Geen roze wolk. Psychische klachten & zwangerschap. Maaike Kloosterman-de Groot

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geen roze wolk. Psychische klachten & zwangerschap. Maaike Kloosterman-de Groot"

Transcriptie

1 Geen roze wolk Psychische klachten & zwangerschap Maaike Kloosterman-de Groot

2 Op het internet. Inleidend verhaal

3 Indeling van de presentatie Inleiding Psychiatrische problemen in de zwangerschap Risicofactoren Gevolgen voor het kind Wel of geen medicatie? POP-overleg Vragen?

4 Inleiding Maternale sterfte 11 per zwangeren Suïcide: 30,7% van de indirecte moedersterfte 80 zwangeren of kraamvrouwen / 10 jaar Psychiatrische stoornissen in zwangerschap en kraambed 10-15% Schutte et al 2007

5 Psychiatrische problemen 1. Depressie in de zwangerschap 2. Postpartum blues 3. Postpartum depressie 4. Postpartum psychose

6 Depressie A. Sombere stemming gedurende grootste deel van de dag en/of B. Niet meer kunnen genieten, verlies interesse. Slecht slapen Eetlust/ gewichts verlies Lichamelijke onrust of traagheid Vermoeidheid, verlies energie Verminderde concentratie en besluiteloosheid Gevoelens van waardeloosheid en schuld Suïcidaliteit, doodsgedachten Gedurende tenminste twee weken, merendeel van de dagen

7 Depressie in de zwangerschap Zwangerschap beschermt niet! 5-10% van de zwangeren Risicofactoren: Depressie i.a Stressvolle life-events Weinig sociale steun Huiselijk geweld Staken antidepressiva Ongewenste zwangerschap

8 Depressie in de zwangerschap Gevolgen: Slechtere lichamelijk conditie van patiente Verhoogd risico op: miskraam groeiachterstand vroeggeboorte congenitale afwijkingen hypertensie Negatieve invloed op ontwikkeling van het kind (cortisol) Huilbaby Werkverzuim Middelenmisbruik Postpartum depressie (risico 25%) Suïcidepoging

9 Postpartum blues 3 dagen tot 2 weken postpartum (m.n. dag 5) Hormonale veranderingen 50-80% van de kraamvrouwen Klachten: Milde, snelle stemmingswisselingen Labiliteit Prikkelbaarheid Slechter slapen gedurende enkele dagen

10 Wat te doen? Uitleg, rust en nachtrust Eventueel slaapmedicatie Cave postpartum psychose of depressie indien: Symptomen nemen in de loop van dagen in ernst toe Symptomen duren langer dan 2 weken.

11 Postpartum depressie 10-15% van alle kraamvrouwen Symptomen: Depressieve klachten angstklachten Paniekaanvallen Dwangmatig denken Irritatie Boosheid Vaak niet goed herkend Herhalingsrisico: 50%

12 Postpartum depressie Gevolgen: Depressieve vader Relatieproblemen Werkverzuim Invloed moeder-kind interactie Gedragsproblemen van het kind op lange termijn Suïcide poging

13 Wat te doen? Toon begrip Beperkt info aanbieden Help met een dagprogramma Vaste rusttijden Eventueel slaapmedicatie Bij suïcidaliteit: Actief navragen Eerst veiligheid waarborgen Overleg met collega en arts / verloskundige Psychiater in consult vragen Schakel partner en familie in

14 Risicofactoren Psychische factoren Obstetrische factoren Depressie Psychose Paniekstoornis Depressie i.a. Psychose i.a. Paniekstoornis i.a. Psychische klachten in de zwangerschap Ongeplande of ongewenste zwangerschap Pregnancy induced hypertension Spoed sectio Vroeg ontslag Bipolaire stoornis i.a. of in familie Primigravida Sectio Peri- of prenatale sterfte Langdurige partus Overige Lage socio-economische status Alleenstaand moederschap Recent life-event Weinig sociale ondersteuning Immigratie < 5 jaar voedingsproblemen Gevoel van controle-verlies bij partus Weinig sociale ondersteuning Dennis et al 2004 en Johnstone et al 2001

15 Dilemma! Gevaar voor kind Medicatie Gevaar van depressie voor moeder en kind Voor- en nadelen afwegen Nooit abrupt stoppen in de zwangerschap Niet suggereren dat het beter is te stoppen Risico op hartafwijking iets toegenomen (0,5-1% wordt 1,5%) 30% neonaten milde onttrekkingsverschijnselen, een klein percentage ernstiger Lange termijn ontwikkeling van het kind mogelijk beïnvloed (nog onbekend). Borstvoeding: advies op maat

16 Postpartum psychose 1-2 per 1000 kraamvrouwen (Kendell et al 1987) Ernstig en snel beloop in enkele dagen 75% binnen 2 weken postpartum, kan ook na maanden Symptomen: Stoornis in logisch nadenken en waarnemen Hallucinaties Wanen Verward denken grote stemmingsveranderingen Bewustzijnswisselingen Desorientatie in tijd, plaats en persoon Ernstige slapeloosheid

17 Postpartum psychose Gevolgen: Gevaar voor moeder en kind: Suïcide en infanticide 4% Behandeling: Opname of intensieve thuiszorg Medicatie: antipsychoticum Wordt vaak gevolgd door depressieve periode

18 Preventie? SSRI: onduidelijk (Wisner et al 2001 en 2004) Psychotherapie: niet aangetoond (Dennis et al 2005) Biologische interventies: (Thyrax of progestagenen) niet bewezen effectief (Dennis et al 2004) Multidisciplinaire benadering: lijkt effectief

19 POP-overleg POP-poli = Psychiatrie, obstetrie en pediatrie- poli Multidisciplinaire benadering; - gynaecoloog / klinisch verloskundige, - Medisch maatschappelijk werk - kinderarts - psychiater / nurse practioner Regelmatig overleg over zwangere patiënten. Begonnen met eigen patiënten

20 Doelgroep Zwangeren met psychiatrische aandoening i.a. Zwangeren met psychische klachten Angstige zwangeren Traumatische zwangerschap of partus i.a. Zwangeren die psychofarmaca gebruiken Eetstoornissen (Complexe sociale setting) (langdurige hyperemesis) (verslavingsproblematiek) (SSRI-gebruik) (zwangeren met eerstelijns verwante met een psychiatrische aandoening) (seksueel misbruik of mishandeling i.a.)

21 Wat? Probleemomschrijving Multidisciplinair behandelplan voor de zwangerschap Afspraken over kraambed en begeleiding thuis postpartum Advies over medicatiegebruik in zwangerschap en bij borstvoeding Opstellen noodplan Goede terugkoppeling naar huisarts en andere hulpverleners Inschakelen overige hulpverleningsinstanties zoals bijv extra kraamzorg, jeugdzorg e.d.

22 Hoe? Prenatale controles door gynaecoloog en klinisch verloskundige, vaste begeleider Begeleiding door medisch maatschappelijk werk Indien nodig contact met psychiater Eens per maand MDO over alle patiënten Er wordt gewerkt m.b.v. zgn. POP-format

23 Stand van zaken Van start sinds december 2009 Eens per maand overleg Patiëntenbespreking Verder uitwerken logistiek Tot zover 56 patiënten besproken, 36 inmiddels bevallen Toekomst: Korte termijn: Op komt een online cursus voor gynaecologen en verloskundigen. Lange termijn: Adviesorgaan voor 1 e lijn en andere ziekenhuizen Opzetten van cursussen

24 Voorbeeld POP-format Van welke psychiatrische stoornis is er sprake? Is patiente onder behandeling van een psychiater, zo ja welke? Hoe is de sociale setting van patiente en partner? Medicatiegebruik? Welke zorg is al ingezet voor deze mw? Is mw al bekend bij medisch maatschappelijk werk? Hoe kunnen we deze patiente beter begeleiden? Extra consulten psychiatrie, EMDR, coachingstraject (H van Wijk, VSP). Is er een vaste begeleider van de zwangerschap? Is er een consult kinderarts noodzakelijk? Is er een AMK melding / VOTS / RM nodig? Hoe zal het kraambed er uit zien? Hoe ziet de begeleiding eruit na het kraambed? Moet er een noodplan worden opgesteld voor ontsporing tijdens de partus of in het kraambed?

25 Casus Mw V, G1P0 Gebruikt Citolapram via de huisarts Lange tijd op wachtlijst bij psychiatrie Aanmelding POP-overleg Contact psychiater en maatschappelijk werk Vaste verloskundige op de poli Spontaan in partu, per VE bevallen van zoon Jesse met een goede start.

26 Casus Kraambed deels klinisch Psychiater icc postpartum Kinderarts in consult + 48 uur observatie Goede overdracht naar psychiatrie 1 e lijn Persoonlijk begeleidster op de hoogte gesteld Na 6 weken op nacontrole, geen bijzonderheden Erg tevreden over POP-overleg

27 Conclusie Psychische klachten komen vaak voor in de zwangerschap Ze worden vaak niet herkend Klein deel van de maternale sterfte is aan deze klachten te wijten Er moet een goede begeleiding komen voor deze zwangeren Er zijn al op meerdere plaatsen in Nederland zgn. POPpoli s Deze Poli is nu in het UMCG opgezet

28 Vragen?

29 1. A. Wewerinke, A. Honing, M.H.B. Heres en J.M.B. Wennink. Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen. Nederlands Tijdschrift voor geneeskunde 2006; 150: A. Visscher. Zwanger maar depri. Medisch contact 64 nr M. van den Berg. Psychische klachten tijdens de zwangerschap; Tijd voor een landelijke aanpak. Tijdschrift voor verloskundigen. Maart J.L. Klompenhouwer, A.M. van Hulst. Psychiatrische stoornissen bij kraamvrouwen. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 1994; 138: R.E. Kendell, J.C. Chalmers, C. Platz. Epdemilogy of puerperial psychosis. Britisch journal of psychiatry 1987; 150: L.S. Seyfried, S.M. Marcus. Postpartum mood disorders. Int Rev Psychiatry 2003; 15: J. Heron, T.G. O Connor, J. Evans, J. Golding, V. Glover. The course os anxiety and depression through pregnancy and the postpartum in a community sample. The ALSPAC Study Team. Journal of affective disorders 2004; 80: C.L.Dennis, P.A. Janssens, J. Singer. Identifying women at risk for postpartum depression in the immediate postpartum period. Acta psychiatry Scand 2004; 110: K.L. Wisner, J.M. Perel, K.S. Peindl, B.H. Hanusa, C.M. Piontek, R.L. Findling. Prevention of postpartum depression: a randomised controlled trial. American Journal of Psychiatry 2004; 161: C.L. Dennis. Psychosocial and psychological interventions for prevention of postnatal depression: systematic review. BMJ 2005; 331: A. Stocky, J Lynch. Acute psychiatric disturbance in pregnancy and puerperium. Baillieres Best pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2000; 14: MP Austin, SR Priest, EA Sullivan. Antenatal psychosocial assessment for reducing perinatal mental health morbidity. The Cochrane Collaboration S.R. Brand, MA en P.A. Brennan, PhD. Impact of antenatal and postpartum maternal mental illness : How are the children? Clinical obstetrics and gynaecology, volume 52, nr L.E. Ross, PhD and L.M. McLean, PhD, C.Psych. Anxiety disorders during pregnancy and the postpartum period: a systematic review. Journal of clinical psychiatry 67:8, diagnosis and statistical manual of mental disorders

Presentatie. POP poli Aandachtspunten bij kinderwens, zwangerschap en bevalling bij cliënten met psychische klachten/aandoeningen.

Presentatie. POP poli Aandachtspunten bij kinderwens, zwangerschap en bevalling bij cliënten met psychische klachten/aandoeningen. Astrid Pool, CPV/SPV Werkzaam bij GGZ-NHN PEAC Heerhugowaard (Persoonlijkheid, Eetstoornissen, ADHD en Complexe trauma) Ziekenhuispsychiatrie en POP Poli Presentatie POP poli Aandachtspunten bij kinderwens,

Nadere informatie

Depressie. Postpartum depressie

Depressie. Postpartum depressie Depressie Postpartum depressie juli 2016 Doel Het op eenduidige wijze handelen bij een depressie / postpartum depressie. Definitie Depressie: sombere stemming en/of een duidelijke vermindering van interesse

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.

Patiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of

Nadere informatie

Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen

Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen capita selecta Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen A.Wewerinke, A.Honig, M.H.B.Heres en J.M.B.Wennink De frequentst voorkomende psychiatrische ziektebeelden pre en post partum zijn

Nadere informatie

Werkafspraak SSRI in de zwangerschap oktober 2014

Werkafspraak SSRI in de zwangerschap oktober 2014 Werkafspraak SSRI in de zwangerschap oktober 2014 Doel: Praktische leidraad voor psychiaters, verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen, ziekenhuisapothekers en andere disciplines betrokken bij adviseren

Nadere informatie

Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.

Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie POP-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker POP POLI Geen (potentiële) belangenverstrengeling Disclosure belangen spreker Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies

Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies POP expertise centrum Amsterdam Prof.Dr.Adriaan Honig SLAZ/VUmc Verloskunde conferentie 3 februari 2012 Utrecht Marion Heres Adriaan Honig Hanneke Wennink Multidisciplinair

Nadere informatie

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline

Nadere informatie

Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens

Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar Anja Stevens 14 december 2013 Inhoud Inleiding Kinderwens Zwangerschap Bevalling Kraambed en daarna Zwangerschapsplan Vaders Take

Nadere informatie

ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID. Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017

ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID. Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017 ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017 Zorgprogramma perinatale geestelijke gezondheid? Mentale stoornissen zijn meest voorkomende ziekten tijdens

Nadere informatie

POP als onderdeel van psychosociale zorg Almere 2009-2012. Monique Frohn, psychiater Gunilla Kleiverda, gynaecoloog Dianne Maingay, kinderarts

POP als onderdeel van psychosociale zorg Almere 2009-2012. Monique Frohn, psychiater Gunilla Kleiverda, gynaecoloog Dianne Maingay, kinderarts POP als onderdeel van psychosociale zorg Almere 2009-2012 Monique Frohn, psychiater Gunilla Kleiverda, gynaecoloog Dianne Maingay, kinderarts Almere algemeen Ongeveer 2000 bevallingen in FZ, 250 thuis,

Nadere informatie

Van chaos naar structuur: ontpopping van een POP-poli in een perifeer opleidingsziekenhuis

Van chaos naar structuur: ontpopping van een POP-poli in een perifeer opleidingsziekenhuis Van chaos naar structuur: ontpopping van een POP-poli in een perifeer opleidingsziekenhuis LKPZ symposium 9 september 2009 K.M. Paarlberg, Gelre Apeldoorn Ontpopping van een POP-poli KMP 2010 Verloskundige

Nadere informatie

Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum

Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) -adviescentrum Kennemer Gasthuis Wat is de POP-poli? POP staat voor Psychiatrie - Obstetrie (verloskunde)

Nadere informatie

Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten

Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding

Nadere informatie

PSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP. Just Wernand Psychiater

PSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP. Just Wernand Psychiater PSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP Just Wernand Psychiater Intake Vpk Gz psycholoog psychiater Inventarisatie Stadium zwangerschap > consequenties voor zorgplan Gewenst / gepland? (partner?) Verloop fysiek /

Nadere informatie

OBSTETRIE CASUS 2. Ochtendprogramma 5 maart

OBSTETRIE CASUS 2. Ochtendprogramma 5 maart OBSTETRIE CASUS 2 Ochtendprogramma 5 maart Marie Jansen G1P0 AD 10 wkn, 25 jaar Algemene VG: blanco MedicaKe: geen Huidige graviditeit: ongepland Sociaal: Ze is niet zeker van haar huidige relake maar

Nadere informatie

Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed

Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke

Nadere informatie

Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap.

Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap. Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleaders:

Nadere informatie

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok SSRI Protocol NVOG/NVK 2012 VSV 14-01-14 Geert Jan Blok Preconceptionele periode: Er bestaat geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde SSRI. Indien een patiënte al goed is ingesteld op een bepaalde SSRI

Nadere informatie

in gesprek over: Psychiatrie rond zwangerschap en bevalling

in gesprek over: Psychiatrie rond zwangerschap en bevalling in gesprek over: Psychiatrie rond zwangerschap en bevalling Colofon Auteur: M.P. van den Berg Met dank aan de patiënten van de afdeling psychiatrie van het Erasmus MC. Redactie: M.A.V. van Verschuer (eindredacteur)

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Maryleen Sorée. Dag van de kraamzorg 2015 Mama-Fit!

Maryleen Sorée. Dag van de kraamzorg 2015 Mama-Fit! Maryleen Sorée Dag van de kraamzorg 2015 Een cruciale verandering Je hebt negen maanden om je voor te bereiden op iets waarvan je geen idee hebt, Net zo iets als een Eskimo die zich voorbereidt op het

Nadere informatie

Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit

Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Oprichtingssymposium LKPZ 9 september 2010, Corpus, Oegstgeest Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Kathelijne Koorengevel, psychiater Monica Ouwens, dans- en bewegingstherapeut Afdeling Psychiatrie

Nadere informatie

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke

Nadere informatie

Slaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis.

Slaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis. Slaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis Anja Stevens NNMHN 15 febr 2013 Post-partum periode bij vrouwen met een bipolaire stoornis

Nadere informatie

Neonatale onttrekkingsverschijnselen kunnen zijn: De bevalling Het kraambed

Neonatale onttrekkingsverschijnselen kunnen zijn: De bevalling Het kraambed SSRI-medicatie Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotine heropnameremmer. Er zijn verschillende soorten SSRI s. Deze medicijnen worden onder andere

Nadere informatie

POP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen.

POP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen. POP polikliniek voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap U heeft een afspraak op de POP-poli. Dit betekent Psychiatrie, Obstetrie (verloskunde) en Pediatrie (kindergeneeskunde). In de POP polikliniek

Nadere informatie

Herkenning van psychiatrisch kwetsbare zwangeren

Herkenning van psychiatrisch kwetsbare zwangeren Onderzoek Herkenning van psychiatrisch kwetsbare zwangeren Vragenlijst versus anamnese in de tweede lijn Jan de Waal, Joep H.A.M. Tuerlings, Karin de Boer, Jaime C. Smal en Jeroen A. van Waarde Doel Opzet

Nadere informatie

SSRI-gebruik tijdens de zwangerschap

SSRI-gebruik tijdens de zwangerschap SSRI-gebruik tijdens de zwangerschap Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Zwangerschap en depressie 3 Gevolgen van SSRI-gebruik tijdens de zwangerschap 3 Adviezen - zwangerschap 5 Adviezen - bevalling

Nadere informatie

SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed

SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken F.Vandenbussche R. Verlaak,

Nadere informatie

6 a 8 controles afhankelijk van professionele noodzaak en/of behoefte vrouw. -Er is aandacht gegeven aan medische en psychosociale.

6 a 8 controles afhankelijk van professionele noodzaak en/of behoefte vrouw. -Er is aandacht gegeven aan medische en psychosociale. Time task matrix zorgproces SSRI gebruik in de zwangerschap Versie 10 maart 2015 Alles in rood is specifiek voor gebruik SSRI, alles in zwart is gebruikelijke zorg voor iedere zwangere (voor de meest recente

Nadere informatie

Signaleren en dan? De samenwerking tussen gezondheidszorg en jeugdzorg bij zorg/risico-zwangeren. Roermond, 3 september

Signaleren en dan? De samenwerking tussen gezondheidszorg en jeugdzorg bij zorg/risico-zwangeren. Roermond, 3 september Signaleren en dan? De samenwerking tussen gezondheidszorg en jeugdzorg bij zorg/risico-zwangeren Roermond, 3 september Mevr. N. Coebergh, vertrouwensarts AMK Limburg Dhr. H. Haanstra, kinderarts Maasziekenhuis

Nadere informatie

Maryleen Sorée. Dag van de kraamzorg 2014 Mama-Fit!

Maryleen Sorée. Dag van de kraamzorg 2014 Mama-Fit! Maryleen Sorée Dag van de kraamzorg 2014 Quizz: 1. Sinds wanneer eten we beschuit met muisjes? a. 17 e eeuw b. 19 e eeuw c. 20 e eeuw Quizz: 2. Beschuit met muisjes staat symbool voor? a. Gezonde toekomst

Nadere informatie

Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle

Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle Definitie POP : Psycho-Obstetrische Poli Uitgangspunten Het psycho-obstetrisch protocol

Nadere informatie

Basistraining Psychiatrie. Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober Voorschoten

Basistraining Psychiatrie. Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober Voorschoten Basistraining Psychiatrie Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober 2017 - Voorschoten Introductie Karin den Oudsten Ervaringsprofessional Geboortezorg/GGZ Gecertificeerd coach (NOBCO) Integratief

Nadere informatie

Als het rommelt in de roze wolk. Marieke Bink-Buis verloskundige

Als het rommelt in de roze wolk. Marieke Bink-Buis verloskundige Als het rommelt in de roze wolk Marieke Bink-Buis verloskundige Inhoud presentatie Voorstellen Toename problematiek Belang van opsporen kwetsbare zwangeren Bedreiging zwangerschap Kwetsbaarheid herkennen

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicijnen

Gebruik van SSRI-medicijnen Gebruik van SSRI-medicijnen voor en tijdens uw zwangerschap en in uw kraambed Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname remmer. SSRI is

Nadere informatie

GyPsy screening. Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek

GyPsy screening. Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek GyPsy screening Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek Chantal Quispel Promovenda Verloskunde & Gynaecologie en Psychiatrie Conferentie Kennispoort

Nadere informatie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

De POP polikliniek Voor zwangeren

De POP polikliniek Voor zwangeren De POP polikliniek Voor zwangeren Afdeling gynaecologie, psychiatrie & kindergeneeskunde Locatie Veldhoven U bent verwezen naar de POP polikliniek. In deze folder leggen we u uit wat deze polikliniek inhoudt.

Nadere informatie

Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed

Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Inleiding Uw behandelend arts of psychiater heeft u SSRI medicatie voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson

Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Maastricht, 9 mei 2017 Dr. A.F.G. Leentjens, psychiater Afdeling Psychiatrie MUMC 1951-2014 1926-2002 Inhoud Depressieve klachten -wat is een depressie?

Nadere informatie

OPPER studie Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC, Rotterdam

OPPER studie Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC, Rotterdam Postpartum Psychose Postpartum psychose patientenvereniging opgericht! www.kraambedpsychose.nl Veerle Bergink 31 Oktober 2012 Postpartum Psychose Binnen 4 weken na de bevalling Incidentie: 1 op de 1.000

Nadere informatie

Ontwikkeling van een instrument / werkwijze om perinatale zorg te stroomlijnen in psychiatrische en sociaal zwakkere moeders

Ontwikkeling van een instrument / werkwijze om perinatale zorg te stroomlijnen in psychiatrische en sociaal zwakkere moeders POP : Regeren is Vooruitzien Ontwikkeling van een instrument / werkwijze om perinatale zorg te stroomlijnen in psychiatrische en sociaal zwakkere moeders Om een goede dokter te zijn. Logistiek Empathie

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling

Nadere informatie

SSRI-medicatie en zwangerschap BEHANDELING

SSRI-medicatie en zwangerschap BEHANDELING SSRI-medicatie en zwangerschap BEHANDELING SSRI-medicatie en zwangerschap Je huisarts of psychiater heeft je een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropnameremmer. Het zijn medicijnen

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding. Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis

Gebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding. Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis Gebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. (Selectieve

Nadere informatie

Blauwdrukken zorgpaden R4U 3 voorbeelden Versie 2 d.d. 1 maart 2012

Blauwdrukken zorgpaden R4U 3 voorbeelden Versie 2 d.d. 1 maart 2012 Blauwdrukken zorgpaden R4U 3 voorbeelden Versie 2 d.d. 1 maart 2012 Sociaal Alg. medisch Etniciteit Obstetrisch Zorg Leefstijl INLEIDING In dit document vindt u alle zorgpaden zoals deze gebruikt worden

Nadere informatie

Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed

Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke

Nadere informatie

De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie

De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie Waarom een richtlijn Prevalentie depressie 20%, angststoornissen

Nadere informatie

NVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED

NVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED NVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. Achtergrond 2.

Nadere informatie

Bipolaire stoornis en zwangerschap. Anja Stevens Dimence, kenniskring SCBS, 22 september 2016

Bipolaire stoornis en zwangerschap. Anja Stevens Dimence, kenniskring SCBS, 22 september 2016 Bipolaire stoornis en zwangerschap Anja Stevens Dimence, kenniskring SCBS, 22 september 2016 Wat willen we? Een gezond kind, maar liefst ook een gezonde moeder en vader/partner! Oftewel een gezond gezin

Nadere informatie

Workshop 7 Postpartum Depressie

Workshop 7 Postpartum Depressie Donderdag 26 januari 2012 KAMG Congres 'Over-koepelen' Workshop 7 Postpartum Depressie Snelle screening, gezamenlijke aanpak Angarath van der Zee van den Berg MSc., Jeugdarts KNMG Onderzoeker AWJTwente

Nadere informatie

SSRI-medicijnen. Gynaecologie / Verloskunde. Gebruik rondom de zwangerschap. Inhoud. 1. Achtergrond. 2. Als u zwanger wilt worden

SSRI-medicijnen. Gynaecologie / Verloskunde. Gebruik rondom de zwangerschap. Inhoud. 1. Achtergrond. 2. Als u zwanger wilt worden Gynaecologie / Verloskunde SSRI-medicijnen Gebruik rondom de zwangerschap Inhoud 1. Achtergrond 2. Als u zwanger wilt worden 3. Als u zwanger bent 4. Gevolgen van SSRI-gebruik 5. De bevalling 6. Het kraambed

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Poli Gynaecologie 1 Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname-remmer.

Nadere informatie

Samen Psychische Klachten De Baas. Uitnodiging symposium. Borstvoeding en depressie MST Enschede Spectrumzaal. Dinsdag 21 april 2015 17.30-22.

Samen Psychische Klachten De Baas. Uitnodiging symposium. Borstvoeding en depressie MST Enschede Spectrumzaal. Dinsdag 21 april 2015 17.30-22. Samen Psychische Klachten De Baas Uitnodiging symposium Borstvoeding en depressie MST Enschede Spectrumzaal Dinsdag 21 april 2015 17.30-22.15 uur Samen psychische klachten de baas Wij zijn blij u te kunnen

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Klinisch Kraambed op de afdeling verloskunde

Klinisch Kraambed op de afdeling verloskunde Klinisch Kraambed op de afdeling verloskunde Door uw behandelend arts is, in samenwerking met de psychiater, afgesproken dat u de eerste dagen van uw kraamtijd op de kraamafdeling doorbrengt. Met deze

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting

Chapter 10. Samenvatting Chapter 10 Samenvatting Samenvatting 149 Dit proefschrift richt zich op symptomen van neonatale adaptatie (NA) na blootstelling aan selectieve antidepressiva (SA) in utero. Deze symptomen zijn meestal

Nadere informatie

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen. Postpartum depressie. Depressie na bevalling

Stemmingsstoornissen. Postpartum depressie. Depressie na bevalling Stemmingsstoornissen Postpartum depressie Depressie na bevalling GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische

Nadere informatie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie Uw arts heeft u als medicijn benzodiazepine voorgeschreven. Deze medicijnen kunnen tijdens een zwangerschap gebruikt worden. Deze

Nadere informatie

Informatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater

Informatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop

Nadere informatie

Stop or Go? TerugvalprevenBe training bij het begeleid ahouwen van anbdepressiva in de zwangerschap.

Stop or Go? TerugvalprevenBe training bij het begeleid ahouwen van anbdepressiva in de zwangerschap. Stop or Go? TerugvalprevenBe training bij het begeleid ahouwen van anbdepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleiders:

Nadere informatie

Vrouw&Zorg,+Amsterdam+ Overzicht+Incompany+scholingen+kraamzorg+2015+ blz+1+/+11" www.vrouwenzorg.nl+

Vrouw&Zorg,+Amsterdam+ Overzicht+Incompany+scholingen+kraamzorg+2015+ blz+1+/+11 www.vrouwenzorg.nl+ Vrouw&Zorg,Amsterdam OverzichtIncompanyscholingenkraamzorg2015 blz1/11" www.vrouwenzorg.nl Vrouw&Zorg,Amsterdam OverzichtIncompanyscholingenkraamzorg2015 blz2/11" www.vrouwenzorg.nl Opleidingslocatie:

Nadere informatie

Als je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater

Als je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater Als je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater Wanneer is een dip een depressie Dip hoort bij het leven Depressie is een ziekte Ziekte die (nog) niet aan te tonen

Nadere informatie

Benzodiazepinegebruik tijdens zwangerschap en lactatie

Benzodiazepinegebruik tijdens zwangerschap en lactatie Benzodiazepinegebruik tijdens zwangerschap en lactatie Documentgebied Verloskunde Groep(en) Verloskundige professionals 1 e en 2 lijn, kinderartsen Autorisator F. Vandenbussche Beoordelaar(s) R. Verlaak

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en de postpartumperiode

Stemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en de postpartumperiode Stemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en de postpartumperiode e.a.m. knoppert-van der klein, i.m. van vliet, p. kölling, c.j. sleeboom-van raaij samenvatting Depressies komen in gelijke mate voor

Nadere informatie

Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject

Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject Huidige Partners: - Mariaziekenhuis ( gynaecologen-vroedvrouwen-sociale dienst) - Huisartsen regio - CKG/Amberbegeleiding - CIG De Zeshoek -

Nadere informatie

Medische indicatie: PIH + sectio in VG 16+3 AD

Medische indicatie: PIH + sectio in VG 16+3 AD PTSS na de bevalling Claire Stramrood Arts onderzoeker Obstetrie/Gynaecologie UMC Groningen Casus 33 jaar, G2P1 Medische indicatie: PIH + sectio in VG 16+3 AD Patiënte: Ik zie die bevalling echt niet zitten,

Nadere informatie

Registratierichtlijn. E003 Beroepsgebonden depressie

Registratierichtlijn. E003 Beroepsgebonden depressie Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut AMC/UvA Postbus 22660 1100 DD Amsterdam tel. 020 566 5387 e mail: ncvb@amc.nl 2 CAScode: P652 Van deze richtlijn is een achtergronddocument Omschrijving

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed.

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft informatie over de mogelijke risico s en gevolgen voor moeder en kind van het

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 27 april 2012 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 27 april 2012 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Bipolaire stoornis en zwangerschap: ervaringen uit de praktijk

Bipolaire stoornis en zwangerschap: ervaringen uit de praktijk g e v a l s b e s c h r i j v i n g Bipolaire stoornis en zwangerschap: ervaringen uit de praktijk a. c. m. k l e i n s m a n, e. a. m. k n o p p e r t - v a n d e r k l e i n samenvatting Patiënten met

Nadere informatie

Depressie na een beroerte

Depressie na een beroerte Afdeling: Onderwerp: 6B Neurologie 1 Voor wie is deze folder bedoeld? Deze informatiefolder is bedoeld voor zowel patiënten die in het Ikazia Ziekenhuis zijn opgenomen en/of hun naasten. Door middel van

Nadere informatie

Pittige Praktijk Problemen Het belang van samenwerking

Pittige Praktijk Problemen Het belang van samenwerking Pittige Praktijk Problemen Het belang van samenwerking Monique Raats ¹, Tom Schneider², Hans Kuhn³ 1 Erasmus MC, afdeling Psychiatrie 2 Erasmus MC, afdeling Verloskunde en Vrouwenziekten 3 Raad voor de

Nadere informatie

6 10 weken 10-13 weken 14-18 weken 18-20 weken 24 26 weken 27 32 weken 32 36 weken 37-40 weken 41 42 weken

6 10 weken 10-13 weken 14-18 weken 18-20 weken 24 26 weken 27 32 weken 32 36 weken 37-40 weken 41 42 weken Time task matrix zorgproces bij risico op dragerschap GBS 10 maart 2015 Alles in rood is specifiek voor zwangeren risicofactoren op GBS ziekte bij pasgeborene, alles in zwart is gebruikelijke zorg voor

Nadere informatie

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Dopamine Ziekte van Parkinson: minder dopamine Dopamine is een signaalstof die de communicatie tussen hersencellen

Nadere informatie

15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater

15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater 5:40 6:00 uur Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR Ouderenpsychiater % psychiatrische problemen bij Alzheimer 60 50 40 30 20 0 0 Zhao et al, J Affect Disord 205 Wanneer spreken van van een depressie?

Nadere informatie

Zorgpad Zwangerschap, geboorte en kraamtijd VSV Boxmeer e.o. 1.2 Intake. 2.3 Zwangerschapscontroles. Evt. Overleg. Consulten

Zorgpad Zwangerschap, geboorte en kraamtijd VSV Boxmeer e.o. 1.2 Intake. 2.3 Zwangerschapscontroles. Evt. Overleg. Consulten Documenteigenaar Directie ZP-MOE-1 16-06-2015 Pagina 1 van 6 Cliënt heeft kinderwens 1.1 Positieve Zwangerschapstest 1.2 Intake 1.3 Behandelplan, zorgpad en geboorteplan 2.0 1 e LIJN Preconc advies 2.1

Nadere informatie

Doelstelling Dit protocol heeft een optimale uitkomst van de zwangerschap en baring tot doel en substitutie van 2 de naar 1 ste lijns zorg

Doelstelling Dit protocol heeft een optimale uitkomst van de zwangerschap en baring tot doel en substitutie van 2 de naar 1 ste lijns zorg Sociaal Economische Problematiek Samengesteld door K. Aarts, E. Lemmens, C. Mulkens, C. Peters, J. ten Thije, D. Wollaert, M. Wassen, R. Aardenburg d.d. 18 mei 2015 Geldigheidsduur protocol: 4 jaar Inleiding

Nadere informatie

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren:

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren: Inleiding Zorgpad (herzien oktober 2017) In Hoogeveen hebben wij een relatief hoog percentage achterstandsgebieden, vergelijkbaar met Rotterdam (60%). Het verschil met Rotterdam is dat het in Hoogeveen

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Auteur: dr. J.J. Duvekot namens de werkgroep SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. 2012 NVOG Het

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

Lange termijn effecten prehospitaal handelen: De kater komt later. Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC

Lange termijn effecten prehospitaal handelen: De kater komt later. Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC prehospitaal handelen: De kater komt later Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC RS infectie, 10 dagen oud Meningococcen infectie, 1 jaar Asystolie bij cardiomyopathie,

Nadere informatie

SSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode

SSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode SSRI-gebruik in zwangerschap en kraamperiode Inhoudsopgave Achtergrond...4 Gevolgen van SSRI-gebruik...4 De bevalling...7 Het kraambed...7 Borstvoeding...8 Doorgaan met de medicatie...8 Om thuis te doen:

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Bron: Nederlandse vereniging van Obstetrie en Gynaecologie Inhoud 1. Achtergrond 2. Als u zwanger wilt worden 3. Als u zwanger

Nadere informatie

DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen

DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS Maaike Nauta Leonieke Vet Klinische Psychologie RuG Accare UC Groningen Dit lukt me nooit Anderen vinden het niks Ik zie er niet uit Ze vinden me saai Maar wanneer

Nadere informatie

Bipolaire stoornissen

Bipolaire stoornissen Bipolaire stoornissen PuntP kan u helpen volwassenen Sommige mensen hebben last van stemmingsschommelingen die niet in verhouding staan tot wat er in hun persoonlijke omgeving gebeurt. De stemming lijkt

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel

Stemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Stemmingsstoornissen Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Inhoud 1. Casus Mark 2. De context: psychiatriebij mensenmet eenvb 3. Stemmingsstoornissen

Nadere informatie

Inleiding. Namens de werkgroep vroegsignalering Annemarieke Koops Gynaecoloog WZA Augustus 2011

Inleiding. Namens de werkgroep vroegsignalering Annemarieke Koops Gynaecoloog WZA Augustus 2011 Inleiding Voor u ligt het protocol vroegsignalering van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. De werkgroep vroegsignalering werkt aan verbetering van de ondersteuning die kwetsbare zwangeren in en rond Assen

Nadere informatie

Onttrekkingsverschijnselen bij pasgeborenen na het gebruik van SSRI-medicatie door de moeder

Onttrekkingsverschijnselen bij pasgeborenen na het gebruik van SSRI-medicatie door de moeder Onttrekkingsverschijnselen bij pasgeborenen na het gebruik van SSRI-medicatie door de moeder Informatie over onttrekkingsverschijnselen bij pasgeborenen na gebruik van SSRI-medicatie door de moeder tijdens

Nadere informatie

Suicidaal gedrag bij jongeren

Suicidaal gedrag bij jongeren Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting De organisatie van de geboortezorg in Nederland is gebaseerd op het principe dat zwangerschap, bevalling en kraambed fysiologische processen zijn. Het verschil met veel andere landen is de

Nadere informatie

Een depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen

Een depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen Een depressie P unt P kan u helpen volwassenen Iedereen is wel eens moe, somber en lusteloos. Het is een normale reactie op tegenvallers, een verlies en andere vervelende gebeurtenissen. Wanneer dit soort

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nicotine en alcohol kunnen de placenta passeren en zo het risico op nadelige uitkomsten voor het ongeboren kind verhogen. Stoppen met roken en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap lijkt vanzelfsprekend,

Nadere informatie