Strafrechtelijke aansprakelijkheid van ondernemingen en managers

Transcriptie

1

2 Strafrechtelijke aansprakelijkheid van ondernemingen en managers

3 Het team David Schreuders Partner Litigation & Regulatory Léon Korsten Partner Litigation & Regulatory 3

4 Wat gaan we bespreken? Aansprakelijkheid en boetes rechtspersonen en managers Wanneer, wie, welke bedragen? Remedies en weren 4

5 Wat willen we bereiken? Alertheid signalen Detectierisico's en fraude Voorkomen aansprakelijkheid 5

6 Aansprakelijkheid rechtspersoon Toerekenbaar? In de sfeer van de rechtspersoon 6

7 Aansprakelijkheid natuurlijk persoon Opdracht geven of feitelijk leiding geven 7

8 Opdracht geven Gemakkelijk vast te stellen 8

9 Feitelijk leiding geven Feitelijke betrokkenheid Bestuurdersrol niet nodig Zelfs formele functie niet nodig 9

10 Feitelijk leiding geven, vervolg Slavenburg-criteria, WMA: Wetenschap Macht Aanvaarding 10

11 Wetenschap Opzet: willens en wetens Voorwaardelijk opzet: bewust de aanmerkelijke kans aanvaarden 11

12 Casus Ahold: CEO Van der Hoeven Persoonlijke opzet? Op gedraging toezicht gehad? Niet nodig: zelf alles doen Onoplettendheid is nog geen opzet Niet alleen 'had kunnen beseffen', maar ook 'zich daadwerkelijk gerealiseerd' 12

13 Casus Ahold: Commissaris Fahlin OBG: verbazing over verklaring, niet ongeloofwaardig Audit Committee: bepaalde deskundigheid niet zonder meer verwacht 13

14 Casus Trafigura: manager Benzinehandelaar, geen directeur Kantoor in Londen Feitelijke rol 14

15 Grens feitelijk leiding geven? 'Soortgelijke' gedraging voldoende Persoonlijke wetenschap Eigen deelneming hoeft niet Geen risico-aansprakelijkheid 15

16 Bewijsconstructie opzet / wetenschap Justitie zoekt: Signalen misstand, ingegrepen? 16

17 Conclusie Als onderneming strafrechtelijk aansprakelijk is, dan mogelijk ook de managers Keuzes OM: onderneming, managers of beiden Sancties: - boetes - gevangenisstraf - maatregelen 17

18 Van strafrecht naar bestuursrecht Bestuursrechtelijke handhaving aanwijzing voor onderneming bestuursdwang voor onderneming bestuurlijke boete voor onderneming of manager of adviseur Parallellen strafrecht 18

19 Casus Wegener Boetes voor bestuurders en commissarissen N.B.: wetgever heeft boete-maxima verhoogd 19

20 Casus Brabantse schilders Accountant die kartel faciliteert Boete voor medepleger 20

21 Conclusies handhaving Strafrecht en bestuursrecht convergeren Boetes voor ondernemingen èn managers Boetes steeds hoger Afstemming OM/toezichthouders bij handhaving DLA Piper: Rapid Response dlapiperrapidresponse.com 21

22 dlapiperrapidresponse.com 22

23 Preventie Compliance programma Corporate Governance Protocollen en Best Practice Signaal? Dan intern onderzoek DLA Piper film: Counting the Cost 23

24 24

25 Verdediging in rechte Geen aantoonbare 'berispelijke wetenschap' Niet voldaan aan Slavenburg-criteria Onrechtmatig verkregen bewijs AVAS-verweer e.d. Schending mensenrechten 25

26 Intern onderzoek Opdrachtgever: RvB of RvC? Derde? Advocaat: afgeleid verschoningsrecht Preventie, voorkomen van erger Interne maatregelen en sancties Mogelijk voorkomen van vervolging 26

27 Stellingen 1): Om persoonlijke aansprakelijkheid te voorkomen, is het voor een bestuurder beter om zich tot zijn eigen taken te beperken. 2): Een intern onderzoek kan persoonlijke aansprakelijkheid van managers en bestuurders voorkomen. 3): Naast gevangenisstraf en boetes zouden er ook disqualification orders moeten komen. 27

28 Contact David Schreuders David Schreuders E: T: Léon Korsten E: T:

29 De presentatie is beschikbaar op Twitter mee over Legal Business Day: #LBD10 #dlapiper Kantoor DLA Piper Nederland N.V. Amstelveenseweg JJ Amsterdam T F info.nl@dlapiper.com 29