personeel en organisatie

Transcriptie

1 personeel en organisatie Hans Veelers Serienummer: Licentiecode: Te activeren tot: Ga voor het activeren van de licentiecode naar licentie.edu-actief.nl.

2 Colofon Uitgeverij: Auteur: Eindredactie: Vormgeving: Drukwerk: Edu Actief b.v. Hans Veelers Edu Actief b.v. Ontwerpbureau Voltage, Nijmegen Zalsman, Zwolle Hotel Inc. Manager/ondernemer horeca Instructie-/werkboek Personeel en organisatie ISBN: NUR: 164 Trefwoorden: leermiddelen, mbo Copyright 2013 Edu Actief b.v. Postbus KB Meppel tel: fax: info@edu-actief.nl internet: Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

3 Inhoud GOE 1 Jij als ondernemer en de betekenis van personeelsbeleid 7 GOE 2 Personeelsbeleid en de wet- en regelgeving in Nederland 17 GOE 3 Personeelsbehoefte en personeelsplanning 31 GOE 4 Het werven en selecteren van personeel 42 GOE 5 Het aannemen van personeel en de arbeidsovereenkomst 55 GOE 6 De personeelsadministratie en de kosten van personeel 69 3 GOE 7 Introductie/inwerkprogramma en leiderschapsstijlen 79 GOE 8 De HRM-cyclus binnen het personeelsbeleid 84 GOE 9 Ontslaan van personeel en veiligheidsrisico s in het horecabedrijf 92 GOE 10 Voorbereidingen treffen voor het starten van een horecaonderneming 98

4 4

5 Voor in het boek vind je de licentie voor Hotel Inc. Manager ondernemer. De licentie biedt toegang tot de website Op deze website vind je aanvullende artikelen, bronnen en films. Als je voor het eerst wilt inloggen op moet je eerst de licentie activeren. De licentie is 24 maanden geldig vanaf het moment waarop je deze hebt geactiveerd. Hoe moet ik de licentie activeren? - Open je browser en ga naar licentie.edu-actief.nl. - Op deze pagina staan vier lege vakken. Vul hier de licentiecode in. De licentie bestaat uit 4 maal 6 tekens en is niet hoofdlettergevoelig. - Klik op de knop Activeren en volg de verdere instructies op de website. 5 Met behulp van je gebruikersnaam en wachtwoord kun je inloggen op Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. Vervolgens krijg je toegang tot de bronnen op deze website.

6 6

7 GOE GOE 1 Jij 1 als Vakleer ondernemer koken en de betekenis van personeelsbeleid Inleiding op de GOE In deze module ga je je voorbereiden op het schrijven van een personeelsplan en een organisatieplan als onderdelen van het ondernemingsplan. Tijdens deze GOE werk je aan (onderdelen van) het volgende werkproces: 1.1 Ontwikkelt een ondernemingsplan. 1.7 Bepaalt personeelsbeleid Voordat je gaat starten met het formuleren van personeelsbeleid, is het verstandig eerst goed naar jezelf te kijken. Want manager/ondernemer zijn en medewerkers in dienst hebben is een hele klus. Daar komt nog bij dat je een voorbeeldfunctie moet vervullen. Jij bent tenslotte degene die leiding zal gaan geven. Hiervoor maak je de volgende opdrachten. Opdracht 1 a. Stel je eigen cv op. Zoek op internet naar een aantal voorbeelden. Vermeld bij je opleiding in elk geval je huidige opleiding. Als werkervaring vermeld je natuurlijk ook de stages die je al gedaan hebt. Ook de werkervaring die je tijdens de schoolpraktijk hebt opgedaan, mag je vermelden. b. Maak vervolgens een alternatief cv waarin je de opleidingen en werkervaring vermeldt waarvan jij denkt dat je deze over tien jaar zult hebben. 7 De onderstaande kadertekst komt uit het kwalificatiedossier van de opleiding Manager/ondernemer horeca. Lees deze eerst goed door voordat je aan de volgende opdracht gaat beginnen. Wat is de horecaondernemer nou precies? De horecaondernemer is in eerste instantie louter een ondernemer van een of meer bedrijven. Hij zal in veel gevallen eigenaar zijn van het bedrijf (of de bedrijven). Afhankelijk van de grootte van het bedrijf en het aantal bedrijven/vestigingen is de ondernemer meer of minder betrokken bij de operationele leiding en de bedrijfsvoering. In grote bedrijven is de horecaondernemer niet de eigenaar van het bedrijf (of de bedrijven), maar geeft hij leiding aan een bedrijf/vestiging. De horecaondernemer voert zijn werkzaamheden uit in een bedrijf waarin het verkopen van gastvrijheid centraal staat. Zich hiervan bewust zijn is bepalend voor zijn beroepshouding. Ook typerend voor zijn beroepshouding is dat hij gericht is op commerciële effectiviteit: hij is dus gastgericht en marktgericht, heeft inzicht in de bedrijfsorganisatie en is organisatiebewust. Een tweede aspect van de typerende beroepshouding is de interpersoonlijke effectiviteit: hij is dus sensitief en sociaal communicatief, flexibel en empathisch, is gericht op netwerken, begeleiding en motivering van medewerkers en op samenwerking en teamgeest.

8 Hij toont operationele effectiviteit: hij is dus gericht op resultaten, organiseert processen, heeft overzicht, delegeert taken, corrigeert medewerkers en controleert de kwaliteit en resultaten van werkzaamheden. Ook toont hij persoonlijke effectiviteit: hij is oprecht en consequent, zelfkritisch, stressbestendig, enthousiast, creatief en innovatief. Daarnaast is de horecaondernemer een koersbepaler en een vernieuwer. Hij staat open voor innovaties en ontwikkelt baanbrekende ideeën. Hij durft risico s te nemen en kan handelen in onzekere situaties. Opdracht 2 Welke ondernemerskwaliteiten kun je ontdekken in de voorgaande tekst? Onderstreep deze. 8 Een ondernemer. Beschik jij over de juiste ondernemerskwaliteiten? Niet onbelangrijk om even bij stil te staan. Volgens het woordenboek is een ondernemer iemand die iets onderneemt. Maar ben jij wel ondernemend genoeg? En bezit je ook andere kwaliteiten en eigenschappen die een ondernemer moet bezitten om succesvol te kunnen zijn? Tip! Een goed hulpmiddel om jouw ondernemerskwaliteiten te bepalen, is de ondernemerstest. Entrepreneur Consultancy B.V. biedt een ondernemerstest aan. Deze E-scan kun je vinden op de website Als horecaondernemer moet je natuurlijk enthousiast en gedreven zijn om het bedrijf succesvol te laten zijn. Ook is commercieel en zakelijk inzicht erg belangrijk. En heb je als ondernemer personeel in dienst, dan ben je altijd het voorbeeld voor je personeel. Een aantal veelgevraagde en genoemde ondernemerskwaliteiten die je zou moeten bezitten, zijn: - realiteitszin - organisatietalent - besluitvaardigheid

9 - marktkennis - zelfdiscipline - vakkennis - netwerkvaardigheden/sociale vaardigheden - financieel inzicht - overtuigingskracht - doorzettingsvermogen - talenkennis. Je kunt een horecaondernemer ook omschrijven aan de hand van de volgende kenmerken of persoonlijke eigenschappen: - Je geeft aan welke kant het bedrijf op moet. - Je staat open voor nieuwe ontwikkelingen en ontwikkelt baanbrekende ideeën. - Je durft risico s te nemen en kunt handelen in onzekere situaties. - Je bent gast-/klantgericht en marktgericht. - Je kunt goed met mensen omgaan, zowel met de gast/klant als met het personeel. - Je bent communicatief vaardig. - Je bent een netwerker. - Je bent resultaatgericht en kunt goed organiseren. - Je hebt overzicht en kunt delegeren, controleren en corrigeren. Opdracht 3 Voor de bovengenoemde omschrijvingen heb je verschillende ondernemerskwaliteiten nodig. Noteer achter elke omschrijving de ondernemerskwaliteiten die jij denkt daarvoor nodig te hebben. Je moet hierbij gebruikmaken van de bovengenoemde ondernemerskwaliteiten. 9 Omschrijving Ondernemerskwaliteit(en) Je geeft aan welke kant het bedrijf op moet. Je staat open voor nieuwe ontwikkelingen en ontwikkelt baanbrekende ideeën. Je durft risico s te nemen en kunt handelen in onzekere situaties. Je bent gast-/klantgericht en marktgericht. Je kunt goed met mensen omgaan, zowel met de gast/klant als met het personeel. Je bent communicatief vaardig. Je bent een netwerker. Je bent resultaatgericht en kunt goed organiseren. Je hebt overzicht en kunt delegeren, controleren en corrigeren.

10 Opdracht 4 a. Geef in het volgende schema in de linkerkolom aan welke van de genoemde ondernemerskwaliteiten jij vooral nog moet ontwikkelen. Zet deze in de volgorde van meest te ontwikkelen tot minst te ontwikkelen. Vergelijk daarna jouw rijtje met het rijtje van je collega-ondernemers. b. Geef in de rechterkolom aan welke ondernemerskwaliteiten in jouw ogen het belangrijkst zijn. Zet deze in de volgorde van belangrijkst tot minst belangrijk. Ondernemerskwaliteiten: Realiteitszin Besluitvaardigheid Zelfdiscipline Netwerkvaardigheden/sociale vaardigheden Overtuigingskracht Talenkennis Organisatietalent Marktkennis Vakkennis Financieel inzicht Doorzettingsvermogen Stressbestendig Voor mij nog het meest te ontwikkelen Dit vind ik de belangrijkste kwaliteit 10 Voor mij nog het minst te ontwikkelen Dit vind ik de minst belangrijke kwaliteit Drijfveren en persoonlijke doelstellingen Om als zelfstandig ondernemer succesvol te worden, is het van belang je persoonlijke drijfveren goed te kennen en te bepalen wat je doelstellingen zijn. Bij het schrijven van een ondernemingsplan benoem je ook je persoonlijke drijfveren en doelstellingen. Het is dus goed om hierbij even stil te staan. Maar wat is het verschil tussen drijfveren en doelstellingen?

11 Opdracht 5 Drijfveren geven aan waarom je voor een bepaalde aanpak kiest of een bepaalde keuze maakt. Als je kiest om zelfstandig ondernemer te worden, heb je daarvoor bepaalde drijfveren. Dit kunnen zowel positieve als negatieve drijfveren zijn. Zet de volgende drijfveren in de volgorde van jouw persoonlijke situatie. Voor de drijfveer die het meest op jou van toepassing is, zet je het cijfer 1 enzovoort. Welke drijfveren zijn volgens jou negatieve drijfveren? Geef deze een andere kleur. Als zelfstandige willen werken Als leidinggevende willen werken Willen organiseren Risico willen lopen Je talent willen ontwikkelen Geen andere keuze hebben Beter product kunnen leveren Zelfstandig beslissingen willen nemen Gat in de markt willen ontdekken Niet werkloos willen zijn 11 Opdracht 6 Doelstellingen geven aan met welk doel je bijvoorbeeld zelfstandig ondernemer wilt worden. Dus: welk doel streef je na of wat wil je ermee bereiken? In de volgende tabel staan enkele doelstellingen. Vul bij elke doelstelling in wat jouw doel zou zijn als je kiest voor zelfstandig ondernemerschap. Bijvoorbeeld bij inkomen: twee keer modaal verdienen. Privé (woonsituatie, relatie, studie, kinderen, enzovoort) Werkuren en werktijden Inkomen Status Vakanties Overige

12 Personeelsbeleid Als bedrijf heb je een bepaalde doelstelling. Je wilt in elk geval winst maken. Om dat doel te kunnen bereiken, moet beleid geformuleerd worden. Als het beleid betrekking heeft op het personeel, noem je dat personeelsbeleid. Goed personeelsbeleid verhoogt de tevredenheid van de medewerkers. Voor een horecabedrijf zijn de medewerkers altijd het visitekaartje. Tevreden medewerkers zijn van groot belang voor dienstverlenende bedrijfstakken als de horeca, en dus ook voor jou. En tevreden medewerkers zijn gemotiveerder. Ze werken harder en maken minder fouten. Daarnaast zijn tevreden medewerkers gastvrijer tegenover gasten. Het zal daarom in de toekomst jouw toekomst een behoorlijke inspanning vragen om goed personeel te behouden. Dus redenen genoeg om te investeren in goed personeelsbeleid. Daarnaast draagt goed personeelsbeleid bij aan het behalen van je (winst)doelstellingen. 12 Goed personeelsbeleid draagt bij aan het behalen van je (winst)doelstellingen. Het gaat bij goed personeelsbeleid niet alleen om zaken die formeel vastgelegd zijn, maar ook om andere geregelde zaken die ertoe bijdragen dat het personeel prettig werkt binnen het bedrijf. Inspraak in de werkzaamheden en een goede taakverdeling zijn hiervan voorbeelden. Maar personeelsbeleid is natuurlijk veel breder en moet ook formeel geregeld zijn. Maar wat is nu eigenlijk personeelsbeleid? Je zou kunnen zeggen dat personeelsbeleid alle beslissingen en activiteiten omvat die bedoeld zijn om invloed uit te oefenen op de inzet en het gedrag van de medewerkers. De beslissingen kunnen voortkomen uit vastgestelde regels vanuit een cao of de Arbowet. Daarnaast kunnen vanuit een overkoepelende organisatie, zoals een hotelketen, regels gesteld worden met betrekking tot het personeelsbeleid. Maar ook regels die niet op papier staan, kunnen onder het personeelsbeleid vallen. Onderwerpen die in elk geval onder het personeelsbeleid vallen, zijn: - personeelsbehoefte en personeelsplanning - werving-, selectie- en aannamebeleid - introductiebeleid - kosten van personeel/beloningsbeleid - leidinggeven, coachen en begeleiden Hotel Inc WB personeelsmgmt OPM4.indd :09

13 - beoordelingsbeleid - scholingsbeleid - dienstbeëindigingsbeleid. Het personeelsplan als onderdeel van het ondernemingsplan Uit elk van de hiervoor beleidsgebieden ontstaat uiteindelijk een personeelsplan. Dit personeelsplan is een onderdeel van het ondernemingsplan. In de volgende opdrachten ga je het personeelsbeleid in grote lijnen op papier zetten. Hiervoor kun je naast de bronnen en de kennis van de docent ook gebruikmaken van verschillende websites. Uiteindelijk moet je in staat zijn het personeelsplan op te nemen in het ondernemingsplan. Bestudeer in het bronnenboek Personeelsmanagement paragraaf 1.1 Geschiedenis personeelsbeleid. Maak daarna opdracht 7 tot en met 13. Opdracht 7 a. Zoek de betekenis van de volgende begrippen op. - Beleid - Bestuursproces - Doelstellingen b. Welke twee andere beleidsgebieden kun je onderscheiden in een horecabedrijf naast het personeelsbeleid? 13 Personeelsbeleid vroeger en nu! We beginnen met een stukje geschiedenis van het personeelsbeleid. Er is in de loop van de laatste eeuwen nogal wat veranderd in de manier van omgaan met personeel. Opdracht 8 Waarom verdient personeelsbeleid veel aandacht binnen een horecabedrijf? Noteer minimaal twee redenen. Opdracht 9 Geef een korte omschrijving van het personeelsbeleid in Nederland vóór 1870.