10 mei

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Doel: besluitvormend v o o r s t e l n u m me r V e r g a d e r i n g 10 mei 2012 r e g i s t r a t i e n u m m e r p o r t e f e u i l l e h o u d e r 3981 C.M.L.Lambrechts b e h a n d e l e n d a m b t e n a a r d o o r k i e s n u m me r Dieke van Venrooij d.vanvenrooij@teylingen.nl Aan de raad van de gemeente Teylingen o n d e r w e r p Conceptvisie Toekomstgerichte Bibliotheek in Teylingen Het college van B&W stelt de raad voor v o o r s t e l 1. De conceptvisie Toekomstgerichte Bibliotheek in Teylingen vast te stellen. 2. Akkoord te gaan met het voorstel van Bibliotheek Bollenstreek om te kiezen voor scenario In de kadernota voor 2013 financiële middelen tot een maximum bedrag van trachten te reserveren voor innovatie. 4. De ombuiging vertraagd door te voeren door in 2012 deze te bepalen op en in 2013 op ; Dit via een begrotingswijziging in de voorjaarsrapportage te formaliseren. 5. In de kadernota financiële middelen op te nemen voor de frictie-, opruimings-, desinvesterings-, en herinrichtingskosten. I n l e i d i n g De afgelopen maanden hebben wij in dialoog met de stichting Openbare Bibliotheek Bollenstreek en met Acta Advies gezocht naar scenario s om invulling te geven aan de ombuigingen en een toekomstbestendige visie voor het lokale bibliotheekwerk. De gemeenteraad heeft besloten om te bezuinigen. Aan het bestuur van Bibliotheek Bollenstreek is de opdracht gegeven een uitvoeringsplan te ontwikkelen voor de ombuiging. In bijgaande conceptnota zijn naast de gemeentelijke visie op het bibliotheekwerk diverse scenario s voor het uitvoeringsplan opgenomen. Allereerst hebben wij ons afgevraagd: Welke effecten willen wij bereiken met de bibliotheek in Teylingen en wat moet het ons opleveren? Zoals wij in onze raadsmededeling eind 2011 al aangaven volstaat het toepassen van de kaasschaaf om aan de ombuigingstaakstelling te voldoen in onze Teylingse situatie niet. Het bibliotheekwerk bevindt zich in een turbulente en dynamische omgeving met veel onzekerheden. Een statische beleidsvisie past daarom niet in deze tijd van onzekerheden. Het is de komende jaren een zoektocht, waarin boeken voorlopig blijven bestaan, maar waarbij de digitale en technologische ontwikkelingen ongetwijfeld grote invloed hebben. We zijn ons ervan bewust dat we daarom een bibliotheek moeten hebben die met de ontwikkelingen meebeweegt en zich aanpast. We realiseren ons daarbij dat met een structurele ombuiging van de keuzes lastig zijn.

2 De bibliotheekbranche ontwikkelt op dit moment zowel op landelijk als lokaal niveau een toekomststrategie waarin het antwoorden formuleert op de vragen: Wat betekent de bibliotheek inhoudelijk (voor Teylingen)? wat is de toekomst van de openbare bibliotheek? hoe moet je inspelen op maatschappelijke veranderingen? welke gevolgen hebben de technologische veranderingen? hoe geef je innovatie vorm? welke bijdrage levert de bibliotheek daaraan? Kortom, de bibliotheek staat voor een aantal nieuwe en grote uitdagingen op het gebied van modernisering, innovatie en investeringen en een nieuwe positionering. Er wordt niet alleen lokaal, maar juist ook landelijk getracht in te spelen op de ontwikkelingen van het bibliotheekwerk. Er wordt volop gebouwd aan de ontwikkelingen in de bibliotheekbranche en bij Bibliotheek Bollenstreek. Desondanks verlopen een aantal ontwikkelingen moeizaam. Zo is bijvoorbeeld het uitlenen van e-books tot nu toe een weerbarstige materie. Conform de auteurswet hebben bibliotheken niet het recht om e- books uit te lenen. En bibliotheken en de uitgeverij- en boekhandelsbranche kunnen niet tot overeenstemming komen over een vrijwillige regeling. Op 7 december jl. maakte staatssecretaris Zijlstra bekend dat er één landelijke digitale bibliotheek komt, waartoe alle leden van de bibliotheken in Nederland toegang toe hebben. Het is de bedoeling dat eind 2012 alle bibliotheken zijn aangesloten. Dit is een duidelijk signaal van de verschuiving van het bibliotheekwerk van fysiek naar digitaal. Er zijn meer ontwikkelingen. In september 2011 is de Library school van start gegaan. Dit is een professionele masteropleiding voor bibliothecarissen nieuwe stijl. Daarbij gaat het niet langer om verbetering of modernisering van de huidige dienstverlening, maar om werkelijke verandering en vernieuwing. De directeur van de stichting Certificering Openbare Bibliotheken stelde onlangs dat ondanks de bezuinigingen de openbare bibliotheken nog steeds goede kwaliteit blijven leveren maar dat het innovatiebeleid vaak niet concreet gemaakt is in projectplannen met bijbehorende budgetten en beschikbare tijd. Dat de collectie van de bibliotheek in de toekomst uit fysieke en digitale bronnen bestaat blijkt ook uit een recent rapport dat in opdracht door de Stichting Bilbiotheek.nl is opgesteld. De visie op de digitale bibliotheek kan alleen succesvol worden gerealiseerd wanneer lokale bibliotheken steeds kleine, maar voorwaartse stappen zetten die bijdragen aan de realisatie van de visie. Lokale bibliotheken zijn slechts in staat deze stappen voorwaarts te zetten, wanneer ze dit doen aan de hand van een gefaseerde aanpak, waarbinnen kleine projecten zijn gedefinieerd met concrete project-, leer, en veranderdoelstellingen 1. C o n c l u s i e In het licht van bovengeschetste ontwikkelingen pleit bijgaande nota voor: een bibliotheekvisie met een duidelijke focus, een stérke Service Plus bibliotheek in Sassenheim, een Servicepunt in de Brede school in Warmond, een afhaal- en wegbrengpunt in Voorhout, een bibliotheek aan huis service voor mensen met functiebeperkingen, innovatie en digitale bereikbaarheid. De wens van de gemeente is dat de bibliotheek zich vooral richt op het effect van zelfredzaamheid van inwoners. De gemeente gaat ervan uit dat kennis, informatie en vaardigheden om informatie te vinden leiden tot zelfredzame inwoners. Lezen, schrijven, literatuur, leesbevordering, educatie, kennis- en informatievoorziening zijn daarbij belangrijke kernfuncties. De bibliotheek Bollenstreek zet zich in om een ondernemende, toekomst- en focusgerichte bibliotheek te zijn, die zorgt voor samenwerking met het onderwijs en andere educatieve, maatschappelijke en culturele instellingen. De Bibliotheek Bollenstreek speelt in op maatschappelijke ontwikkelingen en zorgt voor kwaliteit en technische innovatie. De bibliotheek is digitaal en fysiek goed bereikbaar. Tegen de achtergrond van inhoudelijke en financiële uitdagingen beschouwen wij de concentratie van het fysieke bibliotheekwerk in Teylingen als een kans om met minder 1 rapport social media strategie voor de stichting bibliotheek.nl, Social Embassy, 28 november 2011

3 subsidie voldoende innovatiekracht te bundelen om de gewenste bibliotheekvernieuwing in Teylingen vorm te geven. Voor Teylingen zetten wij daarom in op het versterken van de fysieke voorziening in Sassenheim en het sluiten van de vestiging in Voorhout. Voor de vestiging in Sassenheim gaan wij onder andere uit van verruimde openingstijden van 21 naar 30 uur per week, de integratie van de collecties van Sassenheim en Voorhout en de invoering van zelfbediening. De keuze voor Sassenheim is ingegeven door de noodzakelijke beschikbare ruimte en de lagere huisvestingskosten per m2. De bibliotheek kan in dit scenario de samenwerking met scholen, BSO s, VVE s en Onderwijsinstellingen in geheel Teylingen intensiveren. Vanuit Sassenheim wordt de educatieve dienstverlening gecoördineerd voor geheel Teylingen. In Warmond brengen wij de bibliotheek in de brede school onder. De bibliotheek is voor heel Teylingen digitaal te bereiken (24* 7 uur). Voor Voorhout betekent dat er een fysieke voorziening is op 4 km afstand. Voor mensen met functiebeperkingen is er de mogelijkheid van bibliotheek aan huis (een reeds bestaande service). Daarnaast zetten wij in op een afhaal- en terugbrengpunt in Voorhout. Wellicht kan samenwerking gezocht worden met SWT en de Maregroep. Wij zien 2012 als een overbruggingsjaar, dat in het teken staat van het versterken van de bibliotheek in Sassenheim, de ontmanteling van de bibliotheek in Voorhout en de verdere digitale ontwikkeling van het bibliotheekwerk. Dat betekent dat de komende tijd plannen ontwikkeld moeten worden voor een andere functie van het leegkomende gebouw aan de Kerkzicht in Voorhout. Maar in 2012 zal ook een aanvang gemaakt moeten worden met projecten voor Teylingen, die inspelen op de hierboven geschetste veranderingen. Wij trachten hiervoor in 2013 financiële middelen vrij te maken. Wij nodigen Bibliotheek Bollenstreek nadrukkelijk uit om met projectvoorstellen te komen. A r g u m e n t e n 1.1. De visie is van belang als sturingsinstrument voor de bibliotheek Bollenstreek De gemeente Teylingen is opdrachtgever en de bibliotheek is opdrachtnemer. Daarom is het van belang dat de gemeente duidelijk maakt wat zij wil bereiken met het bibliotheekwerk. Deze visie is naast de regionale visie ( ), die nog in ontwikkeling is het fundament voor verdere afspraken tussen de gemeente en de bibliotheek voor de komende jaren De visie geeft aan welk maatschappelijk effect de gemeente wil bereiken met het bibliotheekwerk In de visie staat dat de gemeente het effect wil bereiken dat de inwoners van Teylingen zelfredzaam zijn en participeren in de maatschappij. Daarvoor is het belangrijk dat inwoners lees- en schrijfvaardig zijn en dat zij de beschikbaarheid hebben over kennis en informatie. De bibliotheek draagt in belangrijke mate bij aan bovenstaande effecten door de bevordering van schrijven, lezen en woordenschat bij kinderen en het bestrijden van taalachterstanden bij volwassenen. Ook doet zij dat door de beschikbaarheid van toegankelijke informatie, de verbetering van vaardigheden om informatie te vinden en door de mediawijsheid te vergroten. Want dit zijn voorwaarden voor de ontwikkeling tot zelfredzame inwoners. Daarvoor hebben we een bibliotheek nodig die de samenwerking zoekt met scholen, BSO s, Voor Vroegse Educatie en onderwijsinstellingen. De gemeente vindt dat de bibliotheek zich niet actief moet inzetten voor ontmoeting en cultuur. Wel kunnen andere partijen (zoals de Volksuniversiteit of Stichting Welzijn Teylingen) deze activiteiten binnen de muren van de bibliotheek organiseren. Ontmoeting en cultuurontwikkeling zijn onbedoelde neveneffecten van de bibliotheek, maar dat is alleen meegenomen. Ook voor de bibliotheek geldt dus Back to Basics! 1.3. De visie geeft een duidelijk beeld over wat de gemeente verstaat onder een toekomst- en focusgerichte bibliotheek In de conceptvisie staat wat we hiervoor nodig hebben van de bibliotheek Op 6 februari 2012 is hierover overleg geweest met Bibliotheek Bollenstreek. Tijdens dit overleg met de gemeente heeft Bibliotheek Bollenstreek aangegeven scenario 1 de beste oplossing te vinden voor het waarborgen van de ombuiging van

4 2.2. Scenario 1 past bij de opdracht komen tot een focusgerichte en toekomstbestendige bibliotheek. Dit scenario biedt voldoende mogelijkheden om te voldoen aan de visie van de gemeente, waarbij de bibliotheek zich richt op de bevordering van zelfredzaamheid van inwoners.dit doet de bibliotheek door de lees- en schrijfvaardigheid van inwoners en met name van jeugd te bevorderen en door educatie, kennis en informatie beschikbaar te stellen. In Sassenheim komt een sterke Service plusbibliotheek met een brede functie voor en dienstverlening aan jeugd en volwassenen. De bibliotheek kan in dit scenario de samenwerking met scholen, BSO s, VVE s en Onderwijsinstellingen in geheel Teylingen intensiveren. Vanuit Sassenheim wordt de educatieve dienstverlening gecoördineerd voor geheel Teylingen. In Warmond werkt de bibliotheek vanuit een Brede School Bibliotheek binnen het Kloppend Hart. De dienstverlening is gericht op jeugd, ouders en ouderen. De schoolbibliotheek is een integraal onderdeel van de BSB. De gemeente speelt met dit scenario in op de digitalisering. Het is nu nog niet zover dat iedereen via het internet bestelt. Mensen hebben nu nog de behoefte om te snuffelen tussen de boeken en daarvoor is een gebouw nodig. Met één vestiging minder spelen we alvast in op het feit dat de fysieke bibliotheek minder belangrijk wordt gezien de digitalisering. De bibliotheek blijft alert op maatschappelijke ontwikkelingen en speelt in op technische innovatie en kwaliteit door lokale, regionale en landelijke netwerkvorming. De bibliotheek is vrij om naast de met de gemeente gemaakte afspraken ondernemerschap te vertonen Scenario 1 past bij de ombuigingstaakstelling Met de keuze voor scenario 1 wordt voldaan aan de ombuigingstaakstelling op de subsidie voor de bibliotheek Bollenstreek met in Een van de redenen hiervoor is ook dat ondanks het feit dat de bibliotheek in Sassenheim qua omvang de grootste bibliotheek is (1.100m² in Sassenheim t.o.v. 750 m² in Voorhout), deze bibliotheek lagere huisvestingslasten heeft dan die in Voorhout Senario 1 biedt faciliteiten voor geheel Teylingen: In tegenstelling tot het gebouw in Voorhout heeft het gebouw in Sassenheim genoeg ruimte voor integratie en opslag van de fysieke collectie van Voorhout en Sassenheim en kan het gebouw de aanloop van bezoekers vanuit geheel Teylingen aan. De bibliotheek zet in op zelfservice, waarbij het personeel zich kan concentreren op de inhoudelijke ondersteuning van de bezoekers. In Warmond bevindt de bibliotheek zich in de Brede school. Er wordt ingezet op een afhaal- en terugbrengpunt in Voorhout, versterking van de Boekendienst aan Huis en de gebruikelijke educatieve diensten Scenario 1 zorgt Teylingen breed voor ruimere openingstijden en bereikbaarheid In dit scenario worden de openingstijden in Sassenheim verruimd en is de bibliotheek in Warmond meer toegankelijk Doordat de servicebibliotheek in Sassenheim een Service plusbibliotheek wordt, worden de openingsuren uitgebreid met 9 uur per week. De bibliotheek is 24*7 online bereikbaar voor geheel Teylingen. Doordat de bibliotheek in Warmond een onderdeel is van de brede school is zij meer toegankelijk voor de doelgroepen In scenario 1 is ruimte voor innovatie en ondernemerschap 3.1. De gemeente tracht in 2013 een bedrag van maximaal beschikbaar te stellen voor innovatie. De Bibliotheek Bollenstreek wordt nadrukkelijk uitgenodigd om in 2012 met projectvoorstellen te komen voor innovatie, passend bij de Teylingse visie op het bibliotheekwerk en de geschetste ontwikkelingen.

5 4.1. aanpassing van de fasering van de bezuiniging voor 2012 en De bibliotheek heeft verzocht de fasering van de bezuiniging aan te passen, waarbij in wordt bezuinigd en in (i.p.v jaarlijks). Hiermee heeft de bibliotheek een sluitende begroting voor 2012 met behoud van de huidige vestigingen. In 2012 moet hierdoor extra subsidie in de begroting worden opgenomen. K a n t t e k e n i n g : Dit beleidsplan wordt ondanks de eigen inbreng door de bibliotheek beschouwd als een beleidsnota van de gemeente. De bibliotheek volgt de lijn en de argumentatie en staat (zij het met een dubbel gevoel) achter het voorstel. Op onderdelen verschilt de visie van de Bibliotheek Bollenstreek van die van de gemeente als formeel opdrachtgever. De bibliotheek is van mening dat zij een bredere functie heeft, dan in de nota tot uitdrukking komt. F i n a n c i ë l e c o n s e q u e n t i e s : Met de keuze voor scenario 1 wordt voldaan aan de ombuigingstaakstelling op de subsidie voor de bibliotheek Bollenstreek met in Het realiseren van de ombuiging op het bibliotheekwerk is voornamelijk gericht op het verlagen van de subsidie. Wanneer de ombuiging leidt tot herhuisvesting van de bibliotheekfuncties in de diverse dorpen moet ook rekening gehouden worden met de exploitatielasten van de huidige huisvesting. Gemakshalve kan gezegd worden dat de ombuiging op het subsidiebedrag van de bibliotheek pas effectief wordt wanneer bekend is wat met de vrijkomende huisvesting gaat gebeuren. Dat betekent dat er actief gezocht moet worden naar een andere bestemming voor het leegkomende pand van de (voormalige) bibliotheek Voorhout. Het risico is dat leegstand ontstaat. Daarnaast moet rekening gehouden worden met de eenmalige frictiekosten, opruimingskosten, desinvesteringskosten collectie en herinrichting 2006 en investeringskosten Voor alle scenario s geldt: Indicatieve frictiekosten Sociaal Plan: Indicatieve opruimingskosten: Indicatieve kosten desinvestering collectie: Kosten herinrichting 2006: Deze kosten betreffen verbouwing (lift, airco) en inrichting 2 e etage gebouw Voorhout. Onzeker is of hier sprake is van desinvesteringskosten. Indicatieve investeringskosten: Scenario 1: 2x voor Warmond en Sassenheim Scenario 2: Scenario 2a: Scenario 3: Voor bovengenoemde kosten dienen financiële middelen te worden opgenomen in de kadernota Deze zullen uit de algemene reserve gedekt worden. Het verdient aanbeveling om vooraf de afspraken vast te leggen over de afwijkingen tussen de geprognosticeerde scenario s en de realisatie. Dit geldt ook voor bovengenoemde kosten. Bij de berekening van Logisitieke kosten i.v.m. afhaal- en terugbrengpunten en de huis aan huis service is uitgegaan van indicatieve bedragen. Een gedetailleerde uitwerking moet nog plaatsvinden. Getracht wordt om in de kadernota voor 2013 financiële middelen tot een maximum bedrag van te reserveren voor innovatie. E va l u a t i e e n e i n d v e r a n t w o o r d i n g

6 Na vaststelling van de conceptvisie worden de afspraken opgenomen in een subsidie- en uitvoeringsovereenkomst. De bibliotheek legt verantwoording af over de behaalde resultaten. Aa n p a k Op 21 februari 2012 is de conceptnota in B&W besproken. Op 27 februari 2012 is een persbijeenkomst gehouden.. Op 23 april is de conceptnotanota in de commissie Welzijn besproken.

7 R AADSBESLUIT Voorstelnummer, registratienummer 3981 De raad der gemeente Teylingen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 21 februari 2012 gelet op het concept de gemeentelijke beleidsvisie openbaar bibliotheekwerk in Teylingen ( ) B E S L U I T : Aldus besloten in de openbare vergadering van 10 mei 2012 De raad voornoemd, De griffier, de voorzitter, R. van Dijk drs. S.W.J.G. Schelberg Afschriften van dit besluit naar: