Energie uit getijstroming

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Energie uit getijstroming"

Transcriptie

1 Royal Netherlands Institute for Sea Research Energie uit getijstroming Janine Nauw a, Marck Smit a, Walther Lenting a, Belen Blanco b, Jurre de Vries c, Herman Ridderinkhof, Hendrik van Aken en Mathijs Duin d a Royal Netherlands Institute for Sea Research, NIOZ, Texel, the Netherlands b Technical University of Madrid. Ctra. Valencia, Spain c Van Oord d OSG de Hoge Berg NIOZ is an institute of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) 1 Wat is het getij? zon Springtij Aantrekking Zon & Maan Doodtij Aantrekking Maan Aantrekking Zon zon maan 21 sept 23 sept maan hoog laag centrifugaal laag hoog Periode van het getij door de maan: 12 uur en 25 minuten Periode van het getij door de zon: 12 uur Voorspelbaar! Dus handiger dan bijvoorbeeld wind-energie! 2 1

2 Getijden en getijdenenergie wereldwijd 3 Getij in de Noordzee en in het Marsdiep Getij Noordzee Buijsman&Ridderinkhof (2007) 4 2

3 BlueTEC Texel project: 1 e drijvende centrale 5 Film getijcentrale van Bluewater 6 3

4 Hoe werkt het? Onder het platform hangt een vrije stromingsturbine: stroming 7 Feiten en Cijfers Uiteindelijk: 2 tot 3 MW per platform 200 huishoudens Aangeboden als compleet systeem: BlueTEC (Tidal Energy Convertor): platform, 200 kw turbine, elektronica, ankersysteem en stroomkabel etc. Stroomprijs wordt competatief met elektriciteit opgewekt door dieselgeneratoren in afgelegen gebieden Platform bestaat uit zeecontainers (modules) eenvoudig transport totaal 24 m lang en 2.4 m breed Bladen turbines: diameter 4 tot 10 m (nu 6.3 m) Turbines draaien langzaam: 1 keer per 3 seconden vissen & zoogdieren zwemmen er omheen 8 4

5 Wat ging er aan vooraf? 13-uurs stromingsmeting met de Navicula in 2008 om de meest ideale locatie te vinden 2-weekse stromingsmeting in 2009 om een schatting te maken van de jaarlijkse energieopbrengst Turbinetest in 2013 om het elektrische systeem te testen en het omkeren van de bladen 9 13-uurs meting ( ) ADCP Navicula meetpaal track 10 5

6 Hoe werkt een ADCP? Doppler verschuiving Trein nadert Hoge toon Trein rijdt weg lage toon transducent geluidsgolf Bewegende deeltjes Eerste Doppler verschuiving Tweede Doppler verschuiving 11 ADCP onder een schip, 10 oktober 2008 Stroomsnelheden in de hele waterkolom Bodemdiepte Hoek=36.8 track 12 6

7 Welke locatie geeft de meeste energie? 17 5 Aantal passages Harmonische Analyse Wat weten we? Sinus Periode: 12:

8 Fase 15 Rest stroming 1.14 m/s m/s 16 8

9 Amplitude m/s 17 Beste Oplossing! 1.16 m/s m/s 18 9

10 Som van de foutjes zo klein mogelijk! fout 19 Getijsignaal? Sinus met periode: 12 uur en 25 minuten Fase Reststroom Amplitude 20 10

11 Hoeveel Energie zit er in de stroming? Kinetische Energie = 0.5 * Massa * Snelheid 2 Massa= snelheid * tijd * dichtheid * dwarsdoorsnede rotor (zie plaatje) Energie getijturbine = Dichtheid * Dwarsdoorsnede * Snelheid 3 * tijd Dwarsdoorsnede Snelheid Diameter=6.3m 21 Kinetische Energie van de getijstroming getijstroming kwh Getij+rest Verschil! 22 11

12 Reststroming en wind Per getijperiode (Miljoen m 3 ) Nauw (2014): Reststroming door het Marsdiep Tegen de windsnelheid langs de kust Uit veerbootdata! Duran-Matute (2015): reststromen in de Waddenzee Uit een computersimulatie Olympisch zwembad: Volume=50x25x2=2500 m 3 23 Meest optimale Locatie 24 12

13 Energie op lange termijn? Metingen in April/Mei 2009 snelheid Harmonische analyse 25 Energie op lange termijn? Metingen in April/Mei 2009 Zuidwest! wind vermogen ~90 MWh/jaar: ~25 huishoudens springtij doodtij springtij 26 13

14 Testen Turbine 27 Testen turbine 28 14

15 Stromingsreductie en energieverschil! Turbine uit turbine vloed eb Turbine aan vloed eb Duin (2014) Vloedrichting ADCP Ebrichting 29 Wat gaan we meten en hoe? Configuratie

16 Wat gaan we verder onderzoeken? Koppel rotorbladen -> slijtage & efficiëntie Vertikale schering normaal gelaagd Scheef tov stroming & horizontale schering 31 Gelaagdheid in het Marsdiep Snelheid vloed eb vloed zout Zoutgehalte zoet Tijd (uur) De Vries (2012) 32 16

17 Turbulentie in het zog! Op welke afstand is de stroming niet verstoord? Ontwerp park met meerdere turbines! 33 Bodemontwikkeling en slib concentratie 34 17

18 Krachten op het platform & turbine -> efficiëntie 35 Snelheid langsrichting 10&11 Augustus Snelheid (m/s) 2 eb vloed vloed: 12:27 to 18:08 Eb: 18:08 tot 00:55 vloed: 0:55 tot 6:55 vloed: 5:41 & 5:59 uur eb: 6:48 uur (langer!) reststroming in eb richting 36 18

19 Intensiteit geluid vloed eb 37 Beweging platform Beweging west-oost druk Beweging zuid-noord vloed eb 38 19

20 Voorlopige conclusies In het Marsdiep bepalen de voornamelijk de getijden door de maan en de zon de stroming en die is goed te voorspellen Een deel van de stroming is niet te verklaren door het getij de reststroming is voor een deel afhankelijk van de wind De reststroming is in de eb-richting op de locatie van de getij energie centrale De reststroming draagt bij aan de totale energie! Het platform ligt niet stil 39 Voor de Navicula is geen zee te hoog! 40 20

Alles in de wind. Over windenergie. Hoe werkt een windturbine? Tandwielkast vroeger en nu. Direct Drive

Alles in de wind. Over windenergie. Hoe werkt een windturbine? Tandwielkast vroeger en nu. Direct Drive Hoe werkt een windturbine? Het basisprincipe is eenvoudig. De rotorbladen (wieken) zitten gemonteerd op een as. Als het waait draaien de rotorbladen en gaat de as draaien. De as laat vervolgens een generator

Nadere informatie

Energie opslag. Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE. October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven

Energie opslag. Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE. October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven Energie opslag Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE WWW.HUMSTERLANDENERGIE.NL October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven Energie opslag Potentiële energie van water Natuurkundige

Nadere informatie

Windenergie. Verdiepende opdracht

Windenergie. Verdiepende opdracht 2015 Windenergie Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over windenergie. Pagina 1 Inhoud 1. Windenergie... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 9 Pagina 2 1. Windenergie

Nadere informatie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding

Nadere informatie

Waterkracht uit Getijdenbassins. Bedrijfsbezoek KIVI NIRIA 26-10-2010

Waterkracht uit Getijdenbassins. Bedrijfsbezoek KIVI NIRIA 26-10-2010 Waterkracht uit Getijdenbassins Bedrijfsbezoek KIVI NIRIA 26-10-2010 Inhoud Principe Turbines Model Vispassage Nijhuis concepten Grevelingen Conclusie La Rance (Frankrijk) Getijden energie Vloed ~ 6 uur

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Introductie windenergiesector

Introductie windenergiesector Introductie windenergiesector Blok 2 Sander Lagerveld Dag 10 Windenergie 1 Duurzaam werken op Zee Toepassing van windenergie in Nederland Duurzaam werken op zee 2 Windmolens verschijnen vanaf 12e eeuw

Nadere informatie

Kleine windturbines. Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur. Filip Arnou Green Energy Consult

Kleine windturbines. Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur. Filip Arnou Green Energy Consult Kleine windturbines Presentatie Kontich. Donderdag 13 november 2014. Van 13u30 tot 17 uur Filip Arnou Green Energy Consult Windenergie De wind is een onuitputtelijke en natuurlijke bron om elektriciteit

Nadere informatie

Datum: 11 oktober 2006 Tijd: 09.00 12.00 uur

Datum: 11 oktober 2006 Tijd: 09.00 12.00 uur Tentamen Blijvende Energiebronnen (4P510) Datum: 11 oktober 2006 Tijd: 09.00 12.00 uur N.B. Aangezien de vraagstukken van dit tentamen door verschillende docenten worden beoordeeld, dient u elk vraagstuk

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Getijden- en Stromingsleer. Algemene inhoud 27/09/2012. Topografie, kennis van zee & strand. Getijdenleer.

Hoofdstuk 3. Getijden- en Stromingsleer. Algemene inhoud 27/09/2012. Topografie, kennis van zee & strand. Getijdenleer. 27-9-2012 Getijden- en Stromingsleer 1 Hoofdstuk 3 Getijden- en Stromingsleer - Jonathan Devos - Algemene inhoud Topografie, kennis van zee & strand Getijdenleer Stromingsleer 27-9-2012 Getijden- en Stromingsleer

Nadere informatie

-21- GETIJDEN (2) De veelvormigheid van het getij: de Noordzee

-21- GETIJDEN (2) De veelvormigheid van het getij: de Noordzee -21- GETIJDEN (2) De veelvormigheid van het getij: de Noordzee In deze aflevering zullen we eens gaan kijken hoe het getij zich voordoet op verschillende plaatsen. Om te beginnen beperken we ons tot de

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Getijden- en Stromingsleer. - Jonathan Devos -

Hoofdstuk 3. Getijden- en Stromingsleer. - Jonathan Devos - Hoofdstuk 3 Getijden- en Stromingsleer - Jonathan Devos - 22-10-2017 Getijden- en Stromingsleer 2 22-10-2017 Getijden- en Stromingsleer 3 Algemene inhoud Topografie, kennis van zee & strand Getijdenleer

Nadere informatie

(Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD)

(Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD) (Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD) Basis voor: Laag-verval waterkracht en getijdenenergie Exportpotentieel voor De Nederlandse waterbouwsector 1 Agenda Introductie BT Projects Energie uit

Nadere informatie

STROOMATLAS BENEDEN ZEESCHELDE VAK PROSPERPOLDER - KRUISSCHANS

STROOMATLAS BENEDEN ZEESCHELDE VAK PROSPERPOLDER - KRUISSCHANS MOD 78 WATERBOUWKUNDIG LABORATORIUM FLANDERS HYDRAULICS RESEARCH VAK PROSPERPOLDER - KRUISSCHANS SPRINGTIJ WATERBOUWKUNDIG LABORATORIUM EN HYDROLOGISCH ONDERZOEK Mod. 78 STROOMATLAS BENEDEN - ZEESCHELDE

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk. 4 oktober 2018

Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk. 4 oktober 2018 Wind experience innogy windpark Kattenberg Reedijk 4 oktober 2018 Agenda 13:30 14:15 uur 14:15 14:30 uur 14:30 15:30 uur 15:45 uur Presentatie innogy Busreis naar windpark Bezoek Windpark Kattenberg Reedijk

Nadere informatie

NHL lectoraat Wind Energie

NHL lectoraat Wind Energie NHL lectoraat Wind Energie Gerard Schepers, Lector Windenergie, NHL Hogeschool MCN netwerkbijeenkomst, 16-5-2013 Inhoud Waarom windenergie Uitdagingen (technologisch/sociaal economisch) Activiteiten Lectoraat

Nadere informatie

Diepteverschillen en het waarnemen van golven in de oceaan

Diepteverschillen en het waarnemen van golven in de oceaan Samenvatting Waarnemingen, op zee en in het laboratorium, van golven boven een hellende bodem Dit proefschrift gaat over de invloed van diepteverschillen op golven in de oceaan. Enerzijds wordt dit effect

Nadere informatie

Wat is voor de doorsnee Nederlander het meest verstorend aan een windturbine die in de buurt wordt neergezet?

Wat is voor de doorsnee Nederlander het meest verstorend aan een windturbine die in de buurt wordt neergezet? Wat is voor de doorsnee Nederlander het meest verstorend aan een windturbine die in de buurt wordt neergezet? a) Belasting verkwisting b) EMC straling c) Faalrisico d) Flora & Fauna verstoring e) Geluid

Nadere informatie

Windenergie in Brussel

Windenergie in Brussel Windenergie in Brussel Utopie of realtiteit? Els Ampe Vlaamse Club 20 september 2010 1 Klassiekers 2 Klassiekers 3 Windenergie in de stad? 4 Imagine 5 Imagine Zero energy house San Francisco 07 6 Imagine

Nadere informatie

historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen

historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Wat wij van het verleden kunnen leren: historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Katja Philippart Philippart C.J.M. & M.J. Baptist (2016) An exploratory study into

Nadere informatie

Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof. Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie

Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof. Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie MUDWELL Slib van Afbraakprodukt tot Grondstof en van Voedingsstof tot Brandstof Piet Hoekstra Geowetenschappen Waddenacademie Oerol College 19 juni 2019 - Aanvang 13.30 u. MUDWELL - Teresa van Dongen Leeuwarden,

Nadere informatie

WINDTURBINES (HE 11)

WINDTURBINES (HE 11) WINDTURBINES (HE 11) De wind benutten om elektriciteit op te wekken en het broeikaseffect te bestrijden. 1 INLEIDING Gebruik maken van de wind voor energiedoeleinden is geen nieuw gegeven. De mens verplaatste

Nadere informatie

PALWindmolen. 1.1 Theorie opdracht

PALWindmolen. 1.1 Theorie opdracht PALWindmolen 1.1 Theorie opdracht 1. Windmolens zijn er in vele soorten en maten. Vroeger pompten ze water of maalden ze graan tot meel. Tegenwoordig worden ze voornamelijk ingezet voor elektriciteit.

Nadere informatie

Project Doorsnede in de tijd Ontwikkelingen Noordzee

Project Doorsnede in de tijd Ontwikkelingen Noordzee Project Doorsnede in de tijd Ontwikkelingen Noordzee Mogelijke onderwerpen: 1. Windturbineparken 2. Plastic soep 3. Beleidslijnen RWS Onderwerp Beleid olieen gasboringen Waddenzee 4. RWS: Welke beroepen?

Nadere informatie

Zx-ronde zondag 27 januari 2013

Zx-ronde zondag 27 januari 2013 Zx-ronde zondag 27 januari 2013 Elektriciteit uit waterkracht Dit verhaaltje is de laatste in serie verhaaltjes over duurzame energie opwekking. We hebben windturbines, zonnecellen en osmosecentrale`s

Nadere informatie

Achter het correctievoorschrift zijn twee aanvullingen op het correctievoorschrift opgenomen.

Achter het correctievoorschrift zijn twee aanvullingen op het correctievoorschrift opgenomen. Examen VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 1 maandag 23 mei 13.30-15.30 uur natuur- en scheikunde 1 CSE GL en TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het BINAS informatieboek. Achter het correctievoorschrift

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Samenvatting. Introductie. Studiegebied

Samenvatting. Introductie. Studiegebied Samenvatting Introductie Koraalriffen zijn van vitaal belang voor het leven in tropische kustzeeën. De mondiale distributie van koraal is gerelateerd aan watertemperatuur, zoutgehalte, lichtdoordringing

Nadere informatie

HELICON GREEN THEMA WINDENERGIE ENGINEERING Green Engineering, Helicon Opleidingen MBO Boxtel Auteur: Maarten Stassen Eindredactie: Antoinette Brugman

HELICON GREEN THEMA WINDENERGIE ENGINEERING Green Engineering, Helicon Opleidingen MBO Boxtel Auteur: Maarten Stassen Eindredactie: Antoinette Brugman HELICON GREEN ENGINEERING THEMA WINDENERGIE Green Engineering, Helicon Opleidingen MBO Boxtel Auteur: Maarten Stassen Eindredactie: Antoinette Brugman Inhoud Inleiding... 3 Windenergie als duurzame energie

Nadere informatie

Primaire Productie in de Waddenzee

Primaire Productie in de Waddenzee Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek

Nadere informatie

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn.

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. DOSSIER Kleine windmolens Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. Er zijn veel typen windmolens op de markt, met mast, zonder mast, horizontaal of verticaal.

Nadere informatie

Windenergie. 1. Wat is windenergie? 3. Wat zijn voordelen, nadelen en risico s van windenergie?

Windenergie. 1. Wat is windenergie? 3. Wat zijn voordelen, nadelen en risico s van windenergie? Windenergie ECN-facts 1. Wat is windenergie? Windenergie is de verzamelnaam voor technieken waarbij de bewegingsenergie die in wind zit, wordt omgezet in andere bewegingsenergie of in elektrische energie.

Nadere informatie

25 jaar windenergie in de Noordoostpolder

25 jaar windenergie in de Noordoostpolder 25 jaar windenergie in de Noordoostpolder Ir. Guido Bakema KIVI-Excursie 14 september 2015 RWE Innogy Windpower Netherlands B.V. 1 Agenda 1. de Noordoostpolder 2. Het windpark Westermeerdijk (1987 2015)

Nadere informatie

Windenergie 0900-9892. Kleine windturbines. Gebouwde omgeving

Windenergie 0900-9892. Kleine windturbines. Gebouwde omgeving Windenergie Kleine windturbines Windenergie is altijd belangrijk geweest voor Nederland. In onze geschiedenis betekende de wind een onmisbaar hulpmiddel om ons over het water voort te bewegen en om land

Nadere informatie

Kleine windturbines. Stand van zaken. infoavond KWT 23 september 2014. Karel Van Wyngene

Kleine windturbines. Stand van zaken. infoavond KWT 23 september 2014. Karel Van Wyngene Kleine windturbines Stand van zaken Karel Van Wyngene Universiteit Gent, Power-Link Windkracht 13, Demo-disseminatieproject (NIB/FvT) Overzicht - Onderscheid KMWT - Types windturbines - Invloed locatie

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B havo II (oude stijl)

Eindexamen wiskunde B havo II (oude stijl) Derdegraadsfunctie In figuur 1 is de grafiek getekend van de figuur 1 functie f (x) = (x 2 1) (x 2). y y O x x p 1 Toon aan dat voor deze functie geldt f (x) = x 2 4x 1. 4p 2 Bereken voor welke waarden

Nadere informatie

Technische Universiteit Eindhoven Bachelor College

Technische Universiteit Eindhoven Bachelor College Technische Universiteit Eindhoven Bachelor College Herkansing Eindtoets Toegepaste Natuurwetenschappen and Second Chance final assessment Applied Natural Sciences (3NBB) Maandag 15 April, 2013, 14.00 17.00

Nadere informatie

Opbrengst- en turbulentieberekeningen Windpark IJmond Lijnopstelling windturbines Reyndersweg Velsen-Noord

Opbrengst- en turbulentieberekeningen Windpark IJmond Lijnopstelling windturbines Reyndersweg Velsen-Noord 74100160-NMEA/PGR 11-0259 Opbrengst- en turbulentieberekeningen Windpark IJmond Lijnopstelling windturbines Reyndersweg Velsen-Noord Arnhem, 3 februari 2011 Auteurs Merih Cibis, Hans Cleijne In opdracht

Nadere informatie

HET BEZINKEN VAN SLIBVLOKKEN IN HET DOLLARD ESTUARIUM

HET BEZINKEN VAN SLIBVLOKKEN IN HET DOLLARD ESTUARIUM HET BEZINKEN VAN SLIBVLOKKEN IN HET DOLLARD ESTUARIUM SAMENVATTING Hoofdstuk 1 Inleiding en literatuuronderzoek. Morfologische veranderingen van getijgeulen en getijplaten hangen af van erosie, transport

Nadere informatie

Test Rapport Montana

Test Rapport Montana Test Rapport Montana Jochem Vermeir Fluid mechanics and Thermodynamics Research group (FTRG) Erasmushogeschool Brussel Nijverheidskaai, Brussels 1070, Belgium 19 september 2012 1 Omschrijving wind turbine

Nadere informatie

Overstromingsveiligheid, zonder Delta21:

Overstromingsveiligheid, zonder Delta21: A. Delta21 en Veiligheid tegen overstromingen Overstromingsveiligheid, zonder Delta21: 1. Tijdens langdurige zware stormen op de Noordzee, stijgt de waterstand Overstromingsveiligheid wel met 3-4 m en

Nadere informatie

De bepaling van de positie van een. onderwatervoertuig (inleiding)

De bepaling van de positie van een. onderwatervoertuig (inleiding) De bepaling van de positie van een onderwatervoertuig (inleiding) juli 2006 Bepaling positie van een onderwatervoertuig. Inleiding: Het volgen van onderwatervoertuigen (submersibles, ROV s etc) was in

Nadere informatie

Beknopt stormverslag van 18 januari 2018

Beknopt stormverslag van 18 januari 2018 Beknopt stormverslag van 18 januari 218 De algemene synoptische situatie Op donderdag 18 januari 218 stond al enkele dagen een strakke westelijke stroming op de flank van een uitgestrekt lagedrukgebied

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde 1 havo 2004-II

Eindexamen natuurkunde 1 havo 2004-II Opgave Windenergie In de Noordzee, 8 kilometer voor de kust, wil men een windmolenpark bouwen. Bekijk figuur. 2p Leg met behulp van figuur uit waarom men voor een windmolenpark in zee gekozen heeft. figuur

Nadere informatie

Workshop aanslibbing DGD 15 juni 2010 Voorkomen van HCBS lagen

Workshop aanslibbing DGD 15 juni 2010 Voorkomen van HCBS lagen Workshop aanslibbing DGD 15 juni 2010 Voorkomen van HCBS lagen Marc Sas, Bas Van Maren, Mark Bollen Inhoud 1. Doel van de studie 2. Metingen inzake HCBS ADCP en SiltProfiler IMDC-frame : Argus, Altus,

Nadere informatie

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk Rob Smit innogy 6 december2017 Even voorstellen Anne Struijs Projectontwikkelaar +31 6 158 55 917 anne.struijs@innogy.com Rob Smit Projectontwikkelaar

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2001-II

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2001-II Eindexamen wiskunde -2 havo 200-II erdegraadsfunctie In figuur is de grafiek getekend van de figuur functie f (x) = (x 2 ) (x 2). y y p Toon langs algebraïsche weg aan dat voor de afgeleide functie f geldt

Nadere informatie

Spiekbriefje Frisse Wind

Spiekbriefje Frisse Wind Spiekbriefje Frisse Wind Feiten over windenergie voor feestjes, verjaardagen of andere bijeenkomsten. Er worden dan veel halve waarheden over windenergie verkondigd, en dat is jammer, want windenergie

Nadere informatie

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project

BLIX Consultancy BV. Hoe kies je de juiste windturbine voor je project BLIX Consultancy BV Hoe kies je de juiste windturbine voor je project In deze presentatie Introductie BLIX Hoe kies je de juiste windturbine voor je project Techniek Turbinevermogen en powercurve Aandachtspunten

Nadere informatie

Windturbines. Energie in de wind Rotor is de motor. Zeeuwind. 07 April Voor meer informatie:

Windturbines. Energie in de wind Rotor is de motor. Zeeuwind. 07 April Voor meer informatie: Zeeuwind Windturbines 07 April 2016 Opgericht in 1987 Coöperatieve Windenergie Vereniging Ruim 1900 leden (Mede)eigenaar van 14 windparken in Met 41 MW 11% van het Zeeuwse windvermogen Produceert jaarlijks

Nadere informatie

Energie uit water. Kwestie van kansen pakken

Energie uit water. Kwestie van kansen pakken Energie uit water Kwestie van kansen pakken Het best bewaarde geheim Energie uit water kan aan 10 procent van de elektriciteitsvraag in Nederland voldoen. Zo bleek uit een verkenning van winn. Volgens

Nadere informatie

Energiemanagement Windturbines

Energiemanagement Windturbines Energiemanagement Windturbines Treinen op windenergie https://www.youtube.com/watch?v=sl3xgrl7kzu Windturbines: onderdelen / kosten Modern vasten is een week zonder computer, internet en telefoon - Annet

Nadere informatie

Nauwkeurige windmetingen. Auteur: N. Packer, Staffordshire University, VK, juli Een overzicht

Nauwkeurige windmetingen. Auteur: N. Packer, Staffordshire University, VK, juli Een overzicht Nauwkeurige windmetingen Auteur: N. Packer, Staffordshire University, VK, juli 2011 Een overzicht Wind is een energiebron die niet altijd dezelfde hoeveelheid energie levert. Dat komt omdat de windkracht,

Nadere informatie

www.fortiswindenergy.com

www.fortiswindenergy.com Top 5 van belemmerende regelgeving voor mini wind turbines in Nederland 17 April 2014 Arnhem Johan Kuikman De Top 5 is: 1. Willekeur in toegelaten masthoogtes 2. Wetgeving tbv grote wind turbine is ook

Nadere informatie

Testen en metingen op windenergie.

Testen en metingen op windenergie. Testen en metingen op windenergie. Inleiding Als we rond groene energie begonnen te denken, dan kwam windenergie als een van de meest vanzelfsprekende vormen van groene energie naar boven. De wind heeft

Nadere informatie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en J. de Vries Telefoon: 0620 539 484 Datum: 27 mei 2014 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave

Nadere informatie

Profielwerkstuk Windturbines

Profielwerkstuk Windturbines 1 Inhoudsopgave Onderwerp: pagina: Titelpagina 1 Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Functies van een windturbine 4 1.1 De onderdelen van de turbine 4 1.2 Typen windturbines 4 1.3 Opbrengst van de

Nadere informatie

Energiemanagement Windturbines

Energiemanagement Windturbines Energiemanagement Windturbines Waarom duurzame energiesystemen? Steeds meer toegepast In praktijk kom je dit tegen Als o.a. adviseur, ontwerper, beheerder zijn kennis en vaardigheden hiervan vereist. Versie

Nadere informatie

Kleine en middelgrote windturbines Technische aspecten

Kleine en middelgrote windturbines Technische aspecten Kleine en middelgrote windturbines Technische aspecten Karel Van Wyngene Power-Link, Universiteit Gent 1 Inhoud - Vermogen in de wind - Types windturbines - Aanbod kleine en middelgrote windturbines -

Nadere informatie

Zeemanschap - de getijden. Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel...

Zeemanschap - de getijden. Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel... Een vleugje sterrenkunde als inleiding Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel... Gezien vanaf de Aarde draaien alle hemellichamen in één dag van oost naar west. Als

Nadere informatie

Hoe overleef ik...op een golfbreker?

Hoe overleef ik...op een golfbreker? Golfbrekers of strekdammen zijn dammetjes die loodrecht op de kust zijn aangelegd om het wegspoelen van het strand tegen te gaan en de aanvoer van zeezand te bevorderen. Ze zijn gemaakt van basalt of beton.

Nadere informatie

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2001-II

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2001-II Eindexamen wiskunde -2 havo 200-II erdegraadsfunctie In figuur is de grafiek getekend van de figuur functie f (x) = (x 2 ) (x 2). y y p Toon langs algebraïsche weg aan dat voor de afgeleide functie f geldt

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde 1 havo 2004-II

Eindexamen natuurkunde 1 havo 2004-II Eindexamen natuurkunde havo 004-II 4 Beoordelingsmodel Opgave Windenergie Maximumscore voorbeeld van een antwoord: Uit het kaartje blijkt dat de windsnelheid boven zee groter is dan boven land. Een grotere

Nadere informatie

natuurkunde havo 2016-II

natuurkunde havo 2016-II natuurkunde havo 206-II Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt scorepunt toegekend. Sluis van Fankel maximumscore 2 uitkomst: 9,6 (minuten) voorbeeld van een bepaling: Op de heenweg ligt het

Nadere informatie

Haalbaarheidsonderzoek Getijdenenergie uit de Westerschelde (omgeving gemeente Terneuzen)

Haalbaarheidsonderzoek Getijdenenergie uit de Westerschelde (omgeving gemeente Terneuzen) Haalbaarheidsonderzoek Getijdenenergie uit de Westerschelde (omgeving gemeente Terneuzen) ALTRAN TECHNOLOGIES De Fruittuinen 30 2132 NZ Hoofddorp - The Netherlands Tel : +31 (0) 23 569 40 90 Fax : +31

Nadere informatie

Opschalen, saneren of vervangen

Opschalen, saneren of vervangen Opschalen, saneren of vervangen Veel te sober ingerichte één op één vervangingsregeling SDE+ 2015 onderzoek Bosch &van Rijn i.o.v. NWEA 1000-1800 MW MEP en oudere turbines Lage energieprijzen -> geen rendabele

Nadere informatie

Inhoud. Inhoud 1. Voorwoord 2. Hoe haalt een windmolen zijn energie uit de wind 3. Bij welke invalshoek van de wind is de energieopbrengst maximaal?

Inhoud. Inhoud 1. Voorwoord 2. Hoe haalt een windmolen zijn energie uit de wind 3. Bij welke invalshoek van de wind is de energieopbrengst maximaal? Inhoud Inhoud 1 Voorwoord 2 Hoe haalt een windmolen zijn energie uit de wind 3 Bij welke invalshoek van de wind is de energieopbrengst maximaal? 5 Wat is de invloed van het toerental op de energieopbrengst?

Nadere informatie

Windenergie in Horst aan de Maas

Windenergie in Horst aan de Maas Windenergie in Horst aan de Maas J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen

Nadere informatie

ENERGIE UIT WATER Jesper de Bruin en Maarten Brakkee Begeleider: MAJ Emmauscollege 09-03-2008

ENERGIE UIT WATER Jesper de Bruin en Maarten Brakkee Begeleider: MAJ Emmauscollege 09-03-2008 ENERGIE UIT WATER Jesper de Bruin en Maarten Brakkee Begeleider: MAJ Emmauscollege 09-03-2008 Voorwoord. Voor ons profielwerkstuk moesten wij, Jesper de Bruin en Maarten Brakkee van het Emmauscollege te

Nadere informatie

Texelse Bierbrouwerij effect nieuwbouw op naastgelegen windturbine

Texelse Bierbrouwerij effect nieuwbouw op naastgelegen windturbine Notitie betreft: Texelse Bierbrouwerij effect nieuwbouw op naastgelegen windturbine datum: 8 januari 2018 referentie: van: aan: Buro SRO 1 Inleiding De Texelse Bierbrouwerij is voornemens haar faciliteiten

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde / scheikunde 1 vmbo gl/tl 2010 - I

Eindexamen natuurkunde / scheikunde 1 vmbo gl/tl 2010 - I Leven van zon en wind op Curaçao Op Curaçao wordt op verschillende manieren elektrische energie opgewekt. Het merendeel van de energie wordt opgewekt met aardolie. De verbrandingsgassen die daarbij ontstaan

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2001-II

Eindexamen wiskunde B1 havo 2001-II Derdegraadsfunctie In figuur 1 is de grafiek getekend van de figuur 1 functie f (x) = (x 2 1) (x 2). y y 4p 1 Los op voor welke waarden van x geldt f (x) < 0. 3p 2 Toon langs algebraïsche weg aan dat voor

Nadere informatie

Examen HAVO. Wiskunde B (oude stijl)

Examen HAVO. Wiskunde B (oude stijl) Wiskunde B (oude stijl) xamen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 20 juni 1.0.0 uur 20 01 Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen; het examen bestaat uit 17 vragen. Voor

Nadere informatie

WIE EET WAT OP HET WAD

WIE EET WAT OP HET WAD Waddenzee De prachtige kleuren, de zilte geuren en de geluiden van de vele vogels, maken de Waddenzee voor veel mensen tot een geliefd gebied. Maar niet alleen mensen vinden het fijn om daar te zijn, voor

Nadere informatie

Het strand, kwallen en krabben

Het strand, kwallen en krabben Het strand, kwallen en krabben Eb en vloed Door de getijden en de invloed van wind en zee is het strand nooit even breed. Soms gebeurt het dat als je terugkomt van het zwemmen, het water wel heel dicht

Nadere informatie

Betreft: Verzoek tot beleid inzake kleine windmolens voor particulieren en bedrijven.

Betreft: Verzoek tot beleid inzake kleine windmolens voor particulieren en bedrijven. Aan B & W en de leden van de gemeenteraad, % % Raadhuisplein 1, Heemstede. Heemstede, 22 juni 2011. Geachte mevrouw/mijnheer. Betreft: Verzoek tot beleid inzake kleine windmolens voor particulieren en

Nadere informatie

Zelfvoorzienend Terschelling

Zelfvoorzienend Terschelling Zelfvoorzienend Terschelling Martijn Jongsma & Daan Gunnink 31-01-2014 Inleiding Zelfvoorzienend Terschelling, een idee waarin Terschelling zelf in staat is om haar elektrische behoefte te verzorgen. Binnen

Nadere informatie

Wedstrijd alternatieve vormen van energie voor leden en niet-leden van de K VIV

Wedstrijd alternatieve vormen van energie voor leden en niet-leden van de K VIV Wedstrijd alternatieve vormen van energie voor leden en niet-leden van de K VIV Voorstel 4 : De modulaire buisturbine door Eddy Thysman Tweede document met bijkomende informatie (Een nieuw soort watermolens

Nadere informatie

Postbus 579 7550 AN Hengelo. S11091 V WNW Hoek van Holland

Postbus 579 7550 AN Hengelo. S11091 V WNW Hoek van Holland Postbus 579 7550 AV Hengelo (Ov.) tel: 073-534 10 53 fax: 073-534 10 28 info@ponderaservices.nl www.ponderaservices.nl Opdrachtgever: Pondera Consult BV. Postbus 579 7550 AN Hengelo Kenmerk: S11091 V WNW

Nadere informatie

Windenergie. Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni

Windenergie. Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni Windenergie Peter Eecen R&D Manager Wind Energy Open dag ECN Petten, 12 juni 2015 www.ecn.nl Petten Energy Research Site 275 employees 290 employees 370 employees 600 employees ECN Expertise areas Wind

Nadere informatie

Windenergie goedkoper dan kernenergie!

Windenergie goedkoper dan kernenergie! Go Wind - Stop nuclear Briefing 1 26 june 2002 Windenergie goedkoper dan kernenergie! Electrabel geeft verkeerde informatie over kostprijs van kernenergie en windenergie. Electrabel beweert dat windenergie

Nadere informatie

Opbrengsten en Vollasturen

Opbrengsten en Vollasturen Opbrengsten en Vollasturen Jos Beurskens We@Sea / ECN www.we-at at-sea.org / www.ecn.nl De opbrengst van een windturbine 2.500 2.000 1.500 Vermogen (kw) 1.000 500 % 0 5 10 15 20 25 30 x V [m/s] = E [kwh/a]

Nadere informatie

Oefentekst voor het Staatsexamen

Oefentekst voor het Staatsexamen Oefentekst voor het Staatsexamen Staatsexamen NT2, programma I, onderdeel lezen bij Hoofdstuk 10 van Taaltalent NT2-leergang voor midden- en hoogopgeleide anderstaligen Katja Verbruggen Henny Taks Eefke

Nadere informatie

Eindrapport Demonstratie project getijstroom energie bij Texel

Eindrapport Demonstratie project getijstroom energie bij Texel Eindrapport Demonstratie project getijstroom energie bij Texel Projectnummer: DEI1400014 Project periode: november 2014 maart 2016 Naam deelnemer Type organisatie i Land Rol in project Bluewater Energy

Nadere informatie

Beknopt stormverslag van zondag 20 november 2016

Beknopt stormverslag van zondag 20 november 2016 Beknopt stormverslag van zondag 2 november 216 De algemene synoptische situatie Op zaterdag 19/11/16 komt boven de Atlantische Oceaan, ten zuidwesten van Ierland, een bestaande golvende storing onder de

Nadere informatie

Wind Werkt...met Weibull

Wind Werkt...met Weibull Wind Werkt Prof.dr. Gerard J.W. van Bussel Leerstoel Windenergie 9 Januari Wind Werkt...met Weibull Prof.dr. Gerard J.W. van Bussel Leerstoel Windenergie 9 Januari Wie weet wat Weibull functies zijn?.

Nadere informatie

WINDENERGIE : GESCHIEDENIS

WINDENERGIE : GESCHIEDENIS INHOUD: Oudheid en Middeleeuwen Europese windmolens Het einde van windenergie? Het western wheel Elektriciteitsopwekking Technologische evoluties Situatie in Vlaanderen Windmolens met verticale as in Khaf,

Nadere informatie

Studenten van de elektronica afdeling van het VTI testen de vorig jaar gebouwde Savonius windturbine uit.

Studenten van de elektronica afdeling van het VTI testen de vorig jaar gebouwde Savonius windturbine uit. Studenten van de elektronica afdeling van het VTI testen de vorig jaar gebouwde Savonius windturbine uit. VTI Aalst: een school van techniek en toegepaste wetenschappen. De Beer Gino, http://users.telenet.be/laboee/

Nadere informatie

My statement paper. Windturbines beïnvloeden het klimaat. Glen Pelgrims Ellen Van Dievel

My statement paper. Windturbines beïnvloeden het klimaat. Glen Pelgrims Ellen Van Dievel My statement paper Windturbines beïnvloeden het klimaat Glen Pelgrims Ellen Van Dievel 14 april 2015 1. Inleiding Tegenwoordig is hernieuwbare, groene energie een onderwerp waar veel over gesproken en

Nadere informatie

Stormvloedkering Nieuwpoort Infoavond scheepvaartsector 16 maart 2018

Stormvloedkering Nieuwpoort Infoavond scheepvaartsector 16 maart 2018 Stormvloedkering Nieuwpoort Infoavond scheepvaartsector 16 maart 2018 Inhoud 1. Nut en noodzaak 2. Keuze locatie 3. Keuze type kering 4. Stromingen / nautische impact 5. Flankerende maatregelen 6. Operationele

Nadere informatie

Maatregelverkenning. Economie en Ecologie in balans. Petra Dankers 08 november 2013

Maatregelverkenning. Economie en Ecologie in balans. Petra Dankers 08 november 2013 Maatregelverkenning Economie en Ecologie in balans Petra Dankers 08 november 2013 Kader Eerste bijeenkomst Programma Rijke Waddenzee in juni veel maatregelen geidentificeerd Royal HaskoningDHV heeft in

Nadere informatie

Koolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)

Koolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) Koninklijk Royal Netherlands Nederlands Institute Instituut for voor Sea Research Zeeonderzoek Koolstofcyclus in de zee Stefan Schouten NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research

Nadere informatie

BIJLAGE Nadere toelichting op de projecten die meegaan in het Rijkscontract

BIJLAGE Nadere toelichting op de projecten die meegaan in het Rijkscontract BIJLAGE Nadere toelichting op de projecten die meegaan in het Rijkscontract Deze bijlage geeft een overzicht van de projecten waar DNA aan werkt. Op de website www.deafsluitdijk.nl is meer informatie te

Nadere informatie

Windenergie & Windpark Neer. Har Geenen Eric van Eck

Windenergie & Windpark Neer. Har Geenen Eric van Eck Windenergie & Windpark Neer Har Geenen Eric van Eck Inhoud van deze presentatie 1. Waarom duurzame energie 2. Potentieel windenergie 3. Overheidsbeleid en wetgeving 4. Windpark Neer 5. Ontwikkeling wind

Nadere informatie

Examen HAVO. natuurkunde 1

Examen HAVO. natuurkunde 1 natuurkunde 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 23 juni 13.30 16.30 uur 20 04 Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen; het examen bestaat uit 26 vragen. Voor

Nadere informatie

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman Korte historie 2009: Nationale Waterplan! 2 windenergiegebieden aangewezen! Borssele en IJmuiden

Nadere informatie

Persmap Opening testveld Kleine Windturbines Zeeland 7 november 2007

Persmap Opening testveld Kleine Windturbines Zeeland 7 november 2007 Persmap Opening testveld Kleine Windturbines Zeeland 7 november 2007 Kleine Windturbines Kleine windturbines zijn turbines met een tiphoogte tot maximaal 15 meter en een relatief klein vermogen. Ze zijn

Nadere informatie

Fysica. Indien dezelfde kracht werkt op een voorwerp met massa m 1 + m 2, is de versnelling van dat voorwerp gelijk aan: <A> 18,0 m/s 2.

Fysica. Indien dezelfde kracht werkt op een voorwerp met massa m 1 + m 2, is de versnelling van dat voorwerp gelijk aan: <A> 18,0 m/s 2. Vraag 1 Beschouw volgende situatie nabij het aardoppervlak. Een blok met massa m 1 is via een touw verbonden met een ander blok met massa m 2 (zie figuur). Het blok met massa m 1 schuift over een helling

Nadere informatie