Informatie over het slapen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Informatie over het slapen"

Transcriptie

1 Informatie over het slapen Ontwikkelingsfase: Eenkennigheid Verlatingsangst/ scheidingsangst Dromen en magisch denken Wilsontwikkeling N.B.: De ouder bepaalt wanneer het kind naar bed gaat, het kind bepaalt wanneer het gaat slapen. Scheidingsangst Alle kinderen maken een periode door waarin ze begrijpen dat hun ouders onvervangbaar voor ze zijn, maar nog niet doorhebben dat iets wat ze niet zien, wel blijft bestaan. Wanneer de ouder weggaat, ook al is hij/zij nog in de kamer ernaast, is het kind bang om zijn mama/papa te verliezen. Deze angst is heel natuurlijk en maakt deel uit van de ontwikkeling. De heftigheid, de duur en de ontwikkeling van scheidingsangst kunnen van kind tot kind variëren. Het is bovendien een teken dat het kind veilig gehecht is. Dus scheidingsangst ook wel eenkennigheidfase genoemd is een heftige angst om gescheiden te worden van mensen aan wie een kind is gehecht. Rond de leeftijd van 8 maanden begint een kind voor het eerst verdrietig te reageren als vertrouwde mensen uit zijn omgeving even weggaan. Deze angst is het hevigst tussen 8 en 18 maanden. Het kind zal bang zijn als het alleen is. Het zal huilen als het zelfstandig moet inslapen of als het s nachts even wakker wordt. Tegen de tijd dat een kind twee jaar oud is, kan het een beeld van zijn ouders vasthouden, ook als ze er niet zijn. Daardoor kan het zich herinneren dat de ouders steeds weer terugkomen en de scheidingsangst kan langzamerhand gaan verdwijnen. Maar het kan ook duren tot de leeftijd van 3 jaar. Kinderen gaan dan huilen wanneer vertrouwde mensen uit zijn omgeving even weg gaan. Dit komt vooral voor wanneer je, je kind wegbrengt naar het kinderdagverblijf en/of peuterspeelzaal. Een kind van 1,5 2 jaar oud gaat beseffen dat bepaalde dingen gebeuren omdat hij dat wil of zelf veroorzaakt: als ik op het knopje druk gaat de televisie aan, als ik op een stoel klim kan ik bij de koekjes Maar er zijn ook zaken die buiten zijn invloedsfeer vallen bliksem en onweer, harde geluiden, pijn en die daarom beangstigend zijn. Kinderen van een jaar of 3 hebben bovendien een magische fantasie. Ze dichten zichzelf en anderen krachten toe die tot grootse fantasieën kunnen leiden: als het bad leegloopt word ik meegezogen, of opa is dood omdat ik lelijk heb gedaan. Spoken, monsters, ruimtewezens en andere vage begrippen zelfs Sinterklaas en de Kerstman gaan de bevatting van een peuter te boven en kunnen in combinatie met zijn magische fantasie beangstigend worden. Het is bovendien niet ongewoon dat in deze fase ook verlatings- of scheidingsangst opnieuw de kop opsteekt. Wanneer een kind een beter begrip krijgt van de grote wereld en hoe de dingen functioneren, neemt zijn angst voor al deze ongrijpbare dingen af.

2 De normale slaap van de peuter Peuters van 1,5 3 jaar slapen gemiddeld rond de uur per etmaal. s Nachts slapen ze het klokje rond en overdag doen de meesten nog één slaapje. Kinderen tussen de 3-5 jaar slapen gemiddeld zo n uur per etmaal. Zij slapen meestal niet meer overdag. Net als bij baby s zie je bij peuters goed het verschil tussen kinderen die veel slaap nodig hebben en kinderen die weinig slaap nodig hebben. Ook het verschil tussen ochtend- en avondmens wordt op deze leeftijd duidelijker. Het duurt soms wel een half uur tot een uur voordat een peuter diep slaapt. Als hij eenmaal goed slaapt, volgen er periodes van rustige slaap afgewisseld met periodes van onrustige slaap. De ogen maken snelle bewegingen en het lichaam schokt af en toe. In deze periodes van onrustige slaap droomt het kind. Wat als uw kind s avonds niet wil gaan slapen Misschien doet uw kind nog een middagslaapje en heeft hij dat eigenlijk niet meer nodig. Of misschien slaapt hij s morgens wel erg lang uit. Bij jonge peuters speelt ook vaak een stukje scheidingsangst. Zij zien dat pappa of mamma weggaat, maar snappen nog niet dat de ouder altijd weer terugkomt. Peuters hebben vaak moeite om afscheid te nemen van de dag. Het leven is immers één groot feest, met klimmen en klauteren en dingen uitproberen. Peuters ontdekken dat zij een eigen wil hebben en ze zullen proberen hun zin door te drijven. De wat oudere peuters hebben een grote fantasie. Zij zien en horen allerlei spannende dingen in hun kamer en kunnen daar bang van worden: de beroemde krokodil onder het bed of een bewegend gordijn dat er heel griezelig uitziet. Uw kind wil echt het liefst bij u in de woonkamer blijven, want het is er gezellig en vertrouwd. In je eentje in bed liggen is erg onaantrekkelijk Wat als uw kind s nachts wakker wordt Net als volwassenen worden ook kinderen een paar keer per nacht een beetje wakker. Ze draaien zich om, maken wat geluidjes en slapen lekker verder. Soms lukt dat verder slapen niet. Bijvoorbeeld als een kind niet lekker is, als hij een heel drukke dag heeft gehad of na een vervelende droom. Zo af en toe hoort dat erbij. Troost uw kind en leg hem weer lekker te slapen. Maar het wordt anders als uw kind elke nacht of zelfs een paar keer per nacht wakker wordt. Dat is voor het kind, maar vooral ook voor de ouders, een heel vermoeiende situatie. Probeer te achterhalen wat de oorzaak is: verkoudheid, spanningen in het gezin, bijzondere feestdagen (Sinterklaas!). Maar denk ook aan aangeleerde slaapgewoontes en aan beloningen die het kind onbedoeld krijgt als hij wakker wordt: knuffels, kusjes, drinken, gewiegd worden of bij de ouders in bed mogen liggen. Als ziekte of paniek niet de oorzaak is, probeer dan uw kindje in zijn eigen bed te troosten en zeg dat hij weer moet gaan slapen. Wat als uw kind erg vroeg wakker wordt Het kan zijn dat uw peuter helemaal uitgeslapen is en weer klaar is om aan de nieuwe dag te beginnen.

3 Als u wilt dat uw kind nog in zijn bed blijft, kunnen de volgende tips helpen: - Wanneer uw peuter roept of huilend wakker wordt, ga er naar toe, troost hem en vertel rustig, maar duidelijk dat het nog te vroeg is om op te staan. - Haal uw kind niet uit bed. - Geef speelgoed in bed zodat uw peuter zich daarmee kan vermaken. - Zet een lampje met een tijdschakelaar bij het bed en leer uw kind dat het uit bed mag komen als de lamp brandt. - Als uw kind overdag nog slaapt en s morgens erg vroeg wakker is, vraag u dan af of hij dat middagslaapje nog echt nodig heeft. Slaappatroon en bedritueel Ouder neemt de leiding Duurt maximaal 15 minuten Laat je niet verleiden tot onderhandelen Slapen is een mededeling en geen vraag Tips om het slapen van uw kind te verbeteren: - Bied overdag structuur en regelmaat. Een peuter doet veel nieuwe ervaringen op, die opwindend en vermoeiend zijn. Regelmaat en voorspelbaarheid geven een kind houvast en een gevoel van veiligheid. - Geef leiding aan uw kind. Vraag niet aan uw kind of hij aan tafel wíl komen,maar zeg dat hij móet komen eten. Zeg niet, zullen we naar bed gaan, maar we gaan nu naar bed. - Om goed te kunnen slapen, is het nodig om ontspannen te zijn. Kijkt uw kind nog even TV, kies dan een rustig programma uit. Vermijd wilde spelletjes voor het slapen gaan. - Een bedritueel geeft een duidelijk herkenbare overgang van spelen naar slapen. Kondig ruim van tevoren aan dat het bijna bedtijd is. Uw kind kan zich er dan op voorbereiden. Neem de tijd om uw kind naar bed te brengen. Doe elke avond dezelfde handelingen in dezelfde volgorde. Bijvoorbeeld tanden poetsen, boekje lezen, een dikke knuffel en een kus. - Leg uw kind wakker in bed en ga als hij nog wakker is, de kamer uit. Geef hem de kans om te leren zélf in slaap te vallen; zonder mamma/papa en zonder fles. - Maak de slaapkamer en het bed gezellig. Breng uw kind hier niet naar toe als u hem wilt straffen. Dan zal hij deze plek in verband brengen met iets wat onprettig is. - Overdag geeft u al uw goede zorgen en liefde aan uw kind. Neem u voor dat u de avond en de nacht voor u zelf wilt hebben. Probeer dit ook echt uit te stralen naar uw kind! - Ga niet in op tijdrekken ( ik moet nog drinken, ik moet nog plassen of je moet nog even bij mij liggen ). Toon geen aarzeling en laat zeker niet merken dat u hem zielig vindt. Uw peuter is slim en zal dit zeker aangrijpen om u langer bij zich te houden. Zeg: Nu ga je lekker slapen en loop beslist de kamer uit. De boodschap moet duidelijk overkomen.

4 - Als de peuter uit zijn kamer komt, voel u dan niet schuldig dat u hem direct terugbrengt. U hebt immers al uw tijd aan hem gegeven voordat hij naar bed ging. Leg hem terug, wees duidelijk en beslist. Uw peuter moet weten dat ú de leiding hebt en dat híj moet gaan slapen. Geef hem vooral ook geen beloning voor het uit bed komen in de vorm van een knuffel, kusjes, drinken enzovoorts. - Komt uw kind toch weer uit bed, laat uw partner hem dan terugbrengen, zodat uw kind weet dat beide ouders willen dat hij gaat slapen. - Doe geen wilde spelletjes meer vlak voor het slapen gaan, houd je kindje rustig. Word ook niet boos als hij niet slapen wil, blijf geduldig. - Als je aanwent dat soms pappa en soms mamma het kind in bed stoppen heb je later geen problemen als een van beide er een keer niet is. Soms zie je dat mamma nooit 's avonds weg kan omdat het kind niet accepteert dat pappa hem in bed stopt (of omgekeerd). Maar ook weer hier: vaste rituelen zijn belangrijk! - Leg een vertrouwde knuffel of doek in het bedje. Deze helpen je kindje 's nachts vaak vanzelf weer in slaap te komen. Ga als het nodig is zelf naar hem toe, maar probeer de bezoekjes te beperken en het zo kort mogelijk te houden. - Maak de kamer waar het kind slaapt 's nachts donker. Laat eventueel als het kind dat prettig vindt een klein nachtlampje branden of zet de deur op een kiertje. Bij slaapjes overdag mogen de gordijnen gewoon open blijven. Zo zal hij het verschil tussen dag en nacht beter gaan begrijpen - Blijf nog heel even op of buiten de kamer rommelen, even de was opvouwen bijvoorbeeld. Als je kind je kan horen weet hij dat je niet helemaal verdwenen bent. - Word je je bed uitgeroepen door een kindje dat normaal wel doorslaapt, ga wel even kijken of er iets aan de hand is. Troost je kind als hij bang is, maar ga ook direct weer weg als het huilen over is. Praat niet teveel, maak niet teveel oogcontact, ga zeker geen leuke spelletjes doen of boekjes voorlezen. Geef je kind alleen water te drinken als hij om iets te drinken vraagt, geen "lekkere" sapjes. Als je kind het idee krijgt dat het 's nachts wel erg gezellig is om wakker te zijn zal hij het de volgende dag weer proberen. - Is je peuter bang voor die enge krokodil onder zijn bed? Lach hem niet uit of probeer hem met de logica van een volwassene te overtuigen dat daar echt niets ligt maar speel mee en jaag het beest weg. En ook weer: houd het kort. Ga niet uitgebreid op het probleem in, troost hem en zorg dat hij zonder angst weer in slaap kan vallen. Wat als slaapproblemen blijven bestaan Wekkermethode Stappenplan De ouder moet het initiatief nemen tot de aanpak van het probleem, het kind zal dat niet doen. Op het hoogtepunt van de strijd ben je het dichtst bij de acceptatie

5 De wekker-methode Bij de wekkermethode laat je je kind na een vast ritueel alleen in zijn bed en kom je steeds weer even terug om te troosten en/of te kijken of hij al in slaap is gevallen. De methode werkt als volgt. De eerste avond: Breng je kind op de gewone manier naar bed, volgens een vast "ritueel". Zeg je kind welterusten, een nachtzoen en vertel hem dat je na 5 minuten nog even bij hem komt kijken. Je kunt dan eventueel samen een wekkertje zetten, maar op een horloge kijken kan ook. Als je kind huilt, ga dan toch weg. Als het wekkertje gaat, of de tijd is om, ga je bij je kind kijken. Als hij huilt of onrustig is, troost je kort. Laat hem in zijn bedje. Als hij er uitgekomen is, leg hem dan consequent terug. Ga niet in op zijn 'verhaaltjes' of zijn vraag om iets te drinken. Zeg hem nogmaals welterusten en vertel hem dat je straks nog een keer komt kijken, bijvoorbeeld na 7 minuten. Doe dit net als de vorige keer. Kom daarna nog een keer, na bijvoorbeeld 10 minuten. Blijf zo de eerste avond telkens 10 minuten weg totdat uw kind in één van de periodes dat je weg bent in slaap valt. De tweede avond: Doe hetzelfde als de eerste avond, maar maak alleen de periodes wat langer. Bijvoorbeeld 5 minuten, 10 minuten, 15 minuten. Blijf deze avond zo lang als nodig is elke 15 minuten terugkomen. De derde avond: Hetzelfde als de tweede avond, eventueel de periodes dat je wegblijft wat langer maken. Maak de eerste periode dat je wegblijft nooit te lang. Blijf uiteindelijk ook niet al te lang weg, 20 minuten is lang genoeg. Een kind dat overstuur is valt namelijk niet makkelijk in slaap. De stap-voor-stap-methode Wanneer een kind alleen gaat slapen als één van ouders bij het kind aanwezig is, kun je het volgende doen. De eerste avond: Je gaat naast het bedje van je kind zitten totdat hij in slaap valt. De tweede avond: Je gaat iets verder van het bedje vandaan zitten. Ga niet in op zijn verhaaltjes of zijn wens iets te willen drinken.

6 De volgende avonden: Ga nog verder van het bedje vandaan zitten. Ga de avond daarna met de deur open op dezelfde verdieping wat 'rommelen'. In het eigen bed leren slapen Wanneer een kind altijd bij zijn ouders in bed slaapt kun je de volgende methode gebruiken om hem langzaam aan te wennen in zijn eigen bed te gaan slapen. Van tevoren: Als je kind er de leeftijd voor heeft, vertel hem dan overdag dat hij vanavond niet meer bij je in bed slaapt. Vertel hem wat er gaat gebeuren. De eerste avonden/nachten: Zet een matrasje naast je bed waarop je kind kan slapen. Laat hem hier een aantal nachten op slapen, totdat dat rustig gaat. De volgende avonden/nachten: Je kind gaat nu op zijn eigen kamer in zijn bed slapen. Als hij eruit komt, breng hem dan steeds terug. Je kunt ervoor kiezen een matras naast het bed van je kind te leggen en daar zelf een aantal nachten op slapen, totdat dat rustig gaat. De daarop volgende avonden: Laat het kind nu alleen in zijn eigen bed slapen, maar kom af en toe wel kijken. Als u nog vragen heeft praat er dan over met uw verpleegkundige van het consultatie bureau.

Slaapproblemen op de peuterleefijd

Slaapproblemen op de peuterleefijd Slaapproblemen op de peuterleefijd Slaapproblemen op peuterleeftijd Moeite hebben met slapen komt op de peuterleeftijd vaak voor. En dat is niet zo gek. Peuters zijn actief en willen graag oefenen wat

Nadere informatie

Slaap Kindje Slaap. Illustrator: Fiep Westendorp

Slaap Kindje Slaap. Illustrator: Fiep Westendorp Slaap Kindje Slaap Illustrator: Fiep Westendorp Normale slaapontwikkeling peuter: Een peuter van 18 maanden tot twee jaar slaapt gemiddeld 11 tot 12 uur s nachts en twee uur overdag. Tot de leeftijd van

Nadere informatie

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby?

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby? Slaapwel Slaapwel baby Net zoals volwassenen slapen ook niet alle kinderen even gemakkelijk of regelmatig. In deze brochure vind je meer informatie over goede slaapgewoontes en krijg je tips voor een gezonde

Nadere informatie

jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen! Hoi wereld... hier ben ik www.icare.nl

jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen! Hoi wereld... hier ben ik www.icare.nl jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen!... hier ben ik www.icare.nl Informatie voor ouders/verzorgers Veel kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar maken een kortere of langere periode door van weinig

Nadere informatie

Slapen een probleem (4-12 jaar)

Slapen een probleem (4-12 jaar) Slapen een probleem (4-12 jaar) 1 2 Slapen een probleem (4-12 jaar) Voldoende slaap belangrijk! Iedereen heeft slaap nodig. Voldoende slaap geeft een uitgerust en fit gevoel. Onvoldoende slaap leidt tot

Nadere informatie

Slaapproblemen bij kinderen tips en adviezen

Slaapproblemen bij kinderen tips en adviezen Slaapproblemen bij kinderen tips en adviezen Slaapproblemen komen veel voor bij kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar. Ze kunnen ouders veel half doorwaakte nachten bezorgen. Ook het naar bed gaan en

Nadere informatie

Eten, slapen & zindelijk worden

Eten, slapen & zindelijk worden Eten, slapen & zindelijk worden Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien,

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Slaapproblemen. Print. deze. Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet. folder. goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer

Slaapproblemen. Print. deze. Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet. folder. goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer Slaapproblemen Print Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet deze goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer folder over. Slaapproblemen kunnen voor veel problemen zorgen. Het

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: De gehele periode van wennen 6

Hoofdstuk 4: De gehele periode van wennen 6 Wenbeleid Inhoud 2 Hoofdstuk 1: Inleiding 3 Hoofdstuk 2: Eerste kennismaking 4 Hoofdstuk 3: Het afscheid 5 Hoofdstuk 4: De gehele periode van wennen 6 Bijlage 1: Wenschema 2 1. Inleiding Pedagogische medewerkers

Nadere informatie

Onrustige baby. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar

Onrustige baby. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar Onrustige baby Moeder en Kind Centrum Beter voor elkaar Inleiding Baby s huilen. Dit is normaal voor een baby. Maar úw kind blijft huilen en niets lijkt daarbij te helpen om uw baby te troosten. Klinkt

Nadere informatie

Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat

Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat VERZORGING Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat voor ouders met een baby tot 3 maanden 2 Waarom huilt een baby? Alle baby s huilen en dat is een gezonde zaak. Het is normaal. Huilen hoort bij de ontwikkeling

Nadere informatie

1. realistische verwachtingen 2. puber 'in zijn vel' 3. opvoedingsstrategieën 4. slapen

1. realistische verwachtingen 2. puber 'in zijn vel' 3. opvoedingsstrategieën 4. slapen 1. realistische verwachtingen 2. puber 'in zijn vel' 3. opvoedingsstrategieën 4. slapen MÁMÁÁÁÁÁÁÁ!!! Slapen en slaapmoeilijkheden bij kinderen van 4 tot 10 jaar. LEKKER GESLAPEN? Je kind heeft slaap nodig

Nadere informatie

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen Niet waar Soms waar Wel waar Slaapproblemen? Een aantal feiten Uit onderzoek blijkt dat èèn op de 10 jongeren zo nu en dan last heeft van slaapproblemen. Dit kan iedereen overkomen en eigenlijk is het

Nadere informatie

Mámááááááá!!! Slapen en slaapmoeilijkheden bij kinderen van 4 tot 10 jaar.

Mámááááááá!!! Slapen en slaapmoeilijkheden bij kinderen van 4 tot 10 jaar. Mámááááááá!!! Slapen en slaapmoeilijkheden bij kinderen van 4 tot 10 jaar. Lekker geslapen? Je kind heeft slaap nodig om goed te groeien. Uit onderzoek blijkt dat veel kinderen tussen 4 en 10 jaar niet

Nadere informatie

Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat

Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat VERZORGING Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat voor ouders met een baby tot 3 maanden Waarom huilt een baby? Alle baby s huilen en dat is een gezonde zaak. Het is normaal. Huilen hoort bij de ontwikkeling

Nadere informatie

POETS JE PEUTER! Tips en tools om de tandjes van je dwarse peuter schoon te houden

POETS JE PEUTER! Tips en tools om de tandjes van je dwarse peuter schoon te houden POETS JE PEUTER! Tips en tools om de tandjes van je dwarse peuter schoon te houden NEEEE, koppig, dwars en zelluf doen ze zijn erom berucht PEUTERS. Soms tref je ze brullend op de vloer van de supermarkt,

Nadere informatie

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je baby Verwachtingen Wordt dit jullie eerste, tweede, volgende kindje? Weet je al hoe je je baby gaat voeden? Als je al een kind hebt:

Nadere informatie

Slaapproblemen. GGD Regio Nijmegen

Slaapproblemen. GGD Regio Nijmegen Slaapproblemen GGD Regio Nijmegen Slaapproblemen Problemen met het slapen, komen bij kinderen regelmatig voor. Als uw kind moeite heeft met slapen, is het goed om na te gaan waardoor dit komt. In deze

Nadere informatie

Rust, regelmaat en eenduidigheid bij baby s Praktische adviezen

Rust, regelmaat en eenduidigheid bij baby s Praktische adviezen Rust, regelmaat en eenduidigheid bij baby s Praktische adviezen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Inleiding 1 Veiligheid en voorspelbaarheid 1 Rust 2 Regelmaat 2 Eenduidigheid 2 Communicatie

Nadere informatie

Gastouderbureau MijnGastouderopvang

Gastouderbureau MijnGastouderopvang Hoe gaat het met mijn gast- of oppaskind? Gastouderbureau MijnGastouderopvang Observatielijst voor de ontwikkeling van kinderen in de gastouderopvang Iedere gastouder kent 'haar' gastkind na tijdje behoorlijk

Nadere informatie

Slaapproblemen? Gezonde slaap

Slaapproblemen? Gezonde slaap Dit is een folder van www.orthoconsult.nl geschreven door dhr. drs. Ard Nieuwenbroek, trainer/ therapeut bij Ortho Consult. Deze folder is op een aantal punten aangepast en aangevuld door de stressbegeleiders

Nadere informatie

Slaap lekker Rivas participeert in: FL336 - juni 2013

Slaap lekker Rivas participeert in: FL336 - juni 2013 Slaap lekker Regelmaat is voor kinderen een belangrijk sleutelwoord. Door regelmatig eten en slapen krijgt uw kind een goed dagelijks ritme, waardoor uw kind ook lekkerder in zijn vel zit. In deze folder

Nadere informatie

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze:

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze: Zindelijkheidstraining Net als de meeste ouders kijkt u misschien uit naar de dag dat uw kind geen luiers meer nodig heeft. Uw kind zindelijk maken kan een enorme opgave lijken, vooral wanneer familie,

Nadere informatie

Help, mijn kind kan niet slapen!

Help, mijn kind kan niet slapen! Help, mijn kind kan niet slapen! 8 Lees de teksten en antwoord op de vragen. Situatie Je bent op zoek naar tips om je kind beter te laten slapen. Cursist A: lees de opdracht hieronder. Cursist B: ga naar

Nadere informatie

6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen.

6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen. 6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen www.drukvest.nl Inleiding Voldoende nachtrust is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Rust zorgt er voor dat je

Nadere informatie

KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW

KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW Ik wil stoppen met slaapmiddelen In het kort Een goede voorbereiding maakt stoppen met slaapmiddelen makkelijker. Uw huisarts helpt u graag bij het stoppen. Als u stopt,

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN OMGAAN MET KINDERANGSTEN Brainstorm: Angsten bij kinderen An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragstherapeut www.depraatdoos.be Hannah, 3 jaar Anouk, 10 jaar BANG ZIJN IS OK! WAT IS ANGST? Is een normaal verschijnsel

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Protocol huilen Gastouderbureau Herzien: Maart

Protocol huilen Gastouderbureau Herzien: Maart Protocol huilen Gastouderbureau Herzien: Maart 2016 1 1. Waarom huilen baby s Huilen is normaal voor een baby. Het is zijn eerste communicatiemiddel. Een baby huilt omdat er een reden is. Er is vaak onenigheid

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

Ritme en regelmaat bij onrustige baby s

Ritme en regelmaat bij onrustige baby s Ritme en regelmaat bij onrustige baby s In deze folder geven wij u algemene informatie over ritme en regelmaat bij onrustige baby s. Wat is een onrustige baby? Baby s die onrustig zijn en veel huilen worden

Nadere informatie

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat is ongeveer een derde van ons hele leven. Er zijn wel verschillen in de behoefte aan slaap. Waar de

Nadere informatie

Kinderafdeling. De onrustige baby

Kinderafdeling. De onrustige baby Kinderafdeling Inleiding Huilen is normaal gedrag in de ontwikkeling van kinderen. Het is voor baby s in de eerste levensmaanden een belangrijk communicatiemiddel met de ouders. Te veel huilen wordt gedefinieerd

Nadere informatie

Weer thuis uit het ziekenhuis

Weer thuis uit het ziekenhuis Weer thuis uit het ziekenhuis Mogelijke reacties van uw kind én tips om misselijkheid te voorkomen gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Reacties van kinderen na een ziekenhuisopname 3 Zo helpt u uw kind

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

VERSLAG SLAAP-ENQUÊTE

VERSLAG SLAAP-ENQUÊTE Staatsbaan 190 Pontstraat 20 Looierijstraat 3 Tel. : 09/388.69.41 Fax : 09/245.94.38 e-mail : info@vbszulte.be www.vbszulte.be VERSLAG SLAAP-ENQUÊTE september 2008 1 1P 1K 2K 3K 1L 2L 3L 4L 5L 6L ALGEMEEN

Nadere informatie

6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen.

6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen. 6 tips voor kinderen met prikkelverwerkingsproblemen die moeite hebben met slapen www.drukvest.nl Inleiding Voldoende nachtrust is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Het heeft invloed op de

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

Inhoudsopgave : Wenbeleid Voorwoord Wenperiode nieuw kind Hulp bij het wennen Kinderen die moeilijker wennen...

Inhoudsopgave : Wenbeleid Voorwoord Wenperiode nieuw kind Hulp bij het wennen Kinderen die moeilijker wennen... Wenbeleid Inhoudsopgave : Wenbeleid... 1 1. Voorwoord... 3 2. Wenperiode nieuw kind... 3 3. Hulp bij het wennen... 3 4. Kinderen die moeilijker wennen... 4 1. Voorwoord Bij HappyKidzzz Kinderopvang vinden

Nadere informatie

Wenbeleid Kinderopvang/BSO Het Kinderparadijs

Wenbeleid Kinderopvang/BSO Het Kinderparadijs Wenbeleid Kinderopvang/BSO Het Kinderparadijs Kinderdagverblijf/BSO Het Kinderparadijs 1 januari 2016 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. De eerste kennismaking... 5 3. Het afscheid... 7 4. De gehele periode van

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Na de schok... Niemand is echt voorbereid op een schokkende. gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen

Na de schok... Niemand is echt voorbereid op een schokkende. gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen Na de schok... ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende gebeurtenis meemaken,

Nadere informatie

Protocol Huilen KDV Polderpret

Protocol Huilen KDV Polderpret Protocol Huilen KDV Polderpret Inhoudsopgave Protocol Huilen... 1 1 Waarom huilen baby's... 3 1.1 Uitgangspunten...3 1.2 Wat kunnen we doen?...4 1.3 Hoe troosten we een baby?...4 2 Huilen bij dreumesen

Nadere informatie

Gastouderbureau Barbamama

Gastouderbureau Barbamama Observatielijst voor de ontwikkeling van kinderen in de gastouderopvang Iedere gastouder kent 'haar' gastkind na een tijdje behoorlijk goed. Ook met de vraagouder is er veel contact waardoor snel duidelijk

Nadere informatie

Regelmaat, voorspelbaarheid en prikkelreductie bij baby's. Informatie voor ouders/opvoeders

Regelmaat, voorspelbaarheid en prikkelreductie bij baby's. Informatie voor ouders/opvoeders Regelmaat, voorspelbaarheid en prikkelreductie bij baby's Informatie voor ouders/opvoeders In deze folder vindt u informatie over hoe u uw baby kunt ondersteunen bij het ontwikkelen van een goed en regelmatig

Nadere informatie

Baby s die regelmatig huilen

Baby s die regelmatig huilen Baby s die regelmatig huilen Kinderafdeling Beter voor elkaar Huilen Baby s huilen, dat is normaal. Huilen is voor een baby een vorm van communiceren, om te laten merken dat hij/zij u nodig heeft. Door

Nadere informatie

Als uw baby veel huilt

Als uw baby veel huilt Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor ouders Als uw baby veel huilt z Uw baby is opgenomen op de kinderafdeling, omdat hij onrustig is en veel huilt. Het doel van de opname

Nadere informatie

Gastouderbureau Barbamama

Gastouderbureau Barbamama Observatielijst voor de ontwikkeling van kinderen in de gastouderopvang Iedere gastouder kent 'haar' gastkind na een tijdje behoorlijk goed. Ook met de vraagouder is er veel contact waardoor snel duidelijk

Nadere informatie

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 1 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 2 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren Slaap jij ook zo slecht? Uit onderzoek blijkt dat één op de tien jongeren zo nu en dan last

Nadere informatie

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Ongeveer 30% van de kinderen met AD(H)D heeft chronische inslaapproblemen. Dit zien we ook vaak bij onder andere kinderen met een ontwikkelingsachterstand, autisme,

Nadere informatie

INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT

INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT Voorwoord Beste ouders/verzorgers, Deze informatie is bedoeld om antwoord te geven op vragen als: Hoe ga ik om met het verdriet, angst of boosheid

Nadere informatie

Hoe kunt u angst herkennen? Wanneer reden tot zorg?

Hoe kunt u angst herkennen? Wanneer reden tot zorg? 1 Bang zijn mag! 2 Bang zijn mag! Iedereen is wel eens bang. Angst is een alarm dat afgaat als er gevaar dreigt. Zonder deze waarschuwing zouden we in zeven sloten tegelijk lopen. Deze folder legt in het

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor ouders

Na de schok... Informatie voor ouders Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende

Nadere informatie

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie doorgeven per E-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie

Rust en regelmaat voor uw baby. Praktische adviezen

Rust en regelmaat voor uw baby. Praktische adviezen 1 Rust en regelmaat voor uw baby Praktische adviezen 2 Rust en regelmaat voor uw baby Praktische adviezen Adviezen over rust en regelmaat voor uw baby en het verminderen van prikkels in de omgeving van

Nadere informatie

PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN

PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN over houden van huisdieren Honden zijn groepsdieren en zijn van nature graag bij hun

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk

Nadere informatie

Slaaphygiëne. Tips om beter te slapen. Hoofdpijn polikliniek

Slaaphygiëne. Tips om beter te slapen. Hoofdpijn polikliniek Slaaphygiëne Tips om beter te slapen Hoofdpijn polikliniek Soms is het moeilijk om in slaap te vallen of om door te slapen. Hier geven wij u enkele tips die misschien kunnen helpen om tot een gezonde slaap

Nadere informatie

TIPS OM BETER TE SLAPEN

TIPS OM BETER TE SLAPEN TIPS OM BETER TE SLAPEN Heeft u last van problemen tijdens het slapen en/of wordt u vaak vermoeid wakker? In deze folder kunt u tips en adviezen vinden voor een betere slaap. Slaapproblemen zijn een vaak

Nadere informatie

Een boekje. speciaal bedoeld voor de. kraamvader. Petra Afstudeeropdracht 2008

Een boekje. speciaal bedoeld voor de. kraamvader. Petra Afstudeeropdracht 2008 Een boekje speciaal bedoeld voor de kraamvader Petra Afstudeeropdracht 2008 Een boekje voor de aanstaande vader. Tijdschriften, boeken en internet staan vol informatie over de bevalling en de tijd erna,

Nadere informatie

Kennismaken met uw baby De fysiologische blauwdruk van uw baby

Kennismaken met uw baby De fysiologische blauwdruk van uw baby Kennismaken met uw baby De fysiologische blauwdruk van uw baby Patiënteninformatie Kennismaken met uw baby Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Fysiologische blauwdruk van uw baby 3 De eerste ontmoeting 4 De eerste

Nadere informatie

6 baby Hoe houd je het zelf vol 7 Tips bij ontroostbare huiluurtjes (vaak tegen de. 7 avond) Gemiddelde duur van slapen, wakker zijn en het

6 baby Hoe houd je het zelf vol 7 Tips bij ontroostbare huiluurtjes (vaak tegen de. 7 avond) Gemiddelde duur van slapen, wakker zijn en het Huilen is normaal gedrag wat alle baby s doen. Het is voor baby s een manier van communiceren. Alle baby s huilen, maar sommige baby s huilen heel veel! Baby s die veel huilen kunnen hun ouders tot wanhoop

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen

Nadere informatie

Wachttijd 1 wachttijd 2 wachttijd 3 wachttijd 4 Nacht 1 Nacht 2 Nacht 3-5 Nacht 6-8 Daarna

Wachttijd 1 wachttijd 2 wachttijd 3 wachttijd 4 Nacht 1 Nacht 2 Nacht 3-5 Nacht 6-8 Daarna De Freiburger-Zandloper methode Deze methode adviseert een maximaal 30 minuten durend naarbed-gaan-ritueel, dat bestaat uit praten, zingen, voorlezen en knuffelen, als het kind als in zijn bedje ligt.

Nadere informatie

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden

Nadere informatie

Pedagogische nazorg. Nazorg folder voor ouder(s)/verzorger(s) en kinderen na een ziekenhuisopname

Pedagogische nazorg. Nazorg folder voor ouder(s)/verzorger(s) en kinderen na een ziekenhuisopname Pedagogische nazorg Nazorg folder voor ouder(s)/verzorger(s) en kinderen na een ziekenhuisopname 1 Pedagogische nazorg Inhoudsopgave (Klik op het onderwerp om verder te lezen) Weer thuis 2 Algemene adviezen

Nadere informatie

veeg de tranen van me weg. Ik kijk nog eens rond en er valt een hoop spanning van me af. Er komt zelfs een kleine glimlach op me gezicht terug.

veeg de tranen van me weg. Ik kijk nog eens rond en er valt een hoop spanning van me af. Er komt zelfs een kleine glimlach op me gezicht terug. Het DOC Ik kruip in één van de buikpijn terwijl ik in bed lig. Mijn gedachten gaan uit naar de volgende dag. Ik weet wat er die dag staat te gebeuren, maar nog niet hoe dit zal uitpakken. Als ik hieraan

Nadere informatie

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst.

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. ZINDELIJKHEIDSTRAINING BELEID 1. TOEPASSING Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. 2. DOEL VAN HET DOCUMENT Het doel van het document is dat alle medewerkers

Nadere informatie

Zindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe

Zindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Elke ouder is blij als er geen luiers meer op het boodschappenlijstje staan. Het betekent

Nadere informatie

Yunio: Zindelijk worden

Yunio: Zindelijk worden Yunio: Zindelijk worden Informatie en adviezen voor ouders Yunio is onderdeel van. Zindelijk worden Yunio ondersteunt (aanstaande) ouders in de ontwikkeling van hun kind. Zindelijk worden is een ingewikkeld

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Hooggevoelige kinderen. Joke Klein Ikkink 27 maart 2014

Hooggevoelige kinderen. Joke Klein Ikkink 27 maart 2014 Hooggevoelige kinderen Joke Klein Ikkink 27 maart 2014 Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid deel 1 Oefening Uitleg hooggevoeligheid deel 2 Vragen Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid

Nadere informatie

Wat je kunt doen om je kind te helpen zindelijk te worden. Drie fasen Zindelijk worden verloopt in drie fasen:

Wat je kunt doen om je kind te helpen zindelijk te worden. Drie fasen Zindelijk worden verloopt in drie fasen: Zindelijkheid Zindelijkheidsontwikkeling Zomaar laten gaan moet zelfbeheersing worden Een kind moet, net als bij lopen, zijn eigen tempo bepalen. Je kunt hem eigenlijk niet zindelijk maken, hij* wordt

Nadere informatie

Adviezen om beter te slapen

Adviezen om beter te slapen Adviezen om beter te slapen U heeft last van slapeloosheid. Dit is een veel voorkomende klacht, waarvoor vaak geen duidelijke oorzaak te vinden is. In deze folder leest u tips om beter te kunnen slapen.

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan

Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleidsplan Hieronder wordt een aantal kernpunten uit het pedagogische beleidsplan van Kinderdagverblijf Het Sprookjesbos besproken. Het volledige pedagogische beleidsplan ligt ter inzage op

Nadere informatie

24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen

24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen KINDERGENEESKUNDE 24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen KINDEREN 24-uurs ph-meting in de slokdarm bij kinderen De kinderarts heeft voorgesteld om bij uw kind de zuurgraad in de slokdarm te meten.

Nadere informatie

Wenbeleid KDV Polderpret

Wenbeleid KDV Polderpret Wenbeleid KDV Polderpret Inhoudsopgave : Wenbeleid...1 1.Voorwoord..2 2.Wenperiode nieuw kind..2 3.Overgang naar een andere groep.2 4. Hulp bij het wennen 2 5. Kinderen die moeilijker wennen 3 1. Voorwoord

Nadere informatie

Per jaar gaat bij één op de zeven kinderen het bedplassen vanzelf over

Per jaar gaat bij één op de zeven kinderen het bedplassen vanzelf over Bedplassen Er zijn veel kinderen die s nachts in hun bed plassen. Op zesjarige leeftijd is zeker één op de tien kinderen nog niet droog. Zowel ouders als kinderen kunnen dit zogenaamde bedplassen erg lastig

Nadere informatie

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis.

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Dit werkboek is bedoeld als ondersteuning bij het trainingsprogramma. De droogbedtraining is speciaal ontwikkeld voor kinderen en jongeren

Nadere informatie

Informatiebrochure: kind onder narcose

Informatiebrochure: kind onder narcose Informatiebrochure: kind onder narcose Informatiebrochure: Bezoeker in het operatiekwartier (begeleidende ouders) Door deze brochure goed door te nemen, kunt u uw kind reeds thuis voorbereiden op de ziekenhuisopname,

Nadere informatie

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid)

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten

Nadere informatie

Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl

Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen www.cjggooienvechtstreek.nl n Over (fop)spenen, duimzuigen en open mond ademen Zuigen op een fopspeen of duim is slecht voor de

Nadere informatie

DEEL 2 ACHTERGRONDINFORMATIE

DEEL 2 ACHTERGRONDINFORMATIE DEEL 2 ACHTERGRONDINFORMATIE ACHTERGRONDINFORMATIE 2.1 Achtergrond Slaap bij kinderen Kinderen komen in hun eerste levensjaren bijna elke dag in aanraking met dingen die ze nog moeten leren of ontdekken.

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Bedplassen. Tot slot. Bedplassen komt vaak voor. Bedplassen is lastig. Wat is de oorzaak van het bedplassen?

Bedplassen. Tot slot. Bedplassen komt vaak voor. Bedplassen is lastig. Wat is de oorzaak van het bedplassen? Tot slot Op internet is ook veel informatie te vinden over bedplassen en de behandeling van bedplassen. De GGD verwijst voor bedplassen naar: www.bedplassen.org Informatie over plaswekkers is te vinden

Nadere informatie

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Hoofdpijn Hoofdpijn bij kinderen komt regelmatig voor. Vaak is de oorzaak duidelijk, bijvoorbeeld slaapgebrek, drukte of lawaai.

Nadere informatie

Slapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN.

Slapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN. Slapen mag! BETER LEREN SLAPEN, BETER VOELEN. Altijd een moe gevoel? Zou je graag meer energie willen overhouden? Dit E-book helpt je te begrijpen hoe slaap werkt. Hoe je met eenvoudige tips je nachtrust

Nadere informatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis. In deze folder leest u wat

Nadere informatie

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen?

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? uw kind naar het ziekenhuis Binnenkort komt u met uw kind naar het Medisch Centrum Alkmaar, omdat uw kind: een onderzoek en/of behandeling krijgt wordt

Nadere informatie

Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10. Petronette Castrop de Koning

Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10. Petronette Castrop de Koning Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10 Petronette Castrop de Koning Inhoudsopgave Slaap... 3 Slaapfases... 4 Slapeloos... 4 Achilleshiel in je leven... 5 Slaap Over het algemeen

Nadere informatie

Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen...

Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen... Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen... Gefeliciteerd met jullie baby! Gefeliciteerd! Jullie hebben net een baby gekregen. Jim en Nora hebben ook een baby

Nadere informatie