NIBE-SVV, januari Oefenexamen Pensioenpraktijk 1

Transcriptie

1 NIBE-SVV, januari 2013 Oefenexamen Pensioenpraktijk 1

2 1. Frits is in jaar geworden. Frits is enige tijd geleden getrouwd met Barbara (62 jaar). Voor beiden was dit de tweede keer. Frits ontvangt een AOW voor gehuwden (EUR 650,- per maand) en partnertoeslag. Het brutominimumloon bedraagt EUR 1.300,- per maand. Barbara werkt als serveerster. Haar brutoloon bedraagt EUR 500,- per maand. Barbara ontvangt maandelijks EUR 120,- aan ouderdomspensioen. Deze reeds ingegane pensioenuitkering is haar via pensioenverevening bij een voorgaand huwelijk toegekend. Barbara heeft tussen en in het buitenland gewoond. Barbara heeft over die periode GEEN AOW-jaren ingekocht. Hoeveel bedraagt de partnertoeslag per maand waar Frits recht op heeft? Geef uw berekening. NB: Laat bij de beantwoording van de vraag eventuele vakantietoeslag bij het minimumloon buiten beschouwing. 2. Een werkgever kent de volgende pensioenregeling: Opbouwpercentage 2% per deelnemersjaar Partnerpensioen 2/3 van het ouderdomspensioen Pensioenleeftijd 65 jaar AOW-franchise EUR ,- Maximale pensioengrondslag EUR ,- Pensioensysteem eindloonregeling De heer Verberg treedt op 35-jarige leeftijd als medewerker op de postkamer in dienst van deze werkgever. Zijn salaris bedraagt EUR ,-. Na vijf jaar krijgt de heer Verberg de leiding van de postkamer. Als leidinggevende krijgt hij per direct een salarisverhoging van EUR ,-. 2a. Bereken het aan hem toegezegde ouderdomspensioen na deze salarisverhoging. Geef uw berekening. Op 45-jarige leeftijd van de heer Verberg wordt de pensioenregeling gewijzigd in een middelloonregeling. De opgebouwde aanspraken tot dat moment zijn geheel gerespecteerd. Voor het overige wijzigt de pensioenregeling NIET. Vijf jaar later (de heer Verberg is dan 50 jaar) wordt hij benoemd in de stafafdeling distributie. Als stafmedewerker wordt zijn salaris direct verhoogd tot EUR ,-. 2b, Bereken het aan hem toegezegde ouderdomspensioen na deze salarisverhoging. Geef uw berekening. Op 55-jarige leeftijd overlijdt de heer Verberg 2c. Bereken de hoogte van het partnerpensioen voor zijn echtgenote, met wie hij op 48-jarige leeftijd in het huwelijk was getreden. Geef uw berekening. NIBE-SVV, januari

3 3. Gerald en Marilou zijn vijf jaar getrouwd als hun eerste kind wordt geboren. Marilou is 27 jaar. Gerald en Marilou willen weten welk financiële gevolgen het overlijden van hun beiden heeft. Gerald werkt fulltime voor een bank. Zijn salaris bedraagt EUR ,- per jaar. Marilou werkt parttime en verdient EUR ,- per jaar. Het partnerpensioen dat Gerald opbouwt, bedraagt EUR ,- per jaar. Het totale partnerpensioen dat Marilou opbouwt, bedraagt EUR 3.000,- per jaar. 3a. Hoeveel bedraagt het totale inkomen van Marilou als Gerald overlijdt? Geef uw berekening. 3b. Hoeveel bedraagt het totale inkomen van Gerald als Marilou overlijdt? Geef uw berekening.. Gerald wil dat Marilou 80% van het gezamenlijke inkomen behoudt als hij overlijdt. 3c. Bereken het inkomen dat Marilou de eerste jaren tekort komt. Geef uw berekening. 4. Joost is op 30-jarige leeftijd opgenomen in de pensioenregeling van zijn werkgever. Zijn pensioengevend salaris bedroeg bij opname in de regeling EUR ,-. De pensioenregeling van Joost heeft o.a. de volgende kenmerken: Soort overeenkomst Eindloon AOW-franchise EUR ,- Opbouwpercentage 2% Pensioenleeftijd 65 jaar Toezegging van Ouderdomspensioen (OP) en nabestaandenpensioen (NP). NP is 70% van het OP 4a. Hoeveel bedraagt de pensioenpremie van Joost? Geef uw berekening. Als Joost 40 jaar is, krijgt hij een salarisverhoging van EUR ,-. 4b. Hoeveel bedraagt het nieuwe verzekerd kapitaal? Geef uw berekening. 4c. Hoeveel kapitaal moet bij de verhoging tegen koopsom worden gefinancierd? Geef uw berekening. 4d. Hoeveel bedraagt de totale premie na de verhoging? Geef uw berekening. NIBE-SVV, januari

4 5. Bij Export B.V. loopt de volgende pensioenregeling: - Ingangsleeftijd voor het ouderdomspensioen 65 jaar. - Eindloon/dienstjaren op basis van 2% per jaar. - De AOW-franchise is EUR ,-. - T Toetredingsleeftijd 21 jaar. - Het nabestaandenpensioen bedraagt 70% van het te bereiken ouderdomspensioen. - Onbepaaldepartnersysteem. Een werknemer komt op 37-jarige leeftijd in dienst. Zijn pensioengevend salaris bedraagt EUR ,-. De financiering vindt plaats door middel van koopsommen (inkoopsysteem). 5a. Geef de berekening van de totale inkoopsom bij aanvang van het eerste verzekeringsjaar. 5b. Geef voor deze werknemer de berekening van de jaarlijkse premie. Bij Export B.V. loopt de volgende pensioenregeling: - Ingangsleeftijd voor het ouderdomspensioen 65 jaar. - Eindloon/dienstjaren op basis van 2% per jaar. - De AOW-franchise is EUR ,-. - Toetredingsleeftijd 30 jaar. - Het nabestaandenpensioen bedraagt 70% van het te bereiken ouderdomspensioen. - Onbepaald-vrouw systeem. Een werknemer komt op 37-jarige leeftijd in dienst. Zijn pensioengevend salaris bedraagt EUR ,-. De financiering vindt plaats door middel van premiebetaling (premiesysteem). Na vijf jaar ontvangt de werknemer een salarisverhoging. Hierdoor wordt de aanspraak van het te bereiken ouderdomspensioen met EUR 2.800,- verhoogd. Bij Export B.V. is er verzekerd volgens het gelijkblijvende-premiesysteem met direct affinancieren van de backservice tegen koopsom. 5c. Geef de berekening van het totale bedrag dat de werkgever bij aanvang van het zesde verzekeringsjaar moet betalen. NIBE-SVV, januari

5 6. Ronald is dusdanig vermogend dat hij het zich kan veroorloven om op 61-jarige leeftijd te stoppen met werken. Ronald is gehuwd. Zijn pensioengrondslag bedraagt op 61-jarige leeftijd: EUR ,-. Ronald heeft een pensioenregeling. Gegevens: - Eindloonregeling - Pensioendatum 65 - Datum indiensttreding 25 - Opbouwpercentage: 1,75% - Partnerpensioen 70% van het ouderdomspensioen. 6a. Bereken het pensioen dat op 61-jarige leeftijd is opgebouwd. Geef uw berekening. 6b. Bereken het bedrag van de pensioenuitkering als het ouderdomspensioen vervroegd op 60-jarige leeftijd direct ingaat. Geef uw berekening met behulp van de koopsomtabellen uit de bijlage. 7. Een bv. heeft aan het eind van het huidige boekjaar de volgende financiële feiten: Bedrijfswinst EUR ,- (= opbrengst minus kosten excl. afschrijvingen, pensioenlasten en belastingen) Afschrijvingen EUR ,- Backservice koopsom pensioen personeel EUR ,- Premie pensioen personeel EUR ,- Backservice boeking pensioen eigen beheer EUR ,- Toevoeging pensioen eigen beheer dit jaar EUR ,- Bereken de totale toename of afname van de liquiditeit in dit jaar. Geef uw berekening. 8. Leontien Hamersma heeft voor de geboorte van haar kinderen negen jaar als verpleegkundige gewerkt. Na negen deelnemingsjaren aan haar pensioenregeling, stopt Leontien met werken. Na een omscholingscursus gaat zij acht jaar later als secretaresse bij een grote bank aan de slag. Zij maakt gebruik van waardeoverdracht. Het aantal extra deelnemingsjaren bedraagt slechts zeven jaar en acht maanden. 8a. Geef twee mogelijke oorzaken voor het feit dat het aantal deelnemingsjaren minder is dan negen jaar. De pensioenregeling van Leontien Hamersma is op basis van middelloon. NIBE-SVV, januari

6 8b. Maakt het uit voor het aantal deelnemingsjaren dat wordt ingekocht, als er geen middelloon- maar een eindloonsysteem zou zijn afgesproken? Motiveer uw antwoord. Het huwelijk van Leontien Hamersma is, voor zij weer aan de slag ging, door een echtscheiding ontbonden. Op dat moment was zij 15 jaar gehuwd. Het partnerpensioen voor de pensioendatum is gefinancierd op risicobasis. 8c. Bepaal de hoogte van het bijzondere partnerpensioen waar de ex-echtgenoot van Leontien recht op heeft, als zij voor de pensioendatum overlijdt. Motiveer uw antwoord. 9. Van Gerard Braanker, 39 jaar, zijn de volgende gegevens bekend: - inkomensgrondslag EUR ,- - pensioengrondslag EUR ,-. - eindloonregeling 2% 9a. Bereken de jaarruimte van Gerard Braanker. Geef uw berekening. Stel dat de afgelopen jaren, de jaarruimte elk jaar EUR 1.500,- is geweest. Het enige wat Gerard aan lijfrente ooit heeft gesloten, is een lijfrentekoopsompolis van EUR 1.000,- van drie jaar geleden. 9b. Bereken de reserveringsruimte van Gerard. Geef uw berekening. 10. Floris is 100% aandeelhouder van Versloten B.V. Floris heeft bedrijfstechnisch gezien enkele fouten gemaakt waardoor de liquiditeitspositie van zijn bv. wat minder sterk is geworden. Hij hoopt door het creëren van een pensioenregeling in eigen beheer daar wat verbetering in te brengen. De pensioenregeling heeft de volgende kenmerken: Pensioengevend salaris: EUR ,-- AOW-franchise: EUR ,-- Diensttijd: 35 jaar Opbouwpercentage: 2% Pensioendatum: 65 jaar Verstreken dienstjaren: 10 Burgerlijke staat: gehuwd Het partnerpensioen vóór de pensioendatum wordt elders verzekerd. De bedrijfswinst (cash-flow) in het toezeggingsjaar bedraagt EUR ,--, evenals de afgelopen jaren. 10a. Bereken het bereikbare OP. Geef uw berekening. 10b. Bereken de backservice-aanspraak. Geef uw berekening. NIBE-SVV, januari

7 10c. Bereken het doelvermogen. Geef uw berekening. 10d. Bereken het bedrag waarmee de algemene reserve wijzigt aan het eind van het jaar van toezegging, rekening houdend met de volgende boekingen: Backservice: EUR ,-- Toevoeging eigen beheer: EUR ,-- Geef uw berekening. 10e. Met welk bedrag verandert de liquiditeitspositie van Versloten B.V. in het jaar van toezegging? Geef uw berekening. 11. Een 61-jarige krijgt een toezegging op ouderdomspensioen. Het pensioen gaat in op 65- jarige leeftijd. De aanbieding van de verzekeringsmaatschappij biedt de keuze uit financiering volgens het inkoopsysteem, dan wel het premiesysteem.. Bij welke van de twee mogelijkheden is de pensioenlast voor de werkgever het eerste jaar het hoogst? Motiveer uw antwoord. 12 Bij een bedrijfstakpensioenfonds wordt er naar gestreefd om de regeling voor de hele bedrijfstak verplicht te stellen. Noem vier -en NIET meer dan vier- situaties, waarin vrijstelling van de verplichte deelname aan het bedrijfstakpensioenfonds kan worden verkregen. 13. Op de regel dat het ouderdomspensioen NIET meer dan 100% van het eindloon mag bedragen, zijn enkele uitzonderingen gemaakt. Noem drie -en NIET meer dan drie- van deze uitzonderingen. NIBE-SVV, januari

8 NIBE-SVV, januari

9 CORRECTIEMODEL 1. AOW voor gehuwden 650 Loon uit dienstbetrekking % x brutominimumloon pt pt 1/3 vrij (1/3 x 305 = 102) 203 -/- 2 pt Af: OP 120 -/ pt x 0,78 = 255 toeslag Ook goed is: AOW voor gehuwden x 78% 507 Loon uit dienstbetrekking % x brutominimumloon pt pt 1/3 vrij (1/3 x 305 = 102) pt Af: OP pt toeslag 184 2a. Salaris AOW-franchise /- Pensioengrondslag pt 30 x 2% = 60% van b. 3 punten (3 of 0, met rekenfout 2 punten) Salaris AOW-franchise /- Pensioengrondslag nieuw Pensioengrondslag oud /- Toename pensioengrondslag x 2% = 30% van Reeds toegezegd OP pt Thans toegezegd OP Let op doorwerkfouten. 2c. 3 punten (3 punten of 0 punten, met rekenfout 2 punten) EUR ,-* x 2/3 = EUR 7.400,- NIBE-SVV, januari

10 3a. Brutoloon Marilou Vrijlating 50% x bruto minimumloon: 50% x / Vrijlating 1/3 van het meerdere 1/3 x /- Korting op de nabestaandenuitkering Maximale Anw-uitkering Korting op de nabestaandenuitkering /- 2 pt Nabestaandenuitkering Marilou Brutoloon Marilou Nabestaandenuitkering Marilou Halfwezentoeslag Partnerpensioen pt Totale inkomen Marilou na overlijden Gerald b. Brutoloon Gerald Halfwezentoeslag Partnerpensioen pt Totale inkomen Gerald na overlijden Marilou c = % = / * = punten * Let op doorwerkfout! 4a. Pensioengevend salaris EUR ,- AOW franchise EUR ,- Pensioengrondslag EUR Ouderdomspensioen 35 x 2% x EUR ,- * Partnerpensioen (70%) EUR ,- Verzekerd kapitaal 2 pt x EUR ,- (opm: komt uit CPO) 2 pt x (197/10.000) EUR 6.658,50 (opm: 197 komt uit CPO) 4b. Pensioengevend salaris EUR ,- AOW franchise EUR ,- Pensioengrondslag EUR ,- Ouderdomspensioen 35 x 2% x EUR ,- Partnerpensioen (70%) EUR ,- Verzekerd kapitaal 1 pt x EUR ,- NIBE-SVV, januari

11 4c. Nieuw kapitaal EUR ,- * Oude kapitaal EUR ,- * Verhoging EUR ,- 2 pt Backservice deel (10/35) x EUR ,- *) Let op doorrekenfout. 4d. Verhoging EUR ,- * Backservice deel EUR ,- * 2 pt Coming service deel EUR ,- 1 pt ,- x (340,-/10.000,-) EUR 2.736,15 * Oorspronkelijke premie EUR 6.658,50 * 1 pt Premie na verhoging EUR 9.394,65 *) Let op doorrekenfout. 5a. EUR ,- x 2% = EUR 600,- (OP) EUR 600,- x (5.273 : 1.000) = EUR 3.164,- 2 punten Let op: 2 of 0 punten, met rekenfout 1 punt. 5b x 2% x 28 = % x = punt x (239 : 1.000) = x (243 : 1.000) = punten (2 of 0 punten, met rekenfout 1 punt) c x 5/ % pt Koopsom backservice: 500 x (6.416 : 1.000) Gelijkblijvende premie: x 23/ pt 70% x (331 : 1.000) x (319 : 1.000) pt Tot. bedrag gelijkblijvende premie:6.873* ,89* Koopsom (*) pt Totaal * Let op: doorwerkfouten niet aanrekenen. 6a. 35 1,75% EUR ,- = EUR ,-. 2 punten Let op: 2 of 0 punten, met rekenfout 1 punt. NIBE-SVV, januari

12 6b. De contante waarde bedraagt: ,-* x /1.000 = EUR ,75. 3 punten Let op: 3 of 0 punten, met rekenfout 2 punten. *Attentie doorwerkfout. Een direct ingaand pensioen zou opleveren: EUR ,75 : /1.000 = EUR ,79. 2 punten Let op: 2 of 0 punten, met rekenfout 1 punt. 7. (in euro's) Fiscaal Kas Bedrijfswinst Afschrijvingen /- Backservice koopsom pensioen personeel / /- Premie pensioen personeel / /- Backservice eigen beheer /- Toevoeging eigen beheer /- 1 pt Vennootschapsbelasting over pt 25% /- 3 pt Liquiditeitstoename *) *) Let op doorrekenfout. 8a. Hogere pensioengrondslag. 1 punt Hoger opbouwpercentage. 1 punt 8b. Nee. 0 punten Bij aanvang van haar nieuwe contract worden de deelnemingsjaren ingekocht aan de hand van de pensioengrondslag en het opbouwpercentage. Het pensioensysteem speelt hierbij geen rol. 3 punten 8c. Omdat het partnerpensioen is gefinancierd op risicobasis is er voor de ex-echtgenoot geen aanspraak. (Hij ontvangt dus niets). 3 punten 9a. 4 punten (4 of 0 punten, met rekenfout 3) 17% x ( / ) ,5 x b. Inhaalruimte: totale niet benutte jaarruimte: (7 x EUR 1.500,-) -/- EUR 1.000,- = EUR 9.500,- 2 punten maximaal 17% x (EUR ,- -/- EUR ,-). De reserveringsruimte bedraagt EUR 4.760,-. 2 punten NIBE-SVV, januari

13 10a. Bereikbaar OP: 1 punt EUR ,- -/- EUR ,- 2% 35 = EUR ,-. 10b. Backservice-aanspraak: 2 punten EUR ,-* 10/35 = EUR ,-. *Let op: doorwerkfout! 10c. Doelvermogen: EUR ,-* EUR ,-/EUR 1.000,/ = EUR ,-. 2 punten EUR ,- 100/110 = EUR ,-. 1 punt * Let op: doorwerkfout! 10d. 4 punten (4 punten met rekenfout: 3 punten) Algemene reserve: Bedrijfswinst ,- Pensioenboekingen ,- -/- Verlies ,- Besparingen Vpb 25% ,- De algemene reserve neemt af met ,- 10e. De liquiditeitspositie neemt toe met: 2 punten Bedrijfswinst ,- Belastingrestitutie , ,- 11. Het premiesysteem. 0 punten Dit kent, ongeacht de aanvangsleeftijd, een gelijkblijvende pensioenlast tegenover het inkoopsysteem dat een stijgende pensioenlast kent. Omdat beide systemen bij een gelijke opbouwperiode leiden tot gelijke pensioenuitkeringen, zal het inkoopsysteem in het begin goedkoper zijn dan het gelijkblijvende premiesysteem. Daarom zal het premiesysteem in het eerste jaar de hoogste pensioenlast geven. 4 punten pt (4 x 1 punt) Let op: vier gevraagd! - Er bestaat ten minste zes maanden een pensioenregeling die minimaal gelijkwaardig is; - het bedrijf gaat deel uitmaken van een concern en - de CAO voor dat bedrijf wordt niet van toepassing verklaard; - het pensioenfonds heeft een periode een slechte beleggingsperformance laten zien. Ook goed is: gemoedsbezwaarde werkgevers. NIBE-SVV, januari

14 13. 3 punten (3 x 1 punt) Let op: drie gevraagd! - Indexatie van pensioenen van niet-actieven. - Variabele uitkering van 100:75. - Door waardeoverdracht. - Uitruil van partnerpensioen met ouderdomspensioen. - Conversie na echtscheiding. - Demotie. - Inbreng prepensioen. NIBE-SVV, januari