Stichting Huurdersalliantie De Brug VVD. p/a Avenue Carré EC Barendrecht

Transcriptie

1 Stichting Huurdersalliantie De Brug p/a Avenue Carré EC Barendrecht VVD Een eigen woning is voor iedereen belangrijk. Het biedt zekerheid. Of je nu koopt of huurt, het is de plek waar je thuiskomt na een dag hard werken, waar je ontspant en waar je je prettig voelt. Het is belangrijk dat je zelf kunt kiezen waar je wilt wonen en dat je ook makkelijk woonruimte vindt. Want als je vandaag in bijvoorbeeld Rotterdam een baan krijgt, dan moet je daar morgen kunnen gaan wonen. Daarvoor is het van belang dat de woningmarkt voor huurders en kopers verder in balans wordt gebracht. Zodat je niet wordt gedwongen om te huren wanneer je eigenlijk liever een eigen woning koopt, of juist noodgedwongen een woning moet kopen omdat er niet voldoende betaalbare huurwoningen in de vrije sector beschikbaar zijn. Zodat niemand jarenlang op een wachtlijst hoeft te staan voor een huurwoning, terwijl Nederland internationaal gezien over een van de grootste sociale huursectoren beschikt. Wanneer je een woning koopt, moet je ook echt eigenaar zijn van je huis en zo veel mogelijk je eigen gang kunnen gaan. Het is immers jouw huis. De overheid hoort zich daar zo weinig mogelijk mee te bemoeien. De afgelopen jaren is de woningmarkt, vooral door de aankoop en verkoop van woningen, flink hersteld. Er is dan ook behoefte aan rust en stabiliteit op de koopmarkt. Het kopen van een eigen huis moet bereikbaar zijn voor iedereen. De (NIBUD-)inkomensnormen moeten daarom niet te star worden toegepast bij de bepaling van een hypotheek. Zo is een starter op de woningmarkt vaak ook starter op de arbeidsmarkt en zal hij of zij later waarschijnlijk ook meer gaan verdienen. Die inkomensstijging moet meegenomen worden in de hoogte van je hypotheek, bijvoorbeeld door middel van zogenaamde perspectiefverklaringen. Ook onregelmatigheidstoeslagen of andere periodieke vergoedingen moeten kunnen worden meegewogen bij het verkrijgen van een hypotheek. Ook voor zzp ers en flexwerkers moet het eenvoudiger worden om een hypotheek te krijgen. Ook voor senioren wordt bij de toepassing van de inkomensnorm onvoldoende rekening gehouden met de persoonlijke situatie. Hierdoor is het verzilveren van overwaarden, voor bijvoorbeeld het aanpassen van een woning of het oversluiten van een hypotheek, vaak lastig. In deze gevallen is eveneens behoefte aan meer flexibiliteit. Senioren of mensen die mantelzorg krijgen, vinden het soms makkelijker om dichtbij hun kinderen of mantelzorgers te wonen. We willen het daarom ook makkelijker maken in de ruimtelijke ordening om woonvoorzieningen te faciliteren, waarbij gemeenten en provincies daartoe een stimulerend beleid voeren en geen extra belemmeringen opwerpen. Bouwvergunningen mogen geen melkkoe zijn voor gemeenten. Wij vinden dat bouwleges zo laag mogelijk moeten blijven, zodat huiseigenaren niet onnodig veel extra kosten hoeven te maken voor bijvoorbeeld het plaatsen van een dakkapel. Een verbouwing is immers al duur genoeg. Daarom willen wij dat de tarieven van bouwleges volledig transparant zijn, zodat niet onderbouwde kostenstijgingen door de gemeenteraad voorkomen kunnen worden. Voor een betere balans op de woningmarkt tussen huurders en kopers, moeten huurprijzen sneller kunnen stijgen dan de prijzen van koopwoningen. Wij willen niet dat huiseigenaren de dupe zijn van prijsverhogingen in de huursector. De koppeling tussen het eigenwoningforfait en de huurverhogingen moet daarom worden geschrapt. Erfpachtcontracten zijn wederkerig, tussentijdse herzieningen moeten met instemming van beide partijen plaatsvinden. Huiseigenaren hebben recht op gedegen toezicht en transparantie. Een onafhankelijke toezichthouder op het gebied van erfpacht kan aanvullende consumentenbescherming wettelijk vastleggen. Stichting Huurdersalliantie De Brug 1

2 Voor gronduitgiften van erfpachtwoningen moeten erfpachters het wettelijk recht van koop van het perceel krijgen. Wij willen hard optreden tegen woonoverlast en onveiligheid in de wijk. Je huis en woonomgeving moeten altijd veilig zijn. Wij willen daarom dat gemeenten meer gebruik gaan maken van de extra bevoegdheden die de Rotterdamwet biedt, om zo wijken en buurten veilig en netjes te houden. We willen daarnaast dat burgemeesters meer mogelijkheden krijgen om overlastgevers aan te pakken door ze bijvoorbeeld uit huis te zetten (ASO-wet). Kraken is een grove inbreuk op andermans eigendomsrecht. Het kraakverbod moet daarom beter worden gehandhaafd, zodat eigendom altijd wordt beschermd. Wij willen dat kraken in alle gevallen als een misdrijf wordt behandeld en wordt gelijkgesteld aan inbraak. Beide met een zwaardere bijbehorende strafmaat. Langdurige leegstand kan nooit gelden als excuus of verzachtende omstandigheid. Huurders en verhuurders in de vrije sector moeten zelf kunnen afspreken welke huur en welke voorwaarden zij in het huurcontract willen opnemen. Als een verhuurder zijn of haar huis wil verhuren voor een vastgelegde periode van bijvoorbeeld vijf jaar, dan moet dit kunnen. Wij willen daarom meer vrijheid bieden in het verstarde huurrecht. Om die reden willen wij de taken van de huurcommissie inperken. Ook willen wij het woningwaarderingsstelsel voor de vrije huur afschaffen. Om te stimuleren dat er meer woningen in het middensegment van de vrije huursector bijkomen, willen wij de grens voor sociale huurwoningen- de liberalisatiegrens - verlagen tot maximaal 600 euro. Huizen boven deze huurprijs gelden dan als vrijesectorwoningen. Dit houdt corporaties weg uit duurdere woningen en geeft investeerders meer ruimte om die woningen aan te bieden. Woningcorporaties mogen niet meer concurreren in dit segment. Om de verkoop van die duurdere huurwoningen door woningcorporaties te stimuleren, willen wij de verhuurdersheffing verhogen. Een hogere verhuurdersheffing dwingt woningcorporaties bovendien terug te gaan naar hun kerntaken en op hun kosten te blijven letten. Om dit te monitoren dient actieve handhaving plaats te vinden van de Woningwet (2015) door de Autoriteit Woningcorporaties. Zittende huurders krijgen daarbij een eerste recht tot koop van hun huurwoning. Daarbij willen wij een vrijstelling voor kleine particuliere verhuurders, zodat zij geen verhuurdersheffing hoeven te betalen. De opbrengst van de verhuurdersheffing geven wij terug door de inkomstenbelasting te verlagen. Sociale huurwoningen zijn er voor de mensen die ze echt nodig hebben. De inkomensgrens voor toezegging van een sociale huurwoning dient dan ook het modale salaris te zijn. Als je voor een sociale huurwoning in aanmerking komt, hoor je niet jarenlang op een wachtlijst te staan maar snel aan een huis te komen. Scheefwonen moet daarom structureel worden aangepakt. Mensen met hogere inkomens worden daarbij gestimuleerd om door te stromen naar een huurwoning in de vrije sector of naar een koopwoning. Zo maken zij ruimte voor mensen die niet de mogelijkheid hebben om in de vrije sector te huren of een eigen woning te kopen. Wij vinden het niet rechtvaardig dat iemand uit het buitenland met een verblijfsvergunning voorrang krijgt boven iemand die al jaren op een wachtlijst staat voor een sociale huurwoning. Daarom willen wij de voorrangstatus voor deze groep mensen schrappen. Statushouders moeten fatsoenlijk maar sober worden opgevangen, waar mogelijk buiten de sociale woningsector. Mensen die voor hun werk sterk afhankelijk zijn van de regio waar zij wonen, moeten wel kunnen rekenen op een spoedige toewijzing van een sociale huurwoning. Wij accepteren niet dat sociale huurwoningen worden doorverhuurd, bijvoorbeeld via Airbnb, terwijl mensen met een laag inkomen jarenlang op een wachtlijst staan. Gesubsidieerde sociale woningen zijn niet bedoeld om daar zelf geld aan te verdienen. Wij willen dat een gemeente de mogelijkheid krijgt om een meldplicht voor vakantieverhuur in te voeren. Je moet zelf kunnen bepalen waar en in wat voor soort woning je woont. Als je zelf besluit om in een duurdere huurwoning te gaan wonen, dan vinden wij het logisch dat je daar dan ook zelf meer voor gaat betalen. Daarom willen wij het automatisme stopzetten dat de huurtoeslag stijgt naarmate de huurwoning Stichting Huurdersalliantie De Brug 2

3 PvdA duurder is. De huurtoeslag moet gebaseerd zijn op het inkomen dat iemand verdient, niet de huur die hij of zij betaalt (normhuur). Meer betaalbare woningen Door de groei van de bevolking en het aantal huishoudens dreigen er opnieuw forse woningtekorten te ontstaan. Daarom willen we dat er jaarlijks minimaal nieuwe woningen worden bij gebouwd. Dat betekent dat er tot 2030 tussen en een miljoen woningen extra bij komen. Gemeenten worden daarbij verplicht betaalbare woningen te realiseren, met de opdracht dat ze ook nadrukkelijk sociale huur- en koopwoningen bouwen voor mensen met een laag inkomen. Want zo voorkom je dat mensen met lagere inkomens worden verdrongen naar buitenwijken of zelfs buiten de stad. Dergelijke segregatie is slecht voor de samenhang en verbondenheid van de samenleving. Toewijzingsgrens voor sociale huurwoningen per regio De toewijzing van een sociale huurwoning is afhankelijk van het inkomen en dat blijft zo. Wel gaan we deze grens per regio aanpassen. In de meest gewilde steden wordt de grens opgetrokken van euro naar een jaarinkomen van euro. Zo hebben lagere inkomens meer kans op een sociale huurwoning in krappe woongebieden en voorkom je dat zij de wijk of zelfs de stad worden uitgejaagd. Huren naar draagkracht Iedereen, ook mensen met een bescheiden inkomen, verdient een betaalbare woning. Maar met het huidige systeem van de huurtoeslag is dat in de praktijk weerbarstig. Het komt te vaak voor dat mensen met een laag inkomen meer huur betalen dan verantwoord is. Wij willen daarom stapsgewijs een huur naar draagkracht invoeren, hoe minder je verdient, des te minder huur betaal je. Dat is eerlijker en voorkomt dat mensen in armoede moeten leven. Inwoners denken mee over veiligheid Een veilige leefomgeving is een zaak van iedereen. We willen bevorderen dat gemeente, politie en burgers meer gaan samenwerken om de veiligheid in de wijk te verbeteren. Bij het aanpakken van criminaliteit staan de inwoners centraal. Inwoners gaan direct invloed uitoefenen op de prioriteiten van burgemeesters en politie, zoals in het Rotterdamse project de buurt bestuurt. Elke buurt of dorp denkt zo mee met wat er nodig en krijgt de mogelijkheid om een deel van de politie-uren naar eigen inzicht in te zetten. Gemeenten maken voor elke buurt een buurtplan met de bewoners waarin de gezamenlijke doelstellingen voor veiligheid en leefbaarheid worden geformuleerd. Bewoners bepalen op die manier prioriteiten in hun eigen buurt of dorp. Passende huisvesting voor iedereen We willen een samenleving met gemengde wijken waarin mensen met een lager inkomen niet worden verdrongen naar de buitenwijken of zelfs buiten de stad. Dergelijke segregatie is slecht voor de samenhang en verbondenheid van de samenleving. We willen daarom voor iedere regio een aanbodnorm, waarin is vastgelegd hoe iedere gemeente een bijdrage levert aan passende huisvesting voor iedereen. Het doel is om voldoende beschikbare sociale- en koopwoningen te realiseren. SP Stichting Huurdersalliantie De Brug 3

4 6 BETAALBAAR WONEN IN EEN LEEFBARE BUURT Hoe kan het dat de huren zoveel zijn gestegen? Waarom worden er zo weinig huurwoningen gebouwd? Waarom verdienen mensen met een modaal inkomen te veel voor een betaalbare huurwoning en te weinig voor een koopwoning? 1. WE KIEZEN VOOR HUURVERLAGINGEN In zes jaar tijd zijn sociale huurwoningen bijna dertig procent duurder geworden, waardoor meer dan een half miljoen mensen moeite heeft om de huur te betalen. Huurders krijgen daarom een huurverlaging. Toekomstige huurverhogingen van sociale huurwoningen beperken we tot de inflatie. Ook in de particuliere sector leggen we de huren aan banden. Op de huurtoeslag gaan we niet bezuinigen, zo voorkomen we dat nog meer mensen de huur niet meer kunnen betalen. 2. De verhuurdersheffing wordt omgezet in een investeringsplicht. Dat verruimt de investeringsruimte van de woningcorporaties. Zo komt er geld beschikbaar dat we gebruiken om extra betaalbare huizen te bouwen, de huren van bestaande woningen te verlagen en de corporatiewoningen energiezuiniger en levensloopbestendig te maken. Nieuw te bouwen woningen zijn energieneutraal en worden standaard voorzien van zonnepanelen. 3. Huurders krijgen meer te zeggen over het huurbeleid, de investeringen en andere belangrijke beslissingen van de woningcorporatie. Het omzetten van stichtingen in verenigingen wordt eenvoudiger. Om de rechtspositie van huurders te verstevigen, beperken we de mogelijkheid van tijdelijke contracten. Er komt onafhankelijke arbitrage als huurders, corporaties en gemeenten het niet eens worden. De bijdrage van huurders aan de huurcommissie verlagen we naar 25 euro per geschil. Ook huurders in de private sector verdienen beter beschermd te worden. 4. De voorraad sociale huurwoningen wordt vergroot, zodat de wachtlijsten korter worden. In alle gemeenten met een tekort aan sociale huurwoningen worden de sloop, liberalisering en verkoop van corporatiewoningen aan banden gelegd. We streven naar meer gemengde wijken, daarom moeten ook middeninkomens (tot anderhalf keer modaal) in aanmerking komen voor een betaalbare huurwoning. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om leegstand van kantoren, winkels en bedrijfspanden aan te pakken, zodat hiermee extra woonruimte kan worden gecreëerd. Panden die lang leeg staan moeten alsnog bewoond kunnen worden. Huisjesmelkers worden harder aangepakt. Het verhuren van woningen aan toeristen gaan we drastisch beperken door wettelijk regels vast te leggen. 5. Bij woningtoewijzing hanteren we voor mensen in een schrijnende of kwetsbare situatie de voorrangregeling. Lokaal maatwerk om een specifieke groep tegemoet te komen moet mogelijk blijven. Daarnaast maken we een eenduidig systeem voor het hele land, waardoor mensen die moeten verhuizen hun inschrijfduur voor een woning kunnen meenemen. Om te zorgen dat betaalbaar wonen ook mogelijk is in dure gebieden halen we de marktwerking uit het woningwaarderingssysteem en zorgen we ervoor dat ook grotere woningen beschermde huren krijgen. Het woningwaarderingssysteem moet een reële bescherming bieden tegen woekerhuren. 6. Huren en kopen wordt financieel gelijkwaardiger behandeld. Voor hypotheken tot euro verandert er niets. Daarboven beperken we de renteaftrek. We onderzoeken of op termijn een woontoeslag kan worden ingevoerd (ter vervanging van huurtoeslag en hypotheekrenteaftrek), waarbij het niet uitmaakt of iemand een koopwoning of huurwoning heeft. 7. Kopers van een woning en mensen die hun eigen woning verbouwen worden beter beschermd tegen wanprestaties door bouwbedrijven en projectontwikkelaars, door middel van een verzekerde garantie. Stichting Huurdersalliantie De Brug 4

5 CDA Dit zorgt voor betere bescherming bij bijvoorbeeld het plaatsen van een dakkapel of een verbouwing voor energiebesparing. 8. Het ombouwen van leegstaande kantoren, winkels en scholen en de omvorming van verouderde bedrijventerreinen naar een nieuwe (woon)bestemming wordt gestimuleerd, in het bijzonder voor jongeren, studenten en starters. Dat is goed voor de leefbaarheid, zorgt voor een beter gebruik van de schaarse ruimte en levert een bijdrage aan de groeiende behoefte aan betaalbare woningen. 9. Ouderen en mensen met een beperking krijgen meer keuzevrijheid om te (blijven) wonen waar ze graag wonen, door woningen en de woonomgeving levensloopbestendig te maken. Overheidsgebouwen, bedrijven en instellingen moeten altijd toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Voor nieuwbouw is toegankelijkheid de richtlijn, voor bestaande bouw wordt gekeken naar passende oplossingen, in overleg met de belangengroepen. 10. Gemeenten worden verantwoordelijk voor een sluitend vangnet van voorzieningen voor de opvang van dak- en thuislozen en begeleide woonplekken. Via prestatieafspraken met de woningcorporaties wordt geregeld dat (wanneer dat verantwoord is) mensen doorstromen naar een vorm van zelfstandig wonen, zo nodig met begeleiding. 11. We starten met een duurzaam wijkenbeleid, waarbij gemeenten meer ruimte krijgen om veilige en leefbare wijken in te richten en deze ook goed te onderhouden. Woningcorporaties mogen meer investeren in de leefbaarheid van de buurt, onder meer door overlast tegen te gaan (bijvoorbeeld door het aanstellen van huismeesters). 12. We maken afspraken om alle woningen energiezuinig en duurzaam te maken. Woningcorporaties gebruiken hun extra investeringsruimte mede om bestaande woningen te verbeteren tot minstens energielabel B in Dit is goed voor het milieu, maar ook voor de portemonnee van huurders. Woningbezitters die voor hun woning samen met andere woningbezitters een collectief energieplan willen maken, worden daarbij geholpen. 5.6 Naar een evenwichtige woningmarkt, voor kopers én huurders Juist nu de economie aantrekt, wordt goed zichtbaar dat de woningmarkt niet op orde is. Lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen door de te hoge verhuurdersheffing. Veel te weinig huurwoningen in het zogenaamde middensegment. En nog steeds vijfhonderdduizend mensen die met hun inkomen geen recht meer zouden hebben op een sociale huurwoning, maar er wel wonen. Voor huizenbezitters zijn er grote verschillen in Nederland. In sommige steden is de huizenmarkt alweer overspannen geraakt terwijl op andere plekken mensen nog steeds worstelen met een forse woningschuld, waardoor verhuizen geen optie is. Voor starters zijn de vooruitzichten niet rooskleurig. Waar terecht is gekozen om minder restschuld te financieren en sparen te stimuleren worden starters straks ook geconfronteerd met een studieschuld die zwaar zal drukken op de mogelijkheden om de woningmarkt te betreden. Dit is één van de aanvullende redenen waarom wij het leenstelsel terugdraaien. Om de woningmarkt weer in beweging te krijgen is het dus nodig om coöperaties weer in staat te stellen huizen te bouwen, de vrije huurmarkt te stimuleren om woningen met een huur tussen de 700 en 900 euro te bouwen en met name rond de grotere steden voldoende koopwoningen beschikbaar te hebben. Oftewel er moet gebouwd gaan worden! 100 Keuzes voor een beter Nederland Een aparte minister voor Wonen is geen meerwaarde gebleken. Die kan dus weer worden afgeschaft Woningbouwcorporaties belonen voor energiezuinig bouwen Stichting Huurdersalliantie De Brug 5

6 De woningbouwcorporaties blijven werken aan het herstel van vertrouwen van hun huurders en van de samenleving als geheel. Slechte investeringen, buitensporige beloningen en gevaarlijk derivatenbeleid hebben het vertrouwen flink geschaad. Er is en blijft behoefte aan een sterke corporatiesector dus zetten we volop in op het herstel van vertrouwen. Daarvoor is het nodig dat corporaties meer ruimte krijgen om te blijven investeren in maatschappelijke functies en leefbaarheid, door ruimte te bieden aan bijvoorbeeld gecombineerde functies zoals wonen en centra voor jeugd en gezin. Daarnaast is de opgelegde regelgeving veel te rigide als je kijkt naar de regionale verschillen. In krimpgebieden maar ook in wijken waar marktpartijen niet investeren, moet er ruimte zijn voor corporaties om ook buiten het sociale huursegment, woningen te bouwen om te voldoen aan de lokale woonbehoefte. Om de woningbouwcorporaties niet verder te beknotten in hun investeringsruimte, en daarmee de wachtlijsten actief te bestrijden, kan de verhuurdersheffing verlaagd worden, op voorwaarde dat de investeringen gericht zijn op het bouwen van, en het renoveren tot, energiezuinige woningen Meer bouwen voor het middensegment van de huurmarkt Om de woningmarkt los te trekken ligt er een forse bouwopgave in het middensegment van de (huur)markt. Dit is nodig om de doorstroom vanuit het lagere segment op gang te brengen. Wij willen dat gemeenten een actievere rol spelen om dit probleem op te lossen, door bij de uitgifte van nieuwe grond vaker de voorwaarde te stellen dat er ook voor de vrije huursector wordt gebouwd. Zo nodig kunnen gemeenten dit stimuleren door lagere grondprijzen te rekenen voor dit soort projecten. Om het bouwen in het middensegment te realiseren dienen harde afspraken gemaakt te worden in het gemeentelijke woonbeleid. Om gemeenten hiertoe beter in staat te stellen moeten er wettelijke instrumenten komen die het mogelijk maken om bouwen in het middensegment af te dwingen. Ook corporaties krijgen meer ruimte om een vast deel van hun woningbestand voor het middensegment te bestemmen als de markt dit niet oppakt Terugdringen van scheefwonen Wanneer in het middensegment de doorstroom op gang komt door een ruimer aanbod, ontstaat er meer ruimte om de problematiek van scheefwonen aan te pakken. Scheefwonen is een belangrijke oorzaak voor de huidige wachtlijsten in de sociale huursector. Huurders moeten jaarlijks inzicht geven in hun financiële situatie, zodat kan worden vastgesteld of een woning nog passend is bij het inkomen. Wanneer wordt vastgesteld dat iemands inkomen inmiddels te hoog is voor de betreffende huurwoning dan krijgt de huurder in de eerste plaats een huurverhoging opgelegd die past bij het inkomen. Gemeenten en corporaties moeten een actievere rol gaan spelen bij het tegengaan van scheefwonen, door te sturen op doorstroming van scheefwoners. Onder meer door stimulerende maatregelen, zoals korting op bouwgrond voor mensen die een sociale huurwoning achterlaten. De reeds voorgestelde invoering van tijdelijke huurcontracten in de sociale sector voor bepaalde groepen is daarnaast een belangrijke stap om scheefwonen in de toekomst te voorkomen Starters op de woningmarkt op weg helpen Het is noodzakelijk dat het voor starters gemakkelijker wordt om een eerste huis te kopen. Hiervoor dient de landelijke overheid een startersfonds in te richten. Gemeentelijke overheden kunnen gelden uit dit fonds aanvragen. Hiermee kan de doorstroming van huur naar koop gestimuleerd worden Minder lenen Een deel van de huiseigenaren is de afgelopen jaren in de problemen gekomen, omdat de waarde van hun huis fors lager was dan hun hypotheekschuld. Die problemen moeten ons voorzichtiger maken bij het aangaan van grote leningen. 102 Keuzes voor een beter Nederland In een ideale situatie leggen mensen ook zelf geld in als zij een woning kopen en hoeven zij niet het volledige aankoopbedrag te lenen. Hiervoor dienen positieve prikkels gecreëerd te worden om met name jongeren en starters met meer eigen middelen Stichting Huurdersalliantie De Brug 6

7 in te laten stappen in de woningmarkt. Bouwsparen is hiervoor een effectief middel maar zal fiscaal gestimuleerd moeten worden Suggestie boetevrij aflossen Zeker nu de hypotheekrente laag is, moeten hypotheekverstrekkers hun klanten actief wijzen op opties die het mogelijk maken dat huizenbezitters profiteren van die lagere rente. Regels in fiscaliteit en toezicht die er voor zorgen dat huizenbezitters niet kunnen profiteren, worden zo nodig aangepast Wonen en zorg mogelijk maken Ouderen die langer thuis blijven wonen en op latere leeftijd ook zorg nodig hebben moeten in het woonbeleid beter gefaciliteerd worden. Nu zijn zorgwoningen met centrale voorzieningen nog moeilijk te realiseren binnen het huidige huur- en puntenbeleid. Hiervoor dient meer ruimte te komen zodat er meer zorgwoningen gebouwd kunnen worden die voor ouderen ofwel in de sociale (huur)sector, als in het middenen dure (koop)segment bereikbaar zijn. PVV D66 Lagere huren. (red.: Dat is alles) Wonen Iedereen in Nederland wil een goede, veilige en betaalbare woning, of je nu koopt of huurt. Zo n woning is echter niet voor iedereen weggelegd. De huurmarkt, met haar wachtlijsten van gemiddeld acht jaar, zit op slot. De vrije huurmarkt bestaat nagenoeg niet. Hier zijn vooral mensen met een inkomen tussen de en die in de steden willen wonen de dupe van. Zij maken geen kans op een sociale huurwoning, verdienen te weinig om te kunnen kopen en kunnen niet terecht op de niet bestaande vrije huurmarkt. Veel huisbezitters wonen weliswaar goed, maar hebben hoge schulden die zij niet aflossen, met alle risico s van dien. Over het geheel gezien, wordt er te weinig gebouwd, en wordt er bij het bouwen niet geluisterd naar de vraag. Hier moet verandering in komen. De afgelopen jaren zijn er vele hervormingen op de woningmarkt doorgevoerd, maar we zijn er nog niet. Er moeten passende woningen bij komen, en mensen moeten sneller de weg vinden naar de woning die hen past. Ook moet er meer aandacht zijn voor energiebesparingen en veiligheid in huis. Door de hervormingen op de woningmarkt aan te scherpen en door te zetten, zal de markt als geheel beter werken. Dit zal leiden tot kortere wachtlijsten, lagere schulden en een beter passend aanbod. Meer huurhuizen: zowel op de vrije huurmarkt, als de sociale De gemiddelde wachtlijst voor een sociale huurwoning bedraagt in Nederland acht jaar, met uitschieters tot 21 jaar. Hier moet zo snel mogelijk een einde aan komen. Door deze zeer lange wachtlijsten komen zowel nieuwkomers, die zoeken naar een eerste huis, als ouderen, die zoeken naar een seniorenwoning, lelijk in de knel. Ouderen blijven wonen in een woning die hen niet past, en nieuwkomers zijn aangewezen op de weinige vrije sector huurwoningen die er zijn. Door een gebrek aan vrije sector huurwoningen zijn de prijzen hiervoor zeer hoog. Het is daarom niet vreemd als een nieuwkomer in de stad meer dan de helft van zijn inkomen aan woonlasten kwijt is. Om een einde te maken aan de malaise op de huurmarkt, moet er veel veranderen, zowel bij de sociale huur als bij de sector huur. D66 wil dat er de komende jaren extra sociale huurwoningen worden bijgebouwd. Deze woningen zijn nodig om de wachtlijsten weg te werken en Stichting Huurdersalliantie De Brug 7

8 vluchtelingen met een verblijfstatus te kunnen huisvesten, zonder dat er sprake is van verdringing. Met een korting op de verhuurdersheffing bij met name transformatie en inbreidingsbouw hebben de corporaties extra financiële middelen om hier, naast in verduurzaming van de woningvoorraad, de komende jaren flink in te kunnen investeren. Daarbij moet meer onderscheid worden gemaakt tussen regio s. In krimpregio s, bijvoorbeeld in Limburg of Groningen, gelden andere opgaven dan in bijvoorbeeld de regio Amsterdam of Utrecht. Het woningmarktbeleid moet, anders dan nu het geval is, meer ruimte bieden voor deze regionale verschillen. In de grote steden is er in absolute zin geen gebrek aan sociale huurwoningen. Meer dan de helft van Amsterdam bestaat bijvoorbeeld uit sociale huurwoningen. Het probleem is dat er te weinig doorstroming is naar vrije sector huurwoningen. Mensen die ooit in een sociale huurwoning zijn gaan wonen, maar inmiddels hiervoor te veel verdienen, blijven deze woning vaak bezet houden. Dat is logisch, omdat ze niet kunnen doorstromen. De vrijehuursector waarin zij graag terecht zouden willen, met huren tussen 700 en 1000 per maand, bestaat nauwelijks. De vrije huur die wel bestaat is voor hen even onbereikbaar als kopen. Er zijn de afgelopen jaren verscheidene maatregelen genomen om mensen die te veel verdienen om recht te hebben op een sociale huurwoning meer bij te laten dragen aan de werkelijke kosten van hun woning. Daarnaast zijn woningcorporaties gestimuleerd om zich enkel te richten op sociale woningbouw, en hun overige activiteiten af te stoten. Zo zijn er vele woningen uit het bezit van woningcorporaties naar de vrije sector gegaan, of verkocht. Dit was echter niet genoeg om het gebrek aan vrije sector huurwoningen op te lossen. Dit kunnen we alleen aanpakken door simpelweg meer te bouwen. D66 wil daarom dat gemeenten in het lokale woonbeleid, naast aantallen sociale huurwoningen, ook harde doelstellingen opnemen voor vrije sector huurwoningen. Ook moet men leegstaande kantoorpanden ombouwen, bijvoorbeeld naar kleinschalige wooneenheden voor studenten en alleenstaanden. Op die manier krijgt de levendigheid van onze binnensteden ook meteen een impuls. Dit moet op termijn leiden tot extra vrije sector huurwoningen. Bij dit alles hecht D66 eraan dat we in buurten blijven zorgen voor een gemengd woningaanbod. Dit komt spreiding ten goede, en zorgt ervoor dat buurten niet te eenvormig worden. Dat betekent dat er ook sociale huurwoningen bijgebouwd zullen worden daar waar die er te weinig zijn. Voor de woningen die gebouwd worden, geldt dat zij moeten passen bij de vraag, ook als die verandert; dat vraagt om flexibel bouwen. Studentenhuisvesting Het voorzien in voldoende goede studentenhuisvesting is een bijzondere opgave die in een aantal steden in Nederland speelt. D66 wil dat de rijksoverheid met studentensteden specifieke afspraken maakt om niet alleen het aantal, maar ook de kwaliteit van studentenhuisvesting te vergroten. Zowel voor de studenten als voor hun omgeving. Regelgeving kan hier in die steden op worden aangepast door bijvoorbeeld fietsparkeerplekken en geluidsnormering onderdeel te laten zijn van de bouwvergunning en de wettelijke mogelijkheden van huurders om op te treden tegen malafide verhuurders te vergroten. Corporaties dienen het publieke belang D66 wil dat woningcorporaties zich richten op hun kerntaak: het aanbieden van goedkope huurwoningen voor mensen met een lager inkomen. Woningcorporaties moeten geen grote riskante projecten aangaan met gemeenschapsgeld. Corporaties moeten meer mogelijkheden krijgen om te investeren in leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed in wijken waarin zij veel (sociaal) bezit hebben, om te voorzien in een evenwichtige en toegankelijke woningmarkt. Door een korting op de verhuurdersheffing ontstaat hiervoor ruimte en hebben corporaties een prikkel om te investeren in kwalitatieve sociale woningbouw. Commerciële investeringen door corporaties zijn daarom alleen toegestaan daar waar aantoonbaar sprake is van marktfalen én een publiek belang. Checks en balances bij corporaties moeten hiervoor worden versterkt door versteviging en professionalisering van de huurdermedezeggenschap. Stichting Huurdersalliantie De Brug 8

9 Afbouwen schulden koophuizen Nederlandse koophuizen zijn veelal gekocht met hypotheken, die niet of slechts beperkt afgelost worden. Tegelijkertijd hebben Nederlanders veel spaargeld en pensioenopbouw. De grote schulden op huizen lijken geen probleem, omdat hier de waarde van het huis tegenover staat. Door de combinatie van grote spaarpotten en grote leningen zijn mensen, en ons land als geheel, echter bijzonder kwetsbaar voor schommelingen op de financiële markt. Het verleden heeft geleerd dat onverwachte tegenvallers en crises er in Nederland daarom hard inhakken. Deze internationaal gezien uitzonderlijke situatie is voor een groot deel gedreven door overheidsregelingen. Zowel internationale adviesorganen, zoals het IMF, als DNB en CPB adviseren al jaren afscheid te nemen van de zogenaamde lange balansen. Na lang aandringen van D66 zijn we eindelijk begonnen die overheidsregelingen aan te passen. D66 wil deze aanpassingen blijven doorzetten. D66 wil ten eerste de huur- en koopmarkt meer met elkaar in lijn brengen. Hiervoor moet de fiscale behandeling van koopwoningen worden aangepast. De hypotheekrenteaftrek wordt geleidelijk en stapsgewijs verder teruggebracht. Tegelijkertijd verlaagt D66 het eigenwoningforfait en wordt de overdrachtsbelasting afgeschaft. Daarnaast blijven we mensen stimuleren de hypotheek af te lossen. Door deze maatregelen tezamen worden de schulden in de woningmarkt teruggedrongen, en ontstaat er een gelijker speelveld tussen koop en huur. De opbrengsten van deze maatregelen worden gebruikt om de belastingen op werk te verlagen. Ten tweede wil D66 ook een kleine koppeling aanbrengen tussen sparen voor het pensioen, en sparen voor een huis. Investeren in stenen, is immers ook investeren, en kan goede diversiteit toevoegen aan de beleggingsportefeuille van het pensioen. Om deze koppeling mogelijk te maken, zal er een gemaximeerde premievakantie van vijf jaar ingevoerd worden. Gedurende deze periode kunnen mensen geld inzetten voor een gelijkwaardig financieel doel als pensioensparen, zoals bijvoorbeeld het aflossen van de hypotheek. Minder energieverbruik, lagere woonlasten Onze woningen verbruiken veel energie. Dat energieverbruik zorgt voor hoge woonlasten en draagt ook nog eens bij aan klimaatverandering. In Nederland kunnen op de woningmarkt grote stappen in energiebesparing worden gezet. In 2030 zijn als het aan D66 ligt drie miljoen huizen energieneutraal. Op de huurmarkt zorgt de recent ingevoerde energieprestatievergoeding ervoor dat huisbazen blokken huurwoningen in een keer energiezuiniger kunnen maken. D66 is er echter niet van overtuigd dat de energieprestatievergoeding in de huurmarkt alleen alle problemen gaat oplossen. Daarom wil D66 ook andere mogelijkheden onderzoeken. En we willen dat nieuwbouw toekomstvast en dus energieneutraal is. Op de koopmarkt beperken de energiebesparingen zich tot nu toe vooral tot vrijstaande huizen en rijtjeshuizen. In appartementencomplexen kan nog veel winst behaald worden. Om dit voor elkaar te krijgen, zorgt D66 dat verenigingen van eigenaren makkelijker kunnen besluiten om tot een gezamenlijke aanpak van energiebesparing over te gaan en hier geld uit de vereniging van eigenaren voor kunnen oormerken. Waarbij zij als ware een rechtspersoon verplichtingen aan kunnen gaan, bijvoorbeeld door garantstelling vanuit de overheid. D66 wil tenslotte een nieuw energielabel dat de juiste informatie verschaft en dat mensen daadwerkelijk inzicht biedt in het verbruik van een woning. Veilig wonen Een woning is pas goed, als deze veilig is. Helaas schiet de veiligheid van woningen te vaak tekort. Hier zijn vooral senioren de dupe van. Zij komen bijvoorbeeld makkelijk ten val. Ook hebben zij vergeleken met de rest van de bevolking een grote kans slachtoffer te worden van brand in de woning. Het aantal brandslachtoffers onder ouderen door brand in de woning neemt de afgelopen jaren toe. Daarom moet er een checklist voor brandveiligheid in woningen komen. Als ouderen een nieuw zorgpakket krijgen, moeten ze Stichting Huurdersalliantie De Brug 9

10 ook een bijpassend brandveiligheidpakket krijgen dat gepaard gaat met goede voorlichting voor de ouderen en eventuele verzorgers. ChristenUnie Een gezonde woningmarkt Een goed en betaalbaar huis in een leefbare buurt, dat is voor ons allemaal belangrijk. Dat is niet vanzelfsprekend, daar zijn we tijdens de achterliggende crisisjaren wel ach ter gekomen. Duur betaalde woningen kwamen onder water te staan en/of bleken moeilijk verkoopbaar. En de huurmarkt was en is voor veel mensen geen echt alternatief. In veel regio s zijn lange wachtlijsten voor een sociale huurwoning. In grote delen van Nederland functioneert de vrije huurmarkt niet goed. Met alle interventies in de woningmarkt heeft de overheid de achterliggende decennia bijgedragen aan een onevenwichtige woningmarkt: decennia ongelimiteerde hypotheekrenteaftrek leidde tot te dure koopwoningen en tot een weggedrukte en daarmee vrijwel afwezige vrije huursector. Jarenlang hielden links en rechts elkaar in een houdgreep, waarbij links de huren niet wilde liberaliseren en rechts de onbeperkte hypotheekrenteaftrek te vuur en te zwaard verdedigde. Een crisis op de huizenmarkt en partijen als D66, ChristenUnie, GroenLinks en de SGP bleken nodig om het woonbeleid te hervormen en de woningmarkt structureel gezonder te maken. Echter, een woningmarkt die decennialang is scheefgegroeid, heb je niet in één keer recht gebogen. Nadat de afgelopen jaren verbeteringen in het woonbeleid tot stand zijn gebracht, moeten we de komende kabinetsperiode op een aantal punten verder gaan. Zo is deels door de daling van inkomens als gevolg van de economische crisis en deels door de gestegen huren de afgelopen jaren de woonquote van huurders verder gestegen naar 36% in 2015, terwijl de woonquote voor woningeigenaren - vooral onder invloed van de lage rente - is gedaald naar 27% in datzelfde jaar. Het is dus zaak dat de huren voor huishoudens met lage inkomens zich de komende jaren gematigd ontwikkelen. De ChristenUnie kiest voor: Bouwen, bouwen, bouwen; vooral betaalbare huurwoningen in de vrije sector. Er zijn veel te weinig huurwoningen in de prijsklasse 710 tot 1.000, de prijsklasse net boven de liberalisatiegrens. Dat was altijd al een probleem, maar in deze tijd met steeds meer tijdelijke en flexcontracten en zzp ers helemaal. Huishoudens met (ruim) een modaal inkomen zijn hier de dupe van en kunnen bijvoorbeeld steeds moeilijker terecht in grote steden. Marktpartijen en pensioenfondsen hebben hier een verantwoordelijkheid, maar ook gemeenten kunnen door een goed ruimtelijk en grondprijsbeleid het mogelijk maken om de komende jaren tienduizenden betaalbare huurwoningen in de vrije sector te realiseren. Afschaffen verhuurdersheffing. Er wordt onnodig veel geld rondgepompt in ons land. De als tijdelijk bedoelde verhuurdersheffing is inmiddels permanent geworden en de daarmee gepaard gaande hogere huren leiden tot een hogere huurtoeslag. We stoppen met de verhuurdersheffing, we maken harde afspraken met de woningcorporaties om de opbrengst daarvan terug te geven aan huurders met een laag inkomen - zodat de huurtoeslag kan dalen - en meer te investeren in nieuwbouw, herstructurering van oude stadswijken en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad (nul -op-de -meter woningen). Kopen en huren evenwichtig behandelen. De koop- en huurmarkt moeten evenwichtiger worden bejegend, zodat de kloof tussen kopen en huren in de vrije huursector kleiner wordt. Daarom wordt de hypotheekrenteaftrek sneller en verder afgebouwd naar het nieuwe basistarief dat de ChristenUnie voorstelt (zie de paragraaf over het belastingbeleid). De lagere Stichting Huurdersalliantie De Brug 10

11 belasting op arbeid zorgt ervoor dat deze maatregel bij de lage- en middeninkomens niet merkbaar is en voor de hoge inkomens door de historisch lage hypotheekrente slechts in geringe mate. Pensioenpremie beleggen in het eigen huis. Door de tweede pijler van het pensioenstelsel te flexibiliseren, kunnen we het mogelijk maken dat geld dat normaal gesproken zou zijn gaan zitten in de pensioenpremie, voortaan ook te gebruiken is voor het aflossen van de hypotheek, bijvoorbeeld door een tijdelijke premievakantie ten behoeve van gelijkwaardige doelen als pensioensparen mogelijk te maken. Dit zou gezinnen in het spitsuur van hun leven erg helpen. En bovendien: investeren in stenen is ook investeren in je pensioen. Geen overdrachtsbelasting voor starters. Starters op de koopmarkt zijn verplicht om hun gehele hypotheek gedurende de looptijd af te lossen. Nu de huizenmarkt weer aantrekt, is de betaalbaarheid van koopwoningen voor starters - na een paar relatief gunstige jaren - een probleem. Daarom schrapt de ChristenUnie de overdrachtsbelasting voor starters. Woningcorporaties die het algemeen belang dienen. Woningcorporaties moeten zich richten op hun kerntaak: het aanbieden van goedkope huurwoningen aan mensen met lage inkomens. Risicovolle investeringen met gemeenschapsgeld horen daar niet bij. Maar onderdeel van die kerntaak is volgens ons wel dat corporaties de mogelijkheid hebben om te investeren in leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed in wijken waarin zij veel bezit hebben. Hergebruik van alle leeg staande gebouwen, niet alleen kantoren. Zowel in de steden en dorpen (lege kantoren, winkels, maatschappelijk vastgoed en bedrijfsgebouwen) als op het platteland (vrijkomende agrarische bebouwing door stoppende boeren) is veel leegstaand vastgoed. Veel van de nieuwe ruimtevraag voor wonen kan door hergebruik, transformatie of sloop/nieuwbouw in bestaande panden worden gerealiseerd. Ruimte voor innovatief en vraaggericht bouwen. Gemeenten dienen in het bijzonder woningcorporaties de ruimte te geven om innovatief, vraaggericht en toekomstvast te kunnen bouwen. Denk hierbij met het oog op de veranderende samenstelling van de bevolking aan innovatieve concepten als de bouw van twee kleine starterswoningen die later gemakkelijk zijn samen te voegen tot één grotere woning. Of mogelijkheden creëren voor groepswonen; flexibele oplossingen voor mantelzorg etc. Energieneutrale woningen. Eén van de grootste energieopgaven is het verduurzamen van de 7,3 miljoen woningen die Nederland telt. De recent ingevoerde energieprestatievergoeding aangevuld met de te maken afspraken met de woningcorporaties in het kader van het afschaffen van de verhuurdersheffing moeten voor een enorme boost zorgen voor het aantal nul -op-de -meter woningen de komende jaren. GL We investeren in goede woningen, prettige wijken Een plek waar je je thuis voelt in een aantrekkelijke omgeving, dat wil iedereen. GroenLinks investeert in huurwoningen voor lage en middeninkomens zodat iedereen die dat wil kan huren voor een redelijke prijs. Zo wordt segregatie voorkomen en zorgen we voor prettig leefbare wijken. We kiezen voor groene buurten met schone lucht en veilige straten, waar onze kinderen gezond kunnen opgroeien. Als je in de stad woont, zijn er speeltuinen en parken in de buurt. Als je in een dorp woont, zijn voorzieningen goed bereikbaar. 1. De Rijksoverheid stelt, in samenspraak met woningcorporaties, een ambitieuze investeringsagenda op voor het realiseren van meer betaalbare sociale huurwoningen in de regio s waar de wachtlijsten het langst zijn. De verhuurdersheffing wordt omgevormd tot een investeringsplicht voor corporaties om de Stichting Huurdersalliantie De Brug 11

12 sociale woningvoorraad te vergroten, de woningen sneller energiezuinig te maken en betaalbaar te houden, inclusief een financiële stok achter de deur voor corporaties die onvoldoende investeren. De huurliberalisatiegrens wordt weer geïndexeerd. Gemeenten krijgen de middelen om te investeren in de leefbaarheid van wijken. 2. Om op korte termijn de woningnood voor studenten, starters en mensen met een middeninkomen aan te pakken, wil GroenLinks in samenspraak met investeerders de vele vierkante kilometers aan leegstaande gebouwen van de Rijksoverheid transformeren tot betaalbare huurwoningen in het lagere en middensegment van de particuliere sector, zoals studentenwoningen. Het kraakverbod wordt afgeschaft. Belemmeringen voor wooncoöperaties worden weggenomen. 3. In de komende kabinetsperiode mag de huur van sociale huurwoningen voor minima en mensen met lage inkomens niet sneller stijgen dan de inflatie. De huren van veelverdienende scheefwoners mogen wel toenemen. 4. Woonwijken moeten toegankelijk zijn voor alle inkomensgroepen. Mensen krijgen meer keuzevrijheid door gemengd te bouwen voor arm en rijk, kopers en huurders. De overheid dwingt de gemengde woningbouw af bij woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars. De leefbaarheid wordt verbeterd door voor voldoende groen en parken te zorgen. In bebouwd gebied komen groene daken, groene gevels en tuinen onder meer voor stadslandbouw. Steden en dorpen worden klimaatbestendig. 5. De overheid maakt afspraken met gemeenten om investeringen in cultuurcentra, 55 ateliers en kunstexperimenten te bestemmen voor kwetsbare wijken. Dat verhoogt de dynamiek en aantrekkingskracht van deze wijken. 6. De Rijksoverheid helpt gemeenten de lucht schoner te maken. Er komen uniforme regels en verkeersborden voor milieuzones zodat gemeenten de meest vervuilende (vracht)auto s, scooters, bromfietsen en (land)bouwmachines kunnen weren en ook onderscheid kunnen maken in de parkeertarieven voor schone en vieze auto s. Voor de uitstoot van houtkachels en haarden worden regels opgesteld. Gemeentes krijgen handvatten om te handhaven op overlast en gezondheidsrisico s. Binnen afzienbare termijn gaan voor snorfietsen dezelfde wettelijke eisen gelden als voor bromfietsen. 7. Er komt een verbod op consumentenvuurwerk. Daarvoor in de plaats komen veilige vuurwerkshows. 8. Er komen strengere regels en betere controles voor risicovolle bedrijven. Milieucriminaliteit wordt hard aangepakt. Er komt meer toezicht en handhaving op afvalstromen en in natuur- en buitengebieden. 9. Verkeersveiligheid krijgt meer aandacht. De veiligheid van fietsers en voetgangers binnen de bebouwde kom krijgt prioriteit. Gemeenten krijgen de mogelijkheid om snorscooters, mét helmplicht, te verbannen van het fietspad naar de rijbaan. 10. We willen voorkomen dat de tweedeling tussen de Randstad en regio s in de periferie toeneemt. Daarom gaan we meer investeren in de regionale economie, infrastructuur, cultuur en voorzieningen in deze gebieden. GroenLinks wil de voorzieningen voor bewoners in krimpgebieden op peil houden. Dat vraagt om creatieve oplossingen, zoals openbaar vervoer op maat, mobiele zorgverlening, samenwerkingsscholen en bezorgdiensten. De bevolkingsgroei in steden vangen we op met investeringen in gebiedsontwikkeling die wereldwijd toonaangevend zijn in duurzaamheid en gezondheid. Stichting Huurdersalliantie De Brug 12

13 SGP De woningmarkt is in de afgelopen jaren grondig verbouwd. Die verbouwingen waren hard nodig, zowel in de sector huren als kopen. Het uitgangspunt blijft dat eigenwoningbezit wordt bevorderd. De sociale huursector dient zich te richten op lagere (midden)inkomens. Daarnaast zijn er diverse maatregelen genomen om te bevorderen dat sociale huurwoningen zoveel mogelijk bewoond worden door huurders waarvan het inkomen passend is bij die woningen. Onnodig beroep op de huurtoeslag kan hierdoor worden voorkomen. Het is nú belangrijk dat het vertrouwen in de woningmarkt voorlopig niet wordt geschaad door een opeenstapeling van weer nieuwe maatregelen. Het is de komende jaren nu vooral aan gemeenten, corporaties en andere investeerders om te zoeken naar passende oplossingen, rekening houdend met het feit dat de woningmarkt per regio verschilt. Eigen huis De normen voor hypotheekverstrekking en de toegang tot de sociale huursector worden op elkaar afgestemd om te voorkomen dat woningzoekenden tussen wal en schip raken. In de berekening van de financieringsruimte voor hypotheken moet rekening worden gehouden met een gematigd uitgavenpatroon dat recht doet aan de persoonlijke omstandigheden, zodat financiering met name voor starters niet onnodig beperkt wordt. Het aandeel van het tweede inkomen wordt niet verhoogd. Pensioenopbouw, aflossing hypotheken en zorg dienen gekoppeld te worden, bijvoorbeeld doordat een deel van de pensioenopbouw gebruikt mag worden voor aflossing van de hypotheek. Hypotheekverstrekkers moeten ervoor zorgen dat hypotheken op redelijke wijze kunnen worden overgesloten. De mogelijkheid om belastingvrij te kunnen helpen bij de aanschaf van een woning of aflossing van de hypotheek dient zich te beperken tot familierelaties. Hypotheekverstrekkers moeten ervoor zorgen dat starters gebruik kunnen maken van de mogelijkheid om de aflossing van hun hypotheekschulden over een langere periode uit te smeren. Ook kan gebruik gemaakt worden van de mogelijkheid om hypotheken gedeeltelijk af te lossen. Met deze keuzes kunnen de maandlasten beperkt worden. De hypotheekrenteaftrek blijft wel gebaseerd op de veronderstelling dat hypotheken in dertig jaar volledig worden afgelost. Het maximumpercentage van de hypothecaire lening in relatie tot de waarde van het onderpand (het zogeheten Loan To Value) wordt in de komende kabinetsperiode niet verder verlaagd. De grens voor Nationale hypotheekgarantie (NHG) blijft op het bedrag van euro. Banken moeten eerder hypotheken verstrekken aan mensen met een tijdelijk contract. Huren Het bouwen van huurwoningen voor de middeninkomens verdient extra aandacht. Met name particuliere investeerders moeten hiertoe extra gestimuleerd worden. Wanneer het inkomen veel hoger wordt dan voor toegang tot de sociale huursector toegestaan is, kan een extra huurverhoging opgelegd worden. Om te voorkomen dat de beschikbaarheid van sociale huurwoningen verder onder druk komt te staan, moet het mogelijk zijn om houders van een verblijfsvergunning voor zover passend bij hun situatie - te huisvesten in onzelfstandige woonruimten. Stichting Huurdersalliantie De Brug 13

14 De toegang tot de sociale huursector en het recht op huurtoeslag wordt bepaald op basis van het besteedbaar inkomen, niet het bruto-inkomen. Hierdoor wordt voorkomen dat verschillen in belastingdruk tot onrechtvaardige resultaten leiden. PvdD Wonen zonder zorgen. Een betaalbaar, duurzaam huis in een prettige woonomgeving draagt bij aan het welzijn van mensen. Wonen moet betaalbaar zijn voor iedereen en geen onevenredig beslag leggen op het inkomen. Banken werken verplicht mee aan een verruimde mogelijkheid tot het boetevrij aflossen van bestaande hypotheken. Woningcorporaties worden kleiner en houden zich niet langer met commerciële nevenactiviteiten bezig. Bewoners krijgen via versterkte inspraak meer invloed. Meergeneratiewonen wordt aangemoedigd met ruimhartig beleid rond het bouwen van aanleunwoningen voor jongeren of ouderen op eigen erf. Deze woningen hoeven niet meer verwijderd te worden zolang ze ingezet worden voor het huisvesten van jongeren of senioren. De overheid voert stimulerend beleid om tiny houses (verplaatsbare kleine huizen) mogelijk te maken. Wie bestaande woningen wil vervangen door kleinere of op eigen erf een tiny house wil bouwen als meergeneratiewoning wordt niet belemmerd indien het totale bebouwde oppervlak niet toeneemt. Woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars ontwikkelen woningen waar wonen en zorg met elkaar gecombineerd worden. Huurders van (studenten)kamers krijgen recht op huurtoeslag als de huur voldoet aan het puntensysteem. Waar een tekort aan studentenwoningen is, worden snel duurzame woningen gerealiseerd, bij voorkeur in leegstaande (kantoor)gebouwen. Terwijl veel mensen op zoek zijn naar een betaalbare woning, staan veel gebouwen leeg. Leegstand mag niet worden beloond, het kraakverbod wordt teruggedraaid. Om de stijging van de huren in de grote steden niet verder op te drijven, wordt een anti-speculatiebeding ingevoerd. De verhuurdersheffing wordt afgeschaft. De huurprijs wordt gekoppeld aan de kwaliteit van de woning. Dat is eerlijker en zorgt voor meer evenwicht op de huurwoningenmarkt. Liberalisatie van sociale huurwoningen in gebieden met een tekort aan woningen wordt niet toegestaan. De overheid gaat strenger optreden tegen malafide verhuur van woningruimte en huisjesmelkers. Stichting Huurdersalliantie De Brug 14