ASN Beleggingsfondsen CONCEPT. Jaarverslag Een bank met een missie

Transcriptie

1 ASN Beleggingsfondsen CONCEPT Jaarverslag Een bank met een missie

2 Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

3 ASN Beleggingsfondsen 2012 Inhoud VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN 4 VERSLAG VAN DE DIRECTIE 1 De ASN Beleggingsfondsen in Fondsontwikkelingen en kerncijfers Algemene vergadering van aandeelhouders ASN Venture Capital Fonds N.V Fondsdocumentatie Administratieve organisatie en interne controle Fund governance en risicobeleid Beheerkosten Risico s 14 2 Duurzaam beleggingsbeleid Ontwikkelingen duurzaamheidsbeleid Selectie van beleggingen Engagement Stemmen CO 2 -uitstoot Beleid voor derivaten 23 3 Economie en financiële markten in Economische ontwikkelingen Financiële markten Vooruitzichten voor Beleggingsbeleid en -resultaten ASN Duurzaam Aandelenfonds ASN Duurzaam Obligatiefonds ASN Duurzaam Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Duurzaam Small & Midcapfonds 37 JAARREKENING 5 Jaarrekening ASN Beleggingsfondsen N.V Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarrekening Toelichting op de balans Toelichting op de winst- en verliesrekening 55 6 Jaarrekeningen ASN Beleggingsfondsen ASN Duurzaam Aandelenfonds ASN Duurzaam Obligatiefonds ASN Duurzaam Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Duurzaam Small & Midcapfonds 93

4 7 Jaarrekeningen ASN Beleggingspools ASN Aandelenpool ASN Obligatiepool ASN Mixpool ASN Milieupool ASN Small & Midcappool Overige gegevens 156 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant BIJLAGEN Bijlage 1 Voorbeelden van duurzame selectie 159 Bijlage 2 De bijzondere beleggingscriteria 165 Bijlage 3 Structuur en overige informatie 169 Bijlage 4 Corporate governance 172 Bijlage 5 Beheerteams 174 Bijlage 6 Adresgegevens en personalia 178 Bijlage 7 Begrippen 182 Belangrijke data Aandeelhoudersvergadering te Amsterdam 19 april 2013 Ex-dividend 23 april 2013 Betaalbaarstelling dividend 29 april 2013 Cover: Waterplezier in Duitsland. Foto: Drenth Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

5 Een bank met een missie De ASN Bank N.V. heeft zich als onderneming een opdracht gegeven. Inzet van die opdracht is een betere wereld. Dat vraagt volgens de ASN Bank om een samenleving waarin duurzaamheid voorop staat. De ASN Bank is een onderneming die de duurzaamheid van de samenleving wil bevorderen. Daardoor laat zij zich in haar economische handelen 3 leiden. Zij ziet het bevorderen van de duurzaamheid van de samenleving als het meewerken aan veranderingen die bedoeld zijn om een einde te maken aan processen waarvan de nadelige gevolgen worden verschoven naar de toekomst, of worden afgewenteld op het milieu, de natuur of kwetsbare bevolkingsgroepen. Het economische handelen duidt erop dat de ASN Bank de noodzaak erkent om op lange termijn een rendement te behalen dat haar gezonde voortbestaan waarborgt. En dat zij de noodzaak erkent om de middelen die klanten haar toevertrouwen, te beheren op een wijze die recht doet aan de verwachtingen van klanten hierover.

6 4 Verslag van de raad van commissarissen Bescherming tegen hoog water: de Maeslantkering in de Nieuwe Waterweg. Foto: S. Swart Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

7 Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van ASN Beleggingsfondsen N.V. Hierbij bieden wij u de door de directie opgemaakte jaarrekening van de vennootschap over het boekjaar 2012 aan, alsmede het verslag van de directie. Bij de jaarrekening heeft KPMG Accountants N.V. een goedkeurende controleverklaring afgegeven. De raad volgt het voorstel van de directie om per aandeel als dividend aan de aandeelhouders uit te keren voor het: ASN Duurzaam Aandelenfonds 1,65 ASN Duurzaam Obligatiefonds 0,90 ASN Duurzaam Mixfonds 1,95 ASN Milieu & Waterfonds 0,05 ASN Duurzaam Small & Midcapfonds 0,45 Het dividend dat elk fonds uitkeert, is gelijk aan de dividenden die de respectieve fondsen hebben ontvangen, na aftrek van kosten, rekening houdend met het fiscaal minimum. Verantwoord bestuur (Good Governance) ASN Beleggingsfondsen N.V. is ten nauwste verbonden met ASN Bank N.V. Om deze band te verzekeren heeft het bestuur bij de oprichting van de vennootschap een prioriteitsaandeel ingesteld. Dit prioriteitsaandeel wordt gehouden door ASN Bank N.V., die daarmee de bevoegdheid heeft het bijzondere karakter van ASN Beleggingsfondsen N.V. te beschermen tegen een eventuele ongewenste invloed van derden. ASN Beleggingsfondsen N.V. aanvaardt de Principles of Fund Governance die zijn opgesteld door de Dutch Fund Association (DUFAS). Doel van deze gedragscode is nadere richtlijnen voor fund governance te geven om zodoende ten behoeve van de investeerders in beleggingsinstellingen waarborgen te scheppen voor de integere uitoefening van het fondsbedrijf en een zorgvuldige dienstverlening. De minister van Financiën heeft aangegeven dat voor de AFM de Principles of Fund Governance als referentiekader voor fund governance kunnen dienen. Een uitwerking van deze DUFAS Principles voor ASN Beleggingsfondsen N.V. is terug te vinden op de website. Onafhankelijk toezicht op ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) is vormgegeven doordat een toezichthoudende raad is ingesteld voor alle fondsen waarvan ABB beheerder is. Deze houdt onder andere toezicht op de naleving van wettelijke voorschriften en interne regels die op fondsbeheerders van toepassing zijn, inclusief de naleving van de gedragscode voor Fund Governance. De raad van commissarissen van ASN Beleggingsfondsen N.V. fungeert als onafhankelijke toezichthouder. De raad van commissarissen beoordeelt de naleving van de gedragscode onder meer via de kwartaalrapportage van de compliance officer. Hierin worden de werkzaamheden die ABB verricht, vastgelegd. De raad beoordeelt de naleving positief. ASN Beleggingsfondsen N.V. is een beursgenoteerde onderneming, die niet verplicht is de in de wet verankerde Corporate Governance Code (Code) toe te passen. Directie en commissarissen achten echter de uitgangspunten voor goede verantwoording en transparantie die aan de Code ten grondslag liggen, van grote betekenis. Daarom passen zij de principes en best practice-bepalingen die in de Code zijn vastgelegd, zoveel mogelijk vrijwillig toe. De toegepaste onderdelen van de Code waarop (het functioneren van) de raad van commissarissen afwijkt, lichten we hieronder nader toe. In de Code is het principe opgenomen dat uit de raad van commissarissen drie kerncommissies dienen te worden ingesteld, namelijk een auditcommissie, een remuneratiecommissie en een selectie- en benoemingscommissie. De taak van deze commissies is de besluitvorming in de raad over deze specifieke onderwerpen voor te bereiden. De raad van commissarissen van ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft deze commissies niet ingesteld. Voor zover noodzakelijk wordt geacht, zijn de taken die door dergelijke commissies worden uitgevoerd, in handen van de raad van commissarissen. De raad overweegt de instelling van een auditcommissie. De directie van ASN Beleggingsfondsen N.V. wordt gevoerd door ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB). ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft zelf geen personeel in dienst, maar heeft de uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed op basis van overeenkomsten. De benoeming en de arbeidsvoorwaarden van de directieleden van ABB worden vastgesteld door de raad van commissarissen van de ASN Bank. De raad van commissarissen van ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft hiermee dus 5

8 6 geen bemoeienis en draagt hiervoor geen verantwoordelijkheid. Daarom is de instelling van commissies voor deze onderwerpen niet zinvol. Wel is er een selectiecommissie ingesteld om nieuwe leden voor de raad te werven. Deze bestaat uit de voorzitter en de vicevoorzitter. Werkzaamheden in 2012 De directie van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB; de bestuurder van ASN Beleggingsfondsen N.V.), en de raad van commissarissen overleggen regelmatig. Daarbij behandelen zij de activiteiten en de rendementsontwikkeling van ASN Beleggingsfondsen N.V., het duurzaamheidsbeleid en de resultaten van de fondsen. In 2012 vergaderden de raad en de directie zes maal, waarvan tweemaal telefonisch. Daarbij kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde. Risicobeheer ABB introduceerde nieuw beleid voor de uitvoering van het risicomanagement en de monitoring hiervan. Dit gebeurde in het kader van de Principles of Fund Governance van DUFAS en op algemene aanbeveling van de Autoriteit Financiële Markten. Dit beleid wordt voortaan jaarlijks geactualiseerd. ABB informeert de raad elk jaar over het risicobeheer en betrekt de raad bij het beleid hiervoor. Jaarverslag 2011 en halfjaarverslag 2012 In april bespraken wij het jaarverslag ASN Beleggingsfondsen N.V met de directie en de accountant, KPMG. Deze liet weten dat hij een goedkeurende controleverklaring kon verstrekken bij de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V. Wij keurden dit jaarverslag goed en stemden in met het dividendvoorstel. In juli bespraken wij het halfjaarbericht Op 23 augustus keurden wij het verslag, waarin onze opmerkingen waren verwerkt, goed. Ook bespraken we in het najaar de strategie van ASN Beleggingsfondsen N.V. en het operationeel plan voor Voorstellen actief en passief beleggen De directie en twee fondsbeheerders van uitvoerend vermogensbeheerder SNS Asset Management bespraken met de raad voorstellen over de beleggingsstijl van het ASN Duurzaam Aandelenfonds en het ASN Duurzaam Obligatiefonds. Deze betroffen de keuze tussen actief beheer, dat is gebaseerd op eigen inzichten, en passief beheer. In dit laatste geval volgt de beheerder de benchmark (de vergelijkingsmaatstaf, meestal een beleggingsindex). De fondsen die ABB beheert, kunnen vanwege hun duurzaamheidscomponent als actief worden bestempeld. ABB en SAM hebben onderzocht in hoeverre het financieel beheer ook passief plaats zou kunnen vinden. Voor het ASN Duurzaam Aandelenfonds heeft het onderzoek geleid tot continuering van actief financieel beheer. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds doet het op lange termijn beter dan de benchmark. Hieruit blijkt de toegevoegde waarde van actief financieel beheer. Ook de weging van de CO 2 - uitstoot van ondernemingen maken dit een actief fonds. De raad nam kennis van de handhaving van het huidige beleid van het ASN Duurzaam Aandelenfonds. Wel drongen wij aan op meer communicatie over de unieke kenmerken van het fonds, met name de duurzaamheidsselectie, het stembeleid en het CO 2 -beleid. Voor het ASN Duurzaam Obligatiefonds stelde ABB een aanpassing van het beleid voor, gebaseerd op fundamentele factoren: de terugbetaalcapaciteit van de landen die staatsobligaties uitgeven, en de duurzaamheidsscores van deze landen. ABB stelde voor op basis van deze twee factoren actief de landen te kiezen waarin het fonds belegt, evenals hun gewicht in de portefeuille. Daarna volgt de beheerder mechanisch deze interne benchmark. Hoewel het fonds volgens een model wordt beheerd, blijft het een actieve strategie volgen. Ook blijft de beheerder actief met het fonds meedenken. Wij stemden in met dit beleid. Actualisering prospectus Wij hebben het geactualiseerde prospectus van ASN Beleggingsfondsen N.V. ter kennisgeving aangenomen. Essentiële Beleggersinformatie De beheerder gaf een korte toelichting op de Essentiële Beleggersinformatie, het document dat de Financiële bijsluiter voor beleggingsfondsen vervangt. Wij vinden het prettig dat dit document er is, omdat de belegger hiermee de verschillende fondsen en fondsaanbieders beter kan vergelijken. Benoeming Diane Griffioen De directie van ABB stelde Diane Griffioen voor als statutair directeur van ABB. Zij is per 1 oktober 2012 in deze functie benoemd. Hiermee is de directie uitgebreid van twee tot drie bestuurders. Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

9 ASN Venture Capital Fonds De raad had eerder vragen gesteld over de waardering van ASN Venture Capital Fonds N.V. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds mag maximaal 5% van zijn vermogen beleggen in deze vennootschap. Geen van de ondernemingen waarin ASN Venture Capital Fonds N.V. belegt, is echter beursgenoteerd. Als de grens van 5% wordt overschreden, zouden de onderliggende beleggingen verkocht moeten worden. Dit is lastig doordat de beleggingen illiquide zijn. Er wordt onderzocht of ASN Venture Capital Fonds N.V. verzelfstandigd kan worden. Wij merkten op dat wij op de hoogte gehouden willen worden van het onderzoek. Beleggingsbeleid ASN Duurzaam Small & Midcapfonds De uitvoerend vermogensbeheerder van het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds, Kempen Capital Management (KCM) heeft de visie van KCM toegelicht. KCM houdt de trends op duurzaamheidsgebied in het oog en gaat na hoe het beleggingen op duurzaamheid kan screenen. Ook gelooft het in engagement en zoekt actief de dialoog met ondernemingen. Daarmee heeft KCM al verschillende keren succes geboekt. De ondernemingen waarmee KCM overleg voert over duurzaamheid, zijn hier positief over. KMC ging verder in op de vooruitzichten voor small caps, de karakteristieken van het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds en de kenmerken van de beleggingsportefeuille. Deze vult KCM in via bottom-upselectie: het kiest ondernemingen op hun duurzaamheidsprestaties, hoge kwaliteit en goede financiële vooruitzichten. Wij stelden deze uitgebreide en heldere presentatie op prijs. Samenstelling van de raad Tijdens de aandeelhoudersvergadering van 26 april 2012 nam Ted Strop-von Meijenfeldt afscheid als lid van de raad. De voorzitter dankte haar voor haar jarenlange deskundige inbreng. Als nieuw lid van de raad van commissarissen stelde de voorzitter Nico Roozen voor. Hij brengt veel expertise op het gebied van duurzaam ondernemen met zich mee, vooral als het gaat om fair trade-initiatieven (eerlijke handel en eerlijke productie) in minder ontwikkelde gebieden. Zijn benoeming is goedgekeurd door de Autoriteit Financiële Markten. Zoals gebruikelijk doorliep Nico Roozen een introductieprogramma bij de organisatie. De jaarlijkse zelfevaluatie, inclusief de evaluatie van het functioneren van de directie, vond op 4 april 2012 plaats. Naast de interne samenwerking bespraken we of een interne auditcommissie zou moeten worden aangesteld. Tevens bespraken we de herziening van het reglement van de raad. Vaststellen jaarrekening De raad adviseert u, met inachtneming van wat hierover is bepaald in de statuten van de vennootschap, de jaarstukken ongewijzigd vast te stellen. Wij adviseren u tevens de directie decharge te verlenen voor het bestuur dat zij heeft gevoerd, en de commissarissen voor het toezicht dat zij over het afgelopen jaar hebben gehouden. Wij danken de directie van ABB voor de plezierige samenwerking en de open wijze waarop zij de raad steeds tegemoet treedt, en de medewerkers van de ASN Bank en ABB voor de wijze waarop zij hun werkzaamheden voor de vennootschap hebben verricht. Den Haag, 8 april 2013 De raad van commissarissen Cateautje Hijmans van den Bergh (voorzitter) Kees Koedijk (vicevoorzitter) Mijntje Lückerath-Rovers Roland van Geest Nico Roozen 7

10 8 Verslag van de directie De zorg voor schoon water: drinkwaterbekken van het Amsterdamse waterleidingbedrijf. Foto: S. Swart Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

11 1 De ASN Beleggingsfondsen in Fondsontwikkelingen en kerncijfers De crisis en recessie in de eurozone duurden in 2012 voort, terwijl de groei van de Amerikaanse economie tegenviel. Aan het eind van het jaar kwamen daar de spanningen bij over de naderende fiscale afgrond in de Verenigde Staten. De economie van China groeide voor Chinese begrippen bescheiden. Toch was 2012 uiteindelijk een goed beursjaar. Het adequate optreden van de Europese Centrale Bank (ECB) en het positieve macronieuws uit de Verenigde Staten gaven de markt vertrouwen. Meer hierover leest u in hoofdstuk 3, Economie en financiële markten in Rendementen De drie aandelenfondsen onder beheer van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. behaalden in 2012 goede rendementen: het ASN Duurzaam Aandelenfonds 13,90%, het ASN Milieu & Waterfonds 10,60% en het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds 18,18%. Het rendement van het ASN Duurzaam Obligatiefonds was 6,96%. Dankzij het belang in aandelen kwam het ASN Duurzaam Mixfonds uit op een rendement van 10,58%. Toch versloeg geen van de fondsen zijn benchmark (vergelijkingsmaatstaf). Het ASN Duurzaam Aandelenfonds verloor rendement ten opzichte van de benchmark doordat de financiële sector beter presteerde dan de markt. Omdat deze sector onvoldoende transparant is, belegt het fonds hier niet in. Het ASN Milieu & Waterfonds had er last van dat de strikte duurzaamheidscriteria het beleggingsuniversum beperken. Veel Chinese ondernemingen die goed presteerden, komen niet door onze duurzaamheidsselectie heen. Het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds, dat ongeveer dertig belangen in portefeuille heeft, presteerde minder dan de benchmark vanwege de duurzame selectiecriteria en de financiële selectie. Het ASN Duurzaam Obligatiefonds had geringe belangen in Italië en Spanje na de afbouw in Na de zomer keerde de rust in de eurozone enigszins terug en herstelde het vertrouwen in deze landen. Hun staatsobligaties gingen beter presteren. Daarvan profiteerde het fonds minder vanwege het onderwogen belang in deze landen. In- en uitstroom Na het slechte rendement over 2011 stapten veel Nederlandse particulieren uit beleggingsfondsen. De uitstroom uit de ASN Beleggingsfondsen was minder dan die uit niet-duurzame fondsen. Toch nam het aantal aandelen van alle ASN Beleggingsfondsen af in Prijs Het ASN Duurzaam Mixfonds won in 2012 de Groene Stier, de Gouden Stier voor het beste duurzame beleggingsproduct. Belegger.nl reikte de Gouden Stieren 2012 uit aan de koplopers in de financiële dienstverlening. De redactie van de website bepaalde na uitgebreid onderzoek wie in aanmerking kwamen voor een van de acht Gouden Stieren. Vervolgens koos een jury van deskundigen de winnaars. Actief versus passief beleggen Wij lichtten in 2012 alle fondsen door op de vraag of zij actief dan wel passief beleggen. Passief beleggen houdt in dat een fonds de benchmark volgt: het belegt in dezelfde waarden als de index waarmee het fonds wordt vergeleken. Bij actief beleggen stippelt de beheerder zijn eigen beleid uit. Alle ASN Beleggingsfondsen beleggen actief in de zin dat de beheerder duurzaamheidscriteria toepast bij de selectie van alle aandelen en obligaties. Dat is alleen actief mogelijk. Wij hanteren immers onze eigen duurzaamheidscriteria, die met geen enkele benchmark samenvallen. Bij de aandelenselectie van het ASN Duurzaam Aandelenfonds proberen we beter te presteren dan de benchmark. Bovendien beleggen we meer in ondernemingen naarmate zij minder CO 2 uitstoten, en vice versa. Hier is dus zonder meer sprake van actief beleggen. Ook het ASN Milieu & Waterfonds en ASN Duurzaam Small & Midcapfonds zijn actieve fondsen. Voor het ASN Milieu & Waterfonds selecteren we de aandelen niet alleen op duurzaamheid, maar ook op de vooruitzichten voor de sectoren waarin het fonds belegt en de financiële prestaties van de individuele ondernemingen. Voor het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds kiezen we de aandelen bottom-up, op basis van de duurzaamheid, financiële soliditeit en vooruitzichten van de dertig ondernemingen in de portefeuille. Het beleggingsbeleid voor het ASN Duurzaam Obligatiefonds besloten we te herzien. We beoordeelden de landen die staatsobligaties in euro s uitgeven, al op hun duurzaamheid. We besloten dit beleid echter in zoverre aan te passen dat per 9

12 15 januari 2013 geldt dat we landen ook beoordelen op hun terugbetaalcapaciteit. We meten de duurzaamheid aan de hand van vijftien indicatoren: vier voor biodiversiteit, twee voor klimaat en negen voor mensenrechten. Tevens beoordelen we landen op hun terugbetaalcapaciteit. Dit is de verhouding tussen de belastinginkomsten en de renteverplichtingen van een land. Hiervoor geldt: hoe beter een land scoort op duurzaamheid en op terugbetaalcapaciteit, des te meer het fonds erin belegt. Tot en met 2012 belegden we niet op basis van de terugbetaalcapaciteit, maar op basis van de schuldomvang en kredietrating van landen. De terugbetaalcapaciteit laat beter zien hoe een land er financieel voor staat. Bovendien wordt de portefeuille hiermee evenwichtiger verdeeld over de verschillende landen. Wanneer de rangorde van landen op basis van duurzaamheid en terugbetaalcapaciteit eenmaal vaststaat, blijft deze voor langere tijd bestaan. We gaan dus niet actief landen een onderwogen of overwogen positie in de portefeuille geven. Dit nieuwe beleid is een grote stap voorwaarts in de verduurzaming van het ASN Duurzaam Obligatiefonds en het ASN Duurzaam Mixfonds, dat voor circa 55% in eurostaatsobligaties belegt. Kerncijfers laatste vijf jaar 10 ASN Duurzaam Aandelenfonds Jaar Ontwikkeling Omvang vermogen (x 1.000) Aantal uitstaande aandelen Rendement Koers einde jaar ( ) Uitbetaald dividend ( ) Rendement* inclusief herbelegging ,87 0,95 13,9% ,30 0,55-6,9% ,91 0,70 17,9% ,61 1,20 27,1% ,98 1,75-35,7% ASN Duurzaam Obligatiefonds Jaar Ontwikkeling Omvang vermogen (x 1.000) Aantal uitstaande aandelen Rendement Koers einde jaar ( ) Uitbetaald dividend ( ) Rendement* inclusief herbelegging ,13 0,90 7,0% ,18 0,65 2,8% ,09 0,60 0,5% ,53 1,05 2,9% ,80 0,75 9,5% ASN Duurzaam Mixfonds Jaar Ontwikkeling Omvang vermogen (x 1.000) Aantal uitstaande aandelen Rendement Koers einde jaar ( ) Uitbetaald dividend ( ) Rendement* inclusief herbelegging ,89 1,45 10,6% ,95 1,40-1,7% ,43 2,25 8,6% ,54 2,35 13,8% ,51 1,85-13,3% * Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers. Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

13 ASN Milieu & Waterfonds Jaar Ontwikkeling Omvang vermogen (x 1.000) Aantal uitstaande aandelen Rendement Koers einde jaar ( ) Uitbetaald dividend ( ) Rendement* inclusief herbelegging ,69 0,05 10,6% ,04 0,00-10,4% ,90 0,00 18,3% ,13 0,00 37,0% ,04 0,00-37,8% ASN Duurzaam Small & Midcapfonds Jaar Ontwikkeling Omvang vermogen (x 1.000) Aantal uitstaande aandelen Rendement Koers einde jaar ( ) Uitbetaald dividend ( ) Rendement* inclusief herbelegging ,39 0,30 18,2% ,20 0,00-30,1% ,48 0,25 42,3% ,52 0,70 47,2% ,93 0,15-48,6% * Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers. 11 Fondsprofielen Hierna zijn de profielen van de beleggingsfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. kort weergegeven. Het prospectus van ASN Beleggingsfondsen N.V. bevat volledige informatie over het beleggingsbeleid van elk fonds. U vindt dit prospectus op > Over de beheerder. ASN Duurzaam Aandelenfonds: wereldwijd beleggen in aandelen van duurzame ondernemingen Het fonds belegt wereldwijd in aandelen van voornamelijk beursgenoteerde ondernemingen. Wij selecteren ondernemingen die voldoen aan de duurzaamheidscriteria én goede financiële vooruitzichten hebben. Het beleid is vooral gericht op koersstijging. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds is geschikt voor beleggers die het risico van een aandelenbelegging aanvaarden en die streven naar een rendement dat wellicht op langere termijn gemiddeld hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen, en hierbij een hoger risico aanvaarden. ASN Duurzaam Obligatiefonds: beleggen in meest duurzame landen Het fonds belegt per 2013 uitsluitend in obligaties die zijn uitgegeven door overheden die voldoen aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank en de ASN Beleggingsfondsen. Het fonds is uniek omdat wij de overheden waarin het fonds belegt, toetsen op zowel hun sociale en milieuprestaties, als op een fundamenteel criterium, namelijk hun terugbetaalcapaciteit (de verhouding tussen belastinginkomsten en renteverplichtingen). Het rendement van obligaties ligt op de lange termijn vaak lager dan dat van aandelen. Daar staat tegenover dat de koersen doorgaans stabieler zijn dan aandelenkoersen. ASN Duurzaam Mixfonds: wereldwijd beleggen in duurzame aandelen en obligaties Het fonds belegt in aandelen en obligaties die voldoen aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank en de ASN Beleggingsfondsen. De verdeling over beide beleggingscategorieën is in principe 55% obligaties en 45% aandelen. Wij kunnen hiervan beperkt afwijken naar aanleiding van actuele marktomstandigheden. Het risico is beperkt door de mix van obligaties en aandelen. Dat maakt het fonds geschikt voor beleggers die op langere termijn streven naar een relatief stabiele belegging. ASN Milieu & Waterfonds: wereldwijd beleggen in ondernemingen die vooroplopen in milieutechnologie Het ASN Milieu & Waterfonds is een sectorfonds.

14 12 Het belegt wereldwijd in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen die veelal technologisch geavanceerde oplossingen bieden voor milieuproblemen. Het fonds belegt in ondernemingen die actief zijn in de sectoren water, afval en duurzame energie. Het is bedoeld voor milieubewuste beleggers die met meer risico willen beleggen en die streven naar een rendement dat wellicht gemiddeld op langere termijn hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen. ASN Duurzaam Small & Midcapfonds: beleggen in Europese kleine en middelgrote duurzame ondernemingen Het fonds belegt in aandelen van Europese kleine tot middelgrote beursgenoteerde ondernemingen. Deze ondernemingen voldoen aan de bijzondere ASN-beleggingscriteria of moeten daar binnen twee jaar na toelating tot het ASN Beleggingsuniversum aan voldoen. De beheerder zet de bedrijven actief aan om meer werk te maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het fonds is geschikt voor beleggers willen beleggen in kleinere ondernemingen en die het risico van een aandelenfonds aanvaarden. En die streven naar een rendement dat mogelijk op langere termijn gemiddeld hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen. 1.2 Algemene vergadering van aandeelhouders Op donderdag 26 april 2012 vond in de Beurs van Berlage te Amsterdam de algemene vergadering plaats van aandeelhouders in de ASN Beleggingsfondsen. In het halfjaarbericht is hiervan verslag gedaan. Beleggers in de ASN Beleggingsfondsen kunnen de notulen van de vergadering opvragen bij ABB via de ASN Klantenservice op (gratis), van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en uur. 1.3 ASN Venture Capital Fonds Kleinere ondernemingen die (nog) niet beursgenoteerd zijn, onderscheiden zich vaak op het gebied van innovatie en duurzame ontwikkeling. Durfkapitaal (venture capital) is nodig om dergelijke ondernemingen te stimuleren, omdat het risico- en rendementsprofiel verschilt van dat van gevestigde ondernemingen. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds en het ASN Duurzaam Mixfonds beleggen via de ASN Aandelenpool voor maximaal 5% van het vermogen van de ASN Aandelenpool in niet-beursgenoteerde instrumenten via ASN Venture Capital Fonds N.V. Deze vennootschap belegt niet rechtstreeks in kleine ondernemingen, maar doet dat via duurzame beleggingsfondsen die gespecialiseerd zijn in durfkapitaalinvesteringen. Via deze weg maakt ASN Venture Capital Fonds N.V. gebruik van de expertise en ervaring van het fondsmanagement. De beleggingsfondsen worden zorgvuldig op duurzaamheidscriteria en rendementseisen getoetst. In 2012 heeft ASN Venture Capital Fonds N.V. geen nieuwe investeringen in beleggingsfondsen gedaan. Er waren geen nieuwe duurzame beleggingsfondsen die voldeden aan de investeringscriteria. ASN Venture Capital Fonds N.V. is nog gecommitteerd aan alle fondsen in de investeringsportefeuille. Vanwege de limiet van 5% die ASN Venture Capital Fonds N.V. mag uitmaken van de ASN Aandelenpool, is de ruimte voor groei beperkt. Wij verwachten wel nieuwe investeringen in Gedurende 2012 had ASN Venture Capital Fonds N.V. in totaal 11,8 miljoen gecommitteerd aan dertien beleggingsfondsen. In 2012 is 1,4 miljoen daarvan uitbetaald aan diverse fondsen. (Deze bedragen kunnen fluctueren vanwege de wisselkoersen tussen enerzijds de euro en anderzijds de dollar en het Britse pond.) Ongeveer 70% van het totaal gecommitteerde bedrag is geïnvesteerd. De intrinsieke waarde van de totale investeringsportefeuille van ASN Venture Capital Fonds N.V. schommelt nog rond de kostprijs. De beleggingsportefeuille van ASN Venture Capital Fonds N.V. is gespreid over fondsen die beleggen in verschillende sectoren en regio s. Elk fonds spreidt bovendien zijn investeringen weer over uiteenlopende ondernemingen. Het effect van deze spreiding wordt weergegeven in de waarderingen van de fondsen. ASN Venture Capital Fonds N.V. ontving in 2012 in totaal van diverse fondsen aan dividend en terugbetaling van investeringen bij verkoop van ondernemingen. De fondsen in de investeringsportefeuille van ASN Venture Capital Fonds N.V. deden in 2012 diverse interessante nieuwe investeringen. FE Global Clean Energy Services Fund IV investeerde in het Indiase bedrijf NSL Renewable Power. Dit produceert schone, duurzame energie uit voornamelijk wind, zon en waterkracht, met een verwachte capaciteit van ongeveer 400 megawatt. Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

15 Chrysalix Energy III investeerde in Axine Water Technologies, dat is gevestigd in Canada. Dit startupbedrijf ontwikkelt een veelbelovende technologie om afvalwater te desinfecteren via elektrochemische oxidatie. Deze methode om organisch materiaal en afvalstoffen uit het afvalwater te verwijderen is veel goedkoper en energiezuiniger dan de huidige processen om afvalwater te zuiveren. Aureos Africa Fund investeerde in Dashen Breweries, de op een na grootste bierbrouwerij van Ethiopië. Dit land heeft ook een van de snelst groeiende markten in bierproductie wereldwijd. Clean Tech Europe II investeerde in de Amerikaanse onderneming Lighting Sciences Group (LSG). Deze ontwikkelt led-verlichting en past led-technologieën toe op consumentengebruik en infrastructuurprojecten. 1.4 Fondsdocumentatie Per 25 oktober 2012 is het prospectus van ASN Beleggingsfondsen N.V. geactualiseerd. Dit hield in dat de cijfers zijn geactualiseerd en dat er tekstverbeteringen zijn doorgevoerd. De Financiële bijsluiter werd in juni 2012 vervangen door het document Essentiële Beleggersinformatie (EBi); er is een EBi per fonds. Deze documenten maken het beter mogelijk fondsen en fondsaanbieders te vergelijken. U vindt deze documenten op de website van de ASN Bank, > Brochures en documenten. 1.5 Administratieve organisatie en interne controle Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). In 2012 beoordeelden we verschillende aspecten van de bedrijfsvoering. Bij onze werkzaamheden hebben wij niets geconstateerd op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo, niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als beheerder van de ASN Beleggingsfondsen te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering zoals bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo. Ook hebben wij niet geconstateerd dat de bedrijfsvoering niet effectief en niet overeenkomstig de beschrijving functioneert. Daarom verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2012 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. 1.6 Fund governance en risicobeleid ABB heeft een Gedragscode Fund Governance opgesteld voor de (sub)fondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V., het ASN-Novib Microkredietfonds en het ASN Groenprojectenfonds. Deze gedragscode is gebaseerd op de Principles of Fund Governance van DUFAS (Dutch Fund and Asset Management Association). ABB heeft in 2012 beleid vastgesteld voor het risicobeheer. Dit beleid is mede gebaseerd op de Handreiking Risicomanagement voor beleggingsinstellingen en beleggingsondernemingen van DUFAS, die is gepubliceerd in maart Dit beleid is ingevoerd en besproken met de raad van commissarissen. De Gedragscode Fund Governance vindt u op www. asnbank.nl/beleggen > Over de beheerder. 1.7 Beheerkosten ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. voert de directie en het beheer over de beleggingsfondsen. Hiervoor brengt zij per fonds een vast percentage in rekening. Dit percentage verschilt per fonds en wordt het totalekostenpercentage (TKP) genoemd. Het TKP wordt jaarlijks berekend over het vermogen van elk fonds. Dankzij deze systematiek weet de belegger precies wat de kosten voor het beheer van het beleggingsfonds zijn. De beheerder betaalt uit deze inkomsten op zijn beurt de kosten die samenhangen met de directievoering en het beheer van deze fondsen. Dit zijn de personeelskosten, organisatiekosten, marketingkosten, de kosten van vermogensbeheer en duurzaamheidsonderzoek, administratieve dienstverlening, kosten van distributie, accountantskosten, bewaarloon, overige (advies)diensten en overige kosten. Per 1 januari 2014 worden de distributievergoedin- 13

16 14 gen afgeschaft. Distributeurs zullen aan beleggers deze kosten in rekening brengen. Uitgangspunt van onze beleggingen is bevordering van een duurzame wereld, niet het behalen van het hoogst mogelijke rendement. Daarom ontvangen de vermogensbeheerders geen prestatiebeloning (performance fee). De (jaarlijkse) vergoeding voor het beheer van de beleggingsfondsen leidt aan het eind van het verslagjaar tot de lopende kosten. Als gevolg van de gehanteerde berekeningsmethode kunnen deze overigens (gering) afwijken van het percentage van de TKP. Over 2012 waren de lopende kosten en het totalekostenpercentage van de fondsen als volgt: Fonds Lopende kosten Totalekostenpercentage (TKP) ASN Duurzaam Aandelenfonds 1,25% 1,25% ASN Duurzaam Obligatiefonds 0,95% 0,95% ASN Duurzaam Mixfonds 1,10% 1,10% ASN Milieu & Waterfonds 1,76% 1,75% ASN Duurzaam Small & Midcapfonds 1,77% 1,75% 1.8 Risico s De belangrijkste financiële risico s van ASN Beleggingsfondsen N.V. komen voort uit het beheer van beleggingsportefeuilles. De belangrijkste risico s zijn het marktrisico, het kredietrisico en het concentratierisico. Deze drie risico s beperkt ABB door bij de verschillende fondsen een maximumpercentage per belegging te hanteren. Bij het ASN Duurzaam Aandelenfonds, ASN Duurzaam Obligatiefonds, ASN Duurzaam Mixfonds en ASN Milieu & Waterfonds zijn er ook restricties vastgelegd over de regio s en landen waarin deze fondsen beleggen. Het verhandelbaarheidsrisico is beperkt doordat de fondsen beursgenoteerd zijn en over het algemeen in goed verhandelbare beleggingen beleggen. n n n de randvoorwaarden die in het prospectus zijn vastgelegd, de wettelijke kaders, en de fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dit zijn richtlijnen voor onder meer de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmee zaken worden gedaan, en de liquiditeit van de beleggingen. Zo heeft een brede, goede spreiding van beleggingen naar verwachting een dempend effect op onderkende prijsrisico s. Selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking scheppen de mogelijkheid om kredietrisico s te beheersen. Liquiditeitsrisico s kan ABB beperken door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. Dit jaarverslag heeft onder meer als functie om inzicht te verschaffen in risico s die zich ultimo verslagperiode voordoen. Dit inzicht verkrijgt u het beste door het directieverslag en jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., het verslag van het fonds en van de betreffende beleggingspool in samenhang te beoordelen: n Hoofdstuk 3 van het directieverslag geeft inzicht in de ontwikkeling van de markten. n In hoofdstuk 4 vindt u voor fondsen die in aandelen beleggen, informatie over de grootste belangen en de sector- of landenspreiding van de portefeuille. Voor fondsen die in vastrentende waarden beleggen, vindt u informatie over de duration van de portefeuille, de gemiddelde kredietratings en de verdeling over de verschillende ratingcategorieën. De duration is een maatstaf voor de gevoeligheid van vastrentende portefeuilles voor wijzigingen in de marktrente. n In paragraaf 5.4, Toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., vindt u een beschrijving van de voornaamste risico s en van de maatregelen van ABB om deze risico s te beperken. n In hoofdstuk 7 vindt u van elke pool het overzicht van de effectenportefeuille. Dit biedt informatie over de mate van spreiding van beleggingen over landen en sectoren, en per individuele belegging. Daarmee geeft dit overzicht onder meer een indicatie van de prijs- en valutarisico s. ABB bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat de fondsen in het algemeen en de beleggingsportefeuilles in het bijzonder voortdurend blijven voldoen aan: Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

17 15 2 Duurzaam beleggingsbeleid De zorg voor schoon water: zuivering van duinwater. Foto: M. Okhuizen

18 Ontwikkelingen duurzaamheidsbeleid De beheerder van de ASN Beleggingsfondsen, ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) belegt zowel financieel als maatschappelijk verantwoord. Wij selecteren uitsluitend ondernemingen, instellingen en overheden die bijdragen aan een duurzame samenleving. Om deze te kunnen selecteren hebben wij onze bijzondere beleggingscriteria geformuleerd. Deze criteria gelden voor de investeringen van de ASN Bank en ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. ABB neemt de bijzondere beleggingscriteria die voor de ASN Bank gelden, in principe integraal over als basis voor zijn beleggingsbeleid. U vindt onze bijzondere beleggingscriteria op www. asnbank.nl > Wat doen wij? > Waar kiezen we voor > Duurzaamheidsbeleid. ASN Bank Issuepapers De ASN Bank Issuepapers zijn uitwerkingen van de bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank en ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Deze criteria zijn vrij algemeen gesteld. Vooral de toelatingscriteria geven alleen richtlijnen voor de selectie van ondernemingen, instellingen en landen. Daarom werken wij de beleggingscriteria uit in meer praktische issuepapers. Zij geven helderheid over de wijze waarop wij de bijzondere beleggingscriteria moeten interpreteren. Tevens bieden ze de analisten handvatten om onderzoeken uit te voeren. Wij hebben twee soorten issuepapers, namelijk over: 1. onze beleidsthema s mensenrechten, klimaat en biodiversiteit; 2. de sectoren afvalverwerking, banken en verzekeraars, microfinanciering, risicolanden, staatsobligaties, supranationale instellingen (ontwikkelingsbanken), transport en mobiliteit, waterschappen, woningcorporaties, zorg. U vindt de volledige teksten van de ASN Bank Issuepapers op > Wat doen wij? > Waar kiezen we voor > Duurzaamheidsbeleid. Toepassing duurzaamheidsbeleid Het duurzaamheidsbeleid vormt de basis van drie activiteiten met betrekking tot de ASN Beleggingsfondsen: n Het duurzaamheidsonderzoek en, op basis daarvan, de selectie van ondernemingen, landen en organisaties voor het ASN Beleggingsuniversum. n n Engagement, de dialoog met ondernemingen en instellingen met als doel hen bewuster te maken van hun duurzaamheidsprestaties en hen aan te sporen deze te verbeteren. We maken gebruik van de rechten die we als belegger hebben om te stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. 2.2 Selectie van beleggingen De selectie van duurzame beleggingen is een gecompliceerd, grondig proces, dat plaatsvindt volgens een vaste procedure. Het team analisten van de afdeling Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek beoordeelt continu of beleggingen voldoen aan de bijzondere beleggingscriteria en issuepapers van de ASN Bank en ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. De analisten maken bij hun onderzoek gebruik van informatie van het bedrijf zelf, maar ook van informatie die wordt verstrekt door gespecialiseerde onderzoeksinstellingen, de media, niet-gouvernementele organisaties zoals Amnesty International, en vakbonden. Het analistenteam maakt ook gebruik van informatie van gespecialiseerde onderzoeksbureaus: het Engelse Eiris en het Nederlandse Sustainalytics. Deze verzamelen allerlei data over de duurzaamheidsprestaties van ondernemingen wereldwijd. Daarnaast maakt het team gebruik van RepRisk. Deze organisatie verzamelt nieuwsberichten over ondernemingen, zodat de onderzoeker snel kan zien of er sprake is van controversiële kwesties. TruCost, een Engels onderzoeksbureau dat zich gespecialiseerd heeft in het vaststellen van de impact van bedrijfsactiviteiten op het milieu en klimaat, levert informatie over deze impact. Het analistenteam van de ASN Bank bepaalt wat al deze informatie betekent in termen van de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank en de ASN Beleggingsfondsen. Zo nodig doet het aanvullend onderzoek. Na een grondige analyse brengt het team een advies uit aan de ASN Selectiecommissie. ASN Selectiecommissie De ASN Selectiecommissie bespreekt de afgeronde onderzoeken. Deze commissie bestaat uit de directie van de ASN Bank, de directie van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. en het hoofd van de afdeling Duurzaamheidsbeleid en & -Onderzoek. Zij worden hierover geadviseerd door de analisten van de afdeling Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek. De ASN Selectiecommissie kwam in 2012 zes maal bijeen. De ASN Selectiecommissie heeft de bevoegd- Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen

19 heid een onderneming, instelling of land goed of af te keuren voor het ASN Beleggingsuniversum. Na goedkeuring van de ASN Selectiecommissie wordt een onderneming, overheid of instelling opgenomen in het ASN Beleggingsuniversum. De directie van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. besluit vervolgens over toelating van de betreffende onderneming, instelling of land tot het beleggingsuniversum van de ASN Beleggingsfondsen. Wijzigingen ASN Beleggingsuniversum in 2012 Wij onderzoeken het beleid en de prestaties van sectoren, landen en ondernemingen op het gebied van duurzaamheid en duurzame bedrijfsvoering. Daarbij beoordelen we of zij voldoen aan onze bijzondere beleggingscriteria. Dit onderzoek leidt tot het ASN Beleggingsuniversum, de verzameling van ondernemingen, overheden en instellingen waarin de ASN Beleggingsfondsen mogen beleggen. Wijzigingen in het ASN Beleggingsuniversum vinden plaats door entiteiten (ondernemingen, overheden of instellingen): 1. nieuw toe te laten; 2. te verwijderen na heronderzoek of na overname. Als we entiteiten na heronderzoek handhaven, verandert het beleggingsuniversum uiteraard niet. We streven ernaar om iedere onderneming, elk land en elke sector minimaal een keer per drie jaar opnieuw te onderzoeken. Als uit specifieke informatie blijkt dat dit eerder moet plaatsvinden, vervroegen wij de doorlichting. Het actuele beleggingsuniversum van elk fonds vindt u op de website van de ASN Bank. n n governance (verantwoord bestuur). De voorlopige status geldt voor ondernemingen die op twee van deze drie criteria een voldoende scoren. Zij krijgen twee jaar de tijd om ook op het derde onderdeel te groeien naar een voldoende. Via actief engagement stimuleren we de ondernemingen hun duurzaamheidsbeleid te verbeteren. Wanneer zij daar niet in slagen, verwijderen we hen alsnog uit het beleggingsuniversum. In 2012 hebben wij 9 ondernemingen definitief toegelaten en 10 voorlopig toegelaten. Wij moesten 7 bedrijven verwijderen, terwijl wij er 31 na onderzoek konden handhaven. Er zijn 10 ondernemingen nieuw toegelaten tot het universum van het ASN Milieu & Waterfonds. Na heronderzoek hebben wij 48 bedrijven gehandhaafd, terwijl wij er 4 hebben verwijderd. We hebben 1 instelling nieuw toegelaten tot het universum van ASN Duurzaam Obligatiefonds. Na heronderzoek hebben we 9 instellingen gehandhaafd en geen instellingen verwijderd. Tevens is eind 2012 het nieuwe universum van landen vastgesteld om daarmee het nieuwe beleid van het ASN Duurzaam Obligatiefonds in te vullen. 17 Ook in 2012 lichtten we vele ondernemingen, instellingen en landen door omdat zij aan heronderzoek toe of nieuw waren. In totaal behandelde de ASN Selectiecommissie 723 ondernemingen, instellingen en landen. Daarvan zijn 547 niet toegelaten tot het ASN Beleggingsuniversum. n n We lieten 15 ondernemingen nieuw toe tot het universum van het ASN Duurzaam Aandelenfonds. Van de ondernemingen die zich al in het universum bevonden, hebben wij er na heronderzoek 65 gehandhaafd en 14 verwijderd. Het ASN Duurzaam Small & Midcapfonds belegt zowel in ondernemingen die definitief zijn toegelaten tot het universum (definitief toegelaten of pass-status) als in bedrijven die voorlopig zijn toegelaten (voorlopig toegelaten of provisional status). Ondernemingen worden definitief toegelaten wanneer zij ruim voldoende scoren op drie criteria: milieu, sociaal beleid en corporate

20 Overzicht van ondernemingen, landen en instellingen die in 2012 zijn doorgelicht voor het ASN Beleggingsuniversum 18 Fonds Nieuw toegelaten Na heronderzoek gehandhaafd ASN Duurzaam Aandelenfonds Na heronderzoek verwijderd Advantest Adecco Alfa Laval Becton Dickinson Adidas Apogee Belgacom Akzo Nobel Arcadis Carlsberg Apogee Enterprises Capita Group Givaudan ASML Deutsche Telekom Hess AG AstraZeneca Groupe Steria Inditex Ballard Power Systems Kuraray Mobistar Bekaert Nikon Pernod Ricard Benesse Holdings SAP Philips BIC Sharp Portugal Telecom British Land Telecom Italia SCA Svenska Cellulosa BT Group Umicore Starhub Capital Shopping Centers Whitbread Telefónica Coca-Cola Hellenic Bottling Yamaha Teradata Conergy Dai Nippon Printing Edwards Lifesciences Electrolux France Telecom Georg Fischer GlaxoSmithKline Green Mountain Coffee Roasters Hammerson Heineken Henkel Vorzug Hennes & Mauritz Holmen Husqvarna Infigen Energy Intel Kingfisher Koninklijke DSM KPN Land Securities Legrand Manpower Marks & Spencer Group Nike Novartis Novo Nordisk Novozymes NTT DOCOMO Office Depot Panasonic Corporation Puma Randstad Reckitt Benckiser Group Renewable Energy Corp Jaarverslag 2012 ASN Beleggingsfondsen