Het Joint Progress programma

Transcriptie

1 Zorgmap nieuwe heup

2 Voorwoord Welkom bij JointProgress, een uitgebreid zorgprogramma voor patiënten die een heupprothese krijgen. Deze voorlichtingsmap begeleidt u stap voor stap door het hele traject voor uw heupprothese. Hoe meer u over de operatie weet voordat u in het ziekenhuis aankomt, hoe gemakkelijker en sneller u zult revalideren. Gebruik deze map als naslagmateriaal. Soms kan de zorg op een andere manier verlopen. Dit is afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Het materiaal dat u krijgt bevat belangrijke informatie die is bedoeld om u een beter beeld te geven over de operatie en de revalidatie. Ook willen we belangrijke punten nader verklaren en u informeren over hoe u het beste met uw nieuwe gewricht om kunt gaan. Uw begrip, deelname en inzet zijn van groot belang voor het succes van deze ingreep. Daarom vragen wij u om het informatiemateriaal dat u krijgt te lezen en eventueel in te vullen. Wilt u deze informatiemap goed bewaren? Breng uw map mee naar elke afspraak. En vergeet hem vooral niet mee te brengen naar het ziekenhuis op de dag van uw opname. Als u wilt, kunt u de map ook meenemen naar de voorlichtingsbijeenkomst. Een ander belangrijk onderdeel van uw voorbereiding op de operatie is dat u actief betrokken blijft bij uw zorg. Stel vragen en neem verantwoordelijkheid voor uw vooruitgang. Wij vinden het erg belangrijk dat u de beste resultaten behaalt en dat uw operatie een succes wordt. Het Joint Progress programma Bij heupoperaties volgens het JointProgress programma worden meerdere patiënten op één dag geopereerd. Tijdens de opname ligt de nadruk op actieve revalidatie. Dit betekent dat u niet als zieke wordt benaderd. Zo verblijft u zo min mogelijk in bed en draagt u gewoon uw eigen kleding. Door een optimale begeleiding en intensieve oefeningen kunt u op een verantwoorde manier weer naar huis van 23 - Zorgmap nieuwe heup

3 Gegevens Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten B.V. Belangrijke adressen en telefoonnummers: Bezoekadres: Haringvliet 2, 3011 TD Rotterdam Postadres: Postbus 70031, 3000 LN Rotterdam Algemeen telefoonnummer: Website: Polikliniek Chirurgie/Orthopedie: Hier kunt u op werkdagen terecht voor het maken van afspraken tussen uur Verpleegafdeling Kort Verblijf / Heelkunde: Fysiotherapie: Bezoekuren De bezoekuren van het Havenziekenhuis zijn dagelijks van uur. Er mogen maximaal 2 bezoekers tegelijkertijd bij elke patiënt van 23 - Zorgmap nieuwe heup

4 1. Medische informatie 1.1 Heupprothese implanteren 1.2 Voorlichtingsbijeenkomst 1.3 De Pre-operatieve Poli (POP) 1.4 Het heupgewricht 1.5 Over het implanteren van een heupprothese 1.6 Operatiemogelijkheden bij een heupprothese 1.7 De operatie 1.8 Risico's en mogelijke complicaties 1.9 Meest gestelde vragen 1.10 Voorbereiding 2. Verpleegkundige informatie 2.1 Wat u mee moet brengen naar het ziekenhuis 2.2 Controlelijst vóór de operatie 3. Revalidatie en fysiotherapie 3.1 Wat kunt u doen na ontslag? 3.2 Dagelijkse activiteiten en verder herstel 3.3 Hoe om te gaan met uw nieuwe heup 3.4 Fysiotherapie 3.5 Oefeningen 3.6 Ontslagcriteria 4. Transferverpleegkundige 4.1 Wat kan de transferverpleegkundige voor u doen? 4.2 Indicatie en eigen bijdrage 4.3 Thuiszorg 4.4 Verpleeghuis 4.5 Revalidatie 4.6 Bereikbaarheid transferverpleegkundige 4.7 Het regelen van verpleegartikelen 4.8 Mensen inschakelen om u te helpen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

5 1.1 Heupprothese implanteren Hieronder staat een samenvatting van het traject dat u zult doorlopen voor het implanteren van een kunstheup. Dit wordt in medische termen heupprothese of heupimplantaat genoemd. Dit overzicht geeft u een algemeen beeld van het proces. 1. Beslissing om operatie te ondergaan 2. Bezoeken van een voorlichtingsbijeenkomst in het ziekenhuis 3. Nauwkeurig bestuderen van het voorlichtingsmateriaal en het invullen van alle formulieren 4. Voorbereiding op de operatie 5. De operatie 6. Revalidatie in het ziekenhuis 7. Ontslag uit het ziekenhuis 8. Hoe om te gaan met uw nieuwe heup 1.2 Voorlichtingsbijeenkomst Tijdens het bezoek aan de polikliniek waarbij de operatiedatum wordt gepland, krijgt u een afspraak voor de voorlichtingsbijeenkomst en de Pre-operatieve Poli (POP). Zodra de datum voor uw operatie vast staat, vragen wij u deze voorlichtingsbijeenkomst bij te wonen. Het is belangrijk dat u dit ook doet. Doel van deze voorlichtingsbijeenkomst is om u verdere informatie te geven over de operatie. Ook is het voor u een gelegenheid om kennis te maken met medewerkers van het ziekenhuis, zoals één van de verpleegkundigen en fysiotherapeuten die u zullen behandelen gedurende uw opname in het ziekenhuis. Bovendien kunt u er andere patiënten ontmoeten die een soortgelijke heupoperatie zullen ondergaan. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst kunt u eventuele vragen stellen. Het is erg belangrijk dat u op deze middag de persoon meeneemt die u gedurende uw verblijf in het ziekenhuis zal begeleiden. De voorlichtingsbijeenkomst wordt in het ziekenhuis georganiseerd en duurt een uur. 1.3 De Pre-operatieve Poli (POP) Voorafgaand aan de operatie heeft u nog een gesprek met de anesthesist of zijn/haar assistent. Deze medewerker bespreekt met u de manier van verdoven en geeft u praktische uitleg. De anesthesist informeert u ook over veranderingen in uw eventuele thuismedicijnen. 1.4 Het heupgewricht Het heupgewricht is een kogelgewricht. Het heupgewricht maakt het mogelijk om het dijbeen (femur) te bewegen ten opzichte van het heupbeen (bekken). Het bekken bevat een holte, genaamd de heupkom. De kop van het dijbeen past in de heupkom en samen vormen zij zo een kogelgewricht dat het been een grote beweeglijkheid geeft. De buitenkant van de dijbeenkop en de binnenkant van de heupkom zijn bedekt met kraakbeen. De oppervlakte van het kraakbeen is stevig en zeer glad waardoor de twee oppervlakten bij alle bewegingen soepel over elkaar heen kunnen schuiven. Stevige gewrichtsbanden en de spieren rond het heupgewricht houden het bekken en het dijbeen bij elkaar. Ook dekken ze het gewricht af en maken ze het stabiel. Een gezonde heup laat het been vrij bewegen binnen zijn bewegingsbereik. Ook wordt ondertussen het bovenlichaam ondersteund. Tot slot absorbeert de heup de schokken die ontstaan door activiteiten zoals lopen en rennen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

6 1.5 Over het implanteren van een heupprothese Het doel van het implanteren van een heupprothese is: - het verhelpen van uw pijn; - het herstellen van eventueel functieverlies van uw heup; - het verbeteren van de kwaliteit van leven. Het implanteren van een heupprothese betekent dat de dijbeenkop en de heupkom worden vervangen door implantaten, zogeheten prothesen. Er zijn verschillende soorten heupprothesen beschikbaar. Uw orthopedisch chirurg zal beoordelen welke voor u het meest geschikt is. In het merendeel van de gevallen zal dit een ongecementeerde prothese zijn, de zogeheten ingroeiheup. Onderdelen van een kunstheup Elke heupprothese bestaat uit meerdere delen: - De kom: deze vervangt de heupkom en kan gemaakt zijn van een metaallegering bekleed met een kunststof of metalen laag of volledig bestaan uit kunststof. - De kop: deze vervangt de dijbeenkop. De prothese bestaat uit de steel, gemaakt van een metaallegering en de kop die wordt bevestigd op de steel. Het materiaal van de dijbeenkop is gemaakt van keramiek of metaal van 23 - Zorgmap nieuwe heup

7 1.6 Operatiemogelijkheden bij een heupprothese 1. Totale heupoperatie Hierbij worden beide oppervlakten van de heup (dijbeenkop en heupkom) vervangen. 2. Revisie heupoperatie Een nieuwe operatie van een eerder geplaatste heupprothese die is versleten, niet goed werkt of los is geraakt. De eerder geplaatste delen worden geheel of gedeeltelijk verwijderd en vervangen door nieuwe. 3. Bilaterale totale heupoperatie Beide heupen worden gelijktijdig vervangen. Meestal worden de heupen met een tussenperiode geopereerd. 1.7 De operatie De operatie duurt meestal 1 2 uur afhankelijk van de ernst van de aandoening van uw heup. - Stap 1: Het heupgewricht wordt bloot gelegd. - Stap 2: De heupkop wordt uit de heupkom gehaald. - Stap 3: De versleten/beschadigde gewrichtsoppervlakten (de heupkom en dijbeenkop) worden verwijderd. Het bot wordt verder klaargemaakt voor het plaatsen van de heupprothese. - Stap 4: De heupprothese (prothesekop en -kom) wordt dan aan het bot bevestigd. - Stap 5: Als de heupprothesekop en heupprothesekom vast in het bot zitten, wordt de nieuwe heupkop teruggeplaatst in de nieuwe heupkom. Uw orthopedisch chirurg controleert dan o.a. door bewegen van het been of de kunstheup goed functioneert. 1.8 Risico s en mogelijke complicaties Een operatie voor het implanteren van een heupprothese is een veilige en effectieve ingreep die vaak wordt toegepast. Wereldwijd worden jaarlijks maar liefst 1 miljoen heupprothesen geïmplanteerd. Patiënten hebben minder pijn en ervaren functieverbetering in vergelijking met hun toestand vóór de operatie. Het operatief vervangen van een heupgewricht is zelfs de succesvolste orthopedische ingreep. Net als bij andere operaties zijn er risico s en bestaat de kans op complicaties. Deze komen zelden voor. Uw orthopedisch chirurg en de medewerkers van de afdeling Orthopedie zullen er alles aan doen om complicaties te voorkomen. Een aantal mogelijke risico s en complicaties zijn: Anesthetische complicaties Uw anesthesist zal mogelijke complicaties en de verschillende mogelijkheden van verdoving vóór de operatie met u doorspreken. Heeft u in het verleden complicaties ervaren met verdovingen? Zorg dat u uw anesthesist hiervan op de hoogte brengt. Luxatie Een heupluxatie is het schieten van de heupkop uit de heupkom. Dit kan al direct in de postoperatieve fase optreden, maar ook vele jaren na uw heupoperatie. U vermindert de kans op een heupluxatie als u de adviezen, zoals besproken met uw orthopedisch chirurg en/of fysiotherapeut, zorgvuldig opvolgt. Beenlengte verschil kan ontstaan door het plaatsen van een kunstheup. In de overgrote meerderheid van de gevallen is het verschil enkele millimeters. Infectie Na het plaatsen van een nieuw heupgewricht loopt een zeer klein percentage van de patiënten een infectie op. Dit kan een oppervlakkige infectie zijn, maar ook een diepe infectie rond de delen van de prothese. Diepe infecties kunnen tot ernstige gevolgen leiden, waardoor de ziekenhuisopname verlengd wordt. Behandeling van dergelijke infecties kan op verschillende manieren plaats vinden. U kunt via een infuus antibiotica krijgen toegediend, maar ook een operatieve ingreep kan noodzakelijk zijn om de wond te reinigen. Bij een diepe infectie kan uw orthopedisch chirurg besluiten de prothese geheel te verwijderen. Infectie komt vaker voor bij diabetici, patiënten met reumatoide-artritis, patiënten met aandoeningen van het immuunsysteem en bij mensen met overgewicht van 23 - Zorgmap nieuwe heup

8 Bloeduitstorting/zwelling Na de operatie kan een bloeduitstorting met zwelling van het onderbeen ontstaan. Dit is een normaal verschijnsel na een heupprothese en zal in de loop van enkele maanden weer verdwijnen. De zwelling kan grotendeels worden tegengegaan door het dragen van een steunkous. Breuken Breuken van het dijbeen en breuken van het bekken komen soms voor tijdens de operatie, vooral als de botten zacht of broos zijn. Breuken kunnen ook ontstaan als u na de operatie hard valt. Meerdere chirurgische ingrepen kunnen nodig zijn om het probleem te verhelpen. Soms zijn extra implantaten nodig. Beschadiging van bloedvaten en zenuwen Er lopen meerdere bloedvaten en zenuwen in de omgeving van uw heupgewricht. Tijdens de operatie kunnen deze structuren uitgerekt of beschadigd raken. Dit kan gevoelloosheid en/of slapheid in delen van het geopereerde been tot gevolg hebben. Trombose van diepgelegen ader Het ontstaan van bloedstolsels in de aderen van de benen is een bekende complicatie na een zware operatie. Al het mogelijke wordt gedaan om het ontstaan ervan te voorkomen. Een voorzorgsmaatregel is bijvoorbeeld het toedienen van medicijnen (via een injectie) die het bloed verdunnen. Dit vermindert de kans op stolsels. Een andere preventieve maatregelen is 'vroege mobilisatie' (zo snel mogelijk uit bed). Longembolie Bloedstolsels die in de beenader ontstaan, kunnen soms losraken, meegevoerd worden in de bloedbaan en in de longen terechtkomen. Dit heet een longembolie. Dit kan een zeer ernstige complicatie zijn. Vetembolie Vet van het beenmerg kan terechtkomen in de bloedbaan en zelfs uw longen bereiken. Dit heet een vetembolie. Ook dit kan zeer ernstig zijn. Wondcomplicaties Ook wondnecrose (de wondranden zijn donker gekleurd) of het steeds weer open gaan van de operatiewond kan voorkomen. Om problemen op lange termijn te voorkomen dienen deze complicaties vroegtijdig te worden gesignaleerd en behandeld, door het gewricht operatief te reinigen of de wond opnieuw te hechten. Doorliggen Doorligplekken, vooral rond de hiel, kunnen al na 24 uur bedrust ontstaan. Neem daarom regelmatig de druk weg van uw hielen en zitvlak. Als u een brandend gevoel of pijn ervaart rond deze lichaamsdelen dient u het verplegend personeel hiervan op de hoogte te brengen. Om te voorkomen dat u doorligwonden krijgt, is het verstandig om badstofsokken mee te nemen. Verschil in beenlengte Na uw heupoperatie kan het voorkomen dat er een beenlengteverschil is ontstaan. Indien het verschil meer dan twee centimeter bedraagt en leidt tot klachten zal een verhoogde schoenzool worden geadviseerd om het beenlengteverschil te verhelpen. Vijftien procent van de bevolking heeft, zonder dat men zich hiervan bewust is, een beenlengteverschil tot anderhalve centimeter. Looppatroon Na het plaatsen van een heupprothese is het looppatroon van sommige patiënten niet optimaal. Dit heeft allerlei oorzaken. Normaal gesproken is dit na zes maanden geheel of grotendeels verdwenen. Losraken Uw heupprothese is een mechanisch werkend geheel en is daarom onderhevig aan wrijving en slijtage. Bijna alle heupprothesen functioneren 15 jaar na operatie nog naar volle tevredenheid. Dit geldt echter alleen bij normaal gebruik. Als de heupprothese overmatig wordt belast, zoals uitzonderlijk veel traplopen, rennen, hurken en andere activiteiten met een grote belasting, kan de heupprothese vroegtijdig losraken. Als u rekening houdt met de belasting op uw heup door deze activiteiten te vermijden, dan heeft uw heupprothese een langere levensduur. Algemene medische problemen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

9 Na een ingrijpende operatie kan een aantal algemene medische complicaties ontstaan. Gelukkig komen deze zelden voor. Degenen met een grotere kans op deze complicaties zullen van tevoren medisch worden onderzocht. Deze complicaties zijn bijvoorbeeld hartaandoeningen, beroertes, longontsteking, ingeklapte long, blaasinfecties en nieraandoening. Uiteraard zal al het mogelijke worden gedaan om bovenstaande complicaties te voorkomen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

10 1.9 Meest gestelde vragen Hoe lang blijft mijn kunstheup goed? Over het algemeen blijven kunstheupen langer dan 15 jaar goed functioneren. Sommige gewrichten verslijten al voor die tijd en gaan loszitten. Hoe lang uw kunstheup goed blijft is afhankelijk van allerlei factoren zoals uw fysieke conditie, uw gewicht en hoe actief u bent. Het is nuttig om te bedenken dat prothetische gewrichten anders zijn dan een natuurlijk, gezond gewricht. Tegenwoordig is het operatief implanteren van een kunstheup een veelvoorkomende en voorspelbare ingreep geworden. Jaarlijks worden maar liefst 1 miljoen heupprotheses geïmplanteerd. Veel patiënten ervaren verlichting van pijn en functieverbetering vergeleken met de situatie van voor de operatie. De onderdelen van de prothese kunnen echter slijten omdat ze tegen elkaar schuiven en rollen bij het bewegen. Sinds ik op de wachtlijst sta heb ik minder pijn in mijn heup. Wat moet ik doen? Als de pijn minder is geworden kan dat betekenen dat u niet geopereerd hoeft te worden. Mocht u om welke reden dan ook twijfelen, dan dient u dit te bespreken met uw eigen huisarts of orthopedisch chirurg. Wat is de gemiddelde leeftijd waarop mensen een kunstheup krijgen? De gemiddelde leeftijd is 73 jaar. Welke problemen kan ik verwachten in het ziekenhuis? Verwardheid Verwarring in de eerste paar dagen na een operatie komt vrij vaak voor. Dit wordt meestal veroorzaakt door een combinatie van de narcose en het verblijf in een vreemde omgeving. Tegen de tijd dat u naar huis gaat is dit normaal gesproken weer helemaal verdwenen. De ene patiënt heeft meer kans om verward te raken dan de andere. Bij verwardheid kan het van belang zijn voor uw begeleider om persoonlijke spullen mee te brengen. Denk hierbij aan foto s of kalender van thuis. Duizeligheid en misselijkheid Dit is een veel voorkomend probleem, vooral de eerste drie dagen na de operatie. Dit is normaal gesproken een bijwerking van de narcose. Obstipatie (= moeilijke stoelgang) Een ander veel voorkomend probleem na operaties is obstipatie. Dit wordt meestal veroorzaakt door verandering van leefritme, geneesmiddelen en zelfs door het voedsel. Obstipatie kan vrij snel worden verholpen als het vroeg wordt ontdekt. Het is belangrijk dat u de verpleegkundigen informeert als u vaker last heeft van obstipatie of als u denkt dat het na de operatie het geval is. Gebrek aan eetlust Dit is niet ongebruikelijk en kan tot een aantal weken na de operatie aanhouden. Toch is het belangrijk dat u gezond eet en voldoende vocht (minimaal 1,5 liter) binnenkrijgt om uw herstel te bespoedigen. Hoe gevaarlijk is het om een heupprothese te implanteren? Een heupprothese implanteren is een zware operatie. Net als bij elke grote operatie is er een kleine kans op overlijden van 23 - Zorgmap nieuwe heup

11 Heb ik na de operatie geen pijn meer? Tijdens de operatie wordt de oorzaak van uw pijn weggenomen. U moet er echter wel rekening mee houden dat uw nieuwe gewricht en de wond tot 12 weken na uw operatie behoorlijk pijnlijk kunnen zijn. Om deze pijn te verminderen kan het ziekenhuispersoneel verschillende vormen van pijnverlichtende technieken toepassen, zoals zenuwblokkades, orale pijnstillers (pillen om in te slikken) en beenoefeningen. Vraagt u gerust om medicijnen tegen de pijn als u dat nodig vindt. De verpleegkundige kan altijd met een arts overleggen over extra medicijnen. Pijnloos zal niet lukken, wel moet de pijn voor u te hanteren zijn en u niet beperken in uw herstelproces. De pijn zal in de loop der tijd langzaam maar zeker afnemen naarmate uw lichaam verder herstelt. De meeste mensen vinden dat de pijn na drie maanden te verwaarlozen is en sommigen melden dat de pijn tot een jaar later steeds verder afnam. Hoe lang zal ik in het ziekenhuis blijven? U gaat (meestal) 2 dagen na uw operatie terug naar huis. Mits u voldoet aan de criteria voor ontslag. Hoe succesvol is deze operatie? Na de operatie ondervindt u een belangrijke toename in de beweeglijkheid van de geopereerde heup en een duidelijke vermindering van de pijn. Onderzoek heeft aangetoond dat vrijwel alle kunstheupen met succes zijn geplaatst. Hoe goed kan ik mijn heup na de operatie bewegen? Over het algemeen is na de operatie de beweeglijkheid van het betreffende gewricht iets minder. Toch wordt de beweeglijkheid van de heup, die nodig is om de meeste dagelijkse activiteiten te doen, hersteld. Het is ook belangrijk om de instructies hoe om te gaan met een nieuwe heup op te volgen. Dit voorkomt dat uw nieuwe heup uit de kom schiet. Wat kunnen de meeste patiënten met een nieuw gewricht doen nadat zij uit het ziekenhuis zijn ontslagen? - U bent in staat om te lopen met een loophulpmiddel zonder hulp van iemand anders. - U bent in staat om zelfstandig een bed in en uit te stappen, op een stoel te gaan zitten en er weer uit op te staan, en plaats te nemen op het toilet en weer op te staan. - U bent in staat om u te wassen en aan te kleden met eventueel de nodige hulpmiddelen en/of wat hulp van iemand Voorbereiding Richt u op het slagen van uw operatie Het is van belang dat u, uw orthopedisch chirurg, het ziekenhuispersoneel en uw familie als een team samenwerken en een positieve houding hebben ten aanzien van het slagen van de operatie. Dankzij goed onderling overleg krijgt u beter inzicht in de doelen en verwachtingen van alle betrokken partijen. Voeding Voeding is een belangrijk element in tijden van stress, zoals voor een operatie. Zorg dat, indien uw dieet dit toelaat, u zoveel mogelijk voedingsmiddelen binnenkrijgt die rijk zijn aan ijzer. Bijvoorbeeld: rood vlees, lever, bonen, noten en gedroogde vruchten van 23 - Zorgmap nieuwe heup

12 Voorkom overgewicht Omdat overgewicht extra belasting betekent van de toch al beschadigde gewrichten, is afvallen een van de beste manieren om de toestand van uw heup te verbeteren en de resultaten van de operatie te optimaliseren. Vraag advies aan uw huisarts voordat u begint met uw dieet. Stop met roken Als u nog niet was gestopt, is het misschien een goed moment om dat nu te doen. Dit vermindert namelijk de kans op complicaties tijdens en na uw operatie. Heeft u behoefte aan advies en ondersteuning, dan kunt u terecht bij uw huisarts. Zorg dat alle infecties vóór de operatie genezen zijn Hieronder vallen o.a.: tandabcessen, blaasinfecties, ontstoken beenzweren, verkoudheid en griep. De reden hiervoor is dat infecties zich tijdens de operatie door uw lichaam kunnen verspreiden en uw nieuwe gewricht kunnen besmetten. Daarom moet u uw orthopedisch chirurg zo snel mogelijk op de hoogte brengen als u vermoedt of zeker weet dat u een infectie heeft. Dit kan namelijk betekenen dat uw operatie naar een later tijdstip verschoven moet worden. Huid Het is belangrijk dat uw huid geen problemen vertoont (zoals geïnfecteerde likdoorns, eeltknobbels, insectenbeten, wondjes, krabwonden van dieren) en vrij van infectie is voordat u geopereerd wordt. Dit is vooral belangrijk als u huidproblemen heeft zoals eczeem of psoriasis. Als zich aandoeningen ontwikkelen zoals een zweer op uw been of huiduitslag dient u uw huisarts te raadplegen. Tanden en tandvlees In ongezonde tanden en tandvlees kan een infectie verborgen zitten die zijn weg zou kunnen vinden naar een heupprothese. Indien u een infectie waarschijnlijk acht, dient u een afspraak met de tandarts te maken. Bestaande medische aandoeningen Om te voorkomen dat uw operatie wordt uitgesteld is het belangrijk dat bestaande aandoeningen, zoals diabetes, in de gaten worden gehouden en dat eventuele problemen zo snel mogelijk worden behandeld. Een van de meest voorkomende problemen die om behandeling vragen voor de operatie is hoge bloeddruk (hypertensie). Als u weet dat u last heeft van een hoge bloeddruk, kan het nuttig zijn om uw bloeddruk in de periode vóór uw operatie een paar keer te laten controleren door uw huisarts. Het gebruik van geneesmiddelen Heeft u vragen over het voortzetten van het gebruik van bepaalde geneesmiddelen? Bel dan uw huisarts of vraag dit aan de anesthesist bij uw bezoek aan de Pre-operatieve Poli (POP) van 23 - Zorgmap nieuwe heup

13 2.1 Wat u mee moet brengen naar het ziekenhuis Wij hebben een controlelijst opgesteld om u te helpen bij het inpakken van uw tas voor het ziekenhuis: Gemakkelijk zittende kleding Goed ingelopen, platte schoenen met antislipzool Sokken en ondergoed, bij voorkeur badstofsokken ter voorkoming van doorligplekken Nachtkleding Het loophulpmiddel dat u mogelijk nu gebruikt, bijvoorbeeld krukken Toiletartikelen Alle geneesmiddelen die u normaal inneemt. Hierbij is belangrijk om deze in de originele verpakking mee te nemen of in een baxterrol van de apotheek. Een apotheekoverzicht van uw medicijnen. Deze mag maximaal 1 week oud zijn. Deze voorlichtingsinformatie met extra papier en een pen om notities te maken en vragen op te schrijven De ingevulde vragenlijsten die u op de poli heeft ontvangen Telefoonnummers van familie, vrienden of verzorgers die u ophalen uit het ziekenhuis en naar huis brengen Boeken of tijdschriften om te lezen Gehoorapparaat en extra batterijen (indien van toepassing) Gebitsprothese(n) en opbergdoosje (indien van toepassing) Bril/contactlenzen (indien van toepassing) Oordopjes indien u snel wakker wordt van allerlei geluiden Nog een paar tips: - Breng geen waardevolle spullen mee naar het ziekenhuis. - Laat al uw sieraden thuis of geef ze in bewaring bij familieleden. - Breng slechts een klein geldbedrag mee naar het ziekenhuis. - Een mobiele telefoon is toegestaan. - Televisie en radio zijn standaard en gratis bij ieder bed aanwezig. 2.2 Controlelijst vóór de operatie Zorg dat u vóór uw operatie het volgende heeft gedaan: Het voorlichtingsmateriaal lezen Vragenlijsten invullen en meenemen bij opname Noteer alle vragen die u nog wilt stellen Uw woning zo nodig aanpassen voor uw thuiskomst Uzelf voorbereiden op de operatie Iemand inschakelen voor assistentie of hulp Benodigdheden voor het ziekenhuis inpakken van 23 - Zorgmap nieuwe heup

14 3.1 Wat kunt u doen na ontslag? De meeste patiënten met een nieuw gewricht kunnen na ontslag uit het ziekenhuis het volgende doen: - U bent in staat om te lopen met een loophulpmiddel zonder hulp van iemand anders. - U bent in staat om zelfstandig een bed in en uit te stappen, op een stoel te gaan zitten er er weer uit op te staan, en plaats te nemen op het toilet en weer op te staan. - U bent in staat om u te wassen en aan te kleden met eventueel de nodige hulpmiddelen en/of wat hulp van iemand. 3.2 Dagelijkse activiteiten en verder herstel Bij thuiskomst zult u de eerste paar weken hulp nodig hebben. Daarom dient u iemand in te schakelen die boodschappen voor u doet en u met het huishouden helpt. U zult uw normale medicijnen verder gebruiken en uw oefeningen blijven doen zoals door uw fysiotherapeut en orthopedisch chirurg aangegeven. Actief blijven en de voorgeschreven oefeningen doen zijn de snelste manier om volledig te herstellen. U heeft alle redenen om te verwachten dat u uw heupgewricht weer volledig zult kunnen gebruiken. Dit vraagt echter wel tijd. Wissel rust en activiteiten regelmatig af. Autorijden Uw persoonlijke veiligheid staat voorop. Meestal mag u zes weken na uw operatie weer autorijden. Dit moet u zelf nakijken in uw eigen polis. Het is mogelijk dat uw verzekeringsmaatschappij extra regels heeft met betrekking tot de dekking en vergoeding als u nu een ongeval krijgt/ veroorzaakt. We adviseren u om dit eerst na te vragen bij uw (auto) verzekeraar. Weer aan het werk U mag pas weer aan het werk als uw orthopedisch chirurg u daar toestemming voor heeft gegeven. Dit kan 2 6 weken na uw operatie zijn en is afhankelijk van het soort werk dat u verricht. De reden hiervoor is dat iedereen in zijn eigen tempo herstelt na een operatie. Reizen U mag zo lang als u wilt buitenshuis zijn. Vergeet niet eventuele hulpstukken mee te nemen zoals uw helping hand of een verhoogd stoelkussen en uw krukken. Voeding Wat betreft uw voeding zijn er geen beperkingen. Houdt er wel rekening mee dat u een zware operatie hebt ondergaan. Zorg er dus voor dat u veel fruit en groente eet, en mager vlees voor proteïne en ijzer. Seksuele activiteit Zodra u er behoefte aan heeft kunt u weer seksueel actief zijn. Laat uw partner een actieve rol spelen. Waarschijnlijk zijn bepaalde houdingen comfortabeler dan andere. Uw fysiotherapeut, orthopedisch chirurg of verpleegkundige kan eventuele vragen beantwoorden. Sport en activiteiten Uw nieuwe heupprothese is ontworpen voor activiteiten in het dagelijks leven, niet voor sporten met hoge belasting. Lopen, zwemmen en fietsen wordt aangeraden. Intensieve sporten, zoals joggen en rennen kunnen het functioneren en langdurig succes van uw gewricht belemmeren of in gevaar brengen en moeten daarom vermeden worden van 23 - Zorgmap nieuwe heup

15 Houding in bed Tijdens uw opname in het ziekenhuis kunt u het beste op uw rug slapen. Het is wenselijk dat u thuis ook op de rug slaapt. U mag alleen op uw zij slapen als u een stevig kussen tussen de benen legt. Bij de policontrole 6 weken na de ingreep kunt u met uw arts overleggen of dit nog langer noodzakelijk is. Metaaldetectors Uw nieuwe prothese bevat metaal dat metaaldetectors en beveiligingsapparaten zou kunnen activeren. U kunt daarom, als u dit wilt, een brief krijgen die bevestigt dat bij u een heupprothese is geïmplanteerd en dat deze van metaal is. 3.3 Hoe om te gaan met uw nieuwe heup U kunt uw nieuwe heup beschermen door een aantal eenvoudige stappen te nemen: Voorkom infectie en let op de symptomen Omdat uw nieuwe heup zo gevoelig is voor infecties, moet u besmetting zien te voorkomen. Mocht u ergens in uw lichaam een infectie krijgen (bijvoorbeeld in uw huid, blaas, longen, keel of gebit), dan kan deze infectie in de bloedbaan terechtkomen en zich verspreiden naar uw heup. Breng uw huisarts en tandarts hiervan op de hoogte. Nazorg Als u het ziekenhuis verlaat krijgt u een afspraak mee voor controle op de polikliniek. Van tevoren moet u dan een röntgenfoto laten maken. Lichaamsgewicht Door uw lichaamsgewicht op peil te houden wordt de druk en kracht op uw nieuwe heup verminderd. Vermijd sporten met hoge belasting en doe vooral activiteiten met toestemming van uw arts, zoals wandelen, zwemmen, golfen of fietsen. Dit is een uitstekende manier om uw nieuwe heup te versterken en om voldoende training te krijgen om fit te blijven. Chirurgische ingrepen Als u in de toekomst nogmaals geopereerd gaat worden, dient u uw chirurg of de betrokken verpleegkundige van tevoren te informeren over uw heupprothese. Ook al betreft het maar een kleine operatie zoals het verwijderen van een moedervlek, ingegroeide teennagels, een oogoperatie of tandheelkundige ingrepen. 3.4 Fysiotherapie Fysiotherapie start 4 uur na uw operatie. De fysiotherapeut zal u dagelijks bezoeken. In overleg met de orthopedisch chirurg wordt uw revalidatieprogramma besproken. Een van de eerste dingen die u met behulp van uw fysiotherapeut leert, is hoe u veilig uit bed kunt stappen, hoe u moet zitten en staan. U begint te lopen met een looprekje. Daarna wordt dit geoefend met (meestal) elleboogkrukken. Naarmate u vooruitgang boekt en meer vertrouwen krijgt, zult u in staat zijn om zelfstandig te lopen met behulp van een loophulpmiddel. Tegelijkertijd zal uw fysiotherapeut heupoefeningen met u doornemen. Deze oefeningen zijn bedoeld om uw spieren zo te trainen dat u optimaal profijt heeft van uw operatie van 23 - Zorgmap nieuwe heup

16 Uw fysiotherapeut zal u, indien mogelijk en van toepassing, ook leren de trap te lopen. De eerste paar maanden na de operatie is het belangrijk om goed te oefenen: hoe actiever u meedoet, hoe sneller u herstelt! De basisregels Het doel van de basisregels is het voorkomen van een luxatie. Dit is het uit de kom schieten van de nieuwe heupkop. De kans dat dit gebeurt is klein, maar die kans is mede zo klein als u zich aan deze regels houdt. Bij de operatie is het gewrichtskapsel open gemaakt en ook de spieren die de gewrichtsdelen bij elkaar houden zijn opzij gelegd. Dit heeft tijd nodig om te herstellen. De eerste zes weken is de kans op luxatie het grootst. Houd u zich aan de volgende regels: - Zorg ervoor dat de hoek in de geopereerde heup niet kleiner wordt dan 90 graden. Een hoek van 90 graden of groter is goed. - Zorg ervoor dat het geopereerde been niet de middenlijn kruist. Dit betekent bijvoorbeeld dat u niet met de benen over elkaar mag zitten. - Draai de knie van het geopereerde been niet naar binnen. Let hier bijvoorbeeld op als u zich wilt omdraaien. Traplopen Als u de trap op gaat, stapt u met uw niet-geopereerde been op de trede. Het geopereerde been en de kruk volgen. Als u de trap af gaat, zet u eerst de kruk en uw geopereerde been een trede lager, gevolgd door uw niet-geopereerde been van 23 - Zorgmap nieuwe heup

17 3.5 Oefeningen De volgende oefeningen zullen tijdens de opname met u worden doorgenomen: - Knie heffen; - Been zijwaarts; - Been achterwaarts. Knie heffen - Doe alleen de oefeningen die uw fysiotherapeut heeft voorgeschreven. - Houdt u ergens stevig aan vast voor de nodige steun. Til langzaam uw knie op. - Buig uw heup niet verder dan in een hoek van 90. Leun hierbij niet naar achteren. - Herhaal dit 10 keer. Doe deze oefening 3 keer per dag van 23 - Zorgmap nieuwe heup

18 Been zijwaarts - Doe alleen de oefeningen die uw fysiotherapeut heeft voorgeschreven. - Houdt u ergens stevig aan vast voor de nodige steun. - Breng uw been langzaam naar buiten. Leun hierbij niet zijwaarts. - Wissel het linker- en rechterbeen af. - Herhaal dit 10 keer. Doe deze oefening 3 x per dag. Been achterwaarts - Doe alleen de oefeningen die uw fysiotherapeut heeft voorgeschreven. - Houdt u ergens stevig aan vast voor de nodige steun. Breng uw been naar achteren. - Leun hierbij niet naar voren en houdt uw been gestrekt. - Herhaal dit 10 keer. Doe deze oefening 3 keer per dag. 3.6 Ontslagcriteria Het moment van ontslag uit het ziekenhuis wordt (mede) bepaald door uw functioneren. U kunt naar huis als u veilig en zelfstandig: - in en uit bed kunt stappen; - in een stoel kunt gaan zitten en weer opstaan; - minimaal 30 meter kunt lopen met behulp van een loophulpmiddel; - naar het toilet kunt lopen; - de trap op en af kunt lopen (indien van toepassing). Zo nodig kunt u een verwijzing krijgen voor fysiotherapie thuis om u te begeleiden bij uw verdere herstel. Als u thuis zorg nodig heeft, wordt dit door de transferverpleegkundige geregeld van 23 - Zorgmap nieuwe heup

19 Het is mogelijk dat u na uw ziekenhuisopname nog zorg nodig heeft. Deze zorg wordt in het Havenziekenhuis geregeld via de afdeling Transfer. De transferverpleegkundige is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in de bemiddeling van nazorg van patiënten die uit het ziekenhuis worden ontslagen. Deze verpleegkundige is in dienst van het Havenziekenhuis. 4.1 Wat kan de transferverpleegkundige voor u doen? De transferverpleegkundige kan het volgende voor u doen: - u en/of uw naasten informeren over de mogelijkheden van thuiszorg; - contact opnemen met de thuiszorgorganisatie over de zorginzet; - aanvragen voor revalidatie; - adviseren en bemiddelen bij tijdelijke of vaste plaatsing in een verpleeghuis; - aanvragen van hulpmiddelen die u in de thuissituatie wilt gaan gebruiken; - aanvragen van een zorgindicatie bij CIZ; - u adviseren over mogelijkheid en aanvraag van maaltijdvoorziening. De transerverpleegkundige kan u helaas niet helpen bij het aanvragen van huishoudelijke hulp en bij huisvestingsproblemen. 4.2 Indicatie en eigen bijdrage De transferverpleegkundige werkt nauw samen met verschillende thuiszorgorganisaties, zorginstellingen en met het Centrum Indicatiestelling Zorg(CIZ). Het CIZ is verantwoordelijk voor het afgeven van het indicatiebesluit. Dit besluit is belangrijk, omdat u zonder indicatiebesluit geen AWBZ zorg kunt ontvangen. Bij veel aanvragen voor zorg is de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) van toepassing. De eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen. Meer informatie over de eigen bijdrage is te vinden in de folder van het CAK of op de website Thuiszorg Wanneer u na ontslag uit het ziekenhuis thuiszorg nodig heeft, vraagt de transferverpleegkundige deze thuiszorg voor u aan. De transferverpleegkundige vraagt de indicatie aan bij het CIZ. U kunt aangeven of u een voorkeur heeft voor een bepaalde thuiszorgorganisatie. De transferverpleegkundige neemt dan contact op met deze organisatie en regelt de zorg. Wanneer u geen voorkeur heeft, of uw thuiszorgorganisatie van voorkeur kan de zorg niet opstarten, wordt er een thuiszorgorganisatie benaderd die direct de zorg kan leveren. De transferverpleegkundige regelt zo nodig vanuit het ziekenhuis de aanvraag van verpleegartikelen zoals hulpmiddelen of apparatuur. 4.4 Verpleeghuis Uw medische behandeling in het ziekenhuis is afgerond en uw ontslagdatum is bekend. Door uw conditie kunt u (voorlopig) niet naar huis. Er kan dan een (tijdelijke) plaats in een verpleeghuis worden aangevraagd. De transferverpleegkundige zal in overleg met u en indien nodig met uw familie een aanvraag voor (tijdelijke) opname in een verpleeghuis bij het CIZ indienen. Een indicatie-adviseur belt naar het ziekenhuis of komt langs en beslist of u in aanmerking komt voor een (tijdelijke) opname in een verpleeghuis. U kunt aangeven of u een voorkeur heeft voor een bepaald verpleeghuis. U dient 3 locaties door te geven, zodat de ligduur in het ziekenhuis beperkt blijft. Dit is echter geen garantie dat u daar ook daadwerkelijk geplaatst kunt worden. 4.5 Revalidatie Uw medische behandeling in het ziekenhuis is afgerond en uw ontslagdatum is bekend. Uw behandelaar/ behandelaars heeft geadviseerd dat revalidatie nog noodzakelijk is om verder te kunnen herstellen tot het niveau van opname in het ziekenhuis. Revalidatie is voor het moment van opname in het ziekenhuis nog niet te regelen. Dit heeft te maken met de observaties die in het ziekenhuis gedaan worden om de indicatie voor revalidatie te verkrijgen. Zonder indicatie kunt u niet revalideren. U kunt aangeven of u een voorkeur heeft voor een bepaalde revalidatie mogelijkheid. U dient 3 locaties door te geven, zodat de ligduur in het ziekenhuis beperkt blijft. 4.6 Bereikbaarheid transferverpleegkundige van 23 - Zorgmap nieuwe heup

20 Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen tussen 9.00 en uur bellen met de afdeling Transfer. Het telefoonnummer is U kunt ook een sturen naar transfer@havenziekenhuis.nl. 4.7 Het regelen van verpleegartikelen Misschien heeft u na uw behandeling thuis verpleegartikelen nodig. U kunt bij de firma Vegro verschillende artikelen lenen. De contactgegevens van Vegro zijn: - Groenendaal 29-31, 3011 SK Rotterdam, tel Naast de Groenendaal zijn er nog twee adressen in Rotterdam. Zie hiervoor de folder tijdens de informatiebijeenkomst. - Bermweg 69 C, 2906 LB Capelle a/d IJssel, tel Mensen inschakelen om u te helpen Het kan prettig zijn als u iemand in uw omgeving heeft, die u de weken na de operatie kan helpen bij huishoudelijk werk en persoonlijke verzorging, maar dat hoeft niet. Bijvoorbeeld een partner, familielid, vriend(in) of kennis. Dit kunnen overigens ook meerdere personen zijn die afwisselend begeleiding bieden. Het is raadzaam om alvast vóór de operatie te zorgen dat uw huis schoon is en er voldoende levensmiddelen en dergelijke in voorraad zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan diepvriesmaaltijden van 23 - Zorgmap nieuwe heup

21 Ruimte voor aantekeningen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

22 Ruimte voor aantekeningen van 23 - Zorgmap nieuwe heup

23 Wat is uw mening? Het Havenziekenhuis wil haar patiënten goede zorg mét persoonlijke aandacht bieden. Als u tevreden bent over onze zorg, dan horen we het graag. Maar ook ideeën voor verbetering van onze zorg en service zijn van harte welkom. U kunt uw suggesties doorgeven via onze website bij 'patiënten' of uw mening delen via Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan uw medisch specialist via ons algemene telefoonnnummer Afspraak afzeggen of wijzigen Het wijzigen of afzeggen van een afspraak dient u minstens 24 uur van tevoren te doen. Een andere patiënt kan dan misschien eerder worden geholpen. Bij het niet tijdig annuleren van uw afspraak kan het Havenziekenhuis kosten in rekening brengen. Vertrouwelijke omgang met uw gegevens Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op Deze folder is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. Havenziekenhuis ORTH/16/12/zorgmap nieuwe heup POSTADRES Postbus LN Rotterdam BEZOEKADRES Hoofdgebouw Haringvliet 2 TELEFOON & informatie@havenziekenhuis.nl van 23 - Zorgmap nieuwe heup