Mathildeplein - Strijp S Strijp R - Internationale School

Transcriptie

1 Eindhoven Mathildeplein - Strijp S Strijp R - Internationale School Buro Lubbers in... Eindhoven

2 Westcorridor Eindhoven Internationale School Eindhoven

3 Eindhoven Eindhoven staat te boek als de groenste en de slimste. Twee kwaliteiten die ogenschijnlijk weinig met elkaar te maken hebben. Toch zijn de groene, ruimtelijke structuur van Eindhoven enerzijds en de technologische, creatieve ontwikkeling van de stad tot Brainport anderzijds, nauw met elkaar verbonden. Philips speelt hierin een belangrijke rol. Nergens is dat duidelijker dan in de groene westcorridor van de stad, het gebied dat zich uitstrekt van de Lichttoren in het centrum, via Strijp S en Strijp R naar de groene, landschappelijke kamers aan de Oirschotsedijk en zelfs tot het Groene Woud. De ruimtelijke ontwikkelingen in deze corridor werden én worden beïnvloed door de industriële bebouwing en de groenstructuren uit de nalatenschap van Philips. De westcorridor is ook exemplarisch voor de sociaal-economische ontwikkeling van Eindhoven, van (post-)industriële samenleving naar kennistechnologische en creatieve stad. Hoe deze ontwikkelingen precies in elkaar grijpen, wordt duidelijk wanneer we een wandeling maken langs een aantal ontwerpen van Buro Lubbers in de westcorridor. De projecten illustreren hoe de huidige herontwikkelingsplannen in het gebied zowel passen bij de geschiedenis als aansluiten op toekomstige perspectieven. We beginnen de wandeling aan de voet van de Lichttoren, een iconische uitvalsbasis waar vandaan Philips zijn technologische kennis en consumptiegoederen over de wereld verspreidde. We eindigen bij de Internationale School, bij de kinderen van internationale kenniswerkers, de jongste generatie Brainporters. Tijdelijk Daklandschap Strijp S Groene corridor (West 8) Mathildeplein Strijp R Veemgebouw Gerard en Anton

4 Brainport Met circa inwoners is Eindhoven de vijfde stad van Nederland. Sinds eind negentiende eeuw heeft de stad zich ontwikkeld tot een belangrijk centrum van technologische en creatieve expertise. Met Philips aan de bakermat, bepalen tegenwoordig ook de High Tech Campus, ASML, de High Med Campus Veldhoven evenals onderwijsinstellingen als de Technische Universiteit en de Dutch Design Academy het profiel van de stad. Niet voor niets spreken we van Eindhoven Brainport, een titel die recht doet aan de positie die de regio inneemt op het gebied van toptechnologie en kennisindustrie. Eindhoven Brainport trekt (inter)nationale kenniswerkers aan, techneuten en ontwerpers, beta s. Om aantrekkingskracht op deze doelgroepen uit te (blijven) oefenen, worden tal van voorzieningen getroffen op het terrein van accommodatie, onderwijs, cultuur en recreatie. Deze ontwikkeling herkennen we ook in de ruimtelijke plannen voor Eindhoven. Net als in de tijd van Philips, maken gemeente en bedrijven zich ook nu samen sterk voor een passende Strijp S woon-, werk- en verblijfsomgeving voor de Eindhovense bevolking. En net zoals het (post-) industriële tijdperk de gebouwde omgeving beïnvloedde, bepalen nu de kenniseconomie, de technologische en creatieve sector de ruimtelijke agenda van de stad. De geschiedenis herhaalt zich of, beter wellicht, zet zich consequent voort. Om deze actuele ontwikkeling in perspectief te plaatsen moeten we terug in de tijd. De opmars van Philips Tot 1920 bestond Eindhoven uit een verzameling dorpen, elk met een eigen karakter. Eén van die dorpen was Strijp, waar veel arbeiders van Philips woonden die naar het aangrenzende Eindhoven pendelden om daar in de gloeilampenfabriek te werken. Nog voor samenvoeging van de dorpen tot de stad Eindhoven, in 1920, startte Philips in 1910 in Strijp met de bouw van een tuindorp voor zijn werknemers. Dit Philipsdorp, op loopafstand van het fabriekscomplex, kenmerkte zich door veel groen in de openbare ruimte, ruimte voor volkssporten en een muziekkoepeltje. Het tuindorp was een stille voorbode van de steeds verdere expansie van Philips in Strijp. Het bedrijf startte in 1891 aan de Emmasingel in Eindhoven op steenworp afstand van het spoor. Steeds betere verbindingen creëerden de juiste voorwaarden om de fabrieken en loodsen stapsgewijs uit te breiden langs het spoor, richting Strijp. Eén van de directe aanleidingen was de haperende aanvoer van grondstoffen voor glazen bollen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dus werd op Strijp S een glasfabriek gebouwd.

5 Het ging Philips na de oorlog voor de wind. In 1920 werd de Lichttoren gebouwd. Bovenin het hoofdkantoor bevonden zich de testruimtes voor de gloeilampen. De toren werd zo letterlijk het lichtend baken van de stad. De opmars van het Philipsconcern in de jaren twintig en dertig werd goed zichtbaar in Strijp S waar tal van nieuwe gebouwen verschenen. Het Nat Lab, de apparatenfabrieken aan de Hoge Rug en het befaamde Klokgebouw markeren vandaag de dag nog steeds het stadslandschap. In deze jaren ontstond ook het Drents dorp, genoemd naar de vele arbeidskrachten uit Drenthe die de bloeiende Philipsindustrie kwamen versterken. Drents Dorp In de jaren vijftig en zestig verschenen op de terreinen Strijp T en Strijp R bedrijfshallen voor de productie van televisietoestellen, beeldbuizen en medische apparatuur. De architectonische uitstraling van deze standaard, uitwisselbare gebouwen was evenwel niet vergelijkbaar met de iconische monumentaliteit van hun voorgangers op Strijp S. Wanneer vanaf de jaren zeventig de productie van goederen verdwijnt naar de lagelonenlanden en ook afdelingen voor Research & Development zich elders vestigen, komen steeds meer panden leeg te staan. De climax vindt plaats in 2000 als het hoofdkantoor verhuist naar Amsterdam. Vanaf dan worden de Lichttoren, Strijp S en Strijp R, die samen een groot deel van de westcorridor bestrijken, geleidelijk aan vrijgegeven voor herontwikkeling. Structuur van groene kamers Philips laat meer achter dan een reeks fraaie gebouwen en bouwvelden. Het heeft ook zijn stempel gedrukt op de groenstructuur van Eindhoven. De groene basis van het Philipsdorp en het Drents Dorp zijn daar goede voorbeelden van. De terreinen werden omzoomd door parkachtige randen met diverse soorten bomen en heesters. Een wandelpad nodigde uit de groene randen te verkennen. Ook de straten en de plantsoenen in de wijken werden rijk aangeplant. Het groen reikte tot aan de voordeur van de arbeiderswoningen. Beide wijken laten goed zien hoe beplanting kan worden ingezet voor de creatie van een stedenbouwkundige compositie. Een strategie die wij decennia later ook voor de woonwijk Strijp R hebben ingezet. Op het niveau van de stad liet Philips ook zijn groene sporen na. De bedrijfsterreinen Strijp R, S en T evenals de woonwijken Philipsdorp en Drents Dorp zijn duidelijk ruimtelijk afgebakende kamers. Ondanks het feit dat een deel van de groene randen ter afbakening niet meer bestaat, de oorspronkelijke groenstructuur van Strijp T is bijvoorbeeld bijna helemaal verdwenen, geeft de strikte begrenzing de westcorridor een herkenbare kamerstructuur. De kamers

6 worden steniger richting centrum en langs de Oirschotsedijk, richting het buitengebied steeds groener. De groene kamers liggen opgespannen tussen twee beekdalen. Oorspronkelijk gelegen op de hogere heidegrond is hier door de eeuwen heen steeds meer bos aangeplant. In de vorige eeuw zijn in deze bosrijke westcorridor kamers uitgespaard ten behoeve van nieuwe functies. Zo ook voor de Constant Rebeque Kazerne, die nu wordt herontwikkeld tot de Internationale School Eindhoven. verworven landgoed Het Witte Huis aan de gemeente Eindhoven om er een volkspark van te maken. Het Philips-de Jongh Wandelpark was geboren. Het park was bedoeld ter ontspanning en welbevinden van de fabrieksarbeiders. Hier konden zij in hun vrije uren van de natuur en de frisse buitenlucht genieten. Ten zuiden van het park, aan de Oirschotsedijk, plantte Anton Philips in 1920 ter verfraaiing van zijn erfgrenzen tachtig eiken. In de jaren er na vulde hij deze bomen op eigen initiatief verder aan. Het begin van de groene as was gemaakt. Tegenbosch Groene kamerstructuur Philips Fruittuin Kazerne Landgoed de Wielewaal De Herdgang Philips de Jongh park Grote Beek/ Vredeoord Deze landschappelijke kamer voegt zich in het rijtje andere groene kamers ten westen van Strijp R: de Philips Fruittuinen, Landgoed Wielewaal waar Frits Philips woonde en het Philipsde Jongh Wandelpark. De laatste illustreert de sociale betrokkenheid van Philips bij het welzijn van zijn werknemers. In 1920 schonken Anton Philips en zijn vrouw een deel van hun Groene bomenas in westcorridor Toen Eindhoven en de omringende dorpen werden samengevoegd, is een Algemeen Uitbreidingsplan opgesteld. Dit plan voor Eindhoven benoemde woon- en industriegebieden, bood een efficiënte verkeersstructuur en zorgde voor een overkoepelende civieltechnische infrastructuur. Geïnspireerd door de tuinstadgedachte was een belangrijk uitgangspunt dat het omringende landschap in de stad zou doordringen. Tot op de dag van vandaag is deze stedenbouwkundige structuur, met groene wiggen die vanuit het buitengebied de stad inprikken, herkenbaar. In zijn masterplan voor Strijp S respecteert West 8 deze rijke, groene traditie en zet deze krachtig voort met een groene as in de westcorridor, de zogenaamde Groene Corridor. Het idee voor de groene as is ontsprongen aan de transformatie van Strijp S tot een hoogstedelijk gebied voor wonen en werken, cultuur en

7 (re)creatie. De indrukwekkende monumentale gebouwen op Strijp S in combinatie met de afwezigheid van (voor)tuinen, vraagt om een krachtige, groene openbare ruimte die het gebied draagt. Veel groen vergroot de leefbaarheid en beplanting biedt een aangenaam tegenwicht aan de vele grote gebouwen. Daarom heeft West 8 een lommerrijke laan met platanen ontworpen. Deze zogenaamde Torenallee wordt een groene boulevard, een brede promenade met dikke bomenrijen, mooie verharding, verlichting en straatmeubilair waar de mensen uit Eindhoven heerlijk kunnen flaneren. Oirschotsedijk De groene as doorsnijdt Strijp S en vervolgt zijn route in westelijke richting naar de Oirschotsedijk waar Anton Philips decennia geleden de eerste bomenrijen plantte. In oostelijke richting beweegt de laan zich naar de Lichttoren, waar het eindigt op het groene Mathildeplein, de plek waar Philips zijn vleugels uitsloeg naar Strijp en de rest van de wereld. De groene as rijgt verschillende herontwikkelingsprojecten in de westcorridor aaneen, waaronder een aantal van Buro Lubbers: het Mathildeplein aan de voet van de Lichttoren, de daklandschappen op Strijp S, de woonwijk Strijp R en de campus van de Internationale School aan de Oirschotsedijk. De opeenvolging van deze projecten illustreert zowel de groene, ruimtelijke structuur van Eindhoven als de technologische en creatieve ontplooiing van de stad tot Brainport. Elk project op zich onthult een specifiek aspect van deze in elkaar grijpende ontwikkelingen. Lichttoren: schakel centrum en Strijp S De Lichttoren, midden in het centrum van Eindhoven, is een belangrijk symbool voor het industriële verleden van de stad. Vele generaties arbeiders produceerden hier gloeilampen, die boven in het torentje werden getest. De helverlichte toren werd hierdoor een onmisbaar herkenningspunt in de stad. Ook vandaag de dag, nu de toren geen licht meer verspreidt, vervullen het gebouw en het aanpalende plein een icoonfunctie. Woningstichting Trudo kocht het monumentale gebouw in 1998 en herontwikkelde de fabriek tot woningen, een hotel, een sportschool en horecavoorzieningen. Zoals Philips zorgde voor goede woonomstandigheden voor zijn arbeiders, zo realiseerde Trudo in de Lichttoren een enorme differentiatie in het woonprogramma, zodat ook mensen met een bescheiden inkomen in een bijzondere, grootstedelijke omgeving kunnen wonen. In het verlengde hiervan is de semi-openbare ruimte rond de Lichttoren ontworpen. Hoewel op een andere manier dan de omvangrijke parken en plantsoenen van weleer, creëert het plein

8 een rustige, groene oase midden in de hectiek van de stad. De uitgekiende beplanting zorgt elk seizoen voor een groen en zelfs bloeiend beeld. Eindhoven de groenste is nu ook beleefbaar in het hart van de stad. de markante gebouwen bij velen op het netvlies gegrift. In 2000 is de 27 hectare historische campus vrijgegeven voor herontwikkeling. De gesloten stad wordt sindsdien geleidelijk getransformeerd tot een creatieve hotspot met een regio-overschrijdende uitstraling in het midden van Brainport. Lichttoren De sobere, strakke vormgeving van het plein accentueert de industriële karakteristiek van de Lichttoren. Herkennen we in de lineaire structuur van verharding en plantenbakken het lineaire productieproces in de Philipsfabrieken? In ieder geval draagt de hedendaagse inrichting bij aan de hoogstedelijke uitstraling van de plek. Creatievelingen en kenniswerkers, bewoners van de Lichttoren en hotelgasten, bezoekers van het grand-café en passanten kunnen hier op een herkenbaar, afgebakend terrein het hoogstedelijke leven vieren. Hier bekent Eindhoven kleur als grote stad. Hier begint Eindhovens groene westcorridor. Strijp S: creatieve stad Net als de Lichttoren leeft Strijp S in het collectieve geheugen van Eindhoven. Hoewel het vroeger een verboden stad was, waar je alleen met een pasje mocht rondlopen, staan Een aantal unieke, industriële gebouwen wordt behouden, waaronder de rijksmonumenten Anton (voorheen SBP) en Gerard (voorheen SAN) op De Hoge Rug en het Veemgebouw. Op Strijp S wordt een gevarieerd woningprogramma gerealiseerd. Ook zijn er ateliers, bedrijfsruimtes, winkels, cafés, restaurants, terrasjes, een theater en een wintertuin gepland. Strijp S wordt een bruisend, hoogstedelijk stadsdeel, dat zijn rijke cultuurhistorie omarmt zonder nostalgisch te worden. Strijp S (Hoge Rug) Het uitgangspunt van de transformatie is om zowel de identiteit van de gebouwen te behouden als er nieuwe kwaliteiten aan toe te voegen. Belangrijke monumentale waarden worden herkenbaar geïntegreerd in de nieuwe opzet. Een voorbeeld daarvan is

9 het lineaire karakter van het oorspronkelijke productieproces, dat onlosmakelijk verbonden is met de architectonische, flexibele opzet van de gebouwen. Ook de industriële sfeer van vrijwel identieke, betonnen bouwmassa s, zakelijk vormgegeven met stalen ramen en deuren, blijft bewaard. Nieuw is de groene invulling van Strijp S. De Torenallee, ontworpen door West 8, is daarvan de dragende kracht. Buro Lubbers heeft een plan gemaakt om ook de wereld boven het maaiveld te vergroenen. De eerste resultaten van dit opgetilde landschap zijn de daktuinen op Anton, Gerard en het Veemgebouw. Ook het dak van het Veemgebouw krijgt een nieuwe functie. De draagkracht van dit voormalige magazijn is sterk genoeg om boven op het dak woningen te bouwen. De woningen worden ontsloten aan een groene binnenhof. Door de ruimtelijke opzet en de inrichting zullen we nauwelijks merken dat we ons op een dak bevinden. Anton en Gerard zijn gebouwd tussen 1926 en Ooit bevond zich in deze gebouwen de grootste radiofabriek ter wereld. Nu krijgen ze met name een woonfunctie. Omdat de draagkracht van de gebouwen per verdieping afneemt, waren grote dakopbouwen constructief onmogelijk. Dat lichte daklandschappen niet inboeten aan een parkachtige kwaliteit, bewijzen de daken van Anton en Gerard. Door variatie in plattegrond, beplanting en materialisering krijgen de parken een eigen identiteit. Verschillende terrassen, groot en klein, nodigen uit te verpozen in een bijzondere groene wereld op hoogte. Op 34 meter boven maaiveld kijken we vanaf de hoge heren Anton en Gerard uit over de stad. Had Anton Philips, die zoveel waarde hechtte aan het vergroenen van zijn grondgebied, ooit kunnen vermoeden dat we bovenop zijn fabrieken kunnen wandelen tussen sierheesters en de schaduw kunnen opzoeken onder berkenveren? Strijp R Strijp R: woonwijk verwelkomt techneuten De Lichttoren en de gebouwen op Strijp S zijn iconen van het industriële verleden van Philips en Eindhoven. Strijp R is wat betreft monumentale bebouwing van mindere cultuurhistorische betekenis. Vanaf de jaren veertig werden hier televisies en televisieonderdelen geproduceerd in indifferente gebouwen die inmiddels, op een kleine uitzondering na, zijn gesloopt. Toch had en krijgt Strijp R een grote betekenis voor Eindhoven. Verborgen aan de rand van de stad neemt het gebied een bijzondere positie in tussen het Drents dorp en landgoed Wielewaal. Het is een verborgen parel in de kamerstructuur van de westcorridor. Naast de landschappelijke

10 betekenis symboliseert Strijp R ook een zeer belangrijke maatschappelijke ontwikkeling: de wording van de televisie tot massamedium. Hier werd namelijk voor het eerst in de geschiedenis de televisie massaal geproduceerd. Strijp R is hiermee exemplarisch voor het vernuft en de vernieuwingsdrang die Eindhoven groot hebben gemaakt. In diezelfde geest wordt Strijp R nu getransformeerd tot een nieuwe woonwijk voor mensen die in of rond de kennisintensieve industrie werken. De wijk is ontworpen voor toekomstige bewoners die economisch van belang zijn voor Eindhoven Brainport, zoals Philips voor zijn fabrieksarbeiders het Drents dorp ontwikkelde. Strijp R richt zich op hoogopgeleide technologen verbonden aan kennisintensieve bedrijven, instituten en opleidingen en professionals die in andere vakgebieden werken in dezelfde industrie. De waarden die mensen uit deze doelgroep belangrijk vinden, zijn zichtbaar en voelbaar vertaald in het stedenbouwkundig plan. Zo is de inrichting van het openbaar domein met veel groen en historische elementen bijvoorbeeld gericht op allerlei manieren om contacten tussen de buurtbewoners onderling en contact met hun omgeving aan te moedigen. voor de stedenbouwkundige structuur. In zijn geheel vormt Strijp R ook weer een afgebakende eenheid. De rand om de wijk wordt ingericht als een park naar analogie van de parkranden rond het Philipsdorp en het Drents Dorp. Ook het pallet van kleuren en materialen, dat de beeldkwaliteit van Strijp R bepaalt, herinnert aan Philips. Wellicht de meest herkenbare verwijzing naar het industriële verleden zijn de relicten die een plek krijgen in de nieuwe stedelijke structuur: een perron, een loopbrug, stelconplaten en een stootblok. Het schakelpark rijgt deze relicten aaneen. Internationale School: kennis in het groen Wonen op korte afstand tot bedrijven en kennisinstituten is een pre bij de werving van nieuwe (internationale) werknemers voor Brainport. De stadswijk Strijp R speelt zorgvuldig in op de wensen en behoeften van deze werknemers. Iets soortgelijks geldt voor de Internationale School die zich iets verderop van Strijp R in de groene westcorrdior bevindt. Deze school is essentieel voor een concurrerend vestigingsklimaat. Internationaal onderwijs is immers een belangrijke voorwaarde voor Parallellen met de ontwerptaal van Philips zijn niet geschuwd. Strijp R is opgebouwd uit overzichtelijke eenheden: een schakelpark, een zoompark en bouwvelden voor verschillende woningtypologieën. Uitbundige groenstructuren van diverse boomsoorten zijn medebepalend Constant Rebeque Kazerne

11 buitenlandse kenniswerkers die zich met hun kinderen in Brainport willen vestigen. De school is opgezet als een campus waar naast onderwijs ruimte wordt geboden aan kinderopvang, sport en tal van recreatieve en culturele activiteiten. Het wordt een ontmoetingsplaats voor internationale families gericht op sociale contacten. Een thuis van thuis. De ISE vindt onderdak in de voormalige Constant Rebeque Kazerne (1938), een grensbataljonkazerne in een zakelijk expressionistische bouwstijl. De kazerne bevindt zich in één van de landschappelijke kamers in het westen van de westcorridor en is daarmee onderdeel van de groene parken en landgoederen in de omgeving: Landgoed Wielewaal, de Philips Fruittuinen en het PhilipsdeJongh Wandelpark. Dankzij de stabiliteit van de aanwezige bosstructuur kan het kazerneterrein zonder problemen omgevormd worden tot een campus. Het resultaat is een landschappelijk raamwerk van open boskamers waarin verschillende functies en programma s een plek kunnen vinden zoals sport, parkeren, evenementen, verblijf en ontmoeting. Zo zal de ISE uitgroeien tot één van de parels in de groene westcorridor. Niet ver van de plek waar Philips zijn eiken plantte, heeft een nieuwe generatie Brainporters hier toegang tot kennis én tot groen. literatuur Gerrie Andela, Licht op groen. Parken en plantsoenen in Eindhoven. ArchitectuurCentrumEindhoven, 2005 Hans Schippers (red.),cityplan Eindhoven ( ). Het modernste ontwerp voor de stad. Walburg Pers, 2007 Urban Fabric, Cultuurhistorische verkenning Strijp R, 2007 West 8, DO Stedenbouw Strijp S. Een bruisende knoop voor Eindhoven, 2004

12 Mathildeplein Groen plein in hectisch stadscentrum Aan de voet van één van de belangrijkste iconen van Eindhoven, de Lichttoren, is een nieuw plein verschenen. Hier kan men na het winkelen even neerstrijken op het terras of rustig op een bankje tussen weelderige planten ontsnappen aan de verkeersdrukte van het centrum. De rust op het plein wordt gecreëerd door een structuur van hagen in strakke plantenbakken en lijnen van verlichting. Stille, groene oase In het hart van Eindhoven, op een knooppunt van diverse verkeersstromen staat de Lichttoren, een markant gebouw dat een herkenbaar symbool vormt van de stad. Het voormalige Philipsgebouw, een rijksmonument, heeft altijd een prominente rol gespeeld in de beeldvorming van de Eindhovense binnenstad en is omgevormd tot een luxueuze woon- en werktoren. Buro Lubbers ontwierp een nieuwe buitenruimte bij de toren. Het Mathildeplein: een groene, verstilde oase als tegenhanger van de stedelijke hectiek. De uitgangspunten voor het plein waren veelzijdig. Zo moest het plein een meerwaarde leveren aan de reeks van openbare pleinen en plekken in het stadscentrum, zoals onder meer de Piazza, het Stationsplein en het 18-Septemberplein. De karakteristieke monumentale Lichttoren verdiende daartoe te worden geaccentueerd. Het semi-openbare plein moest verder geschikt zijn voor verschillende functies: een entree voor de bedrijven en woningen in de toren, een voorrijdplaats bij het nieuwe hotel, terrassen en fietsenstallingen. Bovenal moest het een aantrekkelijke verblijfsplek worden voor zowel bewoners en gebruikers als toevallige passanten. Een interessant technisch uitgangspunt vormde de ligging van ruim driekwart van het terrein op een parkeergarage.

13

14 Plantenstrips en lichtlijnen De amorfe vorm van het plangebied vroeg om een strikte structuur, die rust brengt op het plein en bovendien het zicht op de Lichttoren optimaal garandeert. Het ontwerpconcept is daarom gebaseerd op strips en lijnen die haaks staan op het gebouw en de menselijke schaal terugbrengen. De eenheid in het ontwerp wordt bewaard door een consequent vorm- en materiaalgebruik. Zo bestaat de ondergrond uit één materiaal, namelijk donkergrijze betontegels met een uitstraling van natuursteen. Dit grijze tapijt is gelegd in een strak, complex patroon en wordt omzoomd door een plint, die het plein zowel losmaakt van de bebouwing als het hoogteverschil van het parkeerdak ten opzichte van de omgeving accentueert. Het plein wordt hierdoor een enclave met een eigen, herkenbare identiteit. Het hoogteverschil benadrukt het onderscheid tussen het hectische stadsleven enerzijds en de intiemere groene ruimte van het plein anderzijds. Deze verschillende werelden worden bovendien onderstreept door het hekwerk rond het plein, dat met name veiligheidsredenen dient. Blauwe regen en rozen begroeien de aan het hekwerk verbonden pergola en creëren een transparante afscheiding die de voorbijganger een doorkijkje biedt op de groene sfeer en de terrassen op het plein. De strips op het plein worden gevormd door langwerpige cortenstalen plantenbakken die variëren in lengte, breedte en hoogte. Hierdoor ontstaan afwisselende open en gesloten ruimtes, geschikt voor routes en terrassen. Op diverse plekken tussen de bakken zijn ruimtes uitgespaard voor fietsnietjes en houten banken. Pompputten en het ventilatiesysteem van de parkeerkelder zijn ingepakt in het hetzelfde hout

15

16 als van de banken. De robuuste kleur van het cortenstaal, de warme uitstraling van het hout en de natuurlijke grijze verharding vormen een fraai contrast met de witte, grijze en zwarte tinten van de bebouwing. Het opvallendste kleuraccent wordt echter bepaald door de beplanting. De groenstructuur van hagen zal in alle seizoenen een aantrekkelijk beeld vormen door toepassing van wintergroene beplanting en seizoensbloeiers. Rhododendrons in bakken vormen hoge groene accenten. Ook s avonds wanneer de beplanting van onderaf wordt aangelicht, is het Mathildeplein een herkenbaar icoon, groen en licht aan de voet van de Lichttoren. Labyrint van druppelslangen Het Mathildeplein was niet alleen wat betreft ontwerp en stedelijke inpassing een uitdaging, het was ook technische proeve van bekwaamheid. Gesitueerd op het betondek van een parkeerkelder, was er slechts een beperkte opbouwhoogte voor het afwateringssysteem, de verharding en overige technische constructies. Een andere technische voorwaarde die het ontwerp beïnvloedde, was het feit dat het plein vrij gehouden moest worden voor hulpdiensten. Bovendien vroeg de extra belasting voor de hulpdiensten op het dek om een uitgekiende lastenverdeling van de zware plantenbakken. Ondanks de beperkte opbouwhoogte is een ingenieus afwateringssysteem gerealiseerd. Via lijngoten in de verharding en ondertegelde drainagematten wordt het hemelwater afgevoerd naar de pergolaplantenbak aan de buitenzijde van het plein. Het overtollig water wordt vervolgens geleid naar de gemeentelijke hemelwaterafvoer. Omdat het water aan één zijde wordt verzameld, is het plein op één oor gelegd, hetgeen impliceert dat binnen de

17

18 beperkte opbouwhoogte voldoende evenals een subtiel afschot is geconstrueerd. Dit heeft gevolgen gehad voor de richting van de plantenbakken. Deze zijn zo gepositioneerd dat het water tussen de stroken door zijn weg kan vinden. Het voordeel van dit afwateringssysteem is dat de gemeentelijke hemelwaterafvoer minder wordt belast. Het hemelwater wordt niet gebruikt voor het bevloeien van de planten. Hiervoor is een uitgekiend labyrint van druppelslangen in de plantenbakken verwerkt. Voorjaar Deze op maat gemaakte plantenbakken waren op hun beurt doorslaggevend voor de keuze van de verharding: een betontegel met natuurlijke uitstraling. De breedte van de steen (20 cm) is afgestemd op de afmetingen van de plantenbakken; de lengte is telkens een veelvoud van de breedte (10 cm, 20 cm, 40 cm). Doordat de afmetingen van de plantenbakken en de tegels in balans zijn, is het niet nodig om de tegels op maat te snijden. Hierdoor gaan de bakken, ondanks het wildverband, vloeiend op in het verhardingspatroon en ontstaat een eenduidig, rustig beeld. Dit rustige beeld wordt kracht bijgezet door de plint langs het gebouw. De plint is niet louter een esthetisch gegeven, veeleer een technisch. Op de plek van de plint bevond zich voor de verbouwing van de Lichttoren een reeks van koekoeken. Aangezien deze niet langer een functie hadden voor de nieuwe parkeerkelder en voor dezelfde kelder bovendien het maaiveld is opgetild, was het noodzakelijk de lichttoetredingen te dichten. De plint toont zo het spoor van deze geschiedenis. Herfst Winter ontwerp 2000 uitvoering locatie Eindhoven omvang m2 opdrachtgever DNC Vastgoedontwikkeling, Woningstichting Trudo in samenwerking met Du Pré Groenprojecten

19

20 Strijp S Daktuinen op Anton, Gerard en Veem Strijp S is één van de voormalige Philipsindustrieterreinen dat wordt getransformeerd tot een hoogstedelijk milieu voor wonen, werken en recreatie. De typische orthogonale structuur wordt behouden evenals een aantal beeldbepalende industriële gebouwen. Het masterplan van West 8 voor Strijp S beoogt een lommerrijk stadsdeel met groene assen die het centrum van Eindhoven via Strijp S verbinden met landgoed De Wielewaal. Omdat Strijp S over meerdere jaren, gefaseerd wordt herontwikkeld, wordt al vanaf het prille begin van de transformatie een groen imago gecreëerd door tijdelijke interventies in de openbare ruimte. Buro Lubbers heeft hiertoe een ideeën- en inspiratieboek samengesteld. Eén van de ideeën, het realiseren van een opgetild landschap, is verder uitgewerkt. Zo zijn voor de gebouwen Gerard (voorheen SAN), Anton (voorheen SBP) en het Veemgebouw definitieve inrichtingsplannen opgesteld voor het realiseren van daktuinen. De combinatie van verschillende strategieën en interventies zal leiden tot een groen stadslandschap, niet alleen op maaiveld, maar ook op daken. Waar eerst radio s, scheerapparaten en beeldbuizen werden ontwikkeld tot halffabricaat, kan men in de toekomst wonen en werken onder een stadspark. Vergroenen tijdens de ontwikkelingsfase Strijp S moet een bijzonder stadsdeel worden, een gebied dat zich van andere hoogstedelijke milieus onderscheidt door onbenutte ruimten op daken en gevels in te richten als publieke en private gebruiksplekken. Deze plekken bieden faciliteiten als een park, een groentetuin, een horecaterras, een stadscamping enzovoort. Ze dienen als kijktuin of ze voorzien in ruimte voor waterberging. Alle pekken samen vormen een stadslandschap dat zich uitstrekt van het maaiveld via de gevel tot het dak en alle niveaus daartussen. De strategie is om alle daken een groene functie te geven (tuin, park, route) en

21

22 ook gevels, leidingstraten, hijsbalken en trappen te laten begroeien met planten. Routes op verschillende niveaus nodigen de bezoekers uit te wandelen langs en door het opgetilde groen. De architectuur zal niet alleen constructief, maar ook creatief op een vernieuwende manier inspelen op het dak- en gevellandschap. Gerard Met dit streefbeeld voor ogen wordt de openbare ruimte reeds tijdens de ontwikkelingsfase van Strijp S ingevuld met bestemmingen die gaande de transformatie verdwijnen of uitgroeien tot een permanente status. Deze groene interventies maken Strijp S leefbaar en aantrekkelijk voor pioniers en bekrachtigen het groene imago. In dit kader wordt bijvoorbeeld de parkeergarage, die een tijdelijke oplossing biedt voor geclusterd parkeren op het bouwterrein, begroeid met Blauwe Regen. Deze eenvoudige en goedkope ingreep heeft een groot effect. Visueel draagt het bij aan de groene identiteit van Strijp S en rekent het af met het stenige, industriële imago. Direct gelegen aan het spoor geeft het Strijp S een herkenbaar gezicht. Een ander reeds uitgevoerd voorbeeld betreft fruitkisten die zijn omgevormd tot plantenbakken, zitbankjes en lichtelementen. Verspreid over het terrein begeleiden deze groene bakens de routes tussen de gebouwen tijdens evenementen. De fruitkisten kunnen in omvang en functie meegroeien met de ontwikkeling van Strijp S, totdat ze overbodig worden of vervangen door een blijvend alternatief. Wonen onder de parken Gerard en Anton Ook de landschappen op de gebouwen van Gerard en Anton zijn van tijdelijke aard. Het uitgangspunt is dat de dakparken vijftien jaar gebruikt zullen worden. Pas in een later stadium wordt bepaald of er eventueel gebouwd wordt op de daken en/of wat het eindbeeld van de daklandschappen is. Deze tijdelijke functie doet echter niets af aan de verblijfskwaliteit van de daklandschappen, die het idee van een normale daktuin ruimschoots overstijgen.

23

24 Vanuit de omgeving zijn de drie gebouwen van de Hoge Rug, waar Gerard en Anton onderdeel van uitmaken, een opval lende verschijning. Zij begrenzen de driehoek van Strijp S. De daken van Gerard en Anton liggen op 34 meter hoogte vol in de wind en zon. Vanaf de daken is er fantastisch uitzicht over de stad in alle richtingen. Aan de noordzijde zullen hoge woontorens verrijzen, maar aan de zuidzijde blijft het uitzicht behouden. Beide daken hebben architectonische opbouwen (trap, lift, onderhoud, berging) die geïntegreerd worden in de dakparken. Ook de architectuur houdt rekening met de dakparken, met name wat betreft het draagvermogen van de constructie en de toevoer van voeding en water. Architectuur en dakpark worden zo op een vanzelfsprekende manier verknoopt. Groen is geen toevoeging, maar een onlosmakelijk onderdeel van het ontwerp van het gebouwde landschap. Anton Hoge beplanting creëert een heel eigen, intieme wereld op de daken. Meerdere verblijfsplekken worden ingericht voor individueel gebruik of gebruik door groepen. Verplaatsbaar meubilair nodigt uit al naar wens en behoefte gebruik te maken van kleine, beschutte terrassen in de schaduw of grotere terrassen in de zon. Op de plekken met het beste uitzicht over de stad liggen uitkragende terrassen. De dakparken van Gerard en Anton krijgen door variatie in plattegrond, beplanting en materialisering een eigen identiteit. Beide krijgen in ieder geval een zodanige inrichting dat ze een onuitwisbare indruk achter laten. Gerard en Anton vormen zo een unieke groene wereld tussen de gebouwen van Strijp S. Veemgebouw Het Veemgebouw onderscheidt zich van Gerard en Anton. Het gebouw is oorspronkelijk van een andere typologie en materialisering dan de witte, betonnen apparatenfabrieken. Het bakstenen gebouw diende als magazijn voor

25

26 onder meer radio s en televisie. Het daarom lage verdiepingen en laat weinig licht toe. Om het gebouw toch geschikt te maken voor bewoning en de karakteristieke, enigszins gesloten gevel te behouden, worden op het dak nieuwe wooneenheden gebouwd alsook een restaurant met spectaculair uitzicht. De oorspronkelijke, lagere verdiepingen worden gebruikt voor parkeren. In de plint verschijnt een food hall. Veemgebouw De nieuwe woningen worden gesitueerd rond een binnenhof omzoomd door een publiek pad waar alle voordeuren op uit komen. De erfscheidingen worden vormgeven met haagjes. In het binnengebieden creëren Koelreuterias paniculata een sprookjesachtige sfeer samen met de flagstones. Het hof krijgt hiermee een besloten, rustige uitstraling. Men zal amper vermoeden zich bovenop een dak te bevinden. ontwerp (Anton en Gerard), 2012 (Veemgebouw) uitvoering locatie Eindhoven omvang m2 (Anton), m2 (Gerard), 735 m2 (Veemgebouw) opdrachtgever DNC Vastgoedontwikkeling, Woningstichting Trudo Eindhoven

27

28 Strijp R Groenstedelijk woonmilieu Waar vroeger massaal beeldbuizen werden geproduceerd, wordt nu een voor Eindhoven unieke en vernieuwende woonwijk gerealiseerd: groen en ruimtelijk. Het landschappelijke en industriële geheugen van de plek vormt de belangrijkste drager van het stedenbouwkundig plan en het beeldregieplan van R. Duurzaamheid en inventiviteit van de oplossingen staan in deze plannen voorop. Voormalig industrieterrein Strijp R, het terrein waar vroeger de beeldbuizen van Philips werden geproduceerd, wordt omgevormd tot woongebied. Het verleden van het gebied is nog steeds leesbaar in het landschap. Zo wordt de ruimtelijke opbouw van Strijp R gedomineerd door een diagonaal, van oudsher een Postdijk die later werd getransformeerd in een hoofdspoorlijn. In de huidige structuur, waarin het spoor verdwenen is, is deze historische lijn nog zichtbaar als een reeks overlappende rechthoekige, groene ruimtes tussen de gebouwen. De rechte hoeken van wegen die zo zijn ontstaan, leiden tot een rationele en heldere structuur van de openbare ruimte en weerspiegelen de logica van het productieproces. Als verwijzing naar de historie, krijgt Strijp R duidelijke randen van een groene parkstructuur. De randen geven het gebied een herkenbaar gezicht en maken het tot een kamer in de stad. Inspiratie De inspiratie voor het ontwerp was veelzijdig. Het kader van de monumentale bomen leidde tot een vergelijking met Jardin du Luxembourg: de gedachte van een zoompark met mooie hekwerken en uitnodigende poorten. Een eerste schets toonde een tweetal bastions, bebouwing op vervuilde grond als een compacte vesting en de aanzet tot een schakelpark, een woonpark en een zoompark waar de ontmoeting met de buurt centraal staat. De zoektocht naar een helder begrip van het woonmilieu voerde de ontwerpers naar Scandinavië, met

29

30 zijn pretentieloze architectuur en zijn vrije compositie van bouwvolumes in het groen. Een hoogwaardige en duurzame verbinding tussen architectuur en natuur werd zo een helder leidmotief. Samen met enkele interessante relicten op het terrein ontstond stilaan het beeld van een omsloten wijk. Geen enclave, maar een spannend groenstedelijk woonmilieu, informeel en autoluw, tussen binnenstad en buitengebied. Een geheimenisvolle wijk die Eindhoven nog niet kent. Landschappelijke dragers Het landschappelijk-stedenbouwkundig plan voor Strijp R wordt gedragen door een viertal elementen die een logisch gevolg zijn van de analyse van de plek en de gewenste identiteit: relicten, schakelpark, zoompark en ring. De geschiedenis van Strijp R wordt zichtbaar door zoveel mogelijk relicten van het verleden te handhaven: gebouwen, maar ook bestratingmateriaal, bomen, groen en inrichtingselementen, zelfs ook onzichtbare bodemvervuiling. Grotere bouwdelen als ventilatietorens, het perron en de loopbrug krijgen een plek in de stedelijke structuur. Andere historische gebouwen krijgen een nieuwe functie voor wonen, werken en/of voorzieningen. Het stelconplein met spoor en stootblok wordt als verbijzondering opgenomen in de ring voor parkeren of spelen. Bomen worden in heel R zoveel mogelijk gehandhaafd. Eventuele slechte of redelijke bomen worden vervangen wanneer de nieuwe bomen groot genoeg zijn. Op sommige plekken wordt bebouwing of parkeren ingezet als afdekking van vervuilde grond. De herinneringen aan het industriële verleden worden ook vertaald naar de beeldkwaliteit van Strijp R. De relicten worden zowel met elkaar verbonden door het schakelpark als door de ring. De diagonale aaneenrijging van openbare ruimten in het centrum van Strijp R wordt omgevormd en uitgebreid tot een park voor spelen, wandelen,

31

32 luieren en gezamenlijke activiteiten. Voor langzaam verkeer is het schakelpark tevens een diagonale route door R. De ring volgt grotendeels de trajecten van de voormalige productiestructuur op het industrieterrein, die zichtbaar wordt door de toepassing van hergebruikte stelconplaten. De ringstructuur is functioneel en efficiënt en houdt de aangrenzende bouwvelden autoluw. Een belangrijke wijziging ten opzichte van het verleden is de locatie van de entree. vrije veld De totale buurt wordt omringd door het zoompark. De basis voor dit park is de reeds aanwezige groene rand om Strijp R. Deze bomenkrans wordt versterkt, door de aanplant van grote nieuwe bomen. Er ontstaat een 20 meter brede groenzone, die van R een groene kamer in de stad maakt. Naast inbedding in de omgeving zorgt het zoompark ook voor contact met de omgeving. Het zoompark is de plek waar zowel bewoners als omwonenden kunnen wandelen en elkaar ontmoeten. Er wordt een prachtig hekwerk toegevoegd waarlangs men aan beide zijden kan flaneren. Informele openingen op strategische plekken in het hekwerk oftewel in de zoom bieden toegang tot R of andersom. Het zoompark wordt ingericht met kenmerkende elementen voor een park, zoals rozenperken, bankjes en parkverlichting. terras dorp terras dorp De genoemde vier dragers leiden tot een heldere, groene structuur van de openbare ruimte. De woningen ondersteunen het openbare, groene karakter van de wijk. Ze hebben deels tuinen, maar ook gebouwde buitenruimtes als dakterrassen, tuinen en balkons. Het parkeren is deels dichtbij woningen, zoveel mogelijk in verscholen parkeerpleintjes en in gebouwde centrale parkeervoorzieningen. Ook dat versterkt de groene uitstraling van de wijk.

33 terras dorp vrije veld vesting vrije veld terrasdorp vesting gestapeld terrasdorp gestapeld grondgebonden vrije veld grondgebonden vesting vesting

34 Pallet van kleuren en materialen herinnert Philips De beeldregie voor Strijp R heeft ten doel de gezamenlijke identiteit van de verschillende deelgebieden te versterken. De regieaanwijzingen bestaan uit het creëren van familieverbanden en het vormen van karakters in de bebouwing. Het beeldkwaliteitplan komt zowel tegemoet aan de actuele wensen van huurders en kopers als garandeert samenhang in de woningstijlen. Met andere woorden de woningen zijn familie van elkaar om een kakelbont geheel te voorkomen. De belangrijkste dragers van de familie zijn duurzaamheid en het passen in een groenstedelijk milieu. Overige familie-eigenschappen zijn weergegeven in kleuren en materialen, verschijningsvorm, dakvorm, rechthoekige structuur en woonmilieus. Een treffend voorbeeld is het kleuren- en materialenpallet dat is gebaseerd op de bestaande situatie: gebakken klinkers, stelconplaten, staal in Philipsblauw, witte kozijnen, bakstenen gebouwen, groene schermen. De bebouwing voegt zich naar het kleuren- en materialenschema, maar onderscheidt zich daarbinnen ook met bijzondere plekken. De familieverbanden worden tot slot gewaarborgd door de keuze van de architecten. Het aantal architecten is zo gekozen, dat de samenhang groter is dan de verscheidenheid en in de supervisie wordt gestuurd op intensieve samenwerking zodat een gezamenlijk handschrift ontwikkeld kan worden. Arial Regular 8pt, regelafstand 11pt en paragraaf uitvullen staan vast. Spatiering is 0 maar eventueel te varieren om de tekstblokken goed uit te laten lijnen met het aantal regels. Binnen de hulplijnen blijven. Tekstkader niet verbreden of buiten de hulplijnen vergroten. Tekstkader mag wel verkort. Arial Regular 8pt, regelafstand 11pt en paragraaf uitvullen staan vast. Spatiering is 0 maar eventueel te varieren om de tekstblokken goed uit te laten lijnen met het aantal regels. Binnen de hulplijnen blijven. Tekstkader niet verbreden of buiten de hulplijnen vergroten. Tekstkader mag wel verkort. ontwerp uitvoering 2012> locatie Eindhoven omvang 18,8 ha opdrachtgever Amvest in samenwerking met diederendirrix architecten ontwerp 2000 uitvoering locatie Eindhoven opdrachtgever DNC Vastgoedontwikkeling, Woningstichting Trudo Eindhoven in samenwerking met xxx prijzen xxxxxxxxxxxxxxx

35

36 Internationale School Leren in groene kamers De Constant Rebeque Kazerne in Eindhoven was als militair complex oorspronkelijk gericht op orde en tucht, rangen en standen. Redelijk ver verwijderd van de stad, functioneerde de hiërarchische mannenwereld in beslotenheid en afzondering van de samenleving. Nu de kazerne niet langer als zodanig wordt gebruikt, wordt het gebouwencomplex en het omringende terrein getransformeerd tot de Internationale School Eindhoven (ISE). De typische kazernesfeer maakt plaats voor een hedendaags en bruisend schoolterrein en -gebouw waarin gastvrijheid, vriendschap, ontmoeting, improvisatie, participatie en het ISE-onderwijsconcept tot bloei komen. Het multidisciplinaire ontwerpteam maakte hiertoe een integraal plan. Kernbegrip van het ontwerp is verbinding: verbinding tussen landschappelijke kamers, tussen architectuur en landschap, verbinding tussen mensen. Buro Lubbers stond in voor het landschappelijke deel en de inrichting van de buitenruimte. Kennis en groen binnen handbereik Opgespannen tussen twee beekdalen bevindt het kazerneterrein zich op hoger gelegen heidegrond waar door de eeuwen heen steeds meer bos is aangeplant. In de vorige eeuw zijn in dit rijke bosgebied kamers uitgespaard ten behoeve van nieuwe functies. Zo ook voor de Constant Rebeque Kazerne. In de totale kamerstructuur van het landschap neemt het kazerneterrein een herkenbare plaats in ten opzichte van onder meer de Herdgang, Landgoed de Wielewaal en de Philips fruittuin. De toekomstige ISE is één van de parels aan de geplande groene corridor van eiken, die het centrum van Eindhoven verbindt met het buitengebied. Daarnaast neemt de ISE een centrale en goed bereikbare plek in binnen de brainportregio. Zo ligt Strijp R, een woongebied voor kenniswerkers, op steenworp afstand en sluiten de snelweg, de spoorwegstations en

37

38 het vliegveld ook (inter)nationaal aan op het kennisnetwerk. Kortom, de locatie van de ISE biedt een dubbel voordeel: toegang tot kennis én toegang tot groen. Boskamers als concept Op het schaalniveau van de groene corridor kan de kazerne, dankzij de stabiliteit van de aanwezige bosstructuur, zonder problemen omgevormd worden tot een campus met Internationale School. De landschappelijke inrichting is zodoende gebaseerd op het principe van de boskamers. Het terrein wordt onderverdeeld in één kamer per sportveld, een kamer voor de Duitse woningen en een kamer voor de schoolgebouwen. Deze kamers worden gescheiden door bestaande bomen, aangevuld met gebiedseigen soorten als beuk, berk en eik. De bomen in het bos groeien uit tot monumentale ruimtelijke dragers met behoud van optimaal overzicht. Verder worden ruimtelijke symetrieassen, die typerend zijn voor het terrein, ook in de nieuwe situatie toegepast. Het resultaat is een raamwerk van open boskamers waarbinnen programmatische veranderingen in de tijd moeiteloos kunnen plaatsvinden, terwijl de ruimtelijke basiskwaliteit van de campus vooral verbetert. Naast functieverandering op langere termijn, is er in de boskamers ook alle ruimte voor initiatieven op korte termijn. Enkele boskamers zijn ingedeeld als voetbalveld, andere kennen een vrij en flexibel gebruik, bijvoorbeeld als trapveldje, evenemententerrein, kampeerplek, schaatsbaan in de winter of informele extra parkeerplaats bij topdrukte. Verkeer en logistiek Het logistieke ontwerp gaat uit van een directe route naar de entree en het entreegbouw van de Internationale School. Voordelen hiervan zijn een zeer eenduidige geleiding van nieuwe bezoekers, een eenvoudige oriëntatie op het terrein, een optimaal toezicht op de entree

39

40 en daarmee een grotere veiligheidsbeleving. Fietsers naderen het terrein vanaf de Oirschotsedijk of vanaf de hoofdentree. De directe route eindigt in een kiss&ride-locatie voor het entreegebouw. In het verlengde van de directe route, aansluitend op de kiss&ride, is er als het ware een loper uitgerold, die bezoekers langs de entree begeleidt naar de verschillende paviljoens van de school. Wanneer men niet kiest voor het afzetten op de kiss & ride locatie, slaat men linksaf naar het kortparkeren. Men heeft het entreegebouw dan al gezien. Ook vanaf deze groene parkeerplaats is de school wandelend te bereiken zonder verkeer te kruisen. De parkeerplaats voor personeel is vanaf de Oirschotsedijk gescheiden te bereiken. Beide parkeerplaatsen kennen een landschappelijke inrichting. Een groot deel van het bezoekersparkeren functioneert buiten de breng- en haaltijden als multifunctioneel grasveld in een boskamer. ontwerp uitvoering locatie Eindhoven opdrachtgever Van Straten Groep, Complan in samenwerking met Diederendirrix, Buro Staal Christensen

41

42 Kenschets Buro Lubbers Sinds 1993 ontwerpt het bureau projecten op elk schaalniveau, voor zowel publieke als private opdrachtgevers. De kenmerken van het bureau zijn: een multidisciplinaire aanpak, een vernieuwend vakmanschap, een scherpe analyse, een stoere en poëtische vormentaal en een kritisch oog voor detaillering. Een enthousiast team verzorgt een totaalproduct van onderzoek tot onderhoud. Visie Analyse, concept, ontwerp en ambacht. Dat zijn de instrumenten waarmee Buro Lubbers zijn landschappelijke en stedenbouwkundige opgaven beheerst, van het prille begin tot het laatste detail, van stedenbouwkundig plan tot beplantingsplan. In de analysefase wordt in eerste instantie de essentie van de opgave onderzocht. Wat is precies de vraag van de opdrachtgever? Waar gaat de opgave in de kern over? Elke opgave wordt vervolgens benaderd in relatie tot de specifieke kenmerken van de omgeving: de genius loci. Op alle schaalniveaus worden de kwaliteiten van de plek zorgvuldig in kaart gebracht vanuit een multidisciplinaire invalshoek. Knelpunten worden daarbij omgevormd tot nieuwe mogelijkheden. Deze integrale en contextuele strategie leidt tot verrassende concepten, concepten die in hun ogenschijnlijke eenvoud de identiteit van een locatie krachtig en herkenbaar neerzetten. Het ontwerp wordt aansluitend gebaseerd op een helder en sterk ruimtelijk kader, waarbinnen aanpassingen in de tijd moeiteloos kunnen plaatsvinden. Het bureau streeft daarbij zoveel mogelijk naar een groen beeld. Of het nu om een landschappelijke of stedelijke opgave gaat, de groenstructuur is de drager van het plan. Bij elke stap van het ontwerpproces wordt bovendien ruim aandacht besteed aan de detaillering, de beheeraspecten en het materiaalgebruik. Praktische realisatie, duurzaamheid en flexibiliteit staan hierbij altijd voorop. Veelzijdige opgaven Buro Lubbers bespeelt een breed werkveld. Verschillende opdrachtgevers, zoals projectontwikkelaars, gemeenten en andere overheden, woningstichtingen, bedrijven en particulieren bieden steeds weer nieuwe uitdagingen. De opdrachten lopen uiteen van stedenbouwkundige plannen tot de (her)inrichting van openbare ruimte en bedrijfsterreinen; van ontwikkelingsplannen tot de inrichting van pleinen en parken; van landschappelijke structuurplannen tot herstructureringsplannen van voor- en na-oorlogse wijken; van beplantingsplannen tot kleine architectonische eenheden. Daarnaast participeert het bureau in ontwerpwedstrijden en verricht het onderzoek en studies.

43 Werkwijze Binnen het rijk geschakeerde opdrachtenpakket doorloopt Buro Lubbers alle fasen: onderzoek, ontwerp, visualisatie, presentatie, supervisie, technische uitwerking, calculatie en directievoering. De expertise hiervoor wordt geleverd door een multidisciplinair team van landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, architecten, technisch ontwerpers, beeldend kunstenaars en grafisch vormgevers. Deze professionals beheersen alle processen om van opdracht tot realisatie te komen. Een constructieve dialoog tussen de ontwerpers, de opdrachtgever en overige betrokken partijen staat daarbij centraal. De projectteams worden bij voorkeur multidisciplinair samengesteld. Eén van de teamleden functioneert als projectleider en aanspreekpunt voor de opdrachtgever. Door de veelzijdigheid van het opdrachtenpakket heeft Buro Lubbers ruime ervaring met het samenwerken met externe partners, zoals architecten, stedenbouwkundigen en adviseurs van deelgebieden. Daarbij vervult het bureau steeds vaker de rol van supervisor die de regie voert op het totale plan van stedenbouw, woningbouw en de inrichting van de openbare ruimte. Wonen Kades & Havens Buitenruimten Centrumgebieden Beeldkwaliteit Herstructurering Cultuurhistorie Parken Landschap Natuur Bouwkunde Pleinen Gebiedsplanning Landgoederen Onderzoek Zorg Duurzaamheid Tuinen Sport & Spel Proces Parkeren