Hemelwateropvang: van dimensionering tot praktische aanleg

Transcriptie

1 Hemelwateropvang: van dimensionering tot praktische aanleg Studie-avond, november 2013 Stan Verdonck 6, Maarten Van Mechelen 1, Els Berckmoes 2,Marijke Dierickx ³,Els Mechant ³, Elise Vandewoestijne 4 & An Decombel 5 1 Proefcentrum Hoogstraten, 2 Proefstation voor de Groenteteelt, 3 Proefcentrum voor Sierteelt, 4 Proefcentrum voor de groenteteelt Oost-Vlaanderen, 5 Inagro, 6 Thomas More

2 Waterbronnen in de glastuinbouw Hemelwater Leidingwater Drainagewater Grondwater Oppervlaktewater Grondwater

3 Waterbronnen in de glastuinbouw Leidingwater In de praktijk hoofdzakelijk Hemelwater slechts 2 waterbronnen aangewend maar grondwaterwinningen Oppervlaktewater onder druk! Grondwater Grondwater

4 Hemelwater Waterkwaliteit? Aanleg waterbassin? Kostprijs hemelwater?

5 Hemelwater Waterkwaliteit? Aanleg waterbassin? Kostprijs hemelwater?

6 Dimensioneren opvang

7 Dimensioneren opvang

8 Rekenprogramma

9 Rekenprogramma

10 Voorbeeld Tomaat Teelt: Tomaat (jaarrond) Waterbassin Lengte 80 m Waterafvoerende oppervlaktes: Breedte 60 m Serre m² Totale diepte 4 m Teeltoppervlakte m² Diepte Overloop 0,50 m Bedrijfsgebouwen 1000 m² Hoogte dode zone 0,50 m Waterstromen: Waterverbruik teelt: Standaard waarden Bruto volume bassin (m³) Nuttig volume bassin (m³) Bruto volume m³/ha T Nuttig volume m³/ha T Netto Oppervlakte m²/ha T Aandeel hemelwater in verbruik % Benuttingspercentage % Gemiddelde Overloop m³/jaar/ha T Maximaal watertekort m³/jaar per ha T Gemiddeld Watertekort m³/jaar/ ha T Terugkeerperiode: #jaar ,7% 80,6% % 61% % 67% % 75% % 81% % 81% % 80% % 78% % 77% > 46jaar % 75% > 46jaar

11 Voorbeeld 2: factor teelt Teelt: Paprika (jaarrond) Waterbassin Lengte 80 m Waterafvoerende oppervlaktes: Breedte 60 m Serre m² Totale diepte 4 m Teeltoppervlakte m² Diepte Overloop 0,50 m Bedrijfsgebouwen 1000 m² Hoogte dode zone 0,50 m Waterstromen: Waterverbruik teelt: Standaard waarden Bruto volume bassin (m³) Nuttig volume bassin (m³) Bruto volume m³/ha T Nuttig volume m³/ha T Netto Oppervlakte m²/ha T Aandeel hemelwater in verbruik % Benuttingspercentage % Gemiddelde Overloop m³/jaar/ha T Maximaal watertekort m³/jaar per ha T Gemiddeld Watertekort m³/jaar/ ha T Terugkeerperiode: #jaar ,0% 60,3% > 46jaar % 52% % 57% % 63% % 63% % 61% > 46jaar % 59% > 46jaar % 58% > 46jaar % 56% > 46jaar % 55% > 46jaar

12 Voorbeeld 2: factor teelt

13 Voorbeeld 3: factor diepte Teelt: Tomaat (jaarrond) Waterbassin Lengte 80 m Waterafvoerende oppervlaktes: Breedte 60 m Serre m² Totale diepte 5 m Teeltoppervlakte m² Diepte Overloop 0,50 m Bedrijfsgebouwen 1000 m² Hoogte dode zone 0,50 m Waterstromen: Waterverbruik teelt: Standaard waarden Bruto volume bassin (m³) Nuttig volume bassin (m³) Bruto volume m³/ha T Nuttig volume m³/ha T Netto Oppervlakte m²/ha T Aandeel hemelwater in verbruik % Benuttingspercentage % Gemiddelde Overloop m³/jaar/ha T Maximaal watertekort m³/jaar per ha T Gemiddeld Watertekort m³/jaar/ ha T Terugkeerperiode: #jaar ,9% 81,6% % 61% % 67% % 76% % 82% % 83% % 82% % 81% % 80% % 78% > 46jaar

14 Voorbeeld 4: factor spoelwater Tomatenbedrijf met 2 MMF en 1 ZF, dagelijks spoelvolume/ filter MMF = +/- 3m³, ZF = +/- 2m³, jaarlijkse spoelwaterproductie 2310 m³.

15 Mogelijke toepassingen model Dimensioneren wateropslag met oog op aanleg Hernieuwen milieuvergunning (grondwaterwinning) Buffervolumes berekenen Mogelijke uitbreidingen: Opvang loodsen Containervelden Opvang voor preiwasinstallaties

16 Praktische aanleg waterbassin Wettelijk kader: Stedenbouwkundige vergunning Stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie-voorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater (van kracht vanaf 1/01/2014) infiltratievoorzieningen buffercapaciteit 250m³/ha (330m³/ha) vertraagde afvoer 20 l/s en ha (10 l/s en ha)

17 Graafwerken en opbouw taluds Teelaarde niet geschikt voor opbouw taluds tgv humusgehalte! Humusrijke gronden leiden tot inzakken taluds Taluds worden aangelegd onder hoek van 45 Bovenkant talud:0,8 1,2m breed Doorsnee waterbassin 4-5m diep

18 Drainagesysteem = grondwaterpeil onder waterniveau in het waterbassin te houden = overtollige lucht afvoeren in humusrijke grond

19 Drainagesysteem = pompinstallatie oppompen van grondwater! In de praktijk staat pompinstallatie continu aan. Dit is normal niet nodig wanneer het waterniveau in de basin voldoende hoog staat (vb 1 m boven grondwaterniveau)

20

21 Folies Type folie Sterke punten Minder sterke punten PVC folie Lage kostprijs Chemische bestendigheid 0,5mm Te verlijmen Koude/Warmte bestendigheid Slijtvastheid Krimpgedrag Bevat weekmakers Polyoleofine folie Chemische bestendigheid Iets duurder ivt PVC-folie 0,6 mm Koude/Warmte bestendigheid Slijtvastheid Bevat geen weekmakers Niet te verlijmen (lassen en fohnen) Vormvastheid EPDM folie Behoud elasticiteit Hoge kostprijs (synthetisch rubber) Zeer lange levensduur Moeilijke montage (zwaar 0,8-1,5mm Zeer goede UV-bestendigheid + moet gevulkaniseerd worden ter plaatse)

22

23 Afwerking: Talludfolie aanbrengen (PVC ++, EPDM (wraat),astryn (plooien) Waterdicht maken doorvoeren Installeren aanzuigkorven Aanbrengen veiligheidstouw Aanbrengen omheining (wett. verplicht) Algenbestrijding!!??

24

25 Aandachtpunten 3 van de opgevolgde bedrijven hadden structurele problemen met hun waterbassin: Gebrekkige drainage Verzakking taluds Afname opslagcapaciteit met toenemend grondwatergebruik tot gevolg Spuistroomproductie

26 Hemelwater Waterkwaliteit? Aanleg waterbassin? Kostprijs hemelwater?

27 Situatieschets Teeltgegevens Tomaat Vers water : 800 l/m² Oppervlakten Teelt: Kostprijs hemelwateropslag Serre m² Teeltoppe m² Situatieschets Bedrijfsge m² Teeltgegevens Afmetingen bassin Teelt: Tomaat Lengte? m Vers water : 800 l/m² Breedte? m Oppervlakten Totale diepte 5,0 m Serre m² Diepte Overloop 0,5 m Teeltoppe m² Hoogte dode zone 0,5 m Bedrijfsge m² Kost per m³ ingezet Afmetingen bassin hemelwater Lengte? m Aandeel zonder opbrengst Bruto Netto Brutoooppervlakte Lengte Breedte Breedte Nuttig volume? m hemelwate Benuttingspercentage Ingezet hemelwater periode: derving Terugkeer- opbrengst derving volume Oppervlakt Totale (m) diepte (m) m³/ha T r in m³/ha T 5,0 m e m²/ha T m²/ha t verbruik % % teelt m³/ha t #jaar Diepte Overloop 0,5 m Hoogte 40 dode zone , m ,5% 72,0% ,18 1, ,0% 80,9% ,26 1, ,4% 82,6% ,30 1, ,1% 82,6% ,36 1, ,1% 81,3% ,48 2, ,0% 78,7% ,62 3,06 Kostprijs grond: 8/m², basin en grond afgeschreven op 20 jaar, Foliebassin

28 Kostprijs hemelwateropslag

29 Conclusie Dimensioneer je waterbassin bedrijfsspecifiek! Rekentool is beschikbaar op de websites van de proefcentra Breng kosten voor aanwenden andere waterbronnen in rekening Houd rekening met nieuw Koninklijk besluit Drainages moet niet jaarrond opstaan?! Besteed voldoende aandacht aan drainage en opbouw van de taluds!