Bogor maakt gemeenten veiliger. VNG position paper bestuurlijke boete

Transcriptie

1 Bogor maakt gemeenten veiliger VNG position paper bestuurlijke boete

2 Colofon Samenstelling en redactie Drs. ing. H.M.G. Slangen m.m.v.: mr. J. van der Pal, M.S. Koole en mr. C.E. Hagestein Foto s A. Raaphorst VNG Uitgeverij, Den Haag 2005 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

3 Inleiding Bogor maakt gemeenten veiliger Geluidsoverlast, illegale verbouwingen, het verkeerd aanbieden van afval, te hard rijden in woonstraten: in bestuurlijk jargon zijn dit de kleine ergernissen. Echter, voor burgers zijn het juist grote ergernissen. De politie treedt er weinig tegen op, omdat zij haar handen vol heeft aan het bestrijden van de zwaardere criminaliteit. Gemeenten staan al jaren te popelen om wat aan de kleine ergernissen te doen. Tot nu toe moeten ze te vaak tandenknarsend toekijken met als het ware één hand op de rug. In deze brochure pleit de VNG voor meer bevoegdheden voor gemeenten om handhavend te kunnen optreden in het publieke domein. Concreet betekent dit dat gemeenten het instrument van de bestuurlijke boete moeten kunnen toepassen, om precies te zijn de Boete ongewenst gedrag openbare ruimte (Bogor). Daartoe zijn twee wetsvoorstellen bij de Tweede Kamer ingediend, maar de VNG vindt deze niet ver genoeg gaan. Deze brochure licht toe wat gemeenten wel nodig hebben voor een adequate bestuurlijke handhaving. Bogor Boete ongewenst gedrag openbare ruimte, afgekort Bogor ; is onder oud-indiëgangers ook wel bekend als Buitenzorg. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 3

4 Inhoudsopgave Inleiding 3 Samenvatting 5 1 Wat is bestuurlijke handhaving precies? 7 2 Lokaal Integraal Veiligheidsbeleid Verkeershandhaving Bouwregelgeving Milieuregelgeving Overtredingen van de APV 15 3 Opsporingsambtenaren 17 4 Bestuurlijke boete 19 Bijlagen: 1 AMvB bij Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen 21 2 AMvB Wet bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte 23 3 Aanpassing Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte overtredingen BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

5 Samenvatting Gemeenten werken hard aan een lokaal integraal veiligheidsbeleid, met de nadruk op integraal. Want zij willen heel graag ook de zogenoemde kleine ergernissen in het publieke domein aanpakken die leiden tot gevoelens van onveiligheid bij de burgers. Voorbeelden zijn geluidsoverlast, het verkeerd aanbieden van afval en graffiti. Een rommelig en vies straatbeeld leidt tot een grotere onverschilligheid van bewoners ten opzichte van hun woonomgeving, met als consequentie dat zij zich ook niet meer veilig voelen. Gemeenten staan te popelen om hier wat aan doen. Het beeld van de burger over de overheid wordt immers sterk gekleurd door wat deze laat zien aan veiligheid en handhaving van regels. Voor gemeentebestuurders is het daarom uiterst frustrerend dat ze zo weinig handhavend kunnen optreden. Dit tast het vertrouwen van de burgers in de lokale overheid aan. Om dat te (her)winnen zullen gemeenten dus meer aan handhaving moeten doen. De VNG pleit er al jaren voor onder andere in een eerder uitgebrachte brochure - om gemeenten op dit vlak meer bevoegdheden te geven. Wij vinden dat de bestuurlijke handhaving moet worden versterkt door invoering van het instrument van de bestuurlijke boete. Fout parkeren Aan de Tweede Kamer zijn de wetsvoorstellen Bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen, en Bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte aangeboden. Gemeenten kunnen hiermee optreden tegen wildplassen, hondenpoep en fout geparkeerde voertuigen. Echter, veel andere overtredingen die de leefbaarheid van de woonomgeving aantasten, kunnen gemeenten niet aanpakken. Enkele voorbeelden zijn te hard rijden in woonstraten, het negeren van het rode verkeerslicht en illegale verbouwingen. Het kabinet maakt dus bestuurlijke handhaving mogelijk voor slechts een klein deel van de lichte overtredingen. Dat is niet wat ons voor ogen staat. Het is namelijk niet uit te leggen aan de burger waarom de gemeente bij de ene overtreding wel optreedt en bij de andere - in de ogen van de burger gelijksoortige - overtreding niet. De VNG pleit er daarom voor om het bereik van de bestuurlijke boete groter te maken dan nu is voorgesteld. Behalve duidelijkheid voor de burger heeft een brede invoering van de bestuurlijke boete het bijkomende voordeel dat het organisatorisch en financieel efficiënter in te voeren is. De Wet bestuurlijke boete BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 5

6 overlast in de publieke ruimte hoeft daarvoor niet te worden veranderd. De Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen wel. Beide wetsvoorstellen bevatten Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB s) waarin lijsten zijn opgenomen met specifieke overtredingen. De VNG wil dat deze worden uitgebreid met overtredingen zoals genoemd is in de bijlage 1 en 2. De overtredingen zijn gerangschikt naar type wet/verordening. Bovendien pleit de VNG ervoor dat ook tussentijdse uitbreidingen mogelijk worden. In de huidige opzet kan dit pas vijf jaar na invoering van de beide wetten, als ze worden geëvalueerd. Bijlage 3 van deze brochure bevat een tekstvoorstel tot aanpassing van de Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen. 6 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

7 1. Wat is bestuurlijke handhaving precies? Bestuurlijke handhaving is handhaving door het bestuursorgaan dat, naast het vaststellen van het beleid, ook is belast met het toezicht op de naleving (handhaving), in dit kader Burgemeester en Wethouders. Hierbij is voor bepaalde overtredingen het instrument van de bestuurlijke boete het meest effectief. Dit is een boete door het bestuur met de onvoorwaardelijke verplichting tot betaling van een geldsom. De boete is bedoeld om de overtreder te bestraffen. De bestuurlijke boete onderscheidt zich daarmee op een aantal wezenlijke punten van de huidige bestuurlijke handhavingsinstrumenten zoals bestuursdwang en de dwangsom. Ten eerste is de bestuurlijke boete een zogenoemde punitieve 1 sanctie. Dit in tegenstelling tot het bestaande bestuurlijke instrumentarium. Dat is er niet op gericht om een overtreding te bestraffen maar om een situatie die in strijd is met de voorschriften, op te heffen of om herhaling daarvan te voorkomen. 1) Puntitief: bestraffend Ten tweede hoeft bij de bestuurlijke boete de overtreder niet eerst een waarschuwing te ontvangen. Hierdoor kunnen vooraankondigingen (art.4:8 Awb en art. 125 Gemeentewet) en aanschrijvingen (Woningwet) achterwege blijven. Zodra een overtreding wordt geconstateerd kan direct tot handhaving worden overgegaan, zodat lik op stuk kan worden geven. Ten derde is het voordeel van de bestuurlijke boete dat deze wordt opgelegd èn onmiddellijk uitgevoerd door een en dezelfde instantie: het bevoegde bestuursorgaan. Beleid en handhaving zijn daarmee dus in één hand. In de praktijk zal het er waarschijnlijk op neerkomen dat de politie haar prioriteiten, zo dat al niet gebeurd is, zal verleggen naar zwaardere overtredingen en misdrijven. Desalniettemin pleiten we ervoor om de politie ook op het terrein van de kleine overtredingen bevoegd te laten. Zij kan zo optreden via de Wet Mulder of, en daar gaat onze voorkeur naar uit, via de bestuurlijke boete, in naam van B&W. In de huidige wetsvoorstellen Bestuurlijke boete fout parkeren en Overlast in de openbare ruimte, blijft de politie bevoegd om op te treden tegen kleine ergernissen via de Wet Mulder. Dit leidt ertoe dat burgers voor eenzelfde delict kunnen worden geconfronteerd met twee verschillende soorten toezichthouders met verschillende rechtsgangen. Dit lijkt ons vanuit de burger gezien een ongewenste situatie. Vandaar onze voorkeur voor de optie dat de politie in naam van Burgemeester en Wethouders ook een bestuurlijke BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 7

8 boete kan opleggen. Uiteraard moeten daarbij goede afspraken worden gemaakt met de politie. Onduidelijk is nog waarom er een verschil in bevoegdheden is tussen de beide wetsvoorstellen. Bij het wetsvoorstel Bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen, hebben gemeenten géén beleidsvrijheid in de invoering. Dit betekent dat gemeenten verplicht zijn om te handhaven. Bij het wetsvoorstel Bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte daarentegen, hebben ze die beleidsvrijheid juist wel (invoering is niet verplicht). De Memorie van toelichting motiveert dit als volgt: De mogelijkheid van een integrale aanpak doet het meest recht aan het verwachte effect van de bestuurlijke boete. Deze motivering kunnen we niet begrijpen. De VNG blijft dan ook van mening dat gemeenten zelf die verantwoordelijkheid moeten nemen. Zij zullen de inwoners moeten uitleggen waarom ze wel of niet handhavend optreden. 2) Gevaarzetting: het blootstellen aan gevaar Soorten overtredingen Als het gaat om kleine overtredingen die in aanmerking komen voor de bestuurlijke boete dan denken we vooral aan: 1. gedragingen die zich afspelen in het publieke domein dan wel in (bedrijfs)gebouwen; 2. feiten met een geringe normatieve lading, waarvoor de dader geen ernstige morele blaam treft; 3. situaties waarbij geen sprake is van een gevaarzettend 2 karakter van de feiten zelf; 4. situaties waarbij sprake is van gedragingen die zelf weliswaar niet direct gevaarzettend zijn, maar waarbij het risico van escalatie dermate groot is dat politieoptreden wenselijk is; 5. het effect van de overtreding kleinschalig is en beperkt tot de onmiddellijke omgeving waarin de overtreding plaatsvindt. Bijvoorbeeld: het toepassen van ondeugdelijk bouwmateriaal in strijd met het Bouwbesluit waardoor in een Vinexwijk alle balkons op instorten staan, is niet kleinschalig. Als ditzelfde bij één woning zou gebeuren is het wel kleinschalig. Ad 3 en 4: dit geldt niet voor overtredingen in de bouwregelgeving waarbij gevaarzetting juist wel een reden kan zijn om snel op te treden met een bestuurlijke boete. Ook brandveiligheid heeft altijd een gevaarsaspect bij het niet naleven van de voorschriften; het onjuist verpakken en aanbieden van asbest idem. 8 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

9 Als we denken aan overtredingen die een onomkeerbaar effect hebben (slopen van een monument, op verkeerde wijze afvoeren van asbest of ander gevaarlijk afval) en dit zijn niet slechts kleine overtredingen dan is een bestuurlijke boete of het dreigen daarmee zeer effectief. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 9

10 10 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

11 2. Lokaal Integraal Veiligheidsbeleid (Inter)Gemeentelijk veiligheidsbeleid beslaat een breed terrein. In deze context richten we ons op de verkeershandhaving, handhaving van bouw- en milieuregelgeving en de handhaving van regels uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). In de volgende paragrafen wordt elk onderdeel kort toegelicht Verkeershandhaving Inrichting en handhaving moeten gelijk op gaan In het kader van het project Duurzaam Veilig Verkeer zetten de gezamenlijke overheden alles op alles om met gerichte investeringen de verblijfsgebieden en straks ook de gebiedsontsluitingswegen zo veilig mogelijk in te richten. Daarnaast wordt tevens het accent gelegd op educatie en voorlichting. Want verkeersdeelnemers moeten ervan doordrongen worden dat ook zij aan de verkeersveiligheid moeten en kunnen bijdragen door zich te houden aan de verkeersregels en zich fatsoenlijk te gedragen in het verkeer. Onderdeel van deze normen en waarden in het verkeer is ook dat degenen die zich niet aan de regels houden hierop worden aangesproken en zo nodig een boete krijgen. Hiervoor is handhaving nodig. Immers, verkeersdeelnemers zullen altijd te hard blijven rijden, het verkeerslicht blijven negeren en zonder verlichting blijven fietsen als ze weten dat de pakkans zo goed als nihil is. Gemeenten stellen alles in het werk om met de beschikbare middelen een zo veilig mogelijke (woon)omgeving te creëren. In de eerste fase van het project Duurzaam Veilig Verkeer hebben gemeenten ruim 400 miljoen besteed aan infrastructurele aanpassingen. Dat is echter niet genoeg om Duurzaam Veilig volledig te implementeren. Wij hebben daarom met het ministerie van Verkeer en Waterstaat de afspraak gemaakt in 1997 vastgelegd in het convenant Duurzaam Veilig Verkeer - dat wij als wegbeheerders de verblijfsgebieden sober zouden inrichten. In hetzelfde convenant staat dat ter compensatie van deze sobere inrichting, de handhaving zou worden geïntensiveerd. Inmiddels hebben alle politieregio s regionale handhavingsteams onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM). Deze teams zijn echter vooral actief bij black spots, die per definitie nauwelijks in woonwijken voorkomen. De inzet van deze teams gaat bovendien ten koste van de reguliere inzet voor verkeershandhaving vanuit de politiekorpsen. Als de korpsen hierop worden aangesproken dan wijzen zij niet alleen op het bestaan van de handhavingsteams van het OM, maar ook op het feit dat infrastructurele maatregelen zelfhandhavend moeten zijn. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 11

12 Deze zelfhandhavende maatregelen zoals het OM ze noemt, bestaan echter niet. Er blijven immers altijd weggebruikers die het een uitdaging vinden om een drempel of rotonde zo snel mogelijk te nemen. Dit blijkt ook uit de metingen die 3VO in 2004 heeft uitgevoerd: 85 procent van de automobilisten rijdt te hard, waarvan 65 procent meer dan 10 kilometer te hard, met alle risico s van dien voor spelende kinderen en andere weggebruikers. Bovendien hebben wij als wegbeheerders tevens te maken met wensen vanuit het openbaar vervoer, goederenvervoer en vooral de hulp- en verzorgingsdiensten c.q. alarmdiensten. Zij vragen ons om sobere infrastructurele maatregelen te nemen omdat anders aanrijdtijden niet worden gehaald. Het kabinet stelt voor om bestuurlijke handhaving alleen mogelijk te maken voor parkeren en stilstaan en een aantal andere kleine overtredingen. In de Memorie van toelichting wordt gesproken over overtredingen die de plaats op de weg betreffen van voetgangers en fietsers. Dit is echter een druppel op de gloeiende plaat als het gaat om de verkeersveiligheid. Daarvoor is vooral handhaving nodig op voorschriften inzake snelheid en roodlichtnegatie van auto s, motoren, brom- en snorfietsen binnen de bebouwde kom. We hebben de verantwoordelijke minister dan ook laten weten dat haar ambitieuze doelstelling inzake verkeersveiligheid, alleen te verwezenlijken is als de verantwoordelijke wegbeheerders het instrument van de bestuurlijke boete kunnen inzetten. Samengevat Het kabinet is met een wetsvoorstel gekomen om overtredingen in het parkeren (art. 24 t/m 27 RVV) en stilstaan (art. 23) met een bestuurlijke boete af te doen. Daarnaast vragen gemeenten om ook te mogen handhaven op ten minste lichte snelheidsovertredingen in verblijfsgebieden en gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom (art. 19 t/m 22 RVV) en roodlichtnegatie (art. 68 t/m 74 RVV). In bijlage 1 bij deze brochure worden ook andere overtredingen aangegeven die in aanmerking zouden kunnen komen. Echter, de grootste verkeersveiligheidswinst wordt bereikt door handhaving op voorschriften inzake snelheid en verkeerslichten BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

13 2.2. Bouwregelgeving In eerste instantie lijkt de bouwregelgeving een vreemde eend in de bijt als het gaat om veiligheid in de openbare ruimte. Maar als in woningen installaties of constructies worden aangebracht die niet aan de voorschriften voldoen, kunnen deze overlast of gevaar veroorzaken bij bewoners, bezoekers, gebruikers en omwonenden. In het kader van de Woningwet, het Bouwbesluit en de Bouwverordening kunnen gemeenten nu eenvoudige overtredingen aanpakken met bestuursdwang en een dwangsom. Dit zijn echter in verhouding zware middelen. Bovendien zijn sommige overtredingen onomkeerbaar en hebben bestuursdwang of een dwangsom geen effect. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het illegaal slopen, het onjuist verpakken en afvoeren van asbest dat is verwijderd uit een bouwwerk of het afplakken van brandmelders (zie kader). Afplakken van een brandmelder Als een gemeentelijk toezichthouder tot de ontdekking komt dat een brandmelder is afgeplakt en dus niet goed kan functioneren, dan zou hij nu bestuurlijk kunnen optreden door een dwangsom op te leggen. Hiertoe moet de overtreder worden aangeschreven en moet hem een termijn worden gegund om de overtreding te beëindigen. Voordat tot daadwerkelijke effectuering van de aanschrijving kan worden overgegaan is veel tijd verstreken. Bovendien is door het verwijderen van de tape de overtreding direct opgeheven en faalt het middel. Sanctionering van deze overtreding via het strafrecht neemt eveneens veel tijd in beslag omdat de gehele strafrechtelijke rechtsgang moet worden doorlopen. Daarnaast blijft de gemeente afhankelijk van de inzet van politie en OM. De praktijk wijst uit dat bij dit soort overtredingen niet of nauwelijks daadkrachtig kan worden gehandhaafd. Als de gemeente de beschikking zou hebben over het instrument van de bestuurlijke boete dan kan zij direct optreden. Vaak leidt alleen al de dreiging van een boete tot directe beëindiging van de overtreding. Artikelen bouwverordening Getracht is om zo concreet mogelijk aan te geven welke overtredingen uit de (Model-) bouwverordening naar inzicht van de VNG in aanmerking moeten komen voor handhaving met de bestuurlijke boete. Daartoe zijn in bijlage 2 bij deze brochure de betreffende artikelnummers uit de hoofdstukken 4, 5, 6, 7 en 8 van de Modelbouwverordening opgenomen. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 13

14 2.3. Milieuregelgeving Milieu is een breed begrip en milieuovertredingen dus ook. Het gaat daarbij om milieuovertredingen door particulieren zoals het verkeerd aanbieden van huisafval, het legen van asbakjes uit voertuigen of het achteloos weggooien van peuken, papiertjes etc. Maar het gaat ook om overlast door licht-, geluid- en trillingshinder, stankoverlast, het illegaal kappen van bomen etc. door zowel particulieren als bedrijven. Om de VNG-inzet helder af te bakenen, komen de volgende soorten milieuovertredingen in aanmerking voor bestuurlijke handhaving: 1. Overtreding van milieubepalingen uit de model-apv De model-apv bevat een aantal milieubepalingen die volgens het ingediende wetsvoorstel in aanmerking komen voor de bestuurlijke boete. Deze lijst moet naar onze mening worden uitgebreid. Daarvoor wordt verwezen naar de model-apv in bijlage Overtreding van bepalingen uit de model-afvalstoffenverordening Eind 2003 zijn alle afvalstoffenbepalingen uit de model-apv gehaald en gebundeld in een aparte model-afvalstoffenverordening. Het kabinet richt zich in de discussie op de zogenoemde APV-feiten. Daardoor is het gevaar groot dat andere feiten, die niet (meer) in de model-apv staan, buiten de hele discussie worden gehouden. De VNG-inzet richt zich daarom uitdrukkelijk ook op bestuurlijke handhaving van feiten uit de model- Afvalstoffenverordening. Overtredingen zoals het verkeerd aanbieden van huishoudelijk afval of het zich ontdoen van zwerfafval, lenen zich bij uitstek voor bestuurlijke handhaving. In bijlage 2 staan de bepalingen uit de model-afvalstoffenverordening die volgens de VNG voor de bestuurlijke boete in aanmerking moeten komen. 3. Overtreding van algemene milieuregels door inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer De VNG pleit ervoor dat lichte overtredingen in de zin van de Wet milieubeheer (door bedrijven), onder de reikwijdte van de bestuurlijke boete vallen. Een voorbeeld is overtreding van gedrags- en handelingsvoorschriften voor inrichtingen. Ook zulke overtredingen kunnen leiden tot kleine ergernissen in het publieke domein en vereisen een lik-op-stuk-beleid. In het project Bestuurlijke 14 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

15 transactie milieudelicten zijn ervaringen opgedaan met eenvoudige milieuovertredingen door inrichtingen. Het betreft in dit project overigens een strafrechtelijk handhavingsinstrument. De VNG heeft altijd op het standpunt gestaan dat de bestuurlijke transactie de opmaat is voor de invoering van de bestuurlijke boete, óók voor milieu-overtredingen door inrichtingen. In het kader van het project Herijking VROM-regelgeving worden op dit moment de algemene regels uit de 8.40 AMvB s grondig herzien. In 2007 komt er een nieuwe set van algemene milieuregels, die de huidige regels gaan vervangen. De VNG stelt voor om deze nieuwe (nog onbekende) set van algemene milieuregels onder de reikwijdte van de bestuurlijke boete te brengen. Ook hierbij volstaat een uitbreiding van de AMvB-lijst. 2.4 Overtredingen van de APV In bijlage 2 staat een lijst van feiten waarvan kabinet en VNG beide vinden dat deze in aanmerking komen voor afdoening met een bestuurlijke boete. Daarnaast is een lijst opgenomen van artikelen die de VNG ook onder de reikwijdte van de bestuurlijke boete wil brengen. Deze lijst is opgesteld op basis van de vijf criteria zoals genoemd in paragraaf 1 van deze brochure. De VNG-lijst is aanzienlijk langer dan de lijst van het kabinet. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 15

16 16 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

17 3. Opsporingsambtenaren Gemeenten kunnen in samenspraak met de politie buitengewone opsporingsambtenaren (BOA s) inzetten. Dit is mogelijk als gemeenten vinden dat de politie op bepaalde terreinen niet toe komt aan handhaving of als de specifieke deskundigheid hiervoor ontbreekt. Deze opsporingsambtenaren dienen aan een aantal wettelijke eisen te voldoen. De BOA is alleen bevoegd voor die strafbare feiten waarvoor hij is aangewezen (opsporingsbevoegd is). De functie van BOA wordt meestal gecombineerd met de specifieke taak en deskundigheid van de betreffende ambtenaar. De meeste BOA s zijn ook toezichthouder, doch slechts enkele toezichthouders zijn ook BOA. De functie van gemeente-boa kan echter pas worden toegekend (art. 4 lid 1 Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar) als de gemeente de noodzaak daartoe heeft aangetoond bij het ministerie van Justitie. Verder wordt verlangd dat de gemeentelijke BOA in bezoldigde dienst is van de gemeente. Een uitzondering hierop is de parkeercontroleur. Hier zit het pijnpunt van veel gemeenten. Gemeenten moeten voor de handhaving van kleine overtredingen waar de politie niet aan toe komt, toestemming vragen van Justitie om deze handhaving door BOA s te laten uitvoeren (zgn. noodzaakcriterium). Bovendien moeten ze deze BOA s een betaalde dienstbetrekking aanbieden. Omdat de BOA s in de meeste gevallen worden ondergebracht bij het regionale politieteam (met uitzondering van BOA s voor opsporing van overtredingen in de milieu- en bouwregelgeving) is het voor veel gemeenten ook nog eens oncontroleerbaar of ze waar krijgen voor hun geld. Ervaringen zijn wat dit betreft niet overal even gunstig. Afroming van boeteopbrengsten In beide wetsvoorstellen wordt aangekondigd dat afroming zal plaatsvinden van gemeentelijke opbrengsten (bij de vier grootste gemeenten). De reden is dat gemeenten al zouden beschikken over een handhavings- en inningapparaat. Ook in het overhedenoverleg van 18 mei 2005 heeft minister Remkes te kennen gegeven dat alle partijen een aandeel moeten nemen in de inkomstenderving door Justitie als gevolg van de invoering van de bestuurlijke boete. Voor gemeenten betekent dit 10 miljoen euro structureel. De VNG begrijpt deze redenering niet want gemeenten betalen nu al voor de inzet van de BOA s (voor handhaving van zaken die eigenlijk door de politie zouden moeten worden gehandhaafd), terwijl de boete-inkomsten naar Justitie gaan. Bovendien is het niet zo dat de extra handhavingsinspanning door hetzelfde personeel kan worden geleverd. BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 17

18 Met de introductie van de bestuurlijke boete en de bestuurlijktoezichthouder vervallen de hiervóór beschreven nadelen. De gemeente bepaalt naar aanleiding van het geformuleerde veiligheidsbeleid zelf welk type toezichthouder(s) nodig is (zijn), eventueel in een combinatie van functies. Zij betaalt weliswaar ook voor deze inzet, maar mag de inkomsten uit de boetes behouden. Verder dient de bestuurlijk-toezichthouder naar onze mening een professioneel handhaver te zijn. Hij/zij moet dus voldoen aan bepaalde minimumeisen. Naast inhoudelijke kennis (kennis van de betreffende wetgeving) dient de bestuurlijk-toezichthouder ook over een aantal competenties te beschikken (onderhandelingsvaardig, communicatief, assertief etc.). Exameneisen parkeercontroleurs Gemeenten hebben ruime ervaring opgedaan met handhaving op het terrein van het parkeren. VEXPAN, een platform voor parkeren in Nederland, ontwikkelt nu exameneisen voor de opleiding van parkeercontroleur, vooruitlopend op de invoering van de bestuurlijke boete. VEXPAN doet dit in samenwerking met gemeenten en het CROW, kenniscentrum voor verkeer, infrastructuur en openbare ruimte. Deze en andere ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld in gang gezet door de politieonderwijsraad, kunnen deel uitmaken van het onderwijsprogramma dat mogelijk tot stand komt voor de nieuwe functie van bestuurlijk toezichthouder BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

19 4. Bestuurlijke boete Als de gemeentelijk toezichthouder een overtreding constateert dan kan deze een proces- verbaal (PV) uitschrijven voor overtreding van de wet. De toezichthouder heeft de bevoegdheid om te vragen naar de identiteit van de overtreder. Alleen toezichthouders met een BOA-status mogen sinds 1 januari 2005, ingevolge de Wet op de uitgebreide identificatieplicht, vragen om een legitimatiebewijs. Ook mogen ze proces-verbaal opmaken en verdachten meenemen naar het politiebureau ter identificatie. Het omgekeerde is ook het geval: ingevolge art. 5:12 Awb en de Algemene wet op het binnentreden, moet de toezichthouder/ opsporingsambtenaar zich legitimeren en het doel van zijn komst meedelen (toezicht of opsporing). Het is van groot belang om duidelijk te maken dat de bestuurlijke boete geen strafrechtelijk instrument is en dat de burger daarom verplicht is om mee te werken. Mede daarom kunnen de ambtenaren die bevoegd zijn de bestuurlijke boete op te leggen, beter worden ondergebracht bij de (inter)gemeentelijke dienst waar het toezicht onder valt (Bouw- en woningtoezicht, Milieu), dan bij de politie. Zo nodig moet de toezichthouder de politie kunnen inschakelen om (preventief) de orde te handhaven of om onwillige personen op te brengen. Hiervoor moeten goede afspraken worden gemaakt met de politiekorpsen. De boete moet voor zowel de strafrechtelijke (politie) als de bestuursrechtelijke weg (gemeentelijk toezichthouder) even hoog zijn. Zoals eerder vermeld pleiten wij ervoor om ook de politie de mogelijkheid te geven een bestuurlijke boete op te leggen. In de huidige wetsvoorstellen wordt een maximum boetebedrag genoemd van 340 per overtreding, maar voor overtreding van sommige milieu- en bouwvoorschriften is een hoger boetebedrag vereist. Voor recidive binnen een bepaalde termijn dient een verhoging mogelijk te zijn. Het proces-verbaal wordt zo mogelijk terstond uitgereikt. Het PV is een aankondiging van een beschikking waarin de bestuurlijke boete wordt opgelegd en bevat de persoonsgegevens van de overtreder, soort overtreding, de datum, de locatie en de hoogte van de boete. De beschikking wordt binnen een termijn van 13 (en niet 8 weken zoals genoemd in beide wetsvoorstellen) na de overtreding toegestuurd. De beschikking bevat naast de elementen van het PV, de betalingstermijn en de bezwaar- en beroeps- BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 19

20 mogelijkheden (conform de Awb-procedure, dus bezwaar bij de gemeente en beroep bij de rechtbank). Conform de afdoening Wet Mulder, pleiten we ervoor om de overtreder eerst te laten betalen voordat bezwaar en beroep mogelijk is. Betaling dient te geschieden binnen zes weken na bekendmaking van de beschikking. De gemeente kan dit invorderen bij dwangbevel BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

21 Bijlage 1 AMvB bij Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen RVV 1990 VERKEERSREGELS Art. 3 t/m 10 Plaats op de weg Art. 11, 12 Inhalen Art. 14 Oprijden van kruispunten Art. 15 Verlenen van voorrang Art. 15a Gedrag bij overwegen Art. 17, 18 Afslaan Art. 19 t/m 22 Maximumsnelheid Art. 27 Het plaatsen van fietsen en bromfietsen Art. 28 Signalen Art. 32 t/m 37 Gebruik van lichten tijdens het rijden Art. 38, 39, 40 Gebruik van lichten tijdens het stilstaan Art. 41 Bijzondere lichten Art. 44, 45,46 Erven Art. 47, 48 Rotondes Art. 49 Voetgangers Art. 51 Loslopend vee Art. 52 In- en uitstappende passagiers Art. 53 Slepen Art. 54, 55, 56 Bijzondere manoeuvres Art. 57 Onnodig geluid Art. 58 Gevarendriehoek Art. 59 Autogordels en kinderbeveiligingssystemen Art. 60 Helmen Art. 61 Zitplaats kinderen op fietsen en bromfietsen Art. 61a Gebruik van mobiele telecommunicatieapparatuur VERKEERSTEKENS Art. 62 Algemene bepalingen Art. 65, 66, 67 Verkeersborden Art. 68 t/m 74 Verkeerslichten Art. 76 t/m 81 Verkeerstekens op het wegdek AANWIJZINGEN Art. 82, 82 Verplichtingen weggebruikers BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 21

22 Bijlage 1 (vervolg) BABW ALGEMENE BEPALINGEN (art. 1a + 2) GEHANDICAPTENPARKEERKAART (art ) VOERTUIGREGLEMENT Voorstel is vooralsnog alléén te controleren op uiterlijk kenbare gebreken. WVW art. 5, 10, 12; zie ook RVV art. 40 lid ; zie ook voertuigreglement art. 150 In zijn algemeenheid zien te regelen dat de bevoegd ambtenaar toegang krijgt tot kenteken-,/ voertuig- en rijbewijsadministratie BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

23 Bijlage 2 AMvB Wet bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte Aan deze AMvB zouden de volgende feiten moeten worden toegevoegd: Feiten model-bouwverordening (MBV) Hieronder volgen de artikelnummers uit de hoofdstukken 4, 5, 6, 7en 8 MBV 4.2 MBV op de bouwplaats aanwezige bescheiden 4.5 MBV kennisgeving BWT van start van onderdelen bouwwerkzaamheden 4.9 MBV afscheiding bouwterrein 4.14 MBV verbod ingebruikneming MBV staat van onderhoud van open erven en terreinen MBV bereikbaarheid van gebouwen voor gehandicapten MBV voorschriften brandmeldinstallaties en alarmontruimingsinstallaties en vluchtrouteaanduidingen MBV weren van schadelijk of hinderlijk gedierte MBV vergunning gebruik bouwwerk MBV verplicht aanwezige bescheiden MBV gebruikseisen voor bouwwerken MBV verbod stoffen aanwezig te hebben MBV gebruiksgereed houden bluswaterwinplaatsen MBV gebruik middelen en voorzieningen MBV Hinder/ overlast MBV weren van schadelijk of hinderlijk gedierte. Reinheid. Preventie MBV gebruiksgereed houden van installaties (denk aan liftinstallaties, luchtbehandelingsinstallaties, brandmeldinstallaties en alarmontruimingsinstallaties) MBV sloopvergunning MBV sloopmelding MBV op het sloopterrein verplicht aanwezige bescheiden MBV plichten van de houder van de sloopvergunning MBV wijze van slopen, verpakken en opslaan van asbest MBV plichten tav slopen van tuinbouwkassen MBV sloopafval algemeen BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 23

24 Bijlage 2 (vervolg) Feiten model-afvalstoffenverordening Artikel 11 Artikel 12 Artikel 13 Artikel 14 Artikel 15 Artikel 16 Artikel 17 Artikel 18 Artikel 19 Artikel 20 Artikel 23 Artikel 24 Artikel 25 Artikel 26 Artikel 27 Artikel 28 Artikel 29 Artikel 30 Artikel 31 Artikel 32 Inzamelverbod huishoudelijke afvalstoffen behoudens vergunning Verbod op het ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen aan anderen Verbod op het ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen door anderen dan gebruikers van percelen Afzonderlijk ter inzameling aanbieden Ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen via een inzamelmiddel voor de gebruiker van een perceel Ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen via een inzamelvoorziening ten behoeve van een groep percelen Ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen via inzamelvoorzieningen op wijkniveau Ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen via een brengdepot op lokaal of regionaal niveau Ter inzameling aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen zonder inzamelmiddel Dagen en tijden voor het ter inzameling aanbieden Ter inzameling aanbieden van bedrijfsafvalstoffen aan de inzameldienst Het ter inzameling aanbieden van bedrijfsafvalstoffen aan een ander dan de inzameldienst Voorkomen van diffuse milieuverontreiniging Achterlaten van straatafval Voorkomen van zwerfafval bij ter inzameling gereed staande afvalstoffen Afvalbakken in inrichtingen voor het verbruiken van eet- en drinkwaren Wegwerpen van reclamebiljetten of ander promotiemateriaal Zwerfafval bij vervoeren, laden en lossen of overige werkzaamheden Verbod op een voor het publiek zichtbare plaats aanwezig hebben van afvalstoffen Afgifte autowrakken afkomstig uit een huishouden 24 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

25 Lijst van APV-feiten die het Kabinet via de Wet bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte af wil doen Op voorhand moet worden opgemerkt dat Justitie bij het bepalen van de lijst, is uitgegaan van de model-apv van de VNG. Daarin stonden de bepalingen m.b.t. afvalstoffen nog in vermeld. Inmiddels zijn deze bepalingen uit de APV verwijderd en in een aparte afvalstoffenverordening opgenomen (zie hiervoor). Hoofdstuk 2 Openbare Orde Afdeling 1 Orde en veiligheid op de weg Artikel verspreiden van stukken Artikel feest, muziek etc. Artikel dienstverlening Artikel straatartiest Artikel winkelwagentjes Artikel rookverbod Artikel gevaarlijk voorwerp Artikel vallende voorwerpen Afdeling 4 Maatregelen tegen overlast en baldadigheid Artikel plakken en kladden Artikel vervoer plakgereedschap Artikel betreden plantsoenen Artikel neerzetten van fietsen Artikel overlast van fiets of bromfiets op markt, kermisterreinen etc. Artikel loslopende honden Artikel verontreiniging door honden Artikel gevaarlijke honden Artikel houden van hinderlijke of schadelijke dieren Artikel bijen Afdeling 6 Vuurwerk Artikel afleveren van vuurwerk Artikel bezigen van vuurwerk Hoofdstuk 4 Bescherming van het milieu en het natuurschoon en de zorg voor het uiterlijk aanzien van de gemeente Afdeling 4 Bodem-, weg- en milieuverontreiniging Artikel natuurlijke behoefte doen BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 25

26 Bijlage 2 (vervolg) Hoofdstuk 5 Andere onderwerpen betreffende de huishouding der gemeente Afdeling 1 parkeerexcessen Artikel parkeren van voertuigen van autobedrijf e.d. Artikel 5.1.2a te koop aanbieden van voertuigen Artikel defecte voertuigen Artikel voertuigwrakken Artikel caravans Artikel parkeren van reclamevoertuigen Artikel parkeren grote voertuigen Artikel parkeren van uitzichtbelemmerende voertuigen Artikel parkeren van voertuigen met stankverspreidende stoffen Artikel aantasting groenvoorzieningen door voertuigen Artikel overlast van fiets of bromfiets Afdeling 2 collecteren, venten, standplaatsen en snuffelmarkten Artikel inzamelen van geld of goederen Artikel venten Artikel standplaatsen Artikel snuffelmarkten Aanvullende lijst van artikelen uit de APV die VNG ook onder reikwijdte boete wil brengen Hoofdstuk 2 Openbare orde Artikel voorwerpen of stoffen (gedeeltelijk) Artikel veroorzaken gladheid Artikel hinderlijke beplanting Artikel openen straatkolken Artikel veiligheid op het ijs Afdeling 2 toezicht op evenementen Artikel evenement Artikel ordeverstoring Afdeling 4 maatregelen tegen overlast en baldadigheid Artikel rijden over bermen e.d. Artikel hinderlijk gedrag op of aan de weg Artikel hinderlijk drankgebruik Artikel hinderlijk gedrag bij of in gebouwen Artikel hinderlijk gedrag in voor publiek toegankelijke ruimten 26 - BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER

27 Hoofdstuk 4 Bescherming van het milieu en het natuurschoon en zorg voor het uiterlijk aanzien van de gemeente Afdeling 1 geluid- en lichthinder Artikel overige geluidhinder Afdeling 4 bodem-, weg en milieuverontreiniging Artikel straatvegen Artikel toestand van sloten en andere wateren en niet-openbare riolen en putten buiten gebouwen Hoofdstuk 5 Andere onderwerpen betreffende de huishouding der gemeente Afdeling 4 crossterreinen en gemotoriseerd en ruiterverkeer in natuurgebieden Artikel crossterreinen Artikel beperking verkeer in natuurgebieden Afdeling 5 verbod vuur te stoken Artikel verbod van stoken open vuur Verder kan nog worden overwogen om bijvoorbeeld bepalingen over bedelen (met name uit APV s in de grote steden) en bepalingen over gedragingen op het strand (kustgemeenten) onder de reikwijdte van de boete te brengen. Daarnaast zijn wij van mening dat de voorgestelde formulering van artikel 154b Gemeentewet ten onrechte slechts ruimte laat voor feiten die in gemeentelijke verordeningen zijn genoemd en als zodanig zijn omschreven in een vast te stellen AMvB (die we overigens nog steeds niet hebben gezien). Wij hebben het standpunt ingenomen dat de tekst van de Gemeentewet ook ruimte moet bieden om overtredingen die worden genoemd in wetten en provinciale verordeningen, onder de bestuurlijke boete te brengen (er moet dan wel sprake zijn van kleine ergernissen in het publieke domein). BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER - 27

28 Bijlage 3 Aanpassing Wet bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte overtredingen Wij zijn van mening dat de redactie van artikel 184a Wegenverkeerswet 1994 dient te worden gewijzigd. Deze wijziging moet het mogelijk maken ook zaken als snelheidsovertredingen en roodlichtnegatie onder de reikwijdte van het wetsvoorstel te brengen. Op dit moment luidt de redactie van artikel 184a lid 1: 1. Terzake van bij algemene maatregel van bestuur omschreven overtredingen betreffende het laten stilstaan en het parkeren van voertuigen en betreffende andere lichte verkeersovertredingen kunnen op de wijze zoals in dit hoofdstuk bepaald bestuurlijke boetes worden opgelegd door het college van burgemeester en wethouders voor overtredingen verricht op wegen en weggedeelten binnen het grondgebied van de gemeente, met uitzondering van autosnelwegen in beheer bij het Rijk. Wij stellen voor om de woorden betreffende het laten stilstaan en het parkeren van voertuigen en betreffende andere lichte verkeersovertredingen, te laten vervallen. Hierdoor ontstaat de volgende tekst: 1. Terzake van bij algemene maatregel van bestuur omschreven overtredingen kunnen op de wijze zoals in dit hoofdstuk bepaald bestuurlijke boetes worden opgelegd door het college van burgemeester en wethouders voor overtredingen verricht op wegen en weggedeelten binnen het grondgebied van de gemeente, met uitzondering van autosnelwegen in beheer bij het Rijk. Op deze wijze kunnen (in de toekomst) verkeersfeiten onder de reikwijdte van de bestuurlijke boete worden gebracht zonder dat daarvoor een wetswijziging nodig is. Wij verzoeken u middels het indienen van een amendement, bovenstaande wijziging van artikel 184a lid 1 Wegenverkeerswet 1994 te bewerkstelligen BOGOR MAAKT GEMEENTEN VEILIGER