School. Scheiding. Silvia van Mameren Buurtteam De Meern

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "School. Scheiding. Silvia van Mameren Buurtteam De Meern"

Transcriptie

1 School en Scheiding En dan Silvia van Mameren Buurtteam De Meern

2 Waar gaat deze presentatie over Deel 1: Feiten en cijfers Deel 2: Scheiding en school Deel 3: Scheiding in onze wijken

3 Deel 1: Feiten en cijfers: Onderzoek Scholieren Gezinnen van o.a. Ed. Spuijt jaarlijks ruim 1000 kinderen van 10 16jaar Geboren Klassikaal ondervraagd op 125 scholen response 95%

4 Aantallen per jaar: Formele echtscheiding ca per jaar Informele scheiding ca per jaar

5 Scheidingkinderen per leeftijdsgroep 24% 11% 15% 26% 0-4 jaar 5-9 jaar jaar 24% jaar jaar

6 Veranderingen bij een echtscheiding 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 74% 6% 63% 57% 56% 49% 27% 25%

7 Veranderingen: 1. Langdurige stressperiode 2. Ouders minder aandacht voor de kinderen 3. Ouders worden strenger of juist niet 4. Neiging tot zelfbeschuldiging kind 5. (Veilige) gehechtheid onder druk (jonge kinderen) 6. Nauwelijks kans om scheiding te verwerken 7. Groter eigen scheidingsrisico

8 Onderzoek artikel CBS nov De eerste 15 jaar van het leven kinderen

9 Risicofactoren: Normale scheiding: Externaliserende problemen. Internaliserende problemen. School problemen. Sociale problemen. Specifiek bij chronische conflicten: Parentificatie. Loyaliteitsconflicten. Ouderafwijzing/ ouderverstotingssyndroom/ Parental Alienation Syndrome (PAS). Familiaal/huiselijk geweld meldingen bij de RvK per jaar (Bron: Intermezzo 2012)

10 Mogelijke samenhang Verslechtering- Ed Spuijt Nadruk op individualisering. Economische omstandigheden. Nieuwe wet: Nadruk op gezamenlijk gezag en gelijkwaardig ouderschap en verplicht ouderschapsplan. recht van ouders en niet belang van kind!!!!!!!!!!!

11 12 belangen van Scheidingskinderen 1. Primaire preventie: problemen voorkomen/normaliseren Gelijkwaardig ouderschap vóór de scheiding en kind waardig ouderschap erna, relatie en ouderschap voorlichting 2. Secundaire preventie: problemen vroegtijdig opsporen en begeleiden aandacht op school, groepstrainingen, professionele hulp in de wijk, verplicht gesprek bij ouderschapsplan, 3. Tertiaire preventie: adequate hulp bieden bij ernstige problemen, Specialistische hulpverlening, interventies, richtlijnen en onderzoek

12 Deel 2: Filmpje echtscheiding en school ng/7_9_jaar/de_scheiding_is_recent ee n_jaar_

13 Als ouders gaan scheiden School veilige en constante factor Aandacht: Luisteren en erkenning. Stel goede vragen (informatie en gevolgen voor het kind). Vragen over gezag (wetgeving). Vraag wat school kan betekenen. Maak afspraken met ouders over gesprek met hun kind. Proef de sfeer van dat moment (signalen). Individueel gesprek met het kind. Blijf gesprek aanbieden als kind niet wil praten. Niet doorvragen. Let bij het kind op signalen, ook overdrachtsdagen op school.

14 Als ouders ruzie maken Ouders vaak nog veel pijn, bezig met zichzelf, rouw Loyaliteitsconflict bespreken met ouders. Benoemen van betrokkenheid/ erkenning geven, ondanks de ruzie. Uit de strijd te blijven,/meerzijdig partijdig. Zorg voor het kind centraal Bespreek zorgen. Duidelijke positie innemen, wees leidend. Durf ouders aan te spreken (gedrag en verantwoording).

15 benoem eventueel voorwaarden (communicatieregels) voor het gesprek alle schoolmail in c.c. naar beide ouders geen boodschapper goede afspraken maken over gesprekken, liefst beide ouders bewaak je eigen grenzen Doorverwijzen hulpverlening Consulteer buurtteammedewerker eenmalig drie-gesprek met buurtteammedewerker/ouders stappen volgen via de Meldcode Melding-triage Veilig thuis-rvk-save-buurtteam

16 Meldcode Kindermishandeling. Gebruik Meldcode verplicht, eigen invulling- de eisen van de Meldcode. De wet laat de invulling van deze verplichting over aan de organisaties zodat goed kan worden ingespeeld op de behoeften en vragen van de medewerkers. Deze ruimte om een eigen invulling te geven aan scholing en training, laat onverlet dat het om een wettelijke plicht gaat (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2016, p. 24)

17 Als er met één van de ouders geen contact meer is 18 % heeft (tijdelijk) geen contact meer met een of beide ouders. Praat met een kind en stel vragen over andere ouder. Ruimte voor gevoelens kind (niet zelf invullen). Zorgvuldige timing Niet aandringen contact herstel. Informatieplicht en rechten andere ouder (ook zonder gezag) Melden bij het kind over informatievestrekken. Informatievestrekken protocol vastleggen in beleid.

18 Als er stiefouders zijn Wees op de hoogte ouders en stiefouders. Komst stiefouder kan heftig zijn voor de kinderen. Bespreek betrokkenheid stiefouder(s) en school. Stiefouders, welbevinding en schoolprestaties omhoog (Spruijt2010)

19 Intern begeleiders Zicht op leerlingen met gescheiden ouders + hoe zit het met gezag IB-er spilfunctie (bemiddelende rol). Ontwikkeling en gesprekken vastleggen Visie en beleid bespreken en vastleggen Inzetten of doorverwijzen hulp en Leerkracht ondersteunen groepsaanbod (KIES e.d.) IB-ers en coördinatoren kunnen handelen crisissituatie

20 Visie en Schoolbeleid Niet om de scheiding heen kunnen. Duidelijkheid voor alle partijen hoe er mee om te gaan. Rekening houden met wet, visie en beleid. Scheidingprotocol en/of informatie op website.

21 Deel 3: Ontwikkelingen onze wijken? Statistisch niet meer scheidingen Wel meer complexe echtscheidingen Denktank Scheiden Onderzoek JGZ (gemeente Utrecht) naar scholen en scheiding: vragenlijst/gesprekken geweest. Sociale kaart in de maak (gemeente Utrecht)

22 De Denktank Scheiding: pilot (2016) richt zich met name op de Vinex-wijken vier netwerkpartners : Mediator, Buurtteams, JGZ/Gemeente en Doenja. Grondlegger: Anusjka Cooman is JGZ arts- Volksgezondheid van de Gemeente Utrecht. Doel: complexe (echt)scheidingen in het verzorgingsgebied Vleuten, De Meern, Utrecht Leidsche Rijn te voorkomen en - in het bijzonder - het negatieve effect hiervan op kinderen zoveel mogelijk te beperken.

23 Afstudeeronderzoek MWD studenten: (COMPLEXE) ECHTSCHEIDINGEN Interventies in het primair onderwijs Denktank Vechtscheidingen Gemeente Utrecht Berdien van de Weerd, Nicole Versteeg Kirsten Noort

24 Opvallende uitkomsten. Groepsaanbod KIES beste optie voor groepsaanbod/scholen Gebrek aan kennis/handelingsverlegenheid bij leerkrachten Weinig aandacht hierover in lerarenopleiding. De leerkracht is opgeleid om kennis over te dragen, maar minder opgeleid voor signaleringsrol. Reden kunnen zijn van minimaal gebruik van de meldcode in PO.

25 Adviezen vanuit het onderzoek: Aandacht en deskundigheidstraining over (complexe) scheiding en de gevolgen Deskundigheidstraining over gespreksvoering Scholen moeten een meer actieve rol hebben wat betreft signaleren. De meldcode moet vaker ingezet en gevolgd worden

26 Boeken:

27 Websites www. Villa Pinedo.nl In tas, via site SWV Utrecht PO: Signalenlijsten, middelen, visiedocumenten, protocollen e.d. Vragen?

Afscheid van je vertrouwde gezin: (vecht)scheiding en gevolgen voor kinderen

Afscheid van je vertrouwde gezin: (vecht)scheiding en gevolgen voor kinderen Afscheid van je vertrouwde gezin: (vecht)scheiding en gevolgen voor kinderen Ed Spruijt Scheidingsonderzoeker Universiteit Utrecht 32e symposium jeugd- en gezinsonderzoek Nijmegen 15 oktober 2015 Cijfers:

Nadere informatie

Inhoud. 2 Opzet van het boek... 11 2.1 Inleiding... 12 2.2 Onderzoek Scholieren en Gezinnen... 12 2.3 Indeling van het boek... 14

Inhoud. 2 Opzet van het boek... 11 2.1 Inleiding... 12 2.2 Onderzoek Scholieren en Gezinnen... 12 2.3 Indeling van het boek... 14 V 1 Inleiding............................................................................. 1 1.1 Inleiding bij de tweede druk.......................................................... 2 1.2 Scheiden: een

Nadere informatie

Complexe Scheidingen. Erika Holtjer GZ-psycholoog MfNgeregisteerd Mediator Forensich Mediator Coach Collaborative Divorce EMDR practitioner

Complexe Scheidingen. Erika Holtjer GZ-psycholoog MfNgeregisteerd Mediator Forensich Mediator Coach Collaborative Divorce EMDR practitioner Complexe Scheidingen Erika Holtjer GZ-psycholoog MfNgeregisteerd Mediator Forensich Mediator Coach Collaborative Divorce EMDR practitioner Complexe scheiding kind klem tussen ouders en in ontwikkeling

Nadere informatie

Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders: Beslisboom voor professionals

Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders: Beslisboom voor professionals Klein Velderman, M. & Pannebakker, F.D. (2016). Begeleiding van jongeren met gescheiden ouders. Beslisboom in het kader van het INBOX project. [ZonMw dossiernummer 729102004] Leiden: TNO, Child Health.

Nadere informatie

A-avond (v)echtscheiding en jeugd

A-avond (v)echtscheiding en jeugd A-avond (v)echtscheiding en jeugd Welkom en toelichting programma Presentatie Eindhovens beleid en structuur Aanpak (v)echtscheiding Hanny Versluis en Annette Spierings m.m.v. Zuidzorg, Raad vd Kinderbescherming,

Nadere informatie

Ed Spruijt Helga Kormos. Handboek scheiden en de kinderen

Ed Spruijt Helga Kormos. Handboek scheiden en de kinderen Ed Spruijt Helga Kormos Handboek scheiden en de kinderen Ed Spruijt Helga Kormos Handboek scheiden en de kinderen Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te maken heeft Tweede, geheel herziene

Nadere informatie

1 Inleiding: scheiden en de kinderen 11 2 Opzet van het boek 22 3 Cijfers en feiten over scheiden en kinderen 29

1 Inleiding: scheiden en de kinderen 11 2 Opzet van het boek 22 3 Cijfers en feiten over scheiden en kinderen 29 Inhoud 1 Inleiding: scheiden en de kinderen 11 1.1 Inleiding 11 1.2 Scheiden: een complex proces 1 2 Kader 1.2 Relatietherapie 13 1.3 Effecten in vele landen 1 4 1.4 Matige of ernstige problemen bij kinderen

Nadere informatie

Veilig Thuis Midden-Brabant

Veilig Thuis Midden-Brabant Filmpje Sire Veilig Thuis Midden-Brabant Een Veilig Thuis, Dat doen we samen! 1 Sandwich scholing 14 en 22 november 2018 Inhoud - Conflictscheidingen: theorie en achtergrond - Wat kun je zelf doen wanneer

Nadere informatie

Opleiding tot Stiefplan-Coach België

Opleiding tot Stiefplan-Coach België Opleiding tot Stiefplan-Coach België Waarom een Opleiding Stiefplan-Coach? Het vormen van een nieuw gezin is niet eenvoudig. Ouders en kinderen maken in korte tijd ingrijpende veranderingen door met negatieve

Nadere informatie

Webinar. Thema: conflictscheiding

Webinar. Thema: conflictscheiding Webinar Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden Tijdens de webinar

Nadere informatie

VIDEO FEEDBACK ALS SUCCESVOL INSTRUMENT BIJ OUDERSCHAPSONDERZOEK Versterking van de positie van het kind en beïnvloeding van strijd tussen ouders door het beeld Contactbehoefte van het kind Kwaliteit van

Nadere informatie

Handboek scheiden en de kinderen

Handboek scheiden en de kinderen Handboek scheiden en de kinderen Handboek scheiden en de kinderen Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te maken heeft Ed Spruijt Helga Kormos Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Week tegen de kindermishandeling. Thema: conflictscheiding

Week tegen de kindermishandeling. Thema: conflictscheiding Week tegen de kindermishandeling Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden

Nadere informatie

echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek

echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek Kinderen en het echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek Amsterdam, 23 mei 2006 Ed Spruijt 1 1 2 Hoofdartikel in Trouw, vorige maand: Veel kinderen slechts één ouder Vooral contact

Nadere informatie

Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind?

Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind? Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind? Stem van het kind: Villa Pinedo 2 1 3 4 2 Terminologie: vechtscheiding / complexe scheiding Terminologie: In maatschappelijk debat: vechtscheiding Vraag:

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling. In het onderhavige onderzoek staan de volgende vragen centraal:

Samenvatting. Vraagstelling. In het onderhavige onderzoek staan de volgende vragen centraal: Samenvatting Naar schatting hebben jaarlijks ongeveer 50 à 60 duizend minderjarige kinderen te maken met een scheiding. Deze kinderen hebben gemiddeld vaker problemen dan kinderen van gehuwde of samenwonende

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 25 januari 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 25 januari 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Vechtscheidingen: voor wie een zorg? Linda van Dijk, Youké en Inge Anthonijsz NJi

Vechtscheidingen: voor wie een zorg? Linda van Dijk, Youké en Inge Anthonijsz NJi Vechtscheidingen: voor wie een zorg? Linda van Dijk, Youké en Inge Anthonijsz NJi 18 november 2013 Actuele ontwikkelingen Media Politiek/inspectie Feiten en cijfers/schets problematiek Interventies Richtlijn

Nadere informatie

WELKOM IN DEZE WORKSHOP!

WELKOM IN DEZE WORKSHOP! WELKOM IN DEZE WORKSHOP! UIT ELKAAR? SAMEN VERDER! Als ouders uit elkaar gaan, is de intentie van de school: We gaan samen verder! Wie zijn wij? Alidus Jansen 1982-heden: docent LO Vertrouwenspersoon/

Nadere informatie

Opzet van het boek. 2.1 Inleiding 12. 2.2 Onderzoek Scholieren en Gezinnen 12. 2.3 Indeling van het boek 14

Opzet van het boek. 2.1 Inleiding 12. 2.2 Onderzoek Scholieren en Gezinnen 12. 2.3 Indeling van het boek 14 11 Opzet van het boek In vogelvlucht Met de titel van dit hoofdstuk is over de inhoud bijna alles al gezegd. Bijna, want op deze plaats wijzen we nog eens extra op het onderzoek Scholieren en Gezinnen.

Nadere informatie

Samenwerking jeugdhulp met onderwijs. Buurtteams Jeugd en Gezin

Samenwerking jeugdhulp met onderwijs. Buurtteams Jeugd en Gezin Samenwerking jeugdhulp met onderwijs Buurtteams Jeugd en Gezin De teams binnen Lokalis 18 wijkgerichte buurtteams (werken samen met het PO) Een buurtteam VO/SO team (nu 28 scholen) Een buurtteam MBO (ROC

Nadere informatie

De aanpak Vechtscheidingen

De aanpak Vechtscheidingen Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik Janet ten Hoope Lid Taskforce, plv hoofdofficier van Justitie Annelies Verbeek Ouderschap blijft Beatrijs Schokkenbroek Platform KEES Ferko Öry Ketenaanpak

Nadere informatie

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders.

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders. Inleiding 7 Steeds vaker komen we op school leerlingen tegen van wie de ouders gescheiden zijn. Eén op de drie huwelijken wordt ontbonden en veelal zijn daarbij kinderen betrokken. Uit onderzoek blijkt

Nadere informatie

Zorgprogramma Complexe Scheidingen

Zorgprogramma Complexe Scheidingen Zorgprogramma Complexe Scheidingen Zorgprogramma Complexe Scheidingen Sterk Huis (voorheen Kompaan en de Bocht) 12-2017 1 Zorgprogramma Complexe Scheidingen Sterk Huis (voorheen Kompaan en de Bocht) 12-2017

Nadere informatie

Wat betekent scheiden voor een kind?

Wat betekent scheiden voor een kind? Wat betekent scheiden voor een kind? Je hebt besloten om niet meer samen verder te gaan. Een scheiding kan veel gevolgen hebben: het verlies van je partner, contact met vrienden en/of familie, verandering

Nadere informatie

Uitkomsten enquête over het taxeren van scheidingsproblematiek:

Uitkomsten enquête over het taxeren van scheidingsproblematiek: Uitkomsten enquête over het taxeren van scheidingsproblematiek: november 2016 KEES is hét kennisplatform Kind En (Echt)Scheiding in Noord Nederland. In het door ZonMw gesubsidieerde project wordt door

Nadere informatie

Handreiking. Meldcode. Passenderwijs

Handreiking. Meldcode. Passenderwijs Handreiking Meldcode Passenderwijs Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden. De wet bepaalt dat organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren

Nadere informatie

Zorgprogramma Complexe Scheidingen

Zorgprogramma Complexe Scheidingen Zorgprogramma Complexe Scheidingen Zorgprogramma Complexe Scheidingen Sterk Huis december 2017 1 Voor wie is deze folder bedoeld Professionals die werkzaam zijn bij wijkteams, huisartsen, jeugdzorgen jeugdbescherming,

Nadere informatie

Trainingsaanbod. Studiecentrum Bureau Jeugdzorg Utrecht Voor beroepskrachten die met ouders en kinderen werken

Trainingsaanbod. Studiecentrum Bureau Jeugdzorg Utrecht Voor beroepskrachten die met ouders en kinderen werken Trainingsaanbod Studiecentrum Bureau Jeugdzorg Utrecht Voor beroepskrachten die met ouders en kinderen werken 1 Trainingsaanbod Als beroepskracht hoort en ziet u veel en bent u vaak de eerste die mogelijke

Nadere informatie

Als ouders gaan scheiden

Als ouders gaan scheiden Als ouders gaan scheiden Over de Raad voor de Kinderbescherming September 2009 Justitie Ministerie van Justitie Raad voor de Kinderbescherming Als ouders gaan scheiden Met de meeste kinderen en jongeren

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Protocol Echtscheiding

Protocol Echtscheiding Protocol Echtscheiding Inleiding: Dit protocol is ontwikkeld met als doel dat de school actuele informatie heeft over de thuissituatie van het kind en op de hoogte is van de afspraken die gemaakt zijn

Nadere informatie

Handleiding digitale gesprekshulp Voorkom schulden samen

Handleiding digitale gesprekshulp Voorkom schulden samen Handleiding digitale gesprekshulp Voorkom schulden samen Inleiding De digitale gesprekshulp Voorkom Schulden Samen is ontworpen om gemeenten te ondersteunen bij het aan tafel krijgen van partijen om samen

Nadere informatie

Zorgprogramma Complexe Scheidingen. Hulp op maat voor ouders en kind

Zorgprogramma Complexe Scheidingen. Hulp op maat voor ouders en kind Zorgprogramma Complexe Scheidingen Hulp op maat voor ouders en kind Sterk Huis is er voor iedereen die hulp nodig heeft. Wij bieden een warme en veilige omgeving waar je terechtkunt met grote opvoedings-

Nadere informatie

Uitkomsten enquête over het taxeren van scheidingsproblematiek

Uitkomsten enquête over het taxeren van scheidingsproblematiek mei 2016 : KEES is hét kennisplatform Kind En (Echt)Scheiding in Noord Nederland. In het door ZonMw gesubsidieerde project wordt door verschillende partijen die te maken hebben met cliënten in een (vecht)scheiding

Nadere informatie

Bijlage bij verslag ontwikkelkamer pilot buurtgerichte specialistische jeugdhulp 8 juni 2017; de subgroepen

Bijlage bij verslag ontwikkelkamer pilot buurtgerichte specialistische jeugdhulp 8 juni 2017; de subgroepen Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 14 030 www.utrecht.nl Bijlage bij verslag ontwikkelkamer pilot buurtgerichte specialistische jeugdhulp 8 juni 2017; de subgroepen De subgroepen gingen

Nadere informatie

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Enkele trends Bij 2 op 3 echtscheidingen zijn kinderen betrokken Bijna 1 op 4 kinderen heeft gescheiden ouders Gescheiden ouders gaan sneller een

Nadere informatie

Welbevinden en sociale veiligheid

Welbevinden en sociale veiligheid Welbevinden en sociale veiligheid VOO R TG E Z E T O N D E R W I JS Een goede psychosociale gezondheid is belangrijk voor het sociaal functioneren, schoolprestaties en de algemene ontwikkeling. Nationaal

Nadere informatie

Samenwerken met beide ouders. Do s en Don ts voor ouders en jeugdigen

Samenwerken met beide ouders. Do s en Don ts voor ouders en jeugdigen Overzichtskaart Richtlijn Scheiding en problemen van jedigen 1 Intake 2 Behandeling Samenwerken met beide oders 4 Do s en Don ts voor oders en jegdigen Richtlijn Scheiding en problemen van jegdigen www.richtlijnenjegdhlp.nl

Nadere informatie

Stedelijk IB netwerk. Ontwikkelingen SWV & professionalisering

Stedelijk IB netwerk. Ontwikkelingen SWV & professionalisering Stedelijk IB netwerk Ontwikkelingen SWV & professionalisering Agenda Voorstellen Ron Benjamins directeur a.i. Nieuwe ondersteuningsstructuur: werken in Teams Passend Onderwijs Kernpartneraanpak & thuiszittersproblematiek

Nadere informatie

27 maart Gezonde School aanpak. Gea Breebaart, beleidsmedewerker Gezondheidsbevordering Gezonde school adviseur voor JGZ-adviseurs

27 maart Gezonde School aanpak. Gea Breebaart, beleidsmedewerker Gezondheidsbevordering Gezonde school adviseur voor JGZ-adviseurs 27 maart 2017 Brengt gezondheid dichterbij! Wat betekent voor jullie een Gezonde School? Gezonde School aanpak Gea Breebaart, beleidsmedewerker Gezondheidsbevordering Gezonde school adviseur voor JGZ-adviseurs

Nadere informatie

Kindspoor Fier Fryslân

Kindspoor Fier Fryslân Kindspoor Fier Fryslân Het kind centraal stellen Denken vanuit het perspectief van het kind Fier Fryslân is een expertise- en behandelcentrum op het terrein van geweld in afhankelijkheids- relaties 1 Wij

Nadere informatie

17R RAADSINFORMATIEBRIEF 17R i-*

17R RAADSINFORMATIEBRIEF 17R i-* RAADSINFORMATIEBRIEF JM? 17R.00446 i-* gemeente WOERDEN Van college van burgemeester en wethouders Datum : 4 juli 2017 Portefeuillehouder(s) : wethouder Haring Portefeuille(s) : Jeugd Contactpersoon :

Nadere informatie

Monitor sociaal domein 2017 Kind van gescheiden ouders

Monitor sociaal domein 2017 Kind van gescheiden ouders Monitor sociaal domein 2017 Kind van gescheiden ouders Kind van gescheiden ouders 1 Landelijk jaarlijks zo n 3.500 kinderen in de knel door scheiding ouders Het aantal scheidingen in Nederland neemt de

Nadere informatie

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING VECHTSCHEIDINGEN

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING VECHTSCHEIDINGEN TEAMNASCHOLING VECHTSCHEIDINGEN VECHTSCHEIDINGEN In toenemende mate worden hulpverleners geconfronteerd met schrijnende echtscheidingen, de zogenaamde vechtscheidingen die vaak het leven van veel gescheiden

Nadere informatie

Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie

Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie De Kinderombudsman Position paper kleinkinderen en omgang na scheiding 1 april 2015 Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie Inleiding De Kinderombudsman is door

Nadere informatie

Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders Parcivalschool Stichting Vrijescholen Athena

Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders Parcivalschool Stichting Vrijescholen Athena Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders Parcivalschool Stichting Vrijescholen Athena 1 Inleiding Jaarlijks krijgen vele leerlingen op basisscholen te maken met de gevolgen van een echtscheiding.

Nadere informatie

HANDELEN: Quiz werken met de meldcode

HANDELEN: Quiz werken met de meldcode HANDELEN: Quiz werken met de meldcode Vraag 1 Waarom durven veel mensen niets te doen als ze weten dat een kind mishandeld wordt? Noem 5 redenen 1. 2. 3. 4. 5. Antwoord vraag 1 Angst voor: Bemoeizucht

Nadere informatie

Protocol scheiding. opvang & onderwijs. Inleiding. Wie zijn ouders van een kind? Wat is ouderlijk gezag? In geval van scheiding

Protocol scheiding. opvang & onderwijs. Inleiding. Wie zijn ouders van een kind? Wat is ouderlijk gezag? In geval van scheiding Protocol scheiding opvang & onderwijs Inleiding Jaarlijks krijgen duizenden kinderen te maken met de gevolgen van een scheiding. Dit protocol geeft aan ouders, leerkrachten, pedagogisch medewerkers en

Nadere informatie

Richtlijn / info voor ouders. Scheiding en problemen van jeugdigen. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, NVMW en NIP

Richtlijn / info voor ouders. Scheiding en problemen van jeugdigen. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, NVMW en NIP Richtlijn / info voor ouders Scheiding en problemen van jeugdigen Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming NVO, NVMW en NIP Inleiding Kinderen 1 van gescheiden 2 ouders 3 hebben het vaak niet makkelijk.

Nadere informatie

Mediation Ouderschap na scheiding

Mediation Ouderschap na scheiding Mediation Ouderschap na scheiding Van strijd naar ouderschap Voor kinderen is een (echt)scheiding van ouders een ingrijpende gebeurtenis. Voor hen is het samenzijn van ouders inmiddels vanzelfsprekend.

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Als ouders uit elkaar gaan

Als ouders uit elkaar gaan Als ouders uit elkaar gaan Inhoud 3 > Als ouders uit elkaar gaan 4 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Het ouderschap blijft bestaan 7 > Informatie en consultatie 9 > De rol van de Raad 11 > De rechter

Nadere informatie

Echtscheiding. Gezag, omgang en informatie Mw. mr. M. (Marianne) Lautenbach

Echtscheiding. Gezag, omgang en informatie Mw. mr. M. (Marianne) Lautenbach Echtscheiding Gezag, omgang en informatie Mw. mr. M. (Marianne) Lautenbach Hoofdpunten - Gezag - Gezag na echtscheiding - Omgang na echtscheiding - Informatieplicht ouder en professional - Medische behandeling

Nadere informatie

Stelling 1. Stelling 2. Doorbreek de Cirkel Samen. Routeboekje. Dia 1. Dia 2. Dia 3. Dia 4. Symposium Het venijn zit in de staart

Stelling 1. Stelling 2. Doorbreek de Cirkel Samen. Routeboekje. Dia 1. Dia 2. Dia 3. Dia 4. Symposium Het venijn zit in de staart Dia 1 Dia 2 Routeboekje Kennismaken Project Methodieken Aan de slag in uw gemeente! Dia 3 Stelling 1 Onze organisatie begeleid ook mensen met NAH zonder indicatie. Dia 4 Stelling 2 perspectief is geborgd

Nadere informatie

Armoede en gevolgen voor kinderen

Armoede en gevolgen voor kinderen Armoede en gevolgen voor kinderen Hilde Kalthoff Zie ook Opgroeien en opvoeden in armoede, Kalthoff 2018 Inhoud presentatie Cijfers en risicogroepen Invloed op welbevinden Armoede en opvoeden Gevolgen

Nadere informatie

(ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding. Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker

(ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding. Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker (ex)partnerschap en ouderschap bij scheiding Claire Wiewauters Gezinspedagoog, psychotherapeut, onderzoeker 1 28/10/20 14 Wat is voor jou goed ouderschap na scheiding? scheiding = transitie in gezinsvorm

Nadere informatie

Nationale Bijscholingsdag

Nationale Bijscholingsdag Nationale Bijscholingsdag Voor Jeugd- en Gezinsprofessionals Trainer: Anja Roosendaal Programma Vormen huiselijk geweld /kindermishandeling Signaleren en handelen Risicofactoren en beschermende factoren

Nadere informatie

Leerlingen van het Raayland College waarvan de ouders gescheiden zijn.

Leerlingen van het Raayland College waarvan de ouders gescheiden zijn. Beschrijving project In het kader van extra contactmoment adolescenten is bij het team JGZ van de GGD Limburg-Noord voor regio Venray en Horst aan de Maas, een inventarisatie geweest van de signalen die

Nadere informatie

Echtscheidingsprotocol

Echtscheidingsprotocol Echtscheidingsprotocol December 2013 Gegevens van de school Naam: PCBS Oranje-Nassauschool Adres: Eijkmanplantsoen 3 3861 CW Nijkerk Directeur: Schoolbestuur: Ben Hiemstra PCO Gelderse Vallei Schoolmanagement:

Nadere informatie

Protocol voor kinderen van gescheiden ouders

Protocol voor kinderen van gescheiden ouders Protocol voor kinderen van gescheiden ouders Protocol voor kinderen van gescheiden ouders Status van het beleidsdeel: Status BO GMR Kwaliteitscyclus 2018-12-03 v2 15-01-2019 2019-01-16 v3 2019-02-26 def

Nadere informatie

Protocol machtsmisbruik / meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Protocol machtsmisbruik / meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling geweld en kindermishandeling Doelgroep: Directies, leerkrachten en interne contactpersonen in primair onderwijs In deze protocollen beperken we ons tot een korte beschrijving van de taken die de interne

Nadere informatie

OUDERSCHAPSPLAN als. trait-d union

OUDERSCHAPSPLAN als. trait-d union OUDERSCHAPSPLAN als trait-d union E.Groenhuijsen, 06-10-2011 1 Ouderschapslan als trait-d union Teveel kinderen verloren door scheiding het contact met een van de ouders (25%). Politiek, professionals

Nadere informatie

Specialisatieopleiding psycholoog - family mediation NIP

Specialisatieopleiding psycholoog - family mediation NIP Specialisatieopleiding psycholoog - family mediation NIP mensenkennis De kracht van de psycholoog-mediator zit erin dat mensen zich op hun eigen toekomst kunnen richten en dat kinderen de ruimte krijgen

Nadere informatie

PROTOCOL. School en echtscheiding 2013-2017

PROTOCOL. School en echtscheiding 2013-2017 PROTOCOL School en echtscheiding 2013-2017 De Malelande Juttepeergaarde 2 3824 BE Amerfoort 033-4564410 malelande@kpoa.nl Inleiding Dit protocol is geschreven om ouders en leerkrachten een handreiking

Nadere informatie

Lerende Netwerken voorjaar 2019 Presentatie Deel 1. Samenwerking rondom Veiligheid; over de vernieuwde meldcode en signalen van kindermishandeling

Lerende Netwerken voorjaar 2019 Presentatie Deel 1. Samenwerking rondom Veiligheid; over de vernieuwde meldcode en signalen van kindermishandeling Lerende Netwerken voorjaar 2019 Presentatie Deel 1 Samenwerking rondom Veiligheid; over de vernieuwde meldcode en signalen van kindermishandeling Voor internbegeleiders en kernpartners Met medewerking

Nadere informatie

Protocol School en Scheiding

Protocol School en Scheiding Protocol School en Scheiding Dit protocol: legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal houden, ter voorkoming van misverstanden; beschrijft

Nadere informatie

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)

Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 2 oktober 2017 Volgnummer Registratienummer Bij17-530 Onderwerp Investeer

Nadere informatie

Het schoolprotocol bij scheiding van ouders

Het schoolprotocol bij scheiding van ouders OBS DE WINDE NOOTDORP Protocol school en echtscheiding 2012-1 Deze informatie is er op gericht om duidelijkheid te verschaffen hoe het De Winde omgaat met het verstrekken van informatie aan ouders die

Nadere informatie

Protocol School en scheiding.

Protocol School en scheiding. Protocol School en scheiding. Boxtel, juli 2011 1 Protocol School en Scheiding. Dit protocol: legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal

Nadere informatie

ER OVER PRATEN HELPT ECHT

ER OVER PRATEN HELPT ECHT Zorg om Boer en Tuinder Aan de keukentafel Agrivaknet Bennekom 2 december 2015 ER OVER PRATEN HELPT ECHT INHOUD PRESENTATIE Wie zijn we? Wat doen we? Voor wie? Wat kunnen we voor agrariërs/gezinnen betekenen?

Nadere informatie

Van: M. Vonk Tel nr: Nummer: 17A.00756

Van: M. Vonk Tel nr: Nummer: 17A.00756 VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF Van: M. Vonk Tel nr: 06 20094747 Nummer: 17A.00756 Datum: 26 juni 2017 Team: Beleid sociaal domein Tekenstukken: Ja Bijlagen: 3 Afschrift

Nadere informatie

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

PROTOCOL. School en echtscheiding

PROTOCOL. School en echtscheiding r.k. daltonbasisschool De Leer St. Michielsstraat 6, 7255 AP Hengelo Gld Telefoon 0575 461715 PROTOCOL School en echtscheiding T 0575-461715 E info@basisschooldeleer.nl I www.basisschooldeleer.nl Inhoudsopgave

Nadere informatie

Anti-pestprotocol Dalton IKC Zeven Zeeën

Anti-pestprotocol Dalton IKC Zeven Zeeën Anti-pestprotocol Dalton IKC Zeven Zeeën Het belang van een anti-pestprotocol Een positief en veilig klimaat is noodzakelijk voor kinderen om zich goed te ontwikkelen. Op IKC Zeven Zeeën doen we onze uiterste

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Informatieplicht m.b.t. gescheiden ouders

Informatieplicht m.b.t. gescheiden ouders Informatieplicht m.b.t. gescheiden ouders Actie Datum Vaststelling DB 12 september 2013 Info naar GMR 13 november 2013 1 Inleiding In elke klas zitten één of meerdere kinderen van gescheiden ouders en

Nadere informatie

(V)echtscheidingen 7 S E P T E M B E R

(V)echtscheidingen 7 S E P T E M B E R (V)echtscheidingen 7 S E P T E M B E R 2 0 1 7 Workshop Complexe Scheidingen Welkom Aanbod voor Complexe Scheidingen Wat zijn Vechtscheidingen? Vaardigheden bij complexe scheidingen Waar hebben jullie

Nadere informatie

Begeleide Omgangsregeling (BOR Humanitas) Projectleider Michel Krijnsen. SAMENWERKINGSPROJECT HUMANITAS/ RvdK/Jeugdzorg/Rechtbank/ MW

Begeleide Omgangsregeling (BOR Humanitas) Projectleider Michel Krijnsen. SAMENWERKINGSPROJECT HUMANITAS/ RvdK/Jeugdzorg/Rechtbank/ MW Begeleide Omgangsregeling (BOR Humanitas) Projectleider Michel Krijnsen SAMENWERKINGSPROJECT HUMANITAS/ RvdK/Jeugdzorg/Rechtbank/ MW Scheiding: een groeiend maatschappelijk probleem Meer problemen in ontwikkeling

Nadere informatie

Voorwoord 11. Hoofdstuk 1. Scheiden doet lijden 15. Hoofdstuk 2. Hoe gaan kinderen om met de echtscheiding van hun ouders? 21

Voorwoord 11. Hoofdstuk 1. Scheiden doet lijden 15. Hoofdstuk 2. Hoe gaan kinderen om met de echtscheiding van hun ouders? 21 Inhoudstafel Voorwoord 11 Deel I. De echtscheiding verwerken 13 Joey lost het op 13 Hoofdstuk 1. Scheiden doet lijden 15 Het gezin van Rolf, Arianne en Eline, plots één grote chaos 18 Hoofdstuk 2. Hoe

Nadere informatie

Sociaal-emotionele ontwikkeling & Sociale Veiligheid. Beleid en protocollen

Sociaal-emotionele ontwikkeling & Sociale Veiligheid. Beleid en protocollen Sociaal-emotionele ontwikkeling & Sociale Veiligheid Beleid en protocollen OBS De Viermaster Papendrecht 2014-2015 Inleiding In dit document staat omschreven welk beleid en welke protocollen gehanteerd

Nadere informatie

Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten

Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten Maud Eimers en Erick Vloeberghs 2 Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de

Nadere informatie

Ouder en Kindadviseur Amsterdam Oud Oost. Onderdeel van Ouder- en kindteam Amsterdam Oud Oost

Ouder en Kindadviseur Amsterdam Oud Oost. Onderdeel van Ouder- en kindteam Amsterdam Oud Oost Ouder en Kindadviseur Amsterdam Oud Oost Onderdeel van Ouder- en kindteam Amsterdam Oud Oost Ouder- en kindadviseur De functie; laagdrempelige ondersteuning en hulp bij opvoed-opgroeivragen. Doelgroep

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE DEN HAAG De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE DEN HAAG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Hulp aan kinderen in (echt)scheidingssituaties

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Voeding : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Stappenplan vermoedens van kindermishandeling 3 2. Meldcode van de Willibrordus: Vermoedens van Kindermishandeling 3 2.1 Protocol

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Stichting Werkplaats Kindergemeenschap. Voortgezet Onderwijs

Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Stichting Werkplaats Kindergemeenschap. Voortgezet Onderwijs Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Stichting Werkplaats Kindergemeenschap Voortgezet Onderwijs Stichting Werkplaats Kindergemeenschap 2019 Inleiding Wat houdt de meldcode in? De meldcode Huiselijk

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Plan van aandacht

Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Plan van aandacht Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Plan van aandacht Het houdt niet op, tot dat je iets doet. Inleiding Om het aantal slachtoffers van Huiselijk geweld en Kindermishandeling te verminderen,

Nadere informatie

Landelijke training aanpak kindermishandeling (LTAK)

Landelijke training aanpak kindermishandeling (LTAK) Landelijke training aanpak kindermishandeling (LTAK) www.viermin.nl De Landelijke Training Aanpak Kindermishandeling (LTAK) is een training waarin kennis en vaardigheden worden aangereikt om huiselijk

Nadere informatie

Samen sterk: onderwijs, kinderopvang en jeugdhulp. Neja conferentie. 28 maart 2019

Samen sterk: onderwijs, kinderopvang en jeugdhulp. Neja conferentie. 28 maart 2019 Samen sterk: onderwijs, kinderopvang en jeugdhulp 1 Neja conferentie 28 maart 2019 Annemiek Veen (Kohnstamm Instituut) Moniek Zijm & Daphne Leemans (MOC t Kabouterhuis) Programma 2 Achtergrond Alert4you

Nadere informatie

Tijne Berg- le Clercq Senior inhoudelijk medewerker, Nederlands. Onderzoeker, Verwey-Jonker Instituut. JeugdZo! 7 november, 2012

Tijne Berg- le Clercq Senior inhoudelijk medewerker, Nederlands. Onderzoeker, Verwey-Jonker Instituut. JeugdZo! 7 november, 2012 Wat werkt in de aanpak van kindermishandeling? Tijne Berg- le Clercq Senior inhoudelijk medewerker, Nederlands Jeugdinstituut t Jodi Mak Onderzoeker, Verwey-Jonker Instituut JeugdZo! 7 november, 2012 Opzet

Nadere informatie

KeTJA (Kenniswerkplaats Transformatie Jeugd Amsterdam)

KeTJA (Kenniswerkplaats Transformatie Jeugd Amsterdam) Handreiking voor ouder- en kindadviseurs bij het ondersteunen van ouders en kinderen in geval van een vechtscheiding Kinderen hebben het vaak (een periode) moeilijk als hun ouders uit elkaar gaan 1. De

Nadere informatie

Bijlage Beroepscompetenties Logopedisten

Bijlage Beroepscompetenties Logopedisten Let op! Dit formulier kunt u het beste downloaden en digitaal invullen. Daarna uitprinten, ondertekenen en retour sturen. Bijlage Beroepscompetenties Logopedisten Deze bijlage is een verplicht onderdeel

Nadere informatie

Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht

Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend

Nadere informatie

Armoede, opvoeden en gevolgen voor ontwikkeling kinderen. Hilde Kalthoff

Armoede, opvoeden en gevolgen voor ontwikkeling kinderen. Hilde Kalthoff Armoede, opvoeden en gevolgen voor ontwikkeling kinderen Hilde Kalthoff Inhoud presentatie Cijfers en risicogroepen Invloed op welbevinden Eerste jaren hersenontwikkeling, armoede en hechting Armoede,

Nadere informatie

Congres ouderverstoting 2 juli. Erna Janssen de FamilieAcademie

Congres ouderverstoting 2 juli. Erna Janssen de FamilieAcademie Congres ouderverstoting 2 juli Erna Janssen de FamilieAcademie Programma congres ouderverstoting 2 juli 2016 13:00 opening en inleiding Erna de familieacademie 13:30 Heleen Koppejan-Luitze 14:00 Monique

Nadere informatie

Protocol School en Scheiding

Protocol School en Scheiding Protocol School en Scheiding voor het omgaan met situaties van echtscheiding binnen de scholen van VCO Harderwijk. Inleiding. Echtscheiding en het op andere manieren verbreken van een relatie tussen ouders

Nadere informatie