THEMA II.2. Ziekenhuisverblijven van bejaarden

Transcriptie

1 THEMA II.2. Ziekenhuisverblijven van bejaarden Selectiecriteria Onderstaande selectie omvat alle ziekenhuisverblijven van bejaarden, dit wil zeggen waarbij de patiënt 75 jaar of ouder is, ongeacht de pathologie of ingreep die aan de basis van de opname lag. Ook voor deze groep is het aandeel van de daghospitalisaties niet te verwaarlozen. Om deze reden worden eerst de klassieke verblijven (definitie cf.: Inleiding 2.2.) in kaart gebracht en worden daarna de dagopnamen apart bekeken. Voor wat betreft de daghospitalisaties werden enkel die dagopnamen weerhouden die een maxi-, super-, A-, B-, C- of D-forfait genereerden, om dezelfde reden als werd beschreven onder thema I.3. Selectiecriteria. De MKG-databank bevat verblijven van bejaarden voor het registratiejaar Het grootste deel hiervan ( ) zijn klassieke ziekenhuisverblijven, de overige 10% zijn dagopnamen (36 215). Registratiejaar 1998 Geografisch niveau Administratieve arrondissementen Toelichting Kaart II.2.a. illustreert de geografische variatie van klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden in België. Meer verblijven dan verwacht 1 zijn terug te vinden voor bejaarden afkomstig van de provincies Limburg en Antwerpen met aansluitend het arrondissement Leuven, en ook in de meeste arrondissementen van de provincie West-Vlaanderen, het arrondissement Gent en de arrondissementen Doornik en Bergen. In grote delen van Wallonië (de provincies Namen, Luik en Luxemburg) zijn er minder ziekenhuisverblijven voor bejaarden dan verwacht 1. De exacte gegevens waarop kaart II.2.a. gebaseerd is worden weergegeven in tabel II.2.a. Figuur II.2.a. brengt de leeftijds- en geslachtsdistributie van de klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden in beeld. 1 Voor de berekening van het verwacht aantal verblijven wordt verwezen naar Inleiding 3. Methodologie.

2 Zoals reeds in het thema I.1. klassieke ziekenhuisverblijven werd vastgesteld, is het aandeel van de bejaarde vrouwen (62%) groter dan dat van de bejaarde mannen (38%). Verder daalt het aantal ziekenhuisverblijven van 75-plussers in functie van de leeftijd. In Kaart II.2.b. worden de daghospitalisaties van bejaarden in beeld gebracht. De meest opvallende zones op deze kaart zijn enerzijds de provincies Luik, Luxemburg en (gedeeltelijk) Namen waar veel minder daghospitalisaties van bejaarden terug te vinden zijn dan verwacht 1, en anderzijds de provincie Limburg waar veel meer bejaarden worden opgenomen voor een dagverblijf dan verwacht 1. Het Noord-Zuid contrast op deze kaart is minder uitgesproken dan het geval was voor de daghospitalisaties van kinderen (kaart II.1.c) en voor daghospitalisaties in het algemeen (kaart I.3.). De gegevens waarop kaart II.2.b. gebaseerd is worden weergegeven in tabel II.2.b.. De leeftijds- en geslachtsdistributie van bejaarden in dagopname (figuur II.2.b) toont aan dat de verhouding tussen de geslachten hier toch anders ligt dan voor de klassieke verblijven. De vrouwen hebben nog steeds het grootste aandeel (53%) maar het verschil met het aandeel van de mannen (47%) is minder groot dan voor de klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden het geval is. Figuur II.2.c. geeft het aandeel weer van de medische en chirurgische verblijven voor bejaarden. Zoals ook vastgesteld werd bij de kinderen (figuur II.1.d.) ligt binnen de klassieke ziekenhuisverblijven het accent op de medische verblijven, de dagopnamen zijn overwegend chirurgische verblijven. De cijfers zijn echter minder uitgesproken bij de bejaarden dan bij de kinderen. Figuur II.2.d. geeft iets meer informatie over de aard van de pathologie die aanleiding geeft tot ziekenhuisopnamen van bejaarden. Voor wat betreft de klassieke ziekenhuisverblijven hebben de MDC s 5 (cardiovasculaire aandoeningen), 8 (aandoeningen van bewegingsstelsel en bindweefsel), 4 (respiratoire aandoeningen), 6 (gastro-intestinale aandoeningen), en 1 (aandoeningen van het zenuwstelsel) het grootste aandeel. Voor de daghospitalisaties ligt dit anders: MDC 2 (oogaandoeningen) is de absolute topper, gevolgd door MDC 6 (gastro-intestinale aandoeningen) en MDC 11 (aandoeningen van nieren en urinewegen). Indien meer ingezoomd wordt op de aard van de pathologie die aanleiding geeft tot ziekenhuisopnamen van bejaarden dan worden de tabellen II.2.c. en II.2.d. bekomen. Hierin worden telkens de top 10 van de APR-DRG s weergegeven voor respectievelijk de klassieke ziekenhuisverblijven en de daghospitalisaties van bejaarden. Voor wat betreft de klassieke ziekenhuisverblijven (cf tabel II.2.c.) valt het op dat de top 10 van de DRG s instaat voor nog geen 30% van alle klassieke ziekenhuisverblijven. Dit wil zeggen dat de ziekenhuispathologie van bejaarden veel gevarieerder is dan de ziekenhuispathologie van kinderen, waar de top 10 van de DRG s 50% van alle klassieke ziekenhuisverblijven voor kinderen dekt (cf tabel 1 Voor de berekening van het verwacht aantal verblijven wordt verwezen naar Inleiding 3. Methodologie.

3 II.1.e.). Er komen slechts 2 chirurgische DRG s voor in deze tabel: APR-DRG 073 Lens Procedures with or without Vitrectomy, en APR-DRG 308 Hip & Femur Procedures (except major joint) for Trauma : dit zijn ingrepen naar aanleiding van bekken-, heup- en femurfracturen, waarbij geen heupprothese geplaatst wordt. De medische DRG s in de tabel weerspiegelen de typische ouderdomsaandoeningen zoals hartdecompensatie en ritmestoornissen, pneumonie en COPD (chronic obstructive pulmonary disease), mentale retardatie en CVA, en opnamen voor revalidatie. Tabel II.2.d. toont aan dat de top 10 van de APR-DRG s voor daghospitalisaties bij bejaarden meer dan 70% van alle daghospitalisaties van deze leeftijdsgroep uitmaken. Hoewel 64% van alle dagopnamen van bejaarden chirurgische verblijven zijn, bevinden er zich slechts 4 chirurgische DRG s in deze top 10. Deze 4 DRG s staan echter wel in voor 48% van alle dagopnamen van bejaarden. Het absoluut grootste aandeel wordt geleverd door APR-DRG 073 Lens Procedures with or without Vitrectomy, die zich ook in de top 10 van de klassieke verblijven van bejaarden bevindt. Verder bevindt er zich nog een ophtalmologische DRG in tabel II.2.d. namelijk APR-DRG 072 Extraocular Procedures Except Orbit. Hier gaat het voornamelijk om aandoeningen van de oogleden die een heelkundige behandeling vergen, zoals entropion of ectropion. Voor wat betreft de chirurgische APR-DRG 361 Skin Graft & Wound Debrid Except For Skin Ulcer & Cellulitis gaat het in 70% van de gevallen om ingrepen wegens maligne huidtumoren en in nog eens 10% om ingrepen wegens benigne huidtumoren of carcinomata in situ. De vierde chirurgische DRG tenslotte is APR-DRG 025 Nervous System Proc For Peripheral Nerve Disorders. Dit zijn nagenoeg allen patiënten die behandeld worden voor een carpal tunnel syndrome. De medische DRG s in tabel tabel II.2.d. situeren zich in MDC 6 (gastro-intestinale aandoeningen), MDC 11 (aandoeningen van nieren en urinewegen), MDC 23 (factoren die de gezondheid beïnvloeden) en MDC 12 (aandoeningen van de mannelijke geslachtsorganen). Zowel voor wat betreft APR-DRG 250 Other Digestive System Diagnoses als voor APR-DRG 244 Diverticulitis & Diverticulosis, gaat het om dagopnamen voor een endoscopie, bijvoorbeeld een coloscopie, al dan niet met verwijdering van poliepen (DRG 250), een ileoscopie of een duodenoscopie (DRG 250). De dagopnamen uit de urologische DRG s in Tabel II.2.d. (MDC 11, APR-DRG s 468 Other Kidney & Urinary Tract Diagnoses en 461 Kidney & Urinary Tract Malignancy zijn bijvoorbeeld opnamen voor een cystoscopie, met of zonder biopsie (bij de man), of een urodynamisch onderzoek bijvoorbeeld een mictiografie, of een urethradilatatie of een cystoscopie met fulguratie of uretercatheterisatie. De indicaties kunnen zijn: neoplasmata van de blaas (al dan niet malige), strictuur van de urethra, en andere blaasaandoeningen zoals divertikels, fistels of atonie. Voor wat betreft de daghospitalisaties uit MDC 12 (APR-DRG 501 Male Reproductive System Diagnoses Except Malignancy ) in tabel II.2.d. gaat het ook

4 meestal om opnamen voor een cystoscopie, met of zonder biopsie (bij de man), of een mictiografie, maar de indicatie is hier bijna steeds hyperplasie van de prostaat of soms ook prostatitis. Dagopnamen die behoren tot APR-DRG 862 Other Factors Influencing Health Status (MDC 23) worden meestal gegenereerd door gelijkaardige onderzoeken als voor de DRG s uit MDC 11 en 12 in tabel II.2.d. het geval is (endoscopies, cystoscopies, urodynamische onderzoeken), hier echter uitgevoerd in het kader van een follow-up of van een observatie die uiteindelijk negatief is. Kaart II.2.a. Klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden- MKG 1998 Definitie klassen + (aantal arrondissementen) 120 < SAR (0) 110 < SAR =< 120 (1) 100 < SAR =< 110 (17) 90 < SAR =< 100 (19) 80 < SAR =< 90 (6) SAR =< 80 (0) De * geeft aan of de afwijking van de waarde van de SAR significant is voor het desbetreffende administratief arrondissement

5 Administratief arrondissement Naam Nummer Aantal verblijven SAR Klasse Ondergrens 95% BI Bovengrens 95% BI Significante afwijking SAR ANTWERPEN * MECHELEN * TURNHOUT * BRUSSEL-HOOFDSTAD HALLE-VILVOORDE * LEUVEN * NIJVEL * BRUGGE DIKSMUIDE IEPER * KORTRIJK * OOSTENDE * ROESELARE * TIELT * VEURNE AALST * DENDERMONDE * EEKLO * GENT OUDENAARDE * ST-NIKLAAS * AAT CHARLEROI * BERGEN * MOESCROEN * ZINNIK THUIN * DOORNIK * HOEI * LUIK VERVIERS * BORGWORM HASSELT * MAASEIK TONGEREN * AARLEN BASTENAKEN * MARCHE-EN-FAMENNE * NEUFCHATEAU VIRTON * DINANT * NAMEN * PHILIPPEVILLE * Totaal Tabel II.2.a. Aantal klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden - MKG 1998

6 Figuur II.2.a. Leeftijds- en geslachtsdistributie - MKG Leeftijd Aantal klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden Mannen Vrouwen Kaart II.2.b. Daghospitalisaties van bejaarden- MKG 1998 Definitie klassen + (aantal arrondissementen) 120 < SAR (7) 110 < SAR =< 120 (4) 100 < SAR =< 110 (8) 90 < SAR =< 100 (7) 80 < SAR =< 90 (4) SAR =< 80 (13) De * geeft aan of de afwijking van de waarde van de SAR significant is voor het desbetreffende administratief arrondissement

7 Administratief arrondissement Naam Nummer Aantal dagopnames SAR Klasse Ondergrens 95% BI Bovengrens 95% BI Significante afwijking SAR ANTWERPEN * MECHELEN * TURNHOUT * BRUSSEL-HOOFDSTAD * HALLE-VILVOORDE LEUVEN * NIJVEL BRUGGE * DIKSMUIDE * IEPER * KORTRIJK OOSTENDE ROESELARE TIELT VEURNE * AALST * DENDERMONDE EEKLO * GENT * OUDENAARDE * ST-NIKLAAS * AAT CHARLEROI * BERGEN * MOESCROEN ZINNIK * THUIN DOORNIK * HOEI * LUIK * VERVIERS * BORGWORM * HASSELT * MAASEIK * TONGEREN * AARLEN * BASTENAKEN * MARCHE-EN-FAMENNE * NEUFCHATEAU VIRTON * DINANT * NAMEN PHILIPPEVILLE Totaal Tabel II.2.b. Aantal daghospitalisaties van bejaarden - MKG 1998

8 Figuur II.2.b. Leeftijds- en geslachtsdistributie - MKG Leeftijd Aantal daghospitalisaties van bejaarden Mannen Vrouwen Figuur II.2.c. Ziekenhuisverblijven van bejaarden - aandeel medisch-chirurgisch - MKG % 70% 60% 70% 64% 50% 40% 36% 30% 30% 20% 10% 0% Klassieke hospitalisatie Dagopname Medisch Chirurgisch

9 Figuur II.2.d. Ziekenhuisverblijven van bejaarden - verdeling over de MDC's - MKG % 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% p Klassieke hospitalisatie Dagopname APR-DRG Omschrijving Aantal verblijven Chirurgisch of Medisch MDC Percent Cumulatief percent 073 Lens Procedures W Or W/o Vitrectomy Chirurgisch 02 4% 4% 194 Heart Failure Medisch 05 4% 7% 757 Organic Disturbances & Mental Retardation 9631 Medisch 19 3% 10% 139 Simple Pneumonia 9148 Medisch 04 3% 13% 860 Rehabilitation 9024 Medisch 23 3% 16% 140 Chronic Obstructive Pulmonary Disease 8029 Medisch 04 3% 19% 201 Cardiac Arrhythmia & Conduction Disorders 7066 Medisch 05 2% 21% 046 Nonspecific Cva & Precerebral Occlusion W/o Infarct 6955 Medisch 01 2% 23% 308 Hip & Femur Procedures Except Major Joint For Trauma 5943 Chirurgisch 08 2% 25% 144 Respiratory System Signs, Symptoms & Other Diagnoses 5737 Medisch 04 2% 27% Tabel II.2.c. Top 10 van de APR-DRG's van klassieke ziekenhuisverblijven van bejaarden - MKG 1998 APR-DRG Omschrijving Aantal verblijven Chirurgisch of Medisch MDC Percent Cumulatief percent 073 Lens Procedures W Or W/o Vitrectomy Chirurgisch 02 40% 40% 250 Other Digestive System Diagnoses 2282 Medisch 06 6% 47% 862 Other Factors Influencing Health Status 2116 Medisch 23 6% 53% 072 Extraocular Procedures Except Orbit 1608 Chirurgisch 02 4% 57% 468 Other Kidney & Urinary Tract Diagnoses 1361 Medisch 11 4% 61% 244 Diverticulitis & Diverticulosis 896 Medisch 06 2% 63% 501 Male Reproductive System Diagnoses Except Malignancy 800 Medisch 12 2% 65% 361 Skin Graft & Wound Debrid Exc For Skin Ulcer & Cellulitis 749 Chirurgisch 09 2% 67% 025 Nervous System Proc For Peripheral Nerve Disorders 720 Chirurgisch 01 2% 69% 461 Kidney & Urinary Tract Malignancy 665 Medisch 11 2% 71% Tabel II.2.d. Top 10 van de APR-DRG's van daghospitalisaties van bejaarden - MKG 1998