Mijn Idee. Woonideeën en initiatieven voor 55+

Transcriptie

1 Mijn Idee Woonideeën en initiatieven voor 55+

2 I INHOUD Hoe werkt deze brochure I Hoe werkt deze brochure pag. 3 II Alle dertien goed wonen pag Amsterdam: Foe Ooi Leeuw pag Boxtel: SIR-55 pag Culemborg: Woongroep Het Kwarteel pag Didam: Woonzorgcomplex Meulenvelden pag Eerbeek: Palasium pag Hoogezand-Sappemeer: Langkoeas pag Hoogezand-Sappemeer: Woongroep De Hooge Horst pag Rotterdam: Humanitas Bergweg pag Rotterdam: Prinsenhof pag Vlaardingen: Panagro pag Zeist: Gestippeld wonen Couwenhoven pag Zevenaar: Woonzorgcomplex Pelgromhof pag Zwijndrecht: De Bakens - Zonnestein en Eemstein pag. 17 III Oriëntatie: breng uw woonwens in kaart pag. 18 IV Op weg naar een ideale woonvorm pag. 20 V Begrippenlijst pag. 22 VI Nuttige adressen pag. 23 Woonwensen zijn er in soorten en maten. Los van financiële mogelijkheden worden ze doorgaans bepaald door de fases in je leven. Kinderen uit huis, lichamelijke ongemakken, terug naar je roots Dergelijke zaken spelen vaak een rol in de keuze voor een andere woning. Voor mensen van pakweg 70 jaar en ouder bestaan diverse bekende woonmogelijkheden, zoals serviceflats, aanleunwoningen en thuis wonen met zorg aan huis. Maar er is meer onder de zon, zoals uit deze brochure zal blijken. En ook als het nog niet zo lang geleden is dat u Abraham of Sara hebt gezien, denkt u wellicht al na in hoeverre uw woonwens van vandaag aansluit op de dag van morgen. Hobby s, kleinkinderen, sociale contacten, voorlopig moet uw thuis hiervoor letterlijk en figuurlijk nog voldoende ruimte en comfort bieden. De afgelopen jaren hebben in Nederland diverse alternatieve woonprojecten het licht gezien. Het initiatief hiervoor bleek niet zelden te liggen bij mensen zoals u en ik. Zo zijn, uiteindelijk met ondersteuning van professionele partijen, de meest uiteenlopende woonvormen ontwikkeld. Prachtige ideeën waaraan we als PCOB graag landelijke bekendheid en navolging willen geven. Deze brochure Mijn Idee vertelt hier meer over. De brochure beoogt niet volledig te zijn maar heeft als doel de ogen te openen voor andere vormen van wonen. Daarnaast willen we door middel van een vragenlijst, een begrippenlijst en een lijst met nuttige adressen een handvat bieden voor mensen die zich oriënteren op een passende woonvorm. Aan de hand van dertien willekeurige woonvoorbeelden kris kras door Nederland en ter plekke onderzocht door een gemêleerde groep ouderen, krijgt u een beeld van de woonmogelijkheden voor 55+ anno nu. Wellicht raakt u zó enthousiast dat u samen met andere gelijkgestemden het heft in handen neemt en zelf uw woonwensen doet uitkomen! Veel leesplezier gewenst! MIJN IDEE 3

3 II Alle goed wonen 1 Amsterdam: Foe Ooi Leeuw Op 5 februari 2009 werd het appartementencomplex van de Chinese woongroep Foe Ooi Leeuw in Amsterdam Zuidoost officieel geopend. Foe Ooi Leeuw betekent: huis om in harmonie samen te wonen. Een mijlpaal in de zoektocht naar een eigen plek voor oudere Chinese migranten. Initiatiefnemer: Hennie Liu, voorzitter Chinese ouderenvereniging in Amsterdam Tung Lok. Denken in kansen in plaats van problemen, investeren in bestaande netwerken en zoeken naar partijen met gemeenschappelijke belangen bleek voor Foe Ooi Leeuw de juiste combinatie om het project te doen slagen. De volgende dertien woonvormen staan alfabetisch op plaatsnaam gerangschikt. Elke woonvorm wordt kort ingeleid en omschreven, zonder hieraan een waardeoordeel te koppelen of in te gaan op eventuele wachtlijsten. Vervolgens komen de volgens ons meest essentiële aspecten ter sprake waar mensen zo hun eigen voorkeur voor hebben. Deze zijn onderverdeeld in zes categorieën. Wij danken alle dertien organisaties voor hun openheid en volle medewerking aan het onderzoek voorafgaand aan het tot stand komen van deze brochure! Chinese ouderen Alle 54 huurappartementen komen uit op een brede gang. Hier gaat men activiteiten houden. Kunstenaars hebben in samenspraak met de bewoners gewerkt aan projecten die bijdragen aan de leefomgeving. Bewoners helpen elkaar, onder andere met het doen van boodschappen. Er is een kleine gezamenlijke ruimte, maar niet groot genoeg voor alle bewoners samen. In de ontmoetingsruimte doet men spelletjes, Tái Chi en is er kookles. Kosten : huur 535,- p/m Woonoppervlak : vanaf 75 m² Aantal kamers : 3 waaronder grote woonkamer met open keuken Buitenruimte : balkon + groot buitenterras voor gezamenlijk gebruik Drempels : geen WoonKeur : geen Alarmering : via thuiszorg Domotica : geen Beveiliging : via videofoon Ligging in buitenwijk Winkelcentrum op 5 minuten fietsen Bushalte op 5 minuten lopen Parkeerplaatsen buiten Vrije keuze Algemeen: het complex kwam door omstandigheden beschikbaar en is niet speciaal gebouwd voor de doelgroep. Wel zijn later aanpassingen gedaan. Start ontwikkelproces : 1999 Start bouw : 2007 Gereed : 2009 Noot: Tweetalige ouderenadviseur belangrijk 4 MIJN IDEE MIJN IDEE 5

4 2 Boxtel: SIR-55 3 Culemborg: Woongroep Het Kwarteel SIR-55 (Stichting Initiatieven Realisatie 55+ Woningbouw) richt zich op mensen van 55 tot 75 jaar die volop in het leven staan, niet met woonzorgcomplexen bezig zijn maar met gewenste woningen. Men maakt plaatselijke contactpersonen wegwijs bij particuliere woonprojecten. Nultredenwoningen zonder drempels, met een ruime woonkamer voor bezoek van (klein-) kinderen en extra kamers of ruimte voor hobby s. Deze patiobungalow (in een rij van zeven) is een goed voorbeeld van een SIR-55 initiatief. Het Kwarteel is oorspronkelijk een idee van een vriendengroep. Aan de hand van een enquête over hoe men ouder wil worden is een woonvoorkeurslijst opgesteld waarin ecologische aspecten en openbaar vervoer belangrijk waren. Culemborg is gekozen vanwege de centrale ligging. Via adverteren in specifieke tijdschriften en mond-tot-mond reclame ontstond uiteindelijk een bewonersgroep van 36 personen, verdeeld over 24 koopwoningen. Medioren: jaar N.v.t. Kosten : koopprijs vanaf ,-. Woonoppervlak : 145 m² Aantal kamers : 3 Buitenruimte : patio Drempels : nultredenwoning WoonKeur : ja, ruimschoots verwarming : zonnepanelen, zonneboiler, warmtepomp Alarmering : geen Domotica : geen Beveiliging : eigen keuze Bijzonderheden : automatisch ventilatiesysteem Ligging in buitenwijk Winkels op 5 minuten fietsen Bushalte op 5 minuten lopen NS station op 26 minuten Parkeren in eigen garage Eigen keuze Initiatief en financiering : collectief opdrachtgeverschap Start ontwikkelproces : 1996 Start bouw : 2001 Gereed : 2002 Noot: moeizame samenwerking met gemeente vanwege eisen gemeente Lid worden kan vanaf 45 jaar Men werkt met het maatjessysteem: iedereen kijkt naar één of twee andere bewoners om. Gemeenschappelijke ruimte, wasserette, logeerkamer met douche. Geregeld wordt er samen koffie gedronken, geborreld en gegeten. Ook worden auto s gedeeld. Activiteiten ontstaan vanzelf. Kosten : koopprijs tussen ,- en ,- Huur is geen optie vanwege een te hoge te heffen huurprijs Servicekosten : 190 p/m Woonoppervlak : m² Aantal kamers : 3 (één woning heeft 2 kamers) Buitenruimte : gezamenlijke tuin met fruitbomen; benedenwoningen hebben eigen tuin WoonKeur : gebouwd met (toen nog) Seniorenlabel: drempelvrij en rolstoeltoegankelijk verwarming : zonnepanelen, zonneboiler, vloerverwarming, wijkverwarming Alarmering : geen Domotica : geen Beveiliging : geen Ligging in buitenwijk Winkels op 5 minuten fietsen Station op 5 minuten lopen 10 vaste parkeerplaatsen in autoluwe wijk Thuiszorg Woongroepleden verlenen nabuurschap Algemeen: particulier opdrachtgeverschap Start ontwikkelproces : 1998 Start bouw : 2002 Gereed : 2003 Noot: goede samenwerking met gemeente/ wooncorporatie 6 MIJN IDEE MIJN IDEE 7

5 4 Didam: Woonzorgcomplex Meulenvelden 5 Eerbeek: Palisium Meulenvelden kent 220 woningen verdeeld over drie gebouwen Waverlo, Tesma en Panhuis. Het complex is ontworpen door Karel Nieuwland Architecten. Waverlo heeft vier woonlagen, de begane grond is ingericht als dienstencentrum met o.a. een restaurant. Er zijn appartementen, een verpleegsunit met groepswoningen en vrije huur woningen. Tesma is grotendeels bedoeld voor bewoners die 24 uur per dag zorg nodig hebben. Bijzonder: Panhuis is behalve voor ouderen ook deels bedoeld voor starters op de koopwoningenmarkt. Het terrein viel onder een bestemmingsplan voor zorg waardoor de gemeente akkoord ging met de bouw van vier gebouwen van Palisium. Palisium Eerbeek ligt op 6 hectare grond waarvan de bebouwing slechts 5% is. De gebouwen zijn ruim opgezet en de (4x) 14 levensloopbestendige appartementen zijn zo ingedeeld dat de privéruimten gescheiden zijn van de ruimten waar bezoek komt. Zorg op maat, privacy, een goede leefomgeving en goede voorzieningen dichtbij zijn kenmerken van het Palisium concept van waaruit op steeds meer plaatsen in Nederland wordt gebouwd. Divers, ook starters Er is een grand café/restaurant waar ook de buurt gebruik van kan maken. Elke maandagavond draait er een film in het Filmhuis van Meulenvelden. Kosten : huur 1.000,- p/m; koop vanaf ,- Servicekosten : 75,- p/m Woonoppervlak : m² Aantal kamers : 1 (intramuraal) tot 4 Drempels : geen; toegankelijk voor rolstoelen en scootmobielen Buitenruimte : gedeeltelijk Alarmering : ja Domotica : ja Beveiliging : videofoon Voorzieningen : bakker, bloemist, wasserette, bankfiliaal, kapsalon, pedicure, stiltecentrum Bijzonderheden : buiten de appartementen zijn Ligging in centrum Gemeentehuis, markt en winkels vlakbij Station op 13 minuten lopen Bushalte op 6 minuten lopen Parkeervoorzieningen deels onder het gebouw en verder in het dorp Geen eigen keuze 24 uurszorg, thuiszorg van Diafaan Algemeen: totstandkoming door zorgaanbieder Start ontwikkelproces : 2001 Start bouw : 2007 Gereed : 2008 Noot: problemen rond bomenkap en acceptatie project door inwoners Didam Geen minimumleeftijd; in de praktijk vanaf 55+ Er is een grand café en een logeerappartement met douche. Men organiseert regelmatig muziekuitvoeringen, wijnproeverijen, themamenu s en bridgeavonden. Kosten : koopprijzen tussen ,- en ,- Servicekosten : 75,- p/m basispakket + 180,- p/m bijdrage VvE Woonoppervlak : m² Aantal kamers : minimaal 3 Drempels : toegankelijk voor rolstoelen; levensloopbestendig Buitenruimte : balkon 11 m²; men heeft een deel van omliggend park in eigendom WoonKeur : ruimschoots verwarming : vloerverwarming in badkamer, verder geen bijzonderheden Alarmering : ja Domotica : ja Beveiliging : video Bijzonderheden : buiten de appartementen zijn Ligging in centrum Gemeentehuis, markt en winkels vlakbij Bushalte op 10 minuten lopen Parkeervoorzieningen onder het gebouw Eigen keuze; thuiszorg door plaatselijke instelling Algemeen: concept ontwikkeld door Palisium + Lekker Leven met tussenkomst projectontwikkelaar Start ontwikkelproces : 1999 Start bouw : 2004 Gereed : gefaseerd 2005/2006 Noot: vertraging i.v.m. bomenkap en VROM-visie op bestemmingsplan oplaadpunten voor scootmobielen oplaadpunten voor scootmobielen 8 MIJN IDEE MIJN IDEE 9

6 6 Hoogezand-Sappemeer: Langkoeas 7 Hoogezand-Sappemeer: De Hooge Horst De bewoners van Langkoeas, een 55+ woonvorm, zijn in Suriname geboren Nederlanders die naar Nederland vertrokken voor de onafhankelijkheid van Suriname. Velen van hen werkten in de Groningse industrie. De behoefte van deze groep om na te denken over hoe men later wilde wonen heeft uiteindelijk met de nodige steun geleid tot dit bouwproject. Doordat het project van onder af aan door bewoners is opgepakt konden veel specifieke woonwensen worden meegenomen in de bouw. De Hooge Horst telt 62 woningen en is tot stand gekomen op initiatief van ouderen in Hoogezand en Sappemeer. Wooncorporatie Volksbelang (nu Lefier) werkte mee. De initiatiefnemers zijn met de gemeente om tafel gaan zitten en kregen van deze partij drie locaties aangeboden. Door de trots opzij te zetten (een Sappemeerster wordt nooit een Hoogezander en andersom) werd een goede plek gevonden. Om ideeën te inventariseren hebben de aspirant bewoners in heel Nederland woningen bekeken en zelf een architect in de arm genomen. Javaans-Surinaamse 55+ers; ook andere 55+ers zijn welkom De kleinschalige opzet maakt het erg gezellig. De sfeer is goed. Er is een gemeenschappelijke ruimte en een logeerkamer met douche. Gezamenlijk de maaltijd nuttigen gebeurt hier regelmatig. Kosten : huur ca. 500,- p/m Servicekosten : kosten glazenwasser; in de huur verwerkt Woonoppervlak : 80 m² Aantal kamers : 3 Drempels : niet alle woningen rolstoeltoegankelijk; deuren soms lastig te openen met scootmobiel Buitenruimte : gezamenlijke buitenruimte Alarmering : nee Domotica : nee Beveiliging : videofoon Ligging in buitenwijk Wijkcentrum op 600 meter Bushalte op enkele minuten lopen Parkeren buiten Via plaatselijke instelling Algemeen: initiatief aspirant bewoners met hulp van Surinaamse ouderenadviseur Start ontwikkelproces : 2002 Start bouw : 2006 Gereed : 2008 Noot: steun vanuit gemeente en tweetalige ouderen-adviseur jaar (begin lidmaatschap); jongere ouderen zijn zeer welkom Er is een nachtpiket: wisselende teams met kennis van EHBO. Gemeenschappelijke ruimte, hobbykamers en logeerkamer zijn aanwezig. Activiteiten die worden georganiseerd zijn o.a. jeu de boules, bridge, schilderen en gymnastiek. Kosten : huur 427,- tot 505,- p/m Servicekosten : 7,50 voor gezamenlijke ruimte Woonoppervlak : vanaf 70 m 2 Aantal kamers : tot 3 Drempels : geen, rolstoeltoegankelijk Buitenruimte : terras, gezamenlijke buitenruimte Alarmering : nee Domotica : nee Beveiliging : videofoon Bijzonderheden : servicekosten erg laag door grote inzet vrijwilligers; fietsenstalling en ruimte voor scootmobielen Ligging in buitenwijk Winkelcentrum op loopafstand Bushalte voor de deur NS Station op 5 minuten lopen Parkeren buiten Geen eigen keuze; contract met 1 thuiszorgorganisatie Algemeen: initiatief aspirant bewoners met hulp van Surinaamse ouderenadviseur Start ontwikkelproces : 1992 Start bouw : 1992 Gereed : 1995 Noot: veel overleg met commissies en wooncorporatie. Prijsonderhandelingen. 10 MIJN IDEE MIJN IDEE 11

7 8 Rotterdam: Humanitas Bergweg 9 Rotterdam: Prinsenhof Stichting Humanitas heeft een heldere filosofie die ook terugkomt in hun woonvormen: eigen regie, een positieve grondhouding en familiegevoel (ook tussen bewoners en personeel) zijn belangrijk. Humanitas zoekt een gezonde mix tussen bewoners die meer of minder hulpbehoevend zijn. Het gebouw telt 195 woningen voor 55+ers en heeft een groot atrium voor ontmoeting en diverse ruimtes voor verschillende activiteiten en doeleinden. Het oorspronkelijk ietwat afstandelijke karakter van het interieur heeft men op inventieve wijze omgebouwd tot een gezellig verblijf. Prinsenhof heeft een metamorfose ondergaan van gezinsvervangend tehuis naar ontmoetingscentrum voor ouderen en mensen met een verstandelijke beperking. Prinsenhof biedt zorg, welzijn en preventieve diensten. Cliënten wonen in de vier rondom het ontmoetingscentrum gesitueerde flats met in totaal levensloopvriendelijke woningen. Dankzij Prinsenhof kunnen bewoners langer thuis wonen, met zorg op afstand. Doel is dat bewoners hun eigen zorg en welzijn (mede) organiseren. Dat is bepalend voor de mate van succes. 55+ Het gebouw kent diverse sociale voorzieningen waaronder een restaurant met wijkfunctie en een dagopvang. Het atrium is een grote gemeenschapsruimte waar regelmatig activiteiten worden georganiseerd, zoals bingo en opera s. Kosten : huur 540,- tot 600,- p/m Servicekosten : samen met stookkosten verwerkt in huurprijs Woonoppervlak : 75 m² Aantal kamers : 3 Drempels : nee; levensloopbestendig Buitenruimte : nee Alarmering : ja Domotica : mogelijk Beveiliging : ja Bijzonderheden : internetcafé, kapper, fysiotherapeut, zorgwinkel, nostalgiemuseum Ligging in centrum Winkels op loopafstand NS Station op 6 minuten lopen Parkeren buiten 24 uurs zorg Algemeen: initiatief Humanitas Start ontwikkelproces : 1991 Start bouw : 1995 Gereed : Vrijwilligers spelen een zeer belangrijke rol in het creëren van een sociale sfeer in Prinsenhof. Hier wordt extra aandacht aan besteed door opleiding van vrijwilligers. Met de komst van een ontmoetingscentrum hebben bewoners meer oog voor elkaar. Er is een grand café waar onder andere op de tweede feestdagen gezamenlijke maaltijden worden georganiseerd. De fysiotherapeut organiseert gratis gymnastieklessen van een half uur. Kosten : huur ca 500,- p/m voor zittende bewoners Servicekosten : samen met stookkosten verwerkt in huurprijs Woonoppervlak : woonkamer 26 m² Aantal kamers : 2 Drempels : levensloopvriendelijk; sommige deuren te smal voor rolstoelen Buitenruimte : nee Domotica : nee Beveiliging : n.v.t. Bijzonderheden : consultatiebureau voor ouderen, bankfiliaal, buurtbemiddeling, huismeester, fysiotherapeut Ligging in centrum, A-locatie met bos, park en vele voorzieningen dichtbij Winkels op loopafstand Bushalte op 5 minuten lopen Metrostation op 6 minuten lopen Parkeren buiten 24 uurs zorg mogelijk Algemeen: oproep opbouwwerk; grote rol vrijwilligers Start ontwikkelproces : 2001 Start bouw : 2007 Gereed : 2007 Noot: veel steun van wooncorporatie en gemeente; financiering op langere termijn nog niet rond. De flats behoren toe aan wooncorporatie Woonstad. Alarmering : nee 12 MIJN IDEE MIJN IDEE 13

8 10 Vlaardingen: Panagro 11 Zeist: gestippeld wonen Couwenhoven In woonpark Triade is het Panagro complex gevestigd: drie woontorens met respectievelijk acht, acht en veertien woonlagen en samen goed voor 105 appartementen en -in elke toren één- drie penthouses. Het project is niet zonder slag of stoot tot stand gekomen. Gemeente, bestemmingsplannen, invloed van omwonenden bleken hindernissen die uiteindelijk gelukkig wel genomen konden worden. De koopprijzen zijn in de hand gehouden door zonder tussenkomst van een projectontwikkelaar te werken. Woongroep Couwenhoven is met zeven jaar de jongste woongroep van drie woongroepen in Zeist. Dit gestippeld wonenproject is gesitueerd in een zeven verdiepingen tellend flatgebouw uit 1975 van RK Woningbouwvereniging Zeist. Kenmerkend voor gestippeld wonen is dat leden verspreid over het hele gebouw wonen. De woongroep omvat 25 woningen. Belangrijkste voorwaarde om toegelaten te worden is dat men actief wil deelnemen aan gezamenlijke activiteiten en klaar wil staan voor andere leden. Empty nesters N.v.t. Kosten : tussen ,- en ,- Servicekosten : besluitvorming door VvE Woonoppervlak : m² Aantal kamers : 3 tot 4 Drempels : geen, brede doorgangen, draaicirkel rolstoel 1,5 m Buitenruimte : balkon ; voldoet echter voor 99% aan eisen WoonKeur verwarming : duurzaam koel- en verwarmingssysteem; grondwater voor verwarming Alarmering : nee Domotica : voorbereid op Beveiliging : nee Bijzonderheden : berging op dezelfde verdieping Ligging in park buitenwijk Wijkcentrum op 500 meter Bushalte op 5 minuten lopen Tramhalte op 6 minuten lopen Parkeren in één grote ondergrondse parkeergarage die zich onder het totale complex bevindt VvE kan zorg inhuren Algemeen: oproep opbouwwerk; grote rol vrijwilligers Start ontwikkelproces : 2002 Start bouw : 2007 Gereed : 2009 Noot: samenwerking met wooncorporatie goed, met gemeente moeizaam vanwege bestemmingsplan. Informeer tijdig en goed naar eventuele beschikbare subsidies! Geen minimumleeftijd; bovengrens 69 jaar Bewoners hebben oog voor elkaar en de omgeving. Eén van de vierkamerflats is ingericht als gemeenschapsruimte. Ook is er een aparte vergaderkamer en een logeerkamer met douche. Er wordt veel gezamenlijk koffie gedronken en de maaltijd genoten. Daarnaast worden er diverse spelletjes georganiseerd. Om te zorgen dat het draagvlak voor het organiseren van het sociale gebeuren groot genoeg blijft is de bovengrens om lid te worden op 69 jaar gedacht. Kosten : huur tussen 500,- en 600,- p/m Servicekosten : met stookkosten verwerkt in huurprijs Woonoppervlak : vanaf 75 m² Aantal kamers : 2 tot 4 Drempels : niet aangepast op toegankelijkheid Buitenruimte : nee Alarmering : in vergadering/ontwikkeling Domotica : nee Beveiliging : nee Ligging in buitenwijk Winkelcentrum op loopafstand Bushalte op 5 minuten lopen Parkeren buiten Beperkte opvang door woongroep Thuiszorg Algemeen: initiatief studiegroep. Corporatie brengt deel huur gemeenschappelijke ruimte niet in rekening. Start ontwikkelproces : 2000 Start bouw : n.v.t. (bestaande bouw) Gereed : 2002 Noot: samenwerking met wooncorporatie goed, mede vanwege gezamenlijk belang Voorzieningen : geen 14 MIJN IDEE MIJN IDEE 15

9 12 Zevenaar: woonzorgcomplex Pelgromhof 13 Zwijndrecht: De Bakens - Zonnestein en Eemstein De Pelgromhof is zo n tien jaar geleden gebouwd in antroposofische stijl en ligt nabij het centrum van Zevenaar. De antroposofische gedachte komt verder niet terug in het dagelijks leven in het complex. In een veilig leefklimaat wordt zorg- en dienstverlening geboden die zoveel mogelijk op iemands persoonlijke mogelijkheden is afgestemd. Het intramurale gedeelte omvat 46 appartementen, het extramurale gedeelte telt 169 huurappartementen. De bewoners zijn veelal mensen die uit een verzorgingshuis komen. Zonnestein en Eemstein vormen het grootschalig wooncomplex De Bakens, met 440 woningen voor koop en sociale huur. Het omvat nieuwbouw en bestaande, verbouwde hoogbouw. Vergrijzing vormde de reden voor de grootschalige verbouwing van dit grootste bejaardentehuis van Zwijndrecht, dat echter geen voorzieningen had. Door communicatie met bewoners is een wensenlijst opgesteld. Het complex heeft zorg en welzijn hoog in het vaandel: aan het thema live and leisure wordt breed invulling gegeven. Mensen kunnen inschrijven op een woning wanneer deze in de krant komt. Het aantal woonjaren is doorslaggevend of iemand de woning/cq appartement krijgt toegewezen. Het complex heeft een restaurant dat ook enkele dagen per week open is voor buurtbewoners voor een kopje koffie of een warme maaltijd. De grote zaal heeft theaterallure. Er vinden uiteenlopende activiteiten plaats: het zangkoor oefent er regelmatig en er worden kerkdiensten gehouden. Kosten : huurprijs niet ontvangen Servicekosten : samen met stookkosten verwerkt in huurprijs Woonoppervlak : 70 m² Aantal kamers : 1 tot 2 Drempels : niet volledig aangepast op toegankelijkheid Buitenruimte : binnentuin Alarmering Domotica Beveiliging Voorzieningen : in vergadering/ontwikkeling : nee : nee : winkel, theaterzaal, internetcafé Ligging nabij centrum Winkels en café op loopafstand Bushalte voor de deur Station op 10 minuten lopen Gereserveerde parkeerplaatsen Geen eigen keuze Thuiszorg van Diafaan Start ontwikkelproces : 1990 Start bouw : 1997 Gereed : , deels met zorgindicatie Door de voorzieningen in het gebouw zijn er diverse mogelijkheden om samen activiteiten te ondernemen, zoals zwemmen en fitnessen. Verder worden er regelmatig dineravonden georganiseerd. Kosten : huur van 550,- tot 1.235,- p/m; koopprijs van ,- tot ,- Servicekosten : 78,- p/m; 70,- per maand voor parkeerplaats Woonoppervlak : m²; penthouse vanaf 273 m² Aantal kamers : 2 tot 5 Drempels : niet volledig aangepast op toegankelijkheid; deel van de woningen heeft een trap Buitenruimte : balkon Alarmering : deels Domotica Beveiliging Voorzieningen : ja : videofoon : winkel, gemeenschappelijke ruimte, zwembad, fitnessruimte, internetcafé Ligging aan de rand van de stad Winkelcentrum op kleine fietsafstand Bushalte op 5 minuten lopen Parkeren buiten; bij de koopwoningen hoort een plek in de parkeergarage 24 uurs (verpleeghuis)zorg mogelijk Algemeen: initiatief wooncorporatie, gemeente en zorgaanbieder Start ontwikkelproces : 1998 Start bouw : 2005 Gereed : 2009 (gedeeltelijk) Noot: gemeente heeft de grond om niet ter beschikking gesteld. Het project is in samenwerking met een zorgaanbieder tot stand gekomen. 16 MIJN IDEE MIJN IDEE 17

10 III Oriëntatie: breng uw woonwens in kaart Hoe wil ik wonen? Deze vraag is voor de meeste mensen niet één-twee-drie te beantwoorden. Er spelen verschillende aspecten een rol bij het tot stand komen van uw ideale woonsituatie. De grootte van de woning, wenselijke voorzieningen in en om het huis, aanspraak of afzondering, afstand tot kinderen en kleinkinderen, hobby en (vrijwilligers) werk, noem maar op. En dan hebben we het nog niet over de vraag: Waaraan zou ik in de toekomst behoefte hebben? VRAAG 4 Nieuwbouw of bestaand? Er is uiteraard een verschil tussen bestaande bouw en een nieuw te bouwen woning. De Vereniging Eigen Huis helpt u ook hierbij op weg via de website. Bestaande bouw kan zowel oud als nieuw zijn. Nieuw heeft over het algemeen het voordeel van minder onderhoud. In beide gevallen is het goed te weten of de woning toekomstbestendig is of zo kan worden gemaakt. Zie ook vraag 1. VRAAG 6 Hoeveel ruimte? Een verhuizing is een mooi moment om kritisch te kijken naar de spullen die u mee wilt nemen. En hoeveel ruimte u dus nodig hebt. Aan welke afmetingen denkt u bij uw nieuwe woning? Hoeveel kamers zijn nodig? Wilt u een hobbykamer en/of logeerkamer? VRAAG 7 Welke voorzieningen in de buurt? Door de dertien woonvormen van het vorige hoofdstuk hebt u misschien een beeld gekregen bij een woonvorm waarbij u zich thuis zou kunnen voelen. Of misschien roepen de voorbeelden juist vragen op. Dit hoofdstuk helpt om uw ideaalbeeld helder voor ogen te krijgen. De vragenlijst is niet volledig maar biedt wel waardevolle handvatten bij het in kaart brengen van uw woonwens of het zelf ontplooien van nieuwe wooninitiatieven. VRAAG 5 Toegankelijk? Moet uw woning voldoen aan de eisen van Woon- Keur? Of is een nultredenwoning voldoende. Het is raadzaam hier naar te streven en u hierin goed te laten voorlichten. Wees alert op de verschillende vaktermen die worden gehanteerd. Levensloopbestendig en levensloopvriendelijk lijken hetzelfde maar zijn in de praktijk wezenlijk verschillend. Kijk op woonkeur.nl en bekijk de begrippenlijst in deze brochure. Hoever wilt u lopen of rijden naar de belangrijkste voorzieningen? Welke voorzieningen vindt u belangrijk in uw omgeving? Denk daarbij niet alleen aan het hier en nu maar ook aan de toekomst. Winkels, openbaar vervoer, buurthuis of wijkcentrum, kerk, huisarts, apotheek, bibliotheek, culturele voorzieningen en, niet onbelangrijk: welke zorg moet er geleverd kunnen worden? Wilt u meer duidelijkheid? VRAAG 1 Verhuizen of niet? Wilt u in uw huidige woning blijven wonen, dan kunt u kijken of deze woning geschikt en veilig genoeg is om er tot op oudere leeftijd te blijven wonen. Op de VROM-website staat een test om te kijken in hoeverre uw woning toekomstbestendig is. Kijk op vrom.nl onder Onderwerpen > Wonen > Wonen en zorg. Wilt u verhuizen, bedenk dan of u van woonplaats wilt veranderen of niet en of u wilt kopen of huren. Bij wooncorporaties en gemeentes kunt u terecht voor informatie over huren. Of kijk op internet en google op sociale huurwoning zoeken. Zoekt u een koopwoning dan kunt u een makelaar inschakelen of op internet kijken. Bijvoorbeeld: zah.nl, jaap.nl, huizenvinder.nl of funda.nl. Twijfelt u over huren of kopen, dan is eigenhuis.nl, de website van Vereniging Eigen Huis een handige website. Wellicht een overbodige vraag, maar toch: wat ziet u als maximale afstand tussen u en uw kinderen, kleinkinderen, vrienden en kennissen! VRAAG 2 Zelfstandig wonen of (in meer of mindere mate) met anderen? Wonen met anderen? De Landelijke Vereniging Groepswonen voor Ouderen en de Federatie Gemeenschappelijk Wonen bieden veel nuttige informatie. Kijk op lvgo.nl en gemeenschappelijkwonen.nl. Zelfstandig wonen in een verband met anderen? Ga dan na of u prijs stelt op bepaalde overeenkomsten, zoals leeftijd, interesses, geloof, taal en cultuur, of dat u juist de voorkeur hebt voor een gemêleerd gezelschap. VRAAG 3 Prijscategorie? Een voor de hand liggende vraag. Toch realiseren mensen zich niet altijd de hoogte van eventuele bijkomende kosten, zoals servicekosten, energiekosten, parkeerkosten. Kijk dan eens op zorgbelang-groningen.nl. Hier vindt u de methode Werken aan wensen, een handige methode waarmee u aan de hand van 50 kaartjes veel inzicht krijgt in uw woonwensen. Het idee is deze kaarten in groepsvorm te bespreken: door de groepsdynamiek wordt de individuele bewustwording aangescherpt. 18 MIJN IDEE MIJN IDEE 19

11 IV Op weg naar een ideale woonvorm Werk aan een goed contact met de wooncorporatie, over de mogelijkheid een woning als gezamenlijke ruimte te huren, bijdrage in de kosten en dergelijke. Het project in Zeist is een goed voorbeeld om de corporatie met steekhoudende argumenten te overtuigen. Statuten en een huishoudelijk reglement zijn nodig. Zoek contact via lvgo.nl voor ondersteuning van deze vereniging. Kijk op sev.nl voor verdere nuttige informatie over gestippeld wonen en harmonica wonen, een variant hierop. - Ontwikkelen definitief ontwerp, bouwaanvraag, constructieve berekeningen, tekeningen opstellen waarin installatietechnische gegevens zijn verwerkt. - Werkomschrijving opstellen, offertes aanvragen en beoordelen, keuze voor aannemer. - Begeleiden bouw, bijvoorbeeld in samenwerking met SIR-55 die de bouwvergaderingen voorzit, notulen maakt, de kwaliteit bewaakt, enzovoorts. Algemene tips SIR-55 inzichten U wilt wel verhuizen, hebt voorkeur voor rolstoeltoegankelijke nieuwbouw met voldoende leefoppervlakte. Voor SIR-55-projecten is vasthoudendheid in overleg met de gemeente essentieel. Gezien de duur van het traject zijn ambtenaren voor u belangrijker dan wethouders. Laatstgenoemde groep is vaak na enkele jaren al weer weg. Goede samenwerking met de architect is nodig om de ideale plattegrond te realiseren. Goed contact en overleg met aannemer zorgt ervoor dat u tijdens het project ongewenste zaken tijdig kunt bijsturen. Kijk op sir55.nl voor meer informatie Tot slot nog een greep uit de vele welgemeende tips en raadgevingen van de mensen die we in de dertien bezochte locaties hebben gesproken. Wees niet bang om flink te onderhandelen met de gemeente, ook als het gaat om een geschikt stuk grond en de prijs hiervan. Vrijwilligers kunnen de (service)kosten drukken. Maar bedenk wel dat wanneer dit wegvalt de kosten zullen toenemen wanneer deze werkzaamheden door betaalde krachten worden overgenomen. Investeer eerst in bestaande netwerken, gelijkgestemden, mensen met dezelfde belangen. Kinderen kunnen een belangrijke schakel vormen, ook om taalbarrières te doorbreken. Particulier opdrachtgeverschap (POG) en SIR-55 - inzichten Denk in kansen, niet in problemen. Sluit ongewone ideeën niet bij voorbaat uit. Tot slot gaan we iets nader in op enkele van de in hoofdstuk II behandelde woonvormen. Waarmee moet u in ieder geval rekening houden wanneer u met anderen een van deze wooninitiatieven wilt opzetten? Aan de orde komen enkele inzichten die groepswonen en gestippeld wonen, SIR-55 en particulier opdrachtgeverschap in de praktijk hebben opgeleverd. Groepswonen / gestippeld wonen - inzichten U wilt wel verhuizen en voelt ervoor om min of meer samen met anderen te wonen. Ga eerst na of gestippeld wonen kan in een project waar u al woont. Tenzij u sowieso wilt verhuizen uiteraard. Een gestippeld wonen-project in bestaande bouw is waarschijnlijk gemakkelijker van de grond te krijgen dan in een nieuwbouwproject. Peil de belangstelling van aspirant bewoners en bestaande bewoners, het liefst via een goed opgestelde enquête. Ga actief op zoek naar medestanders. Het realiseren van een SIR-55 woning via POG betekent dat u deze woning op uw eigen grond bouwt. U bent dus opdrachtgever en ontwikkelaar ineen. Uw eigen ideeën gecombineerd met de jarenlange ervaring van SIR-55 leidt ertoe dat uw woning volledig voldoet aan uw wensen. Elk POG-traject is uniek, een standaard proces bestaat niet. Wel kunnen we een aantal fasen onderscheiden: - Ontwikkelen voorlopig ontwerp. Mogelijkheden met betrekking tot het bestemmingsplan worden geïnventariseerd en gecontroleerd. Er wordt samen met de toekomstige bewoners een Programma van Eisen opgesteld. Op basis van de uitkomsten wordt het schetsontwerp en voorlopig ontwerp gemaakt. Blijf openstaan voor woonwensen van bewoners. Onderneem, ga de wijk in, zoek mensen op en vraag wat ze nodig hebben. Het project Meer Woningen voor Ouderen is een samenwerking van diverse gerenommeerde instanties en is erop gericht het tekort aan geschikte woningen voor ouderen aan te pakken. Hiervoor zijn in veel gemeenten oudere lobbyisten actief. Er is een stappenplan gepubliceerd dat lobbyisten helpt hun activiteiten te structureren en de kans op succes te vergroten. Iets voor u? Kijk op meerwoningenvoorouderen.nl. 20 MIJN IDEE MIJN IDEE 21

12 V Begrippenlijst Wanneer u zich gaat verdiepen in zaken die met wonen te maken hebben komt u al gauw allerlei begrippen tegen waarvan u zich misschien afvraagt wat ze betekenen. Daarom willen we u met deze begrippenlijst op weg helpen. Van diverse begrippen zijn echter meerdere definities in omloop. Hieronder vindt u echter wel beschrijvingen die van erkende instanties afkomstig zijn. Op vindt u een zeer uitgebreide begrippenlijst. Opplussen Het aanbrengen van veranderingen in een woning met als doel de bewoner langer zelfstandig te laten wonen. Voorbeelden zijn: verlaagde drempels, verhoogd toilet, beugels in douche- en toiletruimte. Particulier opdrachtgeverschap Een particulier kan zelf de grond kopen of in erfpacht krijgen en kan daarna zelf bepalen met welke partijen zijn of haar woning wordt gerealiseerd. Een koper kan ook worden betrokken bij de bouwplannen van een projectontwikkelaar. Verzorgd wonen Zelfstandige levensloopgeschikte wooneenheden of woningen waar dienstverlening en zorg op afroep of afspraak mogelijk zijn door de aanwezigheid van infrastructuur voor wonen en zorg. Verzorgingshuis Een verzorgingshuis verleent huisvesting, verzorging en begeleiding wanneer dit in de eigen, zelfstandige woonsituatie niet meer mogelijk is. In een verzorgingshuis heeft de bewoner de beschikking over een wooneenheid. Voorzieningen en zorg worden door het verzorgingshuis aangeboden. het Politiekeurmerk Veilig Wonen voor Nieuwbouw, de VAC-Kwaliteitswijzer en het Handboek voor Toegankelijkheid. WoonKeur bestaande bouw Bestaat uit vier certificaten voor bestaande woningen van tenminste 10 jaar oud met voldoende woontechnische kwaliteit. Woonzorgcomplex Een complex zelfstandige woningen. In het ontwerp is aandacht besteed aan veilig en beschut wonen. Er is een complexgewijs overeengekomen zorg- en servicearrangement maar wel met een consequente contractuele scheiding tussen wonen, zorg en service. De woningen voldoen aan eisen van aanpasbaar bouwen. Woonzorgzone/woonservicezone Een buurt, wijk of dorp waarin de optimale condities zijn geschapen voor wonen met zorg en welzijn, tot en met niet-planbare 24 uurs zorg. Meestal met als kern een wijkservicecentrum of zorgsteunpunt. Aanpasbaar bouwen Al tijdens de ontwerpfase wordt rekening gehouden met eventuele latere aanpassingen. Dankzij deze aanpassingen kan de bewoner als hij ouder of afhankelijker wordt toch alleen blijven wonen. De woning wordt ontworpen met aandacht voor de toekomst. Gestippeld wonen Een vorm van groepswonen waarbij leden van een woongroep verspreid wonen over een complex. Kangoeroewoning Aan elkaar gekoppelde, zelfstandige woningen of wooneenheden met een inpandige verbinding voor ouderen of mensen met een handicap en hun familie. Vaak is een kangoeroewoning een groot huis met een zelfstandige, kleinere woning op de begane grond eraan vast. Die kleinere woning vormt de buidel van een kangoeroe. Ook wel meergeneratiewoning of tandemwoning genoemd. Levensloopgeschikte woningen Levensloopgeschikte woningen (ook wel levensloopbestendige woningen genoemd) is het overkoepelende begrip voor woningen die geschikt zijn of eenvoudig geschikt zijn te maken voor bewoning tot op hoge leeftijd, ook in geval van fysieke handicaps of chronische ziekten van bewoners. Levensloopgeschikte woningen zijn er in verschillende gradaties en voor verschillende doelgroepen, bij nieuwbouw en verbouw. Levensloopgeschikte woningen kunnen al helemaal zijn aangepast voor individuele bewoners of een bepaalde doelgroep, al dan niet met subsidie via de Wet maatschappelijke ondersteuning. De woningen kunnen ook aanpasbaar zijn gebouwd; ze zijn dan zo ontworpen dat aanpassingen eenvoudig mogelijk zijn wanneer de bewoner wordt geconfronteerd met een fysieke beperking. In aanpasbaar gebouwde woningen zullen vaak nog individuele aanpassingen nodig zijn om de woning helemaal geschikt te maken voor een bewoner met een handicap. Medeopdrachtgeverschap De bouwer/projectontwikkelaar biedt de toekomstige bewoner maatwerk aan door in opdracht van een groep bewoners een project te ontwikkelen. Essentieel is daarbij hoe risico en zeggenschap verdeeld worden tussen beide partijen. Nultredenwoning Een woning die zonder trappen van buiten af bereikbaar is en waarbij de zogenaamde primaire ruimtes (de keuken, het sanitair, de woonkamer en minimaal één slaapkamer) zich op dezelfde woonlaag bevinden. Drempels in de woning zijn laag of ontbreken. Een woning kan echter ook een nultredenwoning zijn als er een trap zit tussen de (primaire) vertrekken, indien deze trap is voorzien van een traplift. (Bron: Ministerie van VROM) WoonKeur WoonKeur is hét certificaat voor nieuwbouwwoningen. WoonKeur is het resultaat van de samenwerking tussen: Consumentenorganisaties; Aedes vereniging van woningcorporaties; VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten); Projectontwikkelaars; Bond Nederlandse Architecten; Vereniging Eigen Huis. Het certificaat wordt afgegeven aan nieuwbouwwoningen met voldoende woontechnische kwaliteit: een woning met WoonKeur kent een hoog niveau aan gebruikskwaliteit, inbraakwerendheid en sociale veiligheid, toegankelijkheid en flexibiliteit en aanpasbaarheid. De eisen uit WoonKeur behoeden de individuele consument voor ontwerpfouten die nu of in de toekomst ongemak kunnen opleveren. WoonKeur zorgt ook voor latere generaties: een woning met WoonKeur is een levensloopbestendige woning. Welke eisen stelt WoonKeur? WoonKeur is samengesteld uit de eisen van de vier meest bekende door woonconsumenten opgestelde eisenpakketten voor nieuwbouw: het Seniorenlabel, 22 MIJN IDEE MIJN IDEE 23

13 VI Overige nuttige internetsites Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg: Dit is hét informatiepunt voor kennis op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Het Kenniscentrum is onderdeel van Aedes (vereniging van woningcorporaties) en ActiZ, (organisatie van zorgondernemers). De meeste van bovenstaande begrippen komen ook van deze site. Ministerie van VROM/WWI: Onder ander informatie over huurtoeslag, wetten en regels, en wonen en zorg. U kunt er een seniorenwoontest doen. Met de test krijgt u een indruk of uw woning comfortabel en veilig is om er lang(er) te kunnen blijven wonen. Kijk onder onderwerpen voor het thema waarover u informatie wilt. Ministerie van VWS: Informatie over zorg en over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Op grond van de Wmo is de gemeente verplicht mensen met beperkingen te compenseren. Dat kan bijvoorbeeld betrekking hebben op woningaanpassingen. SIR-55 begeleidt medioren en senioren bij het realiseren van hun woonwensen. Uitgangspunt is dat alle woningen royaal, comfortabel en veilig zijn. Daarnaast staat in elk concept de combinatie van wonen en slapen gelijkvloers, met een grote woonkamer, een slaapkamer, een extra kamer en een badkamer centraal. Stichting Smart Homes: De Stichting Smart Homes is het nationaal kenniscentrum op het gebied van domotica. Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting: De SEV ontwikkelt innovatieve, praktisch toepasbare oplossingen voor vraagstukken op het gebied van wonen. VAC punt Wonen VACpunt Wonen is het kennis- en adviescentrum voor de gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving. PCOB Postbus BE ZWOLLE Telefoon (038) info@pcob.nl Unie KBO Postbus AH s -Hertogenbosch Telefoon (073) ANBO Postbus CA Utrecht Telefoon (030) (ma t/m vrij van uur) Fax (030) info@anbo.nl