Methoden en tools voor patiëntenparticipatie bij onderzoek
|
|
- Bert Gerrit van den Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Methoden en tools voor patiëntenparticipatie bij onderzoek Met dit stroomschema maken we u wegwijs in het aanbod op Participatiekompas over het participeren van patiënten in wetenschappelijk onderzoek. Patiëntenparticipatie in onderzoek is een breed begrip. Er zijn veel manieren waarop patiënten inbreng in onderzoek kunnen hebben. De participatieladder wordt vaak gebruikt om duidelijk te maken dat er verschillende niveaus van participatie zijn, van heel intensieve vormen waarbij de patiënt de regie in handen heeft tot passieve vormen waarbij de patiënt slechts informatie verschaft. Afbeelding 1: Participatieladder (Teunissen, 2013). Gebaseerd op de ladder voor burgerparticipatie van Arnstein (1969) Op het Participatiekompas zijn Methoden en Tools opgenomen die aansluiten bij verschillende doelen van participatie die in de participatieladder beschreven worden, namelijk: Behoeften/ervaringen inventariseren (laagste trede) Ideeën genereren Adviseren Prioriteren Toetsen/beoordelen Co-produceren (hoogste trede) Patiëntenparticipatie kan op verschillende momenten in het onderzoeksproces plaatsvinden. In deze notitie maken we onderscheid tussen projectoverstijgende participatie, participatie op projectniveau en participatie binnen een project. Hiertoe behoren: * Onderzoeksagendering * Ontwikkeling onderzoeksprogramma Hiertoe behoren: *Opstellen onderzoeksopzet *Begeleidingscommissie *Uitvoering onderzoek *Evaluatie en implementatie 3. Participatie binnen het project Hiertoe behoren: *(Mede-)patiënten interviewen *Deelnemen aan focusgroep 1
2 In dit stroomschema worden die verschillende doelen van patiëntenparticipatie toegelicht met verwijzingen naar voorbeelden op het Participatiekompas. Ook wordt aangegeven in welke fases van onderzoek een bepaalde vorm van participatie toegepast kan worden. Vanzelfsprekend kunnen verschillende vormen van patiëntenparticipatie tegelijkertijd plaatsvinden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een medewerker van een patiëntenorganisatie als onderzoekspartner een onderzoek mede uitvoert (co-produceert) en er tevens behoeften bij de achterban worden geïnventariseerd. Langs de participatieladder. In deze paragraaf wordt ingegaan op de verschillende treden van de participatieladder. Per trede komen de volgende aspecten aan bod. Voor- en nadelen Wanneer? Een opmerking vooraf is dat de overgang naar verschillende treden vaak geleidelijk is. Waar een hijvorm staat, kan ook de zij-vorm worden gelezen. Waar patiënt staat wordt ook cliënt bedoeld. Trede I: behoeften/ervaringen inventariseren De patiënt draait mee als onderzoeksobject of bron van informatie en heeft daarmee meer een passieve dan een actieve rol in het onderzoek. Een voordeel van dergelijke participatie is dat het weinig tijd en inspanning vraagt van de patiënt. Kennis van het doen van wetenschappelijk onderzoek is niet nodig. Zo kunnen (ook) patiënten deelnemen die nauwelijks belastbaar zijn of een laag opleidingsniveau hebben. Nadeel is dat de patiënt geen regie heeft over het onderzoek. Patiënten beantwoorden vragen, maar praten niet mee over welke vragen gesteld kunnen worden en op welke manier ze het best gesteld kunnen worden. 2
3 * Vraagt relatief weinig tijd en inspanning van patiënt; * Geen begrip van onderzoek nodig *Kan vaak digitaal, schriftelijk, telefonisch, of bij patient thuis Een grote groep kan participeren, ook patiënten die nauwelijks belastbaar zijn of een laag opleidingsniveau hebben. * Patiënt heeft geen zeggenschap over wat onderzocht wordt en hoe *Patiënt is passieve bron van informatie Wanneer? Het inventariseren van behoeften en ervaringen van patiënten gebeurt in alle fases van onderzoek. Behoeften en ervaringen van patiënten worden geïnventariseerd bij het opstellen van een onderzoeksagenda of onderzoeksprogramma. Behoeften en ervaringen van patiënten worden in kaart gebracht ten behoeve van de onderzoeksopzet, evaluatie en/of implementatie van een onderzoeksproject. 3. Participatie binnen het project Bij het beantwoorden van de onderzoeksvraag worden (ook) behoeften en ervaringen van patiënten ingezet. Handboek Het handboek Fotostem: versterken van de participatie van verpleeghuisbewoners bevat een praktisch stappenplan waarmee de participatie van bewoners met dementie kan worden vergroot. Dit handboek is niet specifiek gericht op onderzoek, maar bevat bruikbare adviezen voor het inventariseren van de behoeften en ervaringen van patiënten voor wie participatie lastig is. 3
4 Methode/tool De enquête (of vragenlijst) is een veelgebruikte kwantitatieve onderzoeksmethodiek voor een betrouwbaar en representatief beeld van meningen, ervaringen (bijv. over tevredenheid) van een groep mensen. Een vragenlijst kan schriftelijk, digitaal, telefonisch of face-to-face gerealiseerd worden. Een voorbeeld hiervan is het continu cliëntervarings-/tevredenheidsonderzoek. Trede II: Ideeën genereren Patiënten wordt gevraagd actief mee te denken over het onderzoek of het onderzoeksonderwerp. De patiënt wordt geconsulteerd, zijn mening telt mee als het gaat om het bepalen van de onderzoeksagenda of de onderzoeksopzet. Een voorwaarde is dat de patiënt al enigszins een helicopterview moeten hebben. Hij moet dus moet kunnen inschatten welk onderzoek van belang kan zijn voor de groep patiënten waar hij toe behoort. Ook deze vorm van participatie vraagt relatief weinig tijd en inspanning van de patiënt of kennis van het doen van wetenschappelijk onderzoek. Deze rol kan worden ingevuld worden door een kleinere groep mensen, bij voorkeur mensen die met een helicopterview kunnen kijken naar de groep waar ze toe behoren. De patiënt treedt op als ervaringsdeskundige. Deze vorm van participatie is nog heel vrijblijvend voor onderzoeker en patiënt en daarmee ook laagdrempelig. Die vrijblijvendheid brengt met zich mee dat er geen garantie is dat de inbreng van de patiënt serieus overwogen wordt. * Vraagt relatief weinig tijd en inspanning van patiënt *Geen begrip van onderzoek nodig *Kan vaak digitaal, schriftelijk, telefonisch, of bij patient thuis *Laagdrempelig voor onderzoeker en patiënt Een grote groep kan participeren *Patiënt kan onderzoek al iets meer ingewenste richting sturen. * Patiënt heeft geen zeggenschap over wat wordt onderzocht en hoe *Geen garantie dat inbreng wordt meegenomen in het onderzoek 4
5 Wanneer? Het genereren van ideeën door patiënten gebeurt in alle fases van onderzoek. Patienten brengen hun idee over een wenselijke onderzoeksagenda in of ze denken mee over de invulling van een onderzoeksprogramma. Patiënten denken mee over de onderzoeksopzet, evaluatie en/of implementatie van een onderzoeksproject. 3. Participatie binnen het project Patiënten brengen hun eigen ideëen over een onderzoeksvraag in. Handboek Het handboek patiënten- en cliëntenparticipatie (CBO) legt de focus op informelere vormen van patiëntenparticipatie. Hoewel dit handboek gericht is op kwaliteitsverbetering, kan het ook goede aanknopingspunten bieden voor onderzoek. Methode/tool Groepsbijeenkomsten worden vaak georganiseerd voor het genereren van ideeën voor wetenschappelijk onderzoek. Op het Participatiekompas vindt u een kaartmethode die is ontwikkeld om de discussie te voeren over de mogelijke effecten van een onderzoek op het leven van patiënten. Een andere manier waarop een toegankelijk groepsgesprek georganiseerd kan worden, is die van het Wereldcafé (The World Café). Dit is een conversatievorm die samenwerking optimaal stimuleert en breed gedragen ideeën oplevert. Het idee achter de methode is, dat een grote groep mensen in een informele setting makkelijker hun inbreng geeft. Trede III: Advisering en prioritering Advisering en prioritering zijn vormen van patiëntenparticipatie in onderzoek waarbij patiënten (gevraagd) advies geven, maar geen gezamenlijke beslissingen nemen. De voorstellen en ideeën van de patiënten tellen, maar de onderzoeker kan hier in de uiteindelijke besluitvorming beargumenteerd van afwijken. De rol van adviseur betekent meer inbreng van de patiënt en daarmee ook meer verantwoordelijkheid. De participerende patiënt treedt op als vertegenwoordiger van zijn achterban. 5
6 * Patiënt heeft actieve rol in het onderzoek * Ervaringsdeskundigheid heeft een duidelijke, formele plek * Onderzoeker moet beslissingen verantwoorden naar patiënt. * Onderzoeker beslist uiteindelijk * Mogelijk minder geschikt voor een deel van patiëntengroep, omdat: 1) Patiënt enig begrip van onderzoek nodig heeft 2) Het geven van onderbouwd advies vraagt tijd en inspanning 3) Patiënt enigszins verantwoordelijkheid moet durven nemen Wanneer? Het uitbrengen van advies of het prioriteren van problemen of oplossingsrichtingen wordt doorgaans voorafgaand aan het project gedaan, projectoverstijgend of op projectniveau. Patienten brengen advies uit over de invulling van de onderzoekdsagenda of over de invulling van een onderzoeksprogramma. Patiënten denken mee over de onderzoeksopzet, evaluatie en/of implementatie van een onderzoeksproject. Methode/tool De criterialijst en tool cliëntenparticipatie is ontwikkeld door de projectgroep 'Methodieken van cliëntenparticipatie' van het Expertisecentrum voor Innovatieve Zorg en Technologie (EIZT). Het instrument geeft antwoord op de vraag wat (volgens EIZT belanghebbenden) de belangrijkste criteria zijn voor succesvol participeren van cliënten binnen de resultaatgebieden Onderzoek, Toepassing van technologie en Implementatie van innovatieve zorg van het EIZT. Deze tool kan breed worden ingezet voor patiëntenparticipatie bij onderzoek. 6
7 Een specifiek voorbeeld van een methode/tool voor prioritering is Concept Mapping. Hierbij wordt met een groep vastgesteld wat relevante onderzoeksthema s zijn door verschillende aspecten van een onderwerp in een schema af te beelden. Dit is een wetenschappelijk verantwoorde, maar ook praktische onderzoeksmethode, die geschikt is om complexe vraagstukken te structureren. Trede IV: Toetsen/beoordelen Patiënten werken als gelijkwaardig partner samen met andere partijen in de rol van beoordelaar. De onderzoeker bindt zich in principe aan de uitkomsten van de gezamenlijke besluitvorming. Hiermee hebben patiënten dus een wezenlijke en actieve inbreng in het onderzoek. Patiënten beoordelen immers mede welke thema s op een onderzoeksagenda terechtkomen of geven een oordeel over een onderzoeksvoorstel. De rol van beoordelaar vraagt om specifieke vaardigheden en kennis, en kost bovendien tijd. Deze rol is daarom voor bepaalde patiënten(-groepen) minder geschikt. Naarmate de invloed van patiënten (formeel) groter is, neemt ook de kans toe, dat er vragen gesteld worden bij de patiënteninbreng. Zo kan de patiënt(-vertegenwoordiger) de vraag krijgen of zijn input wel representatief is voor de achterban en niet slechts anekdotisch. * Patiënt is een beslissende partij in het onderzoek * Ervaringsdeskundigheid heeft een duidelijke, formele plek * Onderzoeker kan geen beslissingen nemen zonder instemming van de patiënt. * Patiënt is niet belast met organisatie onderzoek * Mogelijk minder geschikt voor een deel van de patiëntengroep, omdat: 1) Patiënt heeft goed begrip van onderzoek nodig 2) Het geven onderbouwd oordeel vraagt tijd en inspanning 3) Patiënt een verantwoordelijke rol moet durven nemen in het onderzoek * Grotere kans dat representativiteit patiënteninbreng in twijfel wordt getrokken 7
8 Wanneer? Toetsen en beoordelen zijn vormen van patiëntenparticipatie die vrijwel uitsluitend plaatsvinden op projectniveau of op project overstijgend niveau. Patiënten beslissen mee over de invulling van de onderzoeksagenda of over de invulling van een onderzoeksprogramma. Patiënten hebben samen met de onderzoekers beslissingsbevoegdheid over de onderzoeksopzet, evaluatie en/of implementatie van een onderzoeksproject. Handboek Het Handboek Ouderenparticipatie bevat suggesties voor ouderen die als adviseur een gelijkwaardige rol innemen. Het Handboek geeft bruikbare aanwijzingen, maar gaat niet specifiek over onderzoek. Methode/tool Voor patiënten, die bijvoorbeeld zitting nemen in een adviescommissie of referentenpanel is de criteriawaaier ontwikkeld. Deze waaier bevat criteria op 6 terreinen die relevant zijn voor patiënten en kunnen dienen als houvast bij een inhoudelijk gesprek over een onderzoek. Trede V: (Co-)produceren Bij de meeste verregaande vorm van patiëntenparticipatie in onderzoek ligt de regie geheel of primair bij patiënten. Patiënten ( of burgers) bepalen de onderzoeksagenda, of zetten zelf een onderzoek op. Vaak vormen zij de drijvende kracht. In andere gevallen treden onderzoeker en patiënt op als gelijkwaardige onderzoekspartners. Dit vereist veel kennis, kunde, en tijd van patiënten. Het biedt aan de andere kant veel mogelijkheden om richting te geven aan onderzoek. 8
9 * Patiënt is gelijkwaardige partij of heeft de regie over het onderzoek en de resultaten ervan * Patiënten bepalen (mede) waar een onderzoek over gaat. Mogelijk minder geschikt voor een deel van de patiëntengroep, omdat: 1) Patiënt moet goed begrip van onderzoek hebben 2) Het geven onderbouwd oordeel vraagt tijd en inspanning 3) Patiënt moet een verantwoordelijke rol durven nemen in het onderzoek Wanneer? Toetsen en beoordelen zijn vormen van patiëntenparticipatie die vrijwel uitsluitend plaatsvinden op projectniveau of projectoverstijgend niveau. Patiënten ontwikkelen een onderzoeksagenda of een onderzoeksprogramma, meestal in samenwerking met onderzoekers. Patiënten maken een onderzoeksopzet, geven een evaluatie en/of implementatie van een onderzoeksproject vorm, meestal in samenwerking met onderzoekers. Handboek Een boek dat inspiratie kan bieden voor de co-productie van wetenschappelijk onderzoek is het boek De patiënt aan het roer van Cees Smit Methode/tool Met de (Engelstalige) referentiekaarten van het Europees reuma-onderzoeksnetwerk EULAR worden patiënten in de rol van onderzoekspartner en onderzoeker geholpen bij hun samenwerking. 9
10 Literatuur Arnstein, S.R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 35, Binkhorst, T., Weerts, M., & Schipaanboord, A. (2005). Patiënten betrekken bij de zorg in het ziekenhuis. Een handboek. Utrecht: NPCF/PPCP/CBO. Bovenkamp, H.M.v.d. (2010). The Limits of Patient Power. Examining active Citizenship in Dutch Health Care. ibmg. Rotterdam: Erasmus University Rotterdam Smit, C., Valk, T.v.d., & Wever, K. (2012). Fundamenteel onderzoek en patiëntenorganisaties: een verrassende combinatie! In C. Smit (Ed.), Een nieuwe horizon. De toekomst van de patiëntenbeweging in Nederland. pp ). Hoogwoud: Kirjaboek. Teunissen, G.J., & Abma, T.A. (2010). Derde partij: tussen droom en daad. Een verkennend onderzoek naar de patiëntenpartij en -criteria voor onderzoek, beleid en kwaliteit bij overheden en zorginstellingen. TSG, 88, Teunissen, G.J. & Abma, T.A. (2013). Patients at the negotiating table. Exploring appraisal criteria of health research and quality of care used by patient advocacy groups in the Netherlands (Eur.J.Person Centred Healthcare, 1, 1, ) Margo Peeters en Annemiek van Rensen (november 2014) 10
Cliëntenparticipatie in onderzoek
Cliëntenparticipatie in onderzoek VOOR ONDERZOEKERS Informatie voor u als onderzoeker over het betrekken van cliënten (vertegenwoordigers) bij praktijkgericht onderzoek KENNISMAKING MET CLIËNTENPARTICIPATIE
Nadere informatieVergadering Raad van Bestuur Voorlegger
Vergadering Raad van Bestuur Voorlegger Betreft Voorstel cliëntenparticipatie 113Online Aan Raad van bestuur Van Chantal Laurent, Age Niels Holstein, Jan Mokkenstorm Agendapunt 7 Datum 2 september 2014
Nadere informatieLieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke van der Scheer ISOQOL
Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke.vanderScheer@utwente.nl Lieke van der Scheer ISOQOL 14-11-2014 1 De stem van patiënten Elisa Garcia Simone van der Burg (Nijmegen) Lieke van der Scheer
Nadere informatieCliëntenparticipatie. Criterialijst & Tool
Cliëntenparticipatie Criterialijst & Tool Deze criterialijst en tool zijn tot stand gekomen door samenwerking van Zuyd Hogeschool en het Huis voor de Zorg Deze handleiding is mogelijk gemaakt met financiële
Nadere informatieNog even geduld, de kennissessie start over enkele ogenblikken. Tip: zet het geluid van de computer alvast aan. Hoort u de achtergrondmuziek?
Nog even geduld, de kennissessie start over enkele ogenblikken Tip: zet het geluid van de computer alvast aan. Hoort u de achtergrondmuziek? Uitleg Zoom We gebruiken alleen Chat Geluid standaard uit Patiënten
Nadere informatieDOSSIER. Cliëntenparticipatie
DOSSIER Cliëntenparticipatie CLIËNTENPARTICIPATIE BETREKKEN VAN KWETSBARE BURGERS VRAAGT OM: van ervaring naar doelgerichte actie (idee of agenda) systeemwereld overheid & organisaties veiligheid nodig
Nadere informatieSGF formulier voor cliëntreferenten. Formulier voor het beoordelen van onderzoeksaanvragen vanuit het cliëntenperspectief.
SGF formulier voor cliëntreferenten Formulier voor het beoordelen van onderzoeksaanvragen vanuit het cliëntenperspectief. Bij dit formulier hoort een handreiking waarin de vragen en cursief gedrukte woorden
Nadere informatieSGF formulier beoordelen onderzoeksaanvragen vanuit cliëntenperspectief
SGF formulier beoordelen onderzoeksaanvragen Bij dit formulier hoort een brochure waarin de vragen worden toegelicht. Wij raden u aan hiervan kennis te nemen voordat u dit beoordelingsformulier invult.
Nadere informatieCliëntenparticipatie in onderzoek
Cliëntenparticipatie in onderzoek VOOR CLIËNTEN(VERTEGENWOORDIGERS) Informatie voor als u betrokken bent of wilt zijn bij praktijkgericht onderzoek als cliënt(vertegenwoordiger) KENNISMAKING MET CLIËNTENPARTICIPATIE
Nadere informatieHandreiking voor organisaties
Handreiking voor Toelichting bij het gebruik van het SGF formulier beoordelen onderzoeks aanvragen vanuit cliëntenperspectief Deze handreiking beschrijft het gebruik van het SGF formulier voor het beoordelen
Nadere informatiePatiëntenparticipatie in wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten. Informatie voor onderzoekers (2017)
Patiëntenparticipatie in wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten Informatie voor onderzoekers (2017) De Hart&Vaatgroep is de patiëntenorganisatie voor mensen met (verhoogd risico op) hart-
Nadere informatieDe Participatiematrix voor samenwerking met patiënten in projecten/onderzoek. HANDLEIDING Versie 1.1a Februari 2018
De Participatiematrix voor samenwerking met patiënten in projecten/onderzoek HANDLEIDING Versie 1.1a Februari 2018 Dirk-Wouter Smits Martijn Klem Marjolijn Ketelaar www.umcutrecht.nl/participatiematrix
Nadere informatieWaarden en criteria van mensen met een chronische ziekte of beperking. Truus Teunissen PARTICIPATIE-REEKS
Waarden en criteria van mensen met een chronische ziekte of beperking Truus Teunissen PARTICIPATIE-REEKS 1 Colofon Uitgever: Stichting Tools Omslag en vormgeving: Paul Lindhout Drukwerk: Drukkerij van
Nadere informatieVisie en werkwijze participatie van ouderen in het Ben Sajetcentrum
Visie en werkwijze participatie van ouderen in het Ben Sajetcentrum - het 10 punten participatie plan - Het Ben Sajetcentrum is een academische leerwerkplaats waar we de praktijk van / in de zorg willen
Nadere informatieWat is cliëntenparticipatie? Lezing 14 november ISOQOL Symposium door Dr. M.T. Slager/Opleidingsmanager Verpleegkunde en onderzoeker
Wat is cliëntenparticipatie? Lezing 14 november ISOQOL Symposium door Dr. M.T. Slager/Opleidingsmanager Verpleegkunde en onderzoeker Wat is cliëntenparticipatie Waarom is patiëntenparticipatie van belang?
Nadere informatiePatiëntenperspectief bij de kwaliteitsevaluatie van dialysezorg; Samen verder?
Patiëntenperspectief bij de kwaliteitsevaluatie van dialysezorg; Samen verder? Invitational herziening kwaliteitssysteem dialyse, 21 juni 2017 Karen Prantl, coördinator Kwaliteit & Onderzoek NVN 1 Afbakening
Nadere informatieCliëntenparticipatie bij het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten in de zorg
Cliëntenparticipatie in de zorg VOLLEDIGE Definitiekaart VOLLEDIGE Argumentenkaart VOLLEDIGE Optiekaart Definitiekaart Cliëntenparticipatie Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Deze kaart biedt
Nadere informatiePa#ëntenpar#cipa#e in wetenschappelijk onderzoek een mooie toekomst voor HOVON en Hematon
Pa#ëntenpar#cipa#e in wetenschappelijk onderzoek een mooie toekomst voor HOVON en Hematon Anna van Rhenen internist-hematoloog Mechteld van de Beld lid Raad van Toezicht Hematon Voorstellen Inhoud p HOVON
Nadere informatieIntern Besluitvormingsproces ROAZ regio AMC/VUmc. Ter vaststelling op 19 juni 2015
Intern Besluitvormingsproces ROAZ regio AMC/VUmc Ter vaststelling op 19 juni 2015 1 Structuur en besluitvorming van het ROAZ In het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) voor de regio s AMC en VUmc maken
Nadere informatieBurger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader
Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Inleiding Deze notitie beschrijft het theoretisch kader van de begrippen burger- en overheidsparticipatie. Het is tegelijkertijd bedoeld als agenda voor
Nadere informatieMiranda Kila, Voorzitter
Miranda Kila, Voorzitter 07-10-2015 moederraadrijnmond@outlook.com Inhoud Inleiding... 3 Visie en missie van de moederraad... 3 Cliëntenparticipatie... 4 Uitwerking regio Rijnmond... 5 Taakverdeling...
Nadere informatieKinder participatie: In- of uitsluiten? door Dr. M.T. Slager/Opleidingsmanager Verpleegkunde en onderzoeker
Kinder participatie: In- of uitsluiten? door Dr. M.T. Slager/Opleidingsmanager Verpleegkunde en onderzoeker Kinderen en particpatie Kinderen en particpatie Wat is participatie Waarom is participatie van
Nadere informatieKwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog
Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week
Nadere informatiePraat en beslis mee! Beoordelingscriteria voor kwaliteit van zorg en onderzoek vanuit patiënten- en cliëntenperspectief. Voorheen Astma Fonds
Praat en beslis mee! Beoordelingscriteria voor kwaliteit van zorg en onderzoek vanuit patiënten- en cliëntenperspectief Voorheen Astma Fonds Waar is de lijst voor bedoeld? Deze lijst met onderwerpen helpt
Nadere informatieToolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn
Toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn De toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn bevat vier praktische instrumenten om samen met cliënten te werken aan verbetering of vernieuwing van diensten
Nadere informatieRekenkamercommissie Wijdemeren
Rekenkamercommissie Wijdemeren Protocol voor het uitvoeren van onderzoek 1. Opstellen onderzoeksopdracht De in het werkprogramma beschreven onderzoeksonderwerpen worden verder uitgewerkt in de vorm van
Nadere informatieKWALITEIT VAN ZORG EN ONDERZOEK vanuit patiënten- en cliëntenperspectief
KWALITEIT VAN ZORG EN ONDERZOEK vanuit patiënten- en cliëntenperspectief Zeggenschap in wetenschap; invloed in kwaliteit van zorg (richtlijnen cliëntenraden); inspraak-invloed; meepraten meebeslissen;
Nadere informatiePARTICIPATIE IN FUNDAMENTEEL
VU medisch centrum, Metamedica Winter 2012/2013 PARTICIPATIE IN FUNDAMENTEEL PSYCHIATRISCH ONDERZOEK: WAT VINDEN CLIËNTEN BELANGRIJK? HET ONDERZOEK: WAAR GING HET OVER? Op 1 december 2010 is het VU medisch
Nadere informatieProject: Grip op ontwikkelingen in ehealth
Project: Grip op ontwikkelingen in ehealth Samenvatting rapportage deskresearch Auteur: Mw. Serge Metselaar, MSc. ehealth Onderzoeker & Adviseur www.ehonad.com/projecten Organisatie: Projectgroep ehealth
Nadere informatieToelichtingop gebruikclientervaringenvoor zorginkoop; ontwikkeling PREM inventarisatie gebruik ZorgkaartNederland.
Toelichtingop gebruikclientervaringenvoor zorginkoop; ontwikkeling PREM inventarisatie gebruik ZorgkaartNederland 23 februari 2017 Inleiding In de bestuurlijke afspraken van oktober 2016 zijn ontwikkeling
Nadere informatieSamen werken aan betere zorg. Handreiking voor begeleiding van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten
Samen werken aan betere zorg van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Participatie van cliënten... 4 De rol van de cliëntenraad in verbetertrajecten... 6 Het stappenplan:
Nadere informatiePatiëntenorganisaties en onderzoeksagenda s
Patiëntenorganisaties en onderzoeksagenda s Een onderzoek naar het perspectief van patiëntenorganisaties en overkoepelende patiëntenorganisaties ten aanzien van het opstellen van een onderzoeksagenda Patiëntenorganisaties
Nadere informatieNieuwe vormen van huurdersparticipatie. Inhoud
Nieuwe vormen van huurdersparticipatie Jaap van der Veen -Stade Advies 25 november 2015 ALV HBV Nieuwkoop Nieuwe vormen van huurdersparticipatie 1 Inhoud Huurdersparticipatie algemeen -Wat is het -Motieven
Nadere informatieMethodieken cliëntenparticipatie
Methodieken cliëntenparticipatie Cliëntenparticipatie Uw cliënten al in een vroeg stadium betrekken bij het ontwikkelen en verbeteren van uw zorgbeleid, zorgt ervoor dat uw beleid goed is afgestemd op
Nadere informatiePresentatie 9 april KCVG. Het cliëntperspectief: vertrekpunt voor onderzoek
Presentatie 9 april 2019 - KCVG Het cliëntperspectief: vertrekpunt voor onderzoek Presentatie Nienke van Doesburg en Femke Reijenga: Participatiebeleid bij ZonMw Voordelen en randvoorwaarden Rollen en
Nadere informatieKwaliteit & Veiligheid: Betrek burger bij toezicht op gezondheidszorg
Kwaliteit & Veiligheid: Betrek burger bij toezicht op gezondheidszorg In samenwerking tussen het NIVEL en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting is een Burgerplatform gehouden om betrokkenheid
Nadere informatieNIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg
NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels
Nadere informatieCriteria voor het beoordelen van onderzoeken en projecten vanuit het perspectief van patiënten
Criteria voor het beoordelen van onderzoeken en projecten vanuit het perspectief van patiënten Naam onderzoeksaanvraag: Naam beoordelaar: Datum: Let op Ben je op enigerlei wijze betrokken bij deze onderzoeksaanvraag?
Nadere informatieWorkhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid. Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat
Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat 2 3 Vernieuwingen in de praktijk Directe participatie bevorderen 1. Modern werkoverleg 2. OR-leden als
Nadere informatieCliënt in de lead Van beleid, via onderzoek, naar praktijk. Marjan Faber, Senioronderzoeker IQ healthcare 14 november 2016
Cliënt in de lead Van beleid, via onderzoek, naar praktijk Marjan Faber, Senioronderzoeker IQ healthcare 14 november 2016 Waarom is patiënten participatie goed? Het is moreel goed Contacten tussen mensen
Nadere informatieNaam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj
Kerngegevens Hier kan je een uitspraak of overkoepelende tekst over je onderwerp plaatsen, met evt. de naam van degene die de uitspraak heeft gedaan. Maar dat hoeft niet; je kunt deze tekst ook gewoon
Nadere informatierichtlijnen basis voor kwaliteit
richtlijnen basis voor kwaliteit het IKNL alles-in-één concept Alle kankerpatiënten in Nederland hebben recht op de best mogelijke zorg tijdens en na hun behandeling. U, als zorgprofessional, zet zich
Nadere informatieDe kunst van elkaar begrijpen
De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten
Nadere informatieKlein maar fijn. Onderzoek voor verbetering van de zorg. Jeanet Landsman. Senior onderzoeker. 2 november 2016, Kennismarkt Vilans
2 november 2016, Kennismarkt Vilans Klein maar fijn Onderzoek voor verbetering van de zorg Jeanet Landsman Senior onderzoeker Afdeling Onderzoek & Ontwikkeling Waarom onderzoek bij Alliade? Vormen van
Nadere informatieWorkshop Kwalitatief en Kwantitatief Onderzoek
Workshop Kwalitatief en Kwantitatief Onderzoek Wim Krijnen Lector Analyse Technieken voor Praktijk Onderzoek Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Hanze University of Applied Sciences
Nadere informatieBeleidsparticipatie. Hier komt de titel van de presentatie
Beleidsparticipatie hannes.jossart@bataljong.be ellen.degrauwe@bataljong.be zita.depauw@bataljong.be Hier komt de titel van de presentatie 1 Participatie is een fundamenteel recht van kinderen en jongeren
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieMethodiek Actieonderzoek
Methodiek Actieonderzoek C O M M U N I T Y D E V E L O P M E N T College 4 17 september 2012 Docent: Elly Hellings Leerdoel college 4 Leerdoel: meer kennis over de verschillende methodieken van actieonderzoek
Nadere informatieINSTRUMENTEN PATIËNTENPARTICIPATIE
INSTRUMENTEN PATIËNTENPARTICIPATIE JUNI 2013 Inleiding Er zijn verschillende instrumenten om patiëntenparticipatie toe te passen in de eerstelijnszorg. Patiëntenparticipatie is een onderwerp dat steeds
Nadere informatieParticipatie bij verkeersplannen: wanneer doe je het goed?
Participatie bij verkeersplannen: wanneer doe je het goed? ing. Eli Schapendonk (gemeente Wageningen) Thijs van Duijn (Emotion Kommunikatie Buro) Samenvatting Het goed organiseren van inspraak bij verkeers-
Nadere informatieMotieven en drijfveren voor opname Onderzoeksvoorstel. drs. Márian Vink en drs. Barbara Groot
Motieven en drijfveren voor opname Onderzoeksvoorstel drs. Márian Vink en drs. Barbara Groot 1 25 juli 2017 AANLEIDING Versterken eerstelijns zorg De 1ste Lijn Amsterdam is een onafhankelijke netwerkorganisatie
Nadere informatieEr zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen
Stroomschema Burgerparticipatie Stap 1 situatieschets Omschrijf de beleidssituatie: Wat is het probleem? Breng de complexiteit in beeld. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Maak een krachtenveldanalyse
Nadere informatieInformatiebijeenkomst
Informatiebijeenkomst Leernetwerk Sterker door zelforganiserende teams 28 november 2016 Adviseurs leernetwerk Will Schutte Wouter van Oord - Jansen Martijn Simons Programma Nader kennismaken Wat is zelforganisatie
Nadere informatieDe patiënt als partner. Birgitta Marijnissen, Zorgbelang Groningen Celeste Reker, Martini Ziekenhuis
De patiënt als partner Birgitta Marijnissen, Zorgbelang Groningen Celeste Reker, Martini Ziekenhuis De patiënt als partner Programma Hoe krijgt de patiënt als partner vorm in jouw dagelijkse praktijk?
Nadere informatiePositieve gezondheid en het gemeentegesprek
Positieve gezondheid en het gemeentegesprek Toelichting op ontwikkelde materialen en resultaten van de pilot in het kader van de ZONMW kennisvoucher Positieve gezondheid in de praktijk Projectnummer 50-53100-98-084
Nadere informatieDe rol van patiënten in onderzoek. 1 NVN De rol van patiënten in onderzoek
De rol van patiënten in onderzoek 1 NVN De rol van patiënten in onderzoek Inhoudsopgave Vooraf 3 1. Inleiding 4 2. Patiëntenparticipatie: een kort literatuuroverzicht 6 3. Tussenstand 9 4. Onze rol in
Nadere informatiePATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN
23 JANUARI 2020 PATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN Presentatie: belang van het thema in het kader van: Het P4Pprogramma Het derde meerjarige programma
Nadere informatieSamen Beslissen. Wat levert het op voor patiënt en behandelaar? Margot Metz, MSc, promovenda
Samen Beslissen Wat levert het op voor patiënt en behandelaar? Margot Metz, MSc, promovenda Begeleidingscommissie: prof. Aartjan Beekman MD PhD, prof. Christina van der Feltz-Cornelis MD PhD, Marjolein
Nadere informatiePatient-reported outcome measures. Spreker Diana Delnoij Plaats Kwaliteitsinstituut
Patient-reported outcome measures Spreker Diana Delnoij Plaats Kwaliteitsinstituut datum Waarom PROMs Van complicaties naar toegevoegde waarde Gebruik PROMs: Wetenschappelijk, t.b.v. Klinische trials;
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting 167 Dit proefschrift gaat over patiëntenparticipatie bij medische besluitvorming in de laatste levensfase van oncologie patiënten. Wanneer patiënten niet meer kunnen genezen,
Nadere informatieVRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]
VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom
Nadere informatieShared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar. Tim Kreuger, Margot Metz
Shared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar Tim Kreuger, Margot Metz Inhoud Shared Decision Making (SDM): wat is het? Samenhang SDM & herstelvisie. Meerwaarde en mate
Nadere informatieTevredenheidsonderzoek diensten PGO Support
Tevredenheidsonderzoek diensten PGO Support Esther Poort en Annemarie Venemans Maart, 2014 Leiden: De Onderzoekerij www.onderzoekerij.nl 1 1. Inleiding Deze rapportage beschrijft de resultaten van een
Nadere informatieIn hoeverre kunnen personen met een verstandelijke handicap daadwerkelijk participeren via de gebruikersraad (GBR) van die voorziening?
'Op zoek naar de grenzen van participatie. Een kwalitatief onderzoek naar de gebruikersraad in voorzieningen voor volwassenen met een verstandelijke beperking.' Lien Van de Wiel 1. SITUERING VAN HET ONDERZOEK
Nadere informatie3. RICHTLIJNWERKGROEP
3. RICHTLIJNWERKGROEP Wanneer de aanvraag voor een richtlijn is goedgekeurd, is het formeren van de richtlijnwerkgroep de eerste stap. De richtlijnwerkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van beroeps-
Nadere informatieA. Nieuwe Wmo Verordening prestatieveld 6
Onderzoeksopzet Evaluatie Wmo 2013 Op 1 januari 2013 is de nieuwe Verordening Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning Drechtsteden 2013 in werking getreden. Tevens is op die datum een nieuwe aanpak
Nadere informatieZorgondersteuningsfonds Oproep kortdurende praktijkgerelateerde onderzoeken Programma Onderzoeken in de Praktijk Vastgesteld, 19 september 2016
Oproep tot het indienen van aanvragen kortdurende, praktijkgerelateerde onderzoeken voor het Programma Onderzoeken in de Praktijk Programma van het Zorgondersteuningsfonds Doel van het programma De veranderingen
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieKwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules
VOOR WIE IS DEZE CRITERIAWAAIER? - Deze criteriawaaier is opgesteld voor cliënten- en familievertegenwoordigers in de GGz. Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules Vanuit een cliënten- en
Nadere informatieSjaboon eindrapport audit SYSQA B.V. SYSQA B.V. Almere. Datum : <<datum>> Status : <<concept /definitief>> Opgesteld door : <<SYSQA B.V.
Sjaboon eindrapport audit SYSQA B.V. SYSQA B.V. Almere Datum : Status : Opgesteld door : Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 Managementsamenvatting...
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld Evidence Based Werken. Foutloos Leren bij Korsakov
Praktijkvoorbeeld Evidence Based Werken Foutloos Leren bij Korsakov SYMPOSIUM: BIJEENKOMST EVIDENCE BASED WERKEN IN VERPLEEGHUIZEN 8 MAART 2018 CYNTHIA VOGELER, DIRECTEUR KORSAKOV KENNISCENTRUM Inleiding
Nadere informatieHet verhaal als kwaliteitsinstrument
Het verhaal als kwaliteitsinstrument Drs. Beatriz Roman Science-practitioner / Promovendus Tranzo (Tilburg University) Onderzoeker Lectoraat Dynamische Talentinterventies Docent Fontys Hogescholen HRM
Nadere informatieDe Utrechtse Participatiestandaard
De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate
Nadere informatieAchtergrond. Film King s Fund. Co-creatie. Inspiratiesessie EBCD: Zo denkt de patiënt als partner met u mee. Experience-based co-design 30-9-2014
Achtergrond Inspiratiesessie EBCD: Zo denkt de patiënt als partner met u mee Maandag 22 september 2014 CBO, Utrecht Patiëntenparticipatie vanzelfsprekend? Patiënten worden gehoord, (vaak) niet betrokken
Nadere informatieHoe creëer je betekenisvolle samenwerking?
vervolgfolder Participatief onderzoek met jongeren & ouders Hoe creëer je betekenisvolle samenwerking? Aangevuld met ervaringen van onderzoekers, ouders en jongeren Geen methode maar een basishouding Participatie
Nadere informatieSamen met leden beleid maken, we doen toch niets anders? Co-creatie versterkt het draagvlak. Adviezen, tips en regels.
06 Samen met leden beleid maken, we doen toch niets anders? Co-creatie versterkt het draagvlak. Adviezen, tips en regels. tekst: Erik van co- Laar en Therèse van t Westende-de Bijl 26 vm juni 2013 creatie
Nadere informatieAcademische Zitting. 15 juni 2018 Brugge. Wit-Gele Kruis van Vlaanderen
Academische Zitting 15 juni 2018 Brugge Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Programma 1. Voorwoord door mevr. dr. G. De Brabanter voorzitter Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen 2. Prof. Dr. A. Van Hecke toelichting
Nadere informatieRapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Samenvatting Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. In 2007 is de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) opgericht, het
Nadere informatieCliëntprofielen t.b.v. arrangementvorming en inkoop Wmo Gemeenten Best, Oirschot en Veldhoven 17 juli 2014
Cliëntprofielen t.b.v. arrangementvorming en inkoop Wmo 2015 Gemeenten Best, Oirschot en Veldhoven 17 juli 2014 Het waarom van de nieuwe maatwerkprofielen/ arrangementen Aansluiten bij kanteling Wmo, uitgaan
Nadere informatieINBRENG VAN HET PATIËNTENPERSPECTIEF BIJ HET OPSTELLEN VAN WETENSCHAPSAGENDA S - ERVARINGEN VAN [AANDOENING]PATIENTEN
INBRENG VAN HET PATIËNTENPERSPECTIEF BIJ HET OPSTELLEN VAN WETENSCHAPSAGENDA S - ERVARINGEN VAN [AANDOENING]PATIENTEN RAPPORT VAN ACHTERBANRAADPLEGING [NAAM PATIËNTENORGANISATIE] Versie 1 Inhoudsopgave
Nadere informatie1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...
Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar
Nadere informatieImplementatieplan interactief beleid
Implementatieplan interactief beleid (juni 2010 t/m mei 2011) Gemeente Weert, 15 juli 2010 Portefeuillehouder interactief beleid: wethouder H. Litjens Regisseur wijkgericht werken: Marianne Schreuders
Nadere informatieParkeren Johanna Naber-erf
Parkeren Johanna Naber-erf Oordeel deelnemers en bewoners In 200 vroegen bewoners van het Johanna Naber-erf aandacht voor de als schaars ervaren parkeerruimte. Zij zijn zelf aan de slag gegaan en deden
Nadere informatieReglement Wetenschapscommissie Medisch Centrum Haaglanden
Reglement Wetenschapscommissie Medisch Centrum Haaglanden 1 Inhoudsopgave 1. Begripsbepalingen 2. Taakopdracht 3. Samenstelling commissie, benoeming en zittingduur 4. Werkwijze en besluitvorming 5. Taken
Nadere informatieMeer invloed en inspraak via de clientenraad
Meer invloed en inspraak via de clientenraad Congres de patiënt aan het roer in de zorg!? 12 april 2019 Jasper Boele directeur LSR Korte geschiedenis van Medezeggenschap in curatieve zorg Vanaf 2008 is
Nadere informatieInspraakladder: onderwijskundig model voor leerlingparticipatie
Inspraakladder: onderwijskundig model voor leerlingparticipatie Instrument voor Student Voice SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Verantwoording 2018 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling,
Nadere informatiedrs. Ap Reinders, John Nederstigt, dr. Tom Horn, dr. Derk Reneman 1 december 2015 Annette Keates ( )
gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W drs. Ap Reinders, John Nederstigt, dr. Tom Horn, dr. Derk Reneman 1 december 2015 Annette Keates (0650814004) 2015.005622Z- Inleiding Op 1 januari 2015 is, vanwege
Nadere informatieVan Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk
Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk met lokale en regionale cliëntenraden, patiëntenverenigingen en belangengroepen De burger als adviseur van gemeenten 7 oktober 2015 Den Haag
Nadere informatieMCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen
MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen Maureen Rutten-van Mölken SELFIE tweede nationale workshop 29 maart 2018 Agenda 12:00 12:30u Inloop met koffie, thee en broodjes 12:30 12:45u Voorstelrondje 12:45
Nadere informatieOnlangs is de Multidisciplinaire Richtlijn
Patiënten betrekken bij ontwikkeling richtlijnen heeft veel voordelen Betere zorg door inbreng patiënten dr. Angelique de Rijk, voorzitter herziening Richtlijn Hartrevalidatie en universitair hoofddocent
Nadere informatieOnderzoeksvoorstel Techniek het jaar rond! Onderzoek naar techniekbevorderende activiteiten in het basisonderwijs van Rivierenland
Onderzoeksvoorstel Techniek het jaar rond! Onderzoek naar techniekbevorderende activiteiten in het basisonderwijs van Rivierenland Kenniscentrum Bèta Techniek Floor Binkhorst Februari 2013 Inhoudsopgave
Nadere informatieZelfredzaamheid-Matrix. Volledige en telbare beoordeling van cliënten
Zelfredzaamheid-Matrix Volledige en telbare beoordeling van cliënten Wat is de Zelfredzaamheid-Matrix? Zelfredzaamheid Zelfredzaamheid is: Het zelf realiseren van een acceptabel niveau op belangrijke domeinen
Nadere informatieinformatie boekje METHODIEK SIJN
informatie boekje METHODIEK SIJN In het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager ligt de sleutel tot herstel Loes Roeloffs en Laura Terbrack zijn intellectueel eigenaar van de methodiek SIJN. Niets
Nadere informatieinformatie boekje METHODIEK SIJN
informatie boekje METHODIEK SIJN 1 Inleiding In het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager ligt de sleutel tot herstel De zorg- en welzijnssector zit in de overgang van transitie naar transformatie.
Nadere informatiePARTICIPATIE VOLGENS FONTYS
PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS BELANG VAN PARTICIPATIE Wie studeert of werkt bij Fontys, weet: wij hechten veel waarde aan de mening van onze studenten en medewerkers. Bij het maken van beleid en bij het
Nadere informatieVeranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals
Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Karen Schipper, Susan Woelders en Annette Hendrikx Aanleiding Context: veranderingen in het zorgstelsel
Nadere informatieVisie op medezeggenschap van cliënten en familie van Abrona
Visie op medezeggenschap van cliënten en familie van Abrona Bestemd voor: Abrona Geschreven door: Werkgroep Visie op Medezeggenschap, bestaande uit vertegenwoordiging van cliënten, familie, afdeling Medezeggenschap
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieHandreiking actieve patiëntenparticipatie. voor zorgaanbieders in de eerstelijnszorg
Handreiking actieve patiëntenparticipatie voor zorgaanbieders in de eerstelijnszorg 10 juli 2012 1 Inleiding en toelichting In deze handreiking vindt u methoden die u kunnen helpen om de wensen van uw
Nadere informatieAnita Cremers Lectoraat Co-design, Hogeschool Utrecht
Participatief ontwerpen van technologie ter bevordering van zelfredzaamheid bij cliënten met een cognitieve beperking Anita Cremers Lectoraat Co-design, Hogeschool Utrecht Wat hebben we onderzocht? Onderzoeksvraag
Nadere informatie