Datum van inontvangstneming : 01/02/2013

Transcriptie

1 Datum van inontvangstneming : 01/02/2013

2 Vertaling C-609/12-1 Zaak C-609/12 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 27 december 2012 Verwijzende rechter: Bundesgerichtshof (Duitsland) Datum van de verwijzingsbeslissing: 5 december 2012 Verweerster in eerste aanleg en verzoekster tot Revision: Ehrmann AG Verzoeker in eerste aanleg en verweerder in Revision: Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs e.v. Ehrmann AG, Leonberg, BUNDESGERICHTSHOF Beschikking gegeven op 5 december 2012 in de zaak verweerster en verzoekster tot Revision, tegen Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs e.v., (Duitse vereniging ter bestrijding van oneerlijke mededinging), Bad Homburg v.d.h., verzoeker en verweerder in Revision, NL

3 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-609/12 De I. Zivilsenat van het Bundesgerichtshof heeft ter terechtzitting van 12 juli 2012 beschikt: I. De behandeling van de zaak wordt geschorst. II. Het Hof van Justitie van de Europese Unie wordt tot uitlegging van artikel 10, leden 1 en 2, artikel 28, lid 5, en artikel 29 van verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen (PB L 404, blz. 9), zoals laatstelijk gewijzigd bij verordening (EU) nr. 116/2010 van de Commissie van 9 februari 2010 (PB L 37, blz. 16), de volgende prejudiciële vraag gesteld: 2 Moesten de vermeldingsplichten in de zin van artikel 10, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006 reeds in 2010 worden nageleefd? Motivering: 1 I. Verweerster in eerste aanleg en verzoekster tot Revision (hierna: verweerster ) produceert en verkoopt melkproducten. Tot haar producten behoort een vruchtenkwark Monsterbacke, die in de handel wordt aangeboden in verkoopseenheden van zes bekers van 50 gram. Op de bovenkant van deze verkoopseenheden gebruikt zij de slogan Net zo belangrijk als het dagelijkse glas melk!. Volgens de op de zijkant van de verpakking aangebrachte voedingswaardetabel heeft verweersters product per 100 g een energiewaarde van 105 kcal, een suikergehalte van 13 g, een vetgehalte van 2,9 g en een calciumgehalte van 130 mg calcium. In 100 g koemelk bedraagt het calciumgehalte eveneens 130 mg; het suikergehalte ligt daar bij 4,7 g. 2 Volgens verzoeker en verweerder in Revision, de Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (hierna: verzoeker ), is verweersters slogan misleidend. De gekritiseerde slogan bevat bovendien voedings- en gezondheidsclaims inzake levensmiddelen en schendt dus ook de artikelen 9 en 10 van verordening (EG) nr. 1924/2006. De vermelding van melk wijst er althans indirect op dat het product eveneens veel calcium bevat en geeft dus niet alleen informatie over de kwaliteit, maar belooft een voordeel voor de gezondheid van de consument. 3 Verweerster betwistte de vordering in eerste aanleg op grond dat haar product een met melk vergelijkbaar alternatief levensmiddel is; het kleine verschil in suikergehalte is irrelevant. De consument stelt het gekritiseerde product niet gelijk met melk. De verwijzing naar het glas melk wijst er alleen op dat het een met melk vergelijkbaar product is. De litigieuze slogan wijst niet op een bijzondere kwaliteit inzake de voedingswaarde van het product en wijst dus alleen op een

4 EHRMANN kwaliteit die niet onder verordening (EG) nr. 1924/2006 valt. Artikel 10, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006 was in casu bovendien volgens artikel 28, lid 5, van deze verordening nog niet van toepassing. 4 Het Berufungsgericht (beroepsinstantie) wees het in eerste aanleg verworpen beroep tot staking en tot betaling van aanmaningskosten toe. 5 Met het door het Berufungsgericht toegestane beroep in Revision, waartegen verzoeker zich verzet, zet verweerster haar vordering tot afwijzing van de eis voort. 6 II. De uitkomst van de Revision hangt af van de uitlegging van artikel 10, leden 1 en 2, artikel 28, lid 5, en artikel 29 van verordening (EG) nr. 1924/2006, laatstelijk gewijzigd bij verordening (EU) nr. 116/2010. Derhalve moet de procedure worden geschorst en het Hof van Justitie van de Europees Unie overeenkomstig artikel 267, eerste alinea, sub b, en derde alinea, VWEU worden verzocht om een prejudiciële beslissing Volgens het Berufungsgericht vormt verweersters gekritiseerde slogan weliswaar geen voedings- of gezondheidsclaim in de zin van de bij voorrang toe te passen verordening (EG) nr. 1924/2006, maar is hij misleidend in de zin van 11, lid 1, eerste zin, tweede zin, nr. 1, van het Duitse Lebensmittel- und Futtermittelgesetzbuch (wetboek levensmiddelen en diervoeders; hierna: LFGB ). Over het eerste punt is gesteld: 8 Van een voedingsclaim in de zin van artikel 2, lid 2, sub 4, van verordening (EG) nr. 1924/2006 is slechts sprake wanneer direct of indirect wordt verklaard dat een levensmiddel bepaalde heilzame voedingseigenschappen heeft. Met de hier litigieuze niet nader gespecificeerde claim wordt evenwel geen heilzaam uit de voedingswaarde voortvloeiend of fysiologisch heilzaam effect gesteld. Voor een gezondheidsclaim in de zin van artikel 2, lid 2, sub 5, van verordening (EG) nr. 1924/2006 moet worden gewezen op het belang van het levensmiddel of een daarin vervatte stof om zich gezond en wel te voelen. De gekritiseerde claim richt zich evenwel niet op het zich gezond of wel voelen, zegt in het bijzonder niets over gezondheid of welbevinden, maar zegt zelfs niets over het algemeen geval van welzijn. [Or. 5] 9 2. Volgens de Senat is de gekritiseerde slogan niet misleidend in de zin van 11, lid 1, eerste zin, tweede zin, nr. 1, LFGB. De slogan bevat volgens de Senat ook geen voedingsclaim in de zin van artikel 2, lid 2, sub 4, van verordening (EG) nr. 1924/2006, maar wel een gezondheidsclaim in de zin van artikel 2, lid 2, sub 5, van deze verordening. Die conclusie trekt de Senat uit het arrest van het Hof van 6 september 2012, Deutsches Weintor, C-544/10, nog niet gepubliceerd in de Jurisprudentie. Volgens dit arrest moet het begrip verband in de definitie van gezondheidsclaim in artikel 2, lid 2, sub 5, van verordening (EG) 3

5 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-609/12 nr. 1924/2006 ruim worden opgevat (punt 34). Het begrip gezondheidsclaim heeft dus betrekking op elk verband dat een verbetering van de lichamelijke conditie dankzij de consumptie van een levensmiddel impliceert (punt 35). De betrokken reclame gaat ervan uit dat de consumenten tot wie zij zich richt, aannemen dat melk de gezondheid bevordert, vooral van kinderen en jongeren. De slogan knoopt aan bij de wijdverbreide opvatting dat kinderen en jongeren dagelijks een glas melk zouden moeten drinken, daar zulks de gezondheid, in het bijzonder dankzij de mineraalstoffen, bevordert, en draagt deze heilzame werking over op het eigen product, dat in dit opzicht wordt gelijkgesteld met het dagelijkse glas melk. Daarmee wordt een verband gesuggereerd tussen het aangeprezen levensmiddel en de gezondheid van de consument, die volgens de door het Hof geformuleerde beginselen volstaat om te spreken van een gezondheidsclaim in de zin van artikel 2, lid 2, sub 5, van verordening (EG) nr. 1924/ Volgens artikel 10, lid 1, van verordening (EG) nr. 1924/2006 zijn gezondheidsclaims verboden, tenzij zij in overeenstemming zijn met de algemene voorschriften van hoofdstuk II en de specifieke voorschriften van hoofdstuk IV van de verordening en er overeenkomstig de verordening een vergunning voor is verleend en zij zijn opgenomen in de in de artikelen 13 en 14 bedoelde lijsten van toegestane claims. Gezondheidsclaims zijn anders gesteld slechts toegestaan wanneer zij in de eerste plaats voldoen aan de algemene vereisten van de artikelen 3 en met 7 van verordening (EG) nr. 1924/2006, in de tweede plaats aan de in de artikelen 10 tot en met 19 van deze verordening gestelde specifieke vereisten en er in de derde plaats overeenkomstig deze verordening een vergunning voor is verleend en zij zijn opgenomen in de in de artikelen 13 en 14 bedoelde lijsten van toegestane claims Aan de eerste van deze drie voorwaarden opdat voor een gezondheidsclaim is toegestaan, is volgens de Senat voldaan; aan de derde voorwaarde kon volgens artikel 28, leden 5 en 6, ervan nog niet zijn voldaan in het voor de beoordeling van de zaak relevante tijdvak in 2010 uit het oogpunt van de toentertijd nog op te stellen lijsten bedoeld in de artikelen 13 en 14 van verordening (EG) nr. 1924/2006. Daarentegen lijkt het niet zeker of verweerster voldoet aan de tweede van de genoemde drie voorwaarden om de gezondheidsclaim in haar slogan toe te staan, dan wel of zij onrechtmatig en dus in strijd met de mededinging heeft gehandeld doordat de etikettering van haar met deze slogan aangeprezen levensmiddel geen van de in artikel 10, lid 2, sub a-d, van deze verordening in het bijzonder bedoelde informatie vermeldde. In dit opzicht rijst de vraag of artikel 10, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006 in het voor de beoordeling van de zaak relevante tijdvak in 2010 reeds ratione temporis toepasselijk was. Daarover zijn drie standpunten aangevoerd: 12 a) Volgens een in Duitsland in de rechtspraak en rechtsleer wijdverbreide opvatting zijn gezondheidsclaims al sinds 1 juli 2007 [artikel 29, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006] slechts toegestaan wanneer de etikettering of bij 4

6 EHRMANN ontbreken daarvan de presentatie van het levensmiddel dan wel de reclame voor het levensmiddel de in artikel 10, lid 2, sub a-d, van deze verordening genoemde inlichtingen geven.. Deze opvatting kan steun vinden in de tekst van artikel 28, lid 5, van verordening (EG) nr. 1924/2006, waarin artikel 10, lid 2, van de verordening niet wordt genoemd. Op basis van deze opvatting is het beroep gegrond. 13 b) Volgens een andere opvatting gelden de vermeldingsplichten in de zin van artikel 10, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006 eerst vanaf de vaststelling van de lijsten van toegestane gezondheidsclaims overeenkomstig artikel 13, lid 3, van deze verordening. Voor een dergelijke uitlegging pleit de systematische samenhang van de regeling. Uit de omstandigheid dat na artikel 10, lid 1, van de verordening, dat alleen de in de lijst bedoeld in de artikelen 13 en 14 van de verordening opgenomen toegestane gezondheidsclaims toestaat, de regeling van artikel 10, lid 2, van de verordening over de specifieke informatieplichten volgt, valt af te leiden dat deze laatste regeling alleen betrekking heeft op de overeenkomstig het daaraan voorafgaande lid 1 toegestane claims. Eerst na een dergelijke vergunning kunnen dergelijke gezondheidsclaims op basis van de administratieve goedkeuring ervan bogen op het geclaimde heilzame effect na administratief onderzoek; de opsteller van de verordening heeft de gebruiker de daaraan verbonden vermeldingsplichten derhalve ook eerst vanaf dat tijdstip willen opleggen. Dat is bijzonder duidelijk bij de vermeldingsplicht in de zin van artikel 13, lid 2, sub b, van de verordening, volgens hetwelk informatie over de benodigde hoeveelheid van het levensmiddel en het vereiste consumptiepatroon moet worden gegeven, zoals zij ook overeenkomstig artikel 16, lid 4, sub d, van de verordening in het kader van het administratieve onderzoek van de gezondheidsclaims moeten worden beoordeeld. Bovendien is deze informatie overeenkomstig verordening (EG) nr. 353/2008 van de Commissie van 18 april 2008 tot vaststelling van uitvoeringsvoorschriften voor aanvragen van een vergunning voor gezondheidsclaims als bedoeld in artikel 15 van verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 109, blz. 11) uitdrukkelijk onderdeel van de procedure voor een aanvraag voor een gezondheidsclaim. Dat de gemeenschapswetgever niet is uitgegaan van een onbeperkte toepassing van artikel 10, lid 2, van verordening (EG) nr. 1924/2006 reeds vóór de vaststelling van de lijsten bedoeld in de artikelen 13 en 14 van de verordening, blijkt bovendien uit de administratieve mededelingen van enkele lidstaten (Verenigd Koninkrijk en Oostenrijk). In dit verband wordt verwezen naar een officieel richtsnoer van het Britse Foods Standards Agency (levensmiddelenagentschap) (Guidance to Compliance Version 1) van april 2008, waarin punt 6.3. Labelling requirements for health Claims (Article 10) op bladzijde 33 luidt: Article 10 requires additional Statements to be made in the labelling (or if there is no labelling, in the presentation and advertising) of products that make health Claims. It is the Agency s view that these do not become 5

7 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-609/12 requirements until the Community Register of authorised health Claims is adopted... Op basis daarvan is het beroep ongegrond. 14 c) Volgens een derde vooral in de Oostenrijkse rechtsleer verdedigde opvatting is om de in punt 13 hierboven genoemde redenen althans de bepaling van artikel 10, lid 2, sub b, van verordening (EG) nr. 1924/2006 eerst toepasselijk wanneer een lijst van toegestane gezondheidsclaims is opgesteld. Aangezien eerst de toekomstige communautaire lijsten alle toegestane claims en voorwaarden voor het gebruik ervan zullen bevatten, kunnen de levensmiddelenondernemingen niet reeds voorheen verplichtingen worden opgelegd waarvoor kennis vereist is van de thans nog niet eens in de kiem bekende toelatingspraktijk van de Commissie. Dat is ook de zienswijze van het Oostenrijkse Bundesministerium für Gesundheit, Familie und Jugend (federaal ministerie voor gezondheid, familie en jeugd) in zijn 2. Orientierungserlass zur Verordnung (EG) nr. 1924/ 2006 über nährwert- und gesundheitsbezogene Angaben über Lebensrnittel (2. richtsnoer bij verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims inzake levensmiddelen) van 26 juli Volgens deze opvatting schendt verweersters slogan weliswaar niet artikel 10, lid 2, sub b, van verordening (EG) nr. 1924/2006, maar artikel 10, lid 2, sub a, c en d, van deze verordening. Volgens deze opvatting zoals volgens de in punt 12 hierboven uiteengezette opvatting is het beroep gegrond. 6