Learning Community en zorg voor kwetsbare ouderen

Transcriptie

1 Symposium: Ruimte voor relaties. 11 december 2017 Learning Community en zorg voor kwetsbare ouderen Mieke Grypdonck Mede namens Linus Vanlaere en Madeleine Timmermann

2 Learning Community Een veel gebruikte vorm van vorming Onder meer in stimul Moorsele voor de vorming van zorgethisch coach

3 Learning Community Community: een gemeenschap van op elkaar betrokken personen (en dus een oefenplaats voor zorgethiek) Learning: die samen komen om met elkaar, van elkaar en door elkaar te leren Door samen te reflecteren op ervaringen die ze samen of afzonderlijk opdoen Het is dus iets anders dan een lerend netwerk (waar men geen echte community vormt en van elkaar eerder dan met elkaar leert, en het leren niet op EIGEN ervaring is gebaseerd). In de LC gebeurt het lerendoor zelf te denken (te reflecteren), niet door verteld te worden.

4 LC en zorgethisch leren In stilmul gebruikt omdat het goed past bij wat leren zorgethisch handelen te bevorderen nodig heeft Zorgethiek gaat immers vooral over in relatie treden, over het materialiseren van een zorgende houding waarbij de bekommernis is dat de ander als persoon tot zijn recht komt, geen lijden wordt toegevoegd; over daadgeworden bekommernis om de ander in het onderlinge van doen hebben met elkaar; over het van elkaar afhankelijk zijn van mensen, gezond of ziek. Zorgethiek gaat dus in de eerste plaats over hoe ik mij tot de ander verhoud.

5 Learning Community Leren door ervaren Niet hetzelfde als leren uit ervaring Een combinatie van zien, meemaken, op een of andere wijze betrokken zijn, voelen, reflecteren en daardoor tot inzicht komen of conclusies trekken (en ook zien wat verder nog openligt aan vragen): geëngageerd en persoonlijk leren Een intensieve, diepgaande vorm van leren. De reflectie is een noodzakelijk element om tot valide conclusies te komen. ( Ik voelde, dacht, maar/en ik weet nu )

6 Learning Community Leren door ervaren Open leren Niet: leren wat de ander wil dat je leert Leren wat voor jou relevant is, wat jij als belangrijk ziet (of hebt leren zien), vanuit je engagement

7 Leren in de Learning Community Valorisatie van ervaringsdeskundigheid: de beste stuurlui staan op het schip; er zijn heel veel waardevolle inzichten en deskundigheid in de praktijk aanwezig. Maar ze vragen wel reflectie Samen leren: leren VAN elkaar en leren DOOR elkaar Kritisch leren: meningen gebaseerd op dagelijkse ervaringen (met vaak onterechte causale attributies, en stereotypen) niet zonder meer aannemen Geëngageerd, niet vrijblijvend leren: wat betekenen deze inzichten voor mijn handelen

8 Het stimul format LC Zorgethisch coach Is slechts een van de vele vormen van LC Afgestemd op het specifieke doel: de vorming tot zorgethisch coach, wat impliceert de vorming tot (meer) zorgethisch handelen

9 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Begrijpen wat bedoeld wordt met goede zorg in zorgethische zin Ervaren wat het inhoudt De moeilijkheden ervaren waar de praktijk de beoefenaar voor stelt (dat is iets anders dan gepercipieerde barrières) De vruchten ervaren en daardoor van binnenuit weten : de versterking van het engagement

10 Zorgethisch handelen beter bevatten Zich verdiepen in de zorgethische competentie met de deelcompetenties: Zorgethisch zien Zorgethisch weten Zorgethisch reflecteren Zorgethisch doen Zorgethisch zijn

11 Zorgethisch zien Kijken vanuit de relatie De ander zien staan: de ander als persoon erkenning geven De kwetsbaarheid van de ander ernstig nemen De ander als persoon bewaren En opmerken wat dat persoon zijn, als persoon, tot zijn recht komen in de weg staat

12 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Door te reflecteren op eigen praktijk Door situaties op te zoeken waarin zorgethisch handelen aan de orde is (aanwezig of afwezig) en te zien wat er gebeurt Met jezelf Met de zorgverleners Met de zorgontvangers Door daarover kritisch te reflecteren, na te denken Alleen In de LC met anderen Ondersteund met theoretische inzichten, inzichten en ervaringen van anderen (literatuur), getuigenissen van anderen, die steeds verbonden worden of zijn met de eigen ervaringen

13 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Begrijpen wat zich in de praktijk afspeelt: Het belang van zorgethisch handelen: wat gebeurt er als het ontbreekt of tekort schiet De condities voor zorgethisch handelen, de bevorderende en belemmerende factoren bij de zorgverleners Wat gebeurt er met de zorgverleners als ze (wel of niet) zorgethisch handelen

14 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Begrijpen wat zich in de praktijk afspeelt Condities creëren voor het bevorderen van zorgethisch handelen

15 Condities creëren voor het bevorderen van zorgethisch handelen Ruimte scheppen of laten scheppen voor relaties Condities scheppen voor zorgverleners om met de zorgontvangers bezig te zijn i.p.v. met zichzelf Creëren of laten creëren van basisveiligheid: ik kan afwijken om af te stemmen zonder risico te lopen onterecht terechtgewezen te worden Personeelsgericht personeelsbeleid: de ervaring zelf mee te tellen als persoon Aandacht voor problemen van werknemers Zorgethiek als element van clinicial leadership

16 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Begrijpen wat zich in de praktijk afspeelt Condities creëren voor het bevorderen van zorgethisch handelen Acties ondernemen om zorgethisch handelen te bevorderen

17 Acties om zorgethisch handelen te bevorderen Zorgethische groei bevorderen

18 Acties om zorgethisch handelen te bevorderen Zorgethische groei bevorderen Zorgethisch zijn Bekommernis voor de andere die boven bekommernis voor zichzelf gaat/kan gaan De ander zien staan De kwetsbaarheid van de ander zien, begrijpen, juist interpreteren De zorg afstemmen op de zorgontvanger: belang van kennis, creativiteit en buiten de lijntjes kleuren, risico durven nemen In afstemmend contact blijven

19 Acties om zorgethisch handelen te bevorderen Zorgethische groei bevorderen Zorgethisch zijn Bekommernis voor de andere die boven bekommernis voor zichzelf gaat/kan gaan De ander zien staan De kwetsbaarheid van de ander zien, begrijpen, juist interpreteren De zorg afstemmen: belang van kennis, creativiteit en buiten de lijntjes kleuren, risico durven nemen In afstemmend contact blijven De eigen middelmatigheid en die van anderen erkennen en actief accepteren

20 Acties om zorgethisch handelen te bevorderen Zorgethische groei bevorderen Gebruik makend van groeididactiek (Didactiek van de liefde, Van den Nieuwenhof en De Weerdt) Aanwezigheid, Verbondenheid, Nederigheid, Discipline Zonder doelstellingen en meetbare uitkomsten Belang van exposure-ervaringen om interne motivatie te creëren Beïnvloeden van zorgethisch handelen door versterken van zorgethische competenties in kleine acties Uitgaande van de eigen ervaring Betekenis van voorbeeldgedrag Relativiteit van projecten

21 Het stilmul format Zorgethisch handelen beter bevatten Begrijpen wat zich in de praktijk afspeelt Condities creëren voor het bevorderen van zorgethisch handelen Acties ondernemen om zorgethisch handelen te bevorderen Verdiepen van het zorgethisch zijn

22 Verdiepen van het zorgethisch zijn Tijd en ruimte nemen om tot verdieping te komen Rust creëren, stilte opzoeken, muziek beluisteren, Reflectie Met vrienden successen vieren en mislukkingen betreuren

23 Mogelijkheden voor de toekomst Learning community zorgethisch coach als ondersteuning van verbetertrajecten

24 verbeterprojecten Veel verbeterprojecten mikken niet (in de eerste plaats) op zorgethisch groei maar op concreet gedrag dat de initiatiefnemers een verbetering vinden. Ook als ze lukken hebben ze vaak maar een beperkte waarde, als ze niet geworteld zijn in een andere relatie met de zorgontvanger waarvan het gedrag de uitdrukking zou moeten zijn Veel verbeterprojecten worden ervaren als (onterechte) kritiek en lopen daardoor het risico maar een beperkt effect te hebben

25 Mogelijkheden voor de toekomst Learning community zorgethisch coach als ondersteuning van verbetertrajecten Zorgethisch coaches gaan/zijn in instellingen aan het werk Ontmoeten elkaar om eigen zorgethisch groei te bevorderen, elkaar inspiratie te geven, en elkaar te bemoedigen en te ondersteunen Kan zowel binnen organisaties als tussen organisaties

26 Mogelijkheden voor de toekomst Learning community zorgethisch coach als ondersteuning van verbeterprojecten Een LC van deelnemers aan een verbeterproject : de deelnemers ontmoeten elkaar om door samen te leren en elkaars zorgethische groei te bevorderen Zorgethisch zijn, zorgethisch kijken, zorgethische reflectie Observaties van positieve effecten uitwisselen en daardoor elkaar bemoedigen Samen zoeken naar oplossingen voor hinderpalen en moeilijkheden

27 Mogelijkheden voor de toekomst Learning community zorgethisch coach als ondersteuning van verbetertrajecten Een LC van deelnemers aan een verbetertraject : de deelnemers ontmoeten elkaar om door samen te leren elkaars zorgethische groei te bevorderen LC voor leidinggevenden (hoofdverpleegkundigen, hoofden bewonerszorg, managers)

28 LC voor leidinggevenden (hoofdverpleegkundigen, hoofden bewonerszorg, managers) Zorgethische groei ter bevordering van zorgethisch leiderschap Met aandacht voor dilemma s en weerbarstigheid van de praktijk en de spanningen die dat creëert Uitgaande van ervaringen van directe zorg (zelf zorg geven of observatie buiten of onder speciale condities in eigen instelling)

29 Mogelijkheden voor de toekomst Learning community zorgethisch coach als ondersteuning van verbetertrajecten Een LC van deelnemers aan een verbetertraject : de deelnemers ontmoeten elkaar om door samen te leren elkaars zorgethische groei te bevorderen LC voor leidinggevenden LC in de opleiding

30 LC in de opleiding Basisopleiding Zorgethische groei bevorderen naar aanleiding van stage-ervaringen Vrijplaats voor zorgethische ontwikkeling, tegenover het moeten van de stage-evaluaties Vrij van evaluatie Geen doelstellingen Geen punten Gebaseerd op interne motivatie

31 LC in de opleiding Basisopleiding Vervolgopleidingen Bijvoorbeeld geriatrische zorg Ofwel op vrijwillige basis (extracurriculair) Ofwel als keuzevak met een procesevaluatie: zijn de inspanningen geleverd die geleverd moeten worden?

32 Stellingen voor discussie LC is een trage en dure vorm van vorming LC is een duurzame vorm van bijscholing LC is vaag, levert geen tastbare resultaten op De LC gaat in tegen een aantal belangrijke managementprincipes Ik zie het (niet) zitten om zoiets in mijn instelling te doen/ om zaan zoiets te participeren.