Geurregelgeving veehouderij en doorwerking in de RO

Transcriptie

1 Fred Stouthart Geurregelgeving veehouderij en doorwerking in de RO VNG studiedag Naar een beter buitengebied 9 maart 2017 Stadhuis Eindhoven

2 Geurregelgeving Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) - Activiteitenbesluit -VNG brochure 2 sporen Berekende geurbelasting (odour units) Afstanden Geuremissie uit stallen gemeten Emissiefactor (per dier) Vastgelegd in wettelijke regeling Geurnormen Geuremissie niet gemeten Geen emissiefactor Melkvee, jongvee Paarden, Pelsdieren Intensieve veehouderij (varkens en pluimvee)

3 Geur en veehouderij Geurregels doorwerking in RO Veehouders geen geurhinder veroorzaken vergunningverlening: afstanden of geurnormen Wetgeving: Ab en Wgv VNG brochure Doorwerking in RO: omgekeerde werking milieuregels: geen woningen bouwen daar waar de geurbelasting onaanvaardbaar hoog is geen wetgeving, jurisprudentie Goede ruimtelijke ordening = belangen beoordelen betrokken partijen Toekomstige bewoners: aanvaardbaar woon- en leefklimaat Veehouder(s): juridisch-planologisch toegestane gebruik niet belemmeren

4 Omgekeerde werking en contouren Afstandscontouren (50 meter, 100 meter) rond melkveestallen en andere diersoorten waarvan emissie niet bekend is mestopslagen, kuilvoer etc. Geurcontouren rond bouwblok of rond stallen van intensieve veehouderij overeenkomend met een bepaalde geurbelasting geurnorm, of waarde voor aanvaardbaar woon- en leefklimaat odour units; ou E /m 3

5 Inhoud 1. Veehouderij: geur bronnen en emissiereductie 2. Geurgevoelige objecten 3. Geurgevoelige objecten en aan te houden afstanden 4. Doorwerking afstandseisen in de RO 5. Andere afstanden hanteren tot geurgevoelige objecten 6. Geuremissie, geurbelasting en vergunningverlening intensieve veehouderij 7. Geurnormen (odour units) en doorwerking in RO 8. Plattelandswoningen

6 Geurbronnen op het veehouderijbedrijf

7 Geurbronnen veehouderijbedrijf en regelgeving tbv. vergunning Stal Wgv: afstandseisen of geurbelasting Kuilvoer afstandseis Activiteitenbesluit Mestopslag afstandseisen Activiteitenbesluit Mestscheiden be-/verwerken geen afstandseisen Activiteitenbesluit kan wel via (maatwerk) voorschriften / VNG brochure Brijvoer Beweiden Mest uitrijden Behoren niet tot activiteiten binnen de inrichting/ bouwblok Omgekeerde werking niet van toepassing

8 Geurgevoelige objecten

9 Geurgevoelig object (ggo) Gebouw, bestemd of geschikt voor menselijk wonen en verblijf Permanent, of daarmee vergelijkbare wijze van gebruik woningen, ziekenhuizen, gevangenissen etc. school, kantoorgebouw, (timmer)werkplaats kantine bij sportterrein, horeca gelegenheid recreatieobjecten hotels, pensions bungalowpark, vakantiehuisjes, verblijfs- en groepsaccommodaties indoor: ijsbaan, zwembad, sauna, skibaan Vaste jurisprudentie: juridisch-planologisch bestemming leidend Wgv biedt bescherming tegen langdurige blootstelling Beargumenteren kortdurende blootstelling Zie voorbeelden volgende pagina

10 Uitzonderingen: geurgevoelige object (ggo) Kortdurende Blootstelling = niet geurgevoelig Nachtverblijf beperkte duur kampeerboerderij (vakantieperiode, max. enkele weken) ABRvS, /1/H1 gebouwen tbv. onderhoud en beheer kampeerterrein, sanitaire voorzieningen. ABRvS, /1/T1/R4 Wel voor geurgevoelig, maar alleen beschermt door afstand art.14 Wgv: voormalige bedrijfswoning veehouderij (ruimte voor ruimte) of gebouwd na 19 maart 2000 ggo, maar vaste afstanden (50 / 100 meter) plattelandswoning: ggo, blijft onderdeel van de inrichting, bescherming 50 meter t.o.v. ander veehouderijen

11 Aan te houden afstanden Activiteitenbesluit Wet geurhinder en veehouderij VNG brochure

12 Afstandseisen Activiteitenbesluit (< 600 m 3 ) 100 m. bebouwde kom / 50 m. buitengebied VNG brochure (co)vergisten: 100 m.

13 Toekomst - Omgevingswet Afstandseisen Veel blijft zoals nu is Voorbeeld staffeling Aantal volwassen melkkoeien >900 Activiteitenbesluit Afstand tot geurgevoelige objecten in de bebouwde kom Afstand tot geurgevoelige objecten in het buitengebied Evaluatie geur en veehouderij Afstanden melkvee staffelen omvang bedrijf Minimum afstand 25 meter Meer afwegingsruimte om afstanden te verkleinen / vergroten (cultuur)historie, ligging, aard van de omgeving,. emissiearme stal, inrichting bouwvlak,.

14 Doorwerking afstandseisen in de Ruimtelijke ordening Activiteitenbesluit Wet geurhinder en veehouderij VNG brochure

15 Doorwerking afstandseisen Ab voorbeeld mestopslag Afstandscontour 50 meter rond mestopslag overlapt voorgenomen burgerbestemming (voormalige) bedrijfswoningen NB. Mestopslag bleek bij controle niet meer in gebruik. Via handhaving buiten gebruik stellen.

16 Zorgwoningen op locatie voormalige veehouderij binnen vaste afstand contour Niet bouwen binnen de contour vaste afstand 50 meter belang veehouder wordt geschaad aanvaardbaard woon- en leefklimaat niet gegarandeerd: geen odour units bekend, dus niet vaste stellen of binnen de geurcontour sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. NB. 50 m contour om bouwbok voor bescherming juridisch planlogische gebruiksruimte bouwvlak

17 Voorbeeld melkveehouderij Geen geur emissiefactor vastgesteld geurbelasting is niet te berekenen Afstandscontour 100 meter rond bouwblok: overlapt plangebied binnen afstandscontour in beginsel geen aanvaardbaar woon- en leefklimaat dus niet bouwen Van dit beginsel kan worden afgeweken als aannemelijk wordt gemaakt dat het woon- en leefklimaat binnen de contour wel aanvaardbaar is (AbRS /1/T1/R4 van 13 februari 2013 en /2/R2 van 1 maart 2013 herhaald in /1/R3 van 31 oktober 2012).

18 Aanvaardbaar woon- en leefklimaat binnen afstandscontour Wgv Aannemelijk maken van aanvaardbaar woon- en leefklimaat op grond van meetrapporten Wageningen UR Livestock Research 165,5 odour units per melkkoe. Rapport 296, maart 2010 (herziene versie januari 2011) Recente wetenschappelijke inzichten Geurbelasting berekend: geurcontour 7 odour units ingetekend (waarde voor aanvaardbaar woon- en leefklimaat uit geurgebiedsvisie gemeente) berekende geurbelasting op ijkpunten plangebied: ca. 2 odour units => goed woon- en leefklimaat

19 Andere afstanden hanteren tot geurgevoelige objecten Wet geurhinder en veehouderij

20 Andere afstanden Gemeentelijke geurverordening Wgv: andere afstanden verkleinen of vergroten (min. 25 m.) emissiewaarde uit meetrapport WUR - Lifestock Research onderbouwen in gebiedsvisie vastleggen in geurverordening Aantal volwassen melkkoeien >900 Afstand tot geurgevoelige objecten in de bebouwde kom Afstand tot geurgevoelige objecten in het buitengebied

21 Geuremissie en -belasting (odour units) vergunningverlening intensieve veehouderij Wet geurhinder en veehouderij Activiteitenbesluit

22 Geuremissie veehouderij Odour units (ou) Aantal dieren (plaatsen) Emissiefactor per dier (OU E /S/dier) Huisvestingsysteem - emissiearme stal - luchtwasser Bedrijfsemissie geur OU E /S Geurbelasting geurgevoelig object OU E /m 3 verspreidingsmodel V-Stacks Emissiefactor opgenomen in de ministeriele Regeling geurhinder en veehouderij vleesvarkens, zeugen, biggen, opfok- en leghennen, (groot)ouderdieren, vleeskuikens, kalkoenen, eenden, parelhoenders, vleeskalveren, vleesstieren, schapen en geiten.

23 Vergunningverlening voorbeeld 1 Emissie stankstoffen 1000 vlv Ou Geurbelasting 9 Ou V-Stacks verspreidingsmodel vergunningverlening afstand 200 meter wettelijke norm = 14 Ou vergunning verlenen

24 Vergunningverlening voorbeeld 2 Emissie stankstoffen 2500 vlv Ou Geurbelasting 20 Ou V-Stacks verspreidingsmodel vergunningverlening afstand 200 meter wettelijke norm = 14 Ou vergunning weigeren

25 Vergunningverlening voorbeeld 3 Emissie stankstoffen 2500 vlv Ou Voorgrond geurbelasting 10 Ou + biowasser V-Stacks verspreidingsmodel vergunningverlening afstand 200 meter wettelijke norm = 14 Ou vergunning verlenen

26 Intensieve veehouderij Wet geurhinder en veehouderij Geurnormen (voorgrond geurbelasting) bebouwde kom: 3 ou (2 ou) buitengebied: 14 ou (8 ou) Vergunningverlener toetst aan deze geurnormen tenzij andere normen gelden: gemeentelijk geurbeleid geurverordening Geurnorm = max. geurbelasting van een individuele veehouderij op een geurgevoelig object (ggo ou = odour units

27 Geurbelasting en -normen (odour units) doorwerking in RO / omgekeerde werking Wet geurhinder en veehouderij Activiteitenbesluit

28 Geurcontour (odour units) Veehouderij woning Dichtbij : hoge geurbelasting Grotere afstand: lagere geurbelasting Lage geurbelasting Grote contouren Hoge geurbelasting Kleine contouren Odour units

29 Geurregels doorwerking in RO Veehouders geen geurhinder veroorzaken vergunningverlening: afstanden of geurnormen Wetgeving: Ab en Wgv VNG brochure Doorwerking in RO: omgekeerde werking milieuregels: geen woningen bouwen daar waar de geurbelasting onaanvaardbaar hoog is Geen wetgeving, jurisprudentie Goede ruimtelijke ordening = belangen beoordelen betrokken partijen Toekomstige bewoners: aanvaardbaar woon- en leefklimaat Veehouder(s): juridisch-planologisch toegestane gebruik niet belemmeren

30 Toetsen belangen veehouderij Juridisch-planogisch gebruik niet belemmeren de ontwikkelingsmogelijkheden binnen het bouwvlak in stand laten toegestane bedrijfsvoering kan onbelemmerd doorgang vinden contour om bouwvlak (vanaf de rand) Hoe toetsen? toetsen geldende geurnorm (Wgv of geurverordening) geurnorm-contour

31 Beoordelen belangen veehouderij Toetsen aan de geurnormcontour ggo buiten de contour: belangen niet geschaad ggo binnen de contour: belangen geschaad, tenzij al ggo s binnen contour zijn gelegen en nieuwe ggo niet dichterbij wordt gebouwd dan bestaande Binnen alle relevante geurnormcontouren liggen bestaande ggo s Belang van veehouderij wordt niet geschaad

32 Toetsen aanvaardbaar woon- en leefklimaat Aanvaardbaar woon- en leefklimaat Voorgrond geurbelasting Individuele veehouderij woning + Achtergrond geurbelasting Cumulatief, alle veehouderijen

33 Toetsen aanvaardbaar woon- en leefklimaat Aanvaardbaar woon- en leefklimaat voorgrond- en achtergrond geurbelasting wordt niet bepaald door geurnorm, zelf aanvaardbaar woon- en leefklimaat bepalen Bijvoorbeeld op basis van: gemeentelijk geurbeleid (geurgebiedsvisie) provinciaal beleid (Verordening ruimte 2014 Noord-Brabant) GGD advies gemeentelijke beleidsregel RO leefkwaliteit-contour

34 Voorbeeld woon- en leefklimaat

35 Effect emissiereductie luchtwassers Theorie Lagere bedrijfsemissie lagere geurbelasting kleinere contour Praktijk Veehouder vult emissieruimte op: binnen standstil, meer dieren Gemeentelijk geurbeleid in overbelaste geursituaties eerst belasting terugbrengen tot aanvaardbaar niveau daarna weer nieuwe bedrijfsontwikkeling mogelijk, zonder overschrijden aanvaardbaar niveau effect: lagere bedrijfsemissie lagere geurbelasting kleinere geurcontour biedt meer mogelijkheden voor functieverandering VAB, RvR NB. waarden voor een aanvaardbaar woon en leefklimaat legt de gemeente vast in de geurgebiedsvisie Gebruiken deze in je ruimtelijke ordening

36 Wet plattelandswoningen omgekeerde werking

37 Wet plattelandswoningen Voormalige bedrijfswoningen bestemmen als plattelandswoning Kan, hoeft niet Maakt bewoning door burgers mogelijk

38 Gebruik tweede (voormalige) bedrijfswoning Grens inrichting Bedrijfswoningen onderdeel van de inrichting Geen bescherming tegen geur uit eigen stallen Tweede (voormalige) bedrijfswoning mag niet bewoond worden door burgers Bewoning door burgers is in strijd met bestemmingsplan

39 Oplossing (traditioneel) Grens inrichting Tweede bedrijfswoning afgesplitst en bestemmen als burgerwoning Mag wel bewoond worden door burgers Bescherming tegen geur: - Uit eigen stallen - Uit stallen buurveehouderijen Nieuw geur gevoelig object belemmert veehouderij

40 Oplossing: Plattelandswoning Grens inrichting Tweede bedrijfswoningen bestemmen als plattelandswoning - blijft onderdeel van de inrichting - mag wel bewoond worden door burgers Bescherming Geen bescherming tegen geur, geluid, fijn stof uit eigen stallen geen bescherming tegen geurbelasting op grond van odour units Afstand tot andere veehouderijen / buurveehouderijen = 50 meter Risico: overbelasting geur, fijn stof AbRS 4 februari 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:236) 22 april 2015 ( ) : Eu regelgeving => toetsing luchtkwaliteit NB. geldt niet voor geur of geluid

41 toekomstige systematiek geur en veehouderij?? Omgevingswet

42 Omgevingswet Onderscheid bebouwde kom / buitengebied blijft Geen onderscheid concentratiegebied of niet Geurnormen: voor- en achtergrondbelasting Geurnormen hanteren bij vergunning + ruimtelijke plannen Omgevingswet meer afwegingsruimte voor gemeente vastleggen in omgevingsplan normen, afwijken, afzonderingen (kan per locatie) op kaart (digitaal) bijv. voormalige bedrijfswoningen, zorgboerderijen, B&B..

43 Omgevingswet Systematiek basis: Drempelwaarde: laag - geen risico geurhinder - voldoet altijd Max. waarde: niet overschrijden er boven zsm. voldoen aan max BBT + termijn Kan veehouderij niet aan max. voldoen op de verkeerde plek afbouwen tot 20xx Afweegruimte individueel + motiveren (uniformiteit, rechtszekerheid?) functies en ander beschermingsniveau vastleggen in omgevingsplan

44 Omgevingswet Systematiek gebiedsnorm gemeente: Drempelwaarde omhoog= gebiedsnorm daaronder voldoet altijd onder de gebiedsnorm niet overschrijden boven gebiedsnorm tot hoever te benaderen (BBT afweging, individueel) Afweging individueel: situatie, status ggo, bbt, lokale situatie (kan je zo klein en groot mogelijk maken in het omgevingsplan; in de praktijk een modus vinden).

45 Omgevingswet Systematiek startnorm in Omgevingswet: drempelw. 0,5 ja drempelw. 2 ja tenzij gemeente 1 in OP opneemt max.waarde 8 afweegruimte 2-8, nee tenzij soepelere norm gemeente 6 Woningbouw: afweegruimte acceptabele bouwen bij belasting 9 => in OP vastleggen.

46 Dank u voor uw aandacht Vragen?

47 Activiteitenbesluit (Ab) Voorschriften voor aan te houden afstanden tot een geurgevoelig object Artikel Ab Activiteit Voorschrift aan te houden afstand (meter) Afstand tot geurgevoelig object gelegen in 3.46 Opslaan agrarische 100 Bebouwde kom bedrijfsstoffen 50 Buitengebied 3.46 Kuilvoer 25 Bebouwde kom en buitengebied 3.51 Mestbassin (opslag 100 Bebouwde kom en drijfmest en 50 (< 350 m 2 ) buitengebied digestaat) 3.46 Opslaan vaste mest 100 Bebouwde kom (< 600 m 3 ) 50 Buitengebied

48 VNG Brochure Mest be- en verwerking (Co)vergisten, verbranden en vergassen van mest 100 meter RZWI en gierverwerking meter Bewerking / verwerking dunne of dikke fractie mest Aerobe behandeling dunne fractie mest 30 meter 100 meter Compostering 100 of 200 meter Capaciteit < en > Capacteit < ton/jr >

49 Vaste afstanden Wet geurhinder en veehouderij In de Wgv opgenomen standaard waarden voor de aan te houden afstand van een veehouderij naar een geurgevoelige object. Vaste afstanden (meters) Melkkoeien, jongvee, zoogkoeien, paarden e.a.* Nertsen dieren dieren dieren dieren dieren Bebouwde kom Buitengebied Voor diercategorieën waarvoor bij ministeriële regeling geen emissiefactor voor geur is vastgesteld melkkoeien en vrouwelijk jongvee, zoogkoeien paarden pelsdieren, nertsen struisvogels en andere diersoorten