Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

Transcriptie

1 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg onder leiding van dr. J. Hoekman en dr. S. Kef

2 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg onder leiding van dr. J. Hoekman en dr. S. Kef Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg Steeds meer zorginstellingen beseffen dat wetenschappelijk onderzoek een belangrijke bijdrage levert aan de verdieping en ontwikkeling van de praktijk en de organisatie van de zorgverlening/ondersteuning. Die bijdrage ligt bijvoorbeeld op het gebied van geneeskunde, orthopedagogiek, paramedische wetenschappen, psychologie, organisatiekunde, sociologie of ethiek. Dergelijk onderzoek wordt deels extern, maar deels ook intern gefinancierd. Meer en meer wordt erkend dat wetenschappelijk onderzoek voor de zorgsector belangrijk is en daarom een zinvolle investering vormt voor het primaire proces in de zorginstellingen. De verkennende fase die aan het feitelijke onderzoek voorafgaat, wordt echter nauwelijks gefaciliteerd. Niettemin is juist deze fase van cruciaal belang. Daarin worden immers de onderzoeksvraagstelling en het onderzoeksdesign ontwikkeld. In deze fase blijken onderzoekers ook de meeste behoefte te hebben aan begeleiding en ondersteuning. Ze hebben kortom behoefte aan start(ers)hulp. Deze masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg is hiervoor bedoeld. Bovendien wordt tijdens de uitvoeringsfase van het onderzoek feedback geboden. 1 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

3 Onderzoekers in de gehandicaptenzorg Zorginstellingen hebben veel mensen in dienst die vaardigheden hebben voor en interesse hebben in het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Dat zijn niet alleen academici, maar ook anderen die zich in hun opleiding onderzoeksvaardigheden eigen hebben gemaakt. In de praktijk van de zorgverlening worden deze mensen vrijwel uitsluitend ingezet voor taken binnen het primaire proces. Daarmee blijft een potentieel vermogen om via wetenschappelijk onderzoek nieuwe kennis aan te boren, te ontwikkelen en te implementeren, onbenut. Ook universiteiten hebben beperkte mogelijkheden om onderzoek te verrichten dat direct relevant is voor de zorgpraktijk en dat impulsen kan geven aan vernieuwing in de zorg en ondersteuning. Daarom organiseert de VGN in het kader van haar programma kennisbeleid bij voldoende belangstelling in een nieuwe editie van de masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg. Initiator van deze masterclass, die in eerste instantie door de s Heeren Loo Zorggroep werd aangeboden, was prof. dr. A. Vermeer. De masterclass wordt verzorgd door twee hoofddocenten: dr. Joop Hoekman en dr. Sabina Kef. Ondersteuning bij het uitvoeren van onderzoek Met het organiseren van de masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg wil de VGN bijdragen aan de verdere professionalisering van de sector. De masterclass heeft tot doel om academici die werkzaam zijn in de gehandicaptenzorg te ondersteunen bij het opzetten en uitvoeren van onderzoek. In essentie gaat het erom de cursisten - in aansluiting op hun logische, kritische en systematische manier van denken - kennis en vaardigheden mee te geven, waarmee ze zelf de slag kunnen maken van probleem- naar onderzoeksvraag, onderzoeksdesign en het uitvoeren van een onderzoek. Daarbij krijgt het formuleren van een heldere probleemstelling en een deugdelijke onderzoeksaanpak veel aandacht. Ook wordt de verbinding gelegd met de eigen professionaliteit: Waarom doe ik wat ik doe? Hoe doe ik wat? Daarnaast worden deelnemers toegerust in de methodologische aspecten van onderzoek. Deelnemers stellen tijdens de masterclass onder begeleiding een gedegen, kansrijk onderzoeksplan op en ontvangen tijdens de uitvoering van dit onderzoeksplan feedback. Inhoud masterclass De masterclass is een intensieve cursus die startende onderzoekers inzicht geeft in: de betekenis van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek; verschillende types onderzoek; verschillende fasen en aspecten van een wetenschappelijk onderzoek; het gebruik van informatietechnologische hulpmiddelen; de relevantie van het ICF- en AAIDD-model voor wetenschappelijk onderzoek; 2 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

4 methodologische aspecten van wetenschappelijk onderzoek voor mensen met een beperking; ethische aspecten van wetenschappelijk onderzoek voor mensen met een beperking; het rapporteren van onderzoeksresultaten in diverse publicatievormen; de wereld van de subsidiegevers. Daarnaast biedt de masterclass begeleiding en ondersteuning bij: het lezen en analyseren van wetenschappelijke literatuur; het schrijven en indienen van een gedegen en kansrijk onderzoeksplan; uitvoering van het onderzoeksvoorstel. Tijdens de bijeenkomsten van de masterclass worden veel verschillende werkvormen gebruikt. Deelnemers werken zowel individueel als in kleine en grote groepen aan zeer diverse opdrachten. Voorbeelden zijn: brainstorms, maken van een mindmap, oefenen van presentaties, peer-reviews in groepsverband van onderdelen van het onderzoeksvoorstel. Ook de scholing en begeleiding vinden in allerlei vormen plaats: groepslessen, individuele en groepsgewijze discussies, speeddates etc. Er is veel ruimte voor vragen en suggesties van de deelnemers. Docenten Hoofddocenten zijn dr. Joop Hoekman, zelfstandig onderzoeker en universitair docent Orthopedagogiek aan de Universiteit Leiden en associate lector aan de Hogeschool Leiden, en Dr. Sabina Kef, universitair docent en onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit Psychologie en Pedagogiek. Voor diverse onderdelen (zie programma) zijn deskundige docenten uitgenodigd: dr. Wil Buntinx, Universiteit Maastricht prof. dr. Jan Hoogland, Universiteit Twente, Vrije Universiteit en Gereformeerde Hogeschool Zwolle dr. Agnes Willemen, Vrije Universiteit, Amsterdam prof. dr. Carla Vlaskamp, Rijksuniversiteit Groningen Doelgroep De masterclass is bedoeld voor zowel starters in onderzoek als voor hbo ers en academici die hun kennis over onderzoek willen opfrissen om daadwerkelijk onderzoek te gaan doen. Het is essentieel dat de deelnemer beschikt over het vermogen om analytisch en logisch te denken. Ervaring met scriptieonderzoek en met het doornemen van Engelstalige literatuur is wenselijk. Daarnaast is commitment binnen de eigen organisatie van belang, zodat de deelnemer beschikt over voldoende blokken tijd en het onderzoek kan worden ingebed in de instelling. De ambities van de cursisten zijn leidend. Het is zaak dat er een goede match ontstaat tussen achtergrond van de cursist en zijn doel/het soort onderzoek dat hij wil uitvoeren. Via een individueel 3 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

5 gesprek wordt verhelderd wat de startsituatie is (wat men al kan en wat niet), wat de ambitie is en welke facilitering de eigen organisatie kan bieden. Onderwerpen Onderwerpen waarmee deelnemers aan de slag gingen, waren: Onderzoek naar visuele beperkingen bij kinderen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen. Waar moet een deskundigenverklaring van gedragswetenschappers voor de rechtbank, ten behoeve van een onder curatele stelling van een volwassen LVG-cliënt, aan voldoen? De ontwikkeling van een screeningslijst voor het onderkennen van verslikrisico bij cliënten met een verstandelijke beperking door begeleiders. Ervaringen van jongeren, opgenomen in een orthopedagogisch centrum voor jeugdigen met lichte verstandelijke beperkingen, in het bouwen aan een sociaal netwerk. Effectiviteit van de ASSwijzer (Autisme Spectrum Stoornis). Accreditatie Accreditatie wordt aangevraagd bij NVAVG, NVO Orthopedagoog-Generalist en het Koninklijk Genootschap voor Fysiotherapie. Ervaringen deelnemers eerdere edities Zelf zie ik relevantie, onze organisatie ook. Ik denk dat de wisselwerking tussen wetenschap en praktijk middels doen van onderzoek van fundamenteel belang is voor ontwikkelingen in de zorg voor mensen met een beperking. Het belang is en was mij helder, zeker na de masterclass. Het blijft wel lastig in de praktijk onderzoek te doen. Met name de dubbele dagen in de opzet van de masterclass zijn goed. Dan ben je helemaal in het onderwerp en word je niet in alledaagse zaken gezogen. Goede variatie, veel elementaire zaken met betrekking tot doen van wetenschappelijk onderzoek met oog voor de differentiatie binnen de gehandicaptenzorg. Ik vond het een zeer leerzame masterclass! Dus zeker voor herhaling vatbaar voor andere mensen binnen de gehandicaptenzorg. Zeer de moeite waard. Informatief en inspirerend. Met ruimte voor de verschillende invalshoeken van de deelnemers. Voor mij een gelegenheid om even afstand te nemen van het dagelijkse werk, ruimte om na te denken en ideeën op te doen. Werk en ontspanning tegelijk. 4 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

6 Programma Masterclass Woensdag 10 oktober 2012: Voorlichtingsbijeenkomst opzet en inhoud van de masterclass; wat wordt van de deelnemers verwacht; ervaringen met de masterclass tot nu toe. Vanaf woensdag 10 oktober 2012: Individuele gesprekken In een individueel intakegesprek komen wensen en verwachtingen aan de orde, maar ook de ondersteuning en betrokkenheid vanuit de eigen organisatie. Donderdag 17 en vrijdag 18 januari 2013: Blok 1 (2 dagen, 1 overnachting) Presentatie Relevantie van het ICF- en AAIDD-model voor wetenschappelijk onderzoek, dr. Wil Buntinx (Universiteit Maastricht). Informatie over: soorten onderzoek; grote lijnen voor de opzet van een onderzoeksvoorstel; richtlijnen en beoordelingsprocedures van NWO, ZonMW en andere subsidiegevers; samenwerking met universitaire onderzoeksgroepen; geschikte literatuur op het gebied van statistiek en onderzoeksmethoden (zowel kwantitatief als kwalitatief). Donderdag 4 en vrijdag 5 april 2013: Blok 2 (2 dagen, 1 overnachting) Presentatie: Methodologische en statistische aspecten, dr. Agnes Willemen (Vrije Universiteit); Onderzoek bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen, prof. dr. Carla Vlaskamp (Rijksuniversiteit Groningen). Uitwisseling van ervaringen: analyse van een artikel op het eigen onderzoeksterrein; presentatie door deelnemers en bespreking van eerste opzet van het eigen onderzoeksvoorstel; analyse van diverse conceptuele en normatieve aspecten van het eigen onderzoeksvoorstel; Informatie over: het presenteren van onderzoeksplannen intern en de rol van externe contacten. richtlijnen voor verdere uitwerking van het eigen onderzoeksvoorstel. Donderdag 6 en vrijdag 7 juni 2013: Blok 3 (1 uur per deelnemer) Individuele begeleidingsgesprekken over de onderzoeksvoorstellen. 5 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

7 Donderdag 19 en vrijdag 20 september 2013: Blok 4 (2 dagen, 1 overnachting) Presentaties: Cliëntenraadpleging en ethische aspecten in onderzoek in de gehandicaptenzorg, dr. Joop Hoekman (Zelfstandig onderzoeker, Universiteit Leiden en Hogeschool Leiden). VGN-kennisbeleid, drs. Marion Kersten (VGN). Consequenties van zintuiglijke beperkingen voor het doen van onderzoek, dr. Sabina Kef (Vrije Universiteit). Uitwisseling van ervaringen: presentatie en bespreking van onderzoeksvoorstellen; casusopdracht. Donderdag 14 november 2013: Slotdag (1 dag) Presentatie De noodzaak van praktijkgericht onderzoek, prof. dr. Jan Hoogland (Universiteit Twente, Vrije Universiteit en Gereformeerde Hogeschool Zwolle). Overig presentatie en bespreking definitieve onderzoeksvoorstellen; bespreking indiening en/of start van het voorgenomen onderzoek; zoeken van geschikte publicatiemogelijkheden; evaluatie masterclass. Terugkomdag(en) in de loop van 2014 In het tweede jaar van de masterclass vinden er twee terugkomdagen plaats, in het voorjaar en najaar van Tijdens deze dag(en) krijgen deelnemers de gelegenheid te refereren over hun voorgenomen onderzoek. Er is dan gelegenheid om feedback te krijgen over het in gang gezette onderzoek. Ook krijgen deelnemers advies over het verloop van het onderzoek en eventuele problemen die zich daarbij voordoen. Tijdens de tweede terugkomdag ontvangen deelnemers ook de certificaten van de masterclass. Commitment Bij de aanvang van de masterclass ontvangt de instelling een brief waarin op commitment wordt aangedrongen. Dit commitment betreft de bereidheid tot het bieden van faciliteiten voor de betrokken medewerker om het onderzoeksvoorstel te schrijven, het voorgenomen onderzoek uit te voeren en de bereidheid tot het geven van een vorm van begeleiding daaraan. Desgewenst kan een beroep gedaan worden op externe begeleiders. Deze zullen hier in veel gevallen een vergoeding voor vragen. Community Tijdens de masterclass werken deelnemers ook via een digitale leeromgeving. Hiervoor wordt op een aparte community ingericht, 6 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

8 waarop deelnemers elkaar kunnen bevragen en tips kunnen geven. Ook wordt zo extra informatie beschikbaar gesteld en worden opdrachten ingeleverd via de community. Praktische informatie Locatie Conferentiehotel Kontakt der Kontinenten, Amersfoortsestraat 20, 3769 AS Soesterberg , De voorlichtingsbijeenkomst, de individuele (begeleidings)gesprekken en de slotdag vinden plaats bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, Oudlaan 4 te Utrecht. Kijk voor meer informatie op Deelnemers Academici en andere beroepsbeoefenaars met onderzoeksvaardigheden, werkzaam in de sector zorgverlening aan mensen met een beperking. Verwacht wordt dat de deelnemer beschikt over ten minste een beginnend idee over het thema van het eigen onderzoek. Minimaal aantal deelnemers: 15 Maximaal aantal deelnemers: 20 Verplichte literatuur Baarda, D.B., & De Goede, M.P.M. (2006). Basisboek Methoden en Technieken. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek. Vierde, geheel herziene druk. Groningen: Noordhoff. Baarda, D.B., De Goede, M.P.M. en J. Teunissen (2009). Basisboek kwalitatief onderzoek. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen: Noordhoff. Map met relevante artikelen (deze ontvangen deelnemers gratis bij aanvang van de masterclass). Wanneer Wat Waar 10 oktober 2012 Vanaf 10 oktober en 18 januari en 5 april en 7 juni en 20 september november 2013 Voorjaar 2014 Najaar 2014 Voorlichtingsbijeenkomst Individuele intakegesprekken Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 Slotdag Eerste terugkomdag Tweede terugkomdag en afsluiting Kontakt der Kontinenten, Soesterberg Kontakt der Kontinenten, Soesterberg Kontakt der Kontinenten, Soesterberg Kontakt der Kontinenten, Soesterberg 7 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg

9 Verdere benodigdheden Lidmaatschap van een universitaire bibliotheek, laptop/computer, en internetverbinding. Kosten Deelname aan de masterclass kost 2.950,-. In deze prijs zijn inbegrepen overnachtingen in een eenpersoonskamer, maaltijden en koffie/thee tijdens bijeenkomsten voor het programma in 2013 en twee terugkomdagen in Voor eigen rekening komen consumpties buiten de bijeenkomsten om, kosten van literatuur, overig werkmateriaal en reiskosten. Behalve actieve aanwezigheid op alle negen cursusdagen wordt van de deelnemers verwacht dat ze bijeenkomsten voorbereiden, werken aan hun onderzoeksvoorstel en aan huiswerkopdrachten. Daarvoor moet op tenminste nog eens negen dagen inzet gerekend worden. Certificaat Na afloop van de masterclass ontvangt de deelnemer een certificaat dat dient als een bewijs van deelname. Het maximum aantal deelnemers bedraagt twintig personen. Bij overintekening stellen wij een wachtlijst in. Na 17 december 2012 ontvangt u bericht of u geplaatst bent. In dat geval wordt een factuur bijgesloten. Het is niet mogelijk om u voor een deel van de masterclass in te schrijven. Bij annulering tot twee maanden voor de start worden 50,- administratiekosten in rekening gebracht. Bij annulering na 17 november worden de volledige kosten in rekening gebracht. Er kan dan wel een collega deelnemen. Meer informatie VGN Shandhia Prahladsingh, secretaresse afdeling Zorgbeleid Oudlaan GA Utrecht SPrahladsingh@vgn.nl Aanmelden U kunt zich tot uiterlijk 17 december 2012 aanmelden via Aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst behandeld. De aanmelding is in eerste instantie voorlopig. Na de voorlichtingsbijeenkomst maakt u uw aanmelding definitief. 8 Masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg