WOONRUIMTEVERDELING TUSSEN SCYLLA EN CHARIBDIS

Transcriptie

1 22 TIJDSCHRIFT VOORDE VOLKSHUISVESTING NUMMER 6 DECEMBER 2014 ACHTERGROND WOONRUIMTEVERDELING TUSSEN SCYLLA EN CHARIBDIS Heel wat gemeenten, corporaties, regionale samenwerkingsverbanden en bewonersorganisaties breken zich het hoofd over de gevolgen van de nieuwe Huisvestingswet 2014 die dit jaar is aangenomen. Wat willen en kunnen ze nog sturen met een huisvestingsverordening binnen het nieuwe wettelijke kader? En misschien nog wel principiëler: kun je eigenlijk allerlei belangrijke kwesties wel sturen met woonruimteverdeling? DOOR ANDRÉ OUWEHAND, OTB - ONDERZOEK VOOR DE GEBOUWDE OMGE VING, FACULTEIT BOUWKUNDE, TU DELFT Niet alleen de Huisvestingswet, maar ook ambities ten aanzien van de leefbaarheid, de betaalbaarheid en de structurele veranderingen in de sociale huursector hebben er gezorgd dat het onderwerp weer op de agenda staat. Het is echter niet het eerst dat het dilemma van sturen of loslaten in de woonruimteverdeling aan de orde is. Het is dan ook de vraag of er wel een nieuw antwoord op gevonden zal worden of dat het blijft bij laveren tussen Scylla, de overheid als het zeskoppige monster met allerlei bepalingen, of Charibdis, de maalstroom van een overheid die alles overlaat aan 'de markt' en de goedgunstigheid van corporaties. Op 3 juni 2014 werd de Huisvestingswet 2014 in de Eerste Kamer aangenomen. Dat was het einde van een wel heel lange procedure. Van der Laan stuurde eind 2009 het wetsstel naar de Tweede Kamer waar het, vier bewindsheden en enlcele ingrijpende wijzigingen later, dit jaar pas werd behandeld. Door de nieuwe wet, die per 1 januari 2015 van kracht zal zijn, zijn gemeenten die de woomuimteverdeling willen sturen verplicht om uiterlijk zes maanden daarna een nieuwe huisvestingsverordening vast te stellen. Ze mogen dat niet meer op een andere manier doen, bijbeeld via convenanten met verhuurders. De wet heeft geleid tot bezinning en debat, tot een druk bezochte studiedag\ een Model-Huisvestingsverordening van de VNG en een online handboek woonruimteverdeling (zie de website van de VNG). Er zijn echter meer aanleidingen om woonruimteverdehng weer op de agenda te plaatsen. Door de gemeenteraadsverkiezingen eerder ditjaar is de betaalbaarheid van het wonen her en der weer hoog op de agenda verschenen, mede onder invloed van SP-wethouders. In Rotterdam en CapeUe aan de IJssel is het weren van lagere inlcomens en kansarme gezinnen in het collegeprogramma terechtgekomen door de winst van Leefbaar. Daarnaast heeft minister Blok ditjaar een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de mogelijke invoering van tijdelijke huurcontracten. In dit artikel komen die zaken en de nieuwe huisvestingswet aan de orde, maar centraal staat de vraag welke trend we Icunnen ontdekken in het beleidsdiscours over de woonruimteverdeling. HONDERD JAAR WOONRUIMTEVERDELING Bijna honderd jaar geleden verscheen de eerste Amsterdamsche Gemeentelijke Woningcourant met wekelijks het aanbod van vrijkomende woningen^ Het was een gemeentelijke actie, met wisselend succes, om informerend en regulerend op te treden in de markt van vraag en aanbod die onoverzichtelijk was de woningzoekenden. Verhuurders, waaronder woningcorporaties, beshsten overigens zelf aan wie ze de woningen verhuurden en welke criteria ze daarbij hanteerden, soms loting, elders inschrijftijd. In 1947 ontstond een wettelijk kader een doelmatige verdeling van de woningraad met de Mfoomuimtewet en woonvergunningen deden hun intrede. Corporaties mochten niet langer al hun woningen zelf toewijzen. Beginjaren vijftig kon bijbeeld in Zuidwijk, Rotterdam, de corporatie maar 40% van de nieuwbouwwoningen zelf toewijzen. 50% was toebedeeld aan de gemeentelijke urgenten en 10% was als 'Rijkskeurwoning' bestemd ambtenaren en gerepatrieerden.

2

3 T I J D S C H R I F T VOOR DE V O L K S H U I S V E S T I N G 24 N U M M E R 6 DECEIVIBER 2014 ACHTERGROND De woningcorporatie bezocht, als het even k o n, kandidaat-bewoners le gemeenten w e r d l o t i n g als r a n g o r d e c r i t e r i u m ingevoerd en zo ont- dat ze een w o n i n g toewees o m af te wegen o f zo'n kandidaat op stonden er nog meer modellen (Booi et al. 2005). H e t leidde t o t discus- een trap o f i n een b l o k j e paste. De woninginspectrice begeleidde sie over de - en nadelen van de modellen en de s t u r i n g s f i l o s o f i e '. bewoners "bij de aanpassing i n de nieuwe woonomgeving", i n het b i j zonder jonge gezinnen, "migranten", i n die t i j d bewoners v a n de Z u i d - De conclusie was dat de discussie i n de j u i s t e volgorde gevoerd moet Hollandse eilanden. Zeeland, Noord-Brabant en Groningen, en gerepa- worden: eerst een goede analyse maken van de lokale w o n i n g m a r k t en trieerden. M e n probeerde c h q u e v o r m i n g van Groningers en op basis daarvan de doelen van de w o o n r u i m t e v e r d e l i n g scherp f o r - Brabanders te komen, maar door de urgenten v a n de gemeente muleren. Daarna k a n een gefundeerde keuze gemaakt w o r d e n een l u k t dat niet akijd^. m o d e l (Van Daalen et al. 2005b; 2005c). De p r a k t i j k leert dat met een I n 1974 w e r d de W o o m u i m t e w e t gewijzigd en beperirt t o t de goedkope- te bedienen z i j n. Spoedzoekers en starters hebben baat bij l o t i n g, ter- combinatie v a n modellen de v e r s c h ü l e n d e doelgroepen vaak het beste re woningraad. I n veel gemeenten zorgden corporaties de w i j l zittende bewoners die een specifieke w o n i n g i n aanmerking t o e w i j z i n g waarbij i n s c h r i j f t i j d vaak de rangorde bepaalde. H e t op wiuen Icomen, baat hebben bij een optiemodel. gang k o m e n v a n de stadsvernieuwing veranderde i n sommige gemeenten dat toewijzingsbeleid. Sloopurgenten en bewoners die al lang i n de w i j k w o o n d e n laegen rang i n het kader van 'bouwen Woonduur als rangvolgordecriterium resulteerde de b u u r t '. Dat was w i j k g e r i c h t beleid, sterk gebaseerd op lokale opvattingen over w a t rechtvaardig was, maar evenzo op s l i m onder- erin dat autochtone huishoudens vaak in de meest handelen v a n zittende bewoners en de wens o m de bevolkingssamenstelling i n de gewenste r i c h t i n g te sturen*. gewilde woningen terechtkwamen en leidde tot E i n d j a r e n tachtig leidde de wens t o t transparantie en het bieden v a n concentratie van kwetsbare, vaak allochtone, meer keuzevrijheid aan de woningzoekenden t o t het Delftse model. Dit model, ook w e l aanbod- o f advertentiemodel genoemd, v o n d m e t huishoudens in minder gewilde complexen. de w i n d van de SEV i n de r u g al snel veel navolging (KuUberg 1996). Het paste heel goed i n de algemene veranderingen i n de volkshuisvest i n g waarbij m e n veelvuldig sprak v a n een overgang v a n een aanbod- BOTSENDE LEEFSTIJLEN naar een vragersmarlrt. H e t paste ook i n de deregidering en de verzelf- Met de i n t r o d u c t i e v a n het aanbodmodel w e r d de bemoeienis van cor- standiging v a n de corporaties onder invloed van het neoliberale beleid poraties m e t leefstijl en w o o n c u l t u u r van woningzoekenden v r i j w e l overal losgelaten: dat paste niet meer i n de t i j d, evenmin als het tellen van die t i j d. van het aantal huishoudens v a n etnische m i n d e r h e d e n op een trap. CRITERIA EN DISCUSSIE R u i m t i e n jaar geleden Icwam de discussie over (botsende) leefstijlen Binnen het aanbodmodel was, en dat geldt nog steeds de w o o n - weer op tafel. W o o n d u u r als r a n g v o l g o r d e c r i t e r i u m resulteerde erin r u i m t e v e r d e l i n g i n z i j n algemeenheid, doorgaans sprake v a n een c o m - dat autochtone huishoudens vaak i n de meest gewilde w o n i n g e n binatie v a n drie soorten criteria: de 'sleutels t o t de sleutel' (Van Daalen terechtlcwamen en leidde t o t concentratie van Icwetsbare, vaak alloch- et al. 2005a, p.5-6). tone, huishoudens i n m i n d e r gewdlde complexen. Zij kozen daar n i e t a l t i j d bewust, maar konden vaak niet anders k r i j g e n o f m i s t e n het i n z i c h t o m beter te kiezen (Van der Land & Van der Laan B o u m a - D o f f De sleutels tot de sleutel 2008). Toelatingscriteria bepalen o f een woningzoekende w e l toegelat e n w o r d t t o t het systeem, bijbeeld door het steuen v a n een Daarnaast speelden i n v e r s c h ü l e n d e (probleem)complexen de vraag of m i n i m u m l e e f t i j d, o f een m a x i m u m inlcomen o f i n sommige het niet m o g e l i j k zou z i j n o m botsende leefstijlen enigszins te ko- gemeenten de eis dat m e n i n de betreffende gemeente o f regio al men. H e t leidde t o t de toepassing v a n leefstijlen als een v a n de pas- gevestigd moest z i j n. sendhei(lscriteria. H e t effect van t o e w i j z i n g op basis v a n leefstijlen is Passendheidscriteria overigens zeer beperkt ( D o f f & Ouwehand 2013). bepalen o f een bepaald h u i s h o u d e n w e l i n aanmerldng k o m t een specifieke w o n i n g. H e t k a n daarbij gaan o m de v e r h o u d i n g tussen h u u r en inlcomen, o m de Het pohtieke debat over de leefbaarheid v a n w i j k e n leidde met de omvang v a n het huishoudende en de w o n i n g g r o o t t e o f het type Rotterdamwet zelfs t o t de hantering v a n het hebben v a n een iidcomen (eengezinswoiungen alleen gezinnen m e t een bepaald aan- u i t arbeid als t o e l a t i n g s c r i t e r i u m i n vier, i n m i d d e l s zes, Rotterdamse tal Idnderen) o f o m andere labels, zoals bijbeeld 55+-wonin- w i j k e n. Een maatregel waarvan de effecten de leefbaarheid n i e t gen. vast te steuen z i j n (Van der Laan B o u m a - D o f f & Ouwehand 2006; Rangordecriteria bepalen w i e v a n de als passend beoordeelde Ouwehand & D o f f 2013). Het leidde ook t o t allerlei niet op wetgeving woningzoekenden als eerste aan b o d k o m t. gebaseerde toepassingen van screening en/of categorale u i t s l u i t i n g e n en ook hier waren de positieve effecten niet o f nauwelijks aan te tonen, hoewel professionals er w e l p o s i t i e f over oordeelden (Wülcens & Ook het aanbodmodel leidde weer t o t k r i t i e k en nieuwe o f aangepaste Zeelenberg 2011; W ü k e n s et al. 2011). modellen. H e t optiemodel ontstond o m de vaste Wanten v a n de corporatie beter te Icunnen bedienen. I n 2000 w e r d i n de ICAN-regio het pas- HUISVESTINGSWET 2014 sendheidscriteria ten aanzien v a n h u u r en inlcomen losgelaten, elders De a f w e g i n g o f m e n de keuzevrijheid mag beperken bij leefbaarheids- gevolgd door het loslaten van criteria de w o n i n g g r o o t t e. I n enke- problemen, waar gemeenten en corporaties lang hebben gelob-

4 byd, heeft de totstandkoming van de nieuwe Huisvestingswet vertraagd. Opvolgende bewindslieden van diverse politieke signatuur, hadden daarover verschillende opvattingen. In diverse plaatsen is de betaalbaarheid opnieuw geagendeerd en beziet men de betekenis van de woonruimteverdeling de betaalbaarheid in het bijzonder lage inkomensgroepen. In de nieuwe wet is de invloed van de WD duidelijk herkenbaar. De regelgeving wordt sowieso ingeperkt. Sturing mag alleen plaatsvinden als er schaarste is aan bepaalde woningen en die leidt tot negatieve effecten Icwetsbare groepen. De gemeente moet die argumentatie onderbouwen. Sturing is alleen mogelijk middels een door de gemeenteraad vast te stellen verordening die geldt een periode van vier jaar. Daarna dient men de noodzaak van sturing opnieuw aan te tonen. De wet maakt een einde aan allerlei convenanten en andere regels. Voor maximaal de helft van het aanbod mogen regionale woningzoekende rang krijgen en de helft hiervan (25% van het geheel) de woningzoekenden uit eigen gemeente. Als gemeenten een verordening willen vaststellen, dienen ze daar overleg te plegen met de lokale woningcorporaties en bewonersorganisaties. Sturing op basis van leefbaarheidsargumenten is in de huisvestingsverordening niet meer toegestaan. In de wet is expliciet vermeld dat er geen eisen ten aanzien van het minimuminlcomen in de verordening mogen worden opgenomen. Met deze duidelijke regels en strikte scheiding tussen het werkingsgebied van de Huisvestingswet en de Rotterdamwet zullen lokale partijen, vaak in het regionale verband van de plusregio, zich moeten beraden wat zij in een verordening willen vastleggen. HUUR-INKOMÉN In de huursector gaat het bij schaarste doorgaans over de verhouding tussen de huur van de vrijkomende woningen en het inkomen van de woningzoekenden. Daarbij spelen ook specifieke huisvestingseisen een rol. Gaat het om een groot gezin dat een grote woning nodig heeft, een oudere die een traploze of zelfs aangepaste woning behoeft, of om een starter met weinig specifieke eisen. In diverse plaatsen is de betaalbaarheid opnieuw geagendeerd en beziet men de betekenis van de woonruimteverdeling de betaalbaarheid in het bijzonder lage inkomensgroepen. De betaalbaarheid, maar dan vanuit een heel ander perspectief is echter ook door minister Blok geagendeerd. In recent onderzoek (Kromhout & Zeelenberg 2014) blijkt dat nog maar weinig corporaties en gemeenten specifieke passendheidscriteria op huur-inkomen hanteren huishoudens die aangewezen zijn op huurtoeslag. Het aantal huishoudens

5 T I J D S C H R I F T VOOR DE V O L K S H U I S V E S T I N G 26 A C I N U M M E R 6 DECEIVIBER 2014 met huurtoeslag boven de aftoppingsgrens v a n 556,82 dan w e l recht hebben op de i n d e r t i j d verkregen, maar n u schaarse sociale 596,75, is sterk gestegen evenals de uitgaven aan huurtoeslag. Dat h u u r w o n i n g. H e t leidt op d i t m o m e n t t o t een discussie over het toe- levert niet alleen betaalbaarheidsproblemen op de betreffende passen van t i j d e l i j k e h u u r c o n t r a c t e n specifielce groepen h u i s h o u - huurders, maar ook het r i j k. Deze o n t w i k k e l i n g is deels veroor- dens en specifieke w o n i n g e n, waarbij ook het w o n e n van ouderen i n zaakt door het wegvallen i n 2008 v a n het toezicht van het r i j k op het weliswaar niet al te grote, maar vaak t o c h schaarse en zeer begeerde toepassen van de regel dat huishoudens met huurtoeslag rang eengezinshuurwoningen aan de orde is. zouden moeten k r i j g e n bij w o n i n g e n met een h u u r t o t aan de a f t o p pingsgrens. I n zo'n veranderende situatie is een h e r i j k i n g van het i n s t r u m e n t a r i u m en dus ook v a n w o o m u i m t e v e r d e l i n g naast die v a n het huurbe- De huur-inlcomenstabehen z i j n vaak i n de lokale regelgeving verdwe- leid, op z i j n plaats. nen. I n ontspannen w o n i n g m a r k t g e b i e d e n ziet m e n die als overbodig, veel corporaties en gemeenten laten het over aan de woningzoekenden LEEFBAARHEID NOG STEEDS OPGAVE o m daar op te letten. Regels acht m e n paternalistisch, soms is er w e l Gemeenten en corporaties hadden aangedrongen op mogelijlcheden i n gerichte v o o r h c h t i n g. Ook speelt een r o l dat de corporaties door het de Huisvestingswet o m aangepast beleid te k u n n e n voeren bij leef- rijksbeleid (verhuurderheffing!) de laatste j a r e n veel straffere huurver- baarheidsproblemen. Daar is Blok niet i n meegegaan en het parlement hogingen hebben doorgevoerd. Blok laat n u het effect v a n het wegval- heeft h e m daarin gesteund. Als er leefbaarheidsproblemen z i j n, kan de len van de toetsing verder evalueren en zal zo n o d i g via een A M v B gemeente een aanvraag i n d i e n e n op basis v a n de Wet Bijzondere nadere regels stellen ten aanzien v a n de v e r h o u d i n g huur-inlcomen. Maatregelen Grootstedelijke Problematiek (de WBMGP, o f w e l Rotterdamwet). Dat betekent dat ze daar a l t i j d de m i n i s t e r o m t o e s t e m m i n g moeten vragen. De WBMGP is d i t jaar ook aange- Als er leefbaarheidsproblemen zijn, kan de past waardoor de maatregelen n u een periode van vier jaar Icunn e n w o r d e n toegestaan, die m a x i m a a l vier keer te verlengen is t o t i n gemeente een aanvraag indienen op basis van de totaal m a x i m a a l t w i n t i g jaar. Wet Bijzondere Maatregelen Grootstedelijke Tot op heden w o r d t de Rotterdamwet alleen i n Rotterdam toegepast. Inmiddels z i j n echter zo'n 10 t o t 15 andere gemeenten m e t BZK i n Problematiek (de WBMGR ofwel Rotterdamwet) gesprek over de mogelijke toepassing. We Icunnen verwachten dat langs vier l i j n e n naar een oplossing gezocht zal w o r d e n bij leefbaarheidsproblemen. Ten eerste is te verwachten dat het ministerie zal Beide zorgen, die van de lokale p a r t i j e n de betaalbaarheid v a n de zoeken naar een lichtere, maatwerlcoplossing de huidige aanpak meest Icwetsbare groepen, en die van Blok ten aanzien van de h u u r t o e - en procedure bij toepassing van de Rotterdamwet. Hoe specifieker en slag, Icunnen er heel goed toe leiden dat er een revival k o m t v a n de Ideinschaliger - t o t op complexniveau - een gemeente de wet z o u w ü - j a r e n geleden gehanteerde huur-inlcomenstabellen, z i j het i n een Hch- len toepassen, hoe beperkter de effecten daarvan z i j n een u i t te tere en meer hedendaagse v o r m. Tenminste twee zaken vragen daarbij sluiten doelgroep (een v a n de criteria bij het beperken v a n de toegang o m de aandacht: tot een bepaald gebied). Betaalbaarheidsproblemen hebben ook vaak te maken m e t inlcomensveranderingen i n het huishouden, t e r w i j l m e n al i n een Een tweede l i j n k a n z i j n dat corporaties gebruik zuuen maken van h u n w o n i n g w o o n t : w o o m u i m t e v e r d e l i n g is dan niet aan de orde. privaatrechtelijke mogelijkheden o m specifieke w o n i n g e n te weigeren Ten tweede kan een stringentere k o p p e l i n g v a n i n k o m e n aan h u u r - aan specifielce gezinnen en hen een alternatief aan te bieden. Een der- niveau, j u i s t i n een t i j d w a a r i n de relatie tussen h u u r en Icwaliteit de m o g e l i j k h e i d is dat m e n vaker bepaalde groepen i n specifielce w i j - weer meer centraal staat en corporaties toewerken r i c h t i n g de m a x i - ken rang gaat verlenen, al dan niet gebaseerd op artilcel 9 v a n de maal redelijke huur, er zorgen dat er concentraties v a n lage Rotterdamwet. En t o t slot is het m i n i s t e r i e nog aan het studeren op inkomens i n b u u r t e n en complexen ontstaan. De w o n i n g v o o r r a a d is het i n de Rotterdamwet opnemen v a n de mogelijlcheid v a n screening n u eenmaal niet gelijlcmatig over de stad verdeeld waar het gaat o m van kandidaat-bewoners ten aanzien v a n h u n antecedenten. Dat moest Icwaliteit en p r i j s. de m i n i s t e r d i t j a a r door het negatieve advies v a n de Raad van State v o o r l o p i g echter uitstellen. VERANDERENDE SOCIALE HUURSECTOR Met de betaalbaarheidsproblematiek raken we aan de meer structurele Het is afwachten of bepaalde gemeenten en regio's t o c h proberen o m veranderingen v a n de sociale huursector. De discussies daarover i n i n de nieuwe huisvestingsverordening (verdekte) regelgeving op te parlement en maatschappij gaan niet alleen over de excessen, maar nemen die g e ï n s t i g e e r d is door leefbaarheidsproblemen. Het is ook raken de wezenlijke kern v a n noodzaak en n u t v a n de sector. Een stevi- afwachten i n hoeverre het r i j k die gemeenten t o t de orde zal roepen. ge i n k r i m p i n g v a n de sector is niet uitgesloten, veel Icwesties staan p r i n c i p i e e l ter discussie (zie: De s t r u c t u - TUSSEN SCYLLA EN CHARIBDIS rele veranderingen die al i n gang gezet z i j n door de regering, zullen Wat betekent d i t aues n u de sturingsfilosofie i n de w o o n r u i m t e - gevolgen hebben de omvang v a n de raad en daarmee de verdeling? Is er iets veranderd vergeleken met t i e n jaar geleden i n het kans op een sociale h u u r w o n i n g de daarop aangewezen h u i s h o u - d ü e m m a v a n 'sturen o f loslaten'? Hebben de mensen gelijk die stellen dens. dat de t e r m w o o n r u i m t e v e r d e l i n g volstrekt achterhaald is en dat het gaat o m w o o n r u i m t e b e m i d d e l i n g en aue regelgeving afgeschaft kan Het leidt ook t o t discussies o f huishoudens die i n m i d d e l s een ander worden? Naar m i j n m e n i n g is dat o n j u i s t, de discussie over de stu- i n k o m e n o f een andere huishoudensamenstelling hebben, n o g steeds r i n g s f i l o s o f i e is inherent aan de w o o n r u i m t e v e r d e l i n g. De geschiede-

6 T I J D S C H R I F T VOOR DE V O L K S H U I S V E S T I N G N U M M E R 6 D E C E M B E R 2014 ACHTERGROND nis laat zien dat de overheidssturing a f h a n k e l i j k van de omstandighe- 11(6), den fluctueerde. H e t is naïef te verondersteuen dat de omstandighe- D o f T W & O u w e h a n d, A L (2013). C l u s t e r e n l e e f s t i j l e n d r a a g t n i e t bij a a n h o g e r e den vanaf n u niet meer zuuen veranderen, dus die fluctuatie i n beleid w o o n w a a r d e r i n g. Tijdschrift z a l blijven. De overheid tendeert misschien w e l sterk naar een neolibe- D o o r n - J a n s s e n, M. J. v a n (1966) Groei rale koers w a a r i n v a n alles w o r d t overgelaten aan de m a r k t en de b u r - Verslag ger het zelf maar moet uitzoeken. Utrecht: M e d e d e l i n g e n v a n h e t S o c i o l o g i s c h Instituut v a n de Rijksuniversiteit te van een sociologische de Voll<shuisvesttng, en gestalte verkenning 6, 3S-H] van een nieuwe in Rotterdam-Zuidwijk stadswijk. anno U t r e c h t n o. 34 Gelijkertijd is er een roep o m handhaving en f e r m beleid op een scala K u l l b e r g, J. (1996) Aanbodmodellen van onderwerpen, al dan niet aangevuurd door verhitte discussie i n de vormen media, gemeenteraad en parlement. Verhuurders w i l l e n een gezonde Delft: Delftse Universitaire Pers O T B o u w s t e n e n 6 van marktgerichte geïnventaiiseerd. woonruimteverdeling Een landelijke en impressies verkenning van de van verdelers. exploitatie van h u n bezit, ook als dat door krachten van b u i t e n a f (ver- L a a n B o u m a - D o f f, W. v a n d e r & O u w e h a n d, A. (2006). R o t t e r d a m d r a a f t d o o r. E e n h u u r d e r h e f f i n g! ) b u i t e n g e w o o n lastig is. Ze w i l l e n graag de zittende k r i t i s c h e a n a l y s e v a n d e i n v u l l i n g v a n d e R o t t e r d a m w e t Tijdschrift bewoners goede waar (ongestoord woongenot) geven een, i n toe- Volkshuisvesting, nemende mate hogere, huur. Maar ook w i l l e n ze h u n l e g i t i m i t e i t L a n d, M. v a n d e r & L a a n B o u m a - D o f f, W. v a n d e r (2008) K e u z e v r i j h e i d o p m a a t v o o r de 12(3), behouden en vergroten door woningzoekenden met lage inkomens b e w o n e r s v a n a r m e b u u r t e n. I n : O u w e h a n d, A., K e m p e n, R, v a n, K l e i n h a n s, R. & aan een w o n i n g te helpen. V i s s c h e r, H. ( r e d. ) Van wijken weten. Beleid en praktijk in de stedelijke vernieuwing. A m s t e r d a m : los Press De w o o m u i m t e v e r d e l i n g dient vele doelen, v a n het bieden v a n keuze- M i n s t e r i e v a n V R O M (2000) fjlensen, v r i j h e i d, rechtvaardigheid, effectief gebruik van de (sociale) w o n i n g - VROM raad (dus passendheidscriteria!) t o t aan het helpen van urgenten, O u w e h a n d, A. & D o f f, W. (2013) R o t t e r d a m z e t s y m b o o l p o l i t i e k d o o r. Tijdschrift leefbaarheid en zelfs het ondersteunen v a n mantelzorg. de Volkshuisvesting, wensen, wonen. Den Haag: Ministerie van 19 (5), P a r q u i, J. (1956) U i t d e p r a k t i j k v a n h e t s o c i a l e b e h e e r in Z u i d w i j k. Tijdschrift Het zal b l i j v e n gaan o m het k u n d i g laveren tussen Scylla en Charibdis, volkshuisvesting een al eeuwenlange u i t d a g i n g het bestuur. Charibdis is dan de W i l k e n s, L. & Z e e l e n b e r g, S. (2011) C r i m i n e e l v e r l e d e n : d a n g e e n w o n i n g. Z o r g t en stedebouw^! (10) p maalstroom, w a a r i n de overheid k a n 'verdrinken' als ze zich alleen s c r e e n i n g v o o r b e t e r e l e e f b a a r h e i d? V i t a l e S t a d 14 (8) maar manifesteert als nevengeschikte p a r t i j die alles overlaat aan de W i l k e n s, L, Z e e l e n b e r g, S. & S c h a a r, J. v a n der, m. m. v K r o m h o u t, S. (2011) T w e e m a r k t, niets a f d w i n g t en een i n f o r m e l e en pragmatische aanpak han- j a a r s e l e c t i e f t o e w i j z e n. E v a l u a t i e v a n d e p i l o t s e l e c t i e v e w o n i n g t o e w i j z i n g in teert die al begrip heeft de dader, de verhuurders. Scylla staat H a m b a k e n. A m s t e r d a m : RIGO een overheid als het zeskoppige monster met allerlei formele maatregelen, verordeningen en handhaving die al begrip heeft het slachtoffer, de zittende bewoners dan w e l de woningzoeken- UoXen den''. Odysseus w i s t de Straat van Messina te passeren en beide geva- 1 ren te o n t w i j k e n. O T B - O n d e r z o e k v o o r d e g e b o u w d e o m g e v i n g, T U D e l f t, o r g a n i s e e r d e o p 18 j u n i in s a m e n w e r k i n g m e t A e d e s, P l a t f o r m - 3 1, RIGO e n V N G d e s t u d i e d a g ' H u i s v e s t i n g s w e t 2014: w o o n r u i m t e v e r d e l i n g in e e n n i e u w e t i j d ', m e t z o ' n 170 Ook het woomuimteverdelingsbeleid is de nodige stuurmans- d e e l n e m e r s. (Zie v o o r de p r e s e n t a t i e s d e w e b s i t e v a n h e t O T B. ) Icunst gewenst. Voor alles zal het n o d i g z i j n o m goed te analyseren w a t 2 In 1917 w e r d h e t e e r s t e n u m m e r u i t g e b r a c l i t, d e k r a n t v e r s c h e e n t o t i n 1920 de situatie is i n de betreffende gemeente o f regio en zal m e n op basis h e t a a n b o d v a n w o n i n g e n zo g e r i n g w a s, d a t e x p l o i t a t i e v a n d e k r a n t n i e t m e e r daarvan de doelen moeten bepalen. Vervolgens k a n m e n bepalen waar v e r a n t w o o r d w a s. In 1925 v o l g t e e n h e r s t a r t. Z i e : O t t e n s, E. (1975) Ik m o e t n a a r en w a t s t u r i n g n o d i g is en die implementeren. een kleinere w o n i n g o m z i e n, w a n t mijn gezin w o r d t te groot. A m s t e r d a m : G e m e e n t e l i j k e D i e n s t V o l k s h u i s v e s t i n g, p. 40 De toekomst zal daarbij sterk b e ï n v l o e d w o r d e n door de o n t w i k k e l i n g 3 Z i e P a r q u i (1956) e n V a n D o o r n - J a n s s e n (1966, p. 3 6 ). D e d a a r b i j v o o r o g e n van de sociale huursector. Waar n u een overvloed is aan goede goedko- s t a a n d e i d e a l e n e n d e m o e i z a m e r e a l i s a t i e k o m e n u i t v o e r i g a a n d e o r d e in m i j n pe h u u r w o n i n g e n zal overheidssturing m i n d e r urgent z i j n. Maar daar in 2015 t e v e r s c h i j n e n p r o e f s c h r i f t. waar het een schaars artikel w o r d t zal de roep o m s t u r i n g toenemen. 4 Dat k a n z i j n heel specifieke delen v a n de raad, maar het k a n n e n s t e b u i t e n o n d e r s t e b o v e n : v i j f e n t w i n t i g j a a r s t a d s v e r n i e u w i n g in R o t t e r d a m ook veel algemener z i j n. En als er echt s t u r i n g n o d i g is, is er n a t u u r l i j k niets op tegen o m dat goed vast te leggen i n een verordening die Z i e S m i t ( ) ), m a a r b i j v o o r b e e l d o o k W u e r t : z, K. et a l. (1999) R o t t e r d a m b i n R o t t e r d a m : d i e n s t S t e d e b o u w e n V o l k s h u i s v e s t i n g 5 democratisch vastgesteld is en waar beroep tegen m o g e l i j k is. In 2003 o r g a n i s e e r d e h e t O n d e r z o e k s i n s t i t u u t O T B s a m e n m e t A e d e s d e s t u d i e d a g 'Kiezen of ( v e r ) d e l e n. W o o n r u i m t e v e r d e l i n g t u s s e n vrije k e u z e e n lokale s t u r i n g ' e n in 2005 o r g a n i s e e r d e d e S E V d e s t u d i e d a g ' W o o n r u i m t e v e r d e l i n g : tussen sturen en loslaten'. Literatuur: 6 B o o i, 1, B u c k e r s, D. & L a g e m a a t L. v a n d e (2005) Catwalk Kennismaken met acht modellen. De R u i j t e r M a n a g e m e n t A m s t e r d a m, u i t g e g e v e n d o o r M i n i s t e r i e v a n J u s t i t i e, R o t t e r d a m : SEV D a a l e n, G. v a n, D a v i s, S. & O u w e h a n d, A. (2005a) Gelijke is een loterij. Evaluatie van experimenten met loting kansen in de ledereen: Het woonruimteverdeling. Rotterdam: SEV D a a l e n, G M v a n, Davis, S & O u w e h a n d, A L (2005b). Eerst de d o e l e n b e p a l e n d a n liet s y s t e e m k i e z e n. Aedes-Magazine, In a n a l o g i e m e t h e t f a m e u z e v e r h a a l u i t d e O d y s s e e v a n H o m e r u s e n d e p u b l i catie ' L a v e r e n t u s s e n Scylla en Charibdis. Over de t o e k o m s t v a n h a n d h a v i n g ' woonruimteverdeling. 2005(5), D a a l e n, G M v a n, D a v i s, S S O u w e h a n d, A L ( c ). H e t is e e n l o t e r i j. T h e o r e t i s c h e en e f f e c t i e v e k e u z e v r i j h e i d bij l o t i n g m o d e l l e n. Tijdschrift de Volkshuisvesting, E x p e r t i s e c e n t r u m R e c l i t s h a n d h a v i n g (2005). 27