DEZE (LES) METHODE IS ONTWIKKELD DOOR:

Transcriptie

1

2 DEZE (LES) METHODE IS ONTWIKKELD DOOR: Tonnie Postma Annie Heit-Martens Geartsje Schram Joke Fenenga Coby Veenstra Ineke de Kuijper Riemer Riemersma Tjitske Brokking Kim Tsai (Projectleider) Minke Kloppenburg Met dank aan Liesbeth Dirks (Noorderpoort) en aan alle mentoren, voor hun waardevolle bijdrage aan dit project. De inhoud van deze uitgave mag gebruikt worden, gekopieerd worden en verspreid woren door derden, met de volgende bronvermelding: KIKK Kracht is Kennis en Kunde, een product van Noorderpoort en Friesland College. Creatief concept en grafische vormgeving: KIKK is mede mogelijk gemaakt met financiering van het Europees Integratiefonds.

3 INHOUDSOPGAVE 1/4 KENNIS 01 ZELFKENNIS Pagina INSTRUCTIEBLAD Wat is participatie 007 WERKBLAD De Participatieboom 008 TAALWERKBLAD Participatie Pagina INSTRUCTIEBLAD Waar kom ik vandaan? 012 WERKBLAD Waarden (instructies voor docenten) 014 WERKBLAD Waarden 015 WERKBLAD Waarden Top TAALWERKBLAD Waar kom ik vandaan? Pagina INSTRUCTIEBLAD Dit wil ik, dit ben ik, dit kan ik 022 WERKBLAD Interesselijst 024 WERKBLAD Kwaliteitenlijst 026 WERKBLAD Vaardighedenlijst 028 WERKBLAD Observatie en feedbacklijst 030 TAALWERKBLAD Dit wil ik, dit ben ik, dit kan ik Pagina INSTRUCTIEBLAD Motivatie 033 WERKBLAD Motivatie 034 TAALWERKBLAD Motivatie MIJN STAPPENPLAN / KEUZES MAKEN Pagina INSTRUCTIEBLAD Keuzes maken 037 WERKBLAD Keuzes maken 038 WERKBLAD De 7 keuzestijlen 039 TAALWERKBLAD Keuzes maken 040

4 INHOUDSOPGAVE 2/4 06 Pagina INSTRUCTIEBLAD Doelen stellen en plan maken 041 WERKBLAD Stappenplan algemeen 043 WERKBLAD De Trap 044 WERKBLAD Dromen 045 TAALWERKBLAD Mijn stappenplan NETWERK Pagina INSTRUCTIEBLAD Het belang van Netwerken 048 WERKBLAD Netwerken, nuttig en nodig 049 WERKBLAD Wie zit in mijn netwerk? 051 TAALWERKBLAD Netwerken Pagina INSTRUCTIEBLAD Nieuwe contacten 053 WERKBLAD Contacten m.b.t. het zoeken van werk 054 WERKBLAD Het leggen van nieuwe contacten 055 TAALWERKBLAD Nieuwe contacten Pagina INSTRUCTIEBLAD Elevatorpitch 058 WERKBLAD Elevatorpitch 060 WERKBLAD Observatie en feedbacklijst 061 TAALWERKBLAD Elevatorpitch Pagina INSTRUCTIEBLAD Mentoring 064 WERKBLAD Wat is een mentor? 065 WERKBLAD Mentee intakeformulier 066 TAALWERKBLAD Wat is een mentor? 067

5 INHOUDSOPGAVE 3/4 KUNDE 11 COMMUNICATIE Pagina INSTRUCTIEBLAD Hoe communiceer ik? 068 WERKBLAD Communicatie 070 WERKBLAD Hoe communiceer ik? 072 TAALWERKBLAD Communicatie Pagina INSTRUCTIEBLAD Effecten van communicatie 074 WERKBLAD Uitbeelden van activiteiten 075 WERKBLAD Observatie en feedbacklijst 076 TAALWERKBLAD Effecten van communicatie LUISTEREN Pagina INSTRUCTIEBLAD Goed leren luisteren 079 WERKBLAD Tips voor goed luisteren, spreken en schrijven 081 TAALWERKBLAD Goed leren luisteren 082 INSTRUCTIEBLAD Luisteren en gehoord worden 084 WERKBLAD Hoe voel ik me vandaag 086 WERKBLAD Interpretatie van Gebaar, Gebeurtenis of Woord 087 TAALWERKBLAD Luisteren en gehoord worden PRESENTEREN Pagina INSTRUCTIEBLAD Sociale media 090 WERKBLAD Sociale media 091 TAALWERKBLAD Sociale media AAN DE SLAG Pagina INSTRUCTIEBLAD Een baan vinden 094 WERKBLAD Een baan vinden 096 WERKBLAD Naar het UWV bedrijf 097 WERKBLAD Overzicht gevonden vacatures 098 TAALWERKBLAD Een baan vinden 099

6 INHOUDSOPGAVE 4/4 16 Pagina INSTRUCTIEBLAD Beroepssectoren 101 WERKBLAD Beroepssectoren 102 WERKBLAD Handige internetadressen 104 TAALWERKBLAD Beroepskeuze Pagina INSTRUCTIEBLAD CV maken 108 WERKBLAD CV Voorbeeld laag-middenopgeleiden 109 WERKBLAD CV Voorbeeld hoogopgeleiden 111 WERKBLAD CV Leeg Pagina INSTRUCTIEBLAD Inschrijven bij een uitzendbureau 115 WERKBLAD Inschrijven bij een uitzendbureau 116 WERKBLAD Overzicht gevonden vacatures 117 WERKBLAD Gesprek bij een uitzendbureau 118 INSTRUCTIEBLAD Vacatures analyseren 119 WERKBLAD Overzicht gevonden vacatures 120 WERKBLAD Analyseren van een vacature 121 WERKBLAD Beroepssectoren Pagina INSTRUCTIEBLAD Vrijwilligerswerk 124 WERKBLAD Wat is vrijwilligerswerk? 125 TAALWERKBLAD Vrijwilligerswerk Pagina INSTRUCTIEBLAD Een sollicitatiebrief 130 INSTRUCTIEBLAD Een sollicitatieformulier 131 INSTRUCTIEBLAD Een sollicitatiegesprek 132 WERKBLAD Lichaamstaal 133 INSTRUCTIEBLAD Een sollicitatiegesprek oefenen 134 WERKBLAD Sollicitatiegesprek Tips 135 WERKBLAD Observatie en feedbacklijst 136 TAALWERKBLAD Solliciteren 137

7 KENNIS ZELFKENNIS WAT IS PARTICIPATIE? 1/1 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? VARIATIES AANDACHTSPUNTEN Inzicht krijgen in wat het begrip participatie betekent voor de deelnemer De deelnemer krijgt inzicht in zijn/haar eigen gedachten over participatie (en werk) en wat het voor hem/haar betekent. Voor de docent is het belangrijk om te weten welke ideeën de deelnemer over participatie en werken heeft. Zodoende is het makkelijker om de aanpak en begeleiding hierop af te stemmen. De leefwereld van de deelnemer is leidend. Het is belangrijk om een definitie van participatie te formuleren. Dit maakt het maken van een eigen toekomstplan makkelijker. Iedereen heeft zijn/haar eigen definitie van participatie. Onderzoek samen wat participatie is: Wat betekent participatie voor jou? Werkblad om (goed) te kunnen participeren in Nederland. Wat zijn de belemmeringen die je bij participatie ondervindt? Noem diverse vormen van participatie in de maatschappij. Oefening: Vul de participatieboom in. De boom kan gebruikt worden als een metafoor voor participatie. Werkblad De Participatieboom Om het begrip te vergroten, vul als groep de Participatieboom in van de docent (of van een deelnemer). Gebruik wenskaarten in plaats van de Participatieboom. Deze verzamel je vooraf (allerlei gratis wenskaarten in cafés e.d.). Kies een thema of een vraag, bijvoorbeeld i) jouw leven in Nederland, ii) jouw toekomst in Nederland, iii) participeren/ integreren in Nederland enz. Laat de cursisten een kaart uitkiezen met een beeld dat voor hen synoniem is met het gekozen thema of de gekozen vraag. Ga daarna in gesprek over wat de beelden voor hen representeren en waarom. Voor sommige deelnemers kan het denken in concepten (participatie, participatieboom) moeilijk zijn. Visualisaties kunnen hierbij helpen, maar het is vooral belangrijk dat de opdracht concreet wordt door het gebruik van allerlei voorbeelden (waar nodig uit de eigen ervaringen en praktijk van de docent).

8 WERKBLAD DE PARTICIPATIEBOOM Je kunt de boom op diverse manieren invullen. Zie hieronder voor suggesties: WAT MOGELIJKHEID 1 MOGELIJKHEID 2 MOGELIJKHEID 3 DE WORTELS Vul in wat jouw belangrijkste waarden zijn Vul in wat jouw bagage is (wat heb je in je eigen land gedaan, welke ervaring heb je al) Vul in wat participatie was voor jou in je eigen land (hoe heb je daar deelgenomen aan de samenleving, wat deed je) DE BOOMSTAM EN TAKKEN Vul in wat jouw kwaliteiten en vaardigheden zijn (waar ben je goed in, wat kun je) Vul in wat je nodig hebt om in Nederland aan de slag te gaan (welke mensen, welke kwalificaties, welke hulp) Vul in op welke wijze je NU in Nederland participeert (aanvullen met de mensen in je netwerk van NU) DE BOOMTOP Vul in wat je in Nederland wilt bereiken (wat is jouw doel) Vul in wat participatie betekent voor jou Vul in hoe je in de toekomst wilt participeren in de Nederlandse samenleving en maak het zo concreet mogelijk

9 DE BOOMTOP: DE BOOMSTAM EN TAKKEN: DE WORTELS

10 TAALWERKBLAD PARTICIPATIE WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

11 DE WERKWOORDSTIJDEN NU Wat doe je nu? Wat doe je vandaag? Ik zit in de klas en luister naar de docent. Jij drinkt koffie in de kantine. Ik werk op dit moment niet. Wij doen vrijwilligerswerk. Jullie fietsen naar huis. TOEKOMST Wat doe je morgen? Wat doe je volgende week? Wat doe je volgend jaar? Je kunt dezelfde vorm gebruiken als in het NU. Ik loop morgen naar school. Hij werkt vrijdag tot 6 uur. Komen jullie morgen een kwartier eerder? Je kunt ook het werkwoord gaan gebruiken. Wat ga je morgen doen? Ik ga morgen werken. Ga jij volgende week naar Assen? Zij gaat vrijdag naar een uitzendbureau. VERLEDEN Wat heb je gisteren gedaan? Wat heb je vorige week gedaan? Wat heb je vorig jaar gedaan? Ik heb gisteren tot 4 uur gewerkt. Hij heeft vorige week met iemand van de gemeente gesproken. Ik heb in mijn eigen land als monteur gewerkt. Vragen Stel vragen aan je buurvrouw/buurman. Wat doe je nu? Werk je op dit moment? Wat heb je gisteren gedaan? Wat ga je volgende week doen? Heb je in je eigen land gewerkt? Wat heb je daar gedaan? Wat wil je in Nederland gaan doen? Wat doe je over één jaar?

12 KENNIS ZELFKENNIS WAAR KOM IK VANDAAN? 1/2 INSTRUCTIE ONDERWERP Onderzoek naar welke waarden belangrijk zijn. WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING AANWIJZINGEN Inzicht krijgen in het belang van de eigen en de Nederlandse culturele waarden en hoe deze waarden van invloed zijn op de keuzes die gemaakt worden in het leven. Gebruik het werkblad 1 ( kaartjes uitknippen) en laat deelnemers eerst individueel een volgorde maken uit de voor hen belangrijkste waarden. Wat is belangrijk voor jou en waarom? Laat ze daarna in kleine groepjes werken en discussiëren over hun keuzes. Ieder groepje stelt zijn waarden top-13 samen in volgorde van belangrijkheid. Bespreek plenair wat de verschillen en overeenkomsten zijn per groep. Laat de deelnemers daarna kennismaken met de Nederlandse waarden top-13 en die van migranten (zie werkblad 2). Tenslotte gaat elke deelnemer werkblad 2 invullen. De deelnemer gaat nadenken over eventuele veranderingen van waarden (integratie) en hoe deze veranderingen bepalend zijn voor de keuze van een beroep. Het kan nodig zijn om eerst aandacht te besteden aan wat waarden zijn. Als taal een probleem is, vermijd deze termen en praat vooral over concrete voorbeelden en ervaringen. Bedenk in dit geval van te voren verschillende scenario s en vraag de groep welke keuzes ze in elk scenario zouden maken en waarom. Bijvoorbeeld: je hebt een belangrijke afspraak op je werk, maar je kind is ziek. Wat doe je? Of: je moeder / vader is niet meer in staat om voor haar/ hemzelf te zorgen. Laat je hem/haar bij jou in huis wonen? Of: je moet naar school, maar je krijgt onverwachts bezoek van een vriend/in die van ver komt. Wat doe je? Ga daarna in gesprek over mogelijke culturele verschillen. Vraag ook aan het einde: wat zou een Nederlander in dit geval doen? En waarom?

13 KENNIS ZELFKENNIS WAAR KOM IK VANDAAN? 2/2 WAT HEB JE NODIG? VARIATIES AANDACHTSPUNTEN Werkblad: Waarden (instructies voor docenten) Werkblad: Waarden (om kaartjes van te knippen) Werkblad: Waarden Top-13 (uitkomst volgorde voor Nederlanders en migranten & vragen) Vraag wat de invloed van de ouders is op de keuzes, die gemaakt worden in het leven. Stel vragen over gewoontes in eigen land versus Nederland, of over rolpatronen tussen man en vrouw, verschil in beroepen etc. Welke kansen en belemmeringen biedt jouw culturele achtergrond voor een succesvolle toekomst in Nederland? Werkblad 2 kan als huiswerk meegegeven worden. Dit soort oefeningen kan confronterend zijn. Soms begrijpen deelnemers niet waarom er gesproken wordt over hun cultuur ( ter vergelijking met de cultuur in Nederland). Het is daarom belangrijk om de verbinding te leggen met de eigen participatiedoelen. Blijf steeds de vraag stellen: welke invloed heeft jouw cultuur op datgene wat je wel/niet kan/wil in Nederland?

14 WERKBLAD WAARDEN (INSTRUCTIES VOOR DOCENTEN) INSTRUCTIES: 1 Kopieer werkblad 1 met waarden erop. Laat de deelnemers de kaartjes knippen. Kopieer werkblad 2 ( uitkomst volgorde voor Nederlanders en migranten + vragen). Pas na de discussie uitdelen. 2 Elke deelnemer gaat voor zichzelf zijn/haar belangrijkste 5 waarden in volgorde leggen. 3 Laat de deelnemers in groepjes van 3 /4 personen samenwerken. Groepjes samenstellen uit verschillende culturele achtergrond. 4 Deelnemers van de groepjes stellen een waarden top-13 samen en discussiëren ondertussen over de betekenis van deze waarden in hun leven. 5 Deelnemers per groep worden het eens over de volgorde van de waarden top De uitkomsten per groep (volgorde waarden) worden naast elkaar gelegd voor de plenaire nabespreking: zijn er gedeelde waarden? Welke waarden zijn controversieel? 7 Uitdelen van werkblad 2: de belangrijkste vraag is: welke waarden zijn belangrijk bij het kiezen van een beroep of werkkring? 8 Laat de deelnemers plenair kennismaken met de waarden top 13 van Nederlanders en van de gemiddelde migrant.

15 WAARDEN TROUW AAN FAMILIE GEHOORZAAMHEID MOEDERTAAL SPREKEN GASTVRIJHEID GELOOF

16 WAARDEN HULPVAARDIGEID ZELFSTANDIGHEID RESPECT VOOR OUDERS ZELFVERTROUWEN GOEDE MANIEREN GOEDE SCHOOLOPLEIDING EERLIJKHEID

17 WAARDEN TOP - 13: EEN VERGELIJKING UIT DIVERSE ONDERZOEKEN ZIJN DE VOLGENDE VERSCHILLEN IN WAARDEN PER GROEP GEBLEKEN Volgorde voor Nederlanders Volgorde voor Migranten 1 Zelfstandigheid 2 Zelfvertrouwen 3 Goede schoolopleiding 4 Nederlandse taal 5 Eerlijkheid 6 Hulpvaardigheid 7 Respect voor ouders 8 Goede manieren 9 Trouw aan familie 10 Gehoorzaamheid 11 Gastvrijheid 12 Geloof 1 Geloof 2 Respect voor ouders 3 Trouw aan familie 4 Gehoorzaamheid 5 Gastvrijheid 6 Geode maniere 7 Hulpvaardigheid 8 Moedertaal spreken 9 Goede schoolopleiding 10 Eerlijkheid 11 Zelfstandigheid 12 Zelfvertrouwen 13 Nederlandse taal

18 WAARDEN Als je aan mensen vraagt: Wat is belangrijk voor jou in het leven? krijg je veel verschillende antwoorden. De een zal zeggen: Ik vind vrienden belangrijk. De ander kan zeggen: Voor mij is een goede gezondheid belangrijk. Weer een ander zegt: Een leven vol avontuur vind ik belangrijk. Een waarde is iets wat voor iemand heel belangrijk, waardevol is. Je ziet aan de waarden top- 13 dat er verschillen zijn in wat Nederlanders belangrijk in hun levenvinden en wat migranten belangrijk in hun leven vinden. Wat is voor jou persoonlijk waardevol in het leven? Je woont nu al een poosje in Nederland. Je probeert je een beetje thuis te voelen in dit nieuwe land. Dit heet inburgeren, dit betekent dat je (zonder verlies van eigen identiteit) de waarden uit je eigen land probeert te combineren met de Nederlandse waarden. Vraag: Wat vind je moeilijk aan de Nederlandse waarden? Geef een voorbeeld:... Vraag: Wat vind je goed (leuk) aan de Nederlandse waarden? Geef een voorbeeld:...

19 Ook bij het kiezen van een beroep spelen waarden een rol. De één wil werk waarmee hij/zij veel geld verdient. De ander wil een beroep waarin hij/zij beroemd kan worden. De vijf meest belangrijke waarden voor mij bij een beroep of werkkring zijn: De vijf minst belangrijke waarden voor mij bij een beroep of werkkring zijn:

20 TAALWERKBLAD WAAR KOM IK VANDAAN? WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

21 VERTELLEN Vertel je buurvrouw of buurman in de groep: wat je gisteren thuis hebt gedaan. wat er deze week gebeurd is. wat je vorige week hebt gedaan. De vorige les ging over participatie. Vertel je buurvrouw of buurman in de groep: wat voor nieuwe informatie je hebt gehoord of gelezen. wat je geleerd hebt in de vorige les. wat je gedaan hebt. wat je verteld hebt over jezelf. Voorbeeldzinnen: Ik heb gisteren de krant gelezen. Ik ben vorige week maandag naar de huisarts geweest. Ik heb veel nieuwe woorden geleerd. Ik heb woorden bij een boom geschreven. Ik heb verteld wat ik deed in mijn eigen land. Dat ik werkte op de markt en groenten en fruit verkocht. Ik heb in de afgelopen week de woordenlijst gelezen van deze les. Ik heb de nieuwe woorden opgezocht in het woordenboek. Vertel tenslotte wat je de afgelopen week gedaan hebt voor deze les.

22 KENNIS ZELFKENNIS DIT WIL IK, DIT BEN IK, DIT KAN IK 1/2 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING Een zelfonderzoek naar de eigen interesses, kwaliteiten en vaardigheden. Ontdekken van (nieuwe) interesses, kwaliteiten en vaardigheden en het nut inzien van deze zelfkennis. Bovendien leert de deelnemer: in onverwachtse situaties in het kort vertellen wie je bent, wat je wilt en wat je kunt jezelf op een effectieve manier presenteren aan netwerkcontacten ervaren hoe jij jezelf steeds beter (=sterker) kunt presenteren op elk moment van de dag goed luisteren en leren van een ander zijn/haar kwaliteiten / vaardigheden en hoe die worden ingezet. Deze oefeningen zijn ook een goede voorbereiding op een sollicitatiegesprek. Korte uitleg: wat zijn kwaliteiten en vaardigheden Voorkennis activeren (1): waarom is dit belangrijk te weten? Stel de vraag waarom het belangrijk is om te weten wat je eigen kwaliteiten en vaardigheden zijn. Wat levert het op? Voorkennis activeren (2): rondje opscheppen / bluffen. Doe een oefening met de groep waarbij iedereen vertelt op een overdreven manier waar hij/zij goed in is. Dit stimuleert de eigen fantasie en zet mensen aan het denken over het belang van zelfpresenteren. Interesselijst invullen Bij wensberoep eventueel vragen welke kwaliteiten / vaardigheden je kunt inzetten Kwaliteitenlijst invullen Oefening: geef een voorbeeld van een kwaliteit in een (werk)situatie Vaardighedenlijst invullen Oefening: geef een voorbeeld van een vaardigheid in een (werk)situatie HUISWERK 1 vraag iemand die jou goed kent om jouw goede kwaliteiten en vaardigheden te benoemen 2 (werk)situaties bedenken waarin jouw kwaliteiten en vaardigheden tot uiting komen, passend bij het wensberoep

23 KENNIS ZELFKENNIS DIT WIL IK, DIT BEN IK, DIT KAN IK 2/2 AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? VARIATIES AANDACHTSPUNTEN Minimaal 2 lessen aan dit thema besteden. Bij andere themalessen starten met een rondje opscheppen. Het is belangrijk dit veelvuldig te oefenen. Werkblad Interesselijst Werkblad Kwaliteitenlijst Werkblad Vaardighedenlijst Werkblad Observatie en Feedbacklijst De oefeningen: voorbeeld geven van kwaliteit / vaardigheid in (werk)situatie, kan uitgespeeld worden in de zetting van een sollicitatiegesprek. Als je met een groep werkt gebruik de observatie en feedbackformulier. Als een deelnemer een voorbeeld van een kwaliteit of vaardigheid naspeelt (zie aanwijzingen), vraag de anderen om te luisteren en observeren, en om daarna feedback te geven. Kijk ook op de website: Voor migranten zijn dit zeer moeilijke oefeningen omdat ze niet gewend zijn over zichzelf na te denken in termen van kwaliteiten en vaardigheden. Ze zijn in hun cultuur niet gewend om over zichzelf op te scheppen of een verkooppraatje over zichzelf te houden. In de meeste culturen is bescheidenheid een grote kwaliteit. Deze oefeningen vragen om een andere manier van denken. Dit kan weerstand oproepen. Daarom erkenning voor die weerstand geven en positief blijven motiveren.

24 WERKBLAD INTERESSELIJST WAT WIL IK? Interessetoets Stel je Top 3 samen. Hieronder staan een aantal werkzaamheden die overeenkomen met verschillende beroepen. Kruis aan of je dat graag wilt, of dat je het niet wilt. WIL IK GRAAG NEUTRAAL WIL IK NIET A B Praktisch technisch werk met machines en gereedschappen om dingen te maken of te repareren. Werken met cijfers, rekenen en algemeen administratief werk. C D Werken met planten, bloemen, in het milieu, werken in de buitenlucht. Werken op een laboratorium, chemische of medische monsters nemen en beoordelen en proeven doen. E Sportleider of trainer bij een sportclub. F Werk waarbij je mensen moet overtuigen en producten en ideeën verkoopt. G Verplegen en verzorgen van mensen die ziek, bejaard of gehandicapt zijn.

25 WIL IK GRAAG NEUTRAAL WIL IK NIET H Werken in de buitenlucht op een bouwplaats met groot materieel. I J Werken in de scheepsbouw, constructie-werk en lassen. Werk waarbij de zorg voor andere mensen belangrijk is, zoals: jeugdwerk, werken met asielzoekers, groepsleider in een internaat. K Iets maken van hout zoals kozijnen en meubels. Bij de kolom: wil ik graag, kijk je wat je hebt ingevuld. Dan stel je een persoonlijke Top 3 samen aan de hand van de letters A t/m K. Eerst het leukste, wat het beste bij je past. Daarna nummer twee en drie. De werkzaamheden uit de interesselijst horen bij vijf verschillende beroepssectoren (sector= gebied). Aan de hand van jouw Top 3 maak je een keus voor een sector. Jouw letters horen bij een sector. Voeding, natuur en milieu...letter C en D Bouwtechniek...letter H en K Techniek...letter A en I Economie, dienstverlening en handel...letter B, F en L Gezondheidszorg, welzijn en sport...letter E, G en J IK HEB GEKOZEN VOOR DE SECTOR: 1e keuze... 2e keuze... 3e keuze... Mijn wensberoep is......

26 WERKBLAD KWALITEITENLIJST WIE BEN IK? Kwaliteitentoets = kwaliteiten zijn persoonlijke (karakter )eigenschappen. Je hebt ze met je geboorte meegekregen. Ze bepalen voor een deel hoe jij als mens bent. Kruis op de lijst aan wie jij bent. JA... Ik ben rustig en geduldig Ik ben iemand die er netjes en verzorgd uitziet Ik ben vriendelijk Ik ben praktisch /handig Ik ben leergierig Ik ben technisch Ik ben muzikaal Ik ben creatief (mooie dingen maken) Ik ben bescheiden Ik ben gedisciplineerd ( = zich aan regels en afspraken houden) Ik ben gevoelig Ik ben een actief persoon Ik ben makkelijk in de omgang Ik weet te overtuigen Ik ben enthousiast Ik ben zelfstandig Ik ben spontaan Ik ben tolerant Ik durf verantwoordelijkheid te nemen Ik ben ondernemend / avontuurlijk Ik durf initiatief te nemen Ik ben een dromer Ik heb gevoel voor humor Ik ben flexibel Ik ben ambitieus Ik ben assertief Ik ben behulpzaam Ik ben idealistisch Ik heb zelfvertrouwen Ik ben eerlijk en direct Ik ben vastberaden Ik ben besluitvaardig Ik ben heel precies en ordelijk

27 Kies de 5 beste eigenschappen / kwaliteiten uit de lijst die bij jou passen. IK BEN... IK BEN... IK BEN... IK BEN... IK BEN... Noem 1 eigenschap / kwaliteit als voorbeeld in een (werk)situatie Vertel waarom het een goede eigenschap / kwaliteit is Voorbeeld: Ik werk in een schoenenwinkel = werksituatie Ik ben vriendelijk en geduldig = eigenschap /kwaliteit Ik kan mensen overtuigen om iets te kopen = eigenschap / kwaliteit Het resultaat: ik verkoop veel schoenen en ik verdien veel geld

28 WERKBLAD VAARDIGHEDENLIJST WAT KAN IK? Vaardigheden zijn de dingen die je in je leven hebt geleerd. Het zijn dingen waar je goed in bent, de werkzaamheden die je kunt. Kruis op de lijst aan wat jij kan. JA... Ik kan goed luisteren Ik kan goed een verhaal schrijven Ik kan goed organiseren Ik kan goed afspraken maken Ik kan goed onder druk werken (stressbestendig) Ik kan mij snel aanpassen aan nieuwe situaties Ik kan goed samenwerken Ik kan goed tegen kritiek Ik kan heel netjes en precies werken Ik kan voor gezelligheid zorgen Ik kan goed met mensen omgaan Ik kan met problemen omgaan Ik kan goed improviseren Ik kan goed met mijn handen werken = creatief Ik kan goed mijn gedachten onder woorden brengen Ik kan goed tuinieren en planten verzorgen Ik kan goed analyseren Ik kan goed zorgen voor mens en dier Ik maak gemakkelijk contact met mensen die ik niet ken Ik kan goed bewaken / controleren Ik kan zelfstandig werken Ik kan goed verkopen Ik kan mensen aanvoelen en begrijpen Ik kan goed vertalen Ik kan andere mensen goed helpen Ik kan autorijden Ik kan me goed concentreren Ik kan goed schilderen Ik kan snel werken Ik kan goed koken Ik kan goed nieuwe oplossingen bedenken Ik kan goed rekenen Ik kan kleding ontwerpen en naaien

29 Kies de 5 vaardigheden uit de lijst die het beste bij jou passen. IK KAN... IK KAN... IK KAN... IK KAN... IK KAN... Noem 1 vaardigheid als voorbeeld in een (werk)situatie Vertel waarom je dit goed kunt. Voorbeeld: Ik werk in een autogarage = werksituatie Ik kan goed met mijn handen werken = vaardigheid Ik kan precies werken = vaardigheid Het resultaat: veel tevreden klanten, die ook steeds terugkomen.

30 WERKBLAD OBSERVATIE EN FEEDBACKLIJST Positieve en duidelijke feedback helpt mensen begrijpen wat ze goed doen en stimuleert mensen om het een volgende keer weer zo te doen. Mensen leren sneller nieuwe vaardigheden als de aandacht wordt gevestigd op wat zij goed doen in plaats van op wat zij niet goed doen. Positieve dingen waar je op kunt letten zijn: POSITIEVE DINGEN WAAR JE OP KUNT LETTEN ZIJN: IK ZAG... OOGCONTACT DUIDELIJKE COMMUNICATIE EEN PRETTIGE GLIMLACH WIJZEN OP NIET UITGESPROKEN GEVOELENS: IK ZAG... ZELFVERZEKERD BETROKKEN, INVOELEND, MEELEVEND WARMTE EEN RUSTIGE MANIER VAN SPREKEN NUTTIGE VRAGEN STELLEN GOED LUISTEREN INITIATIEF CREATIEVE OPLOSSINGEN ZOEKEN VRIENDELIJK VOOR JEZELF OPKOMEN OPRECHT OVERTUIGEN MOED

31 TAALWERKBLAD DIT WIL IK, DIT BEN IK, DIT KAN IK WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL argumentatie concentreren creatief eigenschap idee improviseren interesse kritiek kwaliteit oplossing organiseren overtuigen precies redden samenwerken stressbestendig vaardigheden zelfstandig BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

32 VERTELLEN Vertel wat je de afgelopen week hebt gedaan voor deze les ARGUMENTEREN Voorbeelden: Ik ben creatief, omdat ik mooi teken. Ik ben precies, omdat ik alles goed doe. Ik ben handig, want ik kan dingen repareren Ik ben assertief, want ik durf te zeggen wat ik wil. PRESENTEREN Presenteer jouw top 3 in de groep

33 KENNIS ZELFKENNIS MOTIVATIE 1/1 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? Een zelfonderzoek naar de eigen motivatie om te participeren/werken De deelnemer kan aangeven waarom hij/zij wil werken (wat is zijn/haar achterliggende motivatie). Bespreek eerst de betekenis van motivatie. Dit kan je doen door uit te leggen dat motivatie vergelijkbaar is met de reden waarom je iets doet. Het heeft te maken met de bereidheid om een bepaalde taak te vervullen met enthousiasme (of een gebrek daarvan). Iedere deelnemer vult het Werkblad Motivatie in. De groep wordt daarna verdeeld en deelnemers gaan in kleine groepen in gesprek met elkaar om hun motivaties te vergelijken. Ze schrijven hun belangrijkste (gedeelde) motivaties op. In een groepsgesprek iedereen laten benoemen waarom hij/zij wil werken. De docent kan ook haar/zijn eigen voorbeelden geven en de groep vragen om daarop te reageren. Verzamel de motivatiebronnen op het bord en bespreek ze met de groep. Werkblad Motivatie VARIATIES De docent kan deelnemers vragen om hun drie belangrijkste persoonlijke motivatiebronnen op te schrijven en om deze aan de groep te presenteren. Als de docent merkt dat er sterke (culturele) verschillen zijn: vraag de deelnemers om deze te benoemen en te vergelijken. Waarom denken ze dat er zoveel verschillen zijn? Wat ligt achter deze verschillen? En hoe zou het in Nederland zijn met motivatiebronnen? De docent kan ook variëren door te vragen of er motivatiebronnen zijn om NIET te werken. Welke zijn dat? AANDACHTSPUNTEN Sommige deelnemers vinden het wellicht moeilijk om eerlijk te zijn over hun motivatiebronnen om te werken. Hiervoor is geduld en vertrouwen nodig. Laat ze daarom eerst in kleinere groepen werken.

34 WERKBLAD MOTIVATIE WAAROM WIL JE WERKEN? Kruis de voor jou vijf belangrijkste redenen om te werken (of participeren) aan: Omdat ik mijn eigen geld wil verdienen Omdat ik gestudeerd heb Omdat ik het gezellig vind om collega s te hebben Om eigen initiatief te kunnen nemen Om mensen te zien Omdat als ik niet werk zullen anderen denken dat ik lui ben Omdat ik wil leren van andere mensen Voor mijn persoonlijke ontwikkeling Omdat ik mensen om me heen nodig heb Om een baas te worden Voor de sfeer, samen lunchen, samen koffie drinken Om nuttig te zijn voor de maatschappij Om niet thuis te hoeven zitten Om werkervaring op te doen Om goede gesprekken te kunnen voeren Om te leren van het werk Om veel geld te verdienen Om een baas te hebben Omdat het saai is om thuis te zitten Om waardering te krijgen Omdat ik mijzelf wil ontwikkelen Om met bepaalde producten te werken Voor mijn status Om een goed voorbeeld te zijn voor mijn kinderen Omdat ik werk leuk vind Omdat ik het vervelend vind om een uitkering te hebben Voor mijn gezondheid Om lekker druk bezig te zijn omdat ik er niet tegen kan de hele dag thuis te zitten Om hogerop te komen Als ik niet werk ben ik afhankelijk van mijn partner en dat wil ik niet Omdat het belangrijk is om zelfstandig te zijn Anders, namelijk......

35 TAALWERKBLAD MOTIVATIE WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL motivatie participatie collega s sfeer persoonlijke ontwikkeling status hoger opkomen initiatief nemen werkervaring waardering nuttig afhankelijk onafhankelijk lui actief BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

36 ARGUMENTEREN Ik wil werken om financieel onafhankelijk te zijn. Ik wil graag werken om mijn talenten te ontwikkelen. Ik wil werken om contacten te hebben met de mensen. Ik wil graag werken om een goed voorbeeld te zijn voor mijn kinderen. Ik wil werken om nuttig te zijn in de maatschappij. Ik wil werken om mijn Nederlands te verbeteren. PRESENTEREN Presenteer aan de groep 3 argumenten waarom je wilt werken en actief mee wilt doen in de samenleving.

37 KENNIS MIJN STAPPENPLAN KEUZES MAKEN 1/1 INSTRUCTIE ONDERWERP Hoe maak je goede keuzes? WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? AANDACHTSPUNTEN De deelnemer krijgt inzicht in zijn of haar eigen keuzestijl en onderzoekt welke factoren van invloed zijn om tot een goede keuze te komen. Het is belangrijk om een goede keuze te maken en samen te onderzoeken in de groep wat er allemaal bij komt kijken: Over welke keuzes ben je tevreden, welke belemmeringen kom je tegen bij het maken van keuzes nu en in het verleden. Oefening: Wat eet je vanavond en waarom? Welke factoren spelen daarbij een rol bijvoorbeeld: gezond eten, beschikbaarheid, kinderen, vegetariërs, geld, tijd e.d. Oefening: Over welke keuze in het verleden ben je erg tevreden (Dat kan ook heel klein zijn, bijvoorbeeld de aanschaf van huishoudelijke apparatuur) maar ook een life event (keuze voor partner, werk e.d.) Kon jezelf kiezen of werd er voor je gekozen? Oefening: Wat is je keuzestijl? Werkblad : Keuzes maken Werkblad: de 7 keuzestijlen Kiezen is een proces en kiezen is de helft verliezen. Als je voor het ene kiest, is een andere weg afgesloten. Cursisten moeten ook kijken naar de haalbaarheid van hun keuze. Na het maken van een weloverwogen keuze kan aan de hand van het stappenplan het einddoel worden uitgewerkt.

38 WERKBLAD KEUZES MAKEN Lees het volgende: Elk mens is anders, elk mens kiest anders Alle mensen maken dagelijks keuzes. Soms gaat kiezen vanzelf, soms moet je er over nadenken. Hoe je keuzes maakt is afhankelijk van het type keuze. Kiezen tussen koffie of thee is heel iets anders dan kiezen of je wel of niet wilt verhuizen. Als je naar jezelf kijkt, dan weet je dat je steeds keuzes maakt. Je staat s morgens op en trekt je spijkerbroek aan. Je had ook je zwarte broek aan kunnen doen. Je kiest voor thee bij het ontbijt. Je had melk of sap kunnen kiezen. Het regent, je kiest ervoor om met de bus te gaan vandaag. Je kunt ook kiezen om te gaan fietsen en een regenpak aan te doen. Hoe maak jij keuzes? Hoe kies jij hoe je verder wilt gaan met je leven? Hoe kies jij om jezelf te ontwikkelen? Lees het werkblad: De 7 keuzestijlen WAT DENK JE? WELKE STIJL PAST (HET MEEST) BIJ JOU?.. BEDENK EEN VOORBEELD VAN EEN BELANGRIJKE KEUZE IN JE LEVEN... WELKE STIJL HEB JE (HET MEEST) GEBRUIKT?.. WAT IS EEN VOORDEEL VAN JOUW STIJL VAN KIEZEN?.. WAT IS EEN NADEEL VAN JOUW STIJL VAN KIEZEN?..

39 DE 7 KEUZESTIJLEN De denkstijl Je kiest op basis van argumenten. Je kiest vanuit je hoofd. Je beredeneert je keuze. Je denkt logisch na. De gevoelsstijl Je luistert naar je gevoel en je hart.wat voelt goed? Waar krijg ik bijvoorbeeld buikpijn van? De uitstellende stijl Je stelt je keuze uit. Misschien krijg je nog belangrijke informatie. Waarom nu al beslissen als het nog niet hoeft? De impulsieve stijl 'Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Ik doe gewoon wat het eerste in me opkomt. De eerste indruk is toch vaak de beste.' De eigenzinnige stijl Je weet precies wat je wilt en laat je door niemand van de wijs brengen. De intuitieve stijl 'Ik wist dat het zo moest zijn. Ik voelde het diep van binnen. Ik had al zo n voorgevoel.' De meegaande stijl Je past je makkelijk aan bij de groep. De verantwoordelijkheid ligt niet bij jezelf, maar bij de ander.

40 TAALWERKBLAD KEUZES MAKEN WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL stijl keuzestijl factoren tevreden belemmering beschikbaarheid vegetarier huishoudelijke apparatuur process haalbaarheid weloverwogen BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

41 KENNIS MIJN STAPPENPLAN DOELEN STELLEN EN PLAN MAKEN 1/2 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? VARIATIES Een toekomstplan maken Deelnemers zijn in staat om met behulp van een stappenplan en een logboek hun doelen te beschrijven en te onderzoeken op haalbaarheid. Aan het begin van het traject beschrijven de deelnemers hun doelen op lange termijn. Gebruik hiervoor het Werkblad Stappenplan algemeen en/of het Werkblad De Trap / Werkblad Dromen. Ze beschrijven wat ze willen en wat ze al weten. Ze maken een plan voor activiteiten die ze nog moeten ondernemen. Per week plannen ze een actie. Deze doelen onderzoeken ze gedurende het traject op haalbaarheid. De doelen worden eventueel bijgesteld. De deelnemers beschrijven per week wat ze gaan doen. Werkblad Stappenplan Algemeen Werkblad De Trap Werkblad Dromen Bespreek eerst wat een doel is en waarom het belangrijk is om een doel te hebben. Je kunt het ook visueel maken door een mindmap (of sterassociatie) te maken. Schrijf wat je wilt bereiken op een vel papier en schrijf daaromheen allerlei associaties. Je kunt de associaties categoriseren: acties, mensen die je nodig hebt, soort informatie die je moet opzoeken, enz.

42 KENNIS MIJN STAPPENPLAN DOELEN STELLEN EN PLAN MAKEN 2/2 AANDACHTSPUNTEN Als deelnemers vastlopen in het onderzoeken van hun doelen (op haalbaarheid) en het plan moet worden bijgesteld, is intensievere begeleiding nodig (bijv. door middel van coachinggesprekken). Het kan zijn dat jouw klant/deelnemer het moeilijk vindt om te plannen, of niet gewend is om een agenda bij te houden. Deze oefeningen kunnen hierbij helpen. Denk erom dat mensen vaak grote doelen hebben die heel ver weg liggen. Dit kan een grote belemmering vormen om te komen tot kleine en concrete stappen. Als het moeilijk blijkt om tot een (haalbaar) doel te komen, maak dan de doelen en daarmee de stappen kleiner. Vragen die belangrijk zijn: Wat wil ik bereiken? Wat heb ik daarvoor nodig (welke informatie)? Wie heb ik daarvoor nodig? Waar moet ik zoeken? Wat is mijn allereerste stap? Sommige deelnemers hebben hele algemene uitspraken, zoals ik wil werken of ik wil studeren. Het moet concreter! Blijf doorvragen en onderzoek waarom iemand iets wilt en welke aannames ze daarbij hebben (bijv. ik wil niet in de techniek werken omdat het vies werk is). Veel migranten denken dat ze alleen aan de slag kunnen als ze een Nederlandse diploma hebben. In sommige gevallen kan dit kloppen, maar niet altijd. Onderzoek welke ervaring en welke diploma s iemand al heeft. Het is nuttig om deze vragen veelvuldig te herhalen en om de stappen steeds kleiner te maken. Maak concrete afspraken over de stappen en de (wederzijdse) verwachtingen.

43 WERKBLAD STAPPENPLAN ALGEMEEN WAT ZIJN MIJN (TRAJECT) DOELEN EN/OF LEVENSDOELEN? Welke doelen wil ik bereiken tijdens dit traject? Bedenk 3 doelen. Neem 1 doel en vertel dat aan je mede-deelnemer of aan je docent. Heb je al lange termijn doelen? Hieronder invullen. DOEL 1:.. DOEL 2:.. DOEL 3:.. Eindpunt - Waar wil ik zijn over: DOEL 1:.. DOEL 2:.. DOEL 3:.. Welke stap neem ik vandaag?..

44 WERKBLAD DE TRAP Begin altijd met iets wat je wel kunt MIJN DOEL IS: BEGIN HIER De treden zijn de tussenstapen onderweg naar je doel. 1 Bovenaan de trap ligt je einddoel wat je wilt bereiken. 2 De treden zijn allemaal tussenstappen onderweg naar je doel. 3 Redeneer vanuit je doel en kijk welk gedrag en handelingen je nodig hebt in de tussenstappen om je doel te bereiken. 4 Je wilt uitkomen met de handelingen waarvan je zeker weet dat je het kunt. 5 Maak je gedrag meetbaar (meten), actief (wat je wel gaat doen) en persoonlijk (jouw acties en niet die van anderen). MIJN DOEL IS:... OVER MIJN EINDDOEL WEET IK AL: MIJN TUSSENSTAPPEN ZIJN:......

45 WERKBLAD DROMEN DIT ZIJN MIJN DROMEN VOOR DE TOEKOMST:......

46 TAALWERKBLAD MIJN STAPPENPLAN WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL logboek stappenplan onderzoeken korte termijn lange termijn doel traject levensdoel tussenstap redeneren trede meten meetbaar bijhouden BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

47 VERTELLEN Ik wil over 3 jaar een opleiding in de zorg volgen Ik wil dit jaar vrijwilligerswerk vinden Ik ga meehelpen op de basisschool van mijn kind Ik ga een afspraak maken met een Nederlander. Hij/zij doet hetzelfde werk als ik ook graag wil doen. Ik zoek informatie over een opleiding, die ik wil gaan volgen Ik ga een beroepstest doen op internet

48 KENNIS NETWERK HET BELANG VAN NETWERKEN 1/1 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING Ontdekken hoe belangrijk het is om een goed netwerk te hebben Belang van netwerk inzien Eigen netwerk in kaart brengen In groepjes spreken over het nut van netwerken a.h.v. Werkblad Netwerken, Nuttig en Nodig. Antwoord geven op de vragen: Hoe is het met jouw netwerk? Hoe groot/klein is die? Wil je er iets aan veranderen/aanvullen? Wat mis je of wat heb je goed voor elkaar? Is je netwerk wederkerig? Noem een paar voorbeelden. Breng je eigen netwerk in kaart AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? VARIATIES AANDACHTSPUNTEN Om uit te leggen wat een netwerk is, gebruik het Werkblad Wie Zit in Mijn Netwerk. De informatie van dat werkblad kan plenair worden besproken of als leesopdracht worden aangeboden. Bespreek de verschillen in contacten. Welke contacten kunnen van belang zijn voor werk? Werkblad Netwerken, Nuttig en Nodig Werkblad Wie Zit in Mijn Netwerk Onderzoek het verschil in contacten maken. Welke contacten kunnen je naar werk helpen? Het concept netwerken kan ingewikkeld zijn voor veel migranten. Maak het concreet door te laten zien hoe jouw eigen netwerk eruit ziet wie er allemaal bij hoort. Terwijl netwerken in eigen land heel gewoon is, vinden veel migranten het moeilijk om in Nederland contacten te maken en/of begrijpen ze niet hoe een netwerk ingezet kan worden. Dit vraagt veel uitleg en oefeningen in het zichtbaar maken van wat een netwerk is. Visualiseren door middel van plaatjes helpt.

49 WERKBLAD NETWERKEN, NUTTIG EN NODIG Iedereen heeft een netwerk nodig. Vooral als je pas in een land bent komen wonen of als je als nieuweling binnenkomt, mis je vaak een uitgebreid netwerk. Je bent nog aan het bouwen met vrienden, kennissen, instanties en werkzaamheden. Mensen uit je netwerk geven je: Emotionele hulp Contacten geven je vertrouwen, troost en waardering. Praktische hulp Bijvoorbeeld met een verhuizing helpt je netwerk mee tillen, inrichten en vervoeren. Informatieve hulp Mensen uit je netwerk kunnen je bijvoorbeeld de weg wijzen naar instanties of vertellen over regels of procedures die je niet kent. Feedback Via contacten kun je meer inzicht krijgen in je eigen functioneren. Een netwerk waar je goed gebruik van kunt maken is: Groot genoeg Je hoeft dan niet altijd op dezelfde mensen aanspraak te maken en het geeft meer mogelijkheden. Wederzijds Jij betekent ook iets voor de ander. Langdurig Des te langer je elkaar kent, des te meer vertrouwen kan er ontstaan. Bereikbaar Bereikbaar in de zin van dichtbij of ver, maar ook in de zin van communicatie via telefoon of internet.

50 IK

51 WERKBLAD WIE ZIT IN MIJN NETWERK? EEN NETWERK IS HEEL BELANGRIJK Veel mensen vinden een baan via hun netwerk (ongeveer 63% volgens onderzoek). Natuurlijk moet je blijven zoeken via advertenties, door je CV op te sturen, of door te reageren via internet, maar het is zeer belangrijk om je netwerk in te zetten als je op zoek bent naar een baan. Jouw familie, vrienden en kennissen kunnen hulp bieden met het vinden van geschikte vacatures; ze kunnen je ook informatie geven over stages en opleidingen. Als je op zoek bent naar een baan, laat dit zoveel mogelijk mensen in je netwerk weten. Vertel ze wat voor soort werk je wilt doen en verwacht niet dat ze een baan voor jou gaan regelen. Maar misschien kennen ze andere mensen (in hun eigen netwerk) die wel iets meer weten of die wel kunnen helpen. De meeste mensen kennen veel meer mensen dan ze in eerste gedachte denken. Kijk eens wie jij kent. Gebruik de onderstaande lijst om achter te komen wie je allemaal in je netwerk hebt. FAMILIE VRIENDEN OF KENNISSEN Je man / vrouw Je schoonouders Zwager Schoonzus Broer Zusters Oom Tante Neven Nichten Moeder Vader Buren (huidige en vorige) Ex-collega s Familiekennissen Medestudenten Huisarts Docent Cursusleiders Mensen van de kerk Consulent van de gemeente Winkelpersoneel Kapper Postbode Vrienden Ken je andere mensen? Wie?

52 TAALWERKBLAD NETWERKEN WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL bereikbaar contacten leggen CV (Curriculum Vitae) emotioneel feedback formeel hulp informeel instanties netwerken nieuweling procedures stage troost vacature wederzijds BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

53 KENNIS NETWERK NIEUWE CONTACTEN 1/1 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING Het onderzoeken van de contacten die je nodig hebt om je netwerk te vergroten De deelnemer weet na de les met welk contact hij zijn netwerk sterker maakt hoe hij dat contact kan leggen Bespreek (in de groep): Wat ga je ondernemen om je netwerk te verbeteren? Gebruik het Werkblad Contacten m.b.t. het Zoeken van Werk om te onderzoeken wie je op weg naar werk kan helpen De deelnemer noteert zoveel mogelijk contacten die hij/zij kunnen helpen bij het vinden van werk. Plenair bespreken van de vraag: wat zou dit contact voor jou kunnen betekenen m.b.t. werk? Werkblad Het Leggen van Nieuwe Contacten invullen en bespreken in kleine groepjes Plenair het concrete plan bespreken van het leggen van een nieuw contact. HUISWERKOPDRACHT Dit nieuwe contact gaan leggen. AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? Als de leesvaardigheid in een groep laag is, kan de docent de werkbladen gebruiken als leidraad voor hemzelf in een groepsgesprek en in kleine groepen de vragen in een rollenspel laten bedenken. Plenair terugkoppelen. Werkblad Contacten m.b.t. het Zoeken van Werk Werkblad Het Leggen van Nieuwe Contacten

54 WERKBLAD CONTACTEN M.B.T HET ZOEKEN VAN WERK NAAM ADRES, POSTCODE EN WOONPLAATS TELEFOONNUMMER HUISWERK: Het leggen van een nieuw contact. Gebruik de werkbladen die je in de les behandeld hebt m.b.t. het leggen van nieuwe contacten. Kies een contact uit je schema of bedenk een nieuw contact. Vertel bij de presentatie in de groep over: De gegevens van het contact Waarom heb je voor dat contact gekozen? Hoe heb je het contact benaderd? Hoe ging het gesprek? Wat heeft het je opgeleverd? Wat kun jíj voor je contact betekenen? Wat heb je geleerd van deze opdracht? Wat je verder belangrijk vindt om te vermelden.

55 WERKBLAD HET LEGGEN VAN NIEUWE CONTACTEN Bedenk een nieuw contact dat je in de komende dagen aan kan gaan. Wie ga je benaderen? Met welk doel? Wanneer ga je het doen? Hoe ga je jezelf voorbereiden? Wat wil je weten? Welke vragen ga je stellen om hierachter te komen? Heb je hulp nodig? Wie kan je helpen? Wat laat je van jezelf zien? Met welke doel?

56 TAALWERKBLAD NIEUWE CONTACTEN WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL benaderen beroepsbeoefenaar concreet plan contact leggen contacten functie netwerken initiatief nemen noteren ondernemen taken toelatingseisen volwassenen werkzaamheden zich voorbereiden BETEKENIS (MAG IN EIGEN TAAL)

57 VRAGEN STELLEN Vragen (algemeen) Kan ik een keertje met u praten? Ik wil graag een keer met u praten. Kan dat? Kan ik hier ergens aan deelnemen? Mag ik u een paar vragen stellen? Kunt u wat vertellen over de activiteiten? (bibliotheek, basisschool, sportclub enz.) Kan ik lid worden? En hoe? Vragen (werk) Vragen(opleiding) Kunt u mij informatie geven over de opleiding Hoe lang duurt de opleiding? Hoe duur is de opleiding? Kan ik studiefinanciering krijgen? Is dit een opleiding voor volwassenen? Is er een stage aan verbonden? Wat zijn de toelatingseisen? Wat is uw beroep? Wat zijn uw taken? Wat zijn uw werkzaamheden? Hoeveel jaar doet u dit werk al? Wat is er leuk aan dit beroep? Wat is er minder leuk? Heeft u een opleiding gedaan? Welke opleiding heeft u gedaan? Hoeveel collega s heeft u? Hoe groot is dit bedrijf?

58 KENNIS NETWERK ELEVATORPITCH 1/2 INSTRUCTIE ONDERWERP WAT IS HET DOEL? BESCHRIJVING Het voorbereiden van een elevatorpitch om jezelf beter te presenteren Na de les weet de deelnemer hoe hij zich in een onverwachtse situatie in korte tijd kan presenteren. Iedere deelnemer heeft hiervoor een uitgewerkte elevatorpitch op schrift gemaakt. Plenair en/of in groepjes het Werkblad Elevatorpitch bespreken a.h.v. een voorbeeld. Bijvoorbeeld een directeur van Gamma stapt bij je in de lift. Gamma is een groot bedrijf met allerlei mogelijkheden van vakken vullen tot administratie. Het lijkt jou leuk om daar te gaan werken: Bedenk een openingszin. Op welke afdeling wil je werken? Wat is je kracht? Hoe sluit je af? Welke persoon wil jij graag ontmoeten en waarom? Bedenk daarbij een elevatorpitch van 1 minuut. Plenair bespreken. Een paar uitspelen. Feedback geven (als de deelnemers weinig ervaring hebben met het geven van feedback eerst het Werkblad Observatie en Feedbacklijst bespreken) HUISWERK Ga de elevatorpitch thuis oefenen op allerlei personen. AANWIJZINGEN WAT HEB JE NODIG? Afhankelijk van de groep is het misschien nodig om eerst tijd en aandacht te besteden aan het geven van feedback. Werkblad Elevatorpitch Werkblad Observatie en Feedbacklijst

59 KENNIS NETWERK ELEVATORPITCH 2/2 VARIATIES AANDACHTSPUNTEN Rollenspel: de directeur stapt in de lift, etc. Afhankelijk van het (opleidings)niveau van de deelnemers kan het nodig zijn om meerdere dagdelen aan dit onderwerp te besteden. Dit om de deelnemers veel oefenmomenten te bieden waardoor hun zelfvertrouwen vergroot wordt. Voor veel deelnemers kan het een grote uitdaging zijn om in eerste instantie een elevatorpitch te bedenken (wat wil ik zeggen, waarom, en hoe moet ik dat zeggen). En in tweede instantie, kan het ook een uitdaging zijn om zichzelf voor een groep te presenteren. Velen zijn hieraan niet gewend en vinden het eng. Geef daarom veel oefenruimte. De uitvoering van de uitgewerkte pitch komt terug in het onderdeel presentatie.

60 WERKBLAD ELEVATORPITCH KOM MAAR OP ALS JE DURFT! Bij het werk zoeken is het belangrijk om een elevatorpitch paraat te hebben. Een korte presentatie waarin je enthousiast vertelt wie je bent en waar je goed in bent. Vrij vertaald betekent elevatorpitch een verkooppraatje in de lift. In de tijd van een ritje met de lift, moet je jezelf presenteren als de ideale oplossing voor het probleem van je gesprekspartner. Waarvoor heb je een liftpraatje nodig? Stel dat je op een feestje onverwachts wordt voorgesteld aan de directeur van een bedrijf, waar je graag zou werken. Hij vraagt wat je zoal doet en na een paar seconden bedenktijd is het enige wat je kunt uitbrengen: Ja, iets met computers. Helaas, je hebt de kans van je leven gemist. De ogen van je gesprekspartner zoeken al naar iemand anders om mee te praten. Hoe anders had het kunnen lopen als je hem had kunnen uitleggen, wat een kei van een timmerman je bent? Niet alleen in de lift! De elevatorpitch kan van pas komen in de meest uiteenlopende situaties, bijvoorbeeld tijdens een congres of seminar, op feestjes of in de pauze van een theatervoorstelling. Zelfs bij sollicitaties is de elevatorpitch nuttig. Wie kent niet de gevreesde openingsvraag: Zo, vertelt u maar eens wat over uzelf. Met de juiste voorbereiding heb je altijd een vloeiend en passend antwoord paraat. Maak je eigen elevatorpitch Begin de elevatorpitch met een sprankelende binnenkomer om de aandacht van je gesprekspartner te trekken. Vervolgens vertel je wie je bent, waar je voor staat en wat je kracht is. Vanzelfsprekend spreek je enthousiast en overtuigend, want als jij niet in jezelf gelooft doet niemand het. Eindig met een verzoek. Dat maakt een geïnteresseerde indruk en zorgt ervoor dat je beter in de gedachten van je gesprekspartner blijft. Vraag bijvoorbeeld naar adresgegevens om je cv op te sturen. Je moet je verhaal in ongeveer een minuut kunnen vertellen. Dit betekent dat je honderd tot tweehonderd woorden hebt. Een korte, krachtige presentatie geven is lastig en vergt veel voorbereiding en oefening. Zet de verschillende versies op papier, slaap er een nachtje over en oefen voor je partner en je vrienden. Help het geluk een handje! Soms dient de gelegenheid voor je pitch zich vanzelf aan, maar je kunt het geluk een handje helpen. Als je oprecht belangstelling toont voor mensen, zul je zien dat ze geïnteresseerd zijn in jou. Vroeg of laat komt opeens dat moment waarop de ander je vraagt naar je carrière doel. Zorg dan dat je je elevatorpitch paraat hebt. Samengevat: Een elevatorpitch of kortweg pitch is een boodschap van een minuut waarin je een contact vertelt wat voor werk jij graag wilt doen, en in welke sector je ervaren bent. Je verkoopt hierin je sterke punten. Het doel van je liftpraatje is dat degene met wie je praat kan inschatten of hij jou zou kunnen vragen voor een opdracht (of baan).

61 WERKBLAD OBSERVATIE EN FEEDBACKLIJST Positieve en duidelijke feedback helpt mensen begrijpen wat ze goed doen en stimuleert mensen om het een volgende keer weer zo te doen. Mensen leren sneller nieuwe vaardigheden als de aandacht wordt gevestigd op wat zij goed doen in plaats van op wat zij niet goed doen. Positieve dingen waar je op kunt letten zijn: POSITIEVE DINGEN WAAR JE OP KUNT LETTEN ZIJN: IK ZAG... OOGCONTACT DUIDELIJKE COMMUNICATIE EEN PRETTIGE GLIMLACH WIJZEN OP NIET UITGESPROKEN GEVOELENS: IK ZAG... ZELFVERZEKERD BETROKKEN, INVOELEND, MEELEVEND WARMTE EEN RUSTIGE MANIER VAN SPREKEN NUTTIGE VRAGEN STELLEN GOED LUISTEREN INITIATIEF CREATIEVE OPLOSSINGEN ZOEKEN VRIENDELIJK VOOR JEZELF OPKOMEN OPRECHT OVERTUIGEN MOED