Seurat (plakwerk) 56 Drukken 60 Wat er allemaal mogelijk is met een sponsje Mandala s (werken met spons) 60 De vlinder, een bijzonder wezen Sybilla Merian (klopdruk) 64 Direct op tafel Willi Ulfig (monotypie) 68 Het regent kusjes René Magritte (lippenafdrukken, plakwerk) 72 3

4 Werken met ruimte 76 Dat gaat toch helemaal niet! Meret Oppenheim (plakwerk) 76 De toren van schoolspullen De scheve toren van Pisa (materiaal in laagjes, stapelen) 80 Wat is daar verstopt? Christo (inpakken, fotografie) 84 Dramatische vormgeving 88 Dansende kinderen Keith Haring (schaduwspel, tekening) 88 Sprekende handen Gabi Scherzer (bodypainting) 92 Vormgeven met behulp van visuele media 96 Kijk goed! Horst Schäfer (fotografie) 96 Een ik-kwartet het portret (tekening, fotografie, schaduwspel) 100 Achter het masker Sieger Köder (verkleden, pantomime, fotografie) 104 Creatieve ideeën voor een ouderavond 108 Kijk me in mijn ogen! Pablo Picasso (tekening) 110 Help, we zijn ingesneeuwd! Franz Marc (penseelafdruk) 114 Het carnaval der vormen Joan Miró (tekening) 118 Toegift 122 Pennen-etuis 122 Tips voor de begeleiders 127 4

5 Grafische vormgeving Ontdek het bouwplan Materiaal viltstiften, een vel ruitjespapier (formaat A5), liniaal Techniek een viltstifttekening maken met een liniaal Doelen leren werken met een liniaal ervaren hoe ruitjespapier een hulpmiddel kan zijn bij het tekenen een (figuratieve en abstracte) vierhoekige compositie maken door het trekken van rechte lijnen met verschillende groottes spelen met kleurcontrasten werken ervaren hoe scherp tekeningen die met viltstiften gemaakt zijn naar voren komen als er zwarte contouren omheen getekend worden het doorzettingsvermogen en de precisie van de fijne motoriek trainen Werkwijze Voorbeelden van Mondriaan beschouwen. Dat wil zeggen kijken naar de vormen: lijnen en rechthoeken. Kijken naar de kleuren: een zwart net van lijnen, zwarte en witte rechthoeken. Kijken naar de inhoud, het bouwplan achter de dingen zichtbaar maken. Indien nodig: het omgaan met een liniaal op het bord voordoen. Met een zwarte viltstift een netwerk van rechte lijnen, respectievelijk van vierhoeken tekenen. De ontstane vlakken in de basiskleuren (cyaan, geel, magenta) en ook met zwart en wit opvullen. 20

6 Variant: het bouwplan achter concrete dingen ontwikkelen. Reflectie: bij deze geometrische kunst kan heel goed een hoofdstukje geschreven worden in het eigen Kunstboek of er kan een aantekening in het rekenschrift of wiskundeschrift gemaakt worden

7 Varianten Groepswerk 22

8 Varianten Mondriaan en zijn collega s van de kunstbeweging De Stijl (1917) droegen hun constructieve ideeën ook over op de architectuur en de binnenhuisarchitectuur. In navolging van De Stijl kunnen in groepjes driedimensionale woonruimtes gemaakt worden. Tip: kopieer de basisvorm (stukjes van 4 x 20 cm) op ruitjespapier van 120 gram. Laat de eerste meubels vouwen van papierstroken van 4 x 20 cm. Vergeet niet een tiprondje in te plannen. Mondriaan werkte graag met de in die tijd nieuwe gekleurde plakband of hij gebruikte de goedkopere, zelf beschilderde stroken papier. Zwarte plakband of zwarte stroken papier zijn ook heel geschikt voor een groot groepswerk, omdat daarmee een mooi recht lijnennet gemaakt kan worden. Vervolgens mag iedereen één vlak inkleuren. Op ouderavonden zou zo n groot groepswerk ook gemaakt kunnen worden! Piet Mondriaan, compositie in rood, blauw en geel, Mondrian/Holzman Trust, c/o HCR International USA Een stukje kunstgeschiedenis Piet Mondriaan ( ) De Nederlandse schilder Piet Mondriaan heeft alle schilderstijlen van zijn tijd doorlopen. Hij is één van de grondleggers van de abstracte, constructieve kunst die niet meer de omringende wereld op een figuratieve manier weergeeft, maar meer een erachter liggend idee zichtbaar wil maken. Hij zocht een nieuwe beeldtaal voor zijn kosmische ideeën, hij zocht naar een manier om het bouwplan achter de dingen weer te geven. En zo kwam hij uit bij het schilderen van zwarte lijnen en het gebruiken van de primaire kleuren rood, geel, blauw en de niet-kleuren zwart en wit. Mondriaan paste zijn geometrische, elementaire ideeën over vormgeving ook toe op zijn manier van leven en wonen. Tot op de dag van vandaag vinden we zijn ideeën over vormgeving nog steeds terug in veel producten en onze architectuur. Er zijn zeker in de eigen (school)omgeving (denk aan huizen, kindermeubels, stoelen, verpakkingsmateriaal) voorbeelden te vinden van deze invloed. 23