Enschedese aanpak Laaggeletterdheid
|
|
- Norbert Baert
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Enschedese aanpak Laaggeletterdheid oktober, 2018
2 1. Aanleiding Laaggeletterdheid is landelijk en lokaal een belangrijk thema. Het ontbreken van voldoende taalvaardigheid heeft grote gevolgen voor mensen. Wanneer je informatie niet goed begrijpt, is de kans groot dat je minder zelfredzaam bent, minder sociaal actief en minder gezond bent dan geletterde mensen. Samen met onze partners in de stad wordt een breed scala van activiteiten uitgevoerd ter voorkoming, herkenning en vermindering van laaggeletterdheid. De ambitie van de Enschedese aanpak is om meer verbinding en waar nodig intensivering aan te brengen in de bestaande manier van werken. De beoogde aanpak is in de volgende paragrafen beschreven. 2. Feiten en cijfers Laaggeletterdheid is een term voor mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven,rekenen en digitale vaardigheden. Daardoor lopen zij in allerlei alledaagse situaties tegen problemen aan die hen beperken in hun zelfredzaamheid en participatie. De Stichting Lezen en Schrijven schat dat in Nederland 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder laaggeletterd zijn. In de leeftijdsgroep tussen 16 en 65 jaar gaat het om 1,3 miljoen mensen (11,9%). Volgens een internationaal onderzoek van de OESO onder 15-jarigen is in Nederland het percentage kinderen met een taalachterstand gestegen van 11,3% in 2003 naar 17,9% in Voor Enschede wordt het aantal laaggeletterden door het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt geschat tussen 13% en 16% van het aantal 16 tot 65-jarigen (situatie 2012). Deze schatting is gebaseerd op landelijke kengetallen die zijn gekoppeld aan de leeftijdsopbouw, de herkomst, het opleidingsniveau en de arbeidsmarktstatus van de Enschedese bevolking. De gemiddelde leeftijd ligt in Enschede weliswaar iets lager dan landelijk (effect universiteitsstad), maar op de andere aspecten leiden de karakteristieken van Enschede tot de inschatting van een bovengemiddeld aantal laaggeletterden. Actuele gegevens over de feitelijke laaggeletterdheid in Enschede zijn niet beschikbaar. Dit maakt het ook lastig om een indicator te vinden die adequaat te koppelen is aan de diverse maatregelen die worden genomen en om de effectiviteit van de aanpak in Enschede goed te monitoren. De bij dit Plan van Aanpak betrokken partijen willen de komende maanden samen uitwerken en vaststellen welke kwantitatieve gegevens beschikbaar zijn of kunnen komen die bruikbaar zijn om de effectiviteit van de maatregelen tegen laaggeletterdheid periodiek in beeld te brengen. 3. De Enschedese aanpak De Enschedese aanpak van laaggeletterdheid verloopt langs drie interventielijnen: De preventie van laaggeletterdheid door vroegtijdig aandacht voor (de kans op) taalachterstanden, het herkennen van laaggeletterdheid als mogelijke oorzaak voor een beperking in zelfredzaamheid en participatie, en het verhogen van taal-, reken- en digitale vaardigheden. Het stimuleren van participatie loopt daar als een rode draad doorheen, omdat het voorkomen van laaggeletterdheid geen doel op zich is, maar vooral een middel om inwoners een betere uitgangspositie te geven voor participatie in onze samenleving. Deze interventielijnen zijn hieronder nader uitgewerkt in de paragrafen 1 t/m 3 en in paragraaf 4 op het versterken van de verbindingen en de monitoring. 1
3 3.1. Preventie laaggeletterdheid Preventie bestaat enerzijds uit activiteiten die voorkomen dat jongeren als laaggeletterden het onderwijs verlaten en anderzijds uit activiteiten die voorkomen dat statushouders hun particulier ingekochte inburgeringstraject niet optimaal gebruiken, waardoor onder deze nieuwe Enschedeërs een hoog percentage laaggeletterdheid ontstaat Jeugd Een effectieve aanpak van laaggeletterdheid begint met het voorkomen van (de kans op) taalachterstanden bij het jonge kind. Onderzoek toont aan dat vroegtijdige aandacht voor taalachterstand bij het jongste kind het meest effectief is. Vanuit het Onderwijsachterstandenbeleid is er daarom veel aandacht voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en taalonderwijs. Het totale beschikbare budget voor Onderwijsachterstandenbeleid in 2017 bedroeg 8,4 miljoen euro. De onderverdeling daarvan is in onderstaande diagram weergegeven. Jaarlijks wordt er circa 3 miljoen euro subsidie gegeven om er voor te zorgen dat VVE in Enschede voor kinderen van alle ouders betaalbaar en toegankelijk is; ook voor ouders die niet in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst. Daarbij geldt dat Enschede voor VVE een ruimere indicatiestelling hanteert dan alleen de zogenoemde gewichten-kinderen. Er wordt bij een VVE-indicatie naast het opleidingsniveau van de ouders ook gekeken naar bijvoorbeeld de taalomgeving waarin het kind opgroeit. Verder is de afgelopen jaren ook veel geïnvesteerd in de kwaliteit van VVE via scholing, extra ondersteuning in de vorm van VVE-coaches, Intern Begeleiders en de ontwikkeling van doorgaande lijnen richting het primair onderwijs. De samenwerking in IKC-verband speelt daarbij ook een belangrijke rol. Vanuit het onderwijsachterstandenbudget worden tevens de schakelklassen voor anderstalige kinderen (mede)gefinancierd. Kinderen die de Nederlandse taal niet beheersen stromen het onderwijs in via een aanbod van schakelklassen. Figuur 1. Inzet Onderwijsachterstandenbudget 2017 (begroting) De Inspectie voor het Onderwijs heeft de afgelopen jaren regelmatig de kwaliteit van de VVE in Enschede gemonitord. De Inspectie stelde in 2016 vast dat de kwaliteit volledig op orde is en op veel onderdelen een voorbeeld voor anderen is. Over de uitkomsten hebben wij u eerder per brief van 29 november 2016 geïnformeerd. 2
4 Het College hecht ook bij maatregelen gericht op het jongste kind aan het versterken en verbinden, in dit geval het versterken en verbinden met mogelijke taalachterstanden bij ouders. Voorbeelden daarvan zijn de projecten Ei van Columbus, VVE-thuis, Voorleesexpress, Boekstart en de Voorleesdagen (de laatste worden gesubsidieerd vanuit het Onderwijsachterstandenbudget). In het project Ei van Columbus volgen de ouders parallel met hun kinderen een programma dat gericht is op het vergroten van de woordenschat. Bij het project VVE-thuis worden ouders actief betrokken, in een aantal gevallen ook met meerdere huisbezoeken, met de bedoeling hen te stimuleren thuis activiteiten te doen die aansluiten bij het VVE-programma in de peuterspeelzaal. Vrijwilligers lezen bij de Voorleesexpress voor in gezinnen met kinderen van 2 8 jaar en helpen ouders om zelf te gaan voorlezen.door Boekstart maken jonge ouders via bemiddeling van de Enschedese consultatiebureaus kennis met de mogelijkheden die de bibliotheek te bieden heeft op het gebied van baby- en peuterboeken Statushouders In het kader van laaggeletterdheid zetten we in op het aanleren van de Nederlandse taal door de statushouders als op participeren in onze stad. Inburgering In het actieprogramma Meedoen en Thuisvoelen staat de ambitie beschreven: 100% van de statushouders voldoet aan de inburgeringsplicht. In principe zijn statushouders zelf verantwoordelijk voor het inkopen van inburgeringslessen en het afleggen van het inburgeringsexamen. Wel proberen we hen zo goed mogelijk te ondersteunen, bijvoorbeeld door in samenwerking met de taalscholen avondgroepen te realiseren. Hierdoor hoeft de inburgeringsplicht niet in de weg te staan van vrijwilligerswerk of de toeleiding naar betaald werk. Ook gaan we na of na de inburgering en hoger taalniveau kan worden gerealiseerd door de inzet van een vervolgtraject onder het educatiebudget (WEB). Regiefunctie Het nieuwe kabinet wil de regierol voor de begeleiding van inburgeraars weer bij de gemeenten leggen. Hierop anticiperend zijn we in Enschede al begonnen om zelf de regie te nemen gericht op een effectieve en efficiënte integratie van alle statushouders. Naar verwachting is in december 2017 het regieteam voor de integratie van statushouders operationeel. Doe mee in Enschede Het programma Doe Mee in Enschede van M-Pact wordt specifiek ingezet om statushouders snel wegwijs te maken en mee te laten doen in de Enschedese samenleving. In dit programma wordt ook aandacht besteed aan de landelijke participatieverklaring en de hierbij horende normen en waarden. De eerste resultaten van het programma zijn positief. Momenteel wordt nagegaan of we deze methodiek op een aangepaste manier kunnen inzetten voor de bredere Educatie-doelgroep. Toeleiding naar werk In 2017 hebben we meerdere ideeën en initiatieven gezien van werkgevers die zich willen inzetten voor statushouders. In 2018 willen we de motivatie en energie van deze werkgevers benutten en andere werkgevers inspireren om te kijken naar mogelijkheden voor taal/werkstages en betaalde werkplekken voor statushouders. Hierbij zoeken we de samenwerking met taalscholen, die mogelijk op locatie les kunnen geven en scholing in vaktaal kunnen faciliteren. 3
5 Met het ROC is gesproken over de mogelijkheid voor statushouders om hun inburgering te combineren met een MBO-Entree opleiding. Met deze combinatie zijn zij 28 tot 34 uur in de week bezig met hun inburgering én vakopleiding. Eind 2017 gaat hiervan de eerste pilot van start. Als gemeente willen we zelf het goede voorbeeld geven: daarom onderzoeken we de mogelijkheden om statushouders een taal/werkstage op verschillende plekken binnen onze eigen organisatie te realiseren. Ondernemerschap STAR/T is een ondernemersproject dat statushouders met een ondernemersdroom verder helpt om hun doel te bereiken. STAR/T heeft als doel om door middel van een incubator programma sociaal ondernemers te helpen hun ideeën te realiseren. Het programma, de statushouders én de resultaten die zij boeken kunnen een inspiratie vormen voor anderen. Statushouders krijgen zo de kans hun steentje op een duurzame manier bij te dragen aan onze (lokale) economie en maatschappij. STAR/T bestaat uit de samenwerkende partijen ROZ, TIB-Advies, Universiteit Twente en Mindt. Zij ondersteunen innovatieve, creatieve en ondernemende statushouders met het ontwikkelen van een kansrijke en bestendige onderneming. Dat doen zij door in het programma te begeleiden in: o Het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden; o Het ontwikkelen van een succesvol businessplan; o Het ontwikkelen van hun innovatieve producten, diensten en/of services o Het opzetten van hun onderneming met eventuele benodigde financiering. Het project bestaat uit twee fasen: de pre-accelerator -fase duurt 5 weken en bestaat uit het ondersteunen van de deelnemers met het ontwikkelen van een idee tot een voorlopig business model. De volgende fase ( accelerator ) duurt 25 weken waarin ze de deelnemers ondersteunen bij het transformeren van hun productidee in een werkende onderneming (Product- en business development, training en coaching). Doel is dat aan het eind van het traject 15% van de deelnemers een geregistreerd bedrijf incl. financiële middelen heeft om minimaal een jaar te functioneren; 30% een businessplan heeft dat mogelijkheden biedt voor financiering; en overige deelnemers met de nieuw opgedane vaardigheden gematcht kunnen worden met het lokale bedrijfsleven Het herkennen van laaggeletterdheid De kans op laaggeletterdheid hangt af van het genoten opleidingsniveau, van het land van herkomst en het wel/niet hebben van werk. Het percentage is hoger bij de lager opgeleiden, bij de eerste generatie migranten en bij werklozen. Doelgroep Laaggeletterdheid Alleen basisschool 42% t/m MBO-1 24% Eerste generatie allochtonen 37% Tweede generatie allochtonen 9% Langdurig werklozen 25% Werkenden 9% Bron percentage laagegeletterdheid: Buisman et al, Werkenden Ruim de helft van de laaggeletterden heeft betaald werk. Vooral in de sectoren bouw, industrie, handel, horeca, zorg en schoonmaak komt laaggeletterdheid relatief veel voor. Voor Nederland bedraagt het percentage laaggeletterden onder werkenden 9%. Deze werkenden participeren weliswaar, maar zijn kwetsbaar voor toekomstige reorganisaties en hebben een grotere kans om werkloos te worden. Om dit te voorkomen is het van belang dat werkgevers laaggeletterdheid herkennen in hun bedrijf en dat werknemers stappen (durven) te zetten om hun vaardigheden te verbeteren. Werkgevers die de taalvaardigheid van hun werknemers 4
6 verbeteren worden vanaf 2017 gefaciliteerd door de landelijke subsidieregeling Tel mee met Taal. Alle adviseurs Werk zijn op de hoogte van deze regeling en nemen het thema laaggeletterdheid mee in hun bedrijfsbezoeken als maatwerk. Daarnaast worden bedrijven vanuit de stichting lezen en schrijven en het Leerwerkloket bezocht en geholpen met het herkennen van laaggeletterdheid. Daarnaast is het van belang dat werknemers indien mogelijk een startkwalificatie behalen. Het Rijk faciliteert werkgevers door een tegemoetkoming in de scholingskosten via de Beroepsbegeleidende leerweg (BBL) Werklozen Als gemeente hebben we een bijzondere verantwoordelijkheid als het gaat om de doelgroep werklozen. Onder de groep langdurig werklozen (> 1 jaar werkloos) bedraagt het landelijk percentage laaggeletterdheid 25%. Alle consulenten van de afdeling Diagnose (bij aanvraag van de uitkering aan de kop van het proces), van RAP-team en de Wijkteams zijn in 2017 geïnstrueerd in het herkennen van laaggeletterdheid. Momenteel wordt vanuit het leerwerkloket de verwijsfunctie naar het aanbod van activiteiten nader uitgewerkt, zodat de toeleiding zo makkelijk mogelijk kan plaatsvinden. Een effectieve aanpak voor bestrijding van laaggeletterdheid berust op de intrinsieke motivatie van mensen om in beweging te komen. Een deel van het huidige aanbod heeft nog een aanbodgericht karakter en sluit onvoldoende aan bij de leefwereld van de laaggeletterde. Vanuit de stuurgroep Taalsamenwerking Enschede worden momenteel stappen gezet om lesmaterialen meer te richten op de context van werknemersvaardigheden, slim omgaan met geld, meedoen in Enschede en het thema gezondheid. Als gemeente voeren we de wet taaleis uit. Deze vereist dat iedere uitkeringsgerechtigde de Nederlandse taal op niveau A2/1F beheerst, of dat kan worden aangetoond dat tenminste 8 jaar Nederlandstalig onderwijs is gevolgd. Hiertoe is in 2016 en begin 2017 het gehele uitkeringsbestand aangeschreven met het verzoek om de benodigde informatie te verstrekken. Bij niet voldoende taalniveau wordt indien reëel - een inspanningsverplichting verwacht om alsnog het vereiste niveau te behalen. In Enschede kan hiervoor gratis gebruik gemaakt worden de taaltrajecten die vanuit de educatiemiddelen (WEB) bij het ROC van Twente worden uitgevoerd en de non-formele taalactiviteiten in de wijk. Als gemeente streven we naar een hoger taalniveau dan de taaleis verlangt, omdat dit voor uitplaatsing op de arbeidsmarkt wenselijk is. Onderstaande tabel laat zien dat van de nieuwe instroom in de uitkering circa 1/3 niet voldoet aan de taaleis en een inspanningsverplichting heeft om de taal te leren. Het merendeel hiervan bestaat uit de instroom van nieuwe statushouders, waarbij het inburgeringstraject als inspanningsverplichting geldt. Voor het gehele uitkeringsbestand geldt dat circa 1/10 nog niet voldoet aan de taaleis en een inspanningsverplichting heeft om de taal te verbeteren. Van de wet Taaleis gaat dan ook een stevige toeleiding uit naar het beschikbare aanbod. Stand van zaken Wet taaleis Uitkeringsbestand (HUG* en PUG**, peildatum ) aantallen % aantal personen % voldoet aan de Taaleis % voldoet niet aan de Taaleis/inspanningsverplichting % In onderzoek % Nieuwe instroom (uitkering verkregen na ) aantal personen % voldoet aan de Taaleis % Voldoet niet aan taaleis/inspanningsverplichting % In onderzoek % * HUG: hoofd uitkering gerechtigde ** PUG: partner van de hoofd uitkering gerechtigde 5
7 3.3. Het verhogen van de basisvaardigheden Vermindering van laaggeletterdheid wordt bereikt door de formele en de informele taalscholing met elkaar te verbinden en combinaties te maken met vrijwilligerswerk, vakscholing en betaald werk. Deze activiteiten versterken elkaar als ze in samenhang en liefst gelijktijdig worden ingezet. Onderstaand schema geeft de samenhang van de verschillende onderdelen weer. Met uitzondering van de inburgeraars kunnen alle Enschedese burgers gratis gebruik maken van het educatieve aanbod dat vanuit de WEB-middelen bij het ROC van Twente wordt bekostigd. Op jaarbasis gaat het om de inzet van 2 miljoen euro voor Twente, waarbij het Enschedese deel circa 0,8 miljoen euro bedraagt. In mei/juni 2017 is door Dr. Maurice de Greef onderzoek gedaan naar de impact van de door het ROC uitgevoerde educatietrajecten in Twente. Vergeleken met de benchmark boeken de educatietrajecten bij het ROC goede resultaten op sociale inclusie. Na deelname aan het educatietraject geeft 27% van de deelnemers aan betaald werk te hebben en doet 44% vrijwilligerswerk. Daarnaast zijn in heel Twente 83 deelnemers doorgestroomd naar beroepsopleidingen, waardoor een doorlopende leerlijn gerealiseerd wordt. Het ROC is bezig het educatieaanbod meer toe te spitsen op de leefwereld van de laaggeletterde door de basisvaardigheden taal, rekenen en digitalevaardigheden te verbinden met het thema gezondheid (scoren met gezondheid), budgetbeheer, meedoen in Enschede (voor deelnemers tot A1-niveau) en werknemersvaardigheden (vanaf A1). Voor meedoen in Enschede wordt de succesvolle aanpak bij de inburgering vertaald naar de educatiedoelgroep en bekostigd uit het educatiebudget (WEB). Deze module leent zich voor deelname op vrijwillige basis, maar kan ook als maatschappelijke tegenprestatie worden ingezet vanuit bijvoorbeeld het RAP-team. 6
8 Non-formele taalscholing wordt aangeboden door door de Stichting Lezen & Schrijven getrainde vrijwilligers in de wijken. Power, Alifa en de bibliotheek bieden de taalactiviteiten op verschillende niveaus en dagdelen aan. Lesmaterialen worden door de Stichting Lezen & Schrijven beschikbaar gesteld. Overzicht van de non-formele taalactiviteiten: - Taalpunt in de bibliotheek. Biedt overzicht van alle taalactiviteiten in Enschede en verwijst door naar passend taalaanbod (formeel en non-formeel). Aantal bezoeker 2016 was 168 en 2017 t/m juni Lees- en schrijfhuis. Taalactiviteit voor autochtone en allochtone laaggeletterden. Deelnemers oefenen lezen en schrijven met een vaste vrijwilliger van Alifa. Aantal deelnemers 2016 was 72 en 2017 t/m juni Praathuis. Onder begeleiding van een vrijwilliger van Alifa wordt in kleine groepen de Nederlandse taal geoefend. Het betreft vrije inloop, waar gemiddeld 30 deelnemers per week gebruik van maken. - Taal op maat (voorheen Taal aan huis). Op basis van de vraag van de deelnemer wordt door Alifa een traject opgezet van 20 of 40 weken. Indien mogelijk wordt in kleine groepjes gewerkt. Aantal deelnemers 2016 was 37 en in 2017 t/m juni Taalgroepen Power. Op de verschillende locaties van Power worden individuele en groepsgewijze taalactiviteiten georganiseerd. Aantal deelnemers 2016 was 196 en 2017 t/m juni Voorleesexpress. Vrijwilligers lezen voor in gezinnen met kinderen van 2-8 jaar. Door deze inzet en o.a. bezoek aan de bibliotheek wordt de taalontwikkeling van kinderen gestimuleerd en ouders geholpen om zelf te gaan voorlezen. Aantal bereikte gezinnen 2016 was 60 en in 2017 t/m juni Boekstart. Elke bibliotheekvestiging heeft een collectie met baby- en peuterboeken. Met bemiddeling van de Enschedese consultatiebureaus worden BoekStartpakketten uitgedeeld aan ouders. De bibliotheek laat ouders kennismaken met de mogelijkheden die de bibliotheek te bieden heeft. Aantal 2016 was 136 en 2017 t/m juni Klik en Tik. Dit programma richt zich op kennismaken met de digitale mogelijkheden. Aantal deelnemers 2016 was 105 en 2017 t/m juni Digisterker. Kennismaking met de digitale overheid door de cursus die Stichting Digisterker aanbiedt i.s.m. Gemeente, Bibliotheek en Werkplein. Aantal deelnemers 2016 was 450 en 2017 t/m juni Verbinden & Versterken en monitoring De wens om het bestaande aanbod beter te verbinden en te versterken wordt onderschreven door de Stuurgroep Taalsamenwerking Enschede, waarin de Stichting Lezen en Schrijven, Bibliotheek, M-Pact, Power, Alifa, ROC van Twente en de gemeente Enschede deelnemen. Partners, die nu nog sterk vanuit hun eigen optiek werken, voelen zich uitgedaagd om integraal te denken en te handelen én om de resultaten hiervan transparant te maken. Dit betekent dat partners werken vanuit een eigen verantwoordelijkheid voor het deelproduct, maar tevens aan willen geven welke toegevoegde waarde hiervan uitgaat naar de ketenaanpak en welke meetbare resultaten dit oplevert. Verder wil de stuurgroep Taalsamenwerking het huidige Taalpunt in de bibliotheek beter herkenbaar laten zijn en omvormen tot een Huis voor taal en meedoen. Het blijkt niet mogelijk om met een enkelvoudige indicator laaggeletterdheid de voortgang op dit gebied te monitoren. Voor Enschede wordt het aantal laaggeletterden door het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt geschat tussen 13% en 16% van het aantal 16- tot 65-jarigen (situatie 2012). Deze schatting is echter gebaseerd op landelijke kengetallen die zijn gekoppeld aan de leeftijdsopbouw, de herkomst, het opleidingsniveau en de arbeidsmarktstatus van de Enschedese bevolking. Deze werkwijze leent zich niet voor een jaarlijkse meting van de voortgang met betrekking tot de aanpak van laaggeletterdheid. Vanuit de stuurgroep Taalsamenwerking is het voorstel gedaan om in het voorjaar een brede stedelijke conferentie rondom laaggeletterdheid te organiseren voor toeleiders, werkgevers, raadsleden en medewerkers. Op deze conferentie willen partners hun activiteiten presenteren vanuit de integrale optiek en hierbij zoveel mogelijk meetbare resultaten op de activiteit zelf en in de keten benoemen. Hierdoor ontstaat een eerste nulmeting vanuit de integrale doelstelling. De wens is dat deze presentatie leidt tot een terugkerende jaarlijkse voortgangsmeting, waarmee inzicht wordt verschaft in de inzet van activiteiten en de hierdoor behaalde resultaten als onderdeel van de aanpak van laaggeletterdheid in Enschede. 7
9 Op de conferentie zal tevens worden ingegaan op een aantal best practices, maar ook op het benoemen van eventuele knelpunten in het aanbod of in de verbindingen tussen het aanbod. Mogelijk kunnen deze knelpunten door de partners zelf worden opgelost binnen de thans beschikbare middelen. Mochten echter extra inzet en middelen nodig zijn, dan kan hiertoe een gericht en onderbouwd verzoek aan de gemeente worden gedaan vanuit een integrale werkwijze. De conferentie kan worden afgesloten met het ondertekenen van een convenant Enschedese aanpak laaggeletterdheid door de hierin samenwerkende partners. 8
Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University
LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG - CONCLUSIES Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieNotitie Taal en Toekomst
Notitie Taal en Toekomst Inhoudsopgave Inleiding... 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid.... 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe.... 2 Resultaten 2017... 3 Beleidsambities voor 2018 3 Taal en
Nadere informatieBiblionet Verbindt Samen de toekomst leren lezen Een nieuwe koers voor de bibliotheken in Groningen
Biblionet Verbindt Samen de toekomst leren lezen Een nieuwe koers voor de bibliotheken in Groningen Beeld > Koptekst en voettekst... 1 Beeld > Koptekst en voettekst... 2 Beeld > Koptekst en voettekst...
Nadere informatieMeer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieMaatschappelijke Ontwikkeling Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Beleidsontwikkeling. Datum uw brief
Ingekomen stuk D6 (PA 17 april 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@ nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500
Nadere informatieBureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie?
01 Bureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie? Auteur: Maarten van Ooijen (Adviseur) Oktober 2017 02 Inleiding Met de plaatsing van statushouders binnen Nederlands
Nadere informatieNoordoostpolder. Jaarcijfers 2018
Noordoostpolder Jaarcijfers 2018 JAARCIJFERS HUIS VOOR TAAL NOP 2018 WAT IS HUIS VOOR TAAL? In Huis voor Taal komen activiteiten en expertise op het gebied van leren, ontwikkelen, het sociale- en non-formeel
Nadere informatieRegionaal Programma volwassenen Educatie 2018
Regionaal Programma volwassenen Educatie 2018 Augustus 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel
Nadere informatiede Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieCommissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016
Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en
Nadere informatieDe afbouw van de verplichte winkelnering bij de roc s verloopt stapsgewijs met 25 procent per jaar:
Bijlage 1 Notitie Volwasseneneducatie: Besteding WEB middelen 2016 Inleiding Bij de bespreking van het Uitvoeringsplan Educatie 2016 in het Portefeuillehoudersoverleg Maatschappij op 25 mei 2016 heeft
Nadere informatieVIP & Educatie ten behoeve van maatschappelijke participatie en re-integratie
VIP & Educatie ten behoeve van maatschappelijke participatie en re-integratie Inleiding Per 1 januari 2015 hebben zowel de gemeente Enschede als het Leger des Heils zich aangesloten bij het landelijk programma
Nadere informatieBureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie?
01 Bureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie? Auteur: Maarten van Ooijen (Adviseur) Oktober 2017 02 Inleiding Met de plaatsing van statushouders binnen Nederlands
Nadere informatieDatum: Adviserend. Datum: Informerend
Oplegvel 1. Onderwerp Voortzetting bondgenootschap Geletterdheid 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal
Nadere informatieOplegvel. 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
Oplegvel 1. Onderwerp Verdiepingsslag Uitvoeringplan Educatie 2016 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Basistaak Efficiencytaak X Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens
Nadere informatieOntwikkeling Ketenaanpak Taal en Activering voor Allochtone Vrouwen. InterConnect
Ontwikkeling Ketenaanpak Taal en Activering voor Allochtone Vrouwen InterConnect OKTAAV De overheid heeft de wens dat inburgeraars, naast hun inburgeringtraject, duurzaam participeren in de samenleving
Nadere informatieTaal is Meedoen! Huis voor Taal Noordoostpolder Plan van aanpak en begroting 2019
Huis voor Taal Noordoostpolder Plan van aanpak en begroting 2019 Taal is Meedoen! Aanleiding Meedoen in de huidige Nederlandse samenleving vraagt dat inwoners voldoende de Nederlandse taal en digitale
Nadere informatieBlijven is meedoen in Houten
Blijven is meedoen in Houten Deelplan participatie en werk Onderdeel van Actieplan opvang en integratie statushouders (januari 2016) Juni 2016 1. Inleiding Op 19 januari 2016 heeft de gemeenteraad het
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT
LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG
LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LAAK
LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT
Nadere informatieGeen leerling zonder diploma van school: educatie
Geen leerling zonder diploma van school: educatie In het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma Grote Steden Beleid 2005-2009 is als doelstelling voor de besteding van de middelen uit de Web geformuleerd; de
Nadere informatieDe Bibliotheek; óók partner in het sociale domein
De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein Laaggeletterden hebben vaker te maken met armoede, Schuldhulp en gezondheidsproblemen. Gemeenten, wijkteams en consulenten Werk en Inkomen zijn zich hier
Nadere informatieBEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN. Datum. 8 november Onderwerp. Ons kenmerk. Taaleis BSW/ RIS294999
Datum 8 november 2016 BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Onderwerp Taaleis RIS294999 De raadsleden mevrouw Van der Gaag en de heer Kapteijns hebben op 9 september 2016 een brief met daarin dertien vragen
Nadere informatieOplegvel Collegebesluit
Oplegvel Collegebesluit Onderwerp Beleid Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) 2013 en 2014 Portefeuille J. Nieuwenburg Auteur Mevr. J. van der Meer Telefoon 5115091 E-mail: jmeer@haarlem.nl SZ/JOS Reg.nr.2012/486546
Nadere informatieNota van B&W. onderwerp Volwasseneneducatie en ontwikkeling Taaihuis. Portefeuilehouder John Nederstigt
gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Portefeuilehouder John Nederstigt Collegevergadering 5jUÜ2016 inlichtingen Caroline van de Vijver-Guldenmund (023 567 4294) Registratienummer 2016.0033428
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven
Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange
Nadere informatieTaal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!
Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen
Nadere informatietieve En Ect Educa traj
Educatieve trajecten Educatieve trajecten In opdracht van gemeentes verzorgt het ROC Kop van Noord- Holland opleidingen voor volwassenen om participatie in de samenleving of op het werk te vergroten: de
Nadere informatieProject Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches.
Locatie Moerdijk VluchtelingenWerk Brabant-West Postbus 173 4250 DD Werkendam Telefoon (0183) 50 90 16 Fax (0183) 50 90 17 afdeling@vluchtelingenwerk.org Project Taalcoaches 1 januari 2009 31 december
Nadere informatie[Typ hier] Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019
Regionaal Programma volwassenen Educatie 2019 Augustus 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid en educatie 2.1 Afbakening Wet educatie en beroepsonderwijs 2.2 Doelgroep 2.3 Formeel en non-formeel
Nadere informatieLaaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement. Ruim denken - 21 november 2016
Laaggeletterdheid in Vlaardingen Dr. Christine Clement Ruim denken - 21 november 2016 Vraag: Wat is laaggeletterdheid? Wat kunnen laaggeletterde mensen wel of niet lezen/schrijven? A. Niets B. Maximaal
Nadere informatieVoorstel programma educatie
Voorstel programma educatie 2013 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Landelijke ontwikkelingen 3. Regio Rivierenland 4. Opdracht ROC Rivor 5. Opleidingsbehoefte per gemeente 6. Voorwaarden cursusaanbod 2013
Nadere informatieREGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Enschede
REGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Enschede Uitgevoerd door: Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Universiteit Maastricht Datum: 22 september 2015 DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE
Nadere informatiePlatformtaak volgens gemeente
Oplegvel 1. Onderwerp Subsidieaanvraag en cofinanciering Taalakkoord 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang Regionale partners en de gemeenten
Nadere informatieRegionaal Educatief Plan Zuid-Kennemerland en IJmond
Regionaal Educatief Plan 2018 2019 Zuid-Kennemerland en IJmond 1. Inleiding 1.1 Update regionaal educatief plan Haarlem ontvangt vanaf 2015 als contactgemeente van de arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland
Nadere informatieDoorkiesnummer:
Tweede Kamer der Staten Generaal T.a.v. mevrouw O.C. Tellegen, Voorzitter vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Woerden, 7 juni 2018 Ons kenmerk: 2018-1380575259-813
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 DEN HAAG. laaggeletterdheid. Geachte mevrouw Arib,
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 DEN HAAG Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070 342 43 44 E voorlichting@rekenkamer.nl W www.rekenkamer.nl D A T U M 20
Nadere informatieAmbitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk
Ambitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk 2018-2020 Rijswijk, juni 2018 Rochelle Heerema, kwartiermaker Situatie Ondanks allerlei inspanningen van overheid en maatschappelijke organisaties groeit
Nadere informatieSchets van de Educatieve Agenda
Schets van de Educatieve Agenda 1. Inleiding In augustus 2006 is de tweede periode Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (GOA) beeindigd. Vanaf augustus 2006 is een nieuw inhoudelijk kader van toepassing
Nadere informatieMKBA Amsterdamse aanpak statushouders November 2017
MKBA Amsterdamse aanpak statushouders November 2017 Wat is een maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA)? Een MKBA is een onderzoek dat in kaart brengt wat de effecten van een programma zijn op de welvaart
Nadere informatie1. Onderwerp Regionaal educatieprogramma 2015 en aanpak Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude
Nadere informatieStatushouders naar de arbeidsmarkt ACTIEPLAN 2018 Werkgroep Statushouders naar Werk
Statushouders naar de arbeidsmarkt ACTIEPLAN 2018 Werkgroep Statushouders naar Werk 1 Inleiding Het is voor iedereen van belang dat nieuwkomers in Nederland zo snel en zo goed mogelijk ondersteund worden
Nadere informatieRegionaal Educatieprogramma Holland Rijnland. Uitvoeringsplan Inhoud
Regionaal Educatieprogramma Holland Rijnland Uitvoeringsplan 2016 Inhoud Inleiding... 2 Ambitie... 3 Uitvoering... 3 Toegang... 3 Het aanbod... 4 Rol van de Stichting Lezen en Schrijven... 6 Inkoop of
Nadere informatieAdvieslijst van de vergadering van de commissie Samenleving
Advieslijst van de vergadering van de commissie Samenleving Plaats: Gemeentehuis Deurne Datum: 7 december 2016 Tijd: 20:00 uur Aanwezig: J. Coppus, voorzitter; C. Hendriks, griffier; T. Schreurs, E. Coppus-Verhees,
Nadere informatieSchriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)
Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 13 september 2016 Volgnummer Registratienummer Bij16-439 Onderwerp laaggeletterdheid
Nadere informatiePlan van aanpak Participatieverklaringstraject
Plan van aanpak Participatieverklaringstraject Gemeente Ermelo Gemeente Harderwijk Gemeente Zeewolde Sociale Dienst Veluwerand 15 augustus 2016 1 *Į Inhoudsopgave Inleiding 3 Participatieverklaringstraject:
Nadere informatieTerugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN
Terugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' J.E. Slagter/S. Ros De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) 367 57 42 1 7-11-2018 - Geachte heer, mevrouw, Tijdens de behandeling
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatieWetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen. voor bibliotheken
Wetgeving rond participatiesamenleving biedt kansen voor bibliotheken Breng vraag en aanbod bij elkaar en help laaggeletterden vooruit Nederland telt 1,3 miljoen laaggeletterde volwassenen (16-65 jaar).
Nadere informatieActiveringsplan nieuwkomers, een eerste aanzet om te komen tot een integrale aanpak
Activeringsplan nieuwkomers, een eerste aanzet om te komen tot een integrale aanpak 1 Waarom dit plan? In de gemeente Opsterland hebben wij de afgelopen drie jaar hard gewerkt om aan onze wettelijke verplichting
Nadere informatieRegionaal programma volwasseneneducatie 2015
Regionaal programma volwasseneneducatie 2015 Arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam April 2015 Inleiding De gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam hebben de voor het jaar 2015 geplande educatieve
Nadere informatieTaalcoaching: meer dan taal alleen. Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars
Taalcoaching: meer dan taal alleen Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars SAMENVATTING WAARDERINGSONDERZOEK PROJECT TAALCOACH Deze samenvatting geeft de belangrijkste uitkomsten
Nadere informatieHierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is opgericht.
Maatschappelijke Ingekomen stuk D1 (PA 12 maart 2014) Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail
Nadere informatieVerankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven
Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses
Nadere informatieWijzigingen binnen de Wi (Wet inburgering) in samenhang met wijziging van de WEB (Wet Educatie en Beroepsonderwijs/volwasseneneducatie)
Gemeente Ede Memo Aan : Raadscommissie Maatschappelijke Zaken Van : College van burgemeester en wethouders Datum : 18 december 2012 Opsteller : N. Weigergangs Registratienummer : 734124 Onderwerp : Wijzigingen
Nadere informatieAanpak statushouders Hilversum
Aanpak statushouders Hilversum Intensieve samenwerking De Gemeente Hilversum heeft samen met statushouders en partners een nieuwe aanpak voor statushouders opgezet. De samenwerkingspartners zijn: COA;
Nadere informatieREGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Smallingerland
REGIONALE LAAGGELETTERDHEID Gemeente Smallingerland Uitgevoerd door: Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Universiteit Maastricht Datum: 22 september 2015 DEZE
Nadere informatieSAMEN DIGITAAL : de opgave
SAMEN DIGITAAL : de opgave -> Bibliotheek Utrecht, Mariken van Meer Internetvaardigheden Utrechtse situatie De Utrechtse aanpak / Leven en Leren -> Stichting Digisterker, Piet Boekhoudt CBS typen internetvaardigheden
Nadere informatiesp/ Risem en evt. afdeling Verstuurd vanaf mijn iphone Begin doorgestuurd bericht:
sp/ Ron van Boerdonk / _Sem J-- 2-D/ Van: Ineke Alferink Verzonden: maandag 14 augustus 2017 12:15 Aan: Postregistrator Onderwerp: Taalvrijwilligers halen anderstaligen uit achterstandspositie Risem en
Nadere informatieNederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%
Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden
Nadere informatieEigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière
Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Projectplan Eigen Kracht - Van barrière naar carrière LEVgroep Penningstraat 55 5701 MZ Helmond Projectperiode 2013 2014 1 1 Inleiding Eigen Kracht is
Nadere informatieFactsheet aanpassingen besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie
Factsheet aanpassingen besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie Inleiding Kinderen met een (risico op) taalachterstand kunnen vanaf de leeftijd van 2,5 jaar voorschoolse educatie (ve) volgen.
Nadere informatieDe gemeenteraad heeft op 9 juni 2016 de motie Laaggeletterdheid en Taalonderwijs aangenomen. Deze motie luidt als volgt:
060 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Gemeenteraad Datum 23 mei 2017 rm- RIS294448 Contactpersoon Albert Wagener Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Afdeling Productgroep Onderwijsbeleid
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatieBondgenootschap voor. Geletterdheid Drenthe. Convenant 2019
Bondgenootschap voor Geletterdheid Drenthe Convenant 2019 Inleiding Laaggeletterdheid Er zijn nog te veel mensen die onvoldoende kunnen lezen en schrijven. Landelijk gezien gaat het om 11% van de bevolking.
Nadere informatieVoor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.
1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners
Nadere informatieInnovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem
Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare
Nadere informatieJaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018
Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Doel Informele taalondersteuning bieden aan alle inwoners van Hengelo met een taalachterstand om zo de Nederlandse taal te bevorderen. Doelgroep Alle inwoners van
Nadere informatieIntegrale wijkaanpak voor kwetsbare ouderen
Integrale wijkaanpak voor kwetsbare ouderen Even Buurten Rotterdam Ontstaan vanuit vraag ouderen en professionals binnen netwerk GENERO Stedelijke samenwerking welzijn, zorg en wonen; Regierol gemeente
Nadere informatieGemeenten krijgen vanaf 2015 veel meer verantwoordelijkheid:
2 juni 2014 Sociaal Domein Gemeenten krijgen vanaf 2015 veel meer verantwoordelijkheid: Jeugdzorg, AWBZ-begeleiding naar Wmo, Participatiewet. Samenhang met ontwikkelingen Publieke Gezondheidszorg en Passend
Nadere informatieOpdrachtverstrekking volwasseneneducatie
Collegevoorstel Inleiding: De gemeente ontvangt van het Rijk middelen voor volwasseneneducatie. Deze middelen moeten ingezet worden bij het regionaal opleidingscentrum (roc). Onze gemeente zet deze middelen
Nadere informatieCursussen voor volwassenen
Groningen Drenthe Overijssel 25 2012-2013 Cursussen voor volwassenen U volgt uw cursus bij het Alfa-college Het Alfa-college is het regionaal opleidingen centrum voor Noorden Oost-Nederland, met een breed
Nadere informatieSpeerpuntennotitie aanpak laaggeletterdheid
Speerpuntennotitie aanpak laaggeletterdheid Datum 27-06-2017 Behandelend ambtenaar Harriet Eggengoor Team Sociaal Beleid Portefeuillehouder Helga Witjes Registratienummer 31881 Gerelateerd poststuk Onderwerp
Nadere informatieInhoud educatie-opleidingen, toetsing en certificering
Inhoud educatie-opleidingen, toetsing en certificering In iedere FAQ-lijst vindt u eerst de lijst met vragen, zodat u de voor u interessante vragen en antwoorden op de pagina s hierna makkelijk terug kunt
Nadere informatieDuale taal- en werktrajecten voor statushouders. Vluchtelingencongres 2018 Maandag 15 oktober Arend Odé, Regioplan Adriaan Oostveen, Regioplan
Duale taal- en werktrajecten voor statushouders Vluchtelingencongres 2018 Maandag 15 oktober Arend Odé, Regioplan Adriaan Oostveen, Regioplan 2 Inleiding Onderzoek duale trajecten taal en werk Schetsen
Nadere informatieMeer vaardig meer burger!
(Digi)taalhuis Wageningen Projectplan 2016/2017 Meer vaardig meer burger! Kernpartners, Wageningen, augustus 2016 1. Probleemstelling In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar minder
Nadere informatieNotitie Taal en Toekomst 2019
Notitie Taal en Toekomst 2019 Inhoudsopgave Inleiding 2 Landelijk beleid 2 Regionaal beleid 2 Conclusies beleid en realisatie tot nu toe 3 Beleidsambities voor 2019 4 Advies verdeling WEB-middelen 2019
Nadere informatieWaalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)
1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in
Nadere informatieWEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie
WEB Regionaal Programma Volwassenen Educatie Regio Noord- Limburg Ten behoeve van periode 2018-2019 De 7 samenwerkende gemeenten in de regio Noord-Limburg, juli 2017 RPE Noord-Limburg 2018-2019 versie
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG
LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN
Nadere informatieSamen staan we sterker
Samen staan we sterker Notitie voor Gemeente Berkelland over de harmonisatie en integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum 4 september 2008 SKER-DHG 1 Inleiding Medio
Nadere informatieHarmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in de gemeente West Maas en Waal per
Beleidskader + financiële uitwerking Harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in de gemeente West Maas en Waal per 01-01-2018 Vastgesteld door de gemeenteraad van West Maas en Waal op 21 september
Nadere informatieadres» Spoorlaan 444 «5038 CH Tilburg post «Postbus 3078-5003 DB Tilburg tel «013 583 99 99
Gemeente Krimpen aan den IJssel T.a.v. mevr. Noe Postbus 200 2920 AE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL datum kenmerk onderwerp 8 april 2015 15181-LB/LvI Offerte Taalcoaching 2015 Geachte mevrouw Noe, Hierbij sturen
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod ISKB taalcoaching 25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB met vrijwilligers, cursisten en leerlingen haar 25 jarig bestaan. We hebben een niet meer weg te
Nadere informatieSubsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid
Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid 17 oktober 2016 Contactpersoon: Cyril Crutz Directeur-bestuurder 0485-583 500 / 06-27093679 c.crutz@biblioplus.nl www.biblioplus.nl Inleiding
Nadere informatieA-avond Vluchtelingen. Aanpak asielzoekers en vergunninghouders Eindhoven
A-avond Vluchtelingen Aanpak asielzoekers en vergunninghouders Eindhoven Inhoud (Inter)nationaal beeld: Cijfers asielinstroom Asielproces Bestuursakkoord Eindhoven & de regio: Asielopvang (inclusief aanpak
Nadere informatieMemo. Aan u wordt gevraagd:
Memo Aan : PHO Economie en Werkgelegenheid FoodValley Van : ambtelijke werkgroep volwasseneneducatie Datum : 24 november 2014 Onderwerp : Regionale inzet Volwasseneneducatie 2015 Aanleiding Rond de zomer
Nadere informatieToeleiding van statushouders naar onderwijs
Toeleiding van statushouders naar onderwijs De taalachterstand van veel nieuwkomers bemoeilijkt de toelating tot het beroeps- en hoger onderwijs in Nederland. Sommige onderwijsinstellingen hebben daarom
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieRegionale Samenwerking Statushouders Arbeidsmarktregio FoodValley
Regionale Samenwerking Statushouders Arbeidsmarktregio FoodValley Plan van aanpak 2018 Integratie en participatie van Statushouders Ton Fransen Regio coördinator 23 april 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3
Nadere informatieHet non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen
Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Programma s laagdrempelig Voor veel laaggeletterden is leren en het volgen van formeel of non-formeel onderwijs allerminst een vanzelfsprekend. Zaken
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017.
Openbaar Onderwerp Inzet educatiemiddelen 2017 Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting De gemeente Nijmegen maakt, op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB), afspraken
Nadere informatiePlan van aanpak Participatieverklaring
Plan van aanpak Participatieverklaring Boxmeer, september 2016 Afdeling Sociale Zaken I-SZ/2016/2191 / RIS 2016-532 (Bijlage 2) 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1. Aanleiding 3 1.2 Uitgangspunten 3 1.3.
Nadere informatiesine limite voor ieder kind
positief effect VVE zet door 2015-2016 effecten in beeld Dat voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE) in Deventer werkt, toonden de eerste VVE Monitors al aan. Het positieve effect van VVE op de ontwikkeling
Nadere informatiesine limite voor ieder kind
Opbrengsten en bereik nog beter in beeld VVE: resultaten 2016-2017 Deze vijfde VVE Monitor brengt de resultaten van VVE in schooljaar 2016-2017 in kaart. Dankzij ons VVE-beleid kunnen peuters in Deventer
Nadere informatie1. School op maat Taalondersteuning en werkervaring Eritreeërs Programma s voor laaggeletterdheid. 4. Autisme en psychose
Plan Extra Inzet Scholing Participatie 2018 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Met dit plan plegen wij extra inzet
Nadere informatiePlan 2018 Regio Rijnmond
Plan 2018 Regio Rijnmond Het doel van het project is versnelling aan te brengen op de integratie en participatie van vergunninghouders via werk en/ of scholing. Het landelijk dekkend netwerk van regio
Nadere informatieBeleidsnotitie Aanbod voor peuters Gemeente Buren
Beleidsnotitie Aanbod voor peuters 2017-2020 Gemeente Buren Inhoudsopgave 1. Huidige situatie 4 Waar gaat het over? 4 Wat doen we al? 4 2. Vergroten bereik peuters 6 Wat gaan we doen? 6 Doel 6 Behoefte
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven
Stichting Lezen & Schrijven Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Educatie Werkt!, Amsterdam 30 september 2011 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief
Nadere informatie